Powiatowy Urząd Pracy w Nowym Tomyślu ul. Kolejowa 2 , 64-300 Nowy Tomyśl, Tel. (61) 44-51-500, Fax (61) 44-51-535
RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE NOWOTOMYSKIM W II PÓŁROCZU 2010 ROKU
Nowy Tomyśl, marzec 2011 SPIS TREŚCI
1. Wstęp ……………………………………………………………………………………....3 2. Analiza bezrobocia według zawodów (grup zawodów) ……………………………………4 3. Analiza ofert pracy według zawodów (grup zawodów) …………………………………..10 4. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych ……………………………………….15 5. Wnioski ……………………………………………………………………………………23
2
1. WSTĘP Przez monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy rozumieć proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno – zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów: szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuję na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w zawodzie. Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Podstawowymi źródłami informacji do prowadzenia monitoringu są:
dane zgromadzone w powiatowych urzędach pracy dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy według zawodów i specjalności, a także zgłoszonych ofert pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD);
informacje oparte na badaniach sondażowych w zakładach pracy dotyczących obecnego
stanu zatrudnienia
oraz przewidywanych
przyjęć
i zwolnień
pracowników według zawodów w ciągu najbliższego roku;
informacje oparte na badaniach sondażowych w szkołach ponadgimnazjalnych w zakresie przewidywanej liczby absolwentów według zawodów w danym roku szkolnym.
Przy opracowywaniu zasad organizacji i funkcjonowania monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych przyjęto założenie o maksymalnym wykorzystaniu informacji zbieranych w ramach obowiązującej sprawozdawczości o rynku pracy. Wdrożenie
monitoringu
zawodów
deficytowych
i
nadwyżkowych
pozwoli
w
szczególności na:
określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowokwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy,
stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania zawodowo-kwalifikacyjnych, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych,
3
bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół),
usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych,
usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów,
ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich ponownego zatrudnienia.
Prowadzenie
prawidłowej
polityki
rynku
pracy
wymaga
sprawnego
systemu
informacyjnego w tej dziedzinie. Obowiązujący obecnie w kraju, na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2005r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2006, system statystyczno- sprawozdawczy z rynku pracy (sprawozdania: MPiPS-01, MPiPS-02, MPiPS-03, MPiPS-04, MPiPS-06) jest podstawowym źródłem informacji o poziomie i strukturze bezrobocia, stosowanych aktywnych i pasywnych programach przeciwdziałania bezrobociu i łagodzenia jego negatywnych skutków, a także o instytucjonalnej obsłudze rynku pracy. Jest on jednak niewystarczający do zapewnienia bieżącej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy. Mając powyższe na uwadze, niezbędne stało się powszechne wprowadzenie do praktyki działania powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy, a także do szkół ponadgimnazjalnych jednolitej metody, służącej bieżącej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kierunków kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy, o nazwie „Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych”. 2. ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Podstawą opracowania tej analizy są dane zgromadzone w załączniku 3 do sprawozdania MIPS-01 – „Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności” za II półrocze 2010r., w załączniku nr 2 do sprawozdania MIPS-01 – „Bezrobotni według rodzajów działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy” za II półrocze 2010r. oraz w załączniku nr 1 do sprawozdania MIPS-01 – „ Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy”.
4
Poziom i stopa bezrobocia w końcu II półrocza 2010r. Liczba bezrobotnych w końcu II półrocza 2010 r. w tys.
Stopa bezrobocia w końcu II półrocza 2010r. w %
1,8
6,3
województwo wielkopolskie
135,2
9,2
Polska
1954,7
12,3
powiat nowotomyski
Na koniec II półrocza 2010r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Tomyślu zarejestrowanych było: - 1837 osób bezrobotnych, w tym 959 kobiet, - 1006 osób zamieszkałych na wsi, w tym 540 kobiet, - 491 osób długotrwale bezrobotnych, w tym 296 kobiet, - 576 osób do 25 roku życia, w tym 307 kobiet, - 142 osób samotnie wychowujących dziecko do lat 18, w tym 125 kobiet, - 121 osób niepełnosprawnych, w tym 60 kobiet, - 557 osób bez kwalifikacji zawodowych, w tym 296 kobiet, - 1428 osób bezrobotnych nie posiadało prawa do zasiłku, w tym 794 kobiety, - 409 osób było uprawnionych do pobierania zasiłku, w tym 210 kobiet, - 68 osób było zarejestrowane jako poszukujące pracy, w tym 31 kobiet. Biorąc pod uwagę poszczególne gminy powiatu nowotomyskiego poziom bezrobocia kształtował się następująco:
5
oferty pracy zgłoszone w miesiącu sprawozdawczym
Liczba bezrobotnych w końcu miesiąca Wyszczególnienie ogółem
kobiety
do 25 roku życia
długotrwale bezrobotni
Liczba mieszkańców
1 837
959
576
491
43
Lwówek
324
159
114
104
0
Nowy Tomyśl
663
349
185
194
27
Opalenica
309
146
102
61
1
Zbąszyń
299
177
89
78
5
Kuślin
116
61
43
20
0
Miedzichowo
126
67
43
34
10
Powiat nowotomyski
73 146
G. miejsko-wiejskie 9 263 25 016 16 002 13 559
G.wiejskie 5 562 3 744
Struktura wykształcenia osób bezrobotnych przedstawiała się następująco: − z wykształceniem wyższym – 137 osób (7,46%) − policealne i średnie zawodowe – 340 osób (18,51%) − średnie ogólnokształcące – 209 osób (11,37%) − zasadnicze zawodowe – 676 osób (36,8%) − gimnazjalne i poniżej – 475 osób (25,86%) Struktura
klasyfikacji
jest
wynikiem
grupowania
zawodów
na
podstawie
podobieństwa kwalifikacji zawodowych wymaganych do realizacji zadań danego zawodu z uwzględnieniem obydwu aspektów kwalifikacji, tj. ich poziomu i specjalizacji. Powyższe kryteria posłużyły grupowaniu poszczególnych zawodów i specjalności w grupy podstawowe. Wykształcenie oraz posiadany zawód silnie determinują pozycję danej osoby na rynku pracy. Z analizy populacji bezrobotnych wynika, że osoby lepiej wykształcone mają większe szanse na podjęcie zatrudnienia niż osoby z wykształceniem podstawowym lub zawodowym. Spośród 1837 zarejestrowanych bezrobotnych, zawód posiadało 1596 osób, tj. 86,88% ogólnej liczby bezrobotnych. Analiza tej populacji bezrobotnych ze względu na płeć wskazuje, że zawód posiadało więcej kobiet niż mężczyzn – 816 osób, tj. 51,13 % ogólnej liczby osób posiadającej zawód, podczas gdy mężczyzn było 780, tj. 48,87% ogólnej liczby bezrobotnych posiadających zawód. Najczęściej spotykane zawody wśród osób zarejestrowanych jako bezrobotne na koniec II półrocza 2010 roku przedstawione są w poniższej tabeli: Kod zawodu
Nazwa zawodu
Bezrobotni Bezrobotne ogółem kobiety
6
Bezrobotni absolwenci
Bezrobotni powyżej 12 m-cy
razem
kobiety
razem
kobiety
"000000"
Bez zawodu
241
143
55
30
8
5
"522301"
Sprzedawca
182
158
16
14
25
24
"753303"
Szwaczka
56
56
0
0
6
6
"722204"
Ślusarz
53
1
3
0
7
0
"512001"
Kucharz Monter osprzętu elektrotechnicznego
44
30
5
4
7
6
41
40
0
0
10
10
Robotnik budowlany Pozostali stolarze meblowi i pokrewni Pozostali pracownicy obsługi biurowej Monter podzespołów i zespołów elektronicznych
41
0
3
0
3
0
38
14
0
0
6
4
37
33
1
1
4
3
36
35
4
4
8
8
30
4
0
0
3
1
"723105"
Robotnik gospodarczy Mechanik samochodów osobowych
29
0
6
0
0
0
"711202"
Murarz
28
0
0
0
3
0
"331403"
Technik ekonomista
26
23
7
7
1
1
"752205"
Stolarz Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym
25
5
1
0
1
1
24
15
1
0
5
4
23
20
5
5
1
1
"833203" "932101" "753105"
Telemarketer Kierowca samochodu ciężarowego Pakowacz Krawiec
23 23 22
0 18 20
0 0 1
0 0 1
0 5 0
0 4 0
"713101"
Malarz - tapeciarz
20
0
2
0
1
0
"821205" "931301" "752290" "411090" "821304" "515303"
"932911" "524404"
Źródło: T-II/P-1 Bezrobotni wg zawodów w powiecie nowotomyskim. Stan w końcu II półrocza 2010 roku
Zdecydowanie najliczniejszą grupę z powiatu nowotomyskiego stanowią osoby, które nie posiadają żadnego zawodu wyuczonego lub wykonywanego – osoby takie są rejestrowane jako „bez zawodu”. Na drugiej pozycji znajdują się sprzedawcy, na następnej szwaczki, ślusarze i kucharze. Miedzy kolejnym pozycjami uwzględnionymi w tabeli nie ma aż tak znacznych różnic liczbowych. Wymienione w tabelce zawody są tak licznie reprezentowane, ponieważ na naszym terenie istnieje możliwość kształcenia na tych właśnie kierunkach (zarówno na poziomie zawodowym jak i średnim). Niepokojący pozostaje jednak fakt, że tak spora grupa osób – 241 nie posiada żadnego zawodu (w grupie tej są aż 143 kobiety). Podobne wnioski nasuwają się podczas analizy struktury bezrobotnych wg grup zawodowych, ponieważ grupy zawodowe pokrywają się z wymienionym wcześniej 7
zawodami1. Celem jej przeprowadzenia wybrano 7 najliczniej reprezentowanych grup zawodowych oraz podano te zawody, które w głównej mierze wpływają na ich liczebność.
Grupa 52 – Sprzedawcy i pokrewni – 14,0953
Grupa 75 - Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni – 13,7218
Grupa 71 - Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) – 8,2083
Grupa 51 – Pracownicy usług osobistych – 7,9575
Grupa 93 – Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie
Grupa 82 - Monterzy – 5,0125
Grupa 33 – Średni personel do spraw biznesu i administracji -4,198
Wśród absolwentów najliczniejszą grupę stanowiły:
Grupa 52 – Sprzedawcy i pokrewni – 17,6056
Grupa 51 – Pracownicy usług osobistych – 8,4508
Grupa 31 – Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych – 7,0423
Grupa 21 – Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych -7,0422
Grupa 33 – Średni personel do spraw biznesu i administracji – 6,3381
Grupa 24 – Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania – 6,338
Grupa 35 – Technicy informatycy – 5,6339
Wśród długotrwale bezrobotnych najliczniejszą grupę stanowili:
Grupa 52 – Sprzedawcy i pokrewni – 14,1346
Grupa 75 - Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni – 12,5655
Grupa 93 – Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie -10,4713
Grupa 82- Monterzy – 9,4241
Grupa 51 – Pracownicy usług osobistych – 8,3771
Grupa 71 - Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) – 7,8534
Grupa 33 – Średni personel do spraw biznesu i administracji – 4,1886
1
Na podstawie T-II/P-1a Struktura bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie nowotomyskim. Stan w końcu II półrocza 2010 roku
8
Jednym z istotnych elementów oceny nadwyżki i deficytu zawodów jest diagnoza płynności bezrobocia, czyli analiza napływu bezrobotnych. W powiecie nowotomyskim bezrobocie jest zjawiskiem dynamicznym, charakteryzującym się zarówno wysokim napływem, jak i odpływem bezrobotnych. W okresie od czerwca do grudnia 2010 roku zarejestrowało się ogółem 2000 osób w tym 1028 kobiety (51,40 %). Największy napływ bezrobotnych zanotowano w następujących zawodach 2 : •
Bez zawodu – 343 osoby, w tym 201 kobiet,
•
Sprzedawca -170 osób, w tym 154 kobiety,
•
Ślusarz – 55 osób, w tym 0 kobiet,
•
Szwaczka – 52 osoby, w tym 52 kobiety,
•
Robotnik budowlany – 46 osoby, w tym 0 kobiet,
•
Technik ekonomista – 45 osób, w tym 38 kobiet,
•
Stolarz – 39 osób, w tym 4 kobiety,
•
Mechanik samochodów osobowych – 37 osób, w tym 0 kobiet,
•
Pozostali pracownicy obsługi biurowej– 35 osób, w tym
•
Pozostali stolarze meblowi i pokrewni – 35 osób, w tym12 kobiet,
•
Kucharz – 34 osób, w tym 22 kobiety,
•
Robotnik gospodarczy- 34 osób, w tym 4 kobiety,
•
Telemarketer – 31 osób, w tym 27 kobiet,
•
Murarz – 30 osób, w tym 0 kobiet,
•
Monter osprzętu elektrotechnicznego – 30osób, w tym 30 kobiet,
•
Pracownik administracji - 28 osób, w tym 23 kobiety,
•
Monter podzespołów i zespołów elektronicznych – 28 osób, w tym 27 kobiet,
•
Krawiec – 26 osób, w tym 24 kobiety,
•
Malarz- tapeciarz- 23 osoby, w tym 0 kobiet,
•
Kierowca samochodu ciężarowego – 22 osoby, w tym 0 kobiet,
•
Fryzjer – 21 osób, w tym 21 kobiet,
•
Pakowacz – 21 osób w tym 15 kobiet,
•
Technik żywienia i gospodarstwa domowego – 19 osób, w tym 14 kobiet,
•
Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym – 18 osób, w tym 9 kobiet,
2
32 kobiety,
Na podstawie T-II/P-2 Napływ bezrobotnych wg zawodów w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
9
•
Technik rolnik – 17 osób, w tym 6 kobiet,
•
Technik Informatyk – 17 osób, w tym 3 kobiety,
•
Magazynier – 16 osób, w tym 2 kobiety,
•
Piekarz- 14 osób, w tym 2 kobiety,
•
Stolarz meblowy - 14 osób, w tym 1 kobieta.
Wśród
napływu
bezrobotnych
kobiet
w
analizowanym
okresie
najwięcej
zarejestrowało się ich w następujących kategoriach: Bez zawodu 201, Sprzedawca 154, Szwaczka 52, Technik ekonomista 38, Pozostali pracownicy obsługi biurowej 32, Monter osprzętu elektrotechnicznego 30, Telemarketer 27, Monter podzespołów i zespołów elektronicznych 27, Krawiec 24. Z kolei biorąc pod uwagę klasyfikację zawodów według dużych grup zawodowych w 2010r. największy wpływ bezrobotnych wystąpił w następujących grupach3: •
Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni - 13,8203%,
•
Sprzedawcy i pokrewni - 13,3926%,
•
Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 8,9924%,
•
Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) - 7,8457%,
•
Pracownicy usług osobistych - 7,3026%,
•
Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 6,518,
•
Średni personel do spraw biznesu i administracji - 5,9145%,
•
Monterzy - 3,8021%,
•
Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych - 3,5608%,
•
Kierowcy i operatorzy pojazdów - 2,7763%,
•
Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni - 2,4744%.
Za taki stan rzeczy w poszczególnych grupach zawodów odpowiadają przede wszystkim szkoły, które wykształciły i „wypuściły” na rynek całe rzesze nowych 3
Na podstawie T-II/P-2a Struktura napływu bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
10
absolwentów. Nauka w szkołach średnich w takich zawodach jak: technik ekonomista, administracji czy też pracownik biurowy jest w oczach młodych ludzi bardzo atrakcyjna. Zawody te wg nich pozwalają podjąć prace w biurze bez konieczności podejmowania nauki w szkołach wyższych. 3. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) W okresie od czerwca do grudnia 2010r. do Powiatowego Urzędu Pracy w Nowym Tomyślu wpłynęło ogółem 746 ofert pracy. Największy napływ ofert pracy zanotowano w następujących zawodach4:
4
•
Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle – 128 osób, tj. 17,16%,
•
Sprzedawca – 42 osoby, tj. 5,63%,
•
Stolarz – 31 osób, tj. 4,16%,
•
Technik prac biurowych – 27 osób, tj. 3,62%,
•
Murarz – 23 osoby, tj. 3,08%,
•
Kierowca samochodu ciężarowego - 21 osób, tj. 2,82%$,
•
Robotnik gospodarczy – 20 osób, tj. 2,68%,
•
Telemarketer – 20 osób, tj. 2,68%,
•
Ślusarz – 17 osób, tj. 2,28%,
•
Technik administracji – 15 osób, tj. 2,01%,
•
Sprzątaczka biurowa - 15 osób, tj. 2,01%,
•
Przedstawiciel handlowy – 14 osób, tj. 1,88%,
•
Pozostali pracownicy obsługi biurowej – 14 osób, tj. 1,88%,
•
Szwaczka -
•
Stolarz budowlany – 11 osób, tj.1,47%,
•
Brukarz - 11 osób, tj. 1,47%,
•
Opiekunka dziecięca - 10 osób, tj. 1,34%,
•
Portier - 10 osób, tj. 1,34%,
•
Malarz – tapeciarz - 8 osób, tj. 1,07%,
•
Księgowy - 7 osób, tj. 0,94%,
•
Pozostali pracownicy ochrony osób i mienia - 7 osób, tj. 0,94%,
•
Rolnik upraw polowych - 7 osób, tj. 0,94%,
13 osób, tj. 1,74%,
Na podstawie T-II/P-3 Oferty pracy wg zawodów w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
11
•
Pomocniczy robotnik polowy - 7 osób, tj. 0,94%,
•
Pomocniczy robotnik przy konserwacji terenów zieleni - 7 osób, tj. 0,94%,
•
Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym - 7 osób, tj. 0,94%,
•
Kucharz - 6 osób, tj. 0,80%,
•
Operator urządzeń do polerowania drewna - 6 osób, tj. 0,80%,
•
Kierowca samochodu osobowego - 6 osób, tj. 0,80%,
•
Kierowca ciągnika siodłowego - 6 osób, tj. 0,80%,
•
Nauczyciel języka angielskiego - 5 osób, tj. 0,67%,
•
Technik rolnik - 5 osób, tj. 0,67%,
•
Pracownik ochrony fizycznej I stopnia - 5 osób, tj. 0,67%,
•
Elektryk budowlany -5 osób, tj. 0,67%,
•
Robotnik drogowy - 5 osób, tj. 0,67%,
•
Magazynier - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Fryzjer - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Sprzedawca w branży spożywczej - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Pracownik ochrony fizycznej bez licencji - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Tynkarz - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Spawacz metodą MAG - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Krawiec - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Pozostali operatorzy wolnobieżnych maszyn rolniczych i leśnych
- 4
osoby,
0,54%, •
Meliorant - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Robotnik budowlany - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Pakowacz - 4 osoby, tj. 0,54%,
•
Robotnik placowy - 4 osoby, tj. 0,54%.
Na koniec roku 2010 niewykorzystano 43 oferty pracy. Były to następujące zawody: •
Sprzątaczka biurowa – 7 ofert,
•
Elektryk budowlany - 5 ofert,
•
Robotnik gospodarczy – 4 oferty,
•
Sprzedawca -
•
Kierowca samochodu ciężarowego - 3 oferty,
3 oferty,
12
tj.
•
Ślusarz - 3 oferty,
•
Przedstawiciel handlowy - 3 oferty,
•
Stolarz budowlany - 3 oferty,
•
Technik prac biurowych - 2 oferty,
•
Robotnik budowlany - 2 oferty,
•
Dojarz
•
Stolarz - 1 oferta,
•
Kucharz - 1 oferta,
•
Kierowca samochodu osobowego - 1 oferta,
•
Operator koparko – ładowarki - 1 oferta,
•
Operator urządzeń przetwórstwa owocowo-warzywnego - 1 oferta,
- 2 oferty,
Spedytor - 1 oferta.
Oferty pracy podzielić można także według
Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) 5.
Najczęściej wpływały one z takich grup zawodów jak: •
Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 20,9143%,
•
Sprzedawcy i pokrewni - 9,9196%,
•
Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) - 9,115%,
•
Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni - 8,3108%,
•
Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni - 5,63%,
•
Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni - 5,3618%,
•
Średni personel do spraw biznesu i administracji -
•
Kierowcy i operatorzy pojazdów - 5,2278%.
5,2278%,
Najwięcej ofert pracy nie wykorzystano w następujących grupach zawodowych: •
Pomoce domowe i sprzątaczki - 16,2791%,
•
Pracownicy usług osobistych - 11,6279%,
•
Elektrycy i elektronicy - 11,6279%,
•
Średni personel do spraw biznesu i administracji - 9,3023%,
5
Na podstawie T-II/P-3a Oferty pracy wg grup zawodowych w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
13
•
Kierowcy i operatorzy pojazdów - 9,3023%,
•
Sprzedawcy i pokrewni - 6,9767%.
Sytuację
na
lokalnym
rynku
pracy,
bardzo
dobrze
obrazuje
porównanie
zarejestrowanej liczby osób bezrobotnych według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy do ofert pracy, które napłynęły w poszczególnych zawodach czy grupach zawodów 6. Przedstawia to poniższa tabela. Struktura bezrobotnych i ofert pracy według PKD (rodzaju działalności) w powiecie nowotomyskim w 2010 r. Liczba Oferty pracy – Sekcja PKD bezrobotnych zgłoszone w II zarejestrowanych w półroczu II półroczu Przetwórstwo przemysłowe 455 172 Pozostała działalność usługowa 386 8 Działalność nie zidentyfikowana 319 0 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 201 113 Budownictwo 99 108 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 25 59 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 9 19 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 8 23 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 7 157 Edukacja 7 31 Transport i gospodarka magazynowa 5 24 Biorąc pod uwagę procentowy stosunek liczby zarejestrowanych osób bezrobotnych a zgłoszone oferty pracy wg sekcji PKD wygląda on następująco7: Sekcja PKD
Liczba bezrobotnych w % 29,6804 25,1794 20,8089
Przetwórstwo przemysłowe Pozostała działalność usługowa Działalność nie zidentyfikowana Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Budownictwo
13,1115 6,4579
6
Oferty pracy w % 23,0564 1,0724 0 15,1475 14,4772
Na podstawie T-II/P-9 Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku 7 Na podstawie T-II/P-9a Struktura bezrobotnych i ofert pracy według PKD w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
14
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Edukacja Transport i gospodarka magazynowa
1,6308
7,9088
0,5871 0,5219
2,5469 3,0831
0,4566 0,4566 0,3262
21,0456 4,1555 3,2172
Przemysł w powiecie nowotomyskim oparty jest na rozwoju wielobranżowym. Jest to gwarancją pewnej stabilności rynkowej powiatu, tym bardziej, że nie funkcjonują tu duże podmioty z tzw. branż schyłkowych. W powiecie dominują zakłady osób fizycznych (81%), z mniejszym udziałem spółek cywilnych i spółek prawa handlowego. Wysoki jest udział przedsiębiorstw zatrudniających do 20 pracowników oraz jednoosobowych. W 2010r. w II półroczu zarejestrowało się w Powiatowym Urzędzie Pracy 1533 osób bezrobotnych, które przed zarejestrowaniem w urzędzie pracy pracowały zawodowo. W tym samym czasie urząd pracy pozyskał 746 nowych ofert pracy. Największe niedostosowanie zauważyć można w takich dziale: przetwórstwo przemysłowe oraz handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle oraz pozostała działalność usługowa – w tym to bowiem dziale nastąpiło najwięcej zwolnień pracowników, zaś najmniej ofert pracy napłynęło od nowych pracodawców. Z kolei w takich działach jak: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; budownictwo; działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi; transport i gospodarka magazynowa; działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca; edukacja - napłynęło więcej ofert pracy niż nastąpiło zwolnień. Tylko część przedsiębiorców działających na terenie powiatu nowotomyskiego zgłasza do powiatowego urzędu pracy wolne miejsca zatrudnienia. Uważają oni publiczne pośrednictwo pracy za alternatywny sposób poszukiwania pracowników, kiedy wykorzystają inne możliwości rekrutacji pracowników. Oferty kierowane są najczęściej do osób posiadających doświadczenie zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia. Pracodawcy niechętnie przyjmują do pracy osoby pozostające przez dłuższy czas bez pracy, wychodząc z założenia, że kwalifikacje takich osób dezaktualizują się. W stosunku do osób kończących szkoły ponadgimnazjalne pracodawcy są zainteresowani przyjęciem młodych osób na staże, z możliwością zatrudnienia po stażu.
15
4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Niedostosowanie systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy powoduje powstanie zawodów, na które jest większe lub mniejsze zapotrzebowanie ze strony pracodawców, czyli tzw. zawodów nadwyżkowych, a także zawodów deficytowych. Podstawą do określenia, czy zawód jest deficytowy, w równowadze bądź nadwyżkowy jest analiza napływu ofert pracy oraz napływu bezrobotnych w analizowanym okresie. Oblicza się go na podstawie wzoru:
W
k n, I
O Ik = k BI
Gdzie: B Ik - średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w zawodzie k ,
O Ik - średnia miesięczna liczba zgłoszonych ofert pracy w zawodzie k .
Jeżeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie jest większy od 1,1 (W> 1,1), wówczas mamy do czynienia z zawodami deficytowymi – do PUP wpływa więcej ofert pracy w danym zawodzie niż rejestruje się osób bezrobotnych. Zawodami w równowadze są te, w których do PUP w analizowanym okresie wpływa podobna ilość ofert w stosunku do liczby rejestrujących się bezrobotnych. Jeżeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie zawiera się w granicach od 0,9 od 1,1 (0,9≤W≤ 1,1), wówczas mamy do czynienia z zawodami w równowadze – do PUP wpływa bardzo zbliżona ilość ofert pracy w danym zawodzie w stosunku do rejestrujących się osób bezrobotnych. Z kolei zawodami nadwyżkowymi są te, w których do PUP w analizowanym okresie wpływa mniejsza ilość ofert w stosunku do liczby rejestrujących się bezrobotnych. Jeżeli
16
stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie jest mniejszy od 0,9 (0,9<W), wówczas mamy do czynienia z zawodami nadwyżkowymi – do PUP wpływa mniejsza ilość ofert pracy w danym zawodzie w stosunku do rejestrujących się osób bezrobotnych. W powiecie nowotomyskim odnotowano największy wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów odnotowano w następujących zawodach8: Kod zawodu
Nazwa zawodu
"832203" "752205" "711202" "612201" "524404" "515303" "334306"
Wskaźnik intensywności nadwyżki zawodu 0,8571 0,7949 0,7667 0,6667 0,6452 0,5882 0,5357
Kierowca samochodu osobowego Stolarz* Murarz* Hodowca drobiu Telemarketer Robotnik gospodarczy Technik administracji* Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i "235914" opiekuńczych "343101" Fotograf* "351103" Technik teleinformatyk* "422602" Recepcjonista "514202" Kosmetyczka "751105" Rzeźnik - wędliniarz* "962902" Dozorca "932911" Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym "621002" Robotnik leśny "713101" Malarz - tapeciarz* "241103" Specjalista do spraw rachunkowości "731804" Plecionkarz "722204" Ślusarz* "314207" Technik rolnik* "723103" Mechanik pojazdów samochodowych* "234201" Nauczyciel przedszkola "431101" Asystent do spraw księgowości "432103" Magazynier "522305" Technik handlowiec* "753303" Szwaczka "522301" Sprzedawca* "513101" Kelner* "243106" Specjalista do spraw marketingu i handlu Źródło: T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,3889 0,375 0,3478 0,3333 0,3333 0,3091 0,2941 0,2857 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,2471 0,2222 0,2
Z kolei największy wskaźnik intensywności deficytu zawodów wystąpił w zawodach: Kod zawodu
8
Nazwa zawodu
Wskaźnik intensywności deficytu
Na podstawie T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
17
zawodów "411004" Technik prac biurowych 27 "541306" Portier 10 "833202" Kierowca ciągnika siodłowego 6 "711503" Stolarz budowlany 5,5 "325905" Opiekunka dziecięca 5 "522304" Sprzedawca w branży spożywczej 4 "931203" Meliorant 4 "331301" Księgowy 3,5 "741103" Elektryk 3 "233008" Nauczyciel języka angielskiego 2,5 "524502" Sprzedawca w stacji paliw 2 "541307" Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 2 "712303" Tynkarz 2 "961302" Robotnik placowy 2 "332203" Przedstawiciel handlowy 1,4 "911207" Sprzątaczka biurowa 1,25 "931205" Robotnik drogowy 1,25 Źródło: T-II/P-4 Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
Jak wynika z powyższej tabeli, zawodami najbardziej cieszącymi się powodzeniem, w 2010 roku były technik prac biurowych, portier, kierowca ciągnika siodłowego, stolarz budowlany, opiekunka dziecięca, sprzedawca w branży spożywczej i meliorant. Osoby bezrobotne zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Tomyślu w zawodach, których wskaźnik intensywności deficytu był większy niż 1,1 znajdowały się w komfortowej sytuacji, ponieważ zapotrzebowanie na te zawody było wyższe niż liczba osób bezrobotnych. Odnotowano również 72 zawody, których nie posiadają osoby bezrobotne znajdujące się w ewidencji w porównaniu do zgłoszonych ofert pracy i są to zawody deficytowe. Zawody te przyjmują maksymalną wartość wskaźnika (max), tj.: Kierownik supermarketu, Inżynier systemów zabezpieczeń technicznych osób i mienia, Pozostali kartografowie i geodeci, Nauczyciel przedmiotów zawodowych ekonomicznych, Nauczyciel przedmiotów zawodowych rolniczych i leśnych, Nauczyciel przedmiotów zawodowych technicznych, Pozostali nauczyciele kształcenia zawodowego, Nauczyciel geografii, Nauczyciel muzyki, Nauczyciel przedsiębiorczości, Nauczyciel przysposobienia obronnego, Nauczyciel techniki, Nauczyciel języka angielskiego w szkole podstawowej, Nauczyciel plastyki w szkole podstawowej, Lektor języka angielskiego, Nauczyciel logopeda, Specjalista do spraw logistyki, Doradca zawodowy, Inżynier sprzedaży, Spedytor, Technik spedytor, Pośrednik
pracy,
Bibliotekarz,
Dyspozytor
transportu
samochodowego,
Pomocnik
biblioteczny, Pozostali kucharze, Pracownik solarium, Kierownik sali sprzedaży, Opiekunka
18
dzieci w drodze do szkoły, Pracownik ochrony fizycznej I stopnia, Pracownik obsługi monitoringu, Rolnik upraw polowych, Dojarz, Pozostali robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani, Glazurnik, Monter żaluzji, Szpachlarz, Operator zgrzewarek, Spawacz metodą MAG, Spawacz metodą MIG, Monter konstrukcji aluminiowych, Operator obrabiarek skrawających, Tokarz / frezer obrabiarek sterowanych numerycznie, Ustawiacz maszyn do obróbki skrawaniem, Pozostali szyldziarze, grawerzy i zdobnicy ceramiki, szkła i pokrewni, Maszynista maszyn fleksograficznych, Elektromonter instalacji elektrycznych,
Elektryk budowlany, Elektromonter urządzeń sygnalizacyjnych,
Pozostali piekarze, cukiernicy i pokrewni, Operator urządzeń do polerowania drewna, Tapicer meblowy, Operator koparko – ładowarki, Operator maszyn do produkcji drutów i prętów, Operator maszyn krojących i wykrawających do papieru, Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych, Operator strugarek i frezarek do drewna, Palacz kotłów centralnego ogrzewania wodnych rusztowych, Operator urządzeń pakujących, Monter obrabiarek, Monter elektrycznych przyrządów pomiarowych, Pozostali operatorzy wolnobieżnych maszyn rolniczych i leśnych, Operator sprzętu ciężkiego, Pomoc domowa, Sprzątaczka domowa, Pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne ,Pomocniczy robotnik polowy, Pomocniczy robotnik przy uprawie roślin i hodowli zwierząt, Pomocniczy robotnik przy konserwacji terenów zieleni, Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle, Pracownik przeprowadzkowy, Robotnik na rampie. Szczegółowa analiza zawodów nie daje pełnego obrazu, ponieważ zgłaszane oferty pracy przez pracodawców nie pokrywają się całkowicie z nazwami zawodów posiadanymi przez bezrobotnych, np. zawód – przedstawiciel handlowy czy kierownik działu marketingu i handlu jest zawodem nadwyżkowym, a już zawód pozostali sprzedawcy i demonstratorzy – deficytowym, dlatego też bardziej wiarygodnym jest określenie wskaźnika intensywności dla grup zawodów. Poniżej przedstawiono kilkanaście grup zawodów 4-cyfrowych które charakteryzują się największym lub najmniejszym wskaźnikiem intensywności nadwyżki zawodów9: Grup przyjmujących maksymalną wartość (max) w powiecie nowotomyskim w 2010r. było 21. W grupach tych nie zanotowano ofert pracy. Należą do nich m.in.: Nauczyciele kształcenia zawodowego, Pośrednicy pracy i zatrudnienia, Kierownicy w handlu detalicznym 9
Na podstawie T-I/P-6 Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
19
i hurtowym, Pomoce domowe i sprzątaczki, Operatorzy sprzętu do robót ziemnych i urządzeń pokrewnych, Specjaliści do spraw zarządzania i organizacji. Grupy zawodów o najwyższym wskaźniku przekraczającym 1,1, to zawody deficytowe, w których zanotowana zarówno napływ bezrobotnych jak i napływ ofert pracy przedstawiał się następująco: Kod grupy zawodów
Nazwa grupy zawodów
"7411" "9329" "5413" "3259" "3313" "2341"
Wskaźnik intensywności deficytu zawodów 11 5,4 5,2 3,6667 3,5 3
Elektrycy budowlani i pokrewni Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej niesklasyfikowani Pracownicy ochrony osób i mienia Średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowany Księgowi Nauczyciele szkół podstawowych Specjaliści do spraw sprzedaży (z wyłączeniem technologii informacyjno"2433" komunikacyjnych) "8111" Górnicy podziemnej i odkrywkowej eksploatacji złóż i pokrewni "6121" Hodowcy wyspecjalizowanej produkcji zwierzęcej "7212" Spawacze i pokrewni "5245" Pracownicy stacji obsługi pojazdów "7123" Tynkarze i pokrewni "9312" Robotnicy pomocniczy w budownictwie drogowym, wodnym i pokrewni "9613" Zamiatacze i pokrewni "3322" Przedstawiciele handlowi Nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (z wyjątkiem nauczycieli "2330" kształcenia zawodowego) "8332" Kierowcy samochodów ciężarowych "7523" Ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji wyrobów z drewna "4110" Pracownicy obsługi biurowej Źródło: T-I/P-6 Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
3 3 2 2 2 2 1,8 1,6667 1,4 1,25 1,1739 1,1667 1,1389
Grupy zawodów przyjmujące wartość wskaźnika od 0,9 do 1,1 to grupy o zrównoważonym wskaźniku. Należą do nich: Kod grupy zawodów "5132" "8182" "4412" "3432" "5142" "7122" "7116" "7129" "5311" "2359" "7125" "7316"
Nazwa grupy zawodów Barmani Maszyniści silników, kotłów parowych i pokrewni Listonosze i pokrewni Plastycy, dekoratorzy wnętrz i pokrewni Kosmetyczki i pokrewni Posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy Robotnicy budowy dróg i pokrewni Robotnicy budowlani robót wykończeniowych i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani Opiekunowie dziecięcy Specjaliści nauczania i wychowania gdzie indziej niesklasyfikowani Szklarze Szyldziarze, grawerzy i zdobnicy ceramiki, szkła i pokrewni
20
Wskaźnik równowagi zawodów 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
"8344" Kierowcy operatorzy wózków jezdniowych "9122" Czyściciele pojazdów "7115" Cieśle i stolarze budowlani Źródło: T-I/P-6 Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
1 1 0,9167
Do grupy zawodów nadwyżkowych przyjmujących wartość wskaźnika poniżej 0,9 należą: Kod grupy zawodów "8322" "9112" "7112" "6122" "3331" "5244" "5153" "3343" "2353" "4226" "3431" "3511" "8121" "3412" "4312" "5249" "2642" "7223" "8341" "9629" "9333" "7522" "2149" "6210" "7214" "2411" "7322" "7131" "7222" "5223" "2342" "7318" "7533" "3142" "5131" "5120" "4321" "4120" "8219" "2431" "4311"
Nazwa grupy zawodów Kierowcy samochodów osobowych i dostawczych Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne Murarze i pokrewni Hodowcy drobiu Spedytorzy i pokrewni Sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży telefonicznej / internetowej Gospodarze budynków Pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu Lektorzy języków obcych Recepcjoniści (z wyłączeniem hotelowych) Fotografowie Operatorzy urządzeń teleinformatycznych Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej Pracownicy do spraw statystyki, finansów i ubezpieczeń Pracownicy sprzedaży i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani Dziennikarze Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni Operatorzy wolnobieżnych maszyn rolniczych i leśnych Pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani Robotnicy pracujący przy przeładunku towarów Stolarze meblowi i pokrewni Inżynierowie i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani Robotnicy leśni i pokrewni Robotnicy przygotowujący i wznoszący konstrukcje metalowe Specjaliści do spraw księgowości i rachunkowości Drukarze Malarze i pokrewni Ślusarze i pokrewni Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Specjaliści do spraw wychowania małego dziecka Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów Szwaczki, hafciarki i pokrewni Technicy rolnictwa i pokrewni Kelnerzy Kucharze Magazynierzy i pokrewni Sekretarki (ogólne) Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani Specjaliści do spraw reklamy i marketingu Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości
21
Wskaźnik intensywności deficytu zawodów 0,8571 0,8 0,7667 0,6667 0,6667 0,625 0,5882 0,5357 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,4167 0,4 0,4 0,3636 0,3596 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3056 0,2742 0,2678 0,25 0,25 0,2321 0,2273 0,2222 0,2051 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2
"9321" Pakowacze "7121" Dekarze "2423" Specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi "9412" Pomoce kuchenne "7512" Piekarze, cukiernicy i pokrewni "7531" Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni "7534" Tapicerzy i pokrewni "7231" Mechanicy pojazdów samochodowych "8160" Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów spożywczych i pokrewni "5141" Fryzjerzy "7233" Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych "4419" Pracownicy obsługi biura gdzie indziej niesklasyfikowani "9313" Robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym "7511" Masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i pokrewni "7412" Elektromechanicy i elektromonterzy "8212" Monterzy sprzętu elektrycznego Źródło: T-I/P-6 Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
0,1905 0,1667 0,1667 0,1667 0,16 0,1538 0,1429 0,1333 0,1333 0,125 0,1111 0,1 0,087 0,0714 0,0588 0,0333
Kontynuując analizę zawodów, warto również zwrócić uwagę na wskaźnik bezrobocia długotrwałego. Pozwala on na ustalenie tych zawodów, w których najwięcej osób ma status osób
długotrwale
bezrobotnych.
Wskaźnik
bezrobocia
długotrwałego,
to
liczba
zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy, w stosunku do ogólnej liczby zarejestrowanych w danym zawodzie. Wartość wskaźnika osiągająca wielkość 1,000 świadczy o tym, iż dany zawód generuje bezrobocie. W Powiatowym Urzędzie Pracy w Nowym Tomyślu wyszczególniono 3 grupy zawodów osiągające maksymalną wartość wskaźnika czyli 1 (lub bliskie 1) 10. Oznacza to, iż wszystkie (bądź znaczna część) osób bezrobotnych należy do grupy osób długotrwale bezrobotnych. Należą do nich: Kod grupy zawodów "7536" "7314" "3240" "2441" "7224" "8344" "9621"
Te
Nazwa grupy zawodów Obuwnicy i pokrewni Ceramicy i pokrewni Technicy weterynarii Specjaliści do spraw rynku nieruchomości Szlifierze narzędzi i polerowacze metali Kierowcy operatorzy wózków jezdniowych Gońcy, bagażowi i pokrewni
Wskaźnik bezrobocia długotrwałego 1 1 1 1 1 1 1
7 elementarnych grupy stanowi 3,11 % ogólnej liczby grup zawodów.
Długotrwałego bezrobocia zaś nie generują bezrobotni z 152 omawianych grup zawodów tj. 10
Na podstawie T-II/P-8 Ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie w powiecie nowotomyskim w II półroczu 2010 roku
22
67,56% omawianych elementarnych grup zawodów (zerowy wskaźnik długotrwałego bezrobocia). Wskaźnik równy 0 oznacza brak osób długotrwale bezrobotnych w konkretnym zawodzie. Należą do nich m. in.: strażacy, fryzjerzy, architekci, pomoce domowe i sprzątaczki, blacharze, barmani, ślusarze i pokrewni, księgowi, kosmetyczki, magazynierzy i pokrewni, murarze i pokrewni. 5. WNIOSKI Dokonanie analizy ofert pracy i przeprowadzony ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych pozwoliły uzyskać obraz sytuacji na lokalnym rynku pracy. Z analizy danych
poszczególnych
grup
zawodów
reprezentowanych
przez
bezrobotnych
zarejestrowanych w urzędzie pracy wynika, że największe bezrobocie generuje grupa „robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni” reprezentowani głównie przez piekarzy, masarzy, stolarzy, krawców, szwaczki i tapicerów oraz „sprzedawcy i pokrewni”. W przypadku analizy kodu zawodu największą grupę poza osobami „bez zawodu” stanowią sprzedawcy, szwaczki, ślusarze i kucharze którzy stanowią 31,36 % zarejestrowanych osób posiadających zawód. Rosnące ciągle wymagania pracodawców wobec pracowników powodują, że nie zawsze PUP może zrealizować ich zapotrzebowania kadrowe. Najtrudniejszy problem z uzyskaniem zatrudnienia posiadają bezrobotni pozostający w ewidencji powyżej 12 miesięcy i osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych. Ponadto należy podkreślić, że wśród rzeszy osób bezrobotnych występuje zjawisko dezaktualizacji ich kwalifikacji co w efekcie utrudnia ich powrót na rynek pracy, zauważa się też małą mobilność wśród osób bezrobotnych. Z kolei osoby najgorzej wykształcone najpóźniej zdobywają pracę i najszybciej ją tracą – są najmocniej narażone na negatywne skutki zmian w gospodarce. Zauważalny jest wzrost wymagań pracodawców co do poziomu wykształcenia i zakresu umiejętności, co głównie wynika z wysokiej podaży pracy. Doprowadza to do sytuacji, w której nawet wysokie kwalifikacje nie zapewniają wszystkim pracy. Wzrost liczby osób bezrobotnych nie szedł w parze ze wzrostem liczby ofert pracy pozostających w dyspozycji urzędu pracy. Brak wystarczającej liczby ofert pracy dla osób najlepiej wykształconych powoduje, że aby uzyskać zatrudnienie muszą one wykonywać prace na stanowiskach nie satysfakcjonujących zarówno pod względem finansowym jak i prestiżowym. Osoby te mają jednakże większe szanse na zdobycie pracy i ponoszą mniejsze ryzyko jej utraty.
23
Pracodawcy szukają nie tylko osób o wysokich kwalifikacjach, ale często też ze znajomością
języka
komputerowych
oraz
obcego, z
bardzo
dobrą
doświadczeniem
znajomością
zawodowym,
co
wybranych wg
nich
programów wpływa
na
wszechstronność i elastyczność pracownika. Wszyscy jesteśmy świadkami zachodzących zmian w życiu społecznym i gospodarczym, które kształtują rynek pracy. Nowa sytuacja wymaga
od
pracowników
aktywności
zawodowej
i
kształcenia
ustawicznego.
Niedostosowanie systemu kształcenia do gospodarki rynkowej i odwrotnie – gospodarki do systemu wyraża się dzisiaj m.in. wysokim odsetkiem bezrobotnych wśród absolwentów szkół zawodowych i powszechnym zerwaniem związków szkoła zawodowa – zakład pracy. Z punktu widzenia rynku pracy najbardziej istotne jest kształcenie w kierunkach, na które popyt wzrasta, niedopuszczenie do zaniknięcia zawodów obecnie uznawanych za nadwyżkowe, a także stworzenie sieci dokształcania zawodowego poza systemem szkolnym. Zmiany w programie nauczania powinny zapewnić wiedzę i umiejętności niezbędne we współczesnych społeczeństwach ze szczególnym zwróceniem uwagi na: relacje między sektorami, sferami, działami i gałęziami gospodarki narodowej, która prowadzi ją ku profesjonalizacji i perfekcjonalizmowi. Na otwartym rynku pracy nadal problemem jest zatrudnienie przez pracodawców osób bezrobotnych na okres próbny. Umowy nie są przedłużane i zatrudnianie są następujące osoby na podobnych warunkach. Problemem jest też zatrudnienie „na czarno”. Pracodawcy nie ponoszą wysokich kosztów pracy, a bezrobotni nadal korzystają z przywilejów statusu osoby bezrobotnego (głównie dotyczy to ubezpieczenia bezrobotnego). Warunki zatrudnienia, nadal nie są zbyt atrakcyjne, a pracodawcy nie wywiązują się z obowiązków nałożonych na nich przez kodeks pracy. Wpływ na wielkość zatrudnienia ma także sezonowość płac i usług. Pracodawcy zainteresowani są zatrudnieniem pracowników wykwalifikowanych z doświadczeniem zawodowym, nie są natomiast zainteresowani przyuczaniem do zawodu, chyba że otrzymają na ten cel środki finansowe. Poszukiwane są osoby młode z wykształceniem zawodowym (cieśle, operatorzy myjni, kamieniarze, monterzy izolacji budowlanych, wulkanizatorzy, ogrodnicy, palacze itp.), które szybciej przystosują się do nowych metod pracy. Sytuacja na rynku pracy w powiecie nowotomyskim powoli zmienia się na lepsze. Takie tempo zmian jest jednak jeszcze niezadowalające. Wpływ na poprawę tej sytuacji powinna mieć właściwa polityka gospodarcza i społeczna Państwa.
24
Z
rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w 2010r. można wyciągnąć
następujące wnioski: 1. W powiecie nowotomyskim w II połowie 2010 roku do rejestrów bezrobocia napłynęło 4225 osób z czego 2000 tylko w II połowie roku, jest to aż o 10 % mniej niż w roku poprzednim. Można więc wnioskować, ze ogólnoświatowy kryzys, który dotknął również firmy z powiatu nowotomyskiego systematycznie ustępuje co skutkuje zmniejszeniem zwolnień pracowników a zwiększeniem liczby osób zatrudnianych. W porównaniu z 2009 rokiem zmniejszyła się także wyraźnie, gdyż o 6,7 %, ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych. Podobne zmiany dotyczyły grupy bezrobotnych absolwentów. Liczebność napływu do tej grupy uległa zmniejszeniu o 14,72 %( z 226 osób do 197). Dane te mogą świadczyć generalnie o znacznym polepszeniu się sytuacji na tym lokalnym rynku pracy w postaci zmniejszania się rozmiarów bezrobocia i jego skutków dla osób objętych bezrobociem. 2. Podobnie jak w 2009 roku, strukturę ogółu bezrobotnych, według stanu na koniec 2010 roku, charakteryzował wysoki odsetek osób bez przygotowania zawodowego (13,12%), choć w roku 2009 było to aż 24,78%. Nieco większe odsetki tej kategorii bezrobotnych (17,15%) wystąpiły w napływie do bezrobocia. Sytuacja taka powinna być istotną informacją dla realizowanej polityki rynku pracy w obszarze określania priorytetowych, aktywnych programów przeciwdziałania bezrobociu. Aktywizacja zawodowa tej grupy wymaga wyposażenia w kwalifikacje zawodowe poprzez system szkoleń. 3. W strukturze napływu bezrobotnych absolwentów zwraca uwagę dominujący dział osób reprezentujących zawody nierobotnicze (52,80%) i bardzo niski udział osób w zawodach robotniczych (47,20%). Taka struktura jest konsekwencją dominujących udziałów w analizowanym napływie dwóch wielkich grup zawodów, tj. 3 –średniego personelu (26,32%) oraz 2 – specjalistów (18,22%). Należy przy tym zauważyć, ze w porównaniu do 2009 roku nastąpił bardzo wyraźny wzrost, udziału przedstawicieli grupy 3 –średniego personelu, a spadł grupy 2. 4. W strukturze zasobów ogółu bezrobotnych według stanu na koniec 2010 roku wystąpiła, podobnie jak w analogicznym okresie w 2009r. nadwyżka zawodów robotniczych (z udziałem 56,52%) nad nierobotniczymi (z udziałem 43,48%). 5. W strukturze zasobów bezrobotnych absolwentów według stanu na koniec 2010 roku, w przeciwieństwie do struktury napływu do tej grupy, wystąpiła wyraźna przewaga zawodów nierobotniczych (88,75%) nad robotniczymi (11,25%). Pod tym względem 25
struktura zarejestrowanych absolwentów rózni się zasadniczo od analogicznej struktury ogółu zarejestrowanych osób bez pracy. 6. Napływ do całości bezrobocia dotyczył w 2010 roku ponad połowy zawodów, gdyż 320 – 71,59% ogółu wyróżnionych w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy. W przypadku bezrobotnych absolwentów napływ do bezrobocia był bardziej skoncentrowany, gdyż dotyczył tylko 95 elementarnych grup zawodowych, tj. 21,25% wszystkich ujętych we wskazanej klasyfikacji. W porównaniu do 2009 roku analizowana struktura zawodowa ogólnego napływu do bezrobocia była oraz nieco bardziej skoncentrowana, bowiem dotyczyła mniejszej (o 71) liczby elementarnych grup zawodowych. Podobnie jak w 2009 roku w omawianym rankingu dominowały głównie zawody elementarne zaliczane do trzech grup wielkich, tj. 7 – robotników przemysłowych i rzemieślników (22,31%) oraz 5- pracownicy usług osobistych i ochrony oraz sprzedawcy (21,29%) i 3 –średniego personelu (12,97%). Na trzech pierwszych pozycjach rankingowych (z najwyższym udziałem w napływie) znalazły się trzy grupy, a mianowicie: grupa 5223 – sprzedawcy sklepowi (ekspedienci), 7533 – szwaczki, hafciarki i pokrewni oraz 7522 – stolarze meblowi i pokrewni. 7. W powiecie nowotomyskim w II połowie 2010 roku zgłoszono do urzędu pracy łącznie 746 ofert pracy. Na 1 ofertę pracy przypadało 2,68 osoby, które napłynęły w tym okresie do bezrobocia. W porównaniu do 2009 roku liczba zgłoszonych ofert pracy była większa o 12,01%, zaś liczba bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy zmniejszyła się o 0,54 (z 3,22 do 2,68). 8. W strukturze napływu ofert pracy wystąpiła wyraźna przewaga zawodów, w stosunku do których nie zgłoszono ofert pracy – było ich 285 a więc stanowiły 63,90%. Zgłoszone oferty pracy dotyczyły 161 grup elementarnych, tj. 36,1% ogólnej liczby tych grup. W porównaniu do 2009r. stosunek zawodów w których wystąpiły oferty pracy do zawodów w których oferty pracy nie pojawiły się zmniejszył się z 42,38 % do 36,1% 9. Analiza danych dotyczących rejestrowanego bezrobocia i ofert pracy wskazuje na występującą przewagę zawodów nadwyżkowych( których było 337 a więc 75,56%) w stosunku do zawodów deficytowych( których było 90 a więc 20,18%), tj. z mniejszym napływem bezrobotnych niż ofert pracy. Zawodów w równowadze było 19, a więc 4,26%. 10. W ogólnej liczbie elementarnych grup zawodowych o charakterze nadwyżkowym, większość stanowiły te, dla których nie zgłoszono żadnej oferty pracy (przy jednocześnie dodatniej liczbie napływu do bezrobocia).
26
Opracowała: Karolina Witucka – doradca zawodowy II stopnia
27