Pit bouwt mee aan veiligheidsbewuste samenleving

Begin dit voorjaar opende PIT zijn deuren in het centrum van Almere. PIT is een interactieve veiligheidsexpositie voor burgers en beroepsprofessionals in de veiligheidsbranche. Het is een instituut met een missie. De initiatiefnemers willen bijdragen aan een veiliger samenleving door burgers op een creatieve manier kennis over risico’s en veiligheid bij te brengen. Maar bezoekers kunnen er ook terecht om alles te zien en te horen over de mensen, het materieel en de werkwijzen achter de hulpverlening. In heden, verleden en toekomst.

“Als je van veiligheid houdt, is PIT de plek om te zijn!” Een betere aanbeveling kan PIT zich niet wensen, want het was prof. mr. Pieter van Vollenhoven die deze woorden sprak. Hij opende het nieuwe expositiecentrum, in aanwezigheid van Ivo Opstelten, minister van Veiligheid en Justitie, Annemarie Jorritsma, burgemeester van Almere, en de nodige coryfeeën uit de wereld van veiligheid en hulpverlening. Van Vollenhoven ziet PIT mooi passen in de huidige tijd, waarin een kentering plaatsvindt in het denken over veiligheid in de samenleving. In

PIT

Het Nationaal Veiligheidsinstituut PIT is ontstaan uit een fusie van het Nederlands Politiemuseum en het Nationaal Brandweermuseum. Daarnaast heeft het instituut de taken van het Nationaal Brandweer Documentatiecentrum (NBDC) overgenomen. De naam PIT is een knipoog naar de blauwe zwaailichten die worden gevoerd door hulpverleningsvoertuigen. Een zwaailicht wordt ook wel ‘blauwe pit’ genoemd. PIT wordt mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van de Europese overheid, het Ministerie van Veiligheid en Justitie en de gemeente Almere. Zie ook: www.pitveiligheid.nl

een toespraak tot de genodigden bij de opening zei Van Vollenhoven: “Veiligheid is decennia lang het exclusieve domein van de overheid geweest. Dat gaat veranderen, de overheid legt steeds meer eigen verantwoordelijkheid neer bij burgers en bedrijven. Zij moeten mede voor hun eigen bescherming en veiligheid zorgen. We geven de veiligheid weer terug aan de burgers. PIT kan daarin een rol vervullen.”

Historie

Wie voor de eerste keer PIT binnenstapt, zal direct de associatie leggen met een museum. Deels klopt dat ook. Historische politie- en brandweervoertuigen glanzen de bezoeker tegemoet, net als een grote collectie kleding, techniek en uitrusting uit alle tijden. De achtergrond van PIT is de samenvoeging van de organisaties van het Nationaal Brandweermuseum en het voormalig Politiemuseum, die vorig jaar zijn beslag heeft gekregen. Maar het ministerie van Veiligheid en Justitie wilde, als belangrijke subsidiegever, dat een nieuw gemeenschappelijk expositiecentrum meer zou worden dan de som der delen. Méér dan alleen een museum dat de geschiedenis van de hulpverlening laat zien. Een nieuw ‘nationaal veiligheidsinstituut’ moest ook een educatieve functie krijgen en veiligheid op een moderne manier voor een groot publiek toegankelijk maken.

Concept

Het concept van PIT is op dit doel geënt. Directeur Harry van Boven vat samen: “Wat ons vanaf het begin voor ogen stond, was dat we ons moeten onderscheiden in de manier waarop we onze collecties en informatie presenteren aan de bezoekers. Geen starre eenrichtingsinformatie, maar een interactieve ervaring. Mensen willen op een aansprekende manier worden geïnformeerd, dus gaan we met onze tijd mee. We maken gebruik van moderne informatie- en projectietechnieken, waarmee we de bezoekers binnenhalen in de wereld van veiligheid en hulpverlening.” Wie de route door het museum loopt, wordt door verschillende themagebieden geleid waar Nederland in een notendop wordt geprojecteerd op beeldschermen en wandpanelen. Je ziet de risico’s van de moderne samenleving over de hele breedte. Risico’s van de industrie, in het verkeer en in huis, gelardeerd met voorbeelden van incidenten. Bezoekers krijgen informatie over welke hulpdiensten zorgen voor de veiligheid in Nederland en hoe zij een incident aanpakken. Maar ook worden ze geïnformeerd over hun eigen handelingsperspectief. Wat kun je zelf doen in geval van een keukenbrand, verkeersongeluk, natuurramp of geweldsdreiging? “Dat is het unieke van PIT”, gaat Van Boven verder. “We focussen niet op één aspect van veiligheid, maar op het totaalbeeld. Hier vind je brandveiligheid en brandweerzorg, maar ook thema’s als verkeersveiligheid, sociale veiligheid, inbraakpreventie, geneeskundige hulpverlening, forensische opsporing en cybersecurity. De samenleving wordt steeds afhankelijker van informatietechnologie en ook in het dagelijks leven van de individuele burger zijn computers, internet en social media niet meer weg te denken. Maar die digitalisering van de samenleving heeft ook nieuwe risico’s geïntroduceerd. Cyberveiligheid wordt een steeds belangrijker thema. De inschatting is dan ook dat PIT daar in toenemende mate aandacht aan gaat schenken. Binnen PIT kunnen bezoekers zelftesten doen om hun kennis op veiligheidsgebied te polsen en één van die zelftesten gaat over digitale veiligheid.”

Prof. mr. Pieter van Vollenhoven: “Veiligheid teruggeven aan de burgers.”

“Als je van veiligheid houdt, is PIT de plek om te zijn!”: prof. mr. Pieter van Vollenhoven.

Twee doelgroepen

Met een uitgekiend expositie- en kennisprogramma, een overzicht van de historie van veiligheidszorg en hulpverlening, aandacht voor de mens achter de hulpverlener, de werkwijzen en procedures, profileert PIT zich als een nieuw communicatiekanaal in het veiligheidsdomein. Hoewel PIT er is voor iedere inwoner van Nederland, zijn er in eerste instantie twee belangrijke doelgroepen: de jeugd en de beroepsprofessionals. Om met die laatste te beginnen, PIT wil een ontmoetingsplek zijn voor alle functionarissen die als vrijwilliger of in beroepsdienst werkzaam zijn in het hulpverleningsdomein, zoals bij de politie of de brandweer, in de ambulancezorg

Varend erfgoed

De historische blusboot ‘Jan van der Heyde II’ die in vroeger tijden actief was in de grachten in Amsterdam, is een van de topstukken van PIT. De blusboot wordt afgemeerd aan een nieuwe steiger die nabij het expositiecentrum in het Weerwater wordt gebouwd. Het unieke stuk varend erfgoed van de hulpverlening trok tijdens de veiligheidsdag veel bekijks en ontlokte vooral oud-brandweerlieden uit Amsterdam prachtige verhalen van roemruchte inzetten uit het verleden. De voormalige blusboot is, zodra de steiger gereed is, tijdens openingstijden van PIT te bezichtigen voor bezoekers.

of bijvoorbeeld bij het Nederlandse Rode Kruis. PIT is ook de plek waar de wereld van de hulpverlening en het publiek elkaar treffen. Dat moet het maatschappelijk respect en begrip voor hulpverleners vergroten, maar heeft ook een wervingscomponent: bezoekers kunnen informatie krijgen over het werken in de hulpverlening en leren aan welke eisen zij moeten voldoen voor een functie bij de politie of de brandweer. Daarnaast wil PIT ruimte bieden voor branchebijeenkomsten, zoals vergaderingen of kleine symposia, waarbij professionals elkaar in een toepasselijke omgeving kunnen ontmoeten. De jeugd vormt een doelgroep die volgens Van Boven kan worden gesplitst in twee subgroepen: ouders met kinderen en scholen. Voor de jongsten is PIT vooral een uitdagende plek om de wereld van brandweer en politie spelenderwijs te leren kennen en naar de voertuigen en het materieel te kijken. Voor kinderen is in het gebouw zelfs een heuse skelterbaan gecreëerd. Met als educatief tintje dat ze er hun eerste lesjes verkeersveiligheid krijgen. Voor de scholen heeft Van Boven een meer gerichte educatieve rol in gedachten. Het credo ‘Verbeter de wereld, begin bij de jeugd’ heeft hij hoog in het vaandel. Op veiligheidsgebied is in dat opzicht in zijn ogen nog best wat missiewerk te doen. Harry van Boven: “In het veiligheidsdomein heerst al langer de opvatting dat, als je de samenleving veiligheidsbewust wil maken, je bij de jonge generatie moet beginnen. Kinderen hebben een groot lerend vermogen en als je al op jonge leeftijd investeert in veiligheidskennis, kweek je de veiligheidsbewuste burgers van morgen. Veiligheidseducatie zou binnen het onderwijs breder kunnen worden opgepakt. Als PIT hebben we de ambitie om steeds meer partner te worden van het onderwijs en om scholen te ondersteunen bij hun lesprogramma’s. Uiteraard mag een bezoek aan het PIT in het programma niet ontbreken.”

Bedrijfshulpverlening

PIT is uit de startblokken en lijkt te voorzien in een publieke behoefte. In de eerste periode na de opening wisten al meer dan tienduizend bezoekers de weg naar het Schipperplein in Almere te vinden. De bedoeling is dat het expositiecentrum zich in de toekomst blijft ontwikkelen. PIT werkt volgens het groeimodel, het is een centrum dat zichzelf wil blijven vernieuwen met nieuwe thema’s en aandachtsgebieden en ook met nieuwe doelgroepen, zoals de bedrijfshulpverlening. Ook die wereld vindt Harry van Boven van belang,

Almere scoort met veiligheidsdag

In Almere gebeurt het! De jongste stad van Nederland, gebouwd op de drooggemalen bodem van de voormalige Zuiderzee, viert dit jaar zijn dertigste verjaardag. Almere timmert hard aan de weg om een bruisend en innovatief stedelijk centrum in de Randstad te worden. De nieuwe nationale schaatstempel gaat dan misschien aan Almere voorbij, burgemeester Jorritsma is er trots op dat zij PIT wél binnen de stadsgrenzen heeft gekregen. Almere wil innovatief en creatief zijn en wil veiligheid uitstralen. In dat opzicht ziet zij PIT als een aanwinst voor jong Almere. Ter gelegenheid van de opening van PIT werd een grote veiligheidsdag georganiseerd in het vernieuwde stadscentrum aan de oever van het Weerwater. Politie, brandweer, ambulancezorg, het Nederlandse Rode Kruis, defensie en andere veiligheidspartners lieten zien waarvoor zij staan in de samenleving. Spectaculaire demonstraties van onder andere een hoogtereddingsteam van de brandweer, een arrestatieteam van de politie en een antiterreureenheid van de krijgsmacht, trokken veel publiek. Burgemeester Jorritsma wil ieder jaar een dergelijke veiligheidsdag organiseren. Zij kreeg bijval van minister Opstelten die zei dit plan van harte te ondersteunen. want de bedrijfshulpverlening heeft veel potentie als het gaat om veiligheidsbewustzijn in de samenleving. Van Boven “Er zijn in Nederland honderdduizenden mensen die binnen bedrijven op een of andere manier bezig zijn met bedrijfsveiligheid of bedrijfshulpverlening. Dat is een enorm potentieel. Bedrijfshulpverleners hebben hart voor veiligheid en zetten zich vrijwillig in om hun collega’s in de werkomgeving te beschermen en Eerste Hulp te verlenen in noodgevallen. Dat is niet alleen waardevol voor de onderneming, maar ook voor de samenleving. Immers, die BHV’ers nemen hun kennis en vaardigheden ook mee naar hun huis en omgeving. Buiten hun werk dragen ze dus eveneens bij aan meer veiligheid. Ik denk dat de rol die bedrijfshulpverleners spelen in de veiligheidszorg en het maatschappelijk veiligheidsbewustzijn door veel mensen wordt onderschat. Daar moeten we vanuit PIT echt wat mee in de toekomst. Jammer genoeg kunnen we niet alles tegelijk, want we zijn een kleine organisatie die nog volop in de opstartfase zit. Als breed instituut voor de hele veiligheidswereld kijken we hier heel nadrukkelijk naar.” (RJ)