13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 1
het leek stiller dan het was
Wij stellen het zeer op prijs als u na het lezen van dit boek uw bevindingen met ons wilt delen!
U kunt uw reactie mailen naar Jorien de Vries, jdvries@meulenhoboekerij.nl
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 2
www.meulenho.nl
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 3
Eva Kelder Het leek stiller dan het was roman
m e ul e nhof f
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 4
isbn 978-90-290-8900-5 isbn 978-94-6023-918-2 (e-boek) nur 301 Omslagontwerp: Bart van den Tooren | bvdt Omslagbeeld: Zetwerk: Š 2014 Eva Kelder en Meulenho Boekerij bv, Amsterdam Niets uit deze uitgave mag openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, internet of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 5
Voor Jan en Maaike. Voor mijn zusje.
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 6
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 7
‘O wad some Pow’r the giftie gie us To see oursels as others see us It wad frae monie a blunder free us An’ foolish notion What airs in dress an’ gait wad lea’e us An’ ev’n Devotion.’ Oh, that God would give us the very smallest of gifts To be able to see ourselves as others see us It would save us from many mistakes and foolish thoughts We would change the way we look and gesture and to how and what we apply our time and attention. robert burns (Schots nationaal dichter, 1759-1796)
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 8
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 9
Ik ben er lang niet geweest, op het eiland, maar er gaat geen dag voorbij dat ik de zee niet ruik. Zelfs tussen het beton van de grote stad hoor ik de meeuwen, zie ik ze duiken. Ze vallen uit de lucht als hagelstenen. Onbevreesd, het gaat nooit mis.
9
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 10
1. We begroeven de hond in de tuin van de buurman. De schemer was al gevallen. We zagen niet veel, misschien dat we daarom het bloemperk van de buurman verwoestten. De buurman, die ook burgemeester was en van begonia’s hield. ‘Er zijn wel duizend soorten begonia’s,’ zei hij een keer over de heg die zijn tuin scheidde van de onze. ‘Er zijn zelfs klimmende varianten.’ Ik vond het niet zo bijzonder. Er zijn ook wel duizend soorten mensen, dacht ik. Mensen zoals de buurman, met een hoedje op als hij spitte in zijn tuin. Een koord vastgebonden onder zijn slappe kin, anders waaide het hoedje weg. ’s Avonds voor het slapengaan maakte hij een laatste ronde door zijn tuin en wenste de bloemen welterusten. Door mijn slaapkamerraam zag ik dat hij de planten voorzichtig over hun blaadjes aaide. Zijn lippen prevelden goedenacht. Zoals moeders die van hun kinderen houden dat ook doen, stelde ik me voor. Of vaders. De buurman hield zo veel van zijn begonia’s dat hij dag en nacht bezig was met het kweken van de mooiste. Een bloem met de diepste kleur en het zachtste vel. Andere mensen vonden dat hij dat goed deed, het kweken. ’s Zomers verdrongen de mensen zich voor het tuinhek en wezen elkaar op de zee van bloemen. Als de wind uit het zuidwesten kwam, bliezen de blaadjes over de heg en veranderde ook onze tuin in een dwarrelende regenboog. 10
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 11
De buurman won ook prijzen. Een keer stond hij in de krant. ‘De mooiste tuin van het noorden,’ stond er naast een foto van de buurman, die trots keek en ook een beetje ongemakkelijk, zijn zachtmoedige gezicht half verscholen achter de beker in zijn hand. Toen kreeg hij de smaak pas echt te pakken. Soms, als ik niet kon slapen, hoorde ik het zachte ploffen van aarde. De buurman werkte ’s nachts de perken bij. Overdag moest hij naar zijn werk om te zorgen dat het eiland netjes bleef. Vooral in de zomer was het druk. Er lagen verse schelpen op de fietspaden, knisperend onder de banden van je fiets, de puien in de Dorpsstraat hadden een nieuwe lik verf. Je kon er van de grond eten, zo proper was het. Tot de badgasten kwamen met hun rolkoffers, honden en jengelende kinderen. Overal lieten ze sporen achter, alsof ze er dan pas echt waren. De prullenbakken stroomden over, alles wat niet paste belandde ernaast. Half opgegeten ijshoorntjes, flyers voor feestjes waar niemand zin in had. Met een beetje pech stak de wind op en woei het vuil door de straten van het dorp. De burgemeester zag het met lede ogen aan. ‘En dat is niet eens het ergste,’ zei hij over de heg. Ik moest op een krukje gaan staan om hem te kunnen zien. ‘Het ergste,’ fluisterde hij, vooroverbuigend in het groen, ‘het ergste, zijn de jongelui. Ze hebben te veel aandrang tegenwoordig. Tot drinken, begrijp je.’ De buurman keek me vragend aan. Ik knikte. ‘Maar,’ met een vies gezicht plukte de buurman bruine blaadjes uit de heg, ‘de jeugd heeft de toekomst. Het zijn de badgasten van morgen.’ Ik knikte weer, want ik had ook nog een toekomst. Steeds vaker hoorde ik ’s nachts het geluid van ijzer op aarde. De buurman stak zijn schep diep in de grond. Het onkruid vloog met wortel en al door de nacht. Als ik hem ’s ochtends tegenkwam op weg naar school, knikte hij vermoeid. Zijn tuin bloeide als nooit tevoren en daarom knepen de men11
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 12
sen een oogje dicht. Het was goed voor het dorp, zo’n mooie tuin. En daar hielden de mensen van, van dingen waar iedereen wat aan had. En bovendien deed iedereen er wat naast. Het hing van de seizoenen af. Sjouke was postbode in de winter en hield in de zomer de hoteltuinen bij. Garrelt verhuurde fietsen (tandems waren populair) en braadde worsten voor bij de stamppot wanneer het guur weer was. We zijn niet voor één gat te vangen, zeiden de mensen. Maar toen de buurman steeds vaker in slaap viel tijdens een overleg, begonnen de mensen te praten en daarna te klagen. Is de burgemeester er wel bij met zijn gedachten, zeiden ze tegen elkaar. En: het is niet goed voor het dorp als de boel verslonst. Ik moest het opzoeken in het woordenboek, verslonzen. Het klonk niet best wat ik las: verloederen. Toen ik ook dat woord had opgezocht, maakte ik me ongerust. Ik wilde de buurman waarschuwen, maar ik was jong en vergat de dingen net zo snel als ik ze bedacht. Bovendien: waarom zou de buurman naar me luisteren? Ik denk dat er daarom iets knapte in de buurman, die avond toen Teun en ik de hond in zijn tuin begroeven. Die zomer toen ik elf was en alles daarna anders leek, alsof ik wakker werd in een vreemd land.
12
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 13
2. ‘Mijn broek wordt vies,’ zei Teun. We stonden in de stille tuin. De hond was bij ons. ‘Stel je niet aan,’ zei ik. ‘En schiet een beetje op.’ Het huis van de buurman was donker, de gordijnen gesloten, maar als hij ’s avonds thuiskwam was het eerste wat hij deed de tuin in lopen. Zo hard als ik kon duwde ik op de schep, zodat Teun zou zien hoe het moest. Teun was mijn beste vriend. De enige ook. Stiekem waren we broer en zus, vertelden we elkaar. Teun was bijna twee keer zo groot als ik, met flinke schouders en een stem die nu al de diepte in dook. Zijn dikke zwarte haar viel over zijn groene ogen, waardoor hij zijn hoofd altijd een beetje schuin hield wanneer hij met je praatte, anders zag hij je niet. Hij had een hekel aan de kapper. Dat vond ik leuk aan Teun, er was zo veel waar hij een hekel aan had. Dat hadden we gemeen, dat en onze groene ogen. Die waren het bewijs van onze bloedband, want verder was de gelijkenis tussen ons ver te zoeken. Mijn haar was roestrood en wilde ik laten groeien tot aan mijn billen, ook al deed het kammen godsgruwelijk zeer. Mijn neus had ik niet van haar, zei mijn moeder. Een wipneus, met opengesperde neusgaten als van een bekneld dier. Ik kon veel van Teun hebben, maar niet nu. De hond was dood. Ze was van mij geweest, ook al was ze er al toen ik geboren werd. Het was een mooi beest. Lief, met een lange, donzige vacht en 13
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 14
een blik zoals alleen honden kunnen hebben. Als ik verdrietig was ging ze voor me staan, met twee poten op mijn schouders, en blafte zo hard dat ik mijn vingers in mijn oren moest steken. Net zo lang tot ik moest lachen en zachtjes over haar snuit blies. Het was mijn idee geweest om de hond in de tuin van de buurman te begraven. Omdat onze tuin ook een moestuin was. Fenna hield een veldje bij met komkommers, rabarber en pompoenen voor soep met room en koriander. Mijn moeder nam het serieus, het wieden en het schoffelen. ‘Krijg ik rust van in mijn kop,’ zei ze als ze ’s avonds de slakken uit de zelfgekweekte sla waste. Onder haar nagels zaten dikke randen zwart. Ook wanneer ze een eitje pelde terwijl ik moest haasten voor school. Ik had een hekel aan de moestuin. Het beviel me niet hoe Fenna keek naar de tomaatjes op haar handpalm die ze net had geplukt. Ik werd misselijk als haar vingers de tomaatjes streelden zoals je een babywang beroert. ‘Kijk toch eens, wat zijn jullie mooi.’ Ze deed de warme kraan aan en hield de tomaten een voor een onder het straaltje. ‘Anders raken hun huidjes beschadigd,’ zei ze. ‘Ik hou niet van tomaten,’ zei ik. In die moestuin, onder die liefdevol omgespitte aarde, zou de hond geen rust vinden. Daarom woelden Teun en ik de begonia’s om zoals ook honden dat doen. Gulzig. Met de punt van mijn schep kliefde ik de bloemkopjes doormidden. We gooiden de bloemen op een hoopje. Het leek wel een krans, zo een voor op een graf. ‘Eigenlijk best zonde,’ zei Teun. ‘Vindt de buurman dat niet erg, denk je?’ Ik haalde mijn schouders op. ‘Drummer hield niet van bloemen.’ Eindelijk waren we klaar. Mijn handpalmen brandden, maar het gat was groot genoeg. De tuin leek anders nu, zoals alles stiller 14
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 15
wordt in het donker. De takken van de hoge eikenbomen, die de buurman had geplant om ook wat schaduw te hebben, bogen zich nog verder naar beneden. De hond lag aan mijn voeten. Geduldig. Het was altijd een hond zonder haast geweest. We tilden het stijve hondenlijf op. Haar vacht voelde raar aan mijn handen, stugger nu er geen bloed meer stroomde net onder haar huid. Voorzichtig lieten we haar zakken. Teun had haar voorpoten vast, ik haar kont. Ik kon haar niet aankijken. ‘Dag,’ zei Teun. Ik moest mijn ogen tot spleetjes knijpen om hem nog te kunnen zien. Met een vies gezicht wierp hij een kluitje aarde op het graf. ‘Zo hoort dat.’ ‘Dag, Drummer.’ Ik treuzelde. Dit was de laatste keer. Licht viel de tuin binnen. De buurman was thuis. Nog een keer keek ik naar Drummers lieve kop, ze had haar lippen een beetje opgetrokken, boos dat we haar alleen lieten. Ik keek naar de dode bloemen. Ik rook hun sappen in de lucht, sterker dan de geur van het waspoeder in Teuns t-shirt, en dacht aan de hond. Hoe ze rondrende door de duinen, konijnen achterna. Dronken van vrijheid hectares vrat. Wij waren nog niet van plan dood te gaan. Iedere dag voordat school begon, ging ik naar de bakker. Fenna hield van vers brood. Ik liep het tuinhek door, dat nooit helemaal sloot, omdat Fenna vond dat ‘niet alles perfect kon zijn’. De Dorpsstraat in, langs de terrassen, de rekken met vergeelde ansichtkaarten. Het was nog rustig. Badgasten bleven altijd lang in bed liggen, tenzij het heel heet was; dan dreven ze hun tent uit en zaten ze met dikke ogen aan de koffie. Ik keek goed waar ik mijn voeten neerzette. Mijn ene recht voor de andere, want zo lopen ballerina’s, had ik een keer op tv gezien. Vandaag lukte het niet zo goed als anders. Bij de bakker was het druk. Er was maar één bakker in het dorp. Ik moest een nummer trekken uit de rode automaat. Dat 15
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 16
deed ik graag. Het voelde belangrijk om op je beurt te wachten. ‘Heb je het al gehoord?’ zei een vrouw met een kind op haar arm tegen een vrouw met een rood gezicht. De mensen praatten door elkaar heen. Iedereen sprak voor zijn beurt. ‘Ja, verschrikkelijk,’ zei de vrouw met de rode wangen. ‘Veel te jong. Zo oneerlijk.’ ‘Oneerlijk?’ De vrouw schikte het kind op haar arm. ‘Heb je het niet gehoord dan?’ Ze liet haar stem dalen. Ik ging wat dichterbij staan. ‘Hij heeft de hand aan zichzelf geslagen.’ ‘Oooo, dat meen je niet,’ riep de andere vrouw. Haar wangen werden nog roder. ‘Onze burgemeester?’ ‘Vandalen hebben zijn tuin verwoest vannacht. Zijn begonia’s helemaal naar de knoppen.’ ‘Vandalen?’ De vrouw schudde met haar hoofd. ‘Op Vlie?’ Ze zoog haar wangen naar binnen alsof ze aan een lolly zoog. ‘Dat moeten badgasten zijn geweest.’ Even waren de vrouwen stil. Ze bogen gelijktijdig hun hoofd. ‘En je denkt dat hij daarom, vanwege die bloemen...’ fluisterde de blozende vrouw. ‘Zou het niet komen doordat, nou je weet wat ze zeggen, dat hij geen vrouw had en hij was zo zachtaardig...’ ‘O!’ De vrouw met het kind sloeg een hand voor haar mond. ‘Zou het?’ Ze schudde zo hevig met haar hoofd dat haar haren in het gezicht van het kind sloegen. Het begon te huilen. De winkel viel stil. De bakkersvrouw kuchte luid en boog haar grote lijf over de toonbank. Haar borsten lagen als verse bollen op het glas. ‘Daar hebben we Seije,’ zei de bakkersvrouw. Alle hoofden draaiden mijn kant op. ‘Dag Seije, kind, zeg het maar.’ Ik stond nog steeds naast de rode automaat vlak bij de deur, ik was niet aan de beurt, maar nu weken de klanten uiteen om me door te laten. ‘Seije woont op nummer drieëndertig,’ zei de bakkersvrouw, ze schreeuwde haast. 16
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 17
‘Dat is dat huisje naast de ambtswoning,’ zei iemand. ‘Ze is zijn buurmeisje,’ hoorde ik iemand fluisteren. Ik kneep het bonnetje in mijn hand fijn. ‘Ik ben nog niet aan de beurt.’ Ik deinsde achteruit, de winkel uit. Ik liep de Dorpsstraat verder in, stak het kerkplein over, langs de tuin van Het Armhuis met de wilde rozen, die minder mooi waren dan de bloemen van de buurman, maar zoeter roken, als shampoo. In mijn borst dreunde mijn hart. Harde tikken tegen mijn borstkas. Vandalen op Vlie. Begonia’s naar de knoppen. De buurman met zijn zachte blik. Ik liep de Achteromweg helemaal af langs de kleine voortuinen met kinderfietsjes waar ik al te groot voor was tegen de schutting. Pas op het schoolplein bedacht ik dat ik nu geen brood had voor Fenna. Geen vers brood voor de lunch. En Fenna at geen oud brood.
17
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 18
3. Er was een tijd dat ik nog niet wist dat ik van een eiland kwam. Ik wist wel dat er meer mensen op de wereld waren. Een heleboel, wel een triljard, dat had de juf gezegd. En God hield van hen allemaal evenveel. Dat vond ik raar, want als God van iedereen hield, dan hield hij ook van mij. En daar had ik nog nooit iets van gemerkt. Geen god die mij instopte en een verhaaltje voorlas, geen god die de armen van Friso uit de kom rukte net voordat hij zo hard aan mijn rode haren trok dat de tranen in mijn ogen sprongen. ‘Roodborstje. Seije is een roodborstje. Seije, laat je tietjes zien!’ Als er al een god bestond, dan was die wel verdomde lui. Ik was niet lui, ik kon het best, zei de juf, als ik maar wat minder zou dromen. Ik was een dromer, dat zei iedereen. Ik wist niet wat daar zo bijzonder aan was. Iedereen had toch dromen? Vandaag werd er niet gedroomd, zag ik, toen ik als laatste de klas binnen liep en zelfs de tweede bel al was gegaan. Iedereen zat op zijn plek met zijn schrift opengeslagen en zijn tas onder de tafel op de grond. De juf moest tussen de tafels door kunnen lopen zonder te struikelen. Zo moeilijk kon dat niet zijn, want ze stonden ver uit elkaar. Het was een kleine school. Iedereen wist het. Ze zagen het aan me. Friso kneep zijn ogen samen en gebaarde met zijn hand langs zijn keel alsof hij zijn keel doorsneed, maar het moest de mijne voorstellen. Ik hoorde 18
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 19
aan Teun dat hij het ook wist, zijn stem was hoger dan normaal toen ik naast hem ging zitten op mijn vaste plek. Hij schudde zijn haar uit zijn gezicht en keek ongerust. ‘Je bent te laat.’ ‘We hebben hem vermoord,’ fluisterde ik. ‘Wie?’ zei Teun veel te hard. De juf keek onze kant uit, maar ze draaide zich weer om en ging verder met de staartdelingen op het bord. ‘Heb je het nog niet gehoord dan? De buurman. Hij heeft de hand aan zichzelf geslagen, zeggen ze.’ Mijn stem begon te trillen. De tikken tegen mijn borstkas kropen nu omhoog, naar mijn oren. Het klonk dof, als je hartslag onder water. ‘Zijn hand wat?’ ‘Seije, opletten, ik sta hier niet voor Piet Snot.’ De juf tikte met een krijtje tegen het schoolbord. Ik grinnikte. ‘Wat valt er te lachen?’ Ze keek giftig, alsof ze ieder moment iets ging doen waar ze spijt van zou krijgen. Ik wilde niet lachen, maar ik lag dubbelgevouwen over tafel. ‘Wat doe jij nou?’ siste Teun. Het was doodstil. De klas hield zijn adem in. De juf keek eerst verbaasd, ‘Seije!’, daarna geïrriteerd en toen woedend. Ze gooide het krijtje naast zich neer en liep op ons tafeltje af. ‘Sssst, gek, ze komt eraan!’ Teun gaf me een schop onder tafel. ‘En nu is het afgelopen!’ Een ijskoude hand greep zich vast in mijn nek. De juf trok me het klaslokaal uit. Een pluk van mijn lange haren bleef steken in de broche op haar borstzak. Even voelde ik niets. Ik keek naar de broche op haar borst, een poes met flinke snorharen. Op elke snorhaar trilde een diamantje. Een pijnscheut trok door mijn hoofd. ‘Mijn haar, mijn haar,’ piepte ik. ‘Wie mooi wil zijn, moet pijn lijden,’ zei de juf. ‘Meisjes met lange haren moeten...’ met een ruk trok ze de broche uit mijn haar, ‘...beter kammen.’ Met een vies gezicht gooide ze een bolletje 19
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 20
rood haar in de prullenbak, sloot de deur van het klaslokaal achter zich en liet mij op de lege gang achter. Ik hurkte tussen de jassen aan de laaghangende kapstok. Het rook naar urine en vergeten lunchtrommels. Ik trok de jassen dichter om me heen en dacht aan de My Little Pony die ik op mijn verjaardag van Teun had gekregen. Aan de zon op haar My Little Pony-bil en aan haar glanzende roze manen, die heerlijk zacht voelden, vooral als je het goed bijhield. En dat deed ik. Ik zorgde goed voor mijn pony’s. Ik maakte vlechtjes in hun haren en dekte ze ’s avonds toe met een dekentje als de kilte van de zee het huis binnentrok. Ik dacht aan mijn My Little Pony’s, toen aan de hond en of ze het koud zou hebben onder de grond, en wachtte tot iemand zou zeggen dat ik naar huis mocht.
20
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 21
4. Fenna en ik woonden in het een-na-laatste huis van de straat, alsof we als we niet oppasten zo uit het dorp zouden kukelen. Achter ons begon het bos. Ik was liever bij Teun. Bij Teun thuis keken ze uit over zee. Als de wind oostwaarts woei, rook het huis de hele dag naar zilt en zout. De geur trok in je haren, je kleding, zelfs in het beddengoed, ook wanneer Teuns moeder de ramen en deuren sloot. Op die dagen gierde niet alleen de zee het huis binnen, maar ook de stemmen van de mannen die op de veerboot werkten. Zangerige mannenkreten, de klanken vervormd door de wind, zodat ik er niets van verstond. Stevige geluiden, mannengeluiden. Na het spelen bij Teun nam ik ze mee naar huis. Het huis zonder man slurpte het dorstig op. Het wiegde me ’s avonds in slaap. Er was geen man in huis en er werd niet over gepraat ook. Fenna vertelde graag over vroeger. In de keuken terwijl ze uien schilde, scherpe uien, die waren het beste. Dan maakte ze wat ze haar armoeschotel noemde, een Duitse geliefde had het haar ooit geleerd, en zat ik op de radiator naar haar te luisteren. De spijlen prikten in mijn kont, maar ik klaagde nooit. Ze sneed de uien, tientallen uien, en snipperde ze tot minieme stukjes. Ze huilde onafgebroken terwijl ze het scherpste keukenmes in de uien zette. Ik keek toe hoe ze aardappelen kookte in de schil en zag de tranen vallen. ‘Zal ik vertellen over hoe je aan je naam kwam?’ zei ze. Ze keek 21
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 22
door het keukenraam naar buiten, het bos in. Ik weet niet wat ze zag, maar ze keek verbaasd, alsof zich daar hoogst uitzonderlijke dingen afspeelden. ‘Dus nu heet je Seije, zei ik.’ Fenna wreef in haar tranende ogen. Ze veegde haar handen af aan haar broek. ‘Eigenlijk zei ik het tegen de gemeenteambtenaar, maar jij begon te lachen toen je je naam hoorde.’ Ik knikte, want ik kende het verhaal. Fenna glimlachte: ‘Een schaterlach.’ Onzin natuurlijk, ik was een baby, maar mijn moeder vertelt graag verhalen. Mijn moeder is een fantast. En meestal zo stoned als een kanarie. Dat ook. Ze had de boot genomen naar de wal. Op het dek een stickie gerookt. Misschien dat de rook mijn babylongen binnenwoei en dat dat alles verklaart, hoe ik geworden ben, maar misschien ook niet en blies de wind alles over zee. Aan de wal stapte ze op de trein. Die van tien over tien naar Leeuwarden, ze wist het nog precies. Nu had ze een kind en dan moest je iets van je leven maken. Maar kon ze dat? Dat wist mijn moeder niet zeker, dus pakte ze een blik pils uit haar tas en dronk dat sneller leeg dan de trein de stad binnenrolde. Waarom ze deze details erbij vertelde, weet ik niet. Ik geloof niet dat ik op mijn moeder na ooit iemand heb gekend die zo schaamteloos haar zonden onder ogen ziet. Ze legt ze gewoon op tafel, als een pak kaarten. Kies maar. De gemeenteambtenaar had een lange baard en droeg een corduroy bruin pak. Hij was niet blij om haar te zien. Wat hij van mij vond, zei ze niet. Hij was niet blij om haar te zien, omdat ze onderweg naar het gemeentehuis had besloten nog een blik pils open te trekken, en tijdens het wachten in de hal als niemand keek stiekem slokken nam van een derde. Als gevolg daarvan was haar tred niet meer zo zeker. En leunde ze iets te ver naar voren over de balie. 22
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 23
‘Ik wil mijn kind aangeven. Ze heb het van d’r vader. Crimineel in de dop.’ Ze lachte bier in het bebaarde gezicht. ‘Dat kan, mevrouw,’ zei de beambte, zonder een spier te vertrekken, wat Fenna flauw vond; het negeren van haar grap. ‘Mag ik uw trouwboekje even zien?’ Wat dacht die vent wel? Trouwen was voor burgertrutten. ‘Hoezo? Ik ben een bommoeder, moet u weten,’ zei Fenna. Omdat het corduroy pak nog steeds zijn hand ophield om haar trouwboekje aan te nemen, schreeuwde ze het nu: ‘Bewust Ongehuwde Moeder.’ De andere mensen in de wachtruimte schoven met hun achterwerk over de bankjes, zo stelde ik me voor. Het was 1985. Schreeuwen in het openbaar, je recht opeisen, was gewoon nog asociaal. En een kind opvoeden zonder man zielig. Ze stond keihard te liegen natuurlijk, mijn moeder. Ze wilde echt wel een man, maar wist die vent veel. Mijn vader was met de noorderzon vertrokken. ‘Je vader had betere dingen te doen,’ zei ze als het ter sprake kwam. Dat was alles wat ik wist en ik vroeg niet door. Ik kende meer verhalen zoals het mijne. De vader van Samantha uit mijn klas was ooit ’s avonds de deur uit gegaan voor een pakje sigaretten om nooit meer terug te komen. Echt gebeurd. Allejezus waar. ‘Ongehuwd,’ zei de ambtenaar en kruiste iets aan op een officieel papier. ‘Hoe mag het kind heten?’ was zijn volgende vraag. ‘Seija,’ wilde mijn moeder zeggen, want dat betekende ‘zege’ en als ze iets voor mij wenste in het leven moest het dat zijn. ‘Seija-eee,’ zei Fenna, haar tong dubbel. En dus werd Seija Seije. En ik een jongetje. Daar deden ze niet moeilijk over in de jaren tachtig. Ik groeide op met een motto. Op dat eiland. Ik had het niet zelf gekozen. Nee, het was van mijn moeder en die had het weer van haar moeder en die van... Hoe haal je een hond aan? Je negeert ’m. Komt-ie vanzelf naar je toe. Dat was het motto. We hadden 23
13454a-v8_Het leek stiller dan het was 9-1-14 10:42 Pagina 24
geen hond meer, geen enkel huisdier trouwens, nu Drummer dood was. Maar dat was ook nergens voor nodig, een dier in huis. Mijn moeder had mij. En ik kwam maar al te graag bedelen om haar aandacht, ieders aandacht overigens, want wat schaars is, dat wil je. Het is net als met ijs, of met kroketten.
24