Duurzaamheid: Beter milieu begint wel/niet bij jezelf

‘We hebben het geweten’ luidde het thema van de Vrouwencursusweken (VCW) in 2022. De week stond grotendeels in het teken van klimaat en duurzaamheid.

Verschillende prominente sprekers confronteerden de deelneemsters met de actuele problemen. Een week om hoofdpijn van te krijgen? Gelukkig werden er ook oplossingen geboden.

Het geweten werd aangesproken. We wisten het toch al lang? Want exact vijftig jaar geleden kwam het rapport ‘Grenzen aan de groei’ van de Club van Rome uit. Nu was het een boekje van de acteur­ dichter Ramsey Nasr dat de vrouwen vooraf als huiswerk hadden meegekregen. In ‘De Fundamenten’ beschrijft hij de stand van ons land in crisistijd. Een aanklacht, een 21ste­eeuws J’accuse? Het viel enkele vrouwen niet gemakkelijk om achter de zware problematiek nog lichtpunten te ontdekken.

De VCW­werkgroep had ter ondersteuning voor een uitgebreide leeswijzer, inclusief discussievragen, gezorgd. De uitwisseling in kleine kring (leesgroepen) was een goede start van de week.

Goedbedoeld

Hoe duurzaam kunnen we zelf zijn? Wat kunnen we persoonlijk doen om de klimaatverandering tegen te gaan? Bekende voorbeelden kwamen voorbij: korter douchen, minder vlees eten en de cv een paar graden lager. Maar dat zal de wereld niet redden, gelooft journalist Jaap Tielbeke (De Groene Amsterdammer). ‘Goedbedoeld, en we zullen actief ons aandeel moeten leveren, maar het zet geen zoden aan de dijk.’ Hij schreef er het boek ‘Een beter milieu begint níet bij jezelf’ over. De werkelijke ingrepen moeten van de overheid en het grote bedrijfsleven komen. In een overtuigend betoog pleitte Tielbeke voor forse investeringen in het openbaar vervoer (tegen het autorijden) en afschaffing van de intensieve veehouderij (tegen de ongeremde vleesconsumptie).

Psycholoog Andreas Wismeijer legde uit waarom het zo moeilijk is om wat je wilt doen ook uit te voeren. Nivon draagt toch traditioneel zorg voor de natuur uit? Met het bewustzijn zit het wel goed, maar de praktijk is soms weerbarstiger.

Daar tegenover schetste industrieel ondernemer Babette Porcelijn een positiever beeld. Bij de VCW in 2018 wees zij al op mogelijkheden om je ecologische voetafdruk te verkleinen. Ze toonde de aanwezigen toen een Top­10 van punten die een negatieve impact hebben op ons gedrag. Haar medewerker Elise van den Berg lichtte nu het plan toe, dat zij ‘Het Happy 2050 Scenario’ hebben genoemd.

Tandje bij

De VCW­ deelnemers voelden zich over het algemeen nauw betrokken bij het gekozen onderwerp. Een van hen zei: “Met mijn kinderen en kleinkinderen praat ik er natuurlijk ook over. Het verhaal van Tielbeke vond ik zeker inspirerend. Dat sprong er echt uit.” Een enkeling werd echter somber van het zware thema: “We hebben het inderdaad allang geweten. En dit knaagt aan je geweten.”

De meeste vrouwen kregen bevestiging van wat zij al doen om duurzamer te leven. Enkele anderen zagen een stimulans om hun gedrag aan te passen en een tandje bij te zetten.

De ondertitel van deze VCW was ‘Wat geven we door?’. En doorgeven, dat deed het gezelschap ter afsluiting maar al te graag, samen met de twee jongere Nivonners Céline Steenbergen en Iris Vermaas. Een hoopvol slot van een intensieve midweek.•