Ερευνητική Εργασία Α΄ Λυκείου -Εθισμός στο Διαδίκτυο

Γυμνάσιο & Λυκειακές Τάξεις Βασιλικής Έκθεση Ερευνητικής Εργασίας

“Ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο”

Α’ Λυκείου

Επιμέλεια Εργασίας: Κατηφόρης Διονύσης Κατωπόδη Ελένη Μπελεγρίνου Αναστασία Πολίτη Βασιλική Πολίτης Αλέξανδρος Σκληρός Γεώργιος Σκληρός Ευστάθιος Σολδάτου Σταυρούλα Φατούρου Σταματία

Επιβλέπων καθηγητής: Μαργέλης Γεώργιος

Σχολικό έτος: 2016-2017

Περίληψη

Στην παρούσα εργασία θα ασχοληθούμε με τον εθισμό των νέων στο διαδίκτυο. Θα αναφερθούμε στον ορισμό του εθισμού στο διαδίκτυο, στην ιστορία του, θα αναλύσουμε τα αίτια που οδηγούν στον εθισμό, επίσης θα δούμε πως αντιδρούν οι νέοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακόμα θα προσεγγίσουμε τις ηλικιακές ομάδες, το τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για τον εθισμό, τα συμπτώματα που ακλουθούν τις συνέπειες που έχει ο εθισμός και το πώς μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε. Τέλος σύμφωνα με την έρευνα που κάναμε στο χώρο του σχολείου θα παρουσιάσουμε τα ευρήματα και άλλων ερευνών όπως και τους τύπους συμπεριφορών που υπάρχουν στο διαδίκτυο.

2

Περιεχόμενα Περιεχόμενα Περίληψη............................................................................................................................... 2 Περιεχόμενα .............................................................................................................................. 3 Εισαγωγή ................................................................................................................................... 4 Ορισμός ..................................................................................................................................... 4 1.

Ιστορία του εθισμού στο διαδίκτυο ................................................................................... 5

2.

Αίτια .................................................................................................................................. 6

3.

Οι νέοι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης....................................................................... 8

4.1. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με διάφορους τρόπους ...................................................................................................................................... 9 4.1. Οι αρνητικές επιπτώσεις των Social Media ....................................................................... 9 3.2.

Το facebook στη ζωή των νέων ................................................................................... 10

4.

Ηλικιακές ομάδες και συχνότερη εξάρτηση .................................................................... 10

5.

Τι θα πρέπει να γνωρίζουν και τι να κάνουν οι γονείς .................................................... 11

6.

Συμπτώματα .................................................................................................................... 12

7.

Συνέπειες ......................................................................................................................... 13

8.

Αντιμετώπιση του εθισμού .............................................................................................. 14

9.

Ευρήματα άλλων ερευνών ............................................................................................... 15

10.

Τύποι συμπεριφορών στο διαδίκτυο ........................................................................... 17

Συμπεράσματα......................................................................................................................... 18 Αποτελέσματα ......................................................................................................................... 19 Επίλογος .................................................................................................................................. 27 Βιβλιογραφία ...................................................................................................................... 28

3

Εισαγωγή Στις μέρες μας συναντάμε διάφορα είδη εθισμού. Παραδείγματα: Ναρκωτικά, αλκοόλ, κάπνισμα, φαγητό και το διαδίκτυο. Στην παρούσα εργασία αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με ένα θέμα που επηρεάζει σημαντικά τους νέους της ηλικίας μας, τον εθισμό των νέων στο διαδίκτυο.

Ορισμός Ο «εθισμός» των νέων στο διαδίκτυο αποτελεί ένα φαινόμενο της σύγχρονης εποχής, καθώς το διαδίκτυο έχει διεισδύσει στα περισσότερα νοικοκυριά την τελευταία κυρίως δεκαετία. Ακόμη και οι ειδικοί της ψυχιατρικής βρίσκονται σε αμηχανία μπροστά στην ανάγκη εξεύρεσης ικανοποιητικού ορισμού για αυτό. Έχουν δοθεί διάφοροι ορισμοί για την έννοια του εθισμού. Οι σημαντικότεροι αναφέρουν:  Είναι η υπερβολική χρήση του Διαδικτύου που παρεμβαίνει στην προσωπική ζωή του ανθρώπου. Αν και ο όρος «εθισμός» στο Διαδίκτυο παραμένει αμφιλεγόμενος από την επιστημονική κοινότητα παρόλα αυτά έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις παιδιών και εφήβων που δαπανούν υπερβολικά πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή παίζοντας ηλεκτρονικά-διαδικτυακά παιχνίδια, μιλώντας διαδικτυακά σε δωμάτια συνομιλιών ή σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. facebook), ενώ ξεχνούν ή παραμελούν άλλες σημαντικές δραστηριότητες.  O Εθισμός στο Διαδίκτυο είναι ένας ευρύς όρος, ο οποίος καλύπτει ένα φάσμα συμπεριφορών και προβλημάτων ελέγχου 4

των παρορμήσεων, σχετιζόμενες με τη χρήση του διαδικτύου. Το κοινό στοιχείο είναι ότι η συμπεριφορά του ατόμου διαταράσσει τη καθημερινότητα του και είναι ένας ψυχοπαθητικός παράγοντας για το περιβάλλον του. Μπορούμε να πούμε με απλά λόγια ότι αναφέρεται στη περίπτωση όπου το διαδίκτυο αποκτά μεγαλύτερη σημασία και προτεραιότητα στη ζωή μας από τους φίλους, την οικογένεια και την εργασία μας, κυριαρχεί στη καθημερινότητα μας και είναι ένα στοιχείο της που δεν θέλουμε να αποχωριστούμε.

1. Ιστορία του εθισμού στο διαδίκτυο Ο εθισμός στο διαδίκτυο μια σχετικά νέα μορφή εξάρτησης, προτάθηκε ως όρος πρώτη φορά από τον Goldberg (1995) και έγινε δημοφιλής με την καινοτόμο έρευνα της Young (1996), αναφέρεται στην «καταναγκαστική, υπερβολική χρήση του διαδικτύου και τον εκνευρισμό ή τη δυσθυμική συμπεριφορά που παρουσιάζεται κατά τη στέρησή της» (Mitchell, 2000). Ο εθισμός στο Διαδίκτυο αν και δεν έχει επισήμως αναγνωρισθεί ως κλινική οντότητα παρά μόνο σε Κίνα, Ν.Κορέα και Ταιβάν, αποτελεί μια κατάσταση, που προκαλεί σημαντική έκπτωση στην κοινωνική και επαγγελματική ή ακαδημαϊκή λειτουργικότητα του ατόμου. Οι ειδικοί της ψυχικής υγείας όλο και συχνότερα καλούνται, να προσεγγίσουν θεραπευτικά άτομα με προβληματική χρήση του Διαδικτύου.

5

2. Αίτια

Οι αιτίες που οδηγούν στον εθισμό των νέων στο διαδίκτυο είναι πολλές. Το διαδίκτυο στις μέρες μας αποτελεί βασικό παράγοντα στη διασκέδαση των νέων. Συνήθως εκφράζεται με τη χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε ακραίες περιπτώσεις τον ηλεκτρονικό τζόγο ακόμη και την πορνογραφία. Ένα από τα κύρια αίτια που οδηγούν στον εθισμό των νέων είναι η δυσκολία του παιδιού να αναπτύξει την κοινωνική του ζωή. Σε μία τέτοια περίπτωση το παιδί διαφεύγει στο διαδίκτυο όπου μπορεί να δημιουργήσει μια ιδανική προσωπικότητα του εαυτού του που ωστόσο θα είναι εικονική και όχι πραγματική. ‘Ένα επιπλέον λάθος είναι ότι ο νέος θεωρεί πως στο διαδίκτυο δεν υπάρχουν συνέπειες των πράξεων του, αφού η 6

πλοήγηση του είναι ανώνυμη και δεν έχει οπτική επαφή με τα άτομα που συναναστρέφεται στον διαδικτυακό χώρο, σε αντίθεση με τη πραγματική ζωή. Με αυτό το σκεπτικό κάνει πραγματικότητα στο διαδίκτυο αυτά που δεν μπορεί να κάνει στην κανονική ζωή. Το μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων που εθίζονται στο διαδίκτυο είναι αγόρια, παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε δύσκολες συνθήκες ή που αντιμετωπίζουν ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, υπερκινητικότητα και κοινωνική φοβία. Παρατηρείται επίσης πως τα παιδιά εθίζονται στο διαδίκτυο επειδή δεν υπάρχει έλεγχος από τους γονείς είτε γιατί λείπουν πολλές ώρες από το σπίτι λόγω δουλειάς, είτε γιατί αδιαφορούν για τα παιδιά τους. Πολλές φορές οι γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά τους είναι ασφαλή επειδή είναι μέσα στο δωμάτιο τους και νομίζουν ότι μπορούν να τα ελέγξουν. Άλλες αιτίες είναι η έλλειψη απαραίτητης αγάπης από τους γονείς που οδηγεί πολλές φορές ακόμη και στην κακοποίηση τους από το περιβάλλον στο οποίο ζουν.

7

3. Οι νέοι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Η ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι αλματώδης στις μέρες μας. Οι νέοι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επικοινωνούν, να κάνουν γνωριμίες ακόμη και να διασκεδάζουν. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίζονται σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες: Α)”social networking “ σε αυτή την κατηγορία ανήκει το facebook, twitter, instagram και πολλές άλλες παρόμοιες σελίδες που μας δίνουν τη δυνατότητα να σχολιάσουμε και να εκφράσουμε την άποψη μας. Β)”conversation apps” όπως το Skype το Oovoo και άλλα. Τα οποία μας βοηθούν να επικοινωνούμε μα φίλους και συγγενείς από άλλες χώρες . Γ)’’video’’που αποτελείται από YouTube και άλλα παρόμοια websites που μας βοηθούν να μοιραζόμαστε φωτογραφίες και βίντεο.

8

4.1. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με διάφορους τρόπους Βοηθά τα παιδιά να συνδεθούν με την υπόλοιπη οικογένεια που ενδεχομένως να λείπει στο εξωτερικό.  Βοηθά στην ανάπτυξη της αντίληψής τους.  Μαθαίνουν νέα πράγματα και ανταλλάσσουν ιδέες με συνομήλικους γύρω από την τεχνολογία.  Βοηθά τα παιδιά να είναι αυτόνομα  Βοηθά τα παιδιά να επικοινωνούν και ενθαρρύνει την ελευθερία της έκφρασης. 

4.1. Οι αρνητικές επιπτώσεις των Social Media Στην ηλικία των μικρότερων παιδιών, που ο εγκέφαλός τους τότε χτίζεται, σίγουρα η πολλή χρήση του υπολογιστή και του σερφαρίσματος στο internet, θα επηρεάσει αρνητικά τα παιδιά. Επίσης για όσους δεν γνωρίζουν τα social media, έχουν μια σκοτεινή πλευρά. Όπως με το σύμβολο του καλού και του κακού, «γινγκ και γιανγκ» έτσι και το διαδίκτυο έχει την καλή και την κακή πλευρά.

1. Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος σχετικά με το πεδίο των πληροφοριών. Αν τα παιδιά δεν έχουν τη γονική επίβλεψη μπορούν να οδηγηθούν σε σελίδες με άσεμνο περιεχόμενο.

2. Μπορεί να πέσουν θύματα ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός μπορεί να έχει επικίνδυνες και δυνητικά θανατηφόρες συνέπειες.

3. Η πολλή χρήση του διαδικτύου μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά αρνητικά και να τα οδηγήσει στον λεγόμενο κοινωνικό εθισμό του διαδικτύου. Ο εθισμός συνήθως εκδηλώνεται με διάφορα σωματικά συμπτώματα.

4. Τα social media μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα των παιδιών να αναπτύξουν ισχυρές διαπροσωπικές σχέσεις.

9

Οι γονείς θα πρέπει να βεβαιώνονται με κάθε τρόπο ότι το παιδί τους ξοδεύει ποιοτικό χρόνο σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, ενισχύοντας πάντα το παιδί τους με τα θετικά που μπορεί να προσφέρει η χρήση του διαδικτύου.

3.2.

Το facebook στη ζωή των νέων

Αποτελέσματα έρευνας που διεξήχθη από το California State University απέδειξε ότι η συνεχής χρήση του Facebook από χρήστες που διαρκώς επικοινωνούν μέσω της εφαρμογής αυτής προκαλεί εθισμό αλλά και στερητικά συμπτώματα που παραπέμπουν σε αυτά της κοκαΐνης. Αυτό συμβαίνει διότι τόσο το facebook όσο και η κοκαΐνη διεγείρουν την ίδια περιοχή του εγκεφάλου. Όμως το θετικό σχετικά με τους «κολλημένους» στο πανίσχυρο μέσο δικτύωσης είναι ότι η απεξάρτηση είναι πολύ πιο εύκολη συγκριτικά με την κοκαΐνη. Στην ίδια έρευνα αναφέρεται ότι η εξάρτηση από την υπερβολική χρήση του Facebook μπορεί να διαπιστωθεί κλινικά μέσω της γνωστής εγκεφαλικής απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού. Η εξαρτησιογόνος επίδραση εντοπίζεται στη φαιά ουσία, στην ίδια δηλαδή περιοχή όπου επιδρά και η κοκαΐνη. Η θετική είδηση που προκύπτει από την μελέτη είναι ότι όσοι χρησιμοποιούν το Facebook σε βαθμό καταναγκασμού μπορούν να απαλλαγούν από την εξάρτηση με σχετική θεραπεία επικεντρωμένη στη διαμόρφωση διαφορετικής συμπεριφοράς.

4. Ηλικιακές ομάδες και συχνότερη εξάρτηση Το φαινόμενο του εθισμού συνήθως παρουσιάζεται σε παιδιά στην εφηβική ηλικία αρχικά στην πρώιμη εφηβεία ή και σε μικρότερη ηλικία, μετά στην μέση εφηβεία και τέλος στην 10

όψιμη. Άλλη μία περίπτωση είναι οι φοιτητές οι οποίοι όταν φύγουν από το σπίτι τους είναι μακριά από την επίβλεψη των γονιών τους και πρέπει μόνοι τους να ελέγξουν το όριο χρήσης του διαδικτύου. Ακόμη άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στρέφονται στην κοινωνική δικτύωση, τον διαδικτυακό τζόγο και τη διαδικτυακή πορνογραφία.

5. Τι θα πρέπει να γνωρίζουν και τι να κάνουν οι γονείς Ο ρόλος των γονέων είναι πολύ σημαντικός τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση του εθισμού των παιδιών τους στο διαδίκτυο. Πρόληψη: Μερικοί από τους τρόπους τους οποίους θα βοηθήσουν τους γονείς όσον αναφορά την πρόληψη του εθισμού, για να έχουν πλήρη έλεγχο για την χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά τους είναι αρχικά ότι θα πρέπει να χρησιμοποιούν και αυτοί το διαδίκτυο μαζί με τα παιδιά τους, ώστε να έχουν την δυνατότητα να τους δείξουν πως πρέπει να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο σωστά και με ασφαλή τρόπο. Επιπλέον οι γονείς θα πρέπει να διαθέσουν περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο, όταν τα παιδιά φθάσουν στην εφηβεία, ώστε να θέσουν κάποια όρια σχετικά με το τι θα πρέπει να κάνουν τα παιδιά στο διαδίκτυο για να είναι ασφαλής. Ακόμα καλό θα ήταν ο υπολογιστής να βρίσκεται σε ένα χώρο που θα μπορούν να τον χρησιμοποιούν όλα τα μέλη του σπιτιού και οι γονείς να ελέγχουν τις δραστηριότητες του παιδιού. Με αυτούς τους τρόπους ίσως καταφέρουν οι γονείς να προλάβουν τα παιδιά τους από το να εθιστούν στο διαδίκτυο και να μην έχουν στην συνέχεια προβλήματα στην κοινωνική τους ζωή. Τέλος οι γονείς για να δώσουν το σωστό παράδειγμα στα παιδιά τους καλό θα ήταν να μην διαθέτουν υπερβολικό χρόνο 11

στον υπολογιστή και να ασχολούνται περισσότερο με τα παιδιά τους έτσι ώστε να κάνουν το ίδιο και εκείνα.

Αντιμετώπιση: Στη συνέχεια καλό θα ήταν οι γονείς να έχουν υπόψη τους κάποιους τρόπους αντιμετώπισης αν εθιστούν τα παιδιά τους στο διαδίκτυο. Θα πρέπει να έχουν ένα καλό επίπεδο επικοινωνίας με τα παιδιά τους και να θέτουν στόχους όπως το να βρουν την κατάλληλη στιγμή να συζητήσουν μαζί τους η οποία θα είναι πριν την πλοήγηση στο διαδίκτυο και όχι μετά. Θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για την αρνητική στάση του παιδιού, να έχουν επιχειρήματα και αν αποτύχουν να βρουν καινούργιους τρόπους όπως το να δείχνουν στο παιδί τους πόσο νοιάζονται, να βάζουν λογικούς κανόνες στη χρήση του διαδικτύου, η τοποθέτηση του υπολογιστή να είναι σε κοινό χώρο στο σπίτι για να ελέγχεται το είδος της χρήσης και τέλος να ενθαρρύνουν το παιδί να βρει εναλλακτικές δραστηριότητες.

6. Συμπτώματα

Τα συμπτώματα που οδηγούν στον εθισμό του διαδικτύου διακρίνονται σε σωματικά και ψυχολογικά. Μερικά από τα ψυχολογικά συμπτώματα είναι η ανικανότητα μας να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε συνεχώς τα ηλεκτρονικά μέσα ακόμα και αν το θέλουμε, ενώ αναζητούμε όλο και περισσότερο χρόνο να ξοδέψουμε στο διαδίκτυο καθώς έχουμε μια έντονη αίσθηση ευφορίας. Επίσης νιώθουμε ανασφάλεια κάθε φορά που βρισκόμαστε μακριά από το διαδίκτυο. Ακόμη η αυξημένη χρήση οδηγεί στην παραμέληση της οικογένειας και των φίλων και στην απομόνωση αφού γινόμαστε επιθετικοί, οξύθυμοι και θλιμμένοι όταν δεν 12

βρισκόμαστε στον υπολογιστή. Τέλος λέμε ψέματα στους φίλους και στην οικογένεια μας για τις δραστηριότητες μας στο διαδίκτυο και αντιμετωπίζουμε προβλήματα στο σχολείο. Τα σωματικά συμπτώματα είναι όταν αντιμετωπίζουμε διατροφικές διαταραχές (φτάνουμε σε σημείο να μην τρώμε ή και το αντίθετο),διαταραχές του ύπνου, μυοσκελετικές παθήσεις, όπως η σκολίωση, μειωμένη αθλητική δραστηριότητα, παραμέληση της προσωπικής υγιεινής και τέλος ημικρανίες και ξηρά μάτια ή τη μυωπία.

7. Συνέπειες Για τα παιδιά και τους εφήβους η χρήση του διαδικτύου για περισσότερο από 10 ώρες την εβδομάδα αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων εξάρτησης από το διαδίκτυο και έχει σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τοµείς της λειτουργικότητας τους . Συγκεκριμένα μπορεί να προκαλέσει την απομόνωση του εφήβου από την καθημερινή ζωή, που συνεπάγεται και την κοινωνική ζωή. Ως εκ τούτου προκαλεί 13

την μείωση κοινωνικών συναναστροφών, την περιορισμένη επικοινωνία με το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον ή ακόμη και την επιθετική συμπεριφορά απέναντί τους. Επίσης ως συνέπεια παρουσιάζεται η παραμέληση της προσωπικής υγιεινής και της φυσικής άσκησης καθώς και οι διαταραχές διατροφής (ανορεξία) ή αύξηση κινδύνου εµφάνισης παχυσαρκίας εξαιτίας της υπερβολικής χρήσης υπολογιστή που καθιστά το παιδί συνεχώς σε μια καρέκλα. Ακόμη μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη λόγω άγχους και διαταραχές κατά τον ύπνο τους από την έλλειψη επαρκούς ύπνου. Η πιο έντονη συνέπεια που εμφανίζεται και ως σύμπτωμα είναι η πτώση της σχολικής επίδοσης.

8. Αντιμετώπιση του εθισμού Ο εθισμός από το διαδίκτυο αναγνωρίζεται από την ψυχιατρική κοινότητα ως ξεχωριστή ψυχοσωματική διαταραχή γι’ αυτό χρειάζεται ειδική θεραπεία. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά κέντρα που βοηθούν τους εφήβους να ξεφύγουν από τον εθισμό τους. Η παρακολούθηση κάθε περίπτωσης γίνεται από τετραμελή ομάδα στην οποία συμμετέχουν παιδίατρος, παιδοψυχίατρος, παιδοψυχολόγος και οικογενειακός σύμβουλος. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας δε σταματά η χρήση, αλλά ο έφηβος μαθαίνει να θέτει όρια στη χρήση και να αρχίσει και πάλι την ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες. Παρ’ όλα αυτά, σε περίπτωση που κάποιο από τα παιδιά αντιμετωπίζει και άλλα προβλήματα πέρα από τον εθισμό του, υπάρχει και κατάλληλη φαρμακολογία. Σύμφωνα με μελέτες, το 1/3 από τα παιδιά ανταποκρίνεται πολύ θετικά, ειδικά όταν η εξάρτηση βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο.

14

9. Ευρήματα άλλων ερευνών Η πλειονότητα των έφηβων στην Ελλάδα περνούν ένα μεγάλο μέρος της ημέρας τους μπροστά σε συσκευές με οθόνη. Ένας στους επτά έφηβους εμφανίζει συμπτώματα εξάρτησης από τη χρήση του Ίντερνετ, ενώ αρκετοί ασχολούνται και με τον τζόγο. Ένα στα οκτώ αγόρια βρίσκεται σε κίνδυνο προβληματικής ενασχόλησης με τον τζόγο, ενώ το 4,2% έχουν, ήδη, προβληματική ενασχόληση. Αυτό προκύπτει από έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας (ΕΠΙΨΥ), που δόθηκε στη δημοσιότητα. Η έρευνα διεξήχθη το 2014 σε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 4.141 εφήβων, υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, με την επιστημονική ευθύνη της ομότιμης καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Α. Κοκκέβη. Περισσότεροι από τους μισούς έφηβους στην Ελλάδα, ηλικίας από 11 έως 15 ετών, (το 54,5%), περνούν κατά μέσο όρο τουλάχιστον πέντε ώρες την ημέρα μπροστά σε κάποια ηλεκτρονική συσκευή με οθόνη (τηλεόραση, υπολογιστή, κινητό τηλέφωνο κ.α.), τα αγόρια, μάλιστα, σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό (60,3%) από ό,τι τα κορίτσια (48,7%). Οι έφηβοι αφιερώνουν στις οθόνες συνολικά δυόμιση ώρες την ημέρα, περισσότερο χρόνο τα Σαββατοκύριακα από ό,τι τις καθημερινές. Τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα παρακολουθούν ταινίες ή βίντεο οι τρεις στους πέντε έφηβους (60%), ένας στους τρεις παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια (36%) και δύο στους πέντε (43%) περνούν χρόνο μπροστά στην οθόνη για άλλους λόγους. Τα αγόρια αναφέρουν παρακολούθηση τηλεόρασης ή βίντεο για τουλάχιστον πέντε ώρες την ημέρα, σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό (13%) από ό,τι τα κορίτσια (7,7%). Επιπλέον, τα αγόρια παίζουν σε ηλεκτρονικές κονσόλες τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα σε σχεδόν διπλάσιο ποσοστό (48%) από ό,τι τα κορίτσια (25%). Ωστόσο, τα δύο φύλα δεν διαφέρουν σημαντικά στον χρόνο που αφιερώνουν στην 15

ενασχόληση με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή άλλη συσκευή για ενημέρωση, κοινωνική δικτύωση κ.λπ. Ο χρόνος που αφιερώνουν οι 11χρονοι σε ηλεκτρονικές συσκευές με οθόνη είναι σημαντικά λιγότερος συγκριτικά με τους έφηβους ηλικίας 13 και 15 ετών. Οι 15χρονοι αναφέρουν ενασχόληση με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή άλλη συσκευή για ενημέρωση, κοινωνική δικτύωση κ.λπ., τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα, σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από τους μαθητές μικρότερης ηλικίας (57% οι 15χρονοι, 49% οι 13χρονοι και 24% οι 11χρονοι). Οι 13χρονοι αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό (44%) ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια σε σύγκριση, τόσο με τους μικρότερους (28%), όσο και με τους μεγαλύτερους έφηβους (36%). Από το 2006 έως το 2014, από τη μία μειώθηκε σημαντικά ο χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης ή βίντεο από τους έφηβους (από 73,5% το 2006 σε 60% το 2014), ενώ από την άλλη αυξήθηκε ραγδαία η ενασχόλησή τους με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή άλλες ηλεκτρονικές συσκευές (από 13% το 2006 σε 43% το 2014) και λιγότερο με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια (από 28% το 2006 σε 36% το 2014). Συμπτώματα εξάρτησης από το Ίντερνετ εμφανίζει ένας στους επτά μαθητές ηλικίας 15 ετών (14,1%), σε σχεδόν ίδια ποσοστά τα αγόρια (13,9%) και τα κορίτσια (14,4%). Παράλληλα, εντείνεται η ενασχόληση των 15χρονων με τον κάθε είδους τζόγου. Δύο στους πέντε (43,5%) έχουν στοιχηματίσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό τα αγόρια (68%) από ό,τι τα κορίτσια (21%), ενώ ποσοστό 13,8% ανέφεραν ότι έχουν στοιχηματίσει περισσότερες από 20 φορές στη ζωή τους. Το 8,5% αναφέρουν ότι τον τελευταίο χρόνο στοιχημάτισαν τουλάχιστον 20 φορές.

16

Εξετάζοντας τα πιθανά συμπτώματα εξάρτησης από τον τζόγο, σύμφωνα με το ΕΠΙΨΥ, ένα ποσοστό 6,7% των 15χρονων εφήβων.

10.

Τύποι συμπεριφορών στο διαδίκτυο

Από την επιστημονική ομάδα του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου παρουσιάζονται τέσσερις τύποι συμπεριφορών. Ο πρώτος τύπος αφορά στην υπερβολική χρήση ιστοσελίδων που απευθύνονται σε ενηλίκους για διαδικτυακό σεξ (cybersex) και διαδικτυακό πορνογραφικό υλικό (cyber porn). Ο δεύτερος τύπος αφορά στις διαδικτυακές σχέσεις. Υπερβολική, δηλαδή, ενασχόληση σε διαδικτυακές διαπροσωπικές σχέσεις στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και τα δωμάτια συνομιλίας - γνωστά ως chat rooms - ή άλλων υπηρεσιών άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων όπως το MSN. Ο τρίτος τύπος αφορά στην υπερβολική ενασχόληση με τον τζόγο και τις διαδικτυακές αγορές. Στον τέταρτο τύπο περιλαμβάνεται η υπερβολική περιήγηση, δηλαδή συνεχόμενο και διαρκές «σερφάρισμα» στο Διαδίκτυο και αναζητήσεις σε βάσεις δεδομένων. Τέλος, ο πέμπτος τύπος αφορά στην υπερβολική ενασχόληση με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, εμμονή, δηλαδή, με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, που όπως φαίνεται στη χώρα μας μαζί με τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν τους πρωταρχικούς παράγοντες που οδηγούν σε διαδικτυακές συμπεριφορές εξάρτησης.

17

Συμπεράσματα

Συνοψίζοντας, η εξάρτηση στο Διαδίκτυο χαρακτηρίζεται από: την αδυναμία του ατόμου να ελέγξει την ενασχόληση και το χρόνο παραμονής του σε αυτό, την αίσθηση ότι ο κόσμος είναι βαρετός και αδιάφορος κατά την απουσία Διαδικτύου, την πρόκληση συναισθημάτων ευφορίας, σε περίπτωση σύνδεσης με το Διαδίκτυο αλλά και ανησυχίας και διέγερσης, σε περίπτωση αποσύνδεσης ή ελάττωσης της επαφής. Τα ψυχολογικά συμπτώματα που παρατηρούνται από τον εθισμό στο διαδίκτυο είναι η υπέρμετρη ευχαρίστηση την ώρα που βρίσκονται σε αυτό, δυσκολία διακοπής από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή αλλά και η προσπάθεια εύρεσης όλο και περισσότερου χρόνου για να περάσει σε αυτόν. Επίσης ο χρήστης νιώθει ψυχολογικά κενός την ώρα που βρίσκεται μακριά από τον υπολογιστή και τις περισσότερες φορές οι υποχρεώσεις του δεν τον απασχολούν. Η πρόληψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση του φαινομένου και επομένως οι επίσημοι φορείς έχουν υποχρέωση για την ενημέρωση του φαινομένου. Είναι υπόθεση όλων μας και κυρίως της Πολιτείας να μεριμνήσει, ειδικά, στις μέρες μας που περισσότερο από ποτέ η ελληνική κοινωνία σε αυτή την περίοδο κρίσης έχει ανάγκη από ΥΓΙΗ και ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ πληθυσμό για την ανάπτυξη και την εξέλιξή της. Ο εθισμός στο διαδίκτυο και η αντιμετώπισή του πρέπει αδιαμφισβήτητα να αποτελεί μέρος της πρόληψης και της προαγωγής υγείας. Συμπεραίνοντας, το θέμα είναι να ελέγχεις τον εαυτό σου και να καταλαβαίνεις πότε υπερβαίνεις το κανονικό. Αν δεν τα νιώθεις αυτά, τότε έχεις αρχίσει να επηρεάζεσαι και να «αυτοκαταστρέφεσαι»… χωρίς να το καταλαβαίνεις.

18

Αποτελέσματα Από την έρευνα που κάναμε στα πλαίσια του project και από τις απαντήσεις του ερωτηματολογίου συμπεραίνουμε ότι οι πιο πολλοί νέοι σπαταλούν πολλές ώρες στο διαδίκτυο και οι περισσότεροι δήλωσαν ότι ξέρουν τους κίνδυνους που διατρέχουν την ώρα που σερφάρουν στο διαδίκτυο αλλά αποζητούν να γίνει επιπλέον ενημέρωση στο σχολείο τους για τον εθισμό. Επιπρόσθετα ο μέσος όρος που χρησιμοποιεί το διαδίκτυο είναι για παιχνίδια. Πολλοί προσπάθησαν να κάνουν κάτι για να το ελαττώσουν αλλά λίγοι το πέτυχαν. Στην πρώτη θέση χρήσης βρίσκονται τα κινητά ακολουθούν τα tablet και τέλος τα laptop. Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας.

1) Ταυτότητα της έρευνας.

Στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε το τελευταίο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου συμμετείχαν 58 άτομα και από ότι παρατηρούμε στο παραπάνω διάγραμμα ήταν περισσότερα τα αγόρια από τα κορίτσια.

19

2)

Στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε βλέπουμε ότι οι περισσότεροι μαθητές είναι από το γυμνάσιου που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο μας.

3)

Από ότι βλέπουμε σχεδόν όλοι έχουν υπολογιστή.

20

4)

Παρατηρούμε την συχνή χρήση του κινητού και μετά ακολουθεί το τάμπλετ και στο τέλος το λάπτοπ.

5)

21

Ήταν αρκετοί αυτοί που μας απάντησαν ότι είναι ενημερωμένοι για τους κίνδυνους που διατρέχουμε στο ίντερνετ, λιγότεροι που είναι λίγο ενημερωμένοι και ένα μικρό ποσοστό ήταν αυτοί που δεν είναι καθόλου.

6)

Περισσότεροι μας απάντησαν ότι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο 1 με 2 ώρες αμέσως μετά ήταν αυτοί που μένουν 3 με 4 ώρες και οι λιγότεροι ήταν αυτό που παραμένουν περισσότερες από 4 ώρες.

22

7)

Πολλοί προσπάθησαν να ελαττώσουν τις ώρες που βρίσκονται στο διαδίκτυο αλλά ήταν αρκετοί και αυτοί που δεν έκανα καμία προσπάθεια.

8)

Εντυπωσιαστήκαμε από τις απαντήσεις τους. Προσπάθησαν αλλά δεν τα κατάφεραν, ήταν λίγοι αυτοί που τα κατάφεραν.

23

9)

Οι πιο πολλοί το χρησιμοποιούν για παιχνίδια μετά οι πιο λίγοι για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το μικρότερο ποσοστό το χρησιμοποιεί για ενημέρωση.

10)

Το μεγαλύτερο ποσοστό θεωρεί ότι δεν είναι ασφαλές ενώ λίγοι πιστεύουν ότι είναι.

24

11)

Είναι μεγάλο το ποσοστό που θα ήθελε να ενημερωθεί για τον εθισμό στο διαδίκτυο και ένα μικρότερο ποσοστό δεν θα το προτιμούσε.

25

26

Επίλογος Συνοψίζοντας ο εθισμός του διαδίκτυο στις μέρες μας είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο και δύσκολα μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε, καλό θα ήταν να μπορέσουμε να το προλάβουμε όταν δούμε τα πρώτα συμπτώματα ώστε να μην γίνει πιο σοβαρό. Ακόμα κι’ αν γίνει σοβαρό υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε, πολλές φορές όμως είναι δύσκολο να το πετύχουμε όσο κι’ αν προσπαθήσουμε. Γι’ αυτό το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να φροντίσουμε να μην φτάσουμε σε αυτό το σημείο και να ελαττώσουμε τις ώρες στο διαδίκτυο

27

Βιβλιογραφία

http://diadiktio.wikispaces.com/%CE%95%CE%B8%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF% 8C%CF%82+%CF%83%CF%84%CE%BF+%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B4%C E%AF%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%BF http://www.saferinternet.gr/index.php?objId=Category264&parentobjId=Page187 http://internetaddictionteaph.wikispaces.com http://www.paidiatros.com/children/Internet-Use-abuse-addiction http://www.kiosterakis.gr/new/epikairothta/kosmos/254--onlinehttp://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1901/PressReleases/A1901 _SFA20_DT_AN_00_2013_01_F_GR.pdf http://www.tlife.gr/Article/news-farmtown/0-9-13119.html http://www.hasiad.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=40&Itemid=24& lang=el http://phdtheses.ekt.gr/eadd/handle/10442/26207 http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/26207#page/1/mode/2up http://netaddiction.site90.net/index.php/symptomata http://www.tlife.gr/Article/news-internet/0-9-13203.html https://www.google.gr/search?newwindow=1&site=&source=hp&q=nooz.gr&oq=Nooz. g&gs_l=hp.1.0.0l8j0i30l2.2137.2137.0.4386.2.2.0.0.0.0.309.476.0j1j0j1.2.0....0...1c.2.42. hp..1.1.166.0.NqfnfqFljFc http://www.hasiad.gr/ http://www.hasiad.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=40&Itemid=24 &lang=el

28