Den 29 Septemvri by Ognen Mitev

vo ovoj broj

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

1 5 денари

www.den.mk

ПОЧЕСТ ЗА СОЛУНСКИТЕ БРАЌА

33o

Сабота-недела, 29-30 септември 2012, година 1, број 163

УНЕСКО ја прогласи 2013 за година на Кирил и Методиј 33

ЧЛЕНОВИТЕ НА ИО ПЕТКРАТНО СИ ГИ ЗГОЛЕМИЈА НАДОМЕСТОЦИТЕ ЗА СЕДНИЦА

Петпати поголеми хонорари во Лекарската комора 4-5

Претседателот Кочо Чакаларовски е на патување во странство и не можеше да одговори на ова прашање, но, според пресметките, само од членарината на лекарите во Комората се слеваат 400.000 евра годишно АХМЕТИ БАРА ИЗЛЕЗ ОД ЧАИРСКИОТ ЌОР-СОКАК

ДУИ ја мерка фотелјата на Кралев

МЗТ излегува на Јадранот 39

ВЕСТИ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

КОМЕНТАР

Бурлеска пред премиерата во режија на ТВ „Канал 5“ Бране СТЕФАНОВСКИ „Гледачите ќе ни простат, ова е програма во живо“, со оваа флоскула, со лесникава интонација, се обидоа да излезат симпатични лошите водители кои уште со вклучувањето изгледаа како неидентификувани летачки објекти, односно се обидоа да го оправдаат сиот тој хаос во кој се најде реномираната национална телевизија „Канал 5“ во преносот од влегувањето на гостите во киносалата за да ја гледаат скопската премиера на филмот на Дарко Митревски „Трето полувреме“. Како гледач не го прифаќам вашето извинување. Зошто да ве извинам кога секој ден гледам совршени преноси и спектакли на другите телевизии и тоа не од многу далеку, туку од соседството, Албанија, Бугарија, Србија, Хрватска, и сега треба вас да ве жалам зашто сте недоветни, нели? До кога да ги толерираме домашните ТВ глупости, уште колку векови? Па, на почетокот на нашата телевизиска историја не беше вака. Се знаеше кој е командант на парадата и што бара од екипата, сите беа на своите места и знаеја што работат. Но, работата е во тоа што сегашниве диви освојувачи на телевизискиот етер мислат дека телевизијата почнува од нив. Не, драги мои. Телевизијата овде почна 1964 година и беше неспоредливо зана-

етски подобра отколку сега, во споредба со времето и со можностите. За тие што имаа среќа да не го гледаат преносот, вака беше: режисерот нејасно го дефинира просторот (ако имало режисер) со поширок ракурс и со логичен тек на движењето, темни кадри, хаотична камера. Таканаречените водители: само што ќе почне едниот да зборува со некој случаен соговорник од црвениот тепих, камерата се префрла на другиот водител - при незавршен разговор, тотална некултура и навреда за соговорниците... двајцата прават интервјуа во исто време. Тонот - катастрофа, во заднината се слушаше говор на жена што ја раскажува својата животна приказна.... Прашања како на улица, чамче муабет, па цели среќни го начекаа и премиерот, кој беше најкапиталниот

ИЗДАВАЧ: НОВА ПРЕС 2012, Водњанска 7-1 - 1000 Скопје, ПЕЧАТИ: Печатница „Серафимовски“ Скопје, ул. „Лисец“ бб (во кругот на „Еуромилк“), ДИСТРИБУЦИЈА: „Фокус прес“

redakcija@den.mk, 02/3162 666

ДЕПОНЕНТИ: Охридска банка, жиро-сметка 530-0101014688-20 Еуростандард банкa, жиро-сметка 370-0111002339-25 Стопанска банкa жиро-сметка 200-0024863780-03 ДАНОЧЕН БРОЈ: МК4080012526243, ISSN 1857-8012

Основач - Живко Серафимовски Управител- Јован Јовчески Главен и одговорен уредник - Бране Стефановски Заменик на главниот уредник - Љубиша Николовски Помошник на главниот уредник - Александар Сидоровски Уредници: Илија Лопарски, Анета Стојковска, Никола Ѓуровски, Александра Бубевска, Игор Стојановски Лектори: Тања Стевановска, Лилјана П. Кочовска Технички уредници: Зоран Инадески, Теодора Циклевска, Ивана Николовска, Дејан Јовески Уредник на фотографија: Андреј Гиновски, Радован Вујовиќ Систем-администратор: Огнен Митев marketing@den.mk

pretplata@den.mk

Маркетинг: 02/3211 - 551

плен во фаќањето на големите риби, и кој, се виде, беше непријатно отргнат од чувството на одење на убав настан со сопругата. Мене ми застана здивот кога за малку ќе беше испуштен режисерот Дарко Митревски кого успеаја на самиот крај да го фатат и наместо пригодно прашање, т.н. водителката à вели на сопругата на Митревски (која се виде дека е бремена): „Ај, честито принова“, божем е на крштевка, „акнувајќи“ го нивото од бетонот на Трговски. Е, моја водителке, треба да се има ниво, доста го газиме нивото. Се газиме себеси! Не е паметот во огромното деколте, туку во образованието, во културата, во читањето, во гледањето, во перцепцијата и во преработката на нештата, во ферментацијата на сето тоа заедно за да потече здрава и продуктивна мисла. Не

се постигнува уверливоста и впечатокот со површно глуматарање, со пеењето во говорот, со стегањето на вокалите и со уште невидени „нови форми“ на изразување измислени само во нашите медиуми, неприспособени на моментот и на настанот. Навистина, не сфаќам која е таа школа од која се презема тоа лесникаво црцорење што ги нервира гледачите, што го има на сите телевизии, а деновиве ми падна в очи ептен неприродното кривадење во утринската програма на МТВ. Од приложеното се виде дека за преносот на К5 немало никаква подготовка, дека на екипата à е речено да оди и да лови гости на црвениот тепих. Ако во телевизија со национална концесија има некаков продуцент, целата вина би требало да ја понесе тој. На вакви работи, особено со кои треба да се прикажеме пред светот, се работи со прецизни планови, со долга подготовка, за сето тоа да изгледа божем спонтано. По кој знае кој пат се прашувам до кога на сериозни работи ќе им даваме детски призвук, а на детските академски. Затоа сè ни е ни вода ни киселина. Мислиме дека никој не ги гледа нашите локални глупости, а, всушност, во овој мал свет секој секого го гледа и едвај чека да му се изнасмее, особено соседите. Затоа треба да се води сметка: телевизијата е нашиот идентитет.

НЕМА ЗАБРАНА ЗА БУРКИТЕ ВО ШВАЈЦАРИЈА Долниот Дом на швајцарскиот Парламент, Националниот совет, со 93 гласа „против“ го одби барањето на Кантонот Арау за воведување забрана за носење бурки во Швајцарија. Со таквата одлука на Националниот совет, муслиманките во Швајцарија и во иднина ќе можат да носат бурки и на други начини да ги покриваат своите лица на јавни места. - Носењето на овој вид облека поради верски причини не претставува проблем во секојдневниот живот бидејќи таа практика

не е толку честа во швајцарската муслиманска заедница - изјави пратеникот Иго Хилтполд од редовите на либералната Слободна демократска партија.

ВЕСТИ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

АРИФИ ДОБИЛА СИГНАЛИ ЗА ПОЗИТИВЕН ИЗВЕШТАЈ ОД ЕК Вицепремиерката за евроинтеграции, Теута Арифи, вчера во Брисел оствари средби со високи претставници на Европската комисија, од кои добила сигнал дека претстојниот извештај на Комисијата за напредокот на Македонија во приближувањето кон Европската унија, по четврти пат едноподруго, ќе биде позитивен. - Имав можност да присуствувам на стандардното читање и претставување на извештајот што Европската комисија го прави за Македонија секоја година. Можам да кажам дека мојот заклучок и очекување е дека извештајот, како и секоја година, апсолутно ќе ја

рефлектира реалноста во нашата земја. Таа реалност е позитивна и апсолутно така и ќе биде претставена - изјави Арифи по завршувањето на средбите со Стефано Санино, генерален директор на Директоратот за проширување при Комисијата, и Александра Кас Грање, исто така, од Директоратот. Според Арифи, со високите претставници на Комисијата разговарале и за Пристапниот дијалог на високо ниво (ХЛАД), кој е оценет како многу позитивен процес што дава можност да се авансира во политичките критериуми кои се однесуваат на пристапувањето на Македонија кон ЕУ.

ЌЕ ОСТАНЕ ЛИ ЗАБРАНАТА ЗА НОВИНАРСКИ СТОРИИ?

ДОБИЛ ОТКАЗ, УБИЛ ЧЕТВОРИЦА КОЛЕГИ И СЕ САМОУБИЛ Четворица загинаа во Минеаполис, во американската сојузна држава Минесота, откако отпуштен службеник од една локална компанија отворил оган кон неговите колеги, изјавија претставници на полицијата. Во инцидентот се ранети уште четири лица. По нападот службеникот се самоубил. Тој бил отпуштен од работа неколку часа пред трагедијата.

Министерот за правда, Блерим Беџети, изјави дека ќе бидат разгледани забелешките на Здружението на новинарите на Македонија и на Синдикатот на новинарите за членот 23 од предлог-законот за граѓанска одговорност за навреда и клевета, според кој судот ќе има можност да издава привремена мерка да забрани пишување новинарска сторија дури не се заврши судскиот процес доколку судот процени дека има моменти на клевета. - Ние за оваа битна проблематика работевме заедно со ЗНМ и, што е најбитно, Советот на Европа ангажираше експерт и двапати го доставивме законот до тој експерт.

Министерството за правда и Владата секогаш се отворени за нови иницијативи. Ја слушнавме и таа иницијатива и, како и останатите досега, ќе се анализира - рече Беџети запрашан колку е подготвен да се интервенира во тој член и кој е сега начинот на кој може да се интервенира, по денешното обраќање на Меѓународната конференција - заседание на Комисијата за европски прашања на Меѓународната унија на латинскиот нотаријат. За тоа дали може да се избрише овој член, Беџети вели дека формално-правно секогаш има начини за тоа, но треба добро да се анализира дали ќе се постигне целта“.

ЕДНОГОДИШНО ДЕТЕ ЗАБОЛЕНО ОД ЗАПАДНОНИЛСКА ТРЕСКА Уште кај еден човек лабораториски е потврдено присуство на западнонилска треска, соопшти Министерството за здравство. Станува збор за дете на едногодишна возраст, хоспитализирано на Клиниката за детски болести, со треска и покачена температура, со полесна форма на болеста, без тешки компликации, како менингит и енцефалит. Според податоците од Институтот за јавно здравје на Македонија, од пет лабораториски анализи, доставени од Клиниката за детски болести, една (на детето) била позитивна, а четири негативни. На Клиниката за инфективни болести сè уште се лекува две и полгодишното дете, кое и натаму е во тешка здравствена состојба, додека останатите две лица (7-годишно дете и повозрасен маж) се пуштени дома по успешното лекување. Во Македонија досега се евидентирани шест заболени од западнонилска треска, од кои двајца починаа.

АКТУЕЛНО

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

ЧЛЕНОВИТЕ НА ИО ПЕТКРАТНО СИ ГИ ЗГОЛЕМИЈА НАДОМЕСТОЦИТЕ ЗА СЕ

Колку тежи Лекарската комора на Македонија?

леновите на Извршниот одбор на Лекарската комо ра си ги зголе ми ле на доме сто ци те за седница од 600 на 3.000 денари, доз на ва „Ден“ од свои из во ри во Комо рата. Тоа би ло од лу ка на но ви от со став, кој уште на првата седница во јуни одлучил дека прво што треба да напра ват е да си ги зголе мат на доме сто ци те и тоа петкратно. Членовите на одборот ве лат де ка пре тседате лот добил уште поголемо зголему-

ва ње од нив, но не откри ва ат колкава е таа сума. Потпретседателот на Лекарската комора, Џабир Бајрами, ја потврди информа ци јата до ко ја дој де „Ден“. Тој смета дека зголемувањето на надоме стоците е ре ал но би деј ќи дел од ле ка ри те се од други градови, па има ле тро шо ци при до а ѓа ње то на седница во Скопје. - Тоа е од лу ка на це ли от Извршен одбор, не лично моја. Ние задолжително се со станува ме двапати ме сеч но, но би деј ќи ус ло ви те и слу чу ва њата во здрав ството на мет ну ва ат нови актуелни теми и се отво-

ра ат но ви пробле ми, сед ни ци се одр жу ва ат поче сто - из ја ви за „Ден“ потпретседателот Бајрами. Тој објасни дека членовите на Собранието земаат по 1.500 де на ри хо но рар, а днев ни ци до би ва ат и чле но ви те на си те комисии. Членови на Извршниот одбор за „Ден“ објаснија дека во прет ход ни от со став на мер но се са боти ра ле сед ни ци те што се одржува ле многу ретко или, пак, се со ста ну ва ле без кво рум бидејќи лекарите се жа леле на ниските хонорари. Но, она што не ми нов но се на мет на ка ко пра ша ње е кол -

кав е приливот на финансиски средства што се слеваат во Комо рата и ка де се тро шат тие па ри. Со кол ку фи нан си ски средства располага Лекарската комора како тело кое треба да ги застапува интере сите на сите лекари во државата. Пре тседате лот Кочо Ча ка ла ров ски бе ше на службе но патување надвор од земјава, па не можеше да одговори на ова пра ша ње. Пот пре тседате лот Бајрами не знаеше да одговори би деј ќи бил нов во ра ко водс твото на Комо рата. Спо ред грубите пресметки и информациите до кои дојдовме, само од чле на ри ната на ле ка ри те, чиј

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

АКТУЕЛНО

ДНИЦА

Вељаноски им го честиташе Меѓународниот ден на Бошњаците

број изне сува повеќе од 8.000, во Лекарската комора се слеваат околу 400.000 евра годиш но. Ко га на тоа ќе се дода де де ка ли цен цата за пола га ње стручен испит изне сува 27.000 де на ри, а се кое об но ву ва ње чи ни 8.400 де на ри, број ката станува уште поголема. Ли цен ци те за стран ски др жавјани изне суваат 60.000 дена ри, по што се ко ја годи на овие лекари мора да доплаќаат уште по 30.000 денари. Голем прилив на средства според нашите извори се слеваат од обуки те за кон ти ну и ра на медицинска едукација, но и од фармацевтските фирми и ком-

па нии кои се рек ла ми ра ат во гласилото на Комората. Освен што собира финансиски средства по мно гу ос но ви, Ле кар ската комора на РМ е прва која треба да застане зад интере сите на лекарите, велат упатените во оваа пробле мати ка. Но, доде ка се од ви ваа пре ви ра њата во здравството, од Комората оста наа на стра на и не да доа поддршка на проте стот. Ду ри завче ра, по одр жа ни от со станок на Собранието, отта му се из јас ни ја де ка ќе ги поддржат барањата на лекарите и ќе соработуваат со синдикати те за моде лот „пла ќа ње според сработеното“.

Претседателот на Собранието, Трајко Вељаноски, дене ска упати че ститка по повод 28 септември - Меѓународниот ден на Бошњаците. - Почитувани припадници на бошњачката етничка заедница, ми причинува особена чест и задоволство од мое лично име и од името на Собранието на Република Македонија, по повод 28 септември – Меѓународниот ден на Бошњаците - да ви упатам искрени че ститки - се вели во че ститката од собра-

нискиот претседател. Придоне сот на различните етнички заедници во Република Македонија е голем и значаен, стои во соопштението, а заслуга за тоа има и бошњачката заедница, која преку својата богата култура, трудољубивост, традиција и историја учествува во заедничката изградбата и развој на нашето општество. Вељано ски им по сака многу здравје, успех и благо со стојба на припадниците на бошњачката заедница.

Во Албанија амнестирани 250 затвореници По по вод 100-годиш ни ната од прогла су ва ње то на не за вис но ста на Ал ба ни ја, 28 но ем ври, во др жа ва та ќе има по ши ро ка ам не сти ја за затво ре ни ци те, ја ви до пис ни кот на МИА од Ти ра на. Според министерот за правда, Едуард Ха лими, ќе бидат ослободени најмалку

250 затвореници од повеќе албански затвори. Со амне стијата годинава дома заминуваат сите оние лица на кои им прео станала една година од затворската казна. На таа одлука на Владата ќе се израдуваат сите затворенички кои се по стари од 55 години, како и сите мажи по стари од 60 години.

АКТУЕЛНО

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

АХМЕТИ ИМА РЕЦЕПТ ЗА ИЗЛЕЗ ОД ЧАИРСКИОТ ЌОР-СОКАК

ДУИ ја мерка фотелјата на Кралев

Со преземањето на ресорот, ДУИ целосно ќе ја легализира промената на имињата на училиштата, а коалицискиот партнер ќе има алиби зошто не го спречил тоа

Тони АНГЕЛОВСКИ

УИ да добие министер за образование е една од најверојатните и најлесно изводливи варијанти да се надмине проблемот со таблите на четирите училишта во скопската општина Чаир, вели висок функционер на партијата на Али Ахмети. На тој начин, таблите со имињата на албанските дејци ќе останат и оваа партија политички ќе профитира, а ВМРО-ДПМНЕ ќе може да се оправда дека дури таа го држела тој ре сор, не дозволила легална промена, ама е немоќна кога министерот е од партијата на Ахмети. На тој начин би се одбегнале и дополнителни компликации за

свидетелствата на учениците и други проблеми од тековното работење затоа што имињата на училиштата не се менуваат само со промена на таблите. Советот на општина Чаир на почетокот на годината доне се одлука за преименување на училиштата Цветан Димов, Рајко Жинзифов, Јане Сандански и Никола Вапцаров во Хасан Приштина, Исмаил Ќемали, Јашар-бег и Имри Елези. Но, веднаш потоа Државниот инспекторат за локална самоуправа ја поништи таа одлука за-

тоа што не била испочитувана обврската за бадентерово мнозинство при нејзиното усвојување. Сепак, пред еден ме сец, на почетокот на учебната година, по внатрекоалициската кавга во владејачкото мнозинство околу случајот „Слупчане“, локалната самоуправа и директорите на училиштата ги сменија таблите на овие училишта. Според нашиот извор, пре зе ма ње то на Ми ни стерс твото за обра зо ва ние од стра на на ДУИ би се случило во склоп на ре кон струк ци ја на вла ди ни от

кабинет која во јавно ста подолго се најавува, но никако да се случи или, пак, по евентуалните вонредни избори за чие одржување, исто така, веќе подолг пер и од се шпе кули ра. Но, ба рем за се га сце на ри ото со ре кон струк ци ја е по ре ал но, осо бе но што и она ка ќе има промени во владиниот кабинет до кол ку се ос тва рат нај а ви те де ка ми ни сте рот за од бра на Фатмир Бе сими во март ќе биде кан ди дат на парти јата на Ах ме ти за гра до начал нич ката функција во Тетово.

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

АКТУЕЛНО

ПОСРЕДНИКОТ ВО СПОРОТ НЕ ПЛАНИРА ДА ГИ ПОСЕТИ СКОПЈЕ И АТИНА

Нимиц ги седнува на маса Јолевски и Василакис Нивната средба беше договорена на средбата што претседателот Ѓорге Иванов ја имаше со посредникот, на која тој беше дециден дека хашката пресуда е значајна но дека преговорите за името мора да продолжат

Игор ЧАВЕСКИ

енералното собрание на Обединетите нации и средбите што македонските и грчките претставници ги имаа со генералниот секретар Бан Ки-Мун и со посредникот Метју Нимиц ќе донесат раздвижување на преговорите за името. Првиот тест дали Скопје и Атина се подготвени да направат сериозен чекор ќе биде на средината на октомври за кога е најавена средба меѓу преговарачите Зоран Јолевски и Адамантиос Василакис. Нивната средба беше договорена на завчерашната средба што претседателот Ѓорге Иванов ја имаше со Нимиц, на која посредникот беше дециден дека хашката пресуда е значајна и на неа треба да се обрне внимание, но дека преговорите мора да продолжат. - Мислам дека одлуката на Меѓународниот суд на правдата заслужува да биде проучувана и набљудувана. Јас не сум експерт за овој конкретен аспект, тоа не спаѓа под мојот мандат, кој е медијација меѓу двете земји според резолуциите на Советот за безбедност и Приремената спогодба. Одлуката на судот се однесува на други аспекти и во мојата улога јас не се занимавам конкретно со

ова прашање. Но, јасно е дека овој суд е една од големите светски институции и неговите одлуки заслужуваат полна почит изјави Нимиц. Одлуката од Хаг беше главна тема и на говорот што претседателот Иванов ја имаше пред Генералното собрание на ОН. Мавтајќи со пресудата, Иванов ги повика сите

држави-членки на Светската организација што сè уште не ја признале Македонија под уставното име, да го сторат тоа. - Тука разговараме и за меѓународното право. Зборуваме за владеењето на правото. Еве ја пресудата на Меѓународниот суд на правдата донесена пред 10 месеци во корист на Република Ма-

кедонија. Бараме оваа пресуда, донесена од орган на Обединетите нации, да се почитува - истакна Иванов во својот говор. Обраќањето на шефот на државата беше жестоко искритикувано од министерот за надворешни работи на Грција, Димитрис Аврамопулус, кој имаше говор веднаш по него. Аврамопулус го повтори познатиот грчки став за едно име за севкупна употреба. Тој од говорницата повтори дека Македонија е географски регион во кој се содржани териториите на три држави, а најголемиот дел од Македонија à припаѓа на Грција. - Прашањето за името на поранешната југословенска Република Македонија е поголемо од неговата семантичка димензија и е важен дел од задачата на смирување на иредентистичките тенденции и обидите за фалсификување на историјата на нашиот регион. Искривувањето на реалноста пред целата меѓународна заедница и користењето на реторика од 19 век во 21 век е контрапродуктивно и не нè води никаде – нагласи Аврамопулос.

АКТУЕЛНО

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

МОЖНОСТИ ЗА ИСПЛАЌАЊЕ НА ДРЖАВНИТЕ ДОЛГОВИ

Надеж во буџетот и во

а овој текст крај но ме моти ви ра из ја вата на пре тседате лот на Сто панската комора на Македо ни ја, Бран ко Азе ски, кој из ја ви де ка би ло доблест на пре ми е рот да приз нае де ка Вла дата дол жи. Не ви де на хи по кри зи ја. Еко ном ската нау ка и теорија по ова прашање е ригорозна: враќањето пари по осно ва на ка кви би ло со за кон пред ви де ни да вач ки од сто панството е прв и основен прио ри тет за се ко ја вла да, а не доблест. Се прашувам за каков план Б на Владата се работи кога тој план за на сочу ва ње на па ри те во по ве ќе капи тал ни ин ве сти ции и проду ктив ни тро ше ња, всуш ност, кај си те вла ди во светот е план А и е единствен план. Мислењата за „новите мер-

Иа ко пре ми е рот нај а ви ре дов на отп ла та на за о ста на ти те об вр ски кон сто панс тво то, од по ка за те ли те што сто јат на рас по ла га ње се гле да де ка тоа не ма да оди та ка лес но по ра ди сла ба та кон ди ци ја на еко но ми ја та да го пол ни бу џет кол ку што е про е кти ра но

ки“ се поделени, се разбира дека тие што се без па ри ги фа лат, а си те се без па ри. Екс перти те бли ски до вла ста, исто така. Но, во новинарството ос нов ни от ди ја ле ктич ки принцип е - сомнежот. Затоа ќе разгледаме некои мислења што не пе ат по владини ноти. Повеќето од нив велат дека пла нот Б е мно гу за доц нет и едно ставно нема да има никакви ефекти. За овие неколку години на чекање на парите, над 50.000 ком па нии или бан кроти ра ле или се пред бан крот,

уште по ве ќе се со бло ки ра ни сметки, па за нив во оваа ситуа ци ја по вратот на одреде ни средства, во услови кога пациен тот (ком па ни јата) е во кли ничка смрт, не значи ништо. Ќе има и комични ситуации во кои државата ќе нема кому да му го врати дол гот за што суб је ктот едно ставно го нема на економската карта. Сумата што му ја должи Владата на стопанството и со пос лед ната из ја ва на премиерот не е кажана, што ги потврду ва сом не жи те де ка се ра боти за стоти ци ми ли о ни

евра. Не е јасно зошто не им се кажува сумата на тие од кои е однапред земен арачот, даночните обврзници? Дека сумата навистина е голема, особено за македонската економија, се признава со објавата дека ќе се враќа на повеќе рати, до кра јот на фе вруа ри 2013 година што ќе се совпадне со локалните избори во март идната година (коинциденција или не). Значи, враќањето ќе се одвива во најмалку 5, а можеби и 6 рати, време за акумулација на но ви средс тва во бу џе тот.

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

АКТУЕЛНО

о Бога

Нашите ана лизи врз основа на ве ќе об ја ве ни те по еди неч ни подато ци на ме сеч но ни во во некои сектори се дека третиот квартал од оваа година ќе биде најслаб и ќе генерира дополнителни проблеми во економијата, а тие ќе се одра зат и врз ре а лизацијата на финансискиот план на Владата за враќање на дол го ви те. Дај боже, да не сме во пра во. Не тре ба мно гу економска логика за да се тврди дека оваа тешка криза треба да се пре мо сти со итен ре ба ланс на буџетот, иако Ставревски ве ли де ка не е потре бен. Но, ре ба ланс без суб је ктив ни сла бо сти и спо ред потре би те на стопанството. Чекањето секој ден ја продлабочува кризата. Зашто, економската моќ на нашето стопанство е нарушена до сте пен на под ја ду ва ње на основната супстанца, што значи де ка за губи те што се ге не рираат само се евидентираат и ни кој ни кому не пла ќа, ни ту навремено ниту задоцнето. Сега е со сема јасно зошто славната за долж ни ца, со од лу ка на Вла дата, не ва же ше за неа. Веднаш, сите економски субјекти кои има ат по ба ру ва ња од Вла дата ќе ја акти ви ра ат и на површина за само еден ден од почетокот на нејзината примена ќе излезеше на виделина тоа што 4 годи ни се кри е ше, де ка Владата му должи многу пари на стопанството. Што се смени за толку кратко вре ме, за Вла дата се га да најавува дека во 2013 година ќе се сврти кон ре а лизација на капитални инве стиции, не е јасно, но јасно е дека штом нема ин ве сти ции во ин фра стру кту рата, во енергет ски капацитети и сл., нема економија, а најавата што ја слушнавме беше протка е на со не си гур ност и со одредени услови што треба да се ис пол нат: кон це си ја на одредени патни правци, особено на долг рок, да вложат поголема сума пари, кои ние би ги искористиле за други капитал-

ни инве стиции итн. На кра јот, со се ма е јас но де ка единс твен из вор на па ри за вра ќа ње на тол ку мно гу па ри во сто панс тво то е но во то за дол жу ва ње на Вла дата. Но, да не за бо ра ви ме, вре ме то во оп што не е ни ту по вол но ни ту пре по рач ли во за ге не ри ра ње но ви за дол жу ва ња (ќе ги вра ќа ат гра ѓа ни те), осо бе но не, со на ши от ла би лен кре ди тен реј тинг, по себ но во окол но сти во кои пред не кој ме сец се отка жав ме и не ус пе ав ме да ре а ли зи ра ме кре дит од Дој че банк. Спо ред си те ва лид ни еко -

номски параметри што ги имаме на располагање, притисокот врз Владата по основа на слаби те еко ном ски ре зул тати на сто панс твото не ми нов но ќе расте, па затоа и најавите дека пен зи и те ќе се зголе мат од март на ред ната годи на за 5% (уште ед на ко ин ци ден ци ја со из бо ри те) не вле ва ат ни ка ква на деж, осо бе но не по ра ди фа ктот што тие исплати можат да се ре а ли зи ра ат ако се ге не ри ра ат но ви и редов ни при ли ви во буџетот на државата. Де ка пос лед но во има свои негативни реперкусии покажува и фактот што дури и закон-

ски пред ви де ни те усогла су ва ња на платите со трошоците на живот вработените не ги имаат при ме но со годи ни, а за по качу ва ње на нив ни те плати, од 2008 година наваму, не станува ниту збор. Секоја година излегува ре сорниот министер и ни соопштува дека зголемувањето на платите ќе се одложи за наредната година. А, тие што гене ри ра ат но ви вред но сти и натаму се ставени на маргините на си те слу чу ва ња и не се бит ни. Но, на деж та пос лед на уми ра, доде ка да се слу чи подобро утре треба да се преживее. Б.С.

АКТУЕЛНО

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

ЌЕ СЕ ИЗДАВААТ ИМОТНИ ЛИСТОВИ ЗА ПОДЗЕМЈЕТО

Ќе има подземен катастар

Приватните и државните компании ќе добијат сопственост на подземните инсталации. Преку законски измени или комплетно нов закон ќе се овозможи засновање право на сопственост врз подземната инфраструктура и ќе може да се добие имотен лист за сопственоста по тој основ, соопшти портпаролот на Владата, Александар Ѓорѓиев: - Со реализацијата на проектот ќе се зголеми вредноста на компаниите и можноста за располагање со инфраструктурата во правниот и во економскиот промет, но и алатка за обезбедување нови средства. При градењето ќе се знае каква инфраструктура има на теренот за подземните градби и ќе може да се утврди нивната точна местоположба. За инвеститорите ќе значи точна информација при планирање, безбедност при градба, помали трошоци. Одобренијата за градба ќе може

да се издаваат побрзо затоа што ќе биде позната состојбата на теренот, што ќе биде од корист за граѓаните и за инвеститорите посочи владиниот портпарол. Агенцијата за катастар најдоцна до октомври ќе се подготви студија за оправданост за воспоставување подземн катастар, а до крајот на годинава измени на Законот за катастар на недвижности или, пак, комплетно нов закон за

инфраструктурни градби. Владиниот портпарол појасни дека со добивањето сопственост за подземните инсталации ќе се зголеми вредноста и на државните и на приватните компании. Тие ќе може да располагаат со таа сопственост, да ја користат како хипотека или како покритие, што ќе ги подобри нивните перформанси. Се планира по донесувањето на законот во текот на следната

година Агенцијата за катастар на недвижности да воведе електронски катастар и на подземните градби. Така ќе има точна информација дали на определена парцела има подземни водови, на која длабочина се, за каков вид вод станува збор. Ако нема водови на таа парцела, подземниот катастар на потенцијалните инвеститори ќе им даде информација на која оддалеченост е најблискиот вод за струја, телефон, водовод, пат, гас. Ќе се зголеми и безбедноста при изведување градежни работи. Проектот за воведување катастар на инфраструктурни градби ќе биде воведен во функција во 2013 година, по што ќе почне процесот за запишување на постојните инфраструктурни градби што се очекува да трае во наредните неколку години. За новите градби инвеститорите ќе имаат законска обврска да ги запишат во катастарот. И.Ч.

ДОСИЕ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

КАНДИДАТ ЗА ПОЛИЦАЕЦ ДЕМАНТИРА

Не сум криминалец, туку жртва на дискриминација

н џе ло Поли карп (21) од Штип се јави во нашата редакција, резигниран и револтиран од пишувањата на некои весници кои објавиле дека во понеделникот бил уапсен во Штип пора ди сом не ва ња за продажба на дрога. Во весниците и на некои порта ли пи шу ва ло де ка Ан џе ло бил уап сен во Штип, бе гај ќи им на поли цај ци те, ско кај ќи од по кри вот на ед на шупа, при што си ја повредил ногата, по што бил прене сен во штип ската бол ни ца. Од не го, на вод но, би ла од зе ме на ке са, во која има ло растителна материја, најверојатно, марихуана. Во весниците пишува ло и дека Анџело П. од порано à бил познат на поли ци јата ка ко сто ри тел на кривични дела. Во пис мото до на шата редак ци ја Ан џе ло си те овие на -

води ги демантира и вели: „Не сум излегол од никаква шупа со никакво ке се, од мене не е одземена никаква ке са, никогаш не сум одбил да се легити ми рам, не прода вам дро га. Најм но гу ме боли тоа што во вес ни ци те и на порта ли те пи шува дека сум à познат на полицијата од порано, а до сега не сум имал ни ка ков пре кр шок, ако сум имал, не ќе можев да кон ку ри рам за поли ца ец. Јас сум студент и не продавам дрога, ту ку спорту вам кик-бокс. До сега сум бил жртва на многу расистички коментари, а ова е врв на одно сот во Македонија кон лу ѓе то со дру га бо ја на кожата. Со ва кви те напи си е на ру шен мо јот углед, за гро зе на е мојата иднина поради лошата ре пу та ци ја што ми е на не се на од гла си лата што ја пла си раа оваа ин форма ци ја.

Шестмина повредени во сообраќајка на патот Гостивар - Кичево Во судир на две во зи ла, на ма ги страл ни от патен пра вец Го сти вар - Ки че во, по вреде ни се шест лица, од кои три потешко. Спо ред ин форма ци и те од СВР Тетово, сообраќајната не сре ќа се слу чи ла вче ра утро околу 7 ча сот, во бли зи на на асфалт ната ба за. Спо ред пр вичните сознанија, двете вози-

ла „се ат ко родо ба“ со го сти варски регистарски таблички и „фолксва ген“ со ал бан ски ре ги стар ски оз на ки се судри ле директно. Не по сред но по не сре ќата, три ли ца би ле пре не се ни во го сти вар ската бол ни ца, а истра жен суди ја, ја вен об ви ни тел и еки пи на МВР из вр ши ја увид.

Нарушен е и угледот на целото мое се мејс тво. Ан џе ло Поли карп ва кви те пла си ра ни ин формации ги доведува во врска со сво јата ап ли ка ци ја на кон кур сот за поли цај ци на кој се има ја ве но и ве ли де ка тие се само поткрепа за да биде одбиен“. МВР Штип за „Ден“ потврдува дека до сега Анџело нема ниедно кривично дело, но дека против лице со иниција ли А.П. е подне сена кривична пријава за на води те за кои се то ва ри, но тоа не значи де ка ќе би де до не се на кри вич на пре суда. МВР вели дека од нивната институција не е изле зено целото име на од нос ното ли це, ту ку дека новинарите врз основи на свои сознанија или претпо ставки го има ат об ја ве но со име, па ду ри и име то на не го ви от родител.

Плаќале со лажни пари

Охрид ската полиција подне се кривична пријава за Х.Б. (22) и за П.П. (23), двајцата од Охрид, за сторени четири кривични дела „фалсификување пари“. Во периодот од јули до септември 2012 година, на по-

драчјето на Охрид, во четири случаи пријавените во две колонијални продавниц и , бурекчилница и од уличен продавач купиле производи, а за услугата платиле со четири фалсификувани банкноти во апо ени од по 500 денари.

СКОПЈЕ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

УШТЕ ЕДЕН НОВ ОБЈЕКТ ВО ЦЕНТАРОТ НА ГРАДОТ

Хотелот од синџирот „Ибис“ ќе се гради во Скопје Во согласност со урбанистичкиот план за овој дел од центарот на градот, хотелот ќе има седум ката и поткровје

оследниов период интензивно се подготвува теренот зад хотелот „Јадран“ за изградба на хотел. Од Општина Центар велат дека издале одобрение за градба на хотел, а за сите други информации е одговорен инве ститорот. На по ставената табла на терен стои дека про ектот е изработен од страна на „Гемма инженеринг“ од Скопје, градежните работи ќе ги изведува фирмата „НБ Компани“ од Тетово, инве ститор е „Евробалкан хотелс“. Локацијата се подготвува за изградба на хотел од францускиот синџир „Ибис“. Површината на која е предвидено да се гради хотелот изне сува 577 квадратни метри, од кои 416 се предвидени за градба. Во согласност со урбанистичкиот план за овој дел од центарот на градот, хотелот ќе има седум ката и поткровје, односно развиената бруто-површина е 3.774 квадратни метри. Ова е втор хотел што ќе се гради во центарот на градот. На

само неколку метри поблиску до плоштадот Македонија на површина од 20.000 квадратни метри веќе на големо се гради луксузниот хотел „Мериот“. Првиот кат веќе е готов, а во тек е изградбата и на вториот. Овој хотел ќе има 180 соби, 16 луксузни апартмани и еден претседателски апартман, са ли за ручек, градина со базен на највисокиот кат и спа-центар. Се очекува да биде пуштен во употреба следната година. Инве стицијата за овој хотел тежи 37 милиони евра, а Македонија е прва де стинација за изградба на ваков луксузен хотел од страна на американската компанија

„Мериот интернешнл“ на Балканот. Градските урбанисти велат дека, од една страна, во светски метрополи центарот на градот служи за јавни намени и за објекти од ваков тип, но, од друга страна, предупредуваат од нерентабилно работење на хотелите. - Центарот на градот треба да биде исклучиво за јавни намени, административни објекти, хотели и друго, така е секаде во светот, и треба да се избегнуваат намени за станбено домување. Не е спорно тоа што има толку хотели на ма ла оддалеченост, не е спорен про сторот, тоа е одлука на инве -

ститорот кој проценил дека на таа локација може да се гради хотел, но, според мене, прашање е колку тие хотели во таква близина ќе работат рентабилно. Дали инве ститорите направиле ана лиза колку туристи доаѓаат и дали инве стицијата ќе им биде исплатлива. Се плашам и во оваа област како кај трговските центри да не се случи хиперпродукција, па потоа да се затвораат вели Никола Велковски, поранешен градски архитект. Според него, од естет ски аспект хотелите треба да бидат со современи, модерни и прогре сивни елементи и материјали. С.Т.Ј.

Почнува зимската сезона за терасите на кафулиња Од овој понеделник, па сè до крајот на ноември, сопствениците на кафулињата и другите корисници на јавни површини треба да подне сат барања за oдобрение за вршење дејност надвор од деловен про стор и oдобрение за по ставување урбана опрема во зимската сезона. Барањата се поднесуваат до

архивата на Град Скопје. Зимската сезона за поставување урбана опрема ќе трае до крајот на март следната година. По доставениот доказ за исполнетите обврски кон Градот и општините, Град Скопје се обврзува во рок од 5 работни дена да издаде oдобрение за вршење дејност надвор од деловен простор

и oдобрение за по ставување урбана опрема, во согласност со oдлуката за утврдување стандарди за по ставување привремени објекти и урбана опрема на подрачјето на Скопје. Големината на зафатената квадратура со урбана опрема е различна во секоја општина, но според правилникот за поставу-

вањето на урбана опрема точно е дефиниран просторот кој треба да биде слободен за пешаци. Сопствениците на кафулињата за терасите плаќаат по 15 денари за еден квадратен метар. За да заштедат, во зимската сезона дел од нив го скратуваат про сторот за по ставување урбана опрема.

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

СКОПЈЕ

Нова младинска куќа за 14 средношколци Четиринаесет средношколци без родители и родителска грижа до крајот на октомври ќе бидат сместени во новата младинска куќа на СОС Детско село, во селото Бардовци. Благодарение на поддршката од германската фондација „Херман Гмајнер–Фонд“, која ги обезбедува средствата за наем на куќата и покривање на оперативните трошоци, како и на поддршката од домашните компании, кои помогнаа при опремувањето со сè што е потребно за еден дом, овој проект, почнат пред две години, стана реалност и уште една можност за соодветно згрижување на оваа ранлива категорија деца. Главен поддржувач на оваа хуманитарна кампања од корпоративниот сектор е Државната

лотарија на Македонија, која во согласност со своето мото „За добро“ ја покрена иницијативата за опремување на куќата. Државната лотарија во соработка со „Мебел Ви“ и „Техномаркет“ обезбеди мебел, бела техника и други апарати за потребите на секојдневното живеење на овие млади деца, во висина од 10.000 евра. Интересно е што прва во оваа иницијатива се вклучи добитничката на седумка во играта на среќа „Ново лото 7/34“, со понуда за вложување на 3.000 евра од својата добивка во оваа хуманитарна акција за да се овозможат нормални услови за живеење и развој на 14 младинци. Во поддршка на оваа кампања, со поединечни донации, се вклучија и други компании, дол-

гогодишни пријатели на СОС Детско село, како ДХЛ, Капитал банка, Агротехна, Општина Гази Баба, Алмак и други. Во новата младинска куќа ќе бидат згрижени седум момчиња и седум девојчиња, кои моментално живеат во Детското село. Во рамките на младинската куќа, која претставува втора фаза на грижа на децата од СОС Детското село, децата се осамостојуваат и се учат на практични животни вештини кои ќе им помогнат поуспешно да се интегрираат во заедницата. Како што велат од Здружението на граѓани, СОС Детско село Македонија, младите на овој начин преземаат поголема одговорност за себе и се подготвуваат за сите идни предизвици што ги очекуваат.

„Дрисла“ набави пумпа за третман на исцедокот Во депонијата „Дрисла“ се пуштени во употреба пумпа за третман на исцедокот на депонијата и нова електронска колска вага за мерење отпад. Со реализацијата на проектот за третман на исцедокот од депонијата „Дрисла“, според зборовите на градоначалникот Коце Трајановски, се спречува навлегување на 20 кубни метри исцедок во водите на Маркова Река и се спречува нејзино загадување. За реализација на овој проект се потрошени околу 7 милиони денари. Во последните четири години Градот вложи околу 25 милиони денари за каптирање на извор во депонијата „Дрисла“, за стабилизација на платото и пристапите за третман на исцедокот и за други активности за осовременување на депонијата.

СВЕТ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

Јанковиќ не поднесува оставка

Градоначалникот на Љубљана, Зоран Јанковиќ, кој во четвртокот беше приведен, па пуштен, изјави дека не е виновен и дека нема да даде оставки од местата градоначалник и претседател на најголемата опозициска партија Позитивна Словенија. Против Јанковиќ и неговите два сина во моментов се води истрага за сторен економски криминал и корупција во врска со изградбата на спортско-трговскиот центар „Стожице“ во Љубљана. Од друга страна, министерот за внатрешни работи, Винко Горенак, кој е член на Демократската партија на премие-

рот Јанез Јанша, ги отфрли шпекулациите дека апсењето на Јанковиќ е обид за отстранување на најсилниот политички конкурент на Јанша. Словенечките медиуми тврдат дека полицијата во опсежната истрага, освен сомневањата за злоупотреба на власта, корупција и штетата од десет милиони евра нанесена на љубљанската општина со изградбата на центарот „Стожице“, води истрага и околу компаниите на синовите на Јанковиќ на Кипар и можните незаконски трансакции. Доколку биде осуден, Јанковиќ може да добие осум години затвор.

ПОРАНЕШНИОТ ПРЕМИЕР НА ХРВАТС

Санадер: Повтор

оранешниот хрватски премиер Иво Санадер, за кого во Хрватска се водат неколку процеси за милионска корупција, тврди дека сè му наместиле неговата наследничка во ХДЗ, Јадранка Косор, и државниот обвинител во Хрватска, Младен Бајиќ. Тој нагласи дека ќе се врати на чело на ХДЗ и на Владата бидејќи е невин, пренесува „Јутарњи лист“. Овој весник по апсењето на Санадер го ангажира угледниот белгиски новинар Ден Алекс да напише книга за политичкиот и за животниот пат на Санадер, а вчера објави дел од разговорите во кои поранешниот премиер говори за поранешните соработници, за аферите и за нападите врз неговото семејство. Тој вели дека се повлекол од политиката поради блокадата на Хрватска за влез во ЕУ од Словенија. - Мислев дека со моето заминување на Хрватска и на Словенија ќе им биде полесно повторно да ги покренат преговорите. И тоа се случи. Тоа беше главната причина за мојата оставка – вели Санадер. Човекот против кого се води процесот на векот во Хрватска вели дека нападите врз него почнале откако најавил дека ќе се врати во политиката. - Нападите против мене почнаа откако организирав прес-

Уапсен човекот што го запали арапскиот свет Полицијата во Лос Анџелес завчера го уапси авторот на филмот „Невиност на муслиманите“, Накула Басилиј Накула, поради прекршување на условната казна, пренесува американскиот печат. Накула, кој е американски државјанин со египетско потекло, сега е зад решетки бидејќи осум пати ја прекршил условната слобода, вклучувајќи и лажење на службеник за условна казна и користење лажни имиња. Контроверзниот автор, кој користел барем 10 лажни имиња, меѓу кои и Сем Басил, во 2010 година е осуден на 21 месец затвор поради банкарски превари и кражба на идентитет. Еден од условите за негово пуштање на слобода во јуни 2011 година била и забраната за пристап до интернет и користење псевдоним без дозвола на службеникот за условна казна. Службениците се посомневале дека Накула ја прекршил условната казна кога на интернет поставил 14-минутен исечок од филмот, во кој се исмева

муслиманскиот пророк Мухамед. Потоа е покрената истрага, па Накула е уапсен. Неговиот филм „Невиност на муслиманите“ предизвика бура во арапскиот свет и серија насилни антиамерикански протести, во кои беше убиен и американскиот амбасадор во Либија, Кристофер Стивенс.

конференција во јануари 2010 година, шест месеци по мојата оставка, и објавив дека сакам да се вратам во политиката. Ден по објавата за мое враќање во политиката, претседателството на ХДЗ реши да ме исфрли од партијата. Истиот ден се сретнаа Јадранка Косор, Младен Бајиќ и Томислав Карамарко и стана јасно дека се подготвуваат да подигнат обвинение против мене. И затоа ги измислија овие случаи за да ме уништат – вели Санадер. Тој потенцира дека ќе победи во овој процес. - Да, медиумите се против мене, тука е и Бајиќ, кој ги користи новинарите против мене, но знам дека ќе победам. Го знам Бајиќ веќе долго време. Беше на таа функција во 2003 година кога станав премиер. Му го продолжив мандатот, не затоа што одевме во исто школо во Сплит и затоа што тој доаѓа од мојот град. Сега и тој е против мене. Знам дека од сето тоа ќе излезам неповреден и дека повторно ќе ја водам партијата и земјата. Го имам тоа во себе. Тоа е повик вели Санадер. Истрагата против него откри дека членовите на семејството Санадер имале дури 78 банкарски сметки во Хрватска и во Австрија со 1,5 милион евра, додека самиот тој имал само седум. Голем дел од средствата биле на членовите на семејство-

ПТИЦА УРНА АВИОН, 19 МРТВИ Дванаесет странци и седум Непалци загинаа во вчерашната авионска несреќа во близина на главниот град Катманду, пренесува „Би-Би-Си“. Според полицијата, во авионот, кој летал кон Монт Еверест, имало седум британски туристи, пет Кинези и седум Непалци. Авионот се урнал веднаш по полетувањето од аеродромот во Катманду. Истрагата сè уште се обидува да ги утврди причините за несреќата, но познато е дека пилотот на контролата за летање, непосредно пред несреќата, јавил дека авионот удрил во птица. Сè уште е непознато дали леталото се запалило пред или по падот.

СВЕТ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

КА ТВРДИ ДЕКА Е НЕВИН

рно ќе ги водам ХДЗ и Хрватска!

„Фими медиа“ од државните претпријатија се земани пари за црниот фонд на ХДЗ. Четвртата тужба се однесува на овозможување на петрохемиската компанија ДИОKИ незаконски да добива струја по ниска цена.

Мојот проблем со ова општество, со Хрватска, е тоа што бев прејак за нив, бев премоќен, вели Санадер

то вклучувајќи ги родителите на неговата сопруга. Но, тој тврди дека тоа е една голема „лакрдија“, која сега мора да ја платат тој и неговото семејство. - Каде исчезна пресумпцијата на невиност? Година и пол постојано се повторува дека судот нема што да расправа за оправданоста на тужбата против мене, туку треба да одлучува само за висината на казната. Не е нападнато само моето семејство, туку и моите пријатели кои ми помогнаа да излезам од за-

твор и го ставија својот имот како гаранција. И тие се под постојани напади. Ќе победам бидејќи сум појак од нив. Мојот проблем со ова општество, со Хрватска, е во тоа што бев прејак за нив, бев премоќен – вели Санадер. Што се однесува со аферата за Хипо банка и обвинувањата дека примил мито за нејзин влез во Хрватска, бившиот премиер вели дека никогаш не барал ниту примил мито од Хипо банка. - Секогаш чесно му служев

КОСОР БЕШЕ ЛОГИЧЕН ИЗБОР

на народот. Австриското обвинителство ме повика како сведок, а не како обвинет - вели Санадер. На Санадер во моментов му се суди и за воено профитерство, односно за земање провизија од Хипо банка за време на војната, како и провизија од 10 милиони евра од унгарската компанија „Мол“ за да à овозможи преземање на управувачките права во нафтената компанија „Ина“. Тој е осомничен и за корупциската афера во која преку

Одлуката на чело на ХДЗ и на Владата да ја постави својата заменичка Јадранка Косор во тоа време била логична за Санадер бидејќи се работело за неговата десна рака во партијата и Владата, која целосно му била лојална. Тој ни во сон не можел да знае дека само за половина година ќе биде исфрлен од партијата. - Тешко е да ги процениш своите одлуки по две години откако си ги донел. Во тоа време таа изгледаше како најдобар избор. Без ова лошо искуство, кое во меѓувреме го имав, би ја направил истата работа. Но, ако погледнам што сè ми се случи по заминувањето, секако не би направил иста грешка. Сега е лесно да судиш, но во тоа време таа изгледаше како логичен избор за моја наследничка. Ми беше заменичка долго време во партијата и во Владата. Беше прва жена-премиер и заменикпретседател на партијата – вели Санадер.

ФЕЉТОН

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

Фељтон

( 23 )

Наградуваниот европски бестселер „Собирач на светови“ е возбудлива приказна за извонредниот живот на сер Ричард Бартон, една од најинтригантните и најконтроверзните личности од викторијанската ера. Авторот за потребите на романот се упатил на тримесечно патување низ Танзанија по трагата на самиот сер Бартон, што на приказната à дава дополнителна автентичност. „Тројанов е извонреден раскажувач, неговата приказна содржи живописни слики на магија, на еротични средби и на ужас“ – „Тајмс литерари саплемент“ „Постојано задоволство... Тројанов ги ниже бројните наративни гласови во романот со совршен слух“ – Џајлс Фоден, автор на „Последниот крал на Шкотска“ „Волшебен роман“ – „Фајненшал тајмс“

ИЛИЈА ТРОЈАНОВ

ЕВРОПСКИOT БЕСТСЕЛЕР „СОБИРАЧ НА СВЕТОВИ“ Се работи за трпение, да се научи како да му се даде време на јази кот да се прис по со би, да се истегне и да по сегне по консонанти те на вр вот од устата, по ас матич ни те зву ци во зад ни от дел од грлото. Тој учи да го ниша телото на теч ни от ри там на нагла се ни и не нагла се ни ак цен ти при ре ци та цијата. Да се остави она што е правед но и чи сто за дес ната ра ка. Да се пие седеј ќи, во три при јат ни голтки. Да ја вклучи својата брада во секој миг на изненадување или размисла. Да ги обвие секоја своја надеж, секоја своја мисла за иднината во †инша лах#. Да се приспо со би на фа ктот де ка се га, по вни мател но промис лу ва ње, тој е Патан, кој се родил и израснал во Британска Индија и затоа е послободен кога зборува хинди отколку кога ги говори дија лектите на своите авганистански предци. Ова веќе изгледа познато, како втора кожа. До каде беше стасал откако почна да се обидува сам да го научи арапското писмо како млад ученик, во деновите кога, со гордост сакаше да му покаже на еден Шпанец колку беспрекорно може да пишува, а неговите обиди зара боти ја са мо потс мев. †Поч ну ваш од дес но, за бе ле жа господинот, кој имаше едно од оние ибериски имиња како фалти на заве са. Во Оксфорд немаше часови по арапски, никаква алтернатива за латинскиот погрешно изговорен од старци кои одбиваа да се вразумат. Очекувањата на луѓето од еден дервиш се многу потешки за исполнување. Одбраната не доаѓа предвид; како ни промисленото, воздржано одне сување. Тој мора да биде груб и некултурен, крајно непокорен пред цивилизациските норми, да ги пре зира ситните човечки грижи, да биде ослободен од рационалното поведение. Блиско ста до Бога не може да се измери со мерите што важат на пазар. Тој пее зикр по утринската молитва додека неговата по светеност не до стигне кулминација и неговите извици не ги попарат заспаните уши на неговите со седи. Ако некој му го попречи патот, ќе го про стрела со мрачен поглед полн шифрирани закани. Тој никогаш не пропушта можност да хипнотизира доброволци, кои, штом ќе се согласат, ги става во ситуации кои ја разоткриваат нивната апсурдност. Болни се лекциите на дервишот за тесноградите, за трговците. Но истовремено тој подеднакво брзо може да ги врати во свест и да побара од нив да кажат пред толпата набљудувачи колку подобро се чувствуваат. Тој мора да најде рамнотежа помеѓу магијата и исцелувањето. Во сеќавањето напишаното се раствора

СИДИ МУБАРАК БОМБАЈ Островот Занзибар беше жртва на сопственото пристаниште. Устието на пристаништето се отвораше како порта во ѕид од корали; завојувачите едноставно само требаше да ги спуштат едрата и да ги кренат своите знамиња. Едра се крпеа и врзуваа до следното патување, а потоа знамињата се вееја накратко пред да бидат избркани од други знамиња. Сето тоа повторно се случуваше. Бајракот на султанот беше спуштен, и Сиди Мубарак Бомбај, седејќи на своето вообичаено место на кејот си се смееше во себе како не можеше да сфати со колку простотилак веќе се имаше соочено во својот живот. На с¢ му доаѓа крај, рече глас во едното уво. Ништо нема да се промени, се спротивстави постар глас во другото. Ново знаме се крена со остар тресок – објава на намера. Црвеното се повлече, и, на негово место, зраците од бело сонце протрчаа како стрелички преку синото небо, а веднаш до нив, најверојатно во чест на големите, тешки бродови закотвени во пристаништето, се развеа црн крст, симбол на владелот кој белите го знаеја како кајзер. – Навистина промрмори старецот - ниту еден ден не седнува таму каде што веќе седел претходниот – потоа ги напушти луѓето со кои го беше споделил своето вчудовидување. Се врати во стариот град чии тесни, испреплетени улички го повлекуваа добредојдето кое гребенот беше побрзал да го понуди.

Стасувајќи во Занизбар, човек сè уште беше далеку од пристигнат. За тоа требаше време, а белците никогаш немаа време. Ја изгубија својата љубопитност уште пред да го изгубат апетитот. Повеќе се чувствуваа на свое меѓу ветрот и брановите, отколку меѓу лавиринтот од фасади. Старецот се влечаше бавно покрај украсените корални зданија, туркан од забрзани фигури на доцнопопладневното сонце. Тој кружеше околу преполниот пазар за сол, си го скрати патот низ пазарот за месо, кој освен присуството на вообичаената реа, беше напуштен. Оттаму патеките беа попразни; додека минуваше го поздравуваа луѓе. Стаса до џамијата во неговото соседство. Хорската рецитација на сура се слушаше од соседната медреса. Старецот застана и ги потпре двете раце на ѕидот од една куќа. Ги затвори очите. Ја рецитираат Икхлас сура, прекрасен заплиснувачки звук, иако со празно ветување: не постои ништо вечно, дури и кога е измолено од детски гласови. Секое утро одново треба да ја барате вистината која исчезнала преку ноќ. Некој му се приближи. †Крајно време да се види џамијата однатре, нели? Гласот на имамот беше груб. Старецот не ги отвори очите; тоа ќе го вознемири имамот, кој се гордееше во влијанието на своите светли, бистри очи.

низ библиската земја 29.9.2012

НАЦИОНАЛЕН ПАРК „МАВРОВО“

Убавина пред која се молчи

18 ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

redakcija@den.mk

Од височини

Душко ШАРЕВСКИ

ечниот мотив за убавото што ме опкружува во Националниот парк „Маврово“ долги години наназад, за мене беше и остана трајна инспирација во зависност од годишното време и од желбата да се биде на просторот што ме опкружува и исполнува, со она што го носи мигот, часот, денот, таму каде што ќе се затекнеш. Околу Мавровско Езеро, на падините на питомата Бистра, на јужните

недогледни висорамнини и масивите на Шара, од Луково Поле до Штировичка Планина, гигантите Кораб, Дешат и Крчин, преку цветните килими на Божина Планина, по течението од изворот на македонската убавица, реката Радика, низ клисурата длабока и тесна, исполнета со контрасти, во пределот на Сенечки красти, преку недопреното Острво, до спојот со единствената Мала Река и бисерите под Мијачијата.

Националниот парк „Маврово“ се простира на 73.088 хектари и е најголем меѓу трите национални паркови во Македонија. За национален парк е прогласен во 1949 година. Во границите на паркот се опфатени планините Кораб и Дешат, југозападните ограноци на Шар Планина, поголем дел од Бистра и северните делови на Крчин. Средишниот дел на националниот парк го зафаќа долината и сливот на реката Радика. Во состав на националниот парк е и Мавровското вештачко езеро. Во 37-те населени места во НПМ живеат вкупно 8.618 жители. Со 11,9 жители на km2 оваа територија во целина е една од најретко населените во Македонија.

Пред првпат да се искачам на највисокиот врв во Македонија, не можев да ја почувствувам легендата за настанувањето на името на гордиот император Кораб, која народот ја пренесува од колено на колено со многу почит, љубов, верба и со благодарност на Господ што ги обдарил овие простори со рајска убавина. Работите ми се избистрија кога за првпат со погледот ја опфатив библиската земја Македонија од врвот на овој колос. Топонимот Кораб потекнува од старословенскиот јазик и означува брод - корито. Легендата вели дека за време на библискиот потоп, коработ на дедо Ное (неговата арка), пловел над овие простори над денешниве планински масиви на Шара, Бистра, Дешат и Кораб, исполнети со 54 врвови повисоки од 2.000 метри надморска височина. На своето митско патешествие, запрел на повисокиот дел од расчаталениот врв на планината Дешат, закачил со трупот на карпите и закрцкал при допирот. Легендата си го сторила своето, па така овој врв го добил името Крчин. Арката не запрела, ами продолжила со своето патешествие по ’рбетот на библиската земја, по територијата благословена од севишниот. Ноевиот ковчег застанал на највисокиот врв од овој легендарен масив. Тој веднаш го добил и денешното име Кораб, планинска гордост на Македонија со

надморска височина од 2.764 метри. Свесен сум дека естетиката нема димензии кои можат да се дадат во еден момент, во еден здив, застанувајќи пред овие небески простори пред Корапска врата на надморска височина од 2.475 метри, пред остро засечениот премин, меѓу двата шилести камени заба кои високо исправени наликуваат на алпски игли. Тоа е простор што ја исполнува душата со разиграни чувства на добронамерникот и на вљубеникот во природата. Гледајќи молкум во волшебната убавина од прекрасните јужни падини на Шара, од Кракорница, Богдево или Бродец, со поглед во острите гребени на Кораб, тој како да се слива во бескрајната симфонија на тишината и на зајдисонцето, каде што мислата застанува, потонува, се губи. Во рамките на оваа слика душата бара да го издвои убавото од поубавото, да ги разоткрие убавините почувствувани во утрото или квечерината на денот. Ова е просторот што нема да ве остави рамнодушни. Зарем ќе останете рамнодушни под раскрилените жуборни води на највисокиот, 136-метарски водопад во Македонија, од Цигански премин на 2.443, до Кепи бари на 2.505 метри , на извориштето на Длабока Река, значи да се најдеш во амфитеатар од мразулци, од мразни сталактити и сталагмити кои потсетуваат на џиновски оргули. Простор длабок и стрм истреплетен со камени реки, лавини, простор исполнет со темнозелена боја, сива магла, низ која пробиваат блесоците на огромните бело-црвени моренски блокови од варовниците под

Сабота-недела, 29-30 септември 2012 година

те на Кораб Кобилино поле. Тоа е тој простор, ист, но секогаш различен, дали си во него наутро или навечер, напролет или наесен, минути со летните колорити или со денови во длабоките снежни пазуви, простор кој те враќа назад во извориштето на Длабока Река, повторно и повторно по којзнае кој пат. Кањонот по течението на Длабока Река, низ рамни ливади и Жужње, најубавото село насадено како на дланка, на две реки, под камената завеса на Кобилино поле, останува место за копнеж за секој вљубеник во природата, а трикилометарскиот тешко прооден кањон до црквата во село Нистрово, предизвик за нови авантури во беспаќето на дивината. Можеби просторот по кањонот на Радика од Сенце до Жировница и покрај предизвикот на вљубениците, отсекогаш бил неприкосновено царство на рисот, мечката и на дивокозите, но тој станува предизвик и за алпинистите. Повеќе би посакал Острво да остане простор милуван со поглед од високите карпи

под Рибница и Врбјане. Простор каде што погледот влече од спротива кон Сенечките карпи. А тие, пресечени како со нож. Се накреваат огромни кон небесното синило долж течението на митската пенлива Радика, со височина од 300 - 500 метри, масив настанат како последица на постојаните тектонски нарушувања. Младите планини упорно си го трасирале својот облик низ времето борејќи се за својот корен. Ова е простор исполнет со сиромашна вегетација. Но, не насекаде. Во одделни непроодни делови на Острво постои простор со столетни густи букови шуми. Тој се накрева до горните граници, предели исполнети од глацијални ерозии: циркови, „камени реки“ под Требишка рупа на надморска височина од 2.151 метар. Тоа е клисурата Барич, со векови останата тивка, неосвоена, со недопрена природа. Таму времето како да запрело, како да не и може ништо на таа недопрена природна убавина. Влијанието на човекот тука е занемарливо. Кој знае, можеби тоа е една од причините за постоењето на малиот земски рај?

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

20 ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

redakcija@den.mk

Водите и висовите

Ако амфитеатарот на мразулци на Длабока Река е најубавиот дел на релјефот во Паркот во висинскиот појас – тогаш негов пандан е клисурата Барич во низинскиот дел. Можеби погледот од височинката пред селото Врбјани ги отвора најубавите предели – Сенечки карпи и Острово. Надвиснати од 300 до 500 метри над питомата, со векови низ песни опеана Радика, те исполнува со мир и спокојство со поглед вперен низ контрастите создадени од варовните карпи – изо стрени со непреодни врвови создадени од доломит. Сурови, а толку питоми, го исполнуваат погледот и душата грамадните маси моделирани од мразовите што ја созда ле ерозијата во едно време под врвот на планината Требишка рупа (2.151). Погледот е исполнет низ прегледните Сенечки карпи со слаба вегетација, но наспроти неа прко си и не дозволува да се погледа во пазувите на Острово исполнето со густа шума. Два и пол километри широкиот појас со највисока кота од 1500 метри – кањоните што ги создале глечерите , низ кои про струјуваат брзите планински води на Рибничка река за многумина ќе останат енигма – неспознаени – таинствени. Про стор најнепристапен, недопрен, вистинска шумска пустина, про стор кој не дозволил да го ишараат шумските патеки ниту на луѓето ниту на домашните животни.Чувствувам дека е горд на себе – гордо прко си затоа што човекот немал можност за никакво влијание врз него . Велат дека водата што тече низ потоците е говор на планината, а жуборењето - насмевка што плени! Овие зборови се искажани од народот кој се родил и опстојува на овие про стори исткаени во творештвото, фолклорот и песната за убавините на водотеците, за потоците што жуборат, за брановите што треперат на светлата рамна површина на Мавровското Езеро и осумнае сетте природни езерца како планински очи во Националниот парк ,,Маврово“, за 14-те водопади кои вре скаат низ планинските засеци – за капката утринска ро са. Токму будењето на денот во летниот период е она што толку силно ве враќа во пазувите на мајката природа, што не себично го дарувала овој про стор. Не знаеш дали со потонувањето на сонцето во тивката летна ноќ, што ви ги но си мислите е зане сот што ве опива и ве прави среќен, или чувството со будењето на денот е новата енергија што ја исполнува вашата душа. Погледот што се отвара низ светлобелата боја, распрскан по високите врвови на околните планини како да ме враќа во де-

Сабота-недела, 29-30 септември 2012 година

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

новите на дет ството или раѓањето на нов живот под ведрината на синото небо сè уште сонливо – подзаспано. Звездите се гаснат, уморни од треперењето во ноќта, се губат една по една во недо стижната вселена. На исток се појавува огромен полукруг со портокалова светлост на широкиот хоризонт – од кај Сува гора, катаден од исто ме сто во исто време, веројатно од ко-

га настанал светот. Над Леуново и Никифорово бле ска само една звезда, тивко продирајќи низ густата шума. Површината над езерската шир сè уште е во сон, погледот кон природниот резерват Бунец те води по мирната вода со ситни бранови од најразлични правци. Езерото сè уште спие а со него и шумите, куќите и луѓето во нив.

22 ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

redakcija@den.mk

Низ Корапска врата до Остро засечениот премин на грабенастите планини помеѓу двата остри камени заба кои со своите прави длабоки линии наликуваат на ,,алпските игли,, од сите страни го привлекуваа окото на вљубеникот во природата. Патот што не води до нив ни ја откри ова заблудата со погледот токму од браната на Мавровското Езеро, веќе од овој про стор се отвора нова „врата“ - Мала корапска врата на височина од 2.055 метри висинска разлика помеѓу нив од 420 метри. Ист, но од секаде различен е погледот вперен од далечините на македонските бисери Солун-

ска глава, Добра вода, од позицијата на Рамно – на Скопска Црна Гора, или пак од височините на убавецот Пелистер. За мене останува дилемата да ли погледот од браната на Мавровското Езеро при заоѓање на сонцето низ назабениот гребен што на ликува на небе ска пила искована од вжештено желе зо во бело-пурпурна боја со светлосна маглина во квечерината е најубавиот, или по сакувам во тој миг на предвечерието со мислите да потонам зад Корапска врата во тивката јулска ноќ од Богдевската Планина. Можеби ќе по сакате ваквото чувство да го доживеете со пог-

лед од врвовите на „младата неве ста“ Бистра - наредени како токи на неве стинско руво – врвовите Говедарник - Русин Планина или сенечките врвови. Сигурен сум дека тој што само еднаш ќе ја види и почувствува оваа раскошна убавина ќе по сака барем уште еднаш да се врати во овие магични про стори. Тука во глацијалниот амфитеатар на извориштето на Длабока Река, возвишено се издигаат двата врва: Кабаш (2395) метри и Гури Римницес – обележувајќи го јужниот дел на реката. Изолирани од главниот врв Кораб, создадени од шкрилци - разнобојни под не-

бе ското синило и варовничките карпи во ниеден момент во денот не ве оставаат рамнодушни исполнувајќи ги вашите чувства. По сакавте токму од тука да ја доживеете глетката кон највисокиот водопад во Македонија од 138 метри. Немам зборови... Доживејте го чувството како единствено и ваше. Можеби погледот од Кобилино поле од северната страна на извориштето е единствен – поглед што го открива целиот про стор под Кабаш – исполнет со глацијални ерозии настанати низ времето – камените реки. Не застанувајте само тука патот не води кон Кукољ, висок 1.737 метри, над селото Нивиште или

Сабота-недела, 29-30 септември 2012 година

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

о рајот на само 4 километри од границата со Албанија. Погледот кон Ро си Римницес делува застрашувачки. Разорен во пазувите од глацијална ерозија, гордо се кренал осамен во прегратките на Кораб. Страотно убав поглед на про стор на некој разорен град, секако со особен, волшебен изглед. Ако се најдете во квечерината на зајдисонце низ врвовите на Корапскиот масив го имате чувството дека сте со поглед исполнет со „град на облаци” - до кого по сакуваш ,а никако да стигнеш тонејќи заедно со сонцето. Ваквата глетка ги исполнува чувствата , ја полни душата барајќи го складното во про сторот низ погледот на вљубеникот на природата – а тука пркосно стои нескладот како прототип на убавото во природата: Ако амфите атарот на мразулци на Длабока Река е најубавиот дел на релјефот во Паркот во висинскиот појас – тогаш негов пандан е клисурата Барич во низинскиот дел. Можеби погледот од височинката пред селото Врбјани ги отвора најубавите предели – Сенечки карпи и Острово. Надвиснати од 300 до 500 метри над питомата, со векови низ песни опеана Радика, те исполнува со мир и спокојство со поглед вперен низ контрастите создадени од варовните карпи – изо стрени со непреодни врвови создадени од доломит. Сурови, а толку питоми, го исполнуваат погледот и душата грамадните маси моделирани од мразовите што ја созда ле ерозијата во едно време под врвот на планината Требишка рупа (2.151). Погледот е исполнет низ прегледните Сенечки карпи со слаба вегетација, но наспроти неа прко си и не дозволува да се погледа во пазувите на Острово исполнето со густа шума. Два и пол километри широкиот појас со највисока кота од 1500 метри – кањоните што ги создале глечерите , низ кои про струјуваат бр зите планински води на Рибничка река за многумина ќе останат енигма – нес-

познаени – таинствени. Про стор најнепристапеннедопрен- права шумска пустина , про стор кој не дозволил да го ишараат шумските патеки ниту на луѓето ниту на домашните животни.Чувствувам дека е горд на себе – гордо прко си затоа што човекот немал можност за никакво влијание врз

него . Велат дека водата што тече низ потоците е говор на планината, а жуборењето - насмевка што плени! Овие зборови се искажани од народот кој се родил и опстојува на овие про стори исткаени во творештвото, фолклорот и песната за убавините на водоте-

ците, за потоците што жуборат, за брановите што треперат на светлата рамна површина на Мавровското Езеро и осумнае сетте природни езерца како планински очи во Националниот парк ,,Маврово“, за 14-те водопади кои вре скаат низ планинските засеци – за капката утринска ро са.

24 ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

redakcija@den.mk

Рајски цвет небесните

ко изреката „кај што има вода има и живот” е сосема оправдана, просторов што не опкружува е место со пребогата флора, што нуди изобилство за опстанокот на останатиот жив свет. Тоа богатство претставено со повеќе од 1300 различни видови растенија, распоредени во 259 родови и 87 фамилии е Господов раскошен подарок, во кој своето пребивалиште го нашле ендемските растенија, групите реликти кои со векови опстојуваат во рајските пазуви на просторот, како свет на волшебни различности. Гледан во целина, просторот накитен со мноштвото цветови буди чувство, да се селектира убавото од поубавото со што сме опкружени,

иако знаеме дека во природата не постои „грд“ цвет и дека сè што е создадено е и прекрасно, па и тогаш кога ќе го видиш свенат, во заедницата во која опстојувал. Сепак, импресиите ме водат кон целокупната вегетација, раскошно распослана на просторов што не опкружува, во кањонот на Аџина река, исполнет со тревна вегетација, накитен со смрека и ела. Тоа е најјужен простор на Балканот во кој опстојува шумската убавица смреката, простор од Господ создаден, вистинска ботаничка градина на кота од 1.500 до 1.655 метри надморска височина на делот од Бродечка Планина до Кракорница и Богдево. Можеби пандан на овие убави простори е рас-

пространета елова шума од Кичиница до Волковија на само 6 километри од Мавровско Езеро, на надморска височина од 900 до 1.670 м. како единствен чист простор со елова шума во Македонија. Буковите столетни дрвја на 12 квадратни километри во месноста Мелник ги зазеле своите највисоки позиции во паркот на височина од 1.900 метри, на горната граница на шумската вегетација. Секако, просторот во горното течение на Длабока Река, исполнет со густи букови шуми е достоен за секоја почит. Дивината што не опкружува, со изолираноста, непристапноста и самотијата е неприкосновена во поткорабието. Студен, влажен, простор исполнет со камени ре-

Сабота-недела, 29-30 септември 2012 година

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

тови под е гори

ки растрган од лавини во кој чувството на осаменост ве фрла во безнадеж и очај, но пак повторно и повторно магично ве привлекува. Несомнено, овие очајни услови на живеење, наметнале императив за прилагодување кон суровите закони за опстанок. Овдешното население негувало и негува исконска почит кон суровиот лик на природата, но тоа било доволно и вешто и итро и прилагодливо да се сплоти со неа во заедничката борба за опстанок. Затоа, луѓето од овие предели и покрај сите искушенија, никогаш не ги напуштиле своите огништа кои чадат и ден денес барајќи го патот до иднината. Луѓето овде биле и сè уште се во постојана борба со природата. Тие негуваат по-

себен вид на енергија, дополнителна енергија која им го обезбедува и опстанокот и коегзистенцијата со дивата природа. Значи, во менталитетот на овие домородни жители е всаден чипот на коегзистенција со природата оти взаемната поврзаност нуди опстанок, трајни вредности и светла иднина. Овде природните убавини ги отвориле своите пазуви за можната надградба на сите вредности исткаени од рацете на човекот. Моето патешествие продолжува од рамништето на некогашното Мавровско поле, сега исполнето со бистрите води на придружните планински реки и разиграни планински потоци што моќно се влеваат во Мавровското Езеро гри-

жејќи се за неговото одржливо ниво со кое ги пои со енергија хидроелектраните Врбен, Вруток и Равен. Погледот фасцинира. При описот на флората со која изобилува ова рајско парче земја, морам да ја подвлечам пролета, да го претпочитам летото и да ја посочам невозможноста да се опише убавина на боите во есента. Тоа е вистинска магија на шаренила. Зима? Ех, да. Зимата е особено шармантна и привлечна на овие простори, но тогаш доминира волшепството на снежниот пејзаж и приказната за некои други рајски убавини. Раскошни ливади, честари од смреки, капини и диви цреши, бука и четинари. Сите никнати на места кои се нивна животна средина директно обележани со надморска височина. Со секоја годишна доба, нови бои, нова лепеза од спектар што го впиваат очите, но и сите други сетила, а бескрајно им се радува срцето. Преливите не се насилни туку спонтани. Тие постојано го збогатуваат мозаикот. Се почнува во котлината. Некогашното Мавровско поле се претопило во како стакло мазна езерска вода. Од страните, силен доток на кристално бистра течност носена од планинските врвови преку разиграните планински реки и брзите потоци. Навистина, ова како да е однапред определено место за префинетоста на Боговите, место за одмор за патниците намерници, за љубителите на недопрената природа, простор за полнење на душевните батерии со природен нектар, природна средина за многу видови. Се восхитувам на убавината и се прашувам дали постои нешто што би можело да фрли сенка над нејзината магија со која се напојува мојата душа преполна со смог и стресови од градската итаница и врева која уништува. На овој простор, моите мозочни свиоци се регенерираат и се исполнуваат со позитивна енергија која е претпоставка за блаженство. Повелете господа, повелете во земскиот рај на возвишените природни убавини, помогнете си себе си во обидот да се оддалечите од стресот на градскиот метеж, побарајте спокој во сенките на горопадните и вековни букови и четинарски шуми, кои со своите врвови високо се наткреваат кон небесното синило, демнејќи како митски стражари над опкружувањето. Овде не е страшна самотијата. Дури и тогаш кога ветерот силно и во гнев ора низ планината, се завлекува пиштејќи низ доловите и удира без милост во карпите. Сето тоа сум го видел и почуствувал со свои очи. Но, ветерот никогаш не успеал да ме застраши повеќе од нагласената врева на улиците од урбаните центри, или издувните цевки од автомобилите. Она што силно ме успокојува во оваа природна хармонија се нејзините меки бои, мирисите што опиваат и шепотат па со својата тивка арија го плетат доброто расположение. Глуварчиња, млечки, нарциси, коленеж или петопрст, сеедно, кукурек, расцветани сливи, цреши и диви јаболкници, волшебен мирис на смола и влажна земја. Постојано и се навраќам на оваа волшебно убава природа која го зароби моето срце, ги закова моите чувства и ги предизвикува моите сетила. Леуново, Никифорово, Маврово, Кичиница, Беличица, Сенце, Бродец, Нистрово, Жужње ... тоа е просторот во кој се вгнездени овие убавини и богатството на флората.

26 ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

redakcija@den.mk

Верувања Од век и векови, на овие планински про стори по сто ел страв присутен кај населението. И тоа е со сема нормално до колку се земе предвид дека дивината со сите нејзини опасно сти и закани, по стојано ги става ла во страотни искушенија напатените жители на селата всадени во питомата Мавровска долина, вгнездени под планинските карпе сти врвови. Тука, во овој регион, природата секогаш била сурова и по стојано си земала свој данок. Но, не може да се рече дека била и неправедна и дека не понудила ништо за своите поданици . Тука природата дала се. Со генерации, луѓето опстојува ле и по стојано го црпеле нејзиното богатство. Столетните шуми, бе скрајните пасишта, планинските реки полни со енергија и риби, рајска убавина што исполнува. Миграцијата си го направила сво ето, но сега се прават обиди за повратен процес кој тешко се реализира. Луѓето, сакале-не сакале, ќе мора да им се вратат на своите корени, бидејки урбанизацијата ги убива. Луѓето не можат без природата, природата копнее по нивното присуство. Така било од секогаш, така и ќе остане. Едно ставно, тие еден без друг и не можат да се замислат. Бе скрајни се митовите и легендите кои излегле од мислите и чудните искуства на планинците, кои ветерот ги разне сувал на големи далечини. Се прикажува ло и се прикажува и понатаму за чудните доживувања кои предизвикуваат смеа во ре алниот свет. Но сепак, човек мора да се замисли пред моќта на зборовите кои течат од усните на оние што ги прене суваат митовите и легендите. Затворен во сопствените верувања, човекот на овие про стори немал можност да се еманципира. Примитивните услови на живот не го дозволува ле тоа. Планинците живееле во својот свет на легенди и митови, на приказни и чудесни доживувања. Немало струја, немало патишта. Цивилизацијата била негувана на по себен начин. Природата не смеела да се допре сеедно дали се споменува како таква или како Господ и господова работа. Гнев на небото искажан преку ударите на громовите од кои планинците че сто страдале во неможност

да се скријат пред налетот на мрачните облаци, осамено ста која но си визуелни ефекти на катаклизма, мрачните сили на ноќта низ која се шетаат сеништата со заканувачки намери. Сето ова се претворало во параноичен страв прене сувајќи се низ генерациите. Но, од друга страна, тоа не сомнено го збогатува ло духовниот живот на луѓето. Се развивал зборот како можност за елегична комуникација, се раѓале луѓе кои биле вистински поети кога и се обраќале на природата со своите течни мисли, се комуницира ло со небото, сонцето, водата, земјата... Толо суми, вампири, врколаци и разни сеништа кои ги правеле ноќта и сонот полни со кошмари. Борбата со ѕверовите секогаш се поврзувала со проклетства, но неретко животот им го загорчува ле разбојничките дружини кои пљачко сувале и убивале без некоја по себна причина. Но, овде луѓето издржа ле секакви искушенија на кои биле изложени. Тие се горди на своето по стоење и на опстојувањето во дивината која по стојано ги потсетува на традицијата, а легендите и митовите мора и понатаму да се сочуваат како еден вид фолклорно богатство.. Седејќи крстнозе со своите домаќини насекаде кадешто стапнав со нога, се изнаслушав прекрасни приказни кои ја скокоткаат мојата фантазија. И насекаде може да се почувствува силната по светеност на Господ и неговата моќ. Оти тука, единствено црквите и џамиите нуделе спокој за сето она што висело низ про сторот како тенка црта на разграничување меѓу имагинацијата и реалноста. Се спуштам по благите падини на Бистра, а зад мене татни. На хоризонтот се групираат темни облаци кои застрашуваат. Знам дека се сега нови времиња, кои со потсмев гледаат на чудесните доживувања на планинците во нивните сказни за невозможното но не можам да се оттргнам од впечатокот дека горе на темното небо, почнува трката на огнените коњи на свети Илија. Го забрзувам чекорот оти во спротивно и јас ќе морам да објаснувам дека пред мене од небото скокна ло сениште со огнени очи и змејски здив...

Сабота-недела, 29-30 септември 2012 година

МАВРОВСКОТО ЕЗЕРО се наоѓа на 1200 мeтри надморска височина меѓу шумовити и високи планини. На југ е заградено со Влаиница, а на север со огранците на Шар Планина. Сè до 1947 година на местото на денешното езеро се наоѓала мавровската котлина низ која течела Мавровска Река. Тогаш на реката на излезот од котлината и бил затворен патот кон Радика со голема земјена брана. Така котлината започнала да се полни со вода, а на нејзиното место се создало Мавровското Езеро. Долго е 10, а широко од 3 до 5 километри. Најголемата длабочина од 50 метри ја достигнува во близина на браната. Денес езерото освен од помалите притоки со вода се полни и од реката Радика. Секоја година езерото замрзнува во зимскиот период. Езерото е порибено со пастрмка и со други видови риби, а околината му е богата со разновиден дивеч. Над езерото од сите страни се издигаат високи листопадни и иглолисни шуми, кои се огледуваат во бистрата езерска вода. Тие му даваат посебна убавина и изглед.

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

28 ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА Зборувајќи за легендите, не мо за же, а да не се спомене онаа мостот наречен Еленски скок.

астанот за кој што ќе зборуваме, се случил на ме стото на кое Гарска Река и ги предава своите кристално бели води присобрани од многубројните извори од Бистра и Стогово на прекрасната Радика. Бидејќи ова подрачје во минатото било богато со густи шуми, тие во своите пазуви криеле безбро ен дивеч. Да речеме, на Стогово секогаш можеле да се забележат ма ли стада диви кози кои денес се вистинска реткост. Овој про стор бил омилено ловиште на еден селанец од Могорче. Тој секогаш се враќал дома со богат лов. Но се случило нешто невообичаено. Три дена по ред лутајќи низ шумата, тој не успе ал да улови ништо. Небаре е маѓепсан, се враќал уморен дома без да потроши ниту еден куршум. Не дека не можел да го направи она по кое што го познавале во селото. Секако дека и понатаму имал бистро око и сигурна рака но сега бил само еден беспомошен набљудувач со тежина

redakcija@den.mk

Бегот и лове

на душата. Што е тоа што го попречило да но си богат улов како и секогаш, да биде насмеан и расположен, да се фа ли пред соселаните со својата докажана вештина? Легендата е таа која што го понудила својот одговор за неговата душевна со стојба. Талкајќи така низ густата столетна корија, ловџијата наишол на една прекрасна полјана. На нејзиниот зелен ќилим, спокојно пасел елен со прекрасни рогови. Ова елегантно животно никогаш порано не било дел од про сторот, дел од опкружувањето. Еленот го намирисал присуството на селанецот и горделиво ја кренал главата. Потоа ги раширил ноздрите и се уверил дека освен него, во близина има и друго живо суштество. Стројната снага на животното воопшто не затреперила. Наме сто да побегне и да побара спас од опасно ста која го демнела, тоа останало на лединката. Неговите крупни кафени очи полни со питомина, гледа ле втренчено во ловецот. Во неговиот поглед имало топлина, доверба и кроткост. Иако

се подготвувал да стрела во него, во последен миг ловецот отстапил од својата намера. Пријателскиот однос и блиско ста со која животното го разоружа ло, била единствената причина за неговото подоцнежно невообичаено одне сување. Пушката се спуштила надолу без можност да нане се тага и болка. - Никогаш мојава рака нема да го повлече орозот и да стрела во животно кое првпат се населило во нашиве краишта - си рекол полугласно и си се вратил во Могорче. По средбата со еленот, во душата му се всадил голем немир. Тоа била причината за неуспех во ловот. Тој топол поглед на животното секогаш го одвраќал да стрела и во другите. Од друга страна пак, му било мило што го поштедил убавото животно. По третиот ден, ловецот повторно се упатил кон шумата. Денот бил прекрасен. Небото сино и без облаче, птиците распеани, а водите од Гарска Река ве село зажуборени. Нетрпелив, ловецот се упатил кон истата

полјана. А таму, вистинско чудо. Еленот повторно спокојно пасел. Сега ловецот се осмелил да му пријде поблиску. Животното ниту се исплашило ниту побегна ло. Тоа и понатаму си пасело. Ловџијата повторно се повлекол. Тој одлучил тајната да ја сподели со своите со селани. Тие го запрашале зошто не го застрелал, а тој им ги прене сол своите чувства. - Застрелај толку кротко животно, како да си застрелал дете - бил категоричен. Потоа тие го праша ле каде го сретнал, а тој им одговорил дека еленот по стојано пасе на ледината во близината на изворите на Гарска Река. Откако ловецот ги напуштил, еден од селаните рекол дека ќе оди на тоа ме сто за да го види животното. Останатите му ветиле дека ќе го придружуваат. Се случил прогон. Селаните немале добри намери за еленот. Тие го опколиле од сите страни. Кутриот, немал каде па се упатил кон стрмниот брег од клисурата низ која ечеле гневните води на реката. Да го пре скокне кањонот било речиси невоз-

Сабота-недела, 29-30 септември 2012 година

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

ецот

можно, но тој немал друг избор. Уморен и задишан, ѕверел во понорот. Зад него се слушала вревата на гонителите и лаежот на кучињата. Од врвот на планината, со стојбата се усложнила со пристигнувањето на бегот и неговата придружба. Турците биле вооружени до заби. Двете групи без да сакаат се со ставиле на ме стото на настанот. - Повлечете се! - згрмел бегот по селаните и го затегнал лакот со стрелата на него. Овој плен е мој! - Запрете! - викнал од далеку ловецот кој некако разбрал за планот на неговите со селани. - Тоа е кротко животно, единствено во нашиот крај! За својата смелост веднаш добил неколку силни удари со стап по грбот. Стрелата силно го засекла воздухот и се вкопала под плешката на кутрото животно. Еленот потскокнал и во смртен грч се обидел да ја премо сти реката. Тој успеал да се фати со предните нозе за спротивниот брег, но бидејќи му се искршиле, попуштиле пред тежината

на неговото тело. Паднал долу во водите, а по него се фрлил смелиот ловец. Тој успеал да го извлече на суво. Во тажните еленски очи сè уште имало живот. Тие биле влажни од неговите солзи. Ловецот се расплакал. По него се натажил и бегот кој дури сега сфатил што направил. Истата тежина ја почувствувале и селаните. За последен пат, еленот ја подигнал главата кон ловецот. И покрај сè што му се случило, има ло многу благодарност во неговите крупни очи. Потоа, животното ја обе сило главата и

се про стило од животот. - Направивме голем грев тагувал бегот. - Ние треба да се прочистиме пред Господа. - Но како, почитуван бегу? прашале селаните. - Јас сум воин кој одзел еден невин живот, вие сте мајстори. Подгответе се да направиме еден убав мост преку реката кој ќе ги поврзува мијачките села. Овој себап му го должиме на ова величествено животно кое ниту можеше ниту сакаше да се брани. Денес на тоа ме сто се наоѓа мо стот наречен Еленски скок.

Тој и ден денес е единствената врска меѓу некои планински села. Под него тече Гарска Река. Нејзините води шумолат и ја прикажуваат легендата што ја раскажав... Погледот фасцинира. Се чини се наоѓате на врвот на светот. А овој свет навистина е волшебен и има што да покаже. Питорескност, волшебна убавина, питомина, боите на виножито, не скротена дивина во која може да ги развиете своите чувства до ниво на целосна исполнетост на вашата ментална структура.

30 ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

redakcija@den.mk

Калина мома

Накрената кон синиот небесен покрив, над просторот доминира горостасната карпа Соколица, пребивалиштето на истоимените горди птици. Под неа е распослана месноста Главино Село. Ако помеѓу домородното население и соседните населби на прекрасната Бистра постоело и сè уште постои верување дека токму таа локација било живеалиштето на главатарот на Мијаците и местото на кое се собирале селските старешини на советување, сомнежот во тоа го под- грева недостатокот од докази. Останатото е легенда која се сели од колено на колено но која во себе има нитки на убедување. Зошто го велам ова? Едноставно поради тврдењето на некои сега веќе починати староседелци кои велеа дека обрасната во дивината на старата шума, постоела голема населба. Остатоците од куќите во купишта од тесан камен, сè уште не биле покриени од забот на времето и тој факт ги придвижил нивниот дух да расприкажуваат легенди од кои запира здивот. Една од големите легенди раскажува за пустошот што над месното население го правеле разбеснетите турски азбии (башибозукот - турска нерегуларна војска) по нивното враќање од без-

бројните воени походи. Не треба ни да се зборува за нивната докажана суровост. Тие ограбувале, палеле, убивале. Бистра и населените места на нејзините падини пиштеле од нивните зулуми. Селата имале свој одбранбен појас. На карпите во состав на грамадната Соколица, постоеле стражарски места. Од нив, погледот досегал многу далеку на хоризонтот. Ордата разулавени злосторници, била веднаш забележана, а предупредувањето за силна опасност проследено до селото. За да се одбрани од ваквите чести напади, селото имало изградено одбранбена стратегија. Иако не било вистинското решение, кметот се одлучил за проверена тактичка замисла. Народот се повлекол во една од големите пештери. Тајната за нејзиното постоење ја знаеле само тие и никој друг. После големиот грабеж, азбиите ги запалиле поголемиот дел од куќите. Потоа поминале непосредно крај пештерата без да знаат што се крие во неа. Овојпат селото не го платило данокот во крв. Но никој, па ниту прекрасната мома Калина не можел да знае дека азбиите не си заминале сите до еден од месноста. Од радост што си ги спасиле главите, таа запеала со својот милозву-

чен глас: „... сите Турци поминае, Калина мома не ја видое…“ Гласот допрел до ушите на еден ранет турски азбија кој штотуку поминувал крај пештерата. Со судни маки, тој ги стасал своите соборци и им кажал за песната на девојката. Наорлени, Турците се вратиле назад и се увериле во она што им го кажал ранетиот азбија. Нивниот старешина наредил да се запали голем оган на влезот од пештерата. Чадот од запаленото влажно сено почнал да ги задушува луѓето. Немало место во внатрешноста кое не било исполнето со чад. Беспомошни, селаните биле принудени да излезат надвор и да им се предадат на милост и немилост на азбиите. Упорен до крај, селанецот по име Лазар не сакал да го следи патот на останатите. Трескавично барал излез од безизлезот во кој што се нашол. Копал, риел и најпосле здогледал виделина. Низ еден од неоткриените споредни коридори, тој се нашол на сигурно во месноста наречена Дупчиња. По подолго време и со многу труд и маки, успеал да ја подигне и изгради новата населба, новото село, уште една величествена гордост на убавицата Бистра, Лазарополе.

Ќајата

Природа и човекот, човекот и природата во една величествена врска. Преку овој прекрасен про стор низ кој води моето патешествие, се чувствувам како вечен следбеник на сонцето и на ме сечината, како свидетел на убавината исткаена од флора, фауна и фолклорно наследство, се запознавам со дел од нејзините жители, за дел од нив слушам од приказните покрај овчарските огништа. Во атрактивната дивина се е во иде ална хармонија. Бе скрајна лепе за од снежни планински врвови, можеби најмногубројни на Балканскиот, непрегледни пасишта со сочна трева, потоци и брзи планински реки, растенија, гори, животински свет... Каде да се свртиш, околу тебе рај. Јас го познавам бидејќи безброј пати сум ги газел овие кривуле сти планински патеки по кои талкаат и луѓето и животните. Мојата прва неодминлива средба се стадата и нивните сивомаслине сти и темнокафени ангели чувари - шарпланинците. Со својот авторитетен лаеж го наве стуваат своето добредојде. Целата планина заживува од блекањето и од екот на ѕвоната. Бачила ваму, бачила онаму, бачила насекаде, небаре се планински седела. Бериќет! Ме пречекува топло добредојде. Качамак и кисело млеко, пријателски разговор. Да ти е мерак да ги слушнеш планинските легенди од устата на овчарите и бачовите, нивните доживувања во овие диви краишта

Сабота-недела, 29-30 септември 2012 година

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

Гарип

во кои е вгнездена и една чудесна питомина. Средби со сивите мечки, глутници волци кои во зимата се спуштаат до селските плотови за да се доберат до храна, срамежливите по сети на елените и срните. Ќајата Гарип од селото Жужње, прави се за да ме пречека со сета чест на домаќин. Гостинот е светост на овие простори. Можност да се отвори душата. Ми раскажува со мистичен сјај во очите кој полека се претвора во тага. Една далечна зима, еден волк осаменик избркан од глутницата, пронаоѓа пат до трлото. Копа премин во земјата и по неколку напади во кои страдаат над педе сетина овци, го присилува ќајата да размисли за понатамошните мерки со кои би ги заштитил. Со стапица, ќајата успева да го улови, а потоа и самиот признава дека се справува со животно кај кое сите по стапки се дел од неговата дива природа и нагонот да преживее. Гарип го врзува со главата надолу и почнува жив да го дере. Волкот очајнички гледал во него со својот стаклест поглед. На неколку пати се обидел да промрда поради страотната болка и тоа било се. Некаде до половина „обработен“, како дел од казната што требало да ја плати, ја испуштил душата. Ќајата со тага вели дека кога ќе се сети на тој настан, сè уште го чувствува тажниот поглед на животното. Но, пако ста што му ја направил и телата на закланите овци, секогаш ја стивнувале не-

говата совест. Повторно, не би можел да го направи тоа. Се збогувам. Со мене патуваат неодре-

дени чувства. Човекот и дивите ѕверови, животните и човекот. Чуде сен спој на природата.

Нашинецот Крсте Наспроти селото Жужње, црква во дивината. Ретко кој слушнал за неа. Се разбира, тоа е вистински ексклузивитет на планинците. А треба да се разгласи за неа и нејзиното постоење оти таа е вистинско богатство. Гафур и неговите домашни и пријатели, ме водат кон карпестиот раб наспроти селото. Тука сме. Немо стојам пред чудесното светилиште на кое забот на времето не му напакостил до мерка на исчезнување. А со храмот и приказната за нашинецот Крсте. Се прашувам со колкава воља и упорност, неимарите изградиле светилиште за почит, на оваа карпа која доминира над просторот? Двете скали од клесан камен и ние сме во црквата. Потоа стојам простум и пред гробот на Крсте, сè уште одржан од страна на селаните. И тука, над неговото вечно почивалиште, ја слушам тажната приказна. Роден во семејството Јаќимоски, радост за цела котлина на Корапска врата. Татко му Софре бил на печалба во „пусто“ Влашко. Иако го добил аберот, таткото до-

ма си дошол девет години по раѓањето на малечкиот. Во пролетта далечната 1903 година и Крсте заминува на печалба заедно со татко му. На одење, неговите очи се вкопани во заштитничката Света Варвара која ги испратила во далечниот свет. Изложен на безброј искушенија, оставен сам на себе си по смртта на татко му, се прибира во семејството Константиновиќ. Се вљубува во прекрасната Влаинка Марија, но таа љубов не е возвратена. Самотијата и разочарувањето го носат во манастир каде целосно му се посветува на Господа. По прогонот на романските власти, се враќа назад кај својата Света Варвара и седелото од кое се вивнал кон непознатитот свет полн со надеж. Црквата ширум му ги отвора своите порти и тој се упокојува во нејзините скутови. Аманетот е оставен. Неговите пријатели Албанци земаат обврска да го погребаат на брегот пред вратата на црквата. До ден денешен селаните се прашуваат кој всушност беше Крсте нашинецот - гурбетџијата.

ДЕН НИЗ БИБЛИСКАТА ЗЕМЈА

redakcija@den.mk

Спроти новиот ден Оваа прошетка нема крај. Немо стојам пред езерото и размислувам каде да ја продолжиме. Изборот е навистина тежок и секое вртењето на погледот ги буди чувствата во мене. Дали кон Бистра Планина, накитена со осум врвови повисоки од 2000 метри, каде што Сандакташ доминира над Никифорица. Или кон Церовски Рид каде што ми се отвора хоризонтот. Не ги обиколивме

скијачките патеки над езерото, не влеговме подлабоко во Мијачијата, Радика само ја погаливме, а не ја почувствувавме. Ни ги допревме ѕидините на манастирот Св.Јован Бигорски и резбите на прочуените зографи, не ги допревме старите селски куќи со специфицна архитектура. Ова пространство се чини бесконечно. Има толку нешта што ти ги исполнуваат и сетилата

и душата, што е скоро невозможно да ги доживееш сите. Во мугрите, време е за последните зраци и мигови на ѕвездата Деница, толку мала, со смирена светлина со последните треперења. Портокаловата светлина се повеќе и повеќе се губи, на исток се појавува огромен полукруг на изгрејсонцето, милувајќи ги капките утринска роса. Во моментот се слуша песната на птиците од

еловата шума – се погласно е нивното црцорење, како да се пополнува хорот со сите гласови. Се нишаат тивко гранките на дрвјата околу мене високо накренати со врвовите кон небеската шир. Шумата се буди, незабележано минува светлината на денот низ ноќната тишина со која се обвиени столетните дрвја, кои со будење на денот својот лик го отсликуваат во мавровското огледало. Доаѓа новиот ден.

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

КУЛТУРА

ЈУБИЛЕИ

УНЕСKО ја прогласи 2013 за година на Кирил и Методиј Невена ПОПОВСКА

НЕСKО ја прогласи 2013 за година на Kирил и Методиј. Иницијативната е на Чешка, која годинава одбележува 1.150 години од пристигнувањето на големите про светители во Моравија, објави порталот за култура на југоисточна Европа. Светските библиотеки, научните институции, универзитетите и школите веќе подолго време подготвуваат проекти низ кои ги истражуваат појавата и развојот на словенската писменост, чии корени потекнуваат токму од двајцата браќа. По повеќе од еден милениум, на словенски јазици зборуваат повеќе од 315 милиони луѓе во централна и источна Европа и во северна Азија. Словенските, заедно со балтичките, јазици ја сочинуваат балтословенската гранка индо европски јазици. Таа се дели на три подгрупи, според територијалната определба - западнословенските, источнословенските и јужнословенски (словенечки, српски, хрват ски, бошњачки, црногорски, буњевачки и македонски јазик).

Најстариот датиран балкански кирилски споменик е написот на цар Самуил (976-1014) од 993 година, најден во селото Гарман близу Преспанско Езеро, во Егејска Македонија. Kирил и Методиј се браќа родум од Солун, кој во тоа време бил опкружен со Словени. Родени се во семејство на византискиот во ен заповедник Лав. Биле учени луѓе и имале висока положба во општеството. Kирил бил учител по филозофија и

библиотекар во црквата „Св. Софија“ во Цариград, а Методиј бил државен чиновник. По желба на царот Михаил Трети, прво го прифатиле повикот на бугарскиот цар Kаган да проповедаат христијанство во јужна Русија и потоа, на молба на моравскиот кнез Ро стислав, ги преобратиле во христијани подунавските Словени. Така извршиле големо влијание врз нивниот културен развој. Kако монаси мисионерската

работа ја почнале во Моравија во 863 година и за подвигот сериозно се подготвувале. Прво со ставиле словенска азбука – глаголица од 38 букви. Kако талентирани филолози, од грчки јазик ги превеле светите списи на јазикот на македонските Словени, со што го создале првиот словенски книжевен јазик и станале татковци на словенската писменост. Поради противењето на германското свештенство на нивната работа, во 868 година заминале во Рим да бараат дозвола за употреба на словенската литургија. Таму Kирил умрел. Погребан е во црквата „Св. Kлимент“, додека папата го поставил Методиј за панонски и моравски архиепископ. Со тоа не пре станале тешкотиите на неговото дејствување. Работата на словенските про светители ја продолжиле нивните ученици во јужнословенските земји - особено околу Охрид и во Бугарија. Во овие краишта тие го со ставиле кирилското писмо кое на почетокот имало 44 букви, а потоа неговиот број е смален. Првата реформа на старата кирилица ја направил Петар Велики во 1710 година кога е изведена на обликот на латинската хуманистика.

Филмот „Прометеј“ анатемисан од Ватикан По „Аватар“ и „Кодот на да Винчи“, анатема од католичката црква доби и филмот „Прометеј“, кој од неодамна почна да се прикажува и низ Италија. Како што пренесува ватиканскиот медиум „Осерваторе романо“, папата и католичките свештеници се налутиле од пораката на филмот, која е во спротивност со христијанските учења и верувања. Имено, јунаците од филмот откриваат дека пред повеќе од милион години човечката раса ја создале вонземјани, што е неспоиво со теоријата за настанокот на све-

тот пренесена во Светото писмо. - Лоша е идејата да се провоцираат боговите - пишува „Осерваторе“, истакнувајќи дека „Прометеј“ на режисерот Ридли Скот невешто манипулира со мошне чувствителни прашања кои произлегуваат од вечната борба меѓу доброто и злото. „Осерваторе романо“ е познат по претходните критики на филмовите „Аватар“ и „Кодот на да Винчи“, додека, пак, за неговиот следбеник, филмот „Анѓели и демони“, покажа голема воздржаност на темата за тајните кодови на ватиканската црква.

КУЛТУРА

„Сведоци“ на Атанас Чупоски премиерно во Кинотека

за домот и заубавината

Скопската премиера на документарниот филм „Сведоци“ ќе се одржи на 2 октомври, со почеток во 12 часот. Филмот е реализиран од Кинотека на Македонија во 2012 година, по сценарио и режија на Атанас Чупоски. Двочасовната епска приказна „Сведоци“ е поделена во девет епизоди, во кои преку сеќавањата и личните сведоштва на протагонистите е претставена слика на животот на Македонците во егејскиот дел на Македонија во период подолг од 100 години: од времето на Илинденското востание, балканските војни и Првата светска војна; искушенијата за време на грчката окупација на Егејска Македонија по војната; Втората светска војна и новата италијанско-албанско-буг а р с ко - ге р м а н с ко - г рч ка окупација; стравотиите на Граѓанската војна; евакуирањето на децата од боиштето и нивниот престој во детските

домови во тогашните социјалистички држави. Покрај тоа што претставува автентично сведоштво за животот во егејскиот дел на Македонија, филмот истовремено ја раскажува и личната драма на секој од протагонистите, а истовремено претставува и своевидна парабола за ужасите на секоја војна. Монтажер на филмот е Александар Трајковски, супервизор на монтажата Миле Петковски, а за супервизија на реализацијата на филмот беше задолжена директорката на Кинотека на Македонија - Мими Ѓоргоска-Илиевска. Во филмот „Сведоци“ се користи и автентична македонска народна музика од егејскиот дел на Македонија во интерпретација на Лета Барџиева и една инструментална тема, „Плач за огништето“, на македонскиот композитор и мултиинструменталист Ристо Краповски. А.Б.

Во следниот број прочитајте се` за домот и за убавината

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

ВРАТЕНА ПОСТОЈАНАТА ПОСТАВКА ВО

Пензионерка и директорка

ржавната комисија за спречување на корупцијата во мај оваа година ја повика Ха лиде Палоши да се откаже од една од двете јавни функции: директорка на Националната галерија на Македонија или советничка во Советот на Град Скопје затоа што, според законите, тоа претставува судир на интере си. Во мај Комисијата за спречување на корупцијата излезе на пресконференција и јавно упати опомена до Палоши и до уште четири други но сители на јавни функции и им дадоа рок од 15 дена доброволно да се откажат од извршувањето на едната од двете функции кои во моментот ги извршуваат, со што ќе ја отстранат со стојбата на судир на интере си во која се наоѓаат. Но, според информациите на „Ден“, Палоши сè уште се нема изјаснето на барањето на антикорупционерите. Таа и натаму е директорка, но и советничка во Град Скопје. Петар Арсовски, кој исто така е член на Советот на Град Скопје од опозициските редови, вели дека уште пред речиси една година побарале одговор од градоначалникот на Град Скопје, Коце Трајановски и од Коми-

сијата зошто Ха лиде Па лоши има привилегија за извршување на двете функции, но одговор сè уште не добиле. - Не знам зошто никој не ни дава одговор. Па лоши секоја седница на Град Скопје доаѓа, за тоа зема пари, како што зема пари и од пензијата, а, згора на сè, е и директорка на Националната га лерија. Невозможно е таа, и по една година, сè уште да е советник и директор затоа што се ко си со сите закони во оваа држава - објаснува Петар Арсовски, советник од Град Скопје. За конфликтот на интереси кај Халиде Палоши побаравме одговор и од Комисијата за спречување на корупцијата, но до затворањето на весникот не добивме одговор од нивна страна. Во меѓувреме, Палоши, како директорка на Националната галерија, испраќа покани за нови изложби во галериските про стори на институцијата на албански јазик и на македонски јазик, додека, пак, национална по ставка од Даут-пашиниот амам, која беше симната во март по повод прославата „100 години албанска азбука“, е вратена неодамна, но со не соодветни измени.

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

НАЦИОНАЛНАТА ГАЛЕРИЈА

та Палоши е и советничка

Халиде Палоши, актуелната директорка на Националната галерија на Македонија, иако има јавна опомена од Комисијата за спречување на корупцијата за судир на интереси, сè уште не се откажала од една од двете јавни функциите

- Националната по ставка во Даут-пашин амам е вратена, но во неа, покрај подарокот од уметникот Омер Калеши, има и уште неколку други дела кои се „уфрлени“ преку ноќ и тоа е не стручност. По ставката треба да се менува и освежува, но тоа треба да се направи на официја лен начин, со стручни комисии, а не преку ноќ - вели

Владимир Величковски, профе сор од Институтот за историја на уметно ста. Об јас ну ва ње и од го вор за си те овие пра ша ња по ба равме и од ди ре ктор ката Ха ли де Па ло ши. Но, од март таа е на по сто ја ни со ста но ци се ко гаш ко га ќе се обратат но ви на ри те од на шата ре дак ци ја со пра ша ње. И.И./А.Б.

КУЛТУРА

Фестивал на алтернативен театар во Велес

Четири странски и три домашни претстави ќе бидат изведени на вториот театарски фестивал „Импакт“, кој во наредните пет дена ќе се одржува во Велес на два простора - во театарот и во Ликовниот салон, каде што ќе бидат изведени камерните дела. Пред велешката публика ќе бидат презентирани европски изведувачки уметности, но и дебати на работилниците. Фестивалот ќе биде отворен вечерва, во 20 часот, во велешкиот театар со претставата „Соочување, кон се-

бе“ на Драгана Стојчевска, студент на режија. На фестивалот ќе настапат независниот театар „Арха“ од Прага, „Глеј“ од Љубљана, современата танц-група ,,Талданс“ од Истанбул, ,,Шејкит лаб“ од Шведска. Од домашните продукции ќе биде изведен перформансот ,,Најпосле крај“ на Александар Kопања и ,,Kонфузија“ на „Евробалкан“ од Скопје. Фестивалот е финансиски помогнат од германската фондација за култура „Алијанс“.

Се отвора училиште за театар

Не зависната продукција „Театар 007“, покрај редовниот репертоар на сцената на Универзална сала, од 1 октомври почнува и со едукативна мисија за најмладите љубители на театарот, играта, социјализацијата и уметно ста. - „Театар 007“ од оваа година почнува со работа и на училиштето за театар, насловено „Од игра до претстава“. Изучувањето на театарот и на драмата од најрана возраст подразбира подобар процес на социјализација, развивање на психолошките карактеристики на детето. Театарот може да биде и е помошно средство за секој млад

човек во процесот на негово професионално определување во животот - велат од театарот Учениците во училиштето за театар „Од игра до претстава“ ќе по сетуваат настава двапати во неделата. Во првото полугодие часовите ќе ги водат м-р Игор Ивковиќ, театарски режисер, Дарко Вељиќ, актер и пантомимичар, Катерина Петровска, акробат, а секој ме сец како го сти ќе се појавуваат нашите најпознати актери, режисери, драматур зи. Веќе е најавено присуството на Сашко Коцев, кој ќе одржи предавање за запишаните ученици во октомври.

Изјава на денот „Еве нè нас, горди Хрвати и горди Срби, што ќе ја убиеме и сопствената мајка носејќи европско знаме бидејќи така себеси и на другите ќе им докажеме дека не сме повеќе Балканци“. Ведрана Рудан

МОЗАИК

Џоли проговори за болеста: Немам хепатит Ц! Анџелина Џоли изјави дека не е болна од хепатит Ц и нема никаква потреба од трансплантација на црн дроб. Претставник на ѕвездата испрати специјално соопштение за болеста на актерката. Сè е лага и измислица, пишува во соопштението. Претходно таблоидите објавија

дека Џоли има хепатит Ц, предизвикан од нејзините турбулентни младешки години. Еден турски весник дури напиша дека актерката веќе се пазарела за црн дроб од Турција. Партнерот на Анџелина, Бред Пит, изјави дека тврдењата за болеста на неговата сопруга се претерување.

„Долина на волците“ е најгледаната серија во Турција „Доли на на вол ци те“ е најгледаната серија во Турција во сеп тем ври, со оп шти турскиот весник „Сабах“.

Се ри јата, еми ту ва на на тур ската те ле ви зи ја АТВ, оваа се зо на пред ма ли те екрани собра повеќе гледачи од хит-серијата „Сулејман величествениот“, која се емитува на те ле ви зи јата „Стар“ и ко ја со ме се ци има ше нај голем рејтинг. На трета позиција, според рејтингот, е серијата „Времето ле та“, еми ту ва на на „Ка нал Д“, а на четврта е филмот „Опасни улици“.

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

Гламурозна пр „Трето полувр

олитичари, на чело со премиерот Никола Груевски и неговата сопруга Боркица, актери, режисери, музичари, стопанственици, дипломати и љубители на филмската уметност продефилираа на црвениот килим на скопската гламурозна премиера на филмот „Трето полувреме“ на Дарко Митревски која се одржа во киното „Милениум“. Филмот е приказна за фудбалскиот клуб „Македонија“, претходникот на „Вардар“, и за љубовната приказна на Еврејката Ребека, која ги избегнала

холокаустот и депортацијата на 7.200 македонски Евреи во логорот „Треблинка“. Филмскиот лик се темели на автентична личност - скопската Еврејка Нета Коен. Ликот на Ребека го игра Катарина Ивановска, а главниот машки лик (Ко ста) - Сашко Коцев. Во екипата се околу 60 актери и 1.500 статисти за масовните сцени. Директор на фотографија е Клаус Фуксјагер, музиката е на Кирил Џајковски, а се појавува и групата „Баклава“. Ко стимограф е Жаклина Крстевска, а сценограф Иван Бартлинг.

Бора Чорба стана четнички војвода Во дворот на црквата „Св. Пророк Илија“ во едно српско село, познато по одржување на четничкиот конгрес во 1944 година, времето како да застанало. Врховните команданти на четничката дивизија го одликувале Бора Чорба за војвода како вистински Србин и националист кој се залага за четничката идеологија. - Ова е голема работа. Тука сум со патриоти кои искрено ја

сакаат својата земја. Крајно време е да се избрише сликата за четниците како негативци и страшни луѓе кои носат крвава шапка - изјавил Бора Чорба.

Дуле и Коки: Нов албум и нова кафеан Новиот албум на дво ецот Дуле и Ко ки е речи си готов и на ско ро ќе би де об ја вен. Дол го вре ме се че ка ше да биде снимена дует ска песна со бугарската пејачка Рајна, а отка ко и тоа е гото во, се бројат деновите до неговото об ја ву ва ње. Но, тоа не е сè од Дуле и Ко ки. Име но, пе -

јачот Душан Љубисављевиќ наскоро ќе ја отвори својата но ва ка фе а на „Доме ни ка“, ко ја на не кој начин ја за ме ну ва „Бал ка ни ка“, ко ја дол ги годи ни ја др же ше со сво јот со ра бот ник Ко ки. Овој пат во уго сти тел ски те води Дуле ќе плива без придружба.

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

емиера на еме“ во Скопје

МОЗАИК

Елена Ристеска стана рокерка во новиот видеоспот Поп-пејачката Елена Ристе ска, по нејзината свадба, се изолираше од медиумите и од музиката, но сега тивко и без многу врева подготвува нова песна за која деновиве снимаше и видеоспот во Охрид. Во новото видео Елена има поразличен имиџ од оној на кој е навикната јавно ста да ја гледа. Во приказната на видеото, кое го работи режисерот Даниел Јове ски, пејачката е со рокер-

ски имиџ, а ко сата à е црвена. За каква песна станува збор останува да дознаеме на промоцијата.

Рис Витерспун стана мајка по третпат Холивудската актерка Рис Витерспун се породи завчера наутро во Лос Анџелес. Рис на

свет донела здраво момче на кое му го дала името Тенеси Џејмс Тот. Од бракот со претходниот сопруг Рајан Фелипе, 36-годишната актерка ги има ќерката Ава и синот Декон. Актерката по разводот со Рајан Фелипе, со кого беше во брак 10 години, се премажи за агентот за актерски таленти Џим Тот.

МОЗАИК

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

АКТУЕЛНОСТИ

Нуди 65 милиони долари за зет

„Почувствувај го ритамот“ - нова официјална песна на „Макфест“ „Ако љубовта е како музика во срцево што ја имам, само небото ми е граница, почувствувај го овој ритам“, се стиховите со кои почнува новата официјална песна на 27. издание на најпре стижниот македонски фе стивал на забавни мелодии „Макфест“. „Почувствувај го ритамот“ е насловот на песната чиј комплетен автор е Јован Јованов, а во интере сен денс-ритам ја изведува Викторија Лоба. - Идејата да направиме нова официјална песна на „Макфест“, која ќе го одбележи овогодишното издание и која ќе асоцира на фе стива лот, ја

ре а лизиравме успешно. Викторија Лоба е една од нашите најдобри пејачки и со нејзината изведба одлично се вклопи во целата замисла. Отсега секоја година „Макфест“ ќе има нова официјална песна која ќе биде изведувана од популарен артист - изјави директорот на фе стивалот Јован Јованов. „Почувствувај го ритамот“ е пуштена на сите радио станици низ Македонија, а со истата нумера Викторија ќе ја отвори финалната вечер. Оваа година фе стивалот ќе се одржи на 12, 13 и 14 октомври во Домот на културата „Ацо Шопов“ во Штип.

Загина актерот Џони Луис Актерот Џони Луис, најпознат по улогата на Епс во хит-серијата „Синови на анархијата“, завчера беше пронајден мртов пред куќа на една седумдесетгодишна жена, која, исто така, била убиена. Луис во моментов е и единствениот осомничен во случајот на убиството на старицата од Лос Фелизе, која на актерот му изнајмувала соба. Во случајот на старицата станува збор за убиство, додека сè уште не е јасно како и под кои околности загинал Луис. Сведоци прво слушнале крик на жена, а потоа забележале и група мажи како се тепаат, сè додека еден од нив, се претпоставува Луис, не се качил на покривот од куќата. Во моментов не се знае дали Луис намерно скокнал од покривот или, пак, случајно паднал.

Милијардерот Сесил Чао Сецунг од Хонг Конг понуди дури 65 милиони долари за оној маж кој ќе успее да ја освои и да ја омажи неговата ќерка Џиџи. Главниот проблем е што таа е лезбејка. 33 годишната Џиџи наводно сакала да се ожени со нејзината долгогодишна партнерка Шин Ив во Франција, но нејзиниот татко ги демантира овие гласини и тврди дека неговата ќерка се уште е сингл. Тој додава дека не му е важно дали човекот кој ќе успее да го освои срцето на Џиџи е богат или сиромашен и од каква фамилија доаѓа, и дека она што е најважно е тој да биде добродушен и искрен. За да биде наградата уште попримамлива, тој на идниот зет му нуди и дел од сопствениот бизнис. Иронично е што 76 годишниот Чао Се-цунг никогаш не бил женет, и познат е по тоа што се фали дека во својот живот спиел со преку 10 илјади жени, а сепак, дава се од себе за да ја омажи неговата ќерка. За неа тој вели дека е убава и талентирана жена, посветена на родителите и семејството, добродушна и дарежлива, и дека секој маж би се гордеел да ја има

покрај себе, додека за паричната награда вели дека е само мотив за нејзините додворувачи. Џиџи Чао инаку има дипломирано на Манчестеровиот Универзитет, а моментално работи како директор во компанијата на татко и. Таа вели дека воопшто не е лута на татко и поради оваа неверојатна понуда, и тврди дека тоа го гледа како чин на изразување на љубов, а целата ситуација која произлегла од тоа и е забавна. Ако мислите дека токму вие можете да ја шармирате Џиџи, побарајте ја на „Фејсбук” или „Твитер”, но ве предупредуваме дека илјадници мажи веќе го сторија тоа. М.Н.

Се повикуваат сите колумнисти, слободни артисти и други креатори на слични дела, слободно да ни ги испратите вашите колумни, стории, фотовести, статии, лични погледи и реакции на работи што ви се чини дека ќе бидат интересни за пошироката публика за да бидат објавени во оваа рубрика, на facebook@den.mk

статус:

ВИКТОР АПОСТОЛОВСКИ

Помина година дена од мојата прва промоција, ц ц ц како лета времето, гази, око не му трепнува!

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

СПОРТ

МЗТ СКОПЈЕ ВЕЧЕРВА (20.30 Ч.) ГОСТУВА ВО ЗАГРЕБ ВО РАМКИТЕ НА АБА

„Металците“ на гости кај Цибона К

Стеван ЦАНЕВСКИ

ошаркарите на МЗТ Скопје вечерва во арената „Дражен Петровиќ“ во Загреб првпат ќе имаат можност да покажат дали и колку се дораснати за да бидат дел од АБА-лигата, едно од најквалитетните натпреварувања во Европа. Металците се првиот македонски клуб што ќе настапува во ова регионално натпреварување, а јадранската одисеја на тимот од „Јане Сандански“ стартува токму со го стувањето против еден од најпрославените клубови на овие простори. Предизвикот е огромен, но „металците“ се решени да се докажат дека заслужуваат да бидат дел од АБА-лигата. - Знаеме сè што треба да се знае за противникот, јасно ни е дека Цибона е фаворит, но ние нема да се предадеме. Клучно ќе биде да одиграме добра одбрана, доколку ги затвориме приодите кон сопствениот кош, имаме шанса да се надеваме на позитивен резултат – истакна Дамјан Стојановски. Цибона е состав што играше многу променливо во текот на подготвителниот период. Заминувањето на Јасмин Репеша

Кошаркарите на МЗТ ја имаат улогата на аутсајдер против прославениот хрватски клуб на стартот од дебитантската сезона во АБА

претставува главен проблем за хрватскиот со став, со оглед на фактот дека на негово место беше доведе Вељко Мршиќ, поранешниот кошаркар на овој тим кој неодамна ја почна својата тренерска кариера во младинскиот тим на Цибона и нема никакво искуство на сениорско ниво. Хрватскиот гигант претрпе порази на првите седум контролни мечеви, за конечно да слави во својот осми обид, и тоа над турскиот гигант Ефес. - Непостојаноста во формата на Цибона е очигледна, хрватскиот тим или игра феноменално или прави почетнички грешки. Сепак, тоа е нормално со оглед на фактот дека дојде до многу измени во играчкиот кадар во последните неколку месеци. Тројцата бекови им се Американци и нашиот успех во

ПОТПИС СО БОРИС БАКИЌ

Борис Бакиќ е последното засилување за составот на МЗТ Скопје за новата натпреварувачка сезона откако овој кошаркар во текот на вчерашниот ден и официјално го стави својот потпис на договорот со македонскиот шампион. Металците беа во потрага по квалитетен бек, а од играчите што се слободни на пазарот тренерот Тодоров го избра токму Бакиќ, кој минатата сезона го носеше дресот на Раднички Крагујевац. Бакиќ почетоците од својата кари-

ера ги минал во школата на Будуќност, по што во периодот од 2004 до 2007 година го носел дресот на Партизан. Потоа тој се преселил во Црвена звезда, за во 2011 година овој кошаркар да го облече и дресот на Раднички Крагујевац. Борис Бакиќ нема право за настап против Цибона, па неговото деби во дресот на металците може да се очекува на дуелот од второто коло од АБА, на домашен терен против Широки бријег.

голема мера ќе зависи од тоа колку ќе успееме да ги запреме – изјави тренерот Александар Тодоров. Сепак, Тодоров се соочува со сериозен проблем поради фактот дека металците не ангажираа уште еден плејмејкер пред стартот на сезоната во АБА-лигата. Стручниот штаб на металците остана само со Мијајловиќ и Огнен Стојановски на плејмејкерската позиција, со што ќе биде многу тешко да се издржи темпото на игра што ќе го диктира домаќинот. Во секој случај, сите во табо-

рот на „металците“ најавуваат дека ќе дадат сè од себе за до стојно да ја претстават македонската кошарка на секој од следните 22 натпревари, почнувајќи токму од вечерашната пресметка во Загреб.

ДВОЈКИ ЗА 1. КОЛО Парти зан – За дар Кр ка – Шол но ки Ци бо на – МЗТ Скоп је Ши ро ки б. - Игокеа Будуќ ност – Цеде ви та Рад нич ки К. - Олимпи ја Сплит – Ц. звезда

СПОРТ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

МЕТАЛУРГ УТРЕ ГОСТУВА ВО ФРАНЦИЈА НА СТАРТОТ ОД НОВАТА СЕЗОНА ВО

Червар: Шамбери е фа ние не сме за фрлање! Билјана Б. ПЕТРУШЕВА

ранцускиот вицешампион Шамбери е првата пречка на патот на Мета лург во новата, за клубот од Автокоманда четврта, сезона во Лигата на шампионите. Македонскиот првак утре му го стува на Шамбери (19 ч.) во првиот натпревар во групата Ц, во која се уште и Силкеборг, Горење, Киелце и Санк Петербург. Првите четири екипи во групата, по одигрувањето на групната фаза, обезбедуваат пласман во фазата топ 16 и ќе го продолжат настапот во осминафиналето на ЛШ, а токму тоа е главната цел по ставена пред тимот предводен од тренерот Лино Червар. Металурзите очекуваат повторување на ланскиот успех и повторен пласман во топ 16. Утрешниот меч треба да биде првиот чекор кон остварување на целта иако од Мета лург се максимално внимателни во најавите пред мечот доделувајќи му ја фаворитската улога на Шамбери. - Знаеме дека Шамбери е апсолутен фаворит. Свесни сме за нивната сила, но и ние не сме за фрлање. За нас е важна нашата

Македонскиот првак во комплетен состав ја почнува четвртата сезона во ЛШ и цели на повторен пласман во топ 16

КАРАБАТИЌ ГИ ГУБИ СПОНЗОРИТЕ

Аферата со обложувањето против својот тим, во која се осомничени осум ракометари на Монпелие, го урна рејтингот на најголемите ѕвезди во тимот. Иако истрагата за сомнителниот пораз на Монпелие од Сесон во Рен (31-28) сè уште е во тек, негативните последници од обложувачката афера прв на свој грб ги почувствува Никола Карабатиќ. Спонзорот „Бетклик“ реши да ја повлече рекламната кампања со првата ѕвезда на Монпелие, објави весникот „Лекип“.

игра, а убеден сум дека, како и до сега, и на овој меч нашите играчи ќе дадат максимум. Размислуваме позитивно иако знаеме дека ќе биде многу тешко. Тие се домаќини и фаворити се на хартија, но ќе мора да го докажат тоа и на терен – истакнува Червар. Иако во „најопасните играчи“ кај противникот Червар го наброја речиси целиот со став на Шамбери, по себен акцент на играта на францускиот тим à даваат тројцата браќа Жилом, Бертран и Бенјамин Жил и бо санскиот центар Един Башиќ. Што се одне сува до со ставот на

ВАРДАР ПРО ДОМАЌИН НА СЛОГА Ракометарите на Вардар про ги продолжуваат активностите во СЕХА-лигата и денеска (18 часот) во СРЦ „Кале“ ќе го пречекаат тимот на Слога Добој. Избраниците на Веселин Вујовиќ најавуваат нов триумф верувајќи дека на теренот ќе покажат дека се поквалитетен ривал од Слога. Ниту еден противник не смее да се потцени. Ја пречекуваме Слога, го респектираме противникот, но очекуваме бодовите да останат во Скопје – истакна Вујовиќ.

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

ЛИГАТА НА ШАМПИОНИТЕ

ворит, но и

СПОРТ

МАКЕДОНСКО ДЕРБИ ВО РЕГИОНАЛНАТА ЛИГА

КОЛКУ БОСАНЦИ ТОЛКУ СЛОВЕНЦИ Во составот на Шамбери најбројни странци се ракометарите од БиХ, а во Металург приматот го имаат Словенците. Три – три е односот на Босанците во Шамбери наспроти Словенците во Металург. Босанското три во францускиот тим го сочинуваат средниот бек Един Башиќ, голманот Небојша Граховац и десниот бек Марко Паниќ. Покрај нив,

странци во тимот се уште и Чехот Карел Ночар и Хрватот Дамир Бичаниќ, кој утре нема да игра поради повреда. Словенечката легија во Металург ја предводат бековите Миладин Козлина и Ренатон Вугринец, а третиот член е 18-годишниот Тадеј Матијашиќ, кој игра како лево крило и сезонава е пријавен во составот на првиот тим на Металург.

Металург, Червар, конечно, може да здивне и првпат по подолго време пред натпревар да биде во ситуација кога не недостасува никој и ништо. По седумме сечната пауза поради операција на лигаментите на коленото, на терен се врати пикерот Младен Ракчевиќ, а со ангажманот на Словенецот Ренато Вугринец, во последен момент, е решен и проблемот на десната бековска позиција. Иако е само неколку дена со екипата, искусниот словенечки бек утре ќе дебитира во

дресот на Металург. Шамбери, кој е втор најдобар тим во Франција пое Монпелие, ја играа осмата сезона во Лигата на шампионите. Во последните пет години Шамбери редовно е дел од најсилното европско натпреварување. Ракометарите на францускиот вицешампион новата се зона на домашна сцена ја почнаа уверливо со четири победи во четирите до сега одиграни натпревари во француското првенство.

ЛАЗАРОВ СО АТЛЕТИКО М. ГО ПРЕЧЕКУВА КИЛ

Ланските финалисти во Лигата на шампионите, Кил и Атлетико Мадрид, новата сезона ја отворија со финалето на Суперглоб во Доха, а нов меѓусебен дуел ги очекува и на стартот од групната фаза во ЛШ. Во првото коло од групата Б, шпанскиот тим, во чиј состав настапува македонскиот капитен Кире Лазаров, утре (18 ч.) во Мадрид го пречекува Кил. Покрај Кил и Атлетико Мадрид, во силната група Ц се уште и Веспрем, Целје, Савехоф и Констанца. Романскиот првак, кој од клупата го предводи македонскиот селектор Звонко Шундовски, а во составот игра репрезентативецот Бранислав Ангеловски, стартуваше со пораз од Савехоф (35-31) на гостувањето во Шведска.

Металург го прегази Вардар СЦБТ ЖРК Ме та лург не ма лес но да го пре пу шти при матот нај до бри на ма кедон ската женска ракометна сцена пред но ви от скап и ам би ци о зен про ект на Вардар СЦБТ. Актуел ни от шам пи он го потврди тоа во пр ви от дуел со но ви от за си лен тим на Вардар СЦБТ пред својата публика во Авто коман да. Во нат пре ва рот од тре тото коло во Ре ги о нал ната ра комет на лига, ракометарките на Мета лург супериорно го прегазија Вардар СЦБТ со убедливи 2516 (13-8). Од правата до последната минута од мечот, Металург беше подобриот тим на теренот во сите сегменти. Вардарки го имаа само почетното водство со голот на Жулкина, но веќе по третата минута, работите ги презеде во свои раце репрезентативниот бек Мирјета Барјамовска, по стигна четири гола за де сетина минути и му доне се на Металург целосна контрола на играта и на резултатот. Главната ударна сила во нападот на Металург беа бековите, Барјамовска на левата страна и хрватската репрезентативка Соња Башиќ на плејмејкерската позиција. Токму овие две ракометарки по стигна 12 од вкупните 13 гола на Металург во првото полувреме, а голгетерската серија во ист стил ја продолжија и во вториот дел и беа најефикасни на теренот, Барјамовска со вкупно 11, а Башиќ со 8 гола.

Одбраната на вардарки не најде решение да ги сопре, а немоќна беше и искусната Ина Суслина на голот. Поразителна е статистиката на Вардар СЦБТ со само една одбрана на Суслина во првото полувреме и со вкупно шест одбранети удари на двете голманки на Вардар СЦБТ на целиот натпревар (пет одбрани на Суслина и еден одбранет седмерец на Сеидова). Додека на спротивната страна дополнителна сигурност на Металург му влеваше капитенот Тања Андрејева со 14 одбрани. Наспроти бековите кои беа главниот адут во триумфот на Металург, во нападот на Вардар СЦБТ тие беа главниот проблем. По нее фикасната игра и третиот пораз во серија, недоволната воиграност сè помалку може да биде оправдување за не сигурната бековска линија и за нападот на вардарки без завршница. Ти мот, кој од клу пата го води Индира Кастратовиќ, со три по ра зи по пр ви те три оди гра ни нат пре ва ри е на дното на та бе лата во Ре ги о нал ната ли га. Ме та лург има еден нат пре вар по ве ќе и со две по беди и два по ра зи момент но е на че твртата по зи ци ја. По дер би то во Авто коман да и две те ма кедонски екипи дене ска играат во го сти. Мета лург во Србија à го стува на Јагодина, а Вардар СЦБТ во Загреб игра против Локомотива. Б.Б.П.

СПОРТ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

Самир внесе раздор кај Хрватите

Вед наш по обе лоде ну ва ње то на од лу ката на Игор Шти мац да го вклу чи Са мир во хр ват ски от на ци о нал ни от тим, дел од стручњаците предупредија дека тоа би можело да вне се немир кај останатите фуд ба ле ри од оваа зем ја. Ва кви те нај а ви се ре а ли зи раа екс прес но отка ко Да ни ел Пра њиќ обе лоде ни де ка во знак на протест на ваквата одлука на Штимац веќе нема да на стапу ва за на ци о нал ни от

тим. - Се собраа повеќе работи, во ме не ве ќе из вес но вре ме тлееше не задоволство, но чашата се пре ли со по ви кот на Са мир. Не мам ни што против Бразилецот, не го ни познавам лич но, но начи нот на кој не кои лу ѓе го вне су ва ат во ре пре зен та ци јата е неприфатлив. Затоа, веќе нема да настапувам за репре зентацијата – изјави Прањиќ, кој по не кол ку годи ни во Ба ерн

Минхен летово се пре сели во редо ви те на Спортинг Ли са бон. Хр ват ски те меди уми го по сочу ва ат пр ви от чо век на Ди на мо За греб, Здра вко Ма миќ, ка ко гла вен „ви нов ник“ за вклучувањето на Самир во националниот тим. Цената на најдобриот фудбалер на Динамо За греб опад на во пос лед ниот период поради неговиот не про фе си о на лен при ватен живот и че стите по сети на дискотеките, па Мамиќ се надева де ка Са мир со до бри игри во на ци о нал ни от тим би можел по втор но да го привлече вниманието на врвните клубови. Сепак, останува да се види како на целата ситуација ќе ре агираат останатите „ѕвезди“ на хрват ската репре зентација, на кои сигурно нема да им биде се ед но да би дат дел од „игрите“ на Мамиќ.

Јаховиќ од Вил се сели во прволигашот Цирих Македонскиот фудбалски интернационалец Адис Јаховиќ, кој до сега настапуваше за швајцарскиот второлигаш Вил, потпиша договор со прволигашот Цирих. Неговите добри игри во дре сот на Вил, тим за кој по стигна 23 гола на 35 натпревари, го свртеа вниманието на неколку клубови, меѓу кои и Цирих, и тој се сели во елитната дивизија во Швајцарија. - Во изминатите неколку ме сеци ги следевме игрите на Адис Јаховиќ и воочивме дека е интере сен фудбалер, кој би можел да ни биде

од голема помош. Одлучивме да го ангажираме - изјави спорт скиот директор на Цирих, Фреди Бикел. Јаховиќ од понеделник треба се приклучи на тренинзите на Цирих, а ќе може да настапува од 21 октомври кога ќе ја одлежи суспензијата од де сет натпревари, што ја доби во дре сот на Вил. Тој откако заработил црвен картон на еден натпревар на Вил, му се заканил на судијата дека ќе го убие, по што доби долга суспензија.

Џон Тери е расист

Одбранбениот фудбалер на Челси, Џон Тери, заработи суспензија од четири натпревари и парична казна од 220.000 фунти поради расистичкото навредување на Ентон Фердинанд за време на ланскиот дуел од Премиер-лигата против Квинс парк ренџерс. Иако Тери го доби судскиот процес против Фердинанд, независната комисија при Фудбалската асоцијација на Англија пресуди дека искусниот дефанзивец, сепак, упатувал расни навреди кон Фердинанд. - По прегледувањето на сите докази што беа пре зентирани од двете страни, сметаме дека Џон Тери ги има прекршено правилата со тоа што го навредувал Ентон Фердинанд по расна основа – се вели во одлуката што беше доне сена. Интересно е што дефанзивецот на Челси е

казнет со само четири меча неиграње, во ситуација кога неполна година претходно Луис Суарез од Ливерпул беше казнет со суспензија од дури осум меча поради расистички навреди на адре са на Патрис Евра. Џон Тери веќе доне се одлука во иднина да не настапува за англиската репре зентација бидејќи ФА реши да продолжи да го гони без оглед на фактот дека тој веќе го доби судскиот процес за истиот прекршок.

УТРЕВЕЧЕР НА АРЕНАТ

Дерби Вардар В ардар е лидер, а Пелистер е повторно во Првата лига, со амбиции за висок пласман. Меѓусебниот дуел на овие два клуба отсекогаш предизвикувал најголемо внимание во македонската фудбалска јавност, а новата епизода од вечното дерби ќе се случи утревечер (19 часот) на арената „Филип Втори“. Атмо сферата се вжештува, „Комитите“ се на готовс, се најавува го стување и на „Чкембарите“, а задоволството да уживаат во претставата ќе го имаат сите љубители на фудбалот. Вистинското дерби се враќа на сцена, а во македонски рамки тоа значи дека силите ќе ги одмерат Вардар и Пелистер. „Црвено-црните“ се домаќини и размислуваат за освојување на трите бода. Тренерот Благоја Милевски има одредени проблеми со повредени фудбалери, но и тие, најверојатно, ќе стегнат заби затоа што мотивите да се победи Пелистер се

Хамилтон н Луис Хамилтон стави крај на сите дилеми во врска со својата иднина ставајќи го својот потпис на тригодишниот договор со тимот на Мерцедес ГП. Со тоа британскиот возач и дефинитивно обелодени дека ќе стави крај на својата авантура во Мекларен, тимот за кој настапуваше уште од самите почетоци на својата тркачка кариера. Понудата на неговиот сегашен тим од 12 милиони фунти годишна беше пониска во однос на таа од Мерцедес ГП, па поранешниот свет ски првак реши да се пре сели во германскиот тим за вкупна сума од 45 милиони фунти во следните три години.

СПОРТ

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

ТА „ФИЛИП ВТОРИ“ НОВА ЕПИЗОДА ОД ВЕЧНИОТ ДУЕЛ

е кога играат р и Пелистер

Подготвени сме за надигрување, најавуваат битолчани, а „црвено-црните“ очекуваат нов триумф и задржување на лидерската позиција на табелата

огромни. Секако, обврска на шампионот е да победува на секоја средба, такви се најавите од таборот на Вардар. Одиме на победа. Дуелите со Пелистер секогаш биле по себни, убаво е што се враќа на сцена вечното дерби, а наша задача ќе биде да го поразиме противникот. Нема да биде лесно, го респектираме Пелистер, но очекуваме триумф и продолжување на серијата – најавува капитенот Милан Илиевски. Го стите од Битола доаѓаат со желба да изненадат и да останат непоразени. Капитенот на „пелистерци“, Димче Ристевски, во минатото го но сеше и дре сот на Вардар. Добро знае што значи да се игра во вечното дерби.

Ако има некој натпревар во македонскиот фудбал за кој се зборува со ме сеци пред, но и по дуелот, тоа е мечот меѓу Вардар и Пелистер. За ова дерби едно ставно не е потребна дополнителна мотивација затоа што самиот меч по себе е доволен – вели Ристевски. Пелистер во до сегашниот тек од се зоната нема успех на го стински терен, а Вардар, од друга страна, е стопроцентен на домашен терен. Во Тетово денеска ќе се игра интере сен натпревар, меѓу Ренова и Шкендија. И двете екипи имаат големи амбиции во оваа сезона, па ќе биде интересно да се види како ќе се одвиваат настаните на овој меч. Тимот на Здравје Турново се

обидува да го следи Вардар на врвот, а утре пред домашните гледачи ќе го пречека Работнички. „Металурзите“ му го стуваат на Тетекс, а Напредок во Кичево ќе ја наго сти Брегалница.

Двојки Прва лига: дене ска (15 ч.): Ренова – Шкендија. Утре (15 ч.): Здравје Турново – Работнички, Напредок – Брегалница, Тетекс – Мета лург, Дрита – Силекс. Утре (19 ч.): Вардар – Пелистер. Н.Ѓ.

на местото на Шумахер во Мерцедес ГП да се развиеме и да атакуваме на трофеи, почнувајќи веќе од следната се зона – изјави Хамилтон. Ангажманот на Хамилтон ќе значи и де финитивна разделба на Мерцедес ГП од легендарниот Михаел Шумахер. Најуспешниот возач во историјата се

врати во овој спорт, но не прикажа резултати според очекувањата, само еднаш искачувајќи се на пиеде ста лот во претходните две години. Според првичните најави, заминувањето на Шуми од Мерцедес ќе значи и негово целосно повлекување од овој спорт.

ПЕРЕЗ, ДОАЃА ВО МЕКЛАРЕН

- Чувствувам дека е дојден моментот за нов предизвик во мојата кариера. Мерцедес ГП е тим со огромна традиција во овој спорт, со големи амбиции

за следниот период и јас сум пре среќен што ќе бидам дел од овој сериозен проект. Мерцедес ГП како тим и јас како возач можеме заеднички дополнително

Серхио Перез е возачот што во следната сезона ќе го наследи Луис Хамилтон во болидот на Мекларен Мерцедес. Челниците на британскиот тим обелоденија дека од неколкуте возачи со кои што биле во контакт, го избраа токму Перез, кој што се прикажа во одлично светло во болидот на Заубер оваа

сезона. - Пресреќен сум бидејќи во новата сезона ќе возам за Мекларен, еден од најголемите тимови во историјата на Формула 1. Додека растев, слушав приказни за трките на Аиртон Сена за Мекларен, сега и јас ќе имам можност да бидам дел од овој тим – истакна Перез.

ПИСМА

ПИСМА НА НАШИ ЧИТАТЕЛИ

МКД - МАКЕДОНСКА КОАЛИЦИЈА ЗА ДЕМОКРАТИЗАЦИЈА

Текстов е подготвен 3-4 дена по завршувањето на последните локални и претседател ски избори во 2009 година, од тогашен кандидат за градоначалник на градот Скопје! Испратен е до редакцијата на еден дневен весник, но не и објавен. Без какви било корекции, по повеќе од три години, веројатно вреди да се прочита! Во те кот на из бор ната кам па ња низ дискусиите за актуелната политичка состојба на сопартијците, колегите, пријателите.., им велев дека господинот премиер е во тек на промоција на про ект за кој и самиот не е све сен! Изборните ре зултати тоа и го потврдија, додека успешно ста на „про ектот“ веќе е во рацете на опозицијата!? Генерална оценка на домашните и меѓународните субјекти е дека изборите биле спо ред ос нов ни те де мо крат ски прин ци пи, од нос но ус пеш ни! Значи, не сме полнеле кутии, нема ло некои повидни тепачки или, не дај Господе, пукања и убиства како последниот пат! Нека ни е на здрав је ва кви от де мо крат ски че кор! Всушност, при една експлицитно изразена јавна корупција, само покажавме колку сме да ле ку од евро атлант ски те интегративни проце си. Примерите за тоа се бројни и невидени до сега. Нашиот граѓанин низ сво ето секојдневие, судрен со егзистенцијалните нешта ниту може ниту, пак, има потребно време да се задлабочува во суштината на проблемот. Колку и да е таквата обврска на кој би ло сло бодоумен или, пак, на не за вис ните медиуми, кои баш и ги немаме, сите тие не можат да го направат вистинскиот чекор! Таквиот чекор единствено е можен со ре а ли за ци ја на, пот тик нат од актуел Здраво, поздрав од заспаното Кочани, градот од Осогово, каде шо владеат детонаторите и е феудален посед на братот на ДПМНЕ, бате Раде Димитровски, актуелниот татко на градот. Нејсе, министерката Бетка го прогласи и за град на културата. Како и да е, јас сум крајно револтиран од вас како медиум, пишувате за Скопје, а за заспаните паланки или провинции, како што милувате да ги нарекувате, молчите. Се нема и критички став спрема некои работи - зла што ги праваат овие од

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

ниот премиер, преокетот „МКД“! Според изборните ре зултати македонската ко а ли ци ја за де мо крати за ци ја (МКД) е јасно профилирана и внатрешнохиерархиски определена! Нејзините персо нал ни но си те ли на си те нам ни се добро познати и токму во нивното искуство, од се ка ков вид, ле жи формулата за разрешување на нештата. Никој подобро од нив самите не ја познава суштината на пробле мот, ка ко и начи нот на не го вото разрешување. Единствено што останува е голе мата те шкоти ја се кој за се бе да си признае дека е тоа така и да си признаат дека низ годините наназад, бавејќи се со политика, се задолжиле, односно му должат на сопствениот народ! Значи, прашањето е едно ставно, проблемот е решлив, додека техниката на разрешување треба и мора да биде само техника. Ниту сум „селектор“ ниту, пак, на сон би можел да бидам, а како што сите добро знаеме ум ниту се продава ниту се купува! За тие, за политичариве за кои и се одне сува текстот, сето тоа и онака си го знаат! Наведеново е веќе еден вид спорт ска „обложувалница“. Лично ме интере си ра, а ве ру вам и чи тате ли те, кол ку тоа настаните што ќе следат, да речеме ќе се поклопат со напишаново! Значи, според ре зултатите од последните избори, МКД подразбира „институци о на ли зи ра ње“ на не форма лен политички совет од 7-8 лично сти, лидери и претседатели на политички партии. Тоа се: Бран ко Цр вен ковски (ли дер на СДСМ), Љубчо Ге ор ги евски (ли дер на ВМРО-НП), Мен дух Тачи (прет седател на ДПА), Јован Манасиевски (претседател на ЛДП), Тито Петковски (прет седател на НСДП). Ту ка, се ка ко, се и Љубе Бо шковски (член на ВМРО-ДПМНЕ и прет седателски кандидат), како и Стојан Ан дов (ве те ран во ЛП). Иде оло шки те раз ли чи то сти, па ду ри и евен туал ни те предра суди од тој тип, за ме ѓу себ ни от амонизитети и да не зборувам, се да леку под значе ње то од суш тин ската бор ба за де мо крати за ци ја! Значи, ос нов на за дача

античката ни власт. Инаку, сум новинар-аматер, а се занимавам со крајно обратна работа. Она за што ви пишувам, да скратам, е пропаѓањето на гигантот „Руен“ Кочани, фамозната француска инвестиција, приватизирана во времето на Груевски, а сега сите молчат за причините кои довеле да се стави клуч на единствената фабрика во бивша Југославија за производство на ламели, квачила и други трансмисиони делови. Веќе еден месец компанијата „Руен ИТ“ - Кочани е затворена,

на „Советот“ би било да создаде предуслови за забр зана демократизација на македон ското оп шес тво. Да до не су ва, со консензус, политички одлуки и да формира „влада во сенка“! Персоналниот со став на таа влада во сенка треба да ја сочинуваат по три члена (претседател, заменики, секретар/мини стер, за ме ник-ми ни стер и др жа вен секретар) за секој ре сор засебно. Според профе сионалните ре зултати, тоа треба да бидат исклучително докажани авторитети со препознатлив демократ ски капацитет. Нив ната ос нов на за дача би би ла да работат врз подготовка на закони и законски измени во функција на демократ скиот чекор. Тоа е оној да леку полесниот исчекор што се очекува од спомнатите или некој нес пом нат поли ти чар. Поте шки от, су штинскиот, проблем е да си ги реорганизи ра ат де мо крати зи ра ат и интелектуализураат своите партии! Проблемите да не ги бараат во владе ачката коа лиција затоа што ним толку им сече, за три-четири години со „наши“ пари богато ќе вложат во некоја идна „Рада Шеќеро ва“ (Ла зе Еле новски) или, пак, ќе до со би ра ат пот пи си за не кој нов гос подиндин. Нано Ружин, без разлика да ли и самиот е доволно све сен за тоа. За владејачката структура кажаното за потре бата од не ка ква си за бр за на де мо кратизација секако дека не важи и не е така. Затоа, пак, на кој би ло од нив би им по ста вил са мо ед но, ед но став но пра ша ње! Дали по малку и не ви беше срам што за 20 де на нив ни те ексе лен ции, ам ба са дорите на САД и на ЕУ во текот на изборната кам па ња про пату ваа низ по ве ќе македонски па ланки за со некои од кандидатите да се сретнат и по два пати поради тесниот и неизве сен ре зултат? Нека ни е на здрав је ни вото на де мо крати ја што по 18 години го достигнавме. Авторот е редовен професор на Природно-математички факултет и член на Извршниот комитет на ВМРО-НП

па ве молам да објавите еден прилог за тоа. Бараме странски инвестиции преку светски патувачки шоуа, а пред нос ги гониме француските инвеститори. 200 работници на улица, исклучена струја итн. Одговорност да се побара од продпмнеовскиот менаџер Сашко Наков, од влашка провиниенција, и неговиот двоец, финансиски директор Љупчо Иванов, кои за рекордно време стекнаа баснословно богатсво изразено во монденско живеење во скапи автомобили и палати-ку-

ќи, а за возврат продадоа 3-4 погони, машини, возила на некогашниот гигант „Руен“. Ги намалија работниците од 1.200 во 2004 на само 180 сега и тие останаа на улица. Значи, поради молкот на провладините медиуми и локалните продмнеовски трабанти-медиуми, бараме од вас како медиум демократски критички настроен, да ја обзнаните јавно вистината за „Руен“. Со надеж дека тоа ќе го сторите, остануваме да чекаме... Кочански Лех Валенса

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

ВРЕМЕПЛОВ

ка. Нејзиниот експедициски корпус ги победи Турците, но потоа водеше тешка војна против Арапите сè до падот на фашистичка Италија во 1943 година во Втората светска војна. 1913 - Од бродот кој пловеше од Антверпен до Лондон исчезна германскиот инженер Рудолф Дизел, кој во 1893 година го конструира првиот мотор со внатрешно сого1902 - Во Париз умре Емил Зола, рување на принципот на самопафранцуски писател, творец и најз- лење. начаен претставник на натурали- 1914 - Во Скопје умре Стеван Мокрањац, српски композитор кој се стичкиот правец во книжевноста. Најпопуларни се неговите романи одликува со извонредна смисла за уметничка обработка на музич„Нана“, „Жерминал“, „Земја“, „Плодност“, „Слом“ и други. Роден киот фолклор. Негови најзначајни е во Париз, на 2 април 1840 годи- остварувања се ракатки, 15 нана. родни рапсодии (со уметничка 1903 - Родена е американската стилизација) на македонски, бофилмска актерка од ирско потексански и на српски мелодии. Роло Грир Гарсон. Добитник е на ден е во Неготин, на 9 јануари Оскар за филмот „Госпоѓа Мини1856 година. вер“, снимен во 1942 година. Фил- 1930 - Во Финска умре Илја Јефимови: „Збогум, мистер Џипс“, мович Рјепин, познат руски сли„Гордост и предрасуди“, „Мадам кар. Негови најпознати дела се Кири“, „Јулиј Цезар“. „Бурлаци на Болга“, „Иван Грозни 1904 - Роден е Николај Алексееи неговиот син Иван“, „Запорошвич Островски, руски писател. Не- ци“ и портретите на Мусоргски на говите дела се со автобиографски Пирогов и други дела. Роден е на 5 август 1944 година. карактер и во нив се зборува за животот и за подвизите на млади- 1935 - Во Феридеј, во државата ната во текот и по социјалистичка- Луизијана, е роден Џери Ли Луис, та револуција во Русија. Романот еден од легендарните рокенроле„Како се калеше челикот“ стана ри во педесеттите години на 20 класично дело на руската книжев- век и мајстор на клавирот. ност, доживувајќи повеќе од 200 1940 - Романија во Втората светизданија. Умре во 1936 година. ска војна излезе од Балканскиот 1911 - Италија à објави војна на пакт што на 9 февруари 1934 гоТурција и навлезе во либијската дина во Атина го склучи со Југоспровинција Триполитанија со налавија, Турција и со Грција. мера да допре до северна Афри- 1941 - Во Москва во Втората свет-

ХОРОСКОП

21.03 19.04

20.04 20.05

21.05 20.06

21.06 22.07

Овен - Размислете добро како ќе одговорите на задачите што ви се зададени, не преземајте обврски што не можете да ги исполните. Совет: избегнувајте теми поради кои доаѓате во конфликт со партнерот. Бик -Личноста што ви се допаѓа не покажува интерес за вас, но не разочарувајте се, наскоро следуваат поголеми успеси на љубовен план. Совет: бидете поупорни. Близ на ци - Последните настани целосно ве исфрлија од контрола, смирете се и сериозно размислете дали и понатаму сакате да останете на ова работно место. Совет: пијте течности. Рак - Пред колегите што постојано ве набљудуваат изгледате многу самоуверено, тоа уште повеќе ги иритира, продолжете така. Совет: направете нешто за себе, прочитајте некоја добра книга.

23.07 22.08

23.08 21.09

22.09 23.10

24.10 21.11

ска војна почна конференцијата на СССР, САД и Велика Британија, на која Вашингтон и Лондон со Доверлив протокол се обврзаа во наредните девет месеци да à испраќаат помош во оружје и опрема на Црвената армија, а Москва одби САД и Велика Британија да создадат воздухопловна база на САД во Сибир. 1941 - Почна Драмското востание на македонските и на грчките востаници против бугарскиот окупатор. Во гратчињата Драма, Просечен, Карликово и Кубалица, што ги нападнаа востаниците, беше воспоставена народната власт. По жестоките борби, бугарската војска и полиција го задушија востанието и притоа извршија масакрирање на околу 3.000 луѓе и беа преземени различни репресивни мерки низ целата територија во источната област на Егејска Македонија. 1991 - Во селото Усје, Скопско, е осветена црквата „Свети Атанасиј“. 2009 - Проблеми во инсталацијата на електричните и плинските уреди во кујната се причина за пожарот што избувна изутрината во манастирот „Св. Јован Бигорски“. Штетата од огнената стихија, според проценките на Националниот конзерваторски центар, изнесува над 5,5 милиони евра. Но, трајно се уништени и објекти и предмети чија историска и културна вредност е ненадоместлива. Со помош на монасите се изнесени и се спасени речиси сите вредни икони од галеријата.

Лав - Иако имате многу обврски, сè завршувате во предвидениот рок, но тоа се одразува на вашиот семеен живот. Намалете го темпото. Совет: не оптоварувајте се со непотребни грижи. Де ви ца - Иако сте многу емотивни, потрудете се чувствата да ги задржите само за себе или споделете ги со најблиските пријатели. Совет: некој сака да манипулира со вас, бидете внимателни. Вага - Вашите проблеми се резултат на несоодветното однесување во минатото. Само со поголема дисциплина ќе излезете од проблемите. Совет: контролирајте ја импулсивноста. Скорпија - Сега вашиот збор е главен, бидете претпазливи што зборувате бидејќи секој ваш чекор се следи многу внимателно. Совет: внимавајте на здравјето на партнерот.

22.11 21.12

22.12 19.01

20.01 18.02

19.02 20.03

ПРАВОСЛАВЕН КАЛЕНДАР Денеска е Св. великомаченичка Ефимија Света Ефимија беше родум од Халкидон. Родителите à беа христијани, а татко à, покрај тоа беше сенатор. Во времето кога Ефимија веќе беше пораснала во прекрасна девојка и по дух и по тело, антипатот Приск одреди обилно жртвопринесување во Халкидон. 49 христијани, меѓу кои и Ефимија, се засолнија од градот зашто не сакаа да учествуваат во овој бесмислен колеж. Меѓутоа, војниците ги пронајдоа и ги доведоа пред антипатот. А, овој цели 19 дена смислуваше и спроведуваше најразлични мачења врз нив. Дваесеттиот ден беше изведена пред него и свети Ефимија. Приск се обиде најпрвин да ја придобие со ласкање, но кога тоа не му успеа, ја предаде на мачење. Најпосле ја фрлија на ѕверовите и тука свети Ефимија го предаде духот на Бога.

КАТОЛИЧКИ КАЛЕНДАР Денеска е Св. Михаел, Габриел и Рафаел Во Светото писмо ангелите се прикажани во човечкиот лик и ја застапуваат Божјата добрина. Во Светото писмо, свети Михаел се истакнува како небесен војсководач во борбата против Божјите непријатели. Свети Габриел е испратен од Господ. Тој ја известил света Девица Марија дека ќе го роди Спасителот Исус Христос. Свети Рафаел го излечил Тобиј од слепило и затоа го сметаат за заштитник и за чувар на здравјето. Стрелец - Симпатиите што ги имате кон еден Бик негативно се одразуваат на вашата концентрација. Соберете храброст и покажете му што чувствувате. Совет: внимавајте што јадете. Јарец – Се наоѓате во многу креативна фаза, дадете го својот максимум. Денеска очекувајте добри вести. Совет: почнете да јадете здрава храна, крвната слика не е во најдобар ред. Водолија - Не обесхрабрувајте се, ако не сте успеале од првиот обид, не значи дека постојано ќе имате неуспеси. Совет: бидете малку посамоуверени и сè ќе биде во ред. Риби - Вашата гордост ви ги создава сите проблеми, со такво однесување нема да стигнете далеку. Совет: внимавајте во сообраќајот, можна е мала незгода.

информатор

КИ НО „МИ ЛЕ НИ УМ“ „Ле де на до ба 4“

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

„Тре то по лу вре ме“ Жанр: дра ма Ре жи ја: Дар ко Ми трев ски По че ток: 20 и 22.30 ча сот

„По инт Бланк“ Жанр: кри ми на ли стич ки, три лер Ре жи ја: Фред Ка ва је По че ток: 18, 20 и 22 ча сот

КИ НО „РАМ СТОР“ „Кунг фу Пан да“ Жанр: ани ми ран Ре жи ја: Џе ни фер Јух По че ток:10.30 ча сот

Са ла 2 „Шрек“ По че ток: 11, 13 и 17.30 ча сот „Пр ви от од мазд ник - Ка пе тан Аме ри ка“

„Ма чо рот в чиз ми“

Ре жи ја: Кирк Џонс По че ток: 19.30 и 22 ча сот ИЗ ЛОЖ БИ Му зеј на ма ке дон ска та бор ба за др жав ност и са мо стој ност, Му зеј на ВМРО и Му зеј на жр тви те од ко му ни стич ки от ре жим Ме ѓу на род на ко лек ци ја Отво рен од втор ник до не де ла од 10 до 18 ча сот МУ ЗЕЈ НА МА КЕ ДО НИ ЈА „Тра ди ци о нал ни пред ме ти од ме тал“ „1+1 Жи вот и љу бов низ ма ке дон ска та исто ри ја“

Жанр: ани ма ци ја, аван ту ра, ко ме ди ја Ре жи ја: Стив Мар ти но, Марк Тур ме јер По че ток: 11 ча сот „Ма да га скар“ Жанр: ани ми ран, ко ме ди ја Ре жи ја: Ерик Дар нел, Том Мек Грат, Ко нрад Вер нон По че ток: 13 и 15 ча сот

МУ ЗЕЈ НА СОВ РЕ МЕ НА УМЕТ НОСТ Од бра ни де ла 2007-2012 од Игор Јо си фов Из лож ба на Бор ка Авра мо ва „Го во рот на мо дер на та фор ма“ Жанр: ак ци ја, аван ту ра, на уч на фан та сти ка Ре жи ја: Џо Џон стон По че ток: 15 ча сот

„При та е но зло“ Жанр: ак ци ја, хо рор Ре жи ја: Па ул В.С. Ан дер сон По че ток: 17 ча сот

Жанр: аван ту ра, ани ми ран, ко ме ди ја Ре жи ја: Крис Ми лер По че ток: 13 и 16 ча сот

„Што да оче ку ва те ко га оче ку ва те“ Жанр: ко ме ди ја, ро ман са

МУ ЗЕЈ НА ГРАД СКОП ЈЕ По сто ја на по ста вка НА ЦИ О НАЛ НА ГА ЛЕ РИ ЈА НА МА КЕ ДО НИ ЈА: Да ут-па шин амам, Чи фте-амам и Ма ла ста ни ца По сто ја на по ста вка

зрнца на мудроста Чо ве кот има са мо ед но ефе ктив но ору дие, нас ме вка та! Марк Твен Љу бо вта бо ли. Кол ку е по го ле ма бол ка та, тол ку по го ле ма си ла има ме! Херман Хесе

Ако де те ли на та ле жи по крај ро за, и таа ќе за ми ри са ка ко ро за! Германска поговорка

Од воз ви ше ни от до смеш ни от има са мо еден че кор! Наполеон Бонапарта

Не се ло ши вре ми ња та, ту ку чо ве кот! Џон Бомон

Чу вај се од бе сот на тр пе лив чо век! Народна поговорка

Гостивар

l Штип

32 33

l Кичево

34 l Кавадарци

30 27

l Охрид

l Радовиш

l Неготино

l Дебар

l Струга

l Делчево

Велес l

l Прилеп

Битола

28 l Ресен

Барселона

Букурешт

Будимпешта

Загреб

Софија

Атина

Приштина

Сараево

Белград

l Кочани

Скопје l

Тетово l

Крива Паланка

Куманово

Во текот на денот ќе дува слаб ветер од северен правец, кој ќе се движи со брзина од 4 километри на час.

33 l Струмица

34 l Гевгелија

Вре м е т о де н е с ка ќе би де сон ч е в о и топ л о, во Скоп је ми н и м ал н а т а тем п е р а т у р а ќе би д е 12 Цел з и у с о в и сте п е ни, а ма к си м ал н а т а 33 сте п е н а. Влаж н о с та на воз д у х от ќе би д е 37 про ц ен т а, а вид л и в о ста до 10 ки л о м е т ри. Би о м е т е о т о е по в ол н о.

30 10 недела 35

11 34 понеделник

9 32 вторник

" SAGITTARIUS# TARIUS#

Рецепт на денот Ледена торта ПОТРЕБНИ СОСТОЈКИ: 7 јајца 300 г бисквити 50 мл млеко 250 г путер 30 мл рум 100 г чоколадо за готвење 250 г шеќер во прав 3 кесички шлаг-пена рум

IZU^UVAWE NA MAKEDONSKATA KULTURA

NEPOSREDNI POTTIKNUVA^I

SRPSKI ARTIST

SLIK, SROK (MN.) MAKARSKA

MUSLIMANSKO MA[KO IME

ITALIJANSKA ARTISTKA SOFIJA

VID TRIDIMENZIONALEN FILM

TEMPO

PODBIVNO ISMEJUVAWE

O@IVUVA^ (MN.) KAVKASKI NAROD (OSETI) [TIPKA ZA KOSA

PEJA^KATA DI MA[KO IME

SLADOKUSEC VULKAN NA MINDANAO

ITAL. AKTER FRANKO KO@A ZA POTPETICI (MN.)

AMERIKANSKI PEJA^ BOB

GRAD VO GANA GERM. MERKA ZA DOL@INA (MN.)

REKA VO JU@NA AMERIKA

MILANO VID MORSKI POL@AVI EVREJSKI NAZIV ZA BOG VOJNI^KI LOPATKI

NAPRAVA ZA SEEWE BRA[NO INDUSTR. RASTENIE

AMPER ALEKSANDRISKI SVE[TENIK

CRNA [UMSKA KREDA @ITEL NA ARABIJA

TAKSA ZA PRODAVAWE PRODUKTI NA PAZAR

STARA MERKA ZA TE@INA EZERO VO FINSKA DADO TOPI]

[

VRAT (MN.) KALIUM

STARO TINA TARNER

PROST BROJ AZOT

VE[TA IZMAMA AVSTRIJA

ODBIVNOST, NE SIMPATIJA

1 4 9 5 3 6 8 2 7 7 9 3 4 4

8 3 1 7 4 8 6 8 3 6 2 7 4 3

7 8 2 6 4 5

2 1 4 5 2 3 6 8 9 1

6 3 2 5 6 8 6 1 7 9 6 9 5 7 9 2 3 8 2 5

RE[ENIJA - SKANDINAVKA: MINIMALIST, ANIMATORI, KIKI, IRONI, PECO, [MEKER, DILAN, NERO, OJAPOK, ZAN, NAKOLEC, MI, SITO, ADONAJ, SOJA, ILA, A, TRO[ARINA, [II, ORI, ARO, K, DVA, TRIK, ANTIPATIJA; SUDOKU: 1) 497 635 182, 812 497 653, 536 821 794; 178 953 246, 253 746 918, 649 218 537; 321 574 869, 985 362 471, 764 189 325; 2) 782 495 613, 169 832 574, 435 761 298; 897 246 351, 314 587 962, 256 319 487; 623 158 749, 578 924 136, 941 673 825

Путерот и шеќерот во прав убаво се матат, потоа се додаваат жолчките, една по една. Потоа се додава растопената чоколада, но смесата треба да се мати постојано за да биде еднаква. Од белките се прави цврст снег, кој потоа се додава на претходно подготвената смеса. Се остава во фрижидер неколку часа. Се мати шлаг-пената, а во неа по желба може да се додаде ванилин шеќер.Во правоаголен сад се редат бисквитите, кои претходно се потопени во млако млеко и малку рум. Се става од оладениот фил, а потоа од шлаг-пената. Потоа повторно се редат бисквити, па фил, па шлаг-пена. Потоа тортата се става во фрижидер.

PRIPADNIK NA INDIJANSKO PLEME

^OVEK KOJ SE ZADOVOLUVA SO NAJMALKU

SELO NA PRESPANSKOTO EZERO

ПРИГОТВУВАЊЕ:

РАЗОНОДА

Сабота-недела, 29- 30 септември 2012 година

ВИЦОТЕКА

Седат двајца пријатели во кафеана и пијат кога, одеднаш, едниот го прашува другиот: - Зошто мижиш додека пиеш? - Бидејќи докторот ми рече да не погледнам алкохол! * * * - Ало, дали е тоа полиција? - Да, повелете, кажете!

- Две девојки се тепаат за мене! - Па, што има тука лошо? - Па, оваа грдата победува! * * * Седат две болви на еден пес и првата вели: - Што мислиш, има ли живот на другите кучиња?

ТИКЕТ СЕК Ј Генк Мехелен Норвич Ливерпул

Манчестер ј. Тотенхем

1 2

Јувентус Рома

Коефициент 6,6

1 1