POSITIEVE AANPAK BRENGT AFKEUR GFT-AFVAL OMLAAG IN RIJK VAN NIJMEGEN Afvalbedrijf Dar uit Nijmegen werkt sinds 2020 samen met de gemeenten in haar werkgebied om de kwaliteit van afvalstromen te verbeteren. Een project met onder meer afvalcoaches voor het kweken van meer bewustzijn over wat in de gft-container hoort, leidde het afgelopen jaar tot goede resultaten. Ook dit jaar zet Dar afvalcoaches in om bewoners op een positieve manier aan te sporen tot betere afvalscheiding. TEKST: MARTIJN KREGTING BEELD: DAR
I
n 2020 startte Dar het project Kwaliteit van grondstoffen op na structurele signalen vanuit verwerkers over de toenemende hoeveelheid afkeur bij plastic, textiel en gft, vertelt Melissa Kars, als projectmanager Dar (buiten) onder meer verantwoordelijk voor het project. “Omdat we niet alles tegelijk kunnen aanpakken, hebben we prioriteit gegeven aan gft. Dat wordt ook direct door de ARN in Weurt verwerkt, dus die lijnen zijn kort.” Het project telt drie pijlers: basis op orde, communicatie en gedragsverandering, controle en handhaving. Het start dus met inzicht krijgen in waar de vervuiling zit, wat is het type vervuiling en bij welk type vervuiling. Kars: “Met Avalon Advies hebben we het kennisniveau over afvalscheiding gepeild bij plastic, textiel en gft. Daaruit bleek bijvoorbeeld dat er nog veel etensresten bij het restafval gegooid worden. Dat is zonde. Zoiets kun je meenemen in je communicatie over afvalscheiding, net zoals hoe en waar mensen een gft-container kunnen aanvragen.” AANSLUITING GEMEENTEN Nijmegen en Heumen sloten zich in januari 2021 aan bij het project - Beuningen, Berg en Dal, Druten en Wijchen volgden in augustus dat jaar. “We sturen als gemeente op kwaliteitsdoelstellingen voor afval, de hoeveelheid restafval per bewoner en het percentage hergebruik”, vertelt beleidsadviseur Angelique van der Heijden
26 | GRAM #02 maart 2022
van de gemeente Nijmegen. “De focus lag in eerste instantie minder op kwaliteit. Als je alle afvalstromen samen bekeek, leek het mee te vallen met de hoeveelheid afkeur.” Ook bij gft waren de percentages minder hoog. Problemen leken er bovengemiddeld te zijn bij gft-containers bij hoogbouw. Door de afkeurcijfers nader te bestuderen, bleek afkeur ook relatief hoog te zijn bij laagbouw, waar het meeste volume vandaan komt. Van der Heijden: “Omdat het probleem groter was dan we dachten, wilden we bewoners tot betere scheiding aanzetten. Reden dus om aan het project mee te doen.” REGIOBREDE AANPAK Vooral Nijmegen had bij aanvang van het project met afkeur van vrachten te maken. Bij de andere Dar-gemeenten gold dit minder, vervolgt Kars. “Maar omdat onze verwerker aangaf dat het percentage afkeur overal groeide, wilden we regiobreed inzetten. Daarbinnen verschillen de doelen afhankelijk van de mate van afkeur per gemeente. Nijmegen heeft kosten als gevolg van afkeur. Bij bijvoorbeeld Heumen worden er geen vrachten afgekeurd, dus er zijn geen directe kosten aan verbonden. Dat betekent niet dat het niet beter kan. Zeker in het licht van circulariteit willen we de kwaliteit van de afvalstromen Dar-breed verbeteren. Hoe beter we afval scheiden, hoe meer grondstoffen we kunnen hergebruiken.”
De eerste concrete actie vanuit ‘Kwaliteit van Grondstoffen’ was een communicatiecampagne die draaide om het karakter afvalcoach Winston (Winston gaat voor winst), veelal op afbeeldingen in plaats van teksten en gericht op on- én offline communicatiemiddelen om zoveel mogelijk bewoners aan te spreken. Denk aan social media, in dagbladen, wijkkranten en via afvalcoaches. Zo werd er een wel/ niet sticker en containerhanger ontwikkeld gebaseerd op de lijst van de NVRD - ook vooral met afbeeldingen - om het kennisniveau te verbeteren. AFVALCOACHES OP PAD Als vervolgstap gingen in een aantal wijken in Nijmegen en Heumen afvalcoaches van het bedrijf Lentekracht op pad. De keuze voor wijken werd onder meer bepaald op basis van percentage afkeur bij ARN of ervaring van de chauffeurs van Dar. Onder meer om iedereen een wel/ niet sticker te geven, maar ook om met een ‘goed bezig’ sticker in te spelen op sociale bewijsdrang, schetst Koen Vrielink, eigenaar van Lentekracht. “De afvalcoaches liepen mee met afvalinzamelaars van Dar om containers te bekijken op mate van vervuiling. Bij geen vervuiling kregen mensen de ‘goed bezig’ sticker. Dat deden we ook bij een tweede en derde ronde. Bij meer vervuiling kregen mensen een gele hanger en uitleg over hoe scheiding beter kan. Was de vervuiling meer dan 10 procent, dan lieten
