GRAM april 2023

PERIKELEN

RONDOM DE AFVALSTOFFENHEFFING

STAATSSECRETARIS VIVIANNE HEIJNEN OVER HET NPCE

VAKBLAD VAN DE NVRD | JAARGANG 108 #05 JUNI 2017

VAKBLAD VAN DE NVRD | JAARGANG 114 #03 april 2023

BIJPLAATSEN VAN AFVAL BIJ ONDERGRONDSE AFVALCONTAINERS

AVRI GEEFT MET HOUTSKOOLSCHETS RICHTING AAN CIRCULAIRE

AMBITIE

DEN BOSCH PIMPT INZAMELVOERTUIGEN MET KUNST

GROF HUISHOUDELIJK RESTAFVAL, WEL OF NIET NASCHEIDEN?

AAN DE SLAG MET DE MENUKAART AFVALPREVENTIE

OPLOSSING VOOR LUIERS STEEDS DICHTERBIJ

SAMEN VOOR SCHONE EN AFVALVRIJE GEMEENTEN

Betrouwbare strooimachines van Nederlandse topkwaliteit.

Nido circulaire gladheidsbestrijding

100% elektrisch én geavanceerd automatisch strooien Machines, software en aftersales rechtstreek van de producent

Strooier: eSyntos B08-24 EESN350

Lees meer op www.aebi-schmidt.nl

COLOFON

UITG EVER

NVRD, WTC Arnhem

Nieuwe Stationsstraat 10

6811 KS ARNHEM +31 (0)88 - 3770000 post@nvrd.nl www.nvrd.nl

REDACTIECOMMISSIE

Marc Veenhuizen, gemeente Oldebroek (hoofdredacteur)

Addie Weenk, Rijkswaterstaat

Daan Middelkamp, Dar

Folkert Starreveld, Cyclus Management

Ilse van der Grift, NVRD

Marianne Zegwaard, Stantec

Peter de Boer, Royal HaskoningDHV

Diederik Notenboom, HVC

EINDREDACTIE

Suzie van de Pas

Postbus 1218, 6801 BE Arnhem +31 (0)88 - 3770000 vandepas@nvrd.nl

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE

Elma Media B.V.

Silvèr Snoek - Sales Manager

0226 33 16 67 - s.snoek@elma.nl www.elma.nl

REALISATIE EN DRUK

Print2Pack

Coverbeeld:

Stefan Verkerk / Stefan Verkerk Fotografie en webdesign

ABONNEMENTENADMINISTRATIE

NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €113,40 ex btw.

België €131,25 (Europa en buiten Europa op aanvraag).

BEËINDIGING ABONNEMENT

Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de NVRD.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

ISSN 1569-0458

© NVRD

NIEUWE INITIATIEVEN MOETEN VERWERKING IMPULS GEVEN

In juli gaat voor drankenkartons een wettelijk recyclingdoel in dat oploopt tot 55 procent in 2030. Grootschalige recycling van het plastic-aluminiummengsel in het drankpak moet het doel sneller dichterbij brengen. Ook meer bewustwording onder burgers is nodig.

ALS GEMEENTE AAN DE SLAG MET CIRCULAIR BELEID!

Gemeente Enschede ontwikkelde een Handreiking Circulaire Economie voor Twentse gemeenten. In het stuk zijn vijf invalshoeken voor beleidsvorming voor een circulaire economie geduid. Want welke rol kun je als gemeente spelen in de transitie?

DE UITDAGINGEN OM TE KOMEN TOT EEN DUURZAAM EVENEMENT

Vol mooie ambities denkt de NVRD de laatste jaren na over hoe te komen tot afvalvrije en circulaire evenementen. Met het Grondstoff encongres achter de rug en het NVRD Jaarcongres in het vooruitzicht maken we de tussenbalans op.

NIEUWE PRODUCTEN VAN MIXED PLASTICS IN GROENE PLASTIC FABRIEK

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 8x per jaar.

Gemeente Almere en het Nederlandse bedrijf Save Plastics werken nauw samen om de kringloop voor plastics te sluiten. Ze voegden zich bij het Interreg-project TRANSFORM-CE en bouwden binnen dit project de Groene Plastic Fabriek.

“Al

END-OF-PIPE

Als bezem zou ik natuurlijk nog iets moeten zeggen over de nieuwe plannen voor de circulaire economie. Verheugd zijn met zinnen als “We zetten in op een verplicht percentage hernieuwbare grondstoffen” of opgewonden worden van een uitspraak als “In 2050 moet het verbranden van recyclebaar materiaal volledig verleden tijd zijn”. En ja, het zijn mooie woorden, daar valt niets op aan te merken. Maar ik ben een bezem, een instrument in de buitenruimte. Een tool om de straten en de pleinen een beetje leefbaar te houden. Een ‘end-of-pipe’ oplossing. In een vorige GRAM, die u natuurlijk met veel interesse en aandacht heeft gelezen, stond een interessante grafiek. Ging over de kosten per stedelijkheidsklasse voor het opruimen van zwerfafval. In totaal gaat het om een schamele 304 miljoen. En dan gaat het alleen om zwerfafval.

Dus niet over illegale bijplaatsingen, laat staan het gewone inzamelen. Eerder dit jaar heeft u als inwoner wellicht, maar zeker ook als branchegenoot heel goed kunnen zien dat die end-of-pipe oplossing voor veel mensen vooral een ‘beginning-of a-shitsituation’ is. Verspreid over Nederland hebben ze ons, de bezems, even neergelegd en de boel de boel gelaten. De vraag was simpel. Klinkt 12% veel als beloning voor ‘keep-it-clean’? Als fossiel aandeelhoudend Nederland (wie durft nog te zeggen dat hij of zij dat is) binnenloopt met exceptionele winsten, kregen de mensen die het echte werk doen, die Nederland aangenaam en aantrekkelijk houden een bod waar de verwarming in huis echt niet een graadje hoger van kon. Het antwoord is dus ‘nee’: dat is niet veel. 340 miljoen is overigens nog niet eens 1% van de winst van Shell over 2022. Even voor het perspectief.

Er is een akkoord, het moest even duren en het moest even pittig schuren. Ik ben weer ter hand genomen, heb de achterstanden weggewerkt en ben weer overgegaan tot de orde van de dag. We moeten absoluut naar een nieuwe economie, een circulaire. 100% en snel een beetje. Ketens moeten sluiten, dat kan geen vraag meer zijn. Maar vergeet dan in het hele spel even niet de mensen die echt aan het einde van de keten staan. Op straat. Laat het meer zijn dan alleen een week waar wij hen ‘afvalhelden’ noemen.

HOUTSKOOLSCHETS GEEFT RICHTING AAN CIRCULAIRE

AMBITIES RIVIERENLAND

Alle gemeenten hebben de opgave om handen en voeten te geven aan Europese en Rijksambities richting een circulaire economie. Ambities waarin afvalbedrijf Avri al wat stappen heeft gezet. Stappen waarmee het volgens de gemeenten waarvoor Avri werkt, soms wat ver voor de muziek uit liep. Aanleiding voor gemeenteraden om vanuit hun kaderstellende rol zelf een toekomstige richting te bepalen. Het voorlopige resultaat: een ‘houtskoolschets’ die regionale, gezamenlijke ambities richting een circulaire regio Rivierenland voorstelt aan het Algemeen Bestuur.

TEKST: MARTIJN KREGTING BEELD: AVRI

Avri wil als ondernemend afvalbedrijf een rol spelen in een circulaire economie, hiertoe gestimuleerd door de VANG-doelen. Het bedrijf nam in 2021 de ambities op in de aanzet tot een strategisch koersplan. Dit meerjarenplan geeft een richting aan en wordt vastgesteld door het bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling (GR). “Het besef is gegroeid dat wij afval niet meer alleen inzamelen”, zegt Avri-directeur Walter Brouwer hierover. “Maar dat wij door wet- en regelgeving, het afval als grondstof in de markt brengen. Als urban miners.”

Vanuit dit samenwerkingsverband van de acht gemeenten waarvoor Avri als afvalbedrijf werkt, versterkte dit plan de al langer bestaande vraag waarom de onderneming zich niet met zijn basisfunctie bezighield: afval inzamelen. Ook versterkte het meerjarenplan het idee dat Avri te proactief te werk gaat op taken die

gemeenten wellicht niet af willen nemen. Daarnaast vroegen veel gemeenteraden zich af of een GR wel de juiste vorm is om de taken in transitie te ontplooien.

“Op initiatief van twee gemeenteraden is vervolgens het ‘proces houtskoolschets’ gestart”, vertelt Renske Meijers van Stout Groep. “Daarop besloot het algemeen bestuur van Avri: we nemen onafhankelijke procesbegeleiding in de arm voor de noodzakelijke neutraliteit. Daar kwam ik vanuit Stout Groep in beeld.”

CONCRETE ANTWOORDEN

Om tot concrete antwoorden te komen, werd een werkgroep ingesteld met zestien raadsleden. Uit ieder van de acht gemeenteraden hebben raadsleden - met allerlei politieke kleuren en een wisselend kennisniveau van Avri en het afvalvraagstuk – een stap naar voren gedaan en zich gecommitteerd. Rivierenland bestaat uit de gemeente Buren, Culemborg, Maasdriel, Neder-Betuwe, Tiel, West Betuwe, West Maas en Waal en Zaltbommel.

“Al snel werd helder dat Avri vaak het initiatief neemt en daadkrachtig handelt, maar dat gemeenteraden zich daardoor op achterstand voelen staan”, vertelt Meijers. “Daarom is er geen projectgroep vanuit Avri gevormd, maar vanuit gemeenteraden zelf. Nu waren het de raadsleden die voorop gingen in de visievorming en hebben zijzelf de vraagstukken waar zij mee zitten beantwoord. Dat is best uniek.”

MEER BEGRIP

Gedurende het proces is er meer begrip ontstaan voor wat Avri drijft. Er is wereldwijd een transitie gaande van afval naar grondstoffen. In Nederland wordt dit onder meer vorm gegeven in het VANG-programma – Van Afval naar Grondstoffen. Avri heeft de grondstoffen in handen en kan ze in de markt brengen. Er is dus een duidelijke noodzaak om als afvalbedrijf hier een rol in te zoeken.

Meijers: “Toen de gemeenteraadsleden zich verdiepten in wat een circulaire economie behelst, werd hen duidelijk dat dit geen vrijblijvende transitie is, maar dat er iets moet gebeuren. Samen met Nora Stein (één van de trainees in het NVRD traineeship Circulaire Economie) heb ik voor de raadswerkgroep op een rij gezet wat alle meer of minder verplichte doelen zijn, vanaf de VN tot op gemeenteniveau. Dat is vrij veel en complex, waarbij de rol van gemeenten hierin nog algemeen omschreven is.”

De werkgroepleden zijn vervolgens gaan kijken wat die rol kan zijn en waar gemeenten Avri kunnen vragen zich in dit kader op te richten, stelt Pieter Neven, wethouder van de gemeente Buren en Bestuursvoorzitter van Avri. “De raadsleden hebben zich ondergedompeld in de materie. Via een webinar, een excursie naar Avri, in gesprek met elkaar. Het heeft hun invloed vergroot.”

Omdat gemeenten eigenaar van Avri zijn, hebben de werkgroepleden – op initiatief van gemeente Buren en Neder-Betuwe – samen gekozen om zich te beraden op de toekomst van Avri, vertelt Gerwin Roseboom, raadslid voor de SGP in Neder-Betuwe en deelnemer aan de raadswerkgroep. “Wij hebben met elkaar gespard, adviezen gewogen en kennis genomen van kaders. Het resultaat is de houtskoolschets. Daarmee hopen we de bestuurlijke koers te hebben ingezet.”

“Het was nodig om met elkaar het gesprek aan te gaan over de richting van Avri”, voegt Gerdjan Keller toe. Keller is raadslid voor Gemeentebelangen in gemeente Buren en deelnemer aan de raadswerkgroep. “Om zo toe te gaan naar een toekomstbestendige rechtsvorm die beter aansluit bij de wensen van de deelnemende gemeenten en die besturing beter mogelijk maakt.”

SCHERPE GESPREKKEN

Binnen de werkgroep zijn scherpe gesprekken gevoerd over de reikwijdte van de ambities op circulair gebied, benadrukt Meijers. Sommige raadsleden willen voorop lopen, anderen vinden het beter om de ambities van de Rijksoverheid te volgen. “Maar men heeft elkaar uiteindelijk gevonden in ambities die het lokale belang en het partijbelang overstijgen. Daaruit kwam naar voren dat gedragsbeïnvloeding van inwoners bij afvalscheiding bij uitstek iets is waar gemeenten op kunnen sturen. En gemeenten kunnen zelf actief Avri aanjagen om initiatieven te ontplooien.”

Een goed voorbeeld is Cirtex, het initiatief voor hergebruik en recycling van kleding in de eigen regio. Avri is hierin een driehoek gaan vormen met Werkzaak, sociale werkvoorziening en 2Switch,

een commerciële kringloopwinkel. “Avri hoeft niet permanent en bij ieder initiatief een leidende rol te spelen, maar is wel belangrijk als initiator”, benadrukt Meijers. “Dat is dus een functie die Avri vanuit de kaderstellende rol van gemeenten kan oppakken.”

AMBITIES UIT DE HOUTSKOOLSCHETS

Het voorlopige resultaat van de inspanningen van de werkgroep is de eerdergenoemde houtskoolschets. Hierin hebben raadsleden eigen woorden gegeven aan de urgentie van het afvalvraagstuk, regionale ambities verwoord en verbeterpotentieel in de besturing van Avri geduid.

De gezamenlijke ambities op een rij:

• Regionale en bovenregionale samenwerking krijgt vorm vanuit kennisnetwerk Avri.

• Vergroten bewustwording en kennisniveau van inwoners.

• Ondersteunen van Avri in haar expert- en regisseursrol in het aanjagen van circulaire initiatieven.

• Opzetten van een circulair ambachtscentrum voor de regio.

• Versterken van het profiel van Rivierenland: gespecialiseerd in het duurzaam verwerken van gebruikt textiel.

Met de houtskoolschets wordt het Algemeen Bestuur daarnaast gevraagd te onderzoeken of het mogelijk en wenselijk is om basistaken in de GR te laten en de nieuwe taken in transitie onder te brengen in een overheids-BV of -NV.

Dit laatste element noemt Meijers een belangrijke basis voor Avri om circulaire initiatieven te ontplooien. “Binnen de GR moet Avri voor elk initiatief langs alle acht gemeenteraden. Voor de traditionele afval- en reinigingstaken is dit doenlijk. Maar voor innovatie zoals het initiëren van Cirtex, of een zonne- en windpark die om dekking van financiële risico’s vragen, lijkt een overheids-BV of -NV beter. Een GR biedt hiervoor onvoldoende slagkracht en flexibiliteit.”

Meijers benadrukt tot slot dat de schets zelf vooral een richting geeft, nog zonder concrete actieplannen. De inhoud ervan wordt nu wel verwerkt in het strategische koersplan van Avri, dat in de loop van dit jaar opnieuw aan het algemeen bestuur van het bedrijf wordt aangeboden.

“De leden van de werkgroep gaan daarnaast de ambities uit de schets aan hun collega’s in de gemeenteraden toelichten om er zo draagvlak voor te krijgen. Het is in ieder geval winst dat de gemeenteraadsleden uit de werkgroep en Avri meer begrip hebben gekregen voor elkaars perspectief. Het heeft de relatie tussen gemeenten en Avri goed gedaan. Avri is immers een afdeling van de gemeenten. Een afdeling die er alle dagen voor zorgt dat straten schoon blijven en die haar rol wil pakken in de transitie van afval naar grondstof.”

Lees de houtskoolschets hier:

DE ALLERMOOISTE KUNST TUSSEN HET AFVAL

OVER HOE DE VUILNISWAGEN EEN RIJDENDE TENTOONSTELLING WORDT

Sinds een paar weken rijden weer drie vuilniswagens in de gemeente ’s-Hertogenbosch met ware kunstwerken rond. De Afvalstoffendienst en de afdeling cultuur van de gemeente ’s-Hertogenbosch sloegen opnieuw de handen ineen en riepen Bossche kunstenaars voor een tweede keer op mee te doen aan een open call.

TEKST: LINDA VAN NULAND

Er kwamen maar liefst 55 inzendingen van professionele kunstenaars uit de gemeente binnen. Een commissie van medewerkers van de afdeling Cultuur, de Afvalstoffendienst en een curator maakte een eerste selectie. Daarna kozen de chauffeurs en beladers van de Afvalstoffendienst de uiteindelijke drie winnaars; unaniem! Voorwaarden van het kunstwerk waren dat het “iets nieuws” moest verbeelden en een gevoel van trots op ’s-Hertogenbosch liet zien.

UNIEKE SAMENWERKING

In oktober 2022 werd voor de eerste keer een open call opgezet. Ook toen waren er tientallen inzendingen. In totaal rijden er nu zes vuilniswagens met kunst door de straten. “Uniek is de samenwerking tussen de twee afdelingen”, vertelt Erik Jansen, hoofd Afvalstoffendienst. “De gemeente biedt kunstenaars op deze manier een podium voor hun werk, wij hebben de middelen. Zo brengen we kunst de wijken in; een rijdende expositie”.

AANDACHT VOOR DE MAKERS

Ook afdelingshoofd Jeroen van der Zweth van de afdeling cultuur is trots op dit project. “Cultuur zet aan tot nadenken; het kan inspireren en verwonderen. Dat is precies wat de kunstwerken van Marthe, Saskia en Sander doen op de vuilniswagens. Ze laten zien hoe we samen de strijd tegen afval aan kunnen gaan. Dit doen ze ieder op hun eigen unieke manier. Door gebruik te maken van de wagens van de Afvalstoffendienst vinden we nieuwe wegen om meer mensen te bereiken met kunst. We brengen kunst letterlijk tot aan de deur.”

DRIE WINNAARS

Marthe Zink verwijst met haar ontwerp naar een schilderij van Jheronimus Bosch. Op een drieluik komt een vogel met brief voor. De vogel van Marthe heeft geen brief in zijn snavel maar gebruikt deze als afvalprikker. De oetel (kikker) helpt hem bij het schoonhouden van de stad.

Saskia van der Linden laat een picknickend stel zien. De dame zegt haar vriend zijn afval op te ruimen. In de omgeving zijn bekende Bossche elementen te zien; de Draak, Jeroen Bosch, een Bossche Bol en een oetel.

Sander Dirks liet zich inspireren door zwerfafval en de technische vooruitgang om afval te verwerken. Zijn robot geeft hij menselijke eigenschappen mee, terwijl diegene die hem bedient de echte held is.

DIGITALE BESTANDEN

De winnende kunstenaars gingen deze keer wel anders te werk dan in oktober. “De kunstenaars in oktober beschilderden de metalen platen van 2,90 x 1,90 m, handmatig,

met verf of spuitbus. Daarna zijn de platen voorzien van een coatinglaag zodat ze goed beschermd waren tegen weer en wind,” vertelt Erik. “Bij de tweede oproep hebben we gevraagd om digitale bestanden. Deze printten we op de platen. Dit scheelde veel tijd en ook kosten. En de kunstwerken zijn hierdoor minder kwetsbaar. ”

CONTAINERKUNST GAAT DOOR!

Kunst blijkt een terugkerend onderwerp bij de Afvalstoffendienst. “In 2021 hebben we 76 ondergrondse containers op 23 locaties in onze gemeente opgepimpt. We werken daarbij samen met graffiti collectief Kings of Colors,” vertelt Erik. “De saaie metalen bakken in het openbaar gebied kregen ieder een eigen karakter en ontwerp. Niet alleen ziet de straat er direct wat vrolijker uit, ook de inwoners van onze gemeente waren laaiend enthousiast. We hebben daarbij niet alleen gekozen voor hotspots maar juist ook voor locaties waar het eigenlijk altijd goed gaat. Goed gedrag moet je ook belonen!” De Afvalstoffendienst pimpt binnenkort weer 38 containers op, op 11 verschillende locaties.

Gemeenten en milieustraten, helpen jullie mee?

Steeds vaker belanden oude en kapotte fietsaccu’s in het huisvuil. Veel mensen weten niet waar ze hun fietsaccu wél kunnen inleveren en waarom dat inleveren zo belangrijk is.

Veilig

Doordat mensen uit onwetendheid fietsaccu’s bij het restafval gooien, neemt het risico op kortsluiting toe met mogelijk brand tot gevolg.

Duurzaam

In fietsaccu’s zitten waardevolle metalen die hergebruikt kunnen worden. Dat lukt alleen als fietsaccu’s op de juiste manier worden ingeleverd voor recycling.

Verantwoord

De juiste plek voor het inleveren van fietsaccu’s is bij de milieustraat van de gemeente of bij een fietsenwinkel die is aangesloten bij Stibat.

Daarom is het van belang om inwoners van uw gemeente op de hoogte te brengen van het veilig, duurzaam en verantwoord afdanken van oude en kapotte fietsaccu’s! Helpt u ook mee?

Ga naar stibat.nl/gemeenten voor meer informatie en download gratis het communicatiemateriaal.

Scan de QR-code voor meer informatie

Samen veilig, duurzaam en verantwoord fietsaccu’s inzamelen

NIEUWE INITIATIEVEN MOETEN VERWERKING IMPULS GEVEN RECYCLINGDOEL VOOR DRANKPAK NOG HELE OPGAVE

In juli gaat voor drankenkartons een wettelijk recyclingdoel in dat oploopt tot 55 procent in 2030. Grootschalige recycling van het plastic-aluminiummengsel in het drankpak moet het doel sneller dichterbij brengen. Ook meer bewustwording onder burgers is nodig.

‘Redelijk recyclebaar’, dat zegt het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) over drankenkartons. Dit oordeel staat in een recente factsheet over de populaire verpakking voor frisdrank, wijn, sap en zuivel. Verpakkingskundig gezien is het drankenkarton een efficiënte verpakking, gemaakt van een hernieuwbare grondstof met lange papiervezels. “Dat is een pre bij recycling”, zegt verpakkingskundige Karen van de Stadt van het KIDV. Toch knelt het juist bij de recycling flink. De factsheet haalt onderzoek aan van Wageningen Food en Biobased Research: jaarlijks komt er zo’n 55 kiloton aan drankenkartons in Nederland op de markt. In 2020 werd daar 64 procent van ingezameld en – volgens de nieuwe Europees voorgeschreven meetmethode – 31 procent van gerecycled, “en dan nog alleen de papiervezels en die worden vooral toegepast in hygiënepapier en golfkarton.” Ook wanneer de

inzameling, sortering en recycling volledig zijn opgeschaald en geoptimaliseerd, ligt maximaal een recyclingpercentage van 53 procent in het verschiet. “Er is nog veel uitval tijdens het sorteer- en recyclingproces, onder andere omdat er veel residu in het pak achterblijft”, legt Van de Stadt uit.

Er is nog meer. Drankenkartons bestaan niet alleen uit vezels, maar ook uit een coating van plastic en vaak een aluminiumlaagje aan de binnenzijde, bedoeld om licht en zuurstof buiten te houden, zodat de inhoud langer goed blijft. De ‘PolyAl’-fractie (een vijfde tot een kwart van het drankpak) wordt nog grotendeels niet gerecycled, maar gaat voor verbranding naar de cementoven. Al deze nadelen bij elkaar opgeteld zorgen ervoor dat het drankenkarton het predicaat ‘redelijk recyclebaar’ krijgt. “Er zijn wel recyclingtechnieken voor het PolyAl in ontwikkeling, maar die zijn

TEKST: PIETER VAN DEN BRAND

zich nog aan het ontwikkelen en opschalen.” Een voorwaarde voor het stempel ‘goed recyclebaar’ is dat deze breed worden toegepast, aldus Van de Stadt.

VOLATIELE MARKT

De recycling van drankenkartons is een volatiele markt, vult projectleider drankenkartons Gijs Duivenvoorde van het Afvalfonds Verpakkingen aan, dat namens het verpakkende bedrijfsleven voor de vermarkting van de ingezamelde drankpakken verantwoordelijk is. “Continuïteit in de afzet van de ingezamelde en gesorteerde drankenkartons blijft een uitdaging.” Ter illustratie: op dit moment worden Nederlandse drankenkartons die uit het restafval worden nagescheiden, niet langer gerecycled. Een grote Duitse recycler is er eind 2022 mee gestopt vanwege de hoge energieprijzen. De schonere stroom (via het PMD) brongescheiden drankpakken wordt wel gerecycled. Ook dat gebeurt in het buitenland, want in eigen land is geen recyclingcapaciteit. Duivenvoorde voorziet dat de nagescheiden drankenkartons snel weer worden gerecycled. Door heel Europa zijn nieuwe recyclers gecontracteerd. “We zijn nu bezig met de logistiek. Maar makkelijk blijft het niet, want de recyclingcapaciteit in Europa is in ontwikkeling en de beschikbaarheid blijft onderhevig aan de energieprijzen en de vraag naar grondstoffen.”

Om de recycling van drankenkartons een slinger te geven, wil staatssecretaris Vivianne Heijnen in juli een wettelijk recyclingdoel invoeren van 34 procent, oplopend naar 40 procent in 2025 en 55 procent in 2030. Een prima ontwikkeling, vindt directeur Inge Eggermont van HEDRA, een stichting van de fabrikanten TetraPak, Elopak en SIG Combibloc die zich op de recycling van drankenkartons richt. “Landen met een wettelijke recyclingdoelstelling presteren goed.” De Europese drankenkartonindustrie heeft een hoger doel van 70 procent in 2030 gesteld. “Van ons mag de lat ook in Nederland beslist hoger liggen”, zegt Eggermont, die naar een ambitie van 65 procent toe wil.

Volgens Van De Stadt en Duivenvoorde is het doel van 55 procent in 2030 al een mega-uitdaging. “Dat blijkt wel uit het onderzoek van Wageningen. In het bijzonder op het gebied van het PolyAl is een versnelling nodig”, zegt Van de Stadt.

POLYAL

Eggermont is juist optimistisch. “Op dit moment wordt PolyAl al op zo’n zes locaties in Europa verwerkt met een totale capaciteit van 50 duizend ton. Dat is nog niet voldoende, maar de drankenkartonindustrie gaat fors investeren in een capaciteitsuitbreiding met zo’n 150 duizend ton. Eenzelfde tonnage wil de industrie in extra recyclingcapaciteit voor papiervezels steken. We kunnen drankenkartons straks dan ook kwalificeren als een ‘goed recyclebare’ verpakking.”

Ook in Nederland zijn vergevorderde plannen. In Roosendaal heeft Recon Polymers een techniek ontwikkeld om het PolyAl op te werken naar een HDPE-stroom, geschikt als maalgoed voor de productie van pallets, en een LDPE-aluminium-mengsel dat wordt vermalen en tot een korrel geperst. Deze korrels, die het grootste deel van de PolyAl-stroom beslaan (slechts een kwart is HDPE), hebben de interesse gewekt van een fabrikant van sanitairproducten en een producent van designstoelen. De pilotinstallatie waar het proces

zich mee heeft bewezen, wil het bedrijf uitbouwen naar een grotere installatie, die jaarlijks 10 duizend ton PolyAl kan verwerken. In 2024 moeten er in Europa nog een paar fabrieken van dezelfde omvang bijkomen. De uitrol wordt ondersteund door de drankenkartonfabrikanten in HEDRA. “We verwachten straks jaarlijks 7,5 miljoen kilo grondstoffen te produceren”, zegt directeur Dirk van Loon. “Ook willen we ons als R&D-partner aanbieden. Papierproducenten kunnen hun PolyAl-materialen bij ons laten testen. Als ze voor ons kiezen, kunnen wij opschalen, terwijl zij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid kunnen nemen. Ik verwacht dat we het huidige probleem met PolyAl serieus op kunnen lossen.”

GEMEENTEN

Volgens Duivenvoorde moeten alle schakels in de keten aan de bak, om de uitdagende doelstelling te realiseren. Het Afvalfonds gaat een dialoog starten met alle ‘stakeholders’ om over uitdagingen en oplossingen te praten. “We zijn nu met de voorbereidingen bezig.” Ook gemeenten, vindt de projectleider van het Afvalfonds, moeten het drankenkarton op het netvlies houden. “Gemeenten kunnen hun inwoners niet vaak genoeg wijzen op het scheiden en goed legen van drankenkartons, ook als ze worden nagescheiden.” In 2020 heeft het Afvalfonds de campagne Recycleklaar ontwikkeld met een toolkit voor gemeenten om richting hun inwoners te communiceren. Een landelijke campagne ligt vanwege de uiteenlopende bron- en nascheidingssystemen bij gemeenten niet voor de hand. “Dan is de boodschap voor inwoners te ingewikkeld”, zegt Duivenvoorde.

Eggermont van HEDRA vindt het eveneens belangrijk dat gemeenten met hun inwoners blijven communiceren over hoe en waar drankenkartons moeten worden ingezameld. “Een beetje vla of yoghurt in het pak is geen probleem. Deze restjes verdwijnen in het afvalwater, wat vervolgens weer wordt gereinigd. Maar hoe leger het pak des te beter.”

Ook Van de Stadt van het KIDV stelt dat het zinvol blijft inwoners erop te wijzen hun drankenkartons volledig leeg te maken, zodat er zo min mogelijk residu inzit. Ze wijst ook op de filmpjes met instructies die Zuivelpak.nl via tv en social media verspreidt. “Uit onderzoek weten we dat bijna de helft van de consumenten behoefte heeft aan een vouwinstructie om de laatste restjes uit een pak te halen. Er is dus nog veel mogelijk.”

NIEUWE PRODUCTEN VAN MIXED PLASTICS IN GROENE PLASTIC FABRIEK

Gemeente Almere en het Nederlandse bedrijf Save Plastics werken nauw samen om de kringloop voor plastics te sluiten. Ze voegden zich bij het Interreg-project TRANSFORMCE en bouwden binnen dit project de Groene Plastic Fabriek. Met de fabriek lieten ze zien dat je op lokaal niveau van ‘laagwaardige’ mixed plastics nieuwe producten kunt maken: stoeptegels, paaltjes, tuinmeubilair en zelfs een tiny house. De Groene Plastic Fabriek maakt van plastic afval nieuwe producten en laat zien dat recycling van mixed plastics op kleine schaal goed werkt. Het project TRANSFORM-CE is begin 2023 afgerond. Hoe is het project gegaan en wat kunnen we leren?

TEKST: PETER DE BOER, ROYAL HASKONINGDHV

Mixed plastics is een verzamelnaam voor een breed scala aan plastic materialen. Dit kunnen verpakkingen zijn bestaande uit verschillende soorten plastics, zoals polyethyleen, polypropyleen en PET, of producten die verschillende mengsels van polymeren bevatten. De mix staat ook wel bekend als DKR350. Hoewel gemixte plastics veel waardevolle grondstoffen bevatten valt op dat een groot deel van de mixed plastics nooit wordt gerecycled. “Omdat het een mix is, kan de huidige industrie dit niet verder uitsorteren in monostromen. Dit komt omdat de mix vooral bestaat uit gemengd foliemateriaal en verontreinigingen zoals etensresten en zand,” vertelt Stefan Schoegje van Save Plastics.

INNOVATIE NODIG OM HUISHOUDELIJK

PLASTIC AFVAL TE VERWERKEN

Zeven jaar geleden realiseerde gemeente Almere de uitdagingen die gepaard gingen met mixed plastics. Johan Splinter, senior beleidsadviseur bij de gemeente: “Er werd veel werk verzet om plastic te scheiden, maar we wisten niet goed wat daarmee gebeurde. We kwamen verhalen tegen dat gescheiden plastics in de verbrandingsoven belandden of in Turkije opdoken.” De gemeente vond dat dit anders moest en startte een uitgebreide marktconsultatie

om te kijken welke partijen Almeers plastic een tweede leven wilden geven. Dat heeft geleid tot een innovatiepartnerschap met Save Plastics en de eerste ideeën voor de toepassing van de innovatieve technologie intrusion-extrusion moulding (kortweg IEM).

Dat er een oplossing moest komen voor de laagwaardige mixed plastics vonden ze elders in Europa ook. Onder leiding van de Manchester Metropolitan University werd daarom in 2019 het project TRANSFORMCE gestart. Het project richtte zich op het ontwikkelen en demonstreren van bedrijfs-

modellen om aan te tonen dat plastic afval opnieuw kan worden gebruikt, en dat op lokale schaal. Men keek naar innovatieve technologieën waarbij plastic afval wordt omgezet in grondstof, waar vervolgens van alles van wordt gemaakt; van tafels en stoelen tot bouwmaterialen. Omdat Almere en Save Plastics net gestart waren met de ontwikkeling van zo’n innovatieve technologie was aansluiting met TRANSFORM-CE snel gevonden. TRANSFORM-CE maakte bijvoorbeeld mogelijk dat extra machines konden worden aangeschaft en dat meer tijd kon worden gestoken om een businessmodel te ontwikkelen.

GROENE PLASTIC FABRIEK IN ALMERE

In 2021 opende de eerste fabriek in Nederland waar mixed plastics op locatie worden gerecycled in nuttige producten: de Groene Plastic Fabriek. In de fabriek worden gesmolten mixed plastics door een spuitmond in een mal geperst om daarmee (nieuwe) vormen te creëren. De fabriek maakt toepassingen die men voor de openbare ruimte. Op verschillende plaatsen in Almere zijn nu damwanden, lichtmasten en straatmeubilair te zien, gemaakt van gerecyclede plastics uit de Groene Plastic Fabriek. Stefan Schoegje: "Wij laten zien dat je met IEMtechnologie mixed plastics uit Almere nog goed kunt hergebruiken, terwijl het normaal verbrand zou worden. We redden daarmee veel waardevolle grondstoffen.”

Interessant is dat plastic afval wat in de eigen gemeente vrijkomt ter plekke wordt omgezet tot een nieuw product. Deze combinatie is uniek voor de recyclingindustrie en kan als voorbeeld dienen voor andere gemeenten. Uit tests die Hogeschool Utrecht binnen het TRANSFORM-CE project uitvoerde blijkt ook nog eens dat een IEM-product vervolgens 9 keer recyclebaar is, voordat er sprake is van enig kwaliteitsverlies.

R&D-CENTRUM IN MANCHESTER

Ook in Manchester werd succes geboekt. De Manchester Metropolitan University richtte zich binnen het TRANSFORM-CE project op additive manufacturing (AM). Zij ontwikkelden een printfilament, een vulling voor het printen van objecten met 3D printer. Onderzoekers testten in een speciaal opgetuigd R&D-centrum unieke formules en additieven om van gerecyclede,

post-consumer en traditioneel moeilijk te recyclen laagwaardige plastics 3D-printfilamenten te maken. Deze zijn vervolgens toegepast bij mkb’ers in België, Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk met een 3D-printer. De bedrijven worden weer ondersteund bij productontwerp, prototyping, materiaalanalyse en producttests. De AM-techniek onderscheidt zich echter van de IEM-technologie in Almere omdat voor AM uitsluitend zuivere monostromen worden gebruikt, terwijl IEM zich richt op gemengde plastics.

HET LEVEN NA TRANSFORM-CE

Het project demonstreert dat ‘laagwaardige’ plastics kunnen worden ingezet voor hergebruik. Er zijn concrete mogelijkheden om dit te recyclen tot nieuwe producten en er zijn schaalbare en repliceerbare modellen voor brede toepassing in NoordwestEuropa. Johan Splinter van gemeente Almere is dan ook tevreden: “Wij vinden dat er een geschikte toepassing is ontstaan voor een ‘waardeloos’ stuk afval. Er worden producten van gemaakt die 50 jaar meegaan en daarna negen keer kunnen worden hergebruikt. We weren hiermee mixed plastics uit de verbrandingsoven en geven het een tweede leven. We besparen hier weer op de productie van nieuwe materialen. Dit is een flinke stap voorwaarts.”

Er zijn veel lessen getrokken uit het project over de rol van de gemeente. Johan Splinter: “Als gemeenten werk willen maken van een circulaire keten voor mixed plastics dan is het belangrijk dat we als gemeenten vaker producten kopen die gemaakt zijn van deze plastics. Een van de manieren om dat te doen is door MKI-scores zwaar(der) te laten meewegen bij inkooptrajecten. Voor veel producten, zoals straatmeubilair, hekwerken of voetgangersbruggen is een IEM-product een duurzamer alternatief

dan bijvoorbeeld (tropisch) hardhout, metaal of beton – terwijl het net zo veilig en esthetisch kan zijn.”

De toekomst van de Groene Plastic Fabriek Op termijn heeft de fabriek meer ruimte en continuïteit nodig. De pilot-fabriek kon 150 ton aan plastic afval per jaar verwerken – dit is circa 6% van het ingezamelde Almeerse plastic afval. Stefan Schoegje: “Voor een gezond bestaansmodel moet de fabriek groeien, en heeft daarvoor meer ruimte en meer input van plastic afval nodig. Nog belangrijker is dat er meer zekerheid nodig is dat onze producten op grotere schaal worden gekocht.” Gemeente Almere wil de fabriek graag behouden, maar kan de gewenste schaalgrootte in haar eentje niet bieden. Daarom vinden al veel gesprekken plaats met andere overheden in de omgeving van Almere om de producten uit de Groene Plastic Fabriek aan te schaffen. Maar het ultieme doel ligt hoger aldus Stefan Schoegje: “We streven ernaar onszelf overbodig te maken. Want we moeten naar een wereld toe waarin plastics minder worden gebruikt en überhaupt nooit meer weggegooid worden.”

HET TRANSFORM-CE PROJECT

Met pilots en flankerend onderzoek, demonstreerde TRANSFORM-CE toepassingen om laagwaardig plastic te recyclen tot nieuwe producten en dat deze toepassingen in heel Europa op lokale schaal kunnen worden toegepast. TRANSFORM-CE startte in 2019 en eindigde in 2023. Het project stond onder leiding van de Manchester Metropolitan University. Naast gemeente Almere en Save Plastics waren onder meer de TU Delft en Hogeschool Utrecht partner.

CLOSE-UP

VERPAKKEN ZONDER SCHADE

AAN MENS EN MILIEU

Het Afvalfonds Verpakkingen heeft de koers verlegd. ‘Voorheen stuurden we voornamelijk op het halen van de bepaalde normen. Nu gaan we vol voor een circulaire economie’, zegt directeur Hester Klein Lankhorst.

Ze is sinds twee jaar directeur en is persoonlijk gedreven om een bijdrage te leveren aan milieu én economie. “Waar ik elke dag voor opsta, is om de wereld een beetje mooier te maken. Hoe kunnen we samen stappen zetten naar een circulaire economie, dat is mijn belangrijkste gedachte, daar ben ik altijd mee bezig.”

PLASTIC WIJZER

Het Afvalfonds heeft de lat dus flink hoger gelegd, als het gaat om de uitvoering van de producentverantwoordelijkheid voor verpakkingen en het beperken van de nadelen van plastics. Een eerste concrete aanzet daartoe is de Plastic Wijzer, die er kwam op initiatief van het Afvalfonds. “Die Plastic Wijzer bevat vooral heldere doelstellingen, zodat we weten waar we samen naartoe willen en moeten. En dat is verpakken zonder schade aan mens en milieu”, aldus Klein Lankhorst. “Zonder doel kun je geen stappen maken. De Plastic Wijzer is nadrukkelijk bedoeld voor alle schakels in de hele keten. Producenten uiteraard, maar ook verwerkers en instanties als gemeenten. Alleen door goed samen te werken, kun je immers resultaten boeken.”

Om een circulaire economie te stimuleren, gaat het Afvalfonds vanaf 2024 tariefdifferentiatie invoeren voor verschillende soorten plastic. “We hebben gemerkt dat één tarief in het kader van producentverantwoordelijkheid niet zo goed werkt. Om producenten te prikkelen hun plastic verpakkingen beter recyclebaar en gemaakt van recyclaat of biobased materiaal te maken, gaan we verschillende tarieven hanteren. Dat is een goed instrument denken wij, want producenten lopen ook tegen hoge grondstofkosten aan. Door deze maatregelen wordt het interessant voor ze om te innoveren en te zoeken naar verpakkingen die het milieu minder zwaar belasten.”

TRANSITIE

Voor de verpakkingstransitie, zoals het Afvalfonds het noemt, is inzet van iedereen nodig. Gemeenten kunnen ook een rol spelen, als het gaat om kwaliteitsbetering van het pmd. “Nu hanteert elke gemeente zijn eigen inzamelmethode, dat is niet bevorderlijk voor de kwaliteit en recyclemogelijkheden. Eén uniform landelijk systeem zou beter zijn, naast nascheiding, en ook duidelijker voor de consument. In België doen ze dat al, met zeer goede resultaten. Goede communicatie is uiteraard ook heel belangrijk. In Arnhem hebben ze daar zeer goede ervaringen mee opgedaan. Als je goed communiceert, monitort en inzamelt, schiet de kwaliteit van je pmd met sprongen omhoog.”

Directeur Klein Lankhorst blijft onvermoeibaar bezig met de wereld een beetje mooier maken. De stip op de horizon maakt dat duidelijk. “Als Afvalfonds willen we vanaf 2050 alleen nog maar fossielvrij plastic geproduceerd zien in Nederland. Ook gaan we dan voor nul procent zwerfafval en in 2030 voor honderd procent recyclebare verpakkingen. Dat klinkt misschien opportunistisch, maar ik denk echt dat dat lukt. Ikzelf ben opgegroeid in de jaren tachtig, toen was de zure regen een serieuze bedreiging voor onze leefomgeving. Maar dat hebben we toch mooi met zijn allen opgelost. Zo gaat het ook met de grondstoffentransitie, dat weet ik zeker.” Klein Lankhorst is blij met haar positie als directeur van het Afvalfonds: “Door de collectiviteit kun je het verschil maken, dan zorg je dat er een level playing field komt en gaat de hele markt bewegen.”

‘DIE KICK ALS ‘IE HET WEER DOET!’

STUDENTEN, BEDRIJVEN EN OVERHEID DELEN

KENNIS OP NETWERKBIJEENKOMST OVER E-WASTE

Meer apparaten repareren, grondstoffen terugwinnen en opnieuw gebruiken. Hoe kan dit gerealiseerd worden binnen de omgeving van een kringloopcentrum of circulair ambachtscentrum? Met die wensen voor ogen, startte Circulus vanuit CirkelWaarde in 2019 een onderzoeksprogramma onder de naam E-novation Hub. Onlangs vond in het New Tech Park, gevestigd in een oude fabriekshal op het Zwitsal-terrein in Apeldoorn, een sessie plaats waarin de betrokken studenten, ondernemers en overheid elkaar ontmoetten. Die mix leverde precies wat het beloofde: kennisuitwisseling, netwerk en inspiratie. Inmiddels werkt Circulus aan de eindrapportage, die in september 2023 opgeleverd zal worden.

E-novation Hub startte in 2019 vanuit de wens de groeiende berg e-waste te verminderen. Marieke op de Weegh, innovatiemakelaar bij het Regionaal Centrum voor Technologie Gelderland en dagvoorzitter van de netwerkbijeenkomst, memoreert met een grijns hoe ze de uitdaging destijds onderschatte. “We gingen e-waste aanpakken, was het optimistische idee: we brengen het proces in kaart en dan gaan we opschalen. Maar er ging veel meer achter schuil dan we dachten. We moesten steeds meer inzoomen, tot op productniveau: wat komt er kijken bij inname, reparatie en recycling specifiek voor stofzuigers? Of voor televisies?”

HET VONKJE VOOR REPARATIE

Op tafel staat een kapotte televisie. De Saxion-studenten Max Boerkamp (werktuigbouwkunde) en Jingxi de Groot (elektrotechniek) staan er naast en presenteren een reparatie-flowchart voor televisies; het resultaat van hun onderzoeksproject van de afgelopen maanden. Het publiek mag het ter plekke uitproberen. Chris Kuulman, binnen Circulus verantwoordelijk voor het project E-novation Hub, grijpt zijn kans. Hij schroeft de televisie open en komt met hulp van de flowchart en onder vakkundige begeleiding van Jinxi tot de conclusie dat het moederbord kapot is. Hij glimt van plezier - het levende bewijs van de observatie die de studenten delen: “Je ziet gewoon dat

mensen het heel leuk vinden om iets te repareren. Die kick als ‘ie het weer doet! Dat vonkje van plezier in reparatie willen we graag aansteken bij mensen,” vertelt Jinxi.

JINGXI DE GROOT, STUDENT

ELEKTROTECHNIEK:

AANSTEKEN, ZODAT KINDEREN ENTHOUSIAST WORDEN OVER REPARATIE.”

De flowchart voor het repareren van televisies is eenvoudig te gebruiken voor mensen zonder technische achtergrond. “In de kringloopcentra werken vaak mensen voor wie Nederlands niet de moedertaal is. Ook zij moeten de flowchart kunnen gebruiken”, vertelt Max. Met heldere tekeningen en pijlen leidt de flowchart door het proces vanaf het moment dat mensen een afgedankt apparaat komen brengen. Beginnend met een ‘prediagnose’: hoe ziet het apparaat eruit?”

TEKST: ELS SYTSMA EN FRIEDERIKE KLEIJN BEELD: FRED TIGELAAR

“JE WILT DAT VONKJE

Zit er een barst in het scherm? Gaat er een lampje branden als je de stekker erin doet? En wat doet het scherm: flakkeren of sneeuwen? Daarna wordt het spannend: hoe maak je ‘m open en wat zie je daar? De flowchart vertelt je wat het betekent en wat eraan te doen is.

KOP ERBIJ HOUDEN

In de E-novation Hub kwamen de theoretische kennis van de studenten en de praktijk van een kringloopcentrum bij elkaar. De studenten werkten onder begeleiding van Jan Wolf – van het type: wat z’n ogen zien, kunnen z’n handen maken. “Ik was altijd al heel leergierig met techniek”, vertelt hij, “lekker sleutelen aan m’n brommer vroeger. Met de studenten heb ik het gewoon voorgedaan. Je hebt met elektriciteit te maken, soms in combinatie met water, zoals bij wasmachines, dus je moet wel je kop erbij houden.” De flowchart testten ze met een medewerker van Stilema voor wie het repareren nieuw was. “Ons proefkonijn. Eerst kon hij niet repareren en nu - met behulp van de flowchart - wel”, vertelt Jan.

De afvalstroom e-waste is één van de vijf afvalstromen waar de landelijke Transitieagenda Consumptiegoederen zich met nadruk op richt – naast voedsel, meubels, verpakkingen en textiel. Nederland streeft naar een volledig circulaire consumptiegoederen-economie in 2050. Deze ambitie is vastgelegd in het Rijksbrede Programma Circulaire Economie. Een veelomvattende transitie, die vraagt om een andere blik op materialen, onderdelen en producten, maar ook bijvoorbeeld om het delen van data – wat voor producenten natuurlijk een heikele kwestie is.

DATA

“Daar word ik een beetje activistisch van”, meldt Frank Stiksma, aanwezig in een dubbelrol als docent bij Saxion en als onderzoeker bij de TU Twente naar levensduurverlening van producten. Hij heeft zich verdiept in de mogelijkheden van een digitaal productpaspoort. “De check of een apparaat te repareren is, gaat nu vaak op onderbuikgevoel: ziet ‘ie er nog een beetje oké uit?’ Het zou goed zijn om dat te objectiveren. Met een productpaspoort kun je precies zien welke materialen er gebruikt zijn en wat de geschiedenis is van een apparaat. Zijn er bijvoorbeeld onderdelen vervangen? Productdata zijn vaak wel bekend, maar gebruikersdata meestal niet. Als we

daar toegang toe zouden hebben, vermindert dat het voortijdig weggooien van producten, onderdelen en materialen.”

Een kapot apparaat heeft vaak nog functionerende onderdelen, die prima in eenzelfde soort apparaat kunnen worden overgezet. Klinkt logisch. Maar als je Floyd Butselaar, student software engineering, hoort praten, snap je dat het zo gemakkelijk niet is. Hij vertelt over de loods waarin hij terecht kwam, boordevol onderdelen. Hoe vind je precies wat je nodig hebt voor die ene specifieke reparatie? Floyd heeft gewerkt aan digitale voorraadregistratie. De hoopvolle conclusie van Floyd is dat dit systeem zoveel bijdraagt aan de efficiëntie van het reparatieproces dat het winstgevend kan worden, zelfs als er extra arbeidskosten bijkomen.

Daar sluit het relaas van Marjolein Mann van Cirkelwaarde op aan. Deze samenwerking van afvalinzamelaars Circulus, ROVA en AVU heeft aan grondstoffen geen gebrek. Niet zo gek dus dat ze de noodzaak tot opschalen benadrukt. “Tussen hergebruik en recycling zitten stappen die nog heel gefragmenteerd zijn, vaak afhankelijk van individuele personen. Het is belangrijk om dat te standaardiseren en op te schalen.”

REPARATIE EN INSPIRATIE

De verkoop van gerepareerde apparaten kent weer heel eigen uitdagingen. De perceptie van tweedehands is er één van. “We werken veel met kinderen in de basisschoolleeftijd. Als zij het belang zien van hergebruik, nemen ze hun ouders daarin mee”, vertelt Arjin Jans van Foenix. Postcodeonderzoek laat hierin een positieve ontwikkeling zien.

“Twintig jaar geleden kwamen onze klanten vooral uit armere wijken. Nu zijn onze klan-

ten evenredig verdeeld over heel Apeldoorn.”

“Om tweedehands apparaten te kunnen verkopen, is het ook noodzakelijk dat we een stuk garantie kunnen geven”, vult Eppo Gutteling, bedrijfsleider van Stilema, aan. “Wij hebben het voor elkaar gekregen om nu een jaar garantie te kunnen geven op artikelen.”

Eppo maakt van de gelegenheid gebruik om te benadrukken hoe graag hij intensiever samen zou werken met het MBO. “Studenten vinden het eerst vaak rommel, maar als ze aan de slag gaan zien ze hoe interessant reparatie is.”

Lysanne van den Broek, vanuit Saxion gedetacheerd als manager van de E-novation Hub, herkent dat. “Het onderwijs is natuurlijk strak georganiseerd in vakken en blokken. Het is zoeken naar mogelijkheden om reparatie in te bouwen in het programma. Het mooiste is als mensen elkaar onderling gaan inspireren en het is fantastisch om te zien dat dat ook echt gebeurt.”

INITIATIEFNEMERS

E-novation Hub is in 2019 geïnitieerd door Circulus vanuit Cirkelwaarde. Het doel van E-novation Hub is om meer apparaten te repareren of, als dat niet meer kan, de grondstoffen terug te winnen om opnieuw te gebruiken. E-novation Hub onderzoekt daarvoor onder andere hoe de inname van afgedankte apparaten beter kan. Samen met partners Saxion, Aventus, Foenix, Second Tech, Cleantech en het kringloopcentrum van Circulus Stilema werken we aan innovatieve oplossingen voor hoogwaardige verwerking van e-waste in kansrijke afzetmarkten.

JE

Uitenhage Verhuur is al 30 jaar een efficiënte en betrouwbare partner voor de verhuur van diverse reinigings- en strooivoertuigen. In ons assortiment hebben wij zowel breedspoor als smalspoor voertuigen.

In de wintermaanden kunt u bij ons terecht voor de inhuur van grote en kleine (fietspad) strooivoertuigen. U kunt alleen het voertuig bij ons huren maar ook een complete set met zoutstrooier en ploeg behoort tot de mogelijkheden.

Onze grote en kleine strooivoertuigen zijn standaard voorzien van een Dinplaat en zijn Rotopower voorbereid.

Tevens verhuren wij Vuilniswagens met SPLIT belading, GEC belading en gecombineerd SPLIT met GEC belading. Vuilniswagens met kraan voor ondergrondse containers en mini Vuilniswagens voor de smallere straatjes.

Ook voor Haak- , Haak-/Kraanvoertuigen met 3 of 4 assen, kleine zijladers en veegvuilauto’s bent u bij ons aan het goede adres!

VIJF VRAGEN AAN VIVIANNE HEIJNEN OVER HET NPCE

Op 3 februari jl. presenteerde staatssecretaris van IenW, Vivianne Heijnen, het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE). Met dit nieuwe en rijksbrede programma wordt weer een volgende stap gezet om de weg naar een circulaire economie in 2050 te versnellen. Vivianne Heijnen beantwoorde voor de GRAM vijf vragen over het programma.

Bedankt voor de felicitaties. Ik ben trots op het Nationaal Programma Circulaire Economie in zijn geheel, maar ik zal twee dingen in het bijzonder noemen. Ten eerste dat we met het NPCE voor het eerst het integrale circulaire economie-beleid hebben beschreven. Met een verschuiving naar de voorkant van de keten, zonder de aandacht te verliezen voor de achterkant. Zoals bijvoorbeeld al tijdens de ontwerpfase nadenken over hergebruik en recycling aan het einde van de levensduur. Daar valt nog heel wat winst te behalen. Daarnaast ben ik heel blij met de betrokkenheid van zoveel partijen bij de totstandkoming van dit programma. Ik heb veel partijen gesproken, zij willen nog meer doen dan we nu in het NPCE hebben opgeschreven, dus daar gaan we de komende tijd afspraken

over maken. Daarnaast wil ik ook wel benadrukken dat, hoewel het NPCE een goede stap is, we er nog niet zijn. Meer is nodig, zowel middelen als maatregelen. We moeten met zijn allen vol aan de bak.

2. NAAST FELICITATIES HEBBEN VEEL ORGANISATIES, WAARONDER DE NVRD, OOK AANGEGEVEN DAT ZE EEN STEVIG EN NORMEREND PROGRAMMA ZOUDEN WENSEN. ZONDER DWANG GAAN WE DE DOELEN NIET HALEN, DENKEN ZIJ. WAT IS UW REACTIE DAAROP?

Het Planbureau voor de Leefomgeving schrijft ook in de recent gepubliceerde Integrale Circulaire Economie Rapportage (de ICER) over meer dwang en drang. Het concreet maken daarvan vraagt echter om een zorgvuldig proces. Want ten eerste vraagt elke fase in de transitie om zijn eigen instrumentenmix. En als je dan beseft dat we in dit programma zestien verschillende productgroepen

1. GEFELICITEERD, U HEEFT HET EERSTE NATIONALE PROGRAMMA CIRCULAIRE ECONOMIE OOIT GEPUBLICEERD. OP WELKE ONDERDELEN UIT DIT NPCE BENT U HET MEEST TROTS?

uitwerken, die lang niet altijd even ver zijn, dan kunt u zich voorstellen dat je dat niet even op een achternamiddag regelt. Maar ik zag ook dat het tijd was om meer naar normeren te gaan kijken, en zo naast de koplopers ook het peloton en de achterblijvers meer aan de gang te krijgen. Ik denk dat we een goede stap zetten, met meer normerende en beprijzende maatregelen. Bij normeren heb ik het bijvoorbeeld over een minimaal aandeel hernieuwbare grondstoffen of gerecycled materiaal bij productie, en bij beprijzen over het meenemen van de milieuschade in de prijs, zodat betere keuzes worden gemaakt, zowel door producenten als door consumenten. We hebben dat ook heel inzichtelijk gemaakt in het Programma.

3. WELKE DOELEN UIT HET NPCE MET EEN RELATIE TOT AFVAL EN GRONDSTOFFEN VERWACHT U ZEKER TE HEBBEN GEHAALD AAN HET EIND VAN DEZE KABINETSPERIODE?

De doelen die we hebben gesteld gaan veelal over 2030 en 2050. Ze overstijgen dus deze kabinetsperiode. Het bereiken van een circulaire economie is veel meer dan een opgave voor een paar jaar. Daarnaast is het van belang om te beseffen dat transities niet alleen onvoorspelbaar kunnen zijn, maar ook in de regel langzaam in beweging komen. Dat neemt natuurlijk niet weg dat we voor onszelf afrekenbare acties hebben geformuleerd. Een goed voorbeeld vind ik onze eigen inzet. Om als overheden zoveel mogelijk zelf circulair in te gaan kopen in 2030. Of wat dichterbij; we zetten dit jaar samen met Techniek-NL een eerste versie van het reparateursregister online. Maar ik herhaal het nog maar eens. Dit NPCE is een goede stap, maar we zijn er nog niet. Daar hebben we iedereen bij nodig. Daarom ben ik ook blij met de aandacht voor het nationaal programma, ook van GRAM!

4. EN WELKE INSPANNING VRAAGT U VAN DE NVRD EN HAAR LEDEN, OM NPCE-DOELEN TE HALEN? WELKE OPDRACHT WILT U ALLE PUBLIEKE & GEMEENTELIJKE INZAMELAARS EN GEMEENTEN MEEGEVEN?

Ik hecht veel belang aan de rol van regionale partijen. Niet zo lang geleden was ik zelf nog wethouder, dus ik begrijp de lokale context en het belang van uitvoerbare plannen vanuit het Rijk heel goed. In het NPCE hebben we in overleg met de regio, en dan heb ik het over (semi)overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties, opgenomen afspraken te gaan maken over hun bijdragen. Daar zijn we nu al over in gesprek. Ik wil heel graag weten wat zij nu al doen, want ook dat is belangrijk. Ook wil ik weten wat partijen meer kunnen doen en wat ze daar eventueel voor nodig hebben. We werken via het Van Afval Naar Grondstof programma met gemeenten en inzamelaars aan verbeteringen bij het inzamelen van afval. Door het optimaal scheiden van afval ontstaat er minder restafval. Daarmee wordt voorkomen dat recyclebare materialen verbrand worden én het levert een bijdrage aan vermindering van CO2-emissies. Gemeenten en hun publieke afvalinzameldiensten hebben dus een cruciale positie in de transitie naar een circulaire economie.

We blijven kijken of en welke meer dwingende maatregelen nodig zijn bij afvalinzameling om de grondstoffen in de keten te behouden. Heel praktisch hebben we in het NPCE opgenomen te onderzoeken of we de inzameling kunnen uniformeren. Ik weet dat dit

geen makkelijke opgave is, en dat er ook hele goede redenen zijn om verschillen te accepteren. Maar we moeten ook ons best blijven doen om het mensen makkelijk(er) te maken. Als je nu weet dat in de ene gemeente hele goede resultaten geboekt worden op het gebied van afval scheiden, dan moeten andere gemeenten daar een voorbeeld aan nemen. Het liefst door deze goede praktijk over te nemen. Ik vraag de inzamelaars en gemeenten dan ook samen met mij te blijven zoeken naar verbeteringen.

5. HOEVEEL VAN EEN SUCCESVOLLE TRANSITIE NAAR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE IS AFHANKELIJK VAN NATIONAAL BELEID, EN HOE AFHANKELIJK ZIJN WE VOLGENS U VAN EUROPA?

Ik zie het niet als een afhankelijkheid van Europa, het is belangrijk dat de beleidskaders zowel op EU als op nationaal niveau de circulaire economie bevorderen. We lobbyen dus ook in Europa voor wetgeving, zoals de verpakkingenrichtlijn, of de nieuwe ecodesign voor duurzame producten verordening. Via de Europese regelgeving zorgen we voor een gelijk speelveld voor bedrijven. Bovendien is het effect van Brusselse normen heel erg groot, omdat het de hele Europese markt raakt. Ik zie in Europa een grote ambitie om de economie te verduurzamen. De Europese afspraken vertalen we ook in nationaal beleid. UPV-systemen worden bijvoorbeeld vaak op EU niveau verplicht gesteld, maar op nationaal niveau uitgewerkt.

VIVIANNE HEIJNEN:

“IK HECHT VEEL BELANG AAN DE

ROL VAN REGIONALE PARTIJEN. NIET

ZO LANG GELEDEN WAS IK ZELF NOG WETHOUDER, DUS IK BEGRIJP DE LOKALE CONTEXT EN HET BELANG

VAN UITVOERBARE PLANNEN

VANUIT HET RIJK HEEL GOED.”

6. OP WELKE WIJZE WERKT HET NPCE-BELEID IN LIJN MET DE KLIMAATPLANNEN, HOE ZIET U DE INTERACTIE EN OVERLAP IN AMBITIES, MENSEN EN MIDDELEN?

Het NPCE legt duidelijk uit hoe de interactie er uit ziet. Ten eerste is het tegengaan van klimaatverandering één van de maatschappelijke opgave die zijn gediend met de transitie naar een circulaire economie, naast het tegengaan van verlies van biodiversiteit, voorkomen van milieuvervuiling en de leveringszekerheid. Ten tweede zijn er in het NPCE maatregelen beschreven die we in het kader van het klimaatbeleid verder hebben uitgewerkt. We hebben berekend wat de CO2 reductie is van deze maatregelen en proberen deze dan ook gefinancierd te krijgen vanuit de middelen van het klimaatfonds. De besluitvorming door het kabinet daarover zal plaatsvinden in het voorjaar.

THE INFLATABLE PROJECT

Lag u tijdens de hete zomer van 2022 op uw opblaaskrokodil te dobberen? Kimm Besselsen van VinylRecycling.com zeker niet! Zij werkte aan een pilot waarin werd onderzocht of het werkbaar is om opblaasbare PVC-producten in te zamelen via milieustraten, en vervolgens te recyclen naar nieuwe grondstoffen.

TEKST: KIMM BESSELSEN, VINYLRECYCLING.COM

De pilot werd uitgevoerd in samenwerking met CirkelWaarde, een samenwerkingsverband van AVU, ROVA en Circulus. De pilot kreeg vleugels toen Willem van Schoot (ROVA) en Peter Kompier (AVU) zich ermee begonnen te bemoeien. VinylRecycling.com verwerkte tot die tijd postindustrieel PVC. Nooit eerder kwamen zij op een milieustraat om materiaal op te halen.

maanden werden 97 bakken ingezameld in slechts vijftien ritten. Het gemiddelde gewicht per bak was 152,35kg. In totaal is er 14.778kg materiaal ingezameld. Dit bestond voor 50% uit zacht PVC wat verwerkt is tot nieuwe grondstof.

Ondertussen wordt er achter de schermen hard gewerkt om deze pilot ook in 2023 te organiseren. Deze keer zal ook Midwaste deelnemen in de pilot, zodat bij nog meer milieustraten opblaasbare PVCproducten ingeleverd kunnen worden. VinylRecycling.com en Midwaste onderzoeken samen op welke manier het materiaal efficiënt ingezameld kan worden bij de Midwaste leden en de omliggende gemeenten.

DUIDELIJKHEID VOOR INWONERS

Het is belangrijk om een zo hoog mogelijk recyclingpercentage te behalen. Helaas belandt het PVC-materiaal nu nog gedeeltelijk in de PMD-stroom. Veel mensen hebben geen idee dat een inflatable niet in PMD thuishoort. Over het algemeen denkt men; “Het is plastic, ik stop het bij de PMD!” Naast de problemen in de PMD sortering hebben afvalverbranders ook de nodige uitdagingen met PVC materiaal vanwege het chloor dat bij verbranding vrijkomt. Daarom is het voor zowel de gemeenten, de consument én de verwerkers van PMD fijn als er een oplossing komt voor PVC inflatables.

voerd worden naar de verbranding. Het thermisch laten verwerken van het niet recyclebare PVC kost een hoop geld.

WAT WEL, WAT NIET?

Om de kosten laag te houden is het belangrijk om een zo hoog mogelijk percentage recyclebaar PVC in te zamelen. Er zijn twee vragen die je met JA kunnen moet beantwoorden om te bepalen of de inflatable in aanmerking komt voor recycling:

1. Is het de bedoeling dat je het item met de mond opblaast?

2. Is het item bedoeld voor waterpret?

Een luchtbed voor in de tent komt niet in aanmerking voor recycling (door de zachte polyester toplaag), maar een luchtbed voor in het zwembad wel. Een klein zwembadje voor peuters dat met de mond opgeblazen komt wel in aanmerking en een groot zwembad (met versteviging van polyester) niet.

SUCCES SMAAKT NAAR MEER

Het werd een succes en het project ontving veel media-aandacht. Er werd zelfs een item over gemaakt door EditieNL. De beer was los en als snel melden meerdere partijen zich, waaronder Cyclus, Rd4 en de Kringloop. In de loop van drie

Een oplossing zou kunnen zijn dat VinylRecycling alle inflatables accepteert. Van de zuivere PVC materialen kunnen nieuwe producten worden gemaakt. Helaas bevat de ingezamelde PVC stroom ook nog een groot aandeel niet te recyclen PVC, dit komt voornamelijk door polyester versterking. Deze laatste categorie, circa 50%, moet momenteel alsnog afge-

SIDCON

MILIEUTECHNIEK B.V.: DE ONDERGRONDSE

PERSCONTAINER PAST BIJ EEN

AFVALINZAMELAAR DIE OOG HEEFT VOOR DE TOEKOMST

Meerlanden is verantwoordelijk voor de afvalinzameling in acht gemeenten. Het werkgebied is groot en dit vraagt om een flexibele aanpak. En dat is precies waar Meerlanden in uitblinkt. “Wij zijn een servicegerichte inzamelaar”, vertelt Paul Hulsbosch, contractmanager bij Meerlanden.

“Voor de gemeenten wordt de kwaliteit van de openbare ruimte steeds belangrijker”, vult Stephan Dreijer aan, projectcoördinator bij Meerlanden. “Meer groen, minder afvalbakken en een nettere uitstraling. Om dit te bereiken zoeken wij alternatieven, het liefst met een hoge capaciteit en een nette uitstraling. Met name voor papier en karton is dat nog niet zo eenvoudig. Door alle pakketjes die mensen bestellen is het aanbod nogal veranderd. Dit creëert enorme volumes. En vaker rijden of meer bakken neerzetten wil je natuurlijk liever voorkomen.”

Stephan Dreijer vertelt verder: “Wat goed uitkwam, was dat Sidcon in 2021 een perscontainer geïntroduceerd had voor oud papier en karton. In Heemstede op een echte ‘probleemlocatie’ zijn we gestart. In de oude situatie leegden we daar elke dag. En op

zaterdag zelfs twee keer. Daardoor liepen we continue achter de feiten aan. Na het plaatsen van de ondergrondse perscontainer hoefden we slechts 2 tot 3 keer per week te legen.”

Inmiddels heeft Meerlanden 19 ondergrondse perscontainers waarvan 8 voor oud papier en karton. “In het buitengebied maken we veel minder manuren en leggen we veel minder kilometers af”, aldus Paul Hulsbosch. “Daarnaast zie je bijna geen verklemmingen en wordt er minder afval bijgeplaatst. Die twee hebben vast iets met elkaar te maken. Maar we denken ook dat het persmechanisme hier een aandeel in heeft. Het karton wordt als het ware door de pers naar beneden getrokken. De mensen kunnen dit horen en soms zelfs ook zien. Dit maakt het aanbieden van het karton makkelijker en wellicht leuker om te doen.”

“Bij Meerlanden zijn we overtuigd van de toegevoegde waarde van ondergrondse perscontainers. Ze passen bij een afvalinzamelaar die oog heeft voor de toekomst. We gaan efficiënter om met de openbare ruimte en het rijdend materieel. Het is een duidelijk win-win.”

NIEUW TALENT:YOUNG NVRD’ERS AAN HET WOORD

Met het oog op de toekomst en de diverse uitdagingen die ons tegemoet komen, is het van groot belang dat ook de volgende generatie medewerkers aan de slag blijft in de afvalbranche. Wij interviewden drie leden van het Young NVRD netwerk.

Naast de projecten op grondstoffen focussen we ons ook op de korte- en lange termijn strategie van Midwaste. We hebben continu de stip op de horizon in het vizier om uiteindelijk bij te dragen aan een circulaire economie.

WAT VIND JE HET LEUKSTE AAN WERKEN BINNEN DIT VAKGEBIED?

Voordat ik in de afvalbranche werkte had ik altijd al interesse in duurzaamheid en recycling. Zo kweekte ik oesterzwammen op mijn eigen koffiedik, ben ik vaste klant bij de kringloopwinkel en probeerde ik op zoveel mogelijk fronten duurzame oplossingen te vinden. Iedere dag weer krijg ik energie dat ik deze passie dagelijks mag toepassen in mijn werk. Ook is het leuk om deze passie te delen met collega’s op de werkvloer en in je netwerk. Ik leer veel van alle nieuwe ontwikkelingen en toepassingen uit de branche. Maar andersom kan ik ook wat toevoegen vanuit mijn eigen kennis en ervaring op het gebied van duurzaamheid en recycling.

WAT ZIE JIJ ALS DE GROOTSTE UITDAGING VOOR ONZE BRANCHE?

NICKY SOMOHARDJO, PROJECTLEIDER (MIDWASTE)

HOE BEN JE IN ONZE BRANCHE TERECHTGEKOMEN?

Zoals bij elke organisatie in de afvalbranche werd mij gevraagd of ik zeker wist of ik in deze branche wilde werken, “want als je eenmaal in de afvalbranche werkt, dan ga je (bijna) nooit meer naar een andere branche’’. Ook ik kan dat beamen. In 2016 ben ik op de backoffice begonnen bij advies- en consultancy bureau Twist Group. Na het afronden van mijn studie ben ik hier in 2018 aan de slag gegaan als consultant. Diverse opdrachten, vraagstukken, organisaties en vele connecties verder, kan ik met trots zeggen dat ik nog steeds werkzaam ben in deze dynamische en groeiende branche. Sinds dit jaar ben ik onderdeel van het Midwaste team en werk ik als projectmanager.

HOE ZIET JOUW DAG ERUIT?

Als projectmanager houd ik me dagelijks samen met mijn collega’s bezig met diverse strategieprojecten. Bij Midwaste staan er diverse strategieprojecten op de agenda. Waarbij we meerdere strategie projecten draaien geënt op verschillende grondstoffen. Het ene moment duik ik in het GFTE-project om de kwaliteit van het GFTE te verbeteren, de andere dag staat in het teken van de textielketen.

Met z’n allen maken we grote stappen om de doelstellingen te behalen. De grootste uitdagingen zie ik op het gebied van producentenverantwoordelijkheid en de uniformiteit van data. Daarnaast vind ik een goede samenwerking en betere afstemming tussen de voor- en achterkant van de keten, ten behoeve van de kwaliteit, een mooie uitdaging. Hierin speelt de transparantie van ketendata en samenwerking tussen ketenpartners een grote rol.

MAUD VAN GOOL, BELEIDSADVISEUR AFVAL EN DUURZAAMHEID (GEMEENTE VUGHT)

HOE BEN JE IN ONZE BRANCHE TERECHT GEKOMEN?

Na mijn studie Sociale Geografie en Planologie ging ik op zoek naar een baan. Al snel kwam ik de vacature Beleidsadviseur Afval bij de Gemeente Vught tegen. Dit sprak mij erg aan en het bleek dat er veel raakvlakken waren met mijn studie, waarin de relatie tussen het gedrag van mensen en hun omgeving centraal staat. Ondertussen werk ik alweer 3,5 jaar met veel plezier in de afvalbranche.

HOE ZIET JOUW DAG ERUIT?

Elke dag is anders, mijn taken variëren van het schrijven van beleid tot het berekenen van de afvalstoffenheffing. In 2022 heb ik bijvoorbeeld een nieuw afvalbeleidsplan voor de gemeente Vught geschreven, om te bepalen hoe we de komende jaren omgaan met

onze afvalstromen. Maar ook de Milieustraat, het uitbreiden van GFT-scheiding in de hoogbouw, zwerfafval en het opzetten van een nieuwe kringloopsamenwerking behoren tot mijn takenpakket.

WAT VIND JE HET LEUKSTE AAN WERKEN BINNEN DIT VAKGEBIED?

Het leukste vind ik de diversiteit van het werk. Daarnaast is de afvalwereld volop in beweging, wat maakt dat het werk nooit saai is. Ook vind ik het mooi om te zien dat mijn eigen werk snel terug te zien is in de praktijk en in de openbare ruimte.

WAT ZIE JIJ ALS GROOTSTE UITDAGING VOOR ONZE BRANCHE?

Het begrijpelijk houden voor de inwoners. De meeste mensen doen echt wel hun best om het afval goed te scheiden, maar de regels maken het soms lastig waardoor mensen afhaken. En hoe leg je aan mensen uit dat zij steeds beter scheiden, maar dat de afvalstoffenheffing toch stijgt?

JOHAN ZANDEE, INFORMATIEANALIST (HVC)

HOE BEN JE IN ONZE BRANCHE TERECHT GEKOMEN?

Als uitzendkracht. Ik had net een half jaar in het buitenland gezeten voor mijn studie en ik zocht iets tijdelijks waar ik gelijk mee kon beginnen. Via Randstad werd ik ingehuurd bij het bedrijfsbureau van de business unit Inzameling om een achterstand in de administratie in te halen. Van het één kwam het ander en dankzij mijn leidinggevende raakte ik betrokken bij plannen van HVC om digitalisering en informatisering meer afdeling overstijgend aan te pakken. Dat vond ik wel interessant en zo kwam het dat ik na mijn studie in dienst raakte bij HVC als informatieanalist.

HOE ZIET JOUW DAG ERUIT?

Mijn dagen zijn meestal goed gevuld. In de ochtend een dagstart met het scrumteam. om elkaar op de hoogte te houden van waar we mee bezig zijn en of het bij iedereen goed loopt. Overdag voer ik gesprekken met gebruikers en opdrachtgevers over nieuwe of lopende projecten, die daarvoor iets nodig hebben vanuit digitalisering en informatisering. Ik moet echt tijd blokken in mijn agenda om dingen uit te werken. Zoals een functioneel ontwerp, waarin het voor de ontwikkelaars duidelijk moet worden wat er moet gebeuren. Iedere maand stem ik af met het management wat de belangrijkste onderwerpen zijn, zodat we als team weten waar we ons als eerst op richten.

WAT VIND JE HET LEUKSTE AAN WERKEN BINNEN DIT VAKGEBIED?

Dat er veel te doen is. Veel projecten hebben bepaalde ontwikkelingen vanuit digitalisering en informatisering nodig om vooruit te komen. Je komt op allerlei plekken: van de klantenservice tot op de vuilniswagen en van de weegbrug tot een enkele keer op het gemeentehuis. Je hebt gesprekken met veel verschillende mensen die allemaal met interessante dingen bezig zijn, dat vind ik het leuke aan mijn werk en aan deze branche. Ik vind het leuk om bij een bedrijf te werken dat iets nuttigs doet voor de maatschappij.

WAT

ZIE JIJ ALS

DE GROOTSTE UITDAGING VOOR ONZE BRANCHE?

Binnen ons domein gaat het om keuzes kunnen maken en daar de focus op houden om te slagen. Je wilt de capaciteit in huis zo goed mogelijk benutten. Dat begint met het projectenportfolio. Sommige projecten doen we voor een klant, andere moeten vanuit wetgeving en intern zijn er ook ideeën om dingen beter te doen. Dat zit elkaar wel eens in de weg, maar dat brengt vaak wel goede gesprekken op gang.

Voor onze branche denk ik dat het gedrag van consumenten en materiaalgebruik van fabrikanten belangrijke onderwerpen zijn. Voor het stimuleren van scheidingsgedrag en terugdringen van vervuiling van grondstoffen zijn er ook wel projecten geweest waar wij vanuit het team aan meegeholpen hebben of die er nog aan zitten te komen.

ALS GEMEENTE AAN DE SLAG MET CIRCULAIR BELEID!

Gemeente Enschede ontwikkelde een Handreiking Circulaire Economie voor Twentse gemeenten. In het stuk zijn vijf invalshoeken voor beleidsvorming voor een circulaire economie geduid. Want welke rol kun je als gemeente spelen in de transitie?

TEKST: GEMEENTE ENSCHEDE

De gemeente Enschede is bezig om beleid te ontwikkelen voor een circulaire economie. Beleidsadviseur Theo Matton wil dat men verder kijkt dan alleen huishoudelijk afval: ‘’Circulaire economie gaat over het sluiten van grondstofketens. Bij verbreding in gemeentelijk beleid is framing belangrijk. Het is nodig dat het niet langer neergezet wordt als alleen hergebruik en recycling van huishoudelijk afval en grondstoffen.’’

BELEIDSINVALSHOEKEN VOOR CIRCULAIR BELEID

De opstap voor het Enschedese beleid voor circulaire economie is de Handreiking Circulaire Economie voor Twentse gemeenten. Theo Matton heeft hierin samen met Iris Lammertink van de gemeente Losser een voortrekkersrol gespeeld. In dit stuk zijn er vijf invalshoeken geïdentificeerd. Daarnaast is er een stappenplan gemaakt om gemeentelijk circulair beleid te ontwikkelen. Twentse bestuurders hebben dit plan omarmd. Vervolgens zijn enkele gemeenten, waaronder Enschede en Losser, ermee aan de slag gegaan.

De kern van de handreiking bestaat uit 5 beleidsinvalshoeken op basis waarvan gemeentelijk beleid voor een circulaire economie inhoud krijgt. In de gemeente Enschede is dat gevisualiseerd met 5 kleerhangers (zie figuur).

1. Beleid gericht op haar inwoners en huishoudens. Sinds jaar en dag is het gemeentelijk beleid voor huishoudelijk afval gefocust op de “achterkant” van een huishouden. Dus naar minder restafval door beter scheiden en laten recyclen van waardevolle grondstoffen. Circulaire economie betekent de focus op de “voorkant”: huishoudens aanzetten tot afvalpreventie en duurzame consumptie.

2. Beleid gericht op de bedrijven en organisaties die actief zijn binnen de gemeentegrenzen.

Dit beleid richt zich op het stimuleren en ondersteunen van bedrijven richting duurzame productie. Met de sluiting van grondstofkringlopen door in productieketens met andere bedrijven samen te werken.

3. Beleid gericht op de gemeentelijk inkoop van goederen, diensten en werken.

Bij de inkoop van goederen, diensten en werken heeft duurzaamheid al langer zijn plek. Ook de uitgangspunten voor circulaire economie worden steeds meer toegepast bij aanbestedingen en opdrachten geven.

4. Beleid gericht op gemeentelijke rol als ontwerper, vormgever, inrichter en beheerder van de openbare ruimte.

Gemeenten zijn de grootste opdrachtgevers van infrastructuur en andere bouwactiviteiten in de publieke ruimte. Voordat het tot een

aanbesteding komt, is er een proces van ontwerp en vormgeving. Gemeenten bepalen hoe de criteria voor duurzaamheid en de principes van circulaire economie mogen doorklinken in ontwerpen en het uiteindelijk uitvoeren van bestekken. Van een bankje in een park tot aan grootschalige reconstructies in de openbare ruimte. Het zijn daarmee de criteria en principes die hun weg vinden naar aanbestedingen.

5. Beleid gericht op de gemeentelijke rol bij het bestemmen en tot ontwikkeling brengen van gebieden.

In z’n algemeenheid formaliseert en stuurt de gemeente met bestemmingsplannen de ontwikkeling van gebieden binnen haar gemeentegrenzen. Dit gaat vooraf door participatie en samenwerking met allerlei maatschappelijke partners. Met hun ideeën over hoe gebieden tot (her)ontwikkeling gebracht kunnen worden. Zowel in het proces naar, als in het bestemmingsplan zelf, kan het thema circulaire economie een plek krijgen. Door hier (beleids)richtlijnen te ontwikkelen onder de noemer “circulaire gebiedsontwikkeling”.

CIRCULAIR BELEID IN ENSCHEDE

In Enschede is circulaire economie als beleidsthema ingedeeld bij de portefeuillehouder Economie. Hierdoor koppelt Enschede circulaire economie direct aan lokale bedrijvigheid. Dit heeft eind 2021 al geleid tot een beleidsnotitie voor “Circulair Ondernemen”. Circulair beleid richting inwoners blijft gelinkt aan de ontwikkeling van het beleid voor huishoudelijk afval.

Op dit moment werkt Enschede aan een intern beleidskader voor circulaire economie. In overeenstemming met de overige invalshoeken inkoop, openbare ruimte en gebiedsontwikkeling. Dit is volgens Matton een uitdagende zoektocht. “Omdat de nodige gemeentelijke afdelingen betrokken zijn. En zij het vizier bij het uitvoeren van hun werkzaamheden meer op circulariteit moeten richten.”

AAN DE SLAG MET DE MENUKAART AFVALPREVENTIE

Afvalpreventie is een belangrijke strategie om de circulaire economie te realiseren. Vele gemeenten willen er daarom mee aan de slag. Zij vragen zich alleen af: hoe pak ik het aan?

En hoe ver rijkt mijn invloed als ik inwoners wil helpen minder afval te produceren? Om die vragen te beantwoorden, is er nu de Menukaart Afvalpreventie vanuit het programma VANG Huishoudelijk Afval.

TEKST: RIJKSWATERSTAAT

Met afvalpreventie bedoelen we dat de totale hoeveelheid afval wordt verminderd. Het gaat om de circulaire-economiestrategieën vermindering van grondstoffen en levensduurverlening. Het gaat dus verder dan het verminderen van restafval door meer afvalscheiding of het voorkomen van bijplaatsingen en zwerfafval. Doordat inwoners minder spullen kopen en hun spullen langer gebruiken alvorens zich ervan te ontdoen, slinkt de hoeveelheid huishoudelijk afval.

GELEGENHEID, CAPACITEIT EN MOTIVATIE

De Menukaart is gebaseerd op het Triade gedragsmodel en geeft praktische tips over hoe een gemeente haar inwoners kan helpen minder nieuwe spullen te kopen

en spullen langer te gebruiken. Inwoners hebben minder afval als de fysieke ruimte nieuwkoop ontmoedigt of als deze langer gebruik van spullen stimuleert. Zo kan een gemeente de gelegenheid verbeteren door het aanbod van tweedehands winkels op A-locaties te vergroten. Of de gemeente kan systemen voor herbruikbare bekers en maaltijdverpakkingen, in plaats van wegwerp, faciliteren. Daarnaast kunnen zij subsidieregelingen inzetten, bijvoorbeeld om delen, lenen of reparatie te bevorderen. Met communicatieve activiteiten en het uitdelen van tools, kan de gemeente de persoonlijke capaciteit van inwoners vergroten, bijvoorbeeld door hen te leren kleding te repareren of voedselverspilling te voorkomen. Tot slot kan een gemeente de motivatie van inwoners vergroten met communicatie gericht op bepaalde motieven, sociale normen of het wegnemen van belemmeringen. Zo wordt het niet-aanschaffen van nieuwe producten bevorderd. In de Menukaart lees je meer over dit gedragsmodel.

LUIERAFVAL VERMINDEREN

Eén van de thema’s die is uitgelicht, is luierafval. Wegwerpluiers zijn op dit moment de norm in Nederland, maar door het gebruik van wasbare luiers kan je veel luierafval voorkomen. Als gemeente kan je dit op verschillende manieren stimuleren:

• Met een subsidieregeling voor ouders die wasbare luiers willen proberen, maak je het voor hen mogelijk een proefpakket te kopen of te huren.

• Door projecten op te zetten met kinderdagverblijven, maken in één klap veel kinderen en ouders kennis met wasbare luiers.

• Door samen met zorgprofessionals in de gemeente, zoals verloskundigen en kraamhulp, informatie te delen over het bestaan en gebruik van wasbare luiers

bij (toekomstige) ouders, zorg je dat wasbare luiers bekender worden.

TWEEDEHANDS KOPEN STIMULEREN

Een ander thema is het aanschaffen van tweedehands spullen of kleding. Een gemeente kan:

• Zorgen voor een apart inzamelpunt op de milieustraat om herbruikbare spullen een tweede leven te geven.

• Een kaart ontwikkelen met alle plekken waar inwoners terecht kunnen als ze tweedehands willen kopen.

• Communiceren over de voordelen van tweedehands kopen.

EN VERDER?

Wil je meer tips over deze thema’s of ben je benieuwd wat een gemeente op andere thema’s kan doen? In de Menukaart Afvalpreventie worden ook de thema’s reparatie, delen en lenen, voedselverspilling en herbruikbare bekers verder toegelicht.

Ga je liever direct aan de slag en kun je hier middelen voor vrij maken binnen je organisatie? Sluit je dan aan bij de koplopergroep afvalpreventie van het VANG Huishoudelijk Afval-programma. Deze groep, die bestaat uit 8 gemeenten en 3 inzamelaars, werkt gezamenlijk aan het verminderen van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval. In 2023 zullen er meerdere projecten gaan lopen, gebaseerd op de acties uit de menukaart. Wil je hier meer over weten, mail dan vóór 22 april naar vanghuishoudelijkafval@ rws.nl. Wil je liever geïnspireerd worden en praktijkervaringen aanhoren? Kom dan naar de webinar die we later dit jaar organiseren over de geleerde lessen van deze groep.

LENTEKRIEBELS: TIJD VOOR EEN

ZWERFAFVALCAMPAGNE

De temperaturen stijgen, meer mensen gaan naar buiten. Dan neemt ook het aantal klachten over zwerfafval toe. Een mooi moment om een zwerfafvalcampagne op poten te zetten. Dat hoeft niet ingewikkeld of kostbaar te zijn. Kennisplatform Schouders onder Schoon stelt kant-en-klaar materiaal voor twee campagnes beschikbaar.

TEKST: MARIEKE VAN GILS, TAPPAN

Of het nu gaat om het voorkomen of het opruimen van zwerfafval: voor beide boodschappen is campagnemateriaal gemaakt. De campagne ‘Natuurlijk raap jij ook iets op’ is bekend door de landelijke verspreiding in 2022. Tientallen gemeenten haakten toen aan. Het materiaal is ook dit jaar weer beschikbaar. De campagne ‘Zo gefikst’, gericht op het voorkomen van zwerfafval, is vanaf het voorjaar van 2022 al beschikbaar en ingezet door de gemeenten Utrecht en Alphen aan den Rijn.

Beide campagnes zijn gebaseerd op de gedragswetenschap. Ze laten zien dat het makkelijk is (‘een kleine moeite’) om je eigen afval

weg te gooien of mee te nemen – en dat het ook niet gek is om iets op te rapen dat je toevallig tegenkomt. Als iedereen dagelijks één stuk zwerfafval opraapt, is het hele zwerfafvalprobleem zelfs op te lossen, uiteraard mede met dank aan alle andere landelijke en lokale maatregelen. De campagnes laten ook zien dat zo’n houding waardering oplevert (duimpje!). Opruimers zullen dat beamen.

WELKE KIES IK?

De twee campagnes, gemaakt in opdracht van Rijkswaterstaat en het ministerie van IenW, lijken op elkaar. Toch dienen ze net een ander doel. ‘Zo gefikst’ spoort recreanten aan om hun eigen rommel (of die van hun vrienden) op te ruimen na het vertier. Zo wordt zwerfafval voorkomen. De campagne richt zich vooral op jongeren en gezinnen, omdat gebleken is dat deze groepen vaker zwerfafval achterlaten. Het is logisch het campagnemateriaal, zoals posters, in te zetten op plekken waar mensen samenkomen, zoals parken en stranden.

De campagne ‘Natuurlijk raap jij ook iets op’ wil het opruimen van zwerfafval normaliseren, zodat meer mensen af en toe iets oprapen. Dat werkt vooral bij mensen die hier al positief tegenover staan. En dat zijn er gelukkig heel veel. Zij voelen zich door de campagne gewaardeerd en aangemoedigd. Dat is niet gebonden aan leeftijd. Het materiaal kan overal worden ingezet: met posters in de buitenruimte, maar ook op social media.

WAT DOEN ANDEREN?

Er is behoefte aan kant-en-klaar campagnemateriaal op dit gebied. De campagne ‘Natuurlijk raap jij ook iets op’ werd afgelopen najaar gelanceerd. Meteen al haakten bijna twintig gemeenten aan. Sommige gaven aan te willen wachten op het voorjaar. Er werd, zo blijkt uit een evaluatie, vaak gekozen voor posters en voor gebruik op Facebook en Instagram. Soms was een evenement aanleiding voor de inzet, zoals carnaval voor de gemeente Meijerijstad.

AANPASBAAR

Het materiaal van beide campagnes is voor gemeenten te personaliseren. Zo kan een gemeente een eigen logo of huisstijl toepassen. Je kan zelfs eigen foto’s gebruiken. Onder andere de gemeenten Amersfoort en Venlo kozen daarvoor. Het zien van herkenbare plekken en ‘echte’ mensen levert positieve reacties op. Onder een Instagrampost waarop Lotte uit Venlo zwerfafval opraapt, staan reacties als ‘Trots op Lotte’ en ‘Lotte is top’.

WAT KAN HET OPLEVEREN?

Wat levert zo’n campagne nou feitelijk op? Verandering in gedrag is moeilijk te meten. Wel blijkt uit onderzoek dat met name de doelgroep tussen 18 en 34 ‘van plan is vaker zwerfafval op te rapen’. Ook blijkt in beide gevallen dat de campagnes goed opvallen en dat de boodschap goed wordt begrepen. De campagne ‘Natuurlijk raap jij ook iets op’ kreeg van de deelnemers aan het onderzoek het cijfer 8, wat hoog is voor een overheidscampagne.

De onderzoekers wijzen erop dat de campagnes voor extra effect gecombineerd kunnen worden met andere acties en activiteiten. Voor gedragsverandering is het goed om lokale opruimacties te organiseren en ondersteunen. Het campagnemateriaal kan daarbij helpen. Ook is het belangrijk dat er voldoende, schone afvalbakken aanwezig zijn op plekken waar je mensen vraagt om afval op te ruimen.

TIPS UIT AMERSFOORT

De gemeente Amersfoort zette de campagne ‘Natuurlijk raap jij ook iets op’ in. Communicatieadviseur Tessa van Kolfschoten deelt tips:

• Spreek inwoners aan waar ze het gedrag kunnen laten zien. Hang posters in het park, bij de speeltuin of langs een wandel- en hondenuitlaatroute.

• Als je tijd hebt kun je de campagne invullen met foto’s van eigen inwoners op herkenbare plekken in de stad. Dat kost misschien even wat moeite, maar het voegt echt waarde toe. Alle beetjes helpen.

• Sluit als gemeente aan bij acties van bewoners of organiseer zelf een schoonmaakactie. Dat deden wij op de Landelijke Opschoondag. Ook zorgen wij voor gratis afvalgrijpers en brengen enthousiaste opruimers met elkaar in contact.

TOOLBOX

Het campagnemateriaal is kosteloos te downloaden uit de toolboxen op https://schoudersonderschoon.nl/toolboxen/. Denk aan:

• Raamposters

• Abri-posters

• Beeldmateriaal voor social media

• Prullenbakstickers

• Sjabloon spuitmal

• Online campagnevideo's

• Radiospots

Links de standaard poster, rechts gepersonaliseerd door de gemeente Amersfoort

VERPAKKINGSLOOS, VERSPILLINGSVRIJ, VERVANGEND

VERVOER EN VEGA BITTERBALLEN

DE UITDAGINGEN OM TE KOMEN TOT

EEN DUURZAAM EVENEMENT

Vol mooie ambities denkt de NVRD de laatste jaren na over hoe te komen tot afvalvrije en circulaire evenementen. Met het Grondstoffencongres achter de rug en het NVRD Jaarcongres in het vooruitzicht maken we de tussenbalans op. Er valt nog een wereld te winnen in de evenementensector.

TEKST: ILSE VAN DER GRIFT

We komen van ver. Jaren geleden was het nog heel normaal om van een congres thuis te komen met een tas vol congresmappen, folders, tijdschriften en gadgets. Inmiddels zijn NVRD congressen al een aantal jaren papiervrij. De volgende stap is afvalvrij. Geen verpakkingen om broodjes, geen rietjes, geen bekertjes en al helemaal geen duurzame alternatieven die alsnog weggegooid moeten worden. Ook bij de aankleding van het congres wordt gekozen voor herbruikbare banners, vlaggen en informatieschermen. Maar zonder deelnemersbadges geen congres. Keycords kunnen worden hergebruikt, maar de inmiddels recyclebare papieren badges blijven vooralsnog afval.

De grootste uitdaging zit bij de catering. Met Corona nog vers in het geheugen moeten we ook rekening houden met hygiëne. Kortom, het verstrekken van wegwerpservetten en badges maakt dat we nog niet afvalvrij zijn. Maar we zijn een eind op weg.

SAMEN TEGEN VOEDSELVERSPILLING

Het succes van een congres wordt mede bepaald door goede catering en service. Daar wordt men blij van. Belangrijk is dat er voldoende keuze is in broodjes, drankjes en snacks. Voor ieder wat wils. Maar ook hier willen we dat er zo min mogelijk overblijft. En dat wat er toch overblijft, alsnog een bestemming krijgt door het uitdelen van doggy bags (maar dan zonder de bag) of door het af te geven aan een instantie die het goed kan

gebruiken. Er zijn genoeg cateraars die hierover mee willen denken en ervoor zorgen dat er zowel voldoende keuze is als dat het overschot een nuttige bestemming krijgt. De keuze voor Hutten catering van de Verspillingsfabriek voor ons Jaarcongres in Heerlen is hier een goed voorbeeld van.

VERVANGEND VERVOER

De footprint van een congres wordt mede bepaald door de wijze waarop deelnemers naar het congres komen. Met het OV of carpoolen met collega’s wordt aangeraden, waarbij we extra aandacht besteden aan elektrisch vervoer. Maar elektrische bussen voor groepsvervoer en laadpalen voor elektrische auto’s zijn vaak niet of zeer beperkt beschikbaar. Extra mobiele oplaadpunten en carpoolapps zijn praktische oplossingen voor de korte termijn. Maar de ambitie om ook het vervoer verder te verduurzamen blijft staan.

VEGABITTERBALLEN

Het is nog niet zo lang geleden dat vegetarisch of veganistisch als dieetwens of voedselallergie moest worden doorgegeven. Een select clubje dat op sommige congressen zelfs met een stip op hun badge rondliep. Maar op dit punt is het roer bij de NVRD volledig om. Het is vanuit duurzaamheidsoogpunt nu zelfs een van de uitgangspunten om bij congressen bijna volledig vegetarische catering aan te bieden. Waarbij er, als er al voor een klein aandeel vlees of vis wordt gekozen, dit bewust en met een regionaal tintje wordt gedaan.

Onze branche kenmerkt zich door de “niet lullen maar poetsen” mentaliteit. Dus waar we onze mond vol hebben van circulaire economie, moeten we die ambities ook waarmaken en laten zien. Niet alleen in ons werk, maar ook tijdens onze congressen. En natuurlijk lukt niet alles in één keer en moeten we pragmatische keuzes maken. We staan open voor suggesties en verbeteringen. Samen met onze leden kunnen we het goede voorbeeld geven. We zijn er nog niet, maar we zijn een eind op weg naar afvalvrije, circulaire en bovenal ook inspirerende events.

LEF, DURF, LEIDERSCHAP

NVRD JAARCONGRES 2023 ZOEKT

HAAR GRENZEN OP

We kennen de standaard congressen allemaal. Een wat ouder publiek in pak. Een handvol sprekers en een enthousiaste dagvoorzitter die een poging waagt om iemand - alsjeblieft iemand?! - uit de zaal op te laten staan. Gevolgd door een borrel met bitterbal en (alcoholvrij) bier, waarna de rit huiswaarts weer ingezet kan worden.

We werken in een branche die innovatie niet schuwt. Waar de grenzen van ‘hoe we het altijd doen’ met regelmaat opgezocht worden. We gaan voor wagens op elektriciteit en waterstof, voor plekken creëren voor mensen waar geen plek voor is, voor het kantelen van onze eigen branche. We hebben besloten die ‘can do’-mentaliteit nog meer op onze evenementen toe te passen. Op pagina 29 heb je alles kunnen lezen over onze duurzaamheidsrichtlijnen. Bij het Jaarcongres 2023, op 10 en 11 mei, zoeken we ook op andere gebieden onze grenzen op.

Anno 2023 is er geen tijd voor wat dagelijkse innovatie, maar we openen tijdens het jaarcongres onze ogen voor disruptieve oplossingen. We verlaten onze comfortzone en voegen de daad bij het woord. We gaan op zoek naar de grenzen van onze keten. Verlaat hokjes, maak gebruik van het NVRD netwerk, laat ideeën circuleren en leer van elkaar. Toon moed, lef, durf en leiderschap en daag jezelf ieder dag uit te veranderen.

VAN CONGRES TOT FESTIVAL

Waarom een eventlocatie boeken, als medeorganisator Rd4 een stoer, industrieel terrein inclusief loods tot haar beschikking heeft? Op 11 mei transformeren wij dit terrein, middenin de bedrijvigheid van Rd4, in een festivalterrein. Inclusief tenten, loungehoeken en – ’s avonds – foodtrucks. Geen sit-down driegangen diner, maar een reuze keuze voor iedereen. En zelfs, voor hen waarvoor de combinatie lopen en eten niet natuurlijk komt, tafels. Is het toch nog een beetje sit-down. Zijn de (afwasbare) borden leeg? Dan is het tijd om met de voetjes van de vloer te gaan in de grote loods. Deze toveren wij na het plenaire programma om tot dans-hal.

SPREKERS

Ook onze sprekers zoeken ieder op een eigen manier hun grenzen op. Harm Edens helpt ze daarbij met prikkelende humor. Jaap Korteweg richtte in 2010 de Vegetarische Slager op; inmiddels niet meer weg te denken uit het schap met vleesvervangers.

Esther Crombag werd op haar elfde blind en behaalde desondanks de wereldtop tandemwielrennen én werd universitair docent Rechten. En Jan-Paul Rutten opende in 2020 het meest duurzame brouwhuis van Europa met Gulpener, het biermerk waar hij directeur van is. Tussen de sprekers door organiseren we interactieve sessies die net even anders zijn dan gewend.

Na het programma, waar deze en meer sprekers deel van uitmaken, is er ook nog ruimte voor een tour over het Rd4-terrein. Zij laten zien hoe zij de grenzen van hun bedrijfsvoering opzoeken met onder andere een innovatief textielsorteercentrum en wagenpark.

Zin om samen met de NVRD de eerste stappen naar een nieuwe vorm van het Jaarcongres te zetten? Meld je dan aan via de website. En check gelijk of je recht hebt op één van de kortingen die we bieden:

* Young NVRD leden krijgen €100,- korting op hun toegangskaart.

* Groepkorting: bij vier of meer kaarten ontvang je als organisatie 10% korting. De korting zal worden verrekend bij de facturatie.

Zien we jou ook in Heerlen?

NIEUWS

MICHAEL KORTEKAAS SPREKER OP VAKDAG

Op 28 juni vormt Michael Kortekaas, onder andere bekend van het tv-programma Hunted, de inspirerende afsluiter van de Vakdag. Hij deelt zijn ervaringen op het gebied van werkgeluk en waardering, het thema van de dag.

Michael heeft na zijn opleiding aan het CIOS en de Sportacademie 12,5 jaar gewerkt voor de Politie(academie) en Defensie. Naast de fysieke gesteldheid van militairen en politiemensen trainde hij deze doelgroepen vooral op gevechtsvaardigheden, procedures en Mentale (veer)Kracht. In 2010 heeft hij ontslag genomen en is zich gaan richten op de (persoonlijke) ontwikkeling van mensen en teams in een High Performance omgeving.

Komt Michael je bekend voor? Dat kan kloppen: hij is al enkele jaren op tv te zien als één van de Hunters in het TV-programma ‘Hunted’ van NPO3. Daarnaast is hij ook spreker, waarbij hij zich focust op de thema’s Presteren onder druk (werkdruk), Omgaan met verandering (verandermanagement) en Volhouden (oftewel gedragsverandering). Michael sluit een inspirerende dag af, waar diverse workshops én een bezoek aan innovatieve voertuigen aan bod komen.

WEEK VAN DE AFVALHELDEN 2023 GROOT SUCCES!

Van 6 t/m 12 maart 2023 was alweer de derde editie van de Week van de AfvalHelden. En wat zijn er weer veel AfvalHelden in het zonnetje gezet!

Van een minicontainer van chocolade tot een kunstwerk van afgedankt textiel en van sandwichborden in de openbare ruimte tot stapels kleurplaten en mooie geschreven berichten van inwoners. Door heel Nederland werd waardering uitgesproken richting de AfvalHelden. Een goede zaak, want bij wind en regen, in tijden van crisis, ‘s nachts en op feestdagen: het werk van onze AfvalHelden gaat altijd door.

BEDANKT!

Via deze weg willen wij alle organisaties, inwoners en andere betrokkenen bedanken voor hun inzet en initiatieven tijdens de Week van de AfvalHelden. Het was weer een fantastische week! De aftermovie terugkijken? Scan dan de QR-code.

"Ik ben heel erg overtuigd van mijn eigen gelijk." Dat was bijna de openingszin van een oudere dame die ik sprak op een heel bijzonder event. Ik was uitgenodigd voor een salonsessie ter huize van de beroemde Wouter van Dieren. Hier zouden diverse (internationale) voortrekkers op het gebied van klimaat en circulaire grondstoffen samen oplossingen bedenken. Hoewel ik er met enige terughoudendheid naartoe reed, werd ik toch overtroffen in mijn verwachtingen. Niet ten positieve helaas. Een eloquent en elitair gezelschap, grijs, wit en ouderwijs. Voortkomend uit Club van Rome leden die sinds de jaren 80 al pleiten voor klimaatbeleid. De dame in kwestie uit de openingszin had geheel op eigen houtje een nieuwe oplossing ontwikkeld inzake CO2 uitstoot. Hoewel ze nog niemand op deze wereld had gevonden die haar theorie onderschreef, wist ze zeker dat het hele IPCC het fout had. Hoewel weinig zelfreflectie was ze wel een witte raaf in het gezelschap van mensen die over elkaar heen buitelden met modellen en grafieken die bewijzen wat we allemaal al weten en vonden. En zo zakten we collectief weg in een ‘de wereld vergaat en niemand doet iets’ lawine. Naast mij zat een van de weinige jonge mensen. Ze begon met glanzende ogen luisterend naar zoveel internationale wijsheid. Na een uur kantelde haar energie. Na twee uur fluisterde ze ontdaan tegen me: “is er dan helemaal geen hoop meer?” Tuurlijk wel, zei ik. Maar daar is het in deze groep te laat voor. Systeemverandering, disruptieve transitie, degrowth – de jongere generatie is in toenemende mate gewoon de mouwen aan het opstropen. Dwingt verandering af. Maakt andere keuzes normaal. Die frisse wind moeten we vooral de ruimte geven. We starten daarom weer met een nieuwe ronde NVRD trainees bij jullie leden als werkgevers. Om onze grenzen op te zoeken, onszelf te spiegelen, anders te kijken. Laat de witte raven vliegen. Vallen en weer opstaan. En laten wij vooral niet te overtuigd te zijn van ons eigen gelijk.

Wendy de Wild directeur NVRD

Foto: Bart van Dieken

NIEUWS

WEBINAR UPV MATRASSEN

Op dinsdag 18 april organiseert de NVRD een webinar over de UPV matrassen. Hierin blikken we terug en kijken we vooruit, samen met Matras Recycling Nederland.

We blikken terug op de monitoringscijfers van het eerste loopjaar van de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV). Hoeveel producenten hebben zich gemeld? Hoeveel gemeenten doen mee? Hoeveel matrassen zijn ingezameld en verwerkt?

Ook blikken we vooruit. Wat zijn de onderwerpen waar we ons dit jaar mee bezig gaan houden? Zoals de vergoedingen voor 2023, maar ook een onderzoek naar natte en vieze matrassen. In een uurtje ben je weer helemaal bijgepraat.

Deze webinar is uitsluitend voor leden van de NVRD. Aanmelden kan via de website van de NVRD.

AAN DE SLAG MET DUURZAAMHEIDSRAPPORTAGE

Gaat jouw organisatie de komende jaren ook (nog meer) aan de slag met duurzaamheid? Dan is het belangrijk dat dit op de juiste manier wordt vastgelegd en gerapporteerd. Om de branche hierbij te helpen is er een NVRD projectteam opgestart dat ervoor gaat zorgen dat iedereen in lijn met Europese wet- en regelgeving over hun duurzaamheidsprestaties kan rapporteren.

Streven naar een duurzame en circulaire samenleving vereist transparantie. Want hoe meten we duurzaamheid en wat is de impact van een organisatie op mens en milieu? Transparantie is dan ook de kern van de nieuwe Europese wet rondom duurzaamheidsverslaglegging (CSRD).

Het projectteam CSRD richt zich specifiek op de vraag wat er nodig is voor onze leden om te rapporteren volgens deze nieuwe richtlijn. Als projectteam willen we leden betrekken die actief met duurzaamheidsrapportage aan de slag (willen) gaan. Enerzijds om hen te informeren over de ontwikkelingen van het projectteam en anderzijds om hier directe feedback over te ontvangen. Op deze manier maken we duurzaamheidsverslaglegging toegankelijk en toepasbaar voor de hele branche.

Interesse en/of vragen? Neem contact op met Gerjan den Hertog (denhertog@nvrd.nl).

Geen overlast van maden & stank

Verleng de inzameling interval, zelfs in de zomer

Ideaal voor het inzamelen van etensresten

Bewezen toename in kwantiteit & kwaliteit GFT-e afval

Verminder CO2 footprint

Wij zijn aanwezig op de Gemeentelijk Grondstoffen congres op 30 Maart in Nijkerk! Wij hopen u daar te ontmoeten!

BRANCHE NIEUWS

GREEN DEAL KOFFIEPADS EN THEEZAKJES WINNAAR GLOBAL RECYCLING HEROES

De Green Deal van de branchevereniging Koffie & Thee Nederland, de Rijksoverheid en de Vereniging Afvalbedrijven is op de Global Recycling Day van zaterdag 18 maart uitgeroepen tot winnaar van de Award Recycling Heroes 2023. Het scheiden van koffiepads en theezakjes via het gft-afval levert in Nederland op jaarbasis zo’n 88 miljoen kilo extra compost op.

De Green Deal over koffiepads en theezakjes is een initiatief van de branchevereniging Koffie & Thee Nederland om met bedrijven uit de koffie- en theesector, de Rijksoverheid en de Vereniging Afvalbedrijven koffiepads en theezakjes – net als koffiefilters – te verwerken in het gft-afval. De Nederlandse producenten van koffie en thee hebben hard gewerkt om de theezakjes en koffiepads composteerbaar te maken. Momen-

teel is 93% van de theezakjes composteerbaar en bijna 97% van alle koffiepads. Daarom mogen ze sinds januari 2023 in de gft-bak. De ambitie is dat uiteindelijk alle in Nederland opererende bedrijven overstappen op composteerbare koffiepads en theezakjes. Koffiecapsules (cups) zijn nadrukkelijk uitgesloten van deze Green Deal. Deze horen bij het restafval omdat ze niet of onvoldoende afbreken in de composteerinstallaties. De leden van Koffie & Thee Nederland werken aan een plan om alle aluminium en plastic koffiecups in Nederland via de huishoudelijke afvalstromen te kunnen inzamelen, sorteren en recyclen.

Voor de nominatie van de Award Recycling Heroes waren er wereldwijd 400 inzendingen. Behalve de Nederlandse Green Deal waren er nog negen andere winnaars. De winnaars krijgen een beloning van $1000.

ZOUTSTROOIEN EN EMISSIEVRIJE VOERTUIGEN

De toename van het aandeel elektrische voertuigen bij het beheer van de openbare ruimte leidt tot de vraag wat de consequenties hiervan zijn voor de gladheidsbestrijding. Want veel van deze voertuigen worden in de winter ook gebruikt voor zoutstrooien om te voorkomen dat wegen en fietspaden glad worden. Wat zijn de verwachtingen in de markt over de aandrijfvormen van strooimachines?

De aandrijving van het zoutstrooien wordt bij het overgrote deel van de zoutstrooiers in Nederland verzorgd door het zogenaamde Rotopower aandrijfsysteem. Dit systeem wordt toegepast op zowel kleine als grote strooimachines en hiermee wordt een hydrauliekpomp aangedreven door het achterwiel van het voertuig. Zodra het wiel draait, wekt deze hydropomp een hydrauliekstroom op waarmee o.a. de strooiplaat en de transportband worden aangedreven. Daarnaast is er een groei van het aantal strooimachines die rechtstreeks hydraulisch worden aangedreven door een hydrauliekvoorziening op het dragend voertuig.

OVERGANGSFASE

De momenteel beschikbare elektrische voertuigen zijn hoofdzakelijk bedrijfswagens met een batterij-elektrische aandrijflijn die nog een beperkte actieradius hebben. Het aandeel elektrische vrachtwagens is nog zeer beperkt. Bij deze bedrijfswagens is voor het aandrijven van opbouwapparatuur nog geen

gestandaardiseerde PTO-voorziening beschikbaar. Hierdoor is er naast het Rotopower systeem alleen een elektrische aandrijfunit op de strooimachine beschikbaar. Een voorbeeld hiervan is het compacte accupack op de Nido eSyntos BO8-24 EESN350 van Aebi Schmidt.

Het is goed te realiseren dat we ons midden in een transitiefase bevinden. De emissievrije voertuigen zijn nog lang niet uitontwikkeld. En er wordt volop gespeculeerd over de toekomst van batterij-elektrische en/of waterstof-elektrische oplossingen en de actieradius daarvan. Een wezenlijk onderwerp voor de gladheidsbestrijding. Want een strooiactie is meestal een extra inzet voor of na de dagelijkse werkzaamheden van het voertuig, waarbij sprake kan zijn van opvolgende strooiacties.

BRANCHE NIEUWS

GFT+E INZAMELING IS MAAR DAN DRAAIEN AAN DE FREQUENTIEKNOP

In algemene zin wordt in afvalland geconstateerd dat de hoeveelheid restafvalkilo’s daalt, maar het succes heeft zijn keerzijde.

Grondstofstromen als PBD (Plasticverpakkingen, Blik en Drankkartons) en GFT+e (Groente-, Fruit-, en Tuinafval en etensresten) vervuilen namelijk steeds meer en meer. Met het nieuwe Uitvoeringsprogramma VANG-HHA 2021-2025, in lijn is met de Europese Kaderrichtlijn Afvalstoffen, hoopt de landelijke overheid handvatten te bieden om de kwaliteit van de ingezamelde huishoudelijke afvalstromen te verhogen.

Communicatie en het verhogen van de ledigingsfrequentie zijn de eerste knoppen waaraan gedraaid wordt. “Een next best oplossing”, vindt Iwan van der Velden van Iwan Afvaladvies. “Een afvalsorteerwijzer of informatie via social media is niet afdoende. Het vaker door de straat rijden om de grondstofstromen op te halen lijkt een goed idee, maar dan moet je de uitstoot van CO2 even vergeten. Nascheiding is een technisch alternatief, maar helaas nog niet voor de GFT+e.”

Per 1 januari 2024 is het verplicht om bij hoogbouwcomplexen GFT+e gescheiden in te zamelen. “Een goede zaak, maar met de wetswijziging zijn we er nog niet”, vermoedt de Helmonder. “Bewoners ervaren bij het scheiden van GFT+e dat de miniof verzamelcontainer gaat stinken of ongedierte, zoals vliegen (maden) aantrekt. Het werken met biologisch afbreekbare zakjes of een takje hedra, groene zeep en de deksel op een kiertje helpen gedeeltelijk. En dus zal er veel etensresten in het restafval blijven verdwijnen.”

Samen met Tech-Sol heeft Iwan Afvaladvies de oplossing in handen. “Het merk Biologic heeft een filterdeksel met bepaalde micro-organismen ontworpen om stank- en ongedierteproblemen te voorkomen. Het deksel kan eenvoudig op elke mini- of verzamelcontainer worden gemonteerd. De slimme organismen breken stinkende gassen af tot ‘frisse lucht’. Het werkt echt, weten we uit ervaring in veel Duitstalige steden.”

18 april

Webinar UPV matrassen Online 10 en 11 mei

ALV + NVRD Jaarcongres

Heerlen

28 juni Vakdag Utrecht

Samen maken we van Koningsdag de meest circulaire feestdag van het jaar!

Help inwoners na afloop van Koningsdag hun overgebleven, onverkochte apparaten en lampen (naast hun andere spullen) in te leveren voor recycling door:

• Extra opening milieustraat of extra lange openingstijden

• Direct inzamelcontainers te plaatsen op de locatie(s) van de vrijmarkt(en)

• Inwoners te informeren over inleverpunten, bijvoorbeeld via jullie social media kanalen of lokale krant. Kijk op wecyclecommunicatiekit.nl

Zo maakt jullie gemeente kans

Laat ons via gemeente@wecycle.nl weten wat jullie gemeente doet om weggooien van elektrisch afval na de Koningsdag vrijmarkten te voorkomen. Uit alle initiatieven die we ingestuurd krijgen of in de media zien kiezen we 10 gemeenten. Zij ontvangen een Wecycle sponsorcheque t.w.v. € 1.000,- voor een lokaal goed doel naar keuze samen met een opgemaakte cheque voor een eigen foto en PR-moment.

Doe ook mee! Voorkom elektrisch afval in de kliko of bij het restafval. Meer weten? Kijk op www.stichting-open.org

7 & 8 JUNI 2023 • FLEVONICE BIDDINGHUIZEN

De RDD is een initiatief van de leden van RAI Vereniging en voor iedereen die professioneel actief is in de afval- en reinigingswereld. Al 10 edities lang geeft de beurs een compleet overzicht van de markt van reinigingsvoertuigen en aanverwante producten en diensten: van inzamelvoertuig tot veegmachine en van winterdienst tot afvalcontainers. Vertegenwoordigers van provincies, gemeentelijke reinigingsdiensten, waterschappen, afvalverwerkers en aanverwante bedrijven kunnen hier de laatste technologieën, noviteiten, trends, ontwikkelingen en producten zien, ervaren en met elkaar netwerken. Op 7 & 8 juni bent u weer van harte welkom in Biddinghuizen!