Αγγελική η Σμυρνιά

ΤΙΤΛΟΣ Αγγελική η Σμυρνιά ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ Μαριάνθη Παγκρατίδου Σ Έ ΙΡΑ Έλληνική λογοτεχνία [1358]1122/31 Έ ΠΙM Έ Λ Έ ΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ Όλγα Παλαμήδη

LAYOUT - DESIGN Myrtilo, Λένα Παντοπούλου

COPYRIGHT© 2022 Μαριάνθη Παγκρατίδου ΠΡ ΩΤΗ Έ ΚΔΟΣΗ Αθήνα, Δεκέμβριος 2022 ISBN 978-618-205-380-5 ΚΈΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΈΣΗ Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα | ΤΗΛ.: 210 64 31 108 ocelotos@ocelotos.gr | www.ocelotos.gr

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

Στον πατέρα μου

Πρόλογος

Είναι το δεύτερο βιβλίο που γράφω, και αυτή τη φορά σκέφτηκα να πάω λίγο πιο μακριά· κάπου που όσο μακριά και να είναι, θα είναι πάντα μέσα στην καρδιά μας. Η ιστορία μου αποφάσισα αυτή τη φορά να αναφέρεται στη Σμύρνη, ίσως γιατί η χρονιά που ξεκίνησα να το γράφω, συνέπεσε με τα εκατό χρόνια από την καταστροφή της. Κι αυτό, όσο να ’ναι, μου έφερε μνήμες από πολλά βιώματα, και κυρίως από τον πατέρα μου, που καταγόταν από τη Σμύρνη. Πολλές φορές, όταν ήμουν μικρή, του ζήτησα να μου διηγηθεί ιστορίες από τότε, αλλά πάντα αρνιόταν και μου έλεγε: «Παιδί μου, τις

Ε ίμαι η Αγγελική και είμαι Σμυρνιά. Είμαι ένα παιδί που έζησε την Καταστροφή, και θα σας μιλήσω για το τι περάσαμε εκείνες τις ώρες που μέσα στη φωτιά και στον χαλασμό χάναμε σπίτια, περιουσίες και δικούς μας ανθρώπους. Βρεθήκαμε ξαφνικά σε μια κατάσταση όπου κάποιοι αποφάσισαν να «δώσουν αέρα» στον Κεμάλ, μετά την ήττα των δικών μας, να κάνει τη Μεγάλη Τουρκία. Εδώ στην Ελλάδα, όπου ήρθα να βρω μια άλλη πατρίδα, συνάντησα μια κατάσταση που κάθε άλλο παρά «πατρίδα» το λες. Όπου βρέθηκα και όπου στάθηκα,

σμο. Αυτόν τον πολιτισμό όμως τον ζήλευε όλη η Ευρώπη, και αυτό ίσως έφερε ως αποτέλεσμα την Καταστροφή. Οι Ελληνίδες νοικοκυρές στη Σμύρνη συνήθιζαν να φυτεύουν έναν βασιλικό στα παράθυρά τους όταν έκτιζαν τα ξύλινα σπίτια τους, σαν ομολογία πως ακολουθούσαν τον γνήσια ελληνικό και Ορθόδοξο τρόπο ζωής. Χρωστούσαν αυτή την ελευθερία στην καθιέρωση του Χάτι Χουμαγιούν, που οραματίστηκαν δύο διορατικοί Σουλτάνοι και χάρισαν την αίσθηση της ελευθερίας σαν τσόφλι αυγού στον λαό. Ο Σελίμ Γ΄ και ο Μαχμούτ Β΄ τόλμησαν, παρά τα αιμοσταγή προστάγματα του Ισλάμ, να καθιερώσουν την ανεξιθρησκία, μια συνύπαρξη των λαών, για να ξεχάσουν όσα συνέβησαν μέχρι τότε – διωγμοί Ποντίων, κρυφά

ρας μου ήταν ιδιοκτήτης μαγαζιών που έφτιαχναν γλυκά. Μέχρι τότε δεν είχαμε καμία διαφορά με τους Τούρκους, διατηρούσαμε καλές σχέσεις μαζί τους, θα μπορούσα να πω. Οι γυναίκες πίνανε παρέα και κανέναν καφέ και βγαίνανε στις γειτονιές και λέγανε διάφορα μεταξύ τους. Δίπλα μας έμενε μια οικογένεια Τούρκων. Όταν ο πατέρας μου συναντούσε τον άντρα, του έλεγε και καμιά «καλημέρα». Όπως και η μάνα μου έλεγε στη γυναίκα του «καλημέρα», ενώ κάποιες φορές κουβέντιαζαν και για τα φαγητά και τα γλυκά τους. Είχανε δύο παιδιά, ένα αγόρι λίγο μεγαλύτερο από εμένα, τον Αχμέτ, κι ένα μικρό κορίτσι, τη Λεϊλά. Είμαστε στο 1916, ζούμε ήσυχα, όλοι πηγαίνουν στις δουλειές τους και οι Έλληνες έχουν πολλούς Τούρκους ως υπαλλήλους χωρίς προστριβές μεταξύ τους. Από μικρή έπαιζα με τη Λεϊλά, πότε στον δικό μας κήπο και πότε στον δικό τους.