HET VERHAAL ACHTER DE NIEUWE NTGENT-PRODUCTIES VOOR DIT SEIZOEN Beste lezer, NTGent is volop in beweging. Terwijl in het seizoen 2017-2018 de schouwburg wordt verbouwd, nemen we ook afscheid van artistiek leider Johan Simons. Simons legde in 2005 de grondslag van NTGent en zijn ensemble. Hij geeft de fakkel door aan Milo Rau, eveneens een regisseur van Europees allure, naar wiens komst halsreikend wordt uitgekeken. Het seizoen 2017-2018 valt tussen het vertrek van Simons en de komst van Rau. Voor ons is het een seizoen waarin we de artistieke investeringen van de voorbije jaren willen verzilveren en achter de schermen de basis leggen van een nieuw verhaal. Alvorens opnieuw te zaaien, halen we eerst de oogst binnen. Zo zetten we onze alliantie met de Ruhrtriënnale voort, met een nieuwe productie van Johan Simons. Els Dottermans gaat voor een lang gekoesterde droom om samen te werken met TG STAN, en Peter Verhelst, sinds 2005 huisauteur en –regisseur van NTGent, brengt onder de titel Koor een selectie uit zijn poëtisch oeuvre op scène. We maken, na eerdere samenwerkingen, eindelijk voor het eerst een volwaardig stadsproject met Victoria Deluxe en koppelen daaraan een sociaal-artistiek doelgroepenproject in een regie van Yahya Terryn. We gaan na vele intentieverklaringen om samen te werken eindelijk in zee met FC Bergman, en na onze eerste samenwerking met de Duitse regisseur Florian Fischer tekenen we voor een nieuwe regie van zijn hand. Terryn, Fischer, FC Bergman: jonge namen. We voegen er graag die van Liliane Brakema aan toe. Brakema studeerde recent af aan de regieopleiding 6
SEIZOEN 2017-2018
van de Theaterschool van Amsterdam en brengt deze lente een eerste regie voor NTGent. Op de leestafel van het seizoen 2017-2018 liggen een aantal teksten, die samen de tweede helft van de 20ste eeuw omspannen. Menuet, de novelle die Louis Paul Boon in 1955 uitbracht. JR, de experimentele roman van William Gaddis uit 1975 en Don Quixote – which was a dream van Kathy Acker dat dateert van 1986. Met Kosmopolis van Don DeLillo maken we de overgang naar de 21ste eeuw; het boek verscheen in 2003. Gaddis, Acker, DeLillo – drie auteurs uit de VS die de Amerikaanse samenleving kritisch tegen het licht houden. De als Vlaamse volksschrijver gedoodverfde Boon lijkt schril af te steken tegen deze Amerikaanse namen. Of niet? Boon liet zich bij het schrijven van Menuet expliciet inspireren door een andere grote naam uit de Amerikaanse literatuur, John Dos Passos. HET KAPITALISME KRITISCH BELICHT Amerika: moederland van het neoliberalisme dat vandaag mondiaal onze levens beheerst. De romans van Gaddis, Acker en Delillo voeren de lezer binnen in de onderbuik van New York, de stad die als geen ander het mystieke aura van het grote geld en de vrije markt belichaamt. En de impact daarvan op het leven van eenieder. Want het neoliberalisme mag dan al georganiseerd zijn volgens strak georkestreerde wetmatigheden en weldoordachte algoritmes – in deze romans dreigt chaos en vaak ook geweld. Boon leek het in de jaren vijftig allemaal te voorvoelen.
Menuet vertelt het verhaal van een jong koppel dat probeert mee te surfen op de golven van de opkomende consumptiemaatschappij van na de Tweede Wereldoorlog. De vrouw probeert door hard te werken te leven naar de regels van die nieuwe maatschappij. De man daarentegen verliest zich in datgene wat zich aan die regels onttrekt: de lust voor een jong meisje, een kind haast nog. Boon maakt de analyse van een ontluikende wereld, en ontdoet die van al zijn vermeende onschuld: de mens is en blijft een dier. Boon had geen grootstedelijke setting nodig voor zijn analyse van de consumptiemaatschappij die hij zag ontstaan; integendeel, zijn verhaal speelt zich af in een kleine, ogenschijnlijk vredig dommelende provinciestad. Het geweld van het moderne leven, zo leek Boon aan te geven, komt vanzelf wel aangewaaid. Bovenaan elke pagina liet hij krantenkoppen afdrukken over seksuele en gewelddadige incidenten – een literair procedé dat hij ontleende aan Dos Passos. Dos Passos was kroniekschrijver van het kapitalistische Manhattan uit de jaren 1920-1930, en Boon leek de sporen van die grootstedelijke, ontsporende wereld te willen doortrekken tot in de afgeschermde intimiteit van een jong, burgerlijk gezin. Met dit materiaal gaat Liliane Brakema aan de slag. In haar handen wordt het een vertelling over het leven van vandaag. DE SPELREGELS VAN DE VRIJE MARKT JR van William Gaddis verscheen twintig jaar na Menuet. Waar Menuet nog leek te verwijzen naar een ontluikende wereld, is die in JR geëvolueerd naar een blinde neoliberale chaos. Ook hier speelt een kind de
hoofdrol, waarbij het net als in Menuet de grenzen van de moraliteit aftast. Voor de elfjarige JR Vansant is de neoliberale wereld van New York één grote speeltuin. Met een startkapitaaltje koopt hij zich een plek in het beurslandschap en timmert er gestaag aan een zakenimperium. Ongehinderd door enig normbesef haalt hij de financiële markten overhoop en bijgevolg ook het leven van zovele betrokkenen. Gaddis’ roman is een complex weefsel van dialogen, met talloze personages waartussen de verbanden vaak onhelder zijn. Het beeld van een wereld die zijn samenhang dreigt te verliezen. FC Bergman brengt de roman van Gaddis met een grote cast en een caleidoscopisch decor. Een gedecentreerde wereld waarin de communicatie dreigt te falen en waar uiteindelijk ook de kunsten worden onderworpen aan de spelregels van de vrije markt. DE STATUS VAN MAN VS. VROUW In die New Yorkse wereld doolt Don Quixote rond, het vrouwelijke hoofdpersonage van Kathy Ackers gelijknamige roman uit 1986. Kathy Acker is een van de vrouwelijke boegbeelden uit de New Yorkse literaire underground en krijgt dan ook vaak het label van literaire punk-feministe opgeplakt. In Don Quixote onderzoekt Acker de impact van het neoliberalisme op de status van man versus vrouw. De roman begint als de monoloog van een vrouw die een abortus moet ondergaan, een beeld voor het geweld van een door mannen gedomineerde wereld. Om zich te wapenen tegen een sluimerende waanzin eigent ze zich de naam toe van een mannelijke held uit de wereldliteratuur, Don QuiSEIZOEN 2017-2018
7