Charakterystyka Charakterystyka jest niejednorodn¹ form¹ wypowiedzi. Zawiera w swej strukturze zarówno elementy opisu, jak i opowiadania. Celem charakterystyki jest przedstawienie, zanalizowanie (wyodrêbnienie i podanie najwa¿niejszych cech) i zinterpretowanie (okreœlenie, ocena pozytywnych i negatywnych cech, zachowañ) postaci. Nale¿y w niej uwzglêdniæ: przedstawienie postaci, jej wygl¹d zewnêtrzny, cechy charakteru i osobowoœci (temperamentu), cechy psychiki, a tak¿e zainteresowania, pogl¹dy, stosunek do otoczenia. Uwaga!
Charakterystyka nie powinna byæ sporz¹dzana wed³ug jednego schematu — ka¿da postaæ wymaga indywidualnego sposobu prezentacji. Bardzo wa¿nym elementem pracy nad charakterystyk¹ jest wczeœniejsze zebranie jak najwiêkszej iloœci informacji o prezentowanej postaci. Informacje te musz¹ byæ posegregowane w odpowiednie grupy (osobno cechy charakteru, psychiki, zachowania itd.) i poddane selekcji — nale¿y oddzieliæ to, co najwa¿niejsze, od tego, co dla prezentacji postaci jest mniej wa¿ne. Po tych czynnoœciach mo¿na przyst¹piæ do sporz¹dzania charakterystyki.
Rodzaje charakterystyki Ze wzglêdu na to, kogo charakteryzujemy, wyró¿niamy charakterystyki: l
indywidualn¹ (prezentacja jednej postaci);
l
zbiorow¹ (prezentacja jakiejœ grupy ludzi, œrodowiska spo³ecznego);
l
porównawcz¹ (zestawienie przynajmniej dwóch postaci w celu ukazania ró¿nic i podobieñstw).
Charakterystyka mo¿e byæ równie¿: l
bezpoœrednia — piszemy wprost o wygl¹dzie i cechach charakteru postaci, np. Robinson ³atwo nawi¹zywa³ kontakty z innymi ludŸmi. By³ œmia³y, uczciwy, trochê ³atwowierny. Przeciwstawi³ siê woli rodziców, którzy nie chcieli, aby zgin¹³ tak, jak jego bracia. Wybra³ morze, dziêki czemu prze¿y³ najbardziej niesamowit¹ przygodê — ¿ycie na bezludnej wyspie. By³o to jednak mo¿liwe tylko dlatego, ¿e posiada³ wiele bardzo wartoœciowych cech, a przede wszystkim potrafi³ zachowaæ pogodê ducha i nigdy nie traci³ nadziei.
l
poœrednia — ukazujemy postaæ poprzez zaprezentowanie jej otoczenia (pokoju, w którym mieszka, miejsca pracy), sposobu zachowania wobec innych, jêzyka, jakim mówi (np. gwara podhalañska), np. Na jego biurku zawsze le¿a³y jakieœ kartki porzucane w nie³adzie, a tak¿e o³ówki, d³ugopisy, kolorowe flamastry. Na pó³ce nad biurkiem ksi¹¿ki rozma-