ngo
voor
o n tw
li n ik k e
gssa
men
.being
w e rk
werk d aan het l e r e w e bevrijd
t h c i z r e v jaaro
›
2012
››› Voorwoord
Beste lezer, Het jaar 2012 ging voor onze hoofdzetel van start met een verandering van omgeving. Het team in België verhuisde naar ons gloednieuwe gebouw in de Mercatorstraat in Sint-Niklaas. Het Baobab inleefatelier heeft nu eindelijk de broodnodige extra ruimte om allerlei leerrijke mondiale activiteiten op te zetten met de kinderen. Een hele verbetering! Meer dan 2.500 leerlingen uit het kleuter- en lager onderwijs brachten het afgelopen jaar een bezoekje aan onze Baobab Wereldklas of namen deel aan één van onze buitenschoolse activiteiten. Misschien heb je al gemerkt dat ook onze website, www.bevrijdewereld.be, in een nieuw jasje gestoken is. Hij is nu overzichtelijker en ziet er mooier uit. Zo kunnen we iedereen nog beter informeren over onze activiteiten en projecten in het Noorden en het Zuiden, de nieuwste educatieve pakketten, de laatste nieuwtjes…
Om meer steun te verwerven en onze bekendheid te vergroten, investeerden we naast onze nieuwe website ook in andere communicatie - initiatieven. Zo maakten mensen in heel Vlaanderen kennis met onze projecten in West-Afrika, Bolivia en de Filippijnen via een reizende foto-tentoonstelling. Heb je Foodprints gezien in Sint-Niklaas, Antwerpen, Gent, Brugge of één van de andere plekken die we al aandeden? Ook trok videoreporter Roel Nollet naar de Cordillera, een regio in de Fillippijnen waar Bevrijde Wereld met de steun van de Provincie Oost-Vlaanderen projecten opzet. Hij kwam terug met een interessante reportage over de problemen waarmee boeren ginds geconfronteerd worden en hoe ze met onze partners aan oplossingen werken. Deze werd alvast uitgezonden op de regionale zenders AVS en TV Oost. Iedereen kon de documentaire ook bekijken tijdens verschillende activiteiten. Zo organiseerden de volwassen inleefreizigers, die dit jaar naar de Filippijnen trokken, enkele toonmomenten.
boerenfamilies hebben daardoor regelmatiger te eten en krijgen gevarieerder voedsel op hun bord. Ook slagen boerenorganisaties er mede dankzij onze steun in om verandering te brengen in hun omgeving. In Bolivia bijvoorbeeld, drukten boeren het voorbije jaar echt hun stempel op het gemeentelijk beleid en wisten ze subsidies los te weken voor landbouwprojecten. Uitwisselingen tussen partners leverden bovendien nieuwe ideeën en concrete resultaten op.
De scholenwerking van Bevrijde Wereld liep in het schooljaar 2012 – 2013 vooral in de kijker met het educatief traject rond water ‘Loop naar de pomp?!’. Bijna alle Sint-Niklase scholen, 25 in totaal, stapten mee in dit initiatief dat we samen met verschillende andere organisaties op poten zetten. Het hele schooljaar lang werkten de leerlingen rond het thema water, bij ons en in de wereld. Slotstuk was het grootse event op 22 maart 2013, Wereldwaterdag. Maar liefst 5.000 leerlingen maakten een waterwandeling door Sint-Niklaas, uit solidariteit met hun leeftijdsgenoten in het Zuiden die ver moeten lopen om water te halen. Dit schooljaar mikten we met ‘Loop naar de pomp?!’ vooral op Sint-Niklase scholen. Vanaf 2013 kunnen scholen in heel Vlaanderen het educatief materiaal downloaden op www.loopnaardepomp.be.
De Sahelregio blijft enorm kwetsbaar. Extreme droogte, slechte oogsten en hoge voedselprijzen veroorzaakten begin 2012 een voedselcrisis. Veel boeren waren aangewezen op humanitaire hulp die mee werd georganiseerd door onze partners in Gambia en Senegal. Later op het jaar was de oogst gelukkig normaal. De klimaatverandering, met meer kans op extreme droogtes voor West-Afrika, blijft de boeren ginds echter zorgen baren. Ook in onze andere werkgebieden worden we hiermee geconfronteerd. Bevrijde Wereld zal zich dan ook in de toekomst nog meer toeleggen op het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering, onder meer door beleidsbeïnvloeding in de landen waar we werken.
Ook onze 24 jonge inleefreizigers doken in Senegal in het thema water. Ze ontdekten alles over watervoorziening, waterverbruik en waterkwaliteit in hun gastland. En ze gingen ook zelf aan de slag. Samen met hun Senegalese kompanen testten ze de waterkwaliteit in verschillende dorpen rond Tambacounda en Toubacouta. Waterputten met onzuiver drinkwater namen ze onder handen. Ondertussen draaiden onze programma’s in het Zuiden op volle toeren. We merken dat op verschillende vlakken de vruchten van de investeringen van de voorbije jaren worden geplukt. Zo worden de oogsten van de groentetuinen steeds beter. Steeds meer
Helaas was er ook minder goed nieuws. In Mali barstte een burgeroorlog uit na de staatsgreep half maart. Een gepland nieuw project kon hierdoor niet doorgaan. Maar ondanks de moeilijke omstandigheden konden onze partners hun lopende werk in het land gelukkig voortzetten. Wel besloten we om het pas geopende landenkantoor in Mali te verhuizen naar Burkina Faso van waaruit de programma’s verder opgevolgd worden.
Op deze manier zoeken we voortdurend mee naar oplossingen voor problemen waarmee boeren in het Zuiden te maken krijgen. We kunnen de wereld niet veranderen, maar samen kunnen we wel een steentje bijdragen aan duurzame antwoorden. Daarom willen we iedereen bedanken die ons het afgelopen jaar gesteund heeft. Zoals je verder in dit jaarverslag kunt lezen, kunnen kleinschalige initiatieven al een groot verschil maken voor het leven van de boeren in afgelegen gebieden. Veel leesplezier! Jef Van den Eeckhout, Voorzitter van de Raad van Bestuur van Bevrijde Wereld
nu ››› Op het me P. 04-05 Bevrijde
wereld
in beeld
waar? Wie, wat, P. 06-07
via r in Boli en wate schappen
rengemeen Sterke boe
Voedsel
P. 08-11
t-afrika r in wes en wate moeilijke
heden omstandig
s n Senegal en ondank Voortwerk mbia, Guinee-Bissau e
Voedsel
Ga P. 08 – 09 ina Faso Mali, Burk 1 1 – 0 1 P. ijnen P. 12-13 de filipp
komsten en extra in n te s g o o Betere r in en wate
Voedsel
P. 14
in zich onder mpe o d n le o h c ! S de pomp? Loop naar
p?! r de pom Loop naa len
P. 15
ct watertraje
las rgen ers van mo rg u b ld De were
Baobab
wereldk
P. 16
n reld in iken de we u d n re e g Jon
jongere
P. 17
enen rd en brengt Noo ld re e W e Bevrijd elkaar dichter bij
volwass
P. 20-21
slag
er le jaarv
ijfers ijk op de c Een klare k
nciË Het fina
P. 22-23
nen Zij steu
Bevrijde
© fotografie-Sofie Van Der Straeten
llie! Dankzij ju
Wereld
Zuid
›››
ereld in Bevrijde w
beeld
waar? , t a w , e i W
s in erenfamilie armste bo de t un te lokale rs en met 23 ereld onde ijnen. Sam Bevrijde W pp li Fi en de en re voedselest-Afrika n een bete aa Bolivia, W e w n ieden. erke telandsgeb anisaties w legen plat ge partnerorg af st ee m .000 zodat 250 ening in de productie uw watervoorzi bo nd water. la kale voedsel en eren de lo hun eigen in We stimul en zi ps en or kunnen vo a’s, worksho programm boeren zelf ve ie at uc laas izen, ed it Sint-Nik Via inleefre gen we vanu en br en it vite jongeren en allerlei acti kinderen, dichter bij en id Zu t he n. volwassene
01. Bolivia 02. West-Afrika 03. Filippijnen 04. België
p.04
› de zuidwerking van bevrijde wereld
› de noordwerking van bevrijde wereld
Wereldwijd lijden bijna 1 miljard mensen honger. Tweederde daarvan zijn boeren. Watertekort, landroof, voedselspeculatie, klimaatverandering… het zijn maar enkele van de problemen waar boeren in onze werkingsgebieden mee geconfronteerd worden. Samen met hen en onze partners werken we aan concrete oplossingen voor hun problemen. Zodat boeren gezond en gevarieerd kunnen eten. Kleinschalige initiatieven zoals groentetuinen, waterputten, rijstvelden, dijken of kleine handelszaakjes, maken voor deze mensen al een wereld van verschil. Zo zorgt een waterput in het dorp er niet alleen voor dat meisjes en vrouwen geen kilometers meer moeten lopen. Het creëert ook tijd om een groentetuin te onderhouden of om naar school te gaan. Een visvijver zorgt voor meer gevarieerde voeding, maar ook voor extra inkomsten door de verkoop van de vis.
Naast onze projecten in het Zuiden, willen we ook bijdragen aan een grotere Noord-Zuid-solidariteit in eigen land. Daarvoor is er onze noordwerking. Voor elke leeftijd heeft Bevrijde Wereld iets in petto: Baobab Wereldklas voor kinderen, inleefreizen voor jongeren en volwassenen, een uitgebreid aanbod aan vormingen en educatief materiaal...
Meer voedsel produceren is één ding. Maar hoe zorgen we dat de tafel gevuld blijft, ook na alle investeringen en vormingen die we via de lokale partners voorzien? Door te maken dat de projecten gedragen worden door de boeren zelf. We steunen de oprichting van lokale dorpsorganisaties, met sterke leiders aan kop. Boeren beheren zelf de activiteiten en investeringen. Jongeren en vrouwen nemen deel aan de discussies, beslissingen nemen ze samen. Sterke boerenorganisaties zijn niet alleen de sleutel voor een duurzame voedselzekerheid, ze zijn ook de voedingsbodem om politieke veranderingen af te dwingen in hun streek of land. Daarom is er ook aandacht voor vormingen over politieke of economische thema’s, zijn vele boerenorganisaties lid van nationale federaties of nemen ze deel aan campagnes. Want om het volwaardige recht op voedsel af te dwingen is meer nodig dan geiten kweken, rijst planten of vis vangen. Om de duurzaamheid en efficiëntie van onze projecten nog groter te maken, zorgen we er ook voor dat onze partners in elk land en zelfs grensoverschrijdend samenkomen en elkaars projecten bezoeken. Door deze uitwisseling en netwerking leren ze continu van elkaar bij en doen ze nieuwe ideeën op.
Baobab Wereldklas organiseert 2 inleefprogramma’s voor kinderen uit het basisonderwijs. ‘Awa en Hamad’ richt zich naar kinderen uit de 3de kleuterklas en de 1ste graad van het lager onderwijs. ‘De Kleine Baobab’ is er voor de 3de graad lager onderwijs. Door de inleefprogramma’s krijgen kinderen een correcter beeld over het Zuiden en meer inzicht in mondiale thema’s. Zo krijgen ze van kleinsaf een zetje om uit te groeien tot actieve en kritische wereldburgers. Voor jongeren en volwassenen organiseert Bevrijde Wereld jaarlijks inleefreizen. Logeren bij plaatselijke boerenfamilies en onze projecten in afgelegen gebieden bezoeken, is telkens weer een onvergetelijke ervaring. Maar ook dichter bij huis is er van alles te beleven tijdens vele activiteiten die we rond voedselzekerheid organiseren zoals lezingen, workshops, debatten, het jaarlijkse Wereldweekend… De noordwerking van Bevrijde Wereld werkt nauw samen met verschillende organisaties. Zo zetten we projecten voor kinderen op samen met Le Coron, worden de jongerenreizen georganiseerd samen met Dwagulu Dekkente en zijn we actief lid van het platform Solidaire Scholen en Mundo Loco, het samenwerkingsverband van verschillende Sint-Niklase Noord-Zuidorganisaties en jeugdverenigingen. En in 2012 sloegen we met verschillende organisaties de handen in elkaar voor het succesvol educatief traject rond duurzame ontwikkeling en water: ‘Loop naar de pomp?!’ Ook zijn we als lid van de Actie- en Adviesgroep Solidariteit (AAS) en de koepelorganisatie Beweging in de Stad actief betrokken bij de initiatieven rond ontwikkelingssamenwerking van de stad SintNiklaas.
p. 05
2012 Bolivia in
) 0 personen (zo’n 8.00 en n in ez 1.678 g en ·· Bereik: eenschapp elegen gem fg a , 81 ca a is ·· Actief in ba, Chuqu ochabam (Potosi, C z) Santa Cru s le partner et m 5 loka en m Sa · ·
vallen Enkele op
ate de result
n
tetuinen uwe groen ·· 468 nie nvee s met klei a familie ter tr ex 8 19 · drinkwa · et zuiver m s ie il m a fa ang tot ·· 153 extr betere toeg milies met fa a tr ex ·· 291 irrigatie eterde et een verb families m a tr ex 5 ·· 26 euken llen Malena-k ectvoorste s- en proj id le waarvan , be n e re w u ·· 21 nieu kale best lo e d n a da voorgeleg ekeurd s na een 16 goedg r partner ingen doo ss a ep to e rtners ·· 6 nieuw ndere pa ng met a uitwisseli
p.06
›››
olivia water in B Voedsel &
ENR E O B E K STER EN P P A H C S N GEMEE
n enschappe oerengeme b e d n de n e n egon plukken va In 2012 b vruchten te e d k ij re rl u te n figu oral de be letterlijk e ervoor. Vo ar ja el t e h en vlees vi gen van ren, melk investerin ie e , it u fr , zat de t groenten Uiteraard toegang to metingen. se jk li ar entetuinen ja ro de miliale g fa l op tijdens ta n aa n het n. reiding va deel tusse grote uitb een groot r o vo e r aa apel d geboekt. D en de veest successen n e rd e w un van de litiek vlak r meer ste Ook op po aa sm al f n e g ssen actie isaties kre en ondertu ld se basisorgan is w rs tne jken. . Onze par verwezenli gemeenten eeds meer st zo n e d n en ko ideeën uit
IRRIGATIEWATER UIT DE STUWDAM In het dorp Tomoroco in de gemeente Presto werd een heuse stuwdam gebouwd. Het gevaarte is 16 meter hoog en heeft een opvangcapaciteit van bijna 100.000 m³. Dankzij de stuwdam zullen 50 arme boerenfamilies ook tijdens het droge seizoen water hebben voor de bevloeiing van 30 hectare grond. In 2013 moeten de leidingen nog afgewerkt worden, daarna kan het extra zaaien en oogsten beginnen. De bouw van de stuwdam heeft ongeveer 94.000 euro gekost. Bevrijde Wereld heeft hiervan een derde bijgedragen, de gemeentelijke overheid van Presto de rest. Maar het project zou niet mogelijk geweest zijn zonder de inzet van de inwoners van Tomoroco. Ze bouwden de dam eigenhandig met technische ondersteuning van onze partner PROAGRO. Na een bezoek aan de stuwdam maakte het buurdorp Machaca zich sterk bij de gemeente voor een replica in hun dorp. Inmiddels is de bouw hiervan begonnen met steun van het overheidsprogramma ‘Evo Cumple’. Onze goede voorbeelden vinden dus weerklank!
STEUN LEIDT TOT MEER STEUN Bevrijde Wereld steunt investeringen in een beperkt aantal dorpen. Op die manier lijken het wel druppels op een hete plaat. Daarom laten we het daar niet bij. Met de concrete realisaties als voorbeeld stappen de boeren naar hun lokale overheden voor meer steun. En niet zomaar voor een kleine bijdrage. In totaal werd in 2011 en 2012 door de gemeenten waar Bevrijde Wereld werkt voor ruim 1 miljoen euro aan voedselzekerheidsprojecten van de basisorganisaties goedgekeurd. De hoofdmoot daarvan ging naar irrigatieprojecten, zoals in Presto. Onze partners steunen deze processen met hun technische kennis: ze voeren studies uit en begeleiden de realisatie van deze investeringen. Maar ze versterken ook de capaciteiten van de basisorganisaties op organisatorisch vlak. Want om succes te hebben is het van groot belang dat de projectvoorstellen breed gedragen worden binnen de basisorganisaties en dat er sterk leiderschap is.
LEVENDIGE UITWISSELINGEN Bevrijde Wereld investeert veel tijd en energie in het samenbrengen van haar partners zodat ze kunnen leren van elkaar. Zo hebben verschillende activiteiten het voorbije jaar ingang gevonden bij meerdere partners: irrigatietechnieken, verbeterde keukens, visteelt, groentetuinen, modellen voor lobbywerk… De dynamiek is zo sterk dat de partners spontaan zijn beginnen praten over het ‘Platform van Bevrijde Wereld’. Vanuit dat platform willen ze in de toekomst ook meer aan beleidsbeïnvloeding gaan doen om nog meer steun te kunnen krijgen voor voedselzekerheid in de armste gebieden.
WERKEN AAN DUURZAME VERANDERINGEN Het blijft niet bij projecten. Onze partners oefenen samen met de basisorganisaties ook invloed uit op het gemeentebeleid. Zo begeleidde onze partner Aynisuyu in de arme gemeente Alalay het proces om op een participatieve manier te komen tot het ‘Gemeentelijk Autonomiestatuut’. In dit statuut is het beleid en de regelgeving voor de toekomst van de gemeente vastgelegd. De leiders van de boeren- en boerinnenorganisaties vormden werkgroepen om de problemen binnen de gemeente te analyseren. Op basis hiervan formuleerden ze beleidsvoorstellen
die aansluiten bij de behoeften van de bevolking. Zo is onder invloed van de boerenorganisaties in het statuut opgenomen dat de gemeentelijke overheid in haar beleid speciale aandacht moet hebben voor landbouw en veeteelt om de voedselzekerheid te garanderen. Ook kreeg de boerinnenorganisatie het voor elkaar dat er gemeentebudget gespendeerd moet worden aan capaciteitsversterking van vrouwen. Verder moet minstens de helft van het personeel van de gemeente uit vrouwen bestaan.
LEIDERS OP SCHOOL Onze partners zijn aanwezig in afgelegen dorpen en begeleiden de boeren daar bij hun activiteiten. Onze partner ICO doet daar nog een schepje bovenop. In Vallegrande bouwde ze een centrale ‘School van leiders’. Boeren krijgen er een opleiding om zelf een leidersrol te kunnen opnemen bij hun activiteiten en projecten. De provinciale vrouwenorganisatie Bartolina Sisa bracht met steun van onze partner INCCA een bezoek aan de school. De boerenleidsters waren zo enthousiast dat ze direct een voorstel indienden bij de gemeente Tiraque voor de bouw van een soortgelijke school die vooral gericht is op de versterking van de capaciteiten en de positie van vrouwen.
Wist je dat ... ? Het forelproject van onze partner ISALP vorig jaar een prijs kreeg op een departementale landbouwwedstrijd? Met het geld van de prijs zal in 2013 een verbeterde watertoevoer voorzien worden voor de kwekerij. Het project is nu al heel succesvol. Het aantal kweekvisjes is opgelopen van 12.000 tot maar liefst 40.000 in 2012. Een deel daarvan werd uitgezet in een stuwmeer in het dorp Viluyo, een ander deel in 24 familiale vijvertjes. Op die manier konden gezinnen op jaarbasis gemiddeld zo’n 18 kilo verse gezonde forel eten. Bovendien werd de gemeentelijke overheid van Tomave overtuigd om in 2 andere dorpen gelijkaardige forelprojecten te financieren.
p. 07
SENEGAL: -BISSAU EN EE N UI en) G , IA 00 person GAMB (zo'n 35.0 innen 3.500 gez ·· Bereik: n 123 dorpe ·· Actief in erewan) (K a bi m a Gabu) 42 in G (Bafata, ee-Bissau in u G in 75 e) al (Pikin 6 in Seneg 2 ngo’s in Senegal, in ngo 1 et issau m Guinee-B ·· Samen 2 ngo’s in en a bi m Ga
vallen Enkele op
aten de result
worden ucenten zijn roenteprod g 0 % van hen 00 90 3. · n · a d; meer d n eu st er ond door vrouwen inkomen ijgen een kr en w ou ctie ·· 1.130 vr olieprodu erde palm de verbet ang eg krijgen to ambianen we u ie n ij ·· 4.950 G kz ater dan tot drinkw ctuur ru st a fr n wateri
p.08
›››
rika in West-Af r e t a w & l Voedse
KEN R E W T R O VO ONDANKS E MOEILIJK IGHEDEN OMSTAND
011 ecember 2 ovember-d n n 2012. va t gs oo risis begin De slechte de voedselc en er m ar negal een al leidde tot bia en in Se ers in Gam tn ar p e umanitaire d h n n isatie va Verschille an rg o e d ij de gelukkig rokken b werden bet n 2012 ken va en o iz met landbouwse erandering, hulp. Het de klimaatv r aa M . ik n ogste est-Afr a, normale o gtes voor W o ro d e vlak em op extr op politiek meer kans aren. Ook b en rg zo . In bouwers in de regio blijft land mige landen m so greep. in ts ig aa el it na een st was het wo u g o rl o o ver een burger de macht o Mali barstte p en nam u co n ee e leegd ernstige Het leger p bia werden am G in En issau. pporteerd. in Guinee-B chten gera re n se en m partners n van de bleven onze schendinge en ed h jk li en deze moei e voedselOndanks al n een beter aa en In k er o ortw eze regi . gestaag vo oeren in d b e d r o gen vo iening orbereidin watervoorz ssen de vo tu er d n o so werden rojectfase. Burkina Fa n nieuwe p ee n va t voor de star getroffen
GROENTETEELT BRENGT 430.000 EURO OP In Gambia en Guinee-Bissau ondersteunen we 3.000 groentetelers. Meer dan 90% daarvan zijn vrouwen. In 2012 realiseerden zij een productie ter waarde van 430.000 euro. Dat is maar liefst 127.000 euro meer dan het jaar ervoor. Dankzij de groentetuinen kunnen gezinnen gevarieerd en gezond eten.
Overschotten worden verkocht op de lokale markt en leveren zo een extra inkomen op. Dat is nodig omdat gezinnen niet genoeg voedsel produceren om het hele jaar rond te komen. Ze hebben dus geld nodig om eten te kopen.
VROUWENGROEPEN VERKOPEN PALMOLIE Bevrijde Wereld en haar partners steunen ook de palmolieproductie in Guinee-Bissau. Vrouwengroepen kregen palmoliepersen die een hoger rendement opleveren dan de traditionele methodes. Palmolie is een basisproduct in de lokale keuken. De extra productie wordt verkocht op de lokale markt. De vrouwengroepen verwerken ook een deel ervan tot zeep die eveneens aan de man gebracht wordt op de markt. De 36 vrouwengroepen met 1.130 leden die we steunen, realiseerden zo een gezamenlijk inkomen van 57.000 euro.
WATERKWALITEIT GETEST EN VERBETERD Nog steeds sterven te veel jonge kinderen aan de gevolgen van diarree. Vaak komt dit door het drinken van vervuild water. De waterkwaliteit moet daarom regelmatig getest worden. Maar die tests zijn heel duur en het is vaak maanden wachten op het labo voor de resultaten beschikbaar zijn. In 2011 zorgde Bevrijde Wereld samen met de firma Hach-Lange voor de introductie van watertesten in Guinee-Bissau. Met die test kan iedereen binnen de 24 uur te weten komen of het water al dan niet besmet is. Hierdoor zijn de dorpen niet langer afhankelijk van ontwikkelingsorganisaties om het water te testen. Ons landenkantoor in Dakar ontwikkelde een simpele methodiek om ervoor te zorgen dat het water proper wordt en blijft. Deze werd in 2012 in Senegal geïntroduceerd naar aanleiding van de jongerenuitwisseling tussen Dwagulu-Dekkente en haar Senegalese partners (zie hoofdstuk jongeren). Eerst worden de mogelijke bronnen van besmetting rond het waterpunt opgelijst, vervolgens wordt het water getest en worden de besmettingsgevaren aangepakt. De lokale partners werken daarvoor samen met de hygiënediensten van het ministerie van Gezondheid. Deze kunnen dan de nodige maatregelen treffen zoals het ontsmetten van de gemeenschappelijke waterputten. Een efficiënte methode die levens kan redden.
NIEUWE PARTNER VOOR APALCOF APALCOF (Associaçao as Produtoras e de Autopromoçao Para Luta Contra Fome) is al sinds 2008 onze partner in Guinee-Bissau. De organisatie ondersteunt boerinnen bij de gezamenlijke productie, verwerking en verkoop van gewassen. Naast de steun van Bevrijde Wereld kan APALCOF sinds 2012 ook rekenen op de hulp van New Field. Deze Amerikaanse stichting focust op het steunen van boerenorganisaties voor vrouwen. New Field zal de ledenorganisaties van APALCOF opleiden rond het beheer van een solidair microkredietsysteem. Zo zullen 7.230 vrouwen geld kunnen lenen om economische activiteiten te starten of verder te zetten, bijvoorbeeld in de groenteteelt. Op die manier bouwen zij voort op de projecten die door Bevrijde Wereld ondersteund worden. Bevrijde Wereld zorgt voor de technische vorming en infrastructuur, terwijl New Field het mogelijk maakt om geld te lenen om verder te investeren, bijvoorbeeld in zaaigoed. Dit komt de duurzaamheid van de projecten ten goede en zorgt ervoor dat de vrouwen financieel onafhankelijk worden. Deze complementariteit is een belangrijke troef. Bevrijde Wereld speelde dan ook een bemiddelende rol in het tot stand komen van dit nieuwe partnerschap.
Nieuw werkgebied in Senegal In 2013 wordt van start gegaan met het verkennen van de mogelijkheden om nieuwe projecten op te starten in de regio Fatick in Senegal. Deze streek in het zuidwesten van het land is één van de meest achtergestelde gebieden. Aangezien ze grenst aan ons werkgebied in Gambia, denken we een vruchtbare en grensoverschrijdende samenwerking te kunnen opzetten. De boeren in beide streken worden immers met dezelfde problemen geconfronteerd, zoals de verzilting van de landbouwgrond. Onze partners in Gambia en Senegal zullen zo uitwisselingen kunnen opzetten om van elkaar te leren. Vanaf 2014 zullen we samenwerken met 2 Senegalese partnerorganisaties in een 20-tal dorpen.
p. 09
p.10 p.08
MALI: PARTNERS WERKEN VOORT IN OORLOGSTIJD Na de staatsgreep van 22 maart 2012 riepen islamitische groeperingen de onafhankelijkheid uit van het noorden van het land. Meer dan 400.000 mensen vluchtten naar veiliger streken in het zuiden van Mali en de omliggende landen (Burkina Faso, Niger). Frankrijk kwam militair tussenbeide, maar het einde van het conflict is nog lang niet in zicht. Door de oorlog verslechterden de economische toestand en de voedselsituatie nog meer. Ondanks deze moeilijke omstandigheden werkten de 4 partnerorganisaties van Bevrijde Wereld voort. De programma’s liepen wel enige vertraging op. Verplaatsingen moesten om veiligheidsredenen immers beperkt worden. En de prijsstijgingen van materiaal en zaaigoed als gevolg van het conflict dwongen ons om enkele activiteiten aan te passen. Bovendien kon een nieuw gepland project niet doorgaan omdat het niet haalbaar bleek om bijkomende partners te zoeken dicht bij de conflictzone.
VERHUIS LANDENKANTOOR
kina faso Mali & Bur 012 Mali in 2
eren 69.000 bo ·· Bereik: s en le partner met 4 loka en m Sa · · rAid ngo Wate oulikoro, de Britse sdorpen(K el att and pl 73 in ·· Actief opti) Ségou, M
Burkina
012 Faso in 2
eren 29.000 bo WaterAid ·· Bereik: rtners en lokale pa 3 et m Sanguié, ·· Samen lkiémdé, pen (Bou or d 41 ·· Actief in Passoré) Kadiogo,
Buitenlandse Zaken raadde haar landgenoten al snel aan om het land tijdelijk te verlaten en niet-noodzakelijke verplaatsingen in Mali te vermijden. Omdat het er niet naar uitzag dat het conflict gauw zou afgelopen zijn en de veiligheidssituatie onvoorspelbaar bleef, besloot Bevrijde Wereld om haar landenkantoor in september 2012 van Bamako naar Ouagadougou te verhuizen. Het personeel volgt sindsdien van hieruit de programma’s in Mali en Burkina Faso op.
MALI: SLIMME INVESTERINGEN IN UIEN Bevrijde Wereld en haar partners zorgen ervoor dat boeren steeds meer uien kunnen oogsten. Maar de verkoop ervan op lokale markten leverde een beperkte winst op. Daarom bouwde onze partnerorganisatie GAAS-Mali een schuur voor de opslag van uien in het dorp Allaye Kokolo, in de regio van Mopti. De uien worden niet alleen bewaard, maar ook gedroogd of verwerkt tot poeder. Zo brengen ze meer op omdat deze producten op de markt worden gebracht op momenten dat er geen verse uien meer te verkrijgen zijn.
NIEUWE PROGRAMMAFASE IN BURKINA FASO De voorbereidingen waren al volop aan de gang in 2012, maar op 6 maart 2013 is het ook officieel zo ver: de 2de fase van het PAISA-programma wordt gelanceerd. PAISA staat voor ‘Programme d’Appui aux Initiatives pour la Sécurité Alimentaire’. De officiële start van de 2de fase gaat gepaard met een ceremonie in de Burkinese hoofdstad Ouagadougou, in aanwezigheid van o.a. de Belgische ambassadeur Adrien Théâtre. Tijdens de 1ste fase werden voornamelijk infrastructuurwerken uitgevoerd zoals de aanleg van dammen en waterputten. De 2de fase van het programma bouwt verder op deze realisaties. Er komen 15 nieuwe waterputten naast de 150 reeds gebouwde. De beheerscomités in de dorpen, die verantwoordelijk zijn voor de waterputten, krijgen een verdere vorming. Ze leren niet alleen hoe ze de infrastructuur moeten onderhouden, maar ook hoe ze de hele bevolking kunnen sensibiliseren voor een betere hygiëne. Verder wordt er extra ingezet op de groente- en kleinveeteelt. Zo krijgen de comités voor groenteteelt instructies over hoe ze het hele proces, van het zaaien tot de commercialisering van hun oogst, optimaal kunnen aanpakken en hoe ze de taken best verdelen. De boeren worden ook aangemoedigd om kippen te kweken. Dit levert een mooi bijkomend inkomen op, naast de teelt van landbouwgewassen. p. 11
in 2012 De Filippijnen ramma) (DGD - prog
innen 3.915 gez ·· Bereik: onen) rs pe 80 amar, (zo’n 23.3 happen (S gemeensc 72 illera) d in f or C ·· Actie Masbate, , a g ra a n Panay, C s, waarva le partner et 6 loka m en m ·· Sa den met 32 le 1 netwerk
vallen Enkele op
aten de result
en rijst, maïs uctie van aar od n pr 1 e 30 ks 1. ij ·· De jaarl tegen van es g is en ass wortelgew per gezin 1.355 kilo oteïnen op % meer pr hebben 68 en n in ez ·· G g tot hun bord n toegan nen hebbe in ez g a ·· 169 extr ties ter organisa drinkwa de boeren n va en tal led ·· Het aan met 1.010 is gestegen - en e vrouwen 15 nieuw gericht op ·· Er zijn es ti a organis pagnes jongeren l aan cam nam dee en d le e d ) ·· 63% van 011: 38% isaties (2 en mobil
012 ramma in 2 og r ap r ille ra) Het Cord (Cordille anisaties rg 232 basiso ), ·· Bereik: er (CDPC ale partn tr n ce 1 es et ti m a is en n ·· Sam lidorga erk met 14 een netw
ee dszorg op ende gem ezondhei ·· 3 bijkom nd basisg ro a d m el d m n progra den beha ënten wer ti pa 0 m 22 1. ee t nisaties n basisorga e goed d n or va vo es ·· 80% campagn n a a l pt ee u ie actief d tegen corr sbeheer en d ei h er ov
p.12
© fotografie-Sofie Van Der Straeten
n resultate vallende p o n een le te e rt k a st n E nschappen .
›››
pijnen in de Filip r e t a w & l Voedse
EN T S G O O E R BETE EN EXTRAEN INKOMST
n opnieuw ee en in 2012 d er w het en n en pij el binn Op de Filip boekt, zow ge en at lt oie resu cierd als aantal mo rdt gefinan or DGD wo o d at ostd a Provincie O programm ma met de am gr ro p ra vat niet het Cordille laatste om at D . er tn ar als p d, maar Vlaanderen selzekerhei ed vo d n ro org. gramma’s zondheidsz alleen pro een luik ge k o o e er d je an uw pro ct heeft onder ien een nie d n ve o b r wam hie bate is de In 2012 k uw. In Mas o b n ij m e e regio inschalig vol en in d bij rond kle erg succes ij er d er ankzij o tieb inkomen d demonstra een extra en w u o vr ienen lle zijn de Caraga verd n de medai va e d ij rz r onze roject. Kee ingen waa een weefp tenschend ch re n se en de m aanhouden en. teerd word geconfron ee m s er tn par
© fotografie-Sofie Van Der Straeten
SUCCESVOLLE DEMONSTRATIEBOERDERIJ In de gemeente Milagros, op het eiland Masbate, onderging de demonstratieboerderij in 2012 een ware metamorfose. Op minder dan een jaar tijd werd 3 hectare arm grasland omgetoverd tot een gediversifieerde boerderij met een groentetuin, een kruidentuin, een geitenhouderij, een wormencompostsysteem, een plantenkwekerij, een opvangsysteem voor regenwater en een waterput. Bovendien werd een fruitboomgaard aangelegd en werd een deel van het terrein aangeplant met hardhout. Op het proefveld wordt in samenwerking met de Central Bicol State University adlai een alternatief voor rijst als basisvoedsel getest. In beurtrol werkt elk dorp een weekend op de boerderij en leert er al doende van de landbouwkundige van TABI-Masbate. Zij keren vol plannen terug naar huis en worden tijdens de week door de landbouwkundige be-
zocht voor bijkomend advies en opvolging. Op deze manier is het aantal individuele en gemeenschappelijke groentetuinen al sterk gestegen en produceren de meeste gezinnen ondertussen hun eigen meststoffen.
PILOOTPROJECT KLEINSCHALIGE MIJNBOUW Landbouwers in de Cordillera vullen hun inkomen vaak aan met kleinschalige mijnbouw. De bergen zitten er immers vol goud, zilver, koper en andere ertsen. Het is zwaar, gevaarlijk en ongezond werk. De mijnwerkers graven eigenhandig de mijnschachten en -tunnels uit en gebruiken giftige chemicaliën om goud te winnen. Om aan deze problemen iets te doen, besloot onze partner CDPC in 2012 om een pilootproject op te starten in één gemeenschap van 112 gezinnen van kleinschalige mijnbouwers. CDPC leert hen alternatieve technieken aan waarbij het gebruik van giftige chemische stoffen zo veel mogelijk wordt vermeden. Om te vermijden dat de boeren massaal hun akkers in de steek laten voor een heuse gold rush, worden er bovendien workshops en vormingen georganiseerd over milieubescherming en de nefaste ecologische impact van mijnbouw.
houden bewustmakingswerk blijven vele basisorganisaties echter weerbaar en vormen zo een stevige basis voor het blijven voeren van campagnes. Zo ook in de Cordillera. In de gemeente Tinoc in de provincie Ifugao bezette het leger openbare gebouwen en vernielde de groentetuinen van de boeren. Deze hebben echter hun rechten opgeëist, waarop de provinciale overheid het initiatief nam om de opgelopen schade deels te vergoeden. In diezelfde gemeente dook echter ook een lijst op van de lokale legerafdeling met 28 namen van personen die moeten worden uitgeschakeld. Onder hen lokale boerenleiders en lokale politici, maar ook medewerkers van onze partner CDPC en andere ngo’s uit het netwerk. CDPC bracht de zaak in de media, en toen dit bericht ons bereikte, nam ook de Oost-Vlaamse gedeputeerde voor ontwikkelingssamenwerking Eddy Couckuyt initiatief en kaartte de zaak aan bij de Belgische en Filippijnse autoriteiten.
Wist je dat ... ?
VROUWEN WEVEN VOOR EXRA INKOMEN In de gemeente Lianga, in de regio Caraga, werd de inheemse vrouwenorganisatie in 2012 volledig operationeel, met een volwaardig bestuur en regelmatige vergaderingen. Eén van de activiteiten van deze vrouwenorganisatie was de opstart van een weefproject. De vrouwen verwerken de vezels van de abacaplant tot hoeden, manden, matten... die vervolgens verkocht worden op de lokale markt. Dit is een goed alternatief voor de verkoop van de ruwe vezels aan tussenhandelaren die een zeer lage prijs betalen. In het begin kregen de 25 deelnemers een reeks vormingen van vrouwen uit de naburige gemeenten. Ze hebben reeds de nodige expertise en ervaring opgebouwd in een gelijkaardig project. Het hele proces werd besproken: van de verwerking van de ruwe vezel, over het ontwerpen van modellen en het kiezen van kleuren, tot het verven, het opzetten van het weefgetouw en, uiteraard, het weven zelf.
VERDEDIGING TEGEN MENSENRECHTENSCHENDINGEN De Filippijnen staan helaas bekend voor de vele schendingen van de mensenrechten, van intimidatie tot politieke moorden, tegen actieve basisorganisaties en hun sympathisanten. Door aange-
Radio Cordillera, de documentaire rond de projecten van Bevrijde Wereld en de Provincie Oost-Vlaanderen, op de Oost-Vlaamse zenders TV Oost (oktober 2012) en AVS (januari 2013) te zien was? Documentairemaker Roel Nollet trok met een lokale gemeenschapsradio naar afgelegen dorpen in de Filippijnse Cordillera en schetste een onthutsend beeld van de problemen waar boeren in ons werkgebied mee geconfronteerd worden. Een week lang konden de kijkers zich in 5 afleveringen inleven in hun harde bestaan en zien hoe zij werken aan oplossingen. Ook tijdens verschillende activiteiten die we organiseerden, was de documentaire te zien. Heb je ze gemist? Surf dan naar de Filippijnenpagina op www.bevrijdewereld.be!
p. 13
de ››› Loop naar
pomp?!
pelen m o d n e l Scho r in zich onde ject a watertr
uit de iver water l dat er zu aa rm o n r op 6 t e h ereldburge Voor ons is je dat 1 w t is w r aa omt. M aan veilig kraan stro appen om st t e o m r andere 1 kilomete Wereld en meer dan ? Bevrijde n e k ra e g r te elkaar om drinkwate handen in e d n e st g e s* slo olen bewu organisatie ndaire sch cu se n e en in van lagere iek bij ons leerlingen rproblemat e at r de w e d van rd Loop naa te maken traject we f e ti ca en u d . Het e je school e het Zuiden Maak van ? an g o sl Sintdoopt. De lnemende pomp?! ge De 25 dee l! o o h 12sc ste ooljaar 20 waterbewu or het sch vo n e g re In de klas holen k senteerd. Niklase sc re p e g t aa m e traject op e educatiev 2013 een slag met d e d n aa n e rling der gingen lee an niet on shops, al d rk o w n onden e n . Nadien k pakkette jde Wereld ri ev eze B n va g teiten of d begeleidin lerlei activi al n aa n e elnem scholen de eren. is zelf organ
SECUNDAIR: WATERBANNERS STELEN DE SHOW Als start van het Loop naar de pomp?! - traject schreven 10 SintNiklase secundaire scholen zich in voor de workshop ‘ontwerp je eigen waterbanner’. Per school ging 1 klas samen met een grafisch ontwerper aan de slag om een originele spandoek te maken die de aandacht vestigt op de waterproblematiek. Een paar voorbeelden? ‘Heel de wereld waterpas’, ‘zout of zoet, water doet je goed’ en ‘de maat is vol’. Het resultaat prijkte op de voorgevels van de scholen. p.14
Negen secundaire scholen schreven in voor de gratis begeleide WereldWaterWorkshops. Aan het einde van het schooljaar 2012 – 2013 zal Bevrijde Wereld in totaal maar liefst 50 workshops begeleid hebben.
LAGERE SCHOLEN: WERELDVOEDSELDAG IN HET TEKEN VAN WATER De lagere scholen gaven op 16 oktober 2012, Wereldvoedseldag, de officiële aftrap voor het Loop naar de Pomp?! - traject. Want zonder water geen voedsel. Zestig leerlingen van verschillende scholen maakten een tocht met de Milieuboot tussen Dendermonde en Temse. Daar leerden ze alles over het leven en de natuur op en rond het water. Als volleerde experts onderzochten ze hun zelfgenomen waterstalen in het laboratorium van de Milieuboot. Ze hadden deze uitstap gewonnen met de Loop naar de pomp?! – wedstrijd. Ook op Wereldvoedseldag trokken 40 andere lagere schoolkinderen gewapend met lege emmers, spandoeken en kartonnen waterdruppels in een optocht naar het stadhuis in Sint-Niklaas. Daar vulden ze hun emmers met water. ‘Wij wandelden zo’n 20 minuten, maar in Afrika moeten ze vaak veel verder lopen om water te halen’, legde leerlinge Fatima uit. ‘En kinderen kunnen daardoor niet naar school. Ik ben blij dat wij dit niet elke dag moeten doen.’ De leerlingen zeulden de emmers de hele weg terug naar hun school waar ze nadien aan het werk gingen om hun fietsen te wassen. En de acties bleven niet beperkt tot die ene dag. Zo organiseerde een school een waterarme dag waarbij de kinderen met een beperkte hoeveelheid water allerlei activiteiten op touw mochten zetten. Ze hadden volop inspiratie: watermuziek, waterproefjes, waterboek, wateralfabet, waterkwartet, waterverhalen… *De organisaties achter het initiatief Loop naar de Pomp?!: Bevrijde Wereld, Mundo Loco, Oxfam - Wereldwinkel Sint-Niklaas, VAIS, de provincie Oost-Vlaanderen, Kleur Bekennen, Kleur Bekennen Kids, de stad Sint-Niklaas, Green, Djapo, MOS, PROTOS en de Belgische Ontwikkelingssamenwerking.
WATERWORKSHOPS GAAN DIGITAAL De begeleide workshops in het kader van Loop naar de pomp?! richten zich uitsluitend op scholen in Sint-Niklaas. Maar vanaf 2013 kunnen scholen in heel Vlaanderen het digitale aanbod downloaden op www.loopnaardepomp.be 3de graad lager onderwijs: lespakket ‘In de weer voor water’ Leer kinderen op allerlei manieren denken, spelen, luisteren en voelen rond water. Secundair onderwijs: WereldWaterWorkshop Hoe zit het met het wereldwijde waterverbruik? Wat zijn de problemen en de oplossingen? Je komt het allemaal te weten via opdrachten. Voor leerkrachten is er een draaiboek. Vanaf het schooljaar 2013-2014 kan je deze workshop ook begeleid aanvragen. Voor lager en secundair: de Waterwandeling Aan de hand van een 15-tal knooppunten stel je je eigen route samen door Sint-Niklaas. In de brochure vind je bij elk knooppunt een woordje uitleg en een opdracht rond water. 22 MAART 2013: WATERWANDELING in sint-niklaas Het slotstuk van het Loop naar de pomp?! - traject is de waterwandeling in Sint-Niklaas. Op 22 maart 2013, Wereldwaterdag, stromen zo’n 5.000 leerlingen van de deelnemende scholen samen op de Grote Markt. Van daaruit maken zij een waterwandeling door de stad, uit solidariteit met leeftijdgenoten in het Zuiden die dagelijks zo’n 6 kilometer moeten stappen om water te halen.
›››
reldklas Baobab We
ERS G R U B D L E DE WER GEN VAN MOR
lager leuter- en n uit het k ge n li er le .500 nze Baobab Meer dan 2 ekje aan o o ez b n ee schoolse brachten onze buiten onderwijs n één van aa l ee d of namen igente Wereldklas blik, intell gheid hun frisse et M . en ieuwsgieri it activite de portie n n zo , ge n heid, ee r het Zuiden te leren ove opmerkzaam r ee ld m m h o e En daar ie thousiasm eldburger! er w en hun en s al rt poo voor ze een pas te vinden verdienden wisten ons n te ch ra en k dien kond ij op. Leer het niet b gen. Boven in rm vo geslaagde akketten en op een zeer en advies, lesp k k li gb teru vredenheid we met te holen. Sc Solidaire studiedag
GLOEDNIEUW INLEEFATELIER Na veel timmeren, schilderen en decoreren, is onze Baobab Wereldklas in het nieuwe gebouw een pareltje geworden! Dankzij de enthousiaste inzet van medewerkers van Bevrijde Wereld, stagiairs en vrijwilligers, konden we op 26 april 2012 de 1ste klas verwelkomen in de Mercatorstraat. De Sint-Annaschool uit Hamme had de primeur om kennis te maken met Awa en Hamad op onze nieuwe locatie. Niet alleen het decor ziet er anders uit, ook de inhoud van onze twee inleefateliers zijn in een nieuw jasje gestoken. De reacties van onze jonge bezoekers en hun begeleiders waren alvast zeer positief.
dat doen wij ook zo!' Wat staat er nog meer op het programma? Water halen in de waterput, een kijkje nemen in de klas van Awa en Hamad, een praatje maken onder de Baobabboom, dansen op Afrikaanse muziek, een lekker middagmaal verorberen en zelf muziek maken. Op het einde van een dag in het atelier krijgen de Baobabbegeleiders vaak het zinnetje te horen: 'Wij willen hier heel graag blijven of toch zeker nog eens terugkomen!'
DE KLEINE BAOBAB IN EEN NIEUW JASJE Voor de leerlingen van de 3de graad lager onderwijs werd het inleefprogramma De Kleine Baobab in een nieuw jasje gestoken. In dit atelier ligt de focus op het Zuiden én op het Noorden en richten we de blik op de samenhang tussen de twee. Zo komen de leerlingen meer te weten over voedsel in het Zuiden, verdiepen ze zich in het boerenleven in Senegal en bereiden ze samen een heerlijke Senegalese maaltijd. Daarnaast staan we ook stil bij onze eigen vooroordelen en stereotypen en bij uitsluiting en discriminatie in onze samenleving. Het doorbreken van stereotypen gaat bij de 5de en 6deklassers vaak gepaard met grote verontwaardiging en uitspraken. Discussie en emotie zijn belangrijke ingrediënten van De Kleine Baobab, een inleefatelier dat geen enkele leerling of leerkracht onberoerd laat!
STUDIEDAG SOLIDAIRE SCHOLEN Op woensdag 21 november verzamelden zo’n 130 leerkrachten, studenten en andere geïnteresseerden in KaHo Sint-Lieven in Sint-Niklaas voor de 3de editie van de studiedag Solidaire Scholen. Ze leerden heel wat bij over diversiteit, gelijke kansen, solidariteit en meertaligheid in het basisonderwijs. Filip Paelman vertelde vanuit zijn jarenlange ervaring in het begeleiden van scholen en organisaties over het belang van positief omgaan met diversiteit, coöperatief leren en intercultureel onderwijs. De documentaire ‘Exit Concentratie’ zoomde dieper in op thema’s als de kloof tussen allochtone en
GAMBIA, EEN KLEIN MAAR OH ZO INTERESSANT LAND! Onze allerkleinste bezoekers maken in het vernieuwde inleefatelier spelenderwijs kennis met twee leeftijdsgenootjes uit Gambia: Awa en Hamad. De 5 tot 7- jarigen leren in de Baobab Wereldklas meer over gelijkenissen en verschillen met hun leeftijdsgenootjes in het Zuiden. Elke keer opnieuw is de verwondering bij de leerlingen groot als ze iets nieuws ontdekken over wat Awa en Hamad allemaal doen. 'Hé,
autochtone leerlingen, het gebrek aan sociale mix in scholen, meertaligheid in de klas…. Deelnemers reageerden hierop vanuit hun eigen ervaringen, hetgeen boeiende gesprekken opleverde. Nadienwas er keuze uit 7 workshops, waaronder ‘vluchtelingen in de klas’, ‘alternatieven voor zittenblijven’ en ‘meertalig opgroeien’. De aanwezigen waren het er unaniem over eens: het
2012 ELDKLAS IN BAOBAB WER in ons op bezoek
en cie Oosten kwam de provin ·· 61 klass amen uit kw 51 it . D waren lier aasland. inleefate . uit het W 50 erlingen , le en e er st sia Vlaand olenthou d 2 23 1. en st eiten nam maar lief lse activit itenschoo bu ze on ·· Aan l. deren dee erwijs 1.375 kin lager ond e graad 3d e b d a it u de Baob ·· 7 klassen ders van het et begelei uw rond to zetten m op ie as een act Wereldkl ter. meer dan thema wa gen aan we vormin n ve a g . ·· In 2012 krachten ent-) leer 100 (stud
was een inspirerende dag!
p. 15
Senegal meets Sint-Niklaas
›››
Jongeren
de n e k i u d n Jongere wereld in
ld staat rijde Were ev B n va g en nwerkin enwerking De jongere ten van sam k te t e h zijn de Sin in rs daarbij e helemaal tn ar p e uw nte g. Onze tro ulu-Dekke uiwisselin isatie Dwag an rg so g n wisseli n NoordNiklase uit erband va werkingsv n e m ndo sa e al isaties Mu en het lok gerenorgan n jo n e er. n e iging en van wat Zuidveren in het tek s le al d n jaar sto op naar de Loco*. Dit e in het Lo e m al sa as stapten m Jongeren . project pomp?! -
Water zuiveren in Senegal Net als andere jaren stapten leerlingen van het 5de secundair uit Sint-Niklase scholen mee in het inleeftraject van Bevrijde Wereld en Dwagulu-Dekkente. Na een aantal voorbereidingsweekends vertrokken 24 jongeren in juli naar Senegal. Ze verbleven er bij gastfamilies, bezochten projecten van Bevrijde Wereld en staken ook zelf de handen uit de mouwen. De hele reis lang dompelden de 17-jarigen zich onder in het thema water. Zo ontdekten ze alles over watervoorziening, waterverbruik en waterkwaliteit in hun gastland. En ze gingen ook zelf aan de slag. Samen met hun Senegalese kompanen testten ze de waterkwaliteit in verschillende dorpen in de regio van Tambacounda en Toubacouta. Waterputten met onzuiver water namen ze samen onder handen. Surf naar www.bevrijdewereld.be/meedoen/inleefreizen-18 om de reportage over de inleefreis te bekijken!
p.16
Een maand later, van 5 tot 19 augustus, was het de beurt aan 6 Senegalese jongeren om naar België af te reizen. De 20 SintNiklase jongeren die in 2011 op inleefreis gingen naar Senegal, zorgden voor een warme ontvangst. Op het programma stonden onder meer: een bezoek aan het Klein Kasteeltje in Brussel, een uitstap naar de kust, Bokrijk, Antwerpen, een dag rond het thema ‘levensloop’ met een bezoek aan een kinderopvang, een lagere school, een secundaire school, een rusthuis en nog vele andere activiteiten. De jongeren konden ook kennismaken met de projecten van Bevrijde Wereld in Noord en Zuid. En tijdens een debat bogen alle jongeren zich over de zin en onzin van ontwikkelingssamenwerking. 'Het was enorm leerrijk! Zowel de Senegalezen als wijzelf konden dingen bijleren over het leven in België en over onze cultuur.' Nele Van Vaerenbergh, 18 jaar.
Mundo Loco Loopt naar de pomp?! Mundo Loco, het samenwerkingsverband van Sint-Niklase jeugden Noord-Zuidorganisaties, voer mee met de stroom en organiseerde enkele activiteiten rond water. Zo vertelden de inleefreizigers in geuren en kleuren over hun watertesten in Senegal in jeugdhuis Den Eglantier. De inleefreizigers gaven ook themalessen over water in het 5de en 6de jaar secundair van de scholen Berkenboom en Heilige Familie. * Mundo Loco is het samenwerkingsverband tussen 5 Noord/Zuid – organisaties en jongerenverenigingen in Sint-Niklaas en bestaat uit Bevrijde Wereld, Oxfam - Wereldwinkel, Bison, Den Eglantier en Dwagulu Dekkente. Meer info vind je op www.mundoloco.be
EGINGEN WATERSPEL VOOR JEUGDBEW Ben je leider bij een jeugdbeweging en zoek je nog een leuk en leerrijk spel voor op kamp? Zoek dan niet langer! In het kader van Loop naar de pomp?! ontwikkelde Bevrijde Wereld een leerrijk spel rond water in Senegal. ‘Diarree, weg ermee!’ is bestemd voor 8-10-jarigen. Download het boekje met de spelregels vanaf juni 2013 op www.bevrijdewereld.be.
INLEEFREIS 2013: FOCUS OP WATER De inleefreis in juli 2013 staat net als vorig jaar in het teken van water. Ook nu zullen Belgische en Senegalese jongeren samen watertests uitvoeren in de dorpen en aanbevelingen doen om de waterkwaliteit te verbeteren. SENEGALESE JONGEREN IN BELGIE In augustus 2013 is het de beurt aan de Senegalese jongeren om kennis te komen maken met het leven in België. De jongeren van Dwagulu Dekkente zijn al volop in de weer om hun komst voor te bereiden. Volg hun avonturen via www.dwaguludekkente.be!
PARTNERBEZOEK UIT BOLIVIA
n ››› Volwassene
ELD R E W E D J I BEVR RD EN O O N T G N BRE BIJ R E T H C I D ZUID ELKAAR
t samenwerk jde Wereld ri ev B ee p het o waarm de leven Alle boeren ver het har O l. aa rh initiatieven n eigen ve ok over de hebben hu o r aa m , en in het Zuid igheden te platteland nsomstand ve le n u h en om ë dankzij die ze nem eiken Belgi er b en al ops, de . Die verh gen, worksh n verbeteren zi le , n ge n l , uitwisseli stadsfestiva inleefreizen ten als het en em en. en te ev eid op e activi it aanwezigh l van ander ta en as la en in Sint-Nik ek te kunn Villa Pace imer publi ru g o en n n et ee met foto’s Om deze m de expo op en iz re . n d en we ee gsgebie en delen, zett nze werkin o it u en er sen van bo getuigenis
Roberto Callàu, medewerker van INNCA, partner van Bevrijde Wereld in Bolivië, was 2 weken lang te gast in België. De inleefreizigers van 2011 lieten hem op hun beurt kennismaken met ons land. Ze bezochten scholen, overlegden met hem hoe ze hun gemeente kunnen sensibiliseren voor het werk van INCCA en toonden hem de film die ze over Bolivia maakten. Roberto getuigde over de problematiek van voedselzekerheid en klimaatverandering in Bolivia tijdens kooksessies i.s.m. het Vrouwencentrum of het Masereelfonds, voor vrijwilligers van het Simmerdownfestival en tijdens een ontmoeting met de schepen van Ontwikkelingssamenwerking van Sint-Niklaas.
BEVRIJDE WERELD ON THE ROAD Onze fototentoonstelling Foodprints hield halt in de stations Antwerpen-Centraal, Gent-Sint-Pieters, Gent-Dampoort, Mechelen en Brugge. Ook was ze te zien op pleinen in Sint-Niklaas, Gent en Merelbeke. Via Foodprints maakten heel wat mensen kennis met het werk van Bevrijde Wereld in West-Afrika, Bolivia en de Filippijnen. Via foto’s en getuigenissen, geprint op grote kubussen, getuigen boeren hoe zij samen met onze partnerorganisaties werken aan een betere voedsel- en watervoorziening. We organiseerden ook vormingsactiviteiten rond deze expo voor volwassenen uit de dagkliniek van psychiatrisch centrum Sint-Jan de Deo in Gent en op het alternatief voedingssalon van Vormingplus in Schoonaarde.
LEZING EN FOTO-EXPO OVER BOLIVIA MEELEVEN MET BOEREN OP INLEEFREIS Dertien gemotiveerde inleefreizigers trokken in 2012 richting Senegal en de Filippijnen. Ze maakten kennis met het leven op het platteland, verbleven bij gastfamilies, wisselden van gedachten met lokale boeren en dorpsbewoners, vertelden over België en leerden over hun nieuwe gastland. Ervaringen, ontmoetingen, uitwisselingen en indrukken die nog sterk nazinderen. 'De inleefreis is een unieke manier om kennis te maken met de sociaalpolitieke achtergrond van het land. Iets wat je als gewone toerist nooit meemaakt. De toegang die je via de organisaties krijgt tot de verschillende geledingen van de samenleving maakt zo’n reis uniek.' Annik in de Filippijnen
het met die voedselspeculatie? En waarom treft die de boeren in het Zuiden zo hard? Wat is de link tussen Noord en Zuid? Wat kunnen wij doen? Bestaan er alternatieven? Allemaal vragen waar de deelnemers een antwoord op zochten.
Auteur Walter Lotens kwam in onze kantoren zijn boek ‘Pijnen van een Pachakuti – Bolivia onder Evo Morales’ voorstellen. Het is een verslag van een reis en een reeks ontmoetingen in het Bolivia van Evo Morales waarbij de auteur de politieke context analyseert. Deze lezing werd gekoppeld aan de fototentoonstelling van inleefreizigster en professioneel fotografe Jasmine Debels rond haar fotoboek ‘Aymuray, boeren in Bolivië’.
WERELDWEEKEND rond VOEDSELCRISIS Op ons jaarlijkse Wereldweekend, van 23 tot 25 maart in De Panne, verdiepten meer dan 100 volwassenen zich 2 dagen lang in de wereldwijde voedselproblematiek. Hoofdgastspreker Guus Geurts en andere experts, zoals Roberto Callàu van onze Boliviaanse partnerorganisatie INCCA, belichtten de verschillende facetten. Hoe zit de voedingsindustrie in elkaar? Wie zijn hoofdspelers? Hoe zit
ONLINE KOOKBOEKJE Zat jij al aan tafel bij boeren in het Zuiden? Onze inleefreizigers wel! Die ervaring willen zij delen. Zij brachten niet alleen recepten mee, maar vertelden ook het verhaal achter voedsel(on)zekerheid. Dit alles werd gebundeld in een kookboekje, ‘Wat de pot schaft – Aan tafel bij boeren in het Zuiden’. Velt Sint-Niklaas en Oxfam-Wereldwinkel Sint-Niklaas becommentariëren de ingrediënten, elk vanuit hun invalshoek: duurzaam tuinieren met aandacht voor biodiversiteit en Fairtrade. De deelnemers aan de 3 kookworkshops die al rond het boekje georganiseerd werden, genoten alvast van hun culinaire ontdekkingsreis. Verras jij binnenkort je tafelgenoten met een origineel gerecht én de verhalen achter de recepten en ingrediënten? Download het boek vanaf 23 mei 2013 op www.bevrijdewereld.be/meedoen?/wat de pot schaft.
p. 17
›››
jaarverslag le ië c n a in f Het
kijk e r a l k n Ee rs e f j i c e d op
Na 2 mindere jaren stegen onze opbrengsten in 2012. Dat heeft vooral te maken met hogere inkomsten van het Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid (BFVZ). Deze waren de vorige jaren grotendeels uitgebleven omwille van de aanslepende federale regeringsvorming. De totale subsidies stegen in 2012 t.o.v. 2011 met 404.303 euro, de totale opbrengsten met 639.427 euro. Meer details hierover vind je bij punten 3 en 4. Begin 2012 verhuisden we naar de Mercatorstraat 81 in SintNiklaas. Dat jaar werden ook de verbouwingen voor het grootste deel afgewerkt.
1. De balans Het balanstotaal stijgt met 523.493 euro. De belangrijkste wijzigingen voor de activa zijn: de stijging van de materiële vaste activa met 195.463 euro als gevolg van de verbouwing van het nieuwe gebouw, en een stijging in liquide middelen van 260.559 euro. Wat de passiva betreft zijn de belangrijkste veranderingen: de stijging van de schulden op meer dan 1 jaar als gevolg van kredieten voor verbouwingen (305.410 euro bij Triodos bank en de stad Sint-Niklaas), hogere terug te betalen subsidies (145.666 euro), een stijging in over te dragen subsidies naar volgend boekjaar (300.369 euro) en een daling in over te dragen opbrengsten (176.963 euro). De terug te betalen subsidies eind 2011 hadden betrekking op het einde van het DGD- programma 2008-2010. Eind 2012 betreft het grootste deel een terugbetaling omwille van de stopzetting van het synergie programma in Mali van het Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid. Dit samenwerkingsverband met verschillende ngo’s staat los van onze andere projecten in Mali. Vanwege de onveilige situatie in de regio waar het project gepland was, konden we niet van start gaan. ACTIVA VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa Software Afschrijving op software Materiële vaste activa Gebouwen Afschrijving op gebouw Installaties. uitrusting Afschrijving op installaties Machines Afschrijving op machines Informatica Afschrijving op Informatica Meubilair en kantoormaterieel Afschrijving meubilair en kantoormaterieel Overige materiële vaste activa Afschrijving overige mva Financiële vaste activa Borgtochten en vooruitbetalingen VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen op ten hoogste 1 jaar Klanten Te ontvangen subsidies Diverse vorderingen Liquide middelen Overlopende rekeningen TOTAAL ACTIVA
PASSIVA 2012 717.384,33 1.678,88 2.098,60 -419,72 715.426,58 746.124,62 -37.306,23 10.246,20 -7.614,62 1.044,40 -909,20 27.370,47 -26.351,67 3.760,65 -1.283,53 431,86 -86,37 278,87 278,87 1.335.366,80 111.122,24 53.298,38 50.579,29 7.244,57 1.037.569,01 186.675,55 2.052.751,13
2011 520.242,11 0,00 0,00 0,00 519.963,24 515.320,00 0,00 7.322,22 -7.322,22 875,40 -875,40 27.370,47 -24.088,09 1.460,40 -531,40 431,86 0,00 278,87 278,87 1.009.016,20 63.350,67 17.057,35 41.418,97 4.874,35 777.009,57 168.655,96 1.529.258,31
2012 364.274,16 28.118,54 28.118,54 329.725,44 202.677,30 127.048,14 5.961,64 468,54
2011 363.805,62 28.118,54 28.118,54 329.725,44 202.677,30 127.048,14 5.287,82 673,82
SCHULDEN Schulden op meer dan 1 jaar Kredieten Gebouwen Schulden op ten hoogste 1 jaar Kredieten gebouwen Leveranciers Bezoldigingen en Sociale Lasten Terug te betalen subsidies Eigen bijdragen volgend boekjaar Schulden aan partners Over te dragen subsidies Diverse schulden Overlopende rekeningen Over te dragen opbrengsten Toe te rekenen kosten
1.688.476,97 403.828,11 403.828,11 1.243.686,86 25.291,15 109.763,13 65.764,46 330.549,39 84.678,52 21.590,02 603.844,07 2.206,12 40.962,00 40.387,88 574,12
1.165.452,69 98.417,64 98.417,64 843.594,47 6.897,92 150.723,78 76.309,10 184.883,32 96.153,59 23.711,02 303.475,51 1.440,23 223.440,58 217.350,58 6.090,00
TOTAAL PASSIVA
2.052.751,13
1.529.258,31
EIGEN VERMOGEN Fondsen van de vereniging Fondsen van de vereniging Bestemde Fondsen Fonds projecten Sociaal Passief Overgedragen winst (verlies) Resultaat van het boekjaar
Fondsenwerving werd in 2012 geïntensifieerd. De inkomsten (acties en giften) zijn gestegen, anderzijds werden ook meer uitgaven hiervoor gedaan. In 2013 bouwen we verder aan de succesvolle fondsenwervingsacties.
p.18
2. het resultaat
Het resultaat
Het bedrijfsresultaat of het operationeel resultaat bedraagt 3.256,08 euro. Samen met het financieel en het uitzonderlijk resultaat sluiten we het jaar af met een positief saldo van 468,54 euro.
Bedrijfsresultaat Financieel resultaat Uitzonderlijk resultaat TOTAAL Onttrekking reserves TOTAAL
2012 3.256,08 -2.467,89 -319,65 468,54 0,00 468,54
2011 -227.984,24 2.129,55 226.528,51 673,82 0,00 673,82
3. inkomsten
onze middelen
80% van de inkomsten is afkomstig van federale, provinciale, stedelijke en gemeentelijke subsidies. De eigen middelen vullen de overige 20 % in. Het gaat om bijdragen van scholen, stichtingen, organisaties en individuele donateurs. De subsidies bestaan hoofdzakelijk (86%) uit federale middelen van het Directoraat Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) en het Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid (BFVZ). Naast een aantal kleinere subsidies, nemen de provincies 11% voor hun rekening. De eigen middelen bestaan voor twee derde uit bijdragen van organisaties (inclusief 11.11.11) die zo op een structurele manier een deel van de programma’s in het Zuiden steunen.
11% 57%
Een bedrag van 127.342 euro werd doorgestort naar ngo Le Coron in Bergen. Bevrijde Wereld heeft met deze organisatie een samenwerkingsverband binnen het programma van DGD.
11% 25%
14%
DGD BFVZ/BOF Provincies Sociale Maribel/Sociaal Fonds/VDAB Vlaams platform voor Water en Ontwikkeling Steden en gemeenten
75% van de kosten van Bevrijde Wereld betreft kosten voor de Zuidprogramma’s en kosten voor de educatieve programma’s in België. 25% van de totale kosten gaat naar de algemene administratie, communicatie, fondsenwerving en opvolging van de partnerwerking.
20%
80%
Eigen middelen
4. De bestemming van het geld
55%
Subsidies Eigen middelen
SUBSIDIES
1% 0% 2%
29%
20%
3% 11%
Educatie Partnerwerking Opvolging partnerwerking Communicatie en fondsenwerving Algemeen
19%
41%
5% 21%
Bijdragen van organisaties 11.11.11 Inkomsten educatieve activiteiten Individuele giften Andere
KOSTEN EDUCATIE Werkingskosten educatie Personeel Doorstortingen partners Noord PARTNERWERKING Kosten in België gemaakt voor Zuidprogramma’s Beheer Zuiden Cooperanten werking Coöperanten Personeel BEL Doorstortingen naar Zuidprogramma’s COMMUNICATIE & FONDSENWERVING Fondsenwerving Tijdschrift. website en andere Personeel ALGEMEEN Algemene werkingskosten Afschrijvingen gebouwen. IT ea Personeel Voorziening DGD
2012 674.126,70 149.553,13 397.231,55 127.342,02 1.811.438,99 24.871,74
2011 509.434,46 60.131,16 343.435,69 105.867,61 1.578.082,97 29.569,20
56.286,39 817,80 170.274,06 82.026,51 1.477.162,49 86.052,15 45.523,84 11.001,63 29.526,68 306.132,98 68.309,52 41.154,23 216.900,55 -20.231,32
35.145,00 3.852,94 102.973,25 103.670,41 1.302.872,17 62.598,08 20.892,95 14.345,91 27.359,22 319.448,22 92.675,91 2.765,39 209.562,98 14.443,94
TOTAAL
2.877.750,82
2.469.563,73
OPBRENGSTEN SUBSIDIES DGD BFVZ/BOF Provincies Sociale Maribel/Sociaal Fonds/VDAB Vlaams Platform voor Water en Ontwikkeling Steden en gemeenten Diverse Overdracht projectsaldo volgend boekjaar Projectsaldo vorig boekjaar EIGEN MIDDELEN Bijdragen van organisaties 11,11,11, Inkomsten educatieve activiteiten Ontvangen lidgelden Individuele giften Scholenacties Inkomsten diversen Inkomsten evenementen Fondsenwerving Overdracht vorig boekjaar Overdracht naar volgend boekjaar Transfers TOTAAL
2012 2011 2.304.624,54 1.900.322,03 1.472.873,27 1.549.476,13 743.156,91 172.228,00 289.512,60 285.137,60 44.503,70 45.089,29 0,00 76.976,00 38.878,03 18.428,92 6.542,18 3.579,42 -603.844,08 -313.001,93 313.001,93 62.408,60 576.382,37 341.257,47 162.294,73 178.961,15 85.332,80 81.106,01 20.203,92 26.116,41 140,00 47,50 75.925,96 45.464,83 9.740,04 2.219,75 14.188,75 5.223,97 6.675,25 15.528,87 24.905,85 26.440,53 96.153,59 43.766,89 -84.678,52 -96.153,59 165.500,00 12.535,15 2.881.006,91 2.241.579,50
5. Naar welke landen in het Zuiden gaat het geld? 43% van de middelen gaat naar 5 landen in West-Afrika (Mali, Burkina Faso, Senegal, Gambia en Guinee-Bissau), 19% gaat naar Bolivia en 38% naar de Filippijnen. Doorstortingen Zuidprogramma's
19% 43%
De Filippijnen Bolivia West-Afrika
38%
Doorstortingen Zuidprogramma's Bolivia
2012
2011
281.933,88
311.506,07
Filippijnen West-Afrika TOTAAL
553.532,46 641.696,15 1.477.162,49
465.978,05 525.388,05 1.302.872,17
p. 19
›››
ld rijde Were v e B n e n u Zij ste
llie u j j i z k n Da
illen t Zuiden w milies in he fa en er bo n de vele 12 heeft ons in 20 Uit naam va n aan danken die be en re de ijven werke we graag ie nnen we bl ku ft gi . uw het Zuiden Dankzij jo voedsel in gesteund. en er at w Doe t . het laatje toegang to tra geld in een betere ex en ht ac e acties br 2013? Verschillend bijdrage in voor jouw op ie at ir jij hier insp
BELLEN VOOR WATERPROJECTEN Heel wat mensen kozen er voor om een abonnenment te nemen bij Ello Mobile en zo de waterprojecten in Guinee-Bissau van onze partner Aprodel te steunen. Ook Interesse? Surf naar www.ello-mobile.be.
SHOPPEN VOOR BEVRIJDE WERELD Onze wollen sokken lagen in 10 extra winkels te koop. Resultaat: een recordverkoop! Nieuw in onze shop is het fotoboek ‘Aymuray, boeren in Bolivia’ van professioneel fotografe en inleefreizigster Jasmine Debels. Te vinden in de betere boekhandel en te bestellen via www. bevrijdewereld.be.
MUZIEK MET EEN PLUS Voor de 2de keer op rij schonk het wereldfestival Simmerdown uit Puurs een deel van haar opbrengsten aan Bevrijde Wereld. De winst op de verkoop van dranken en maaltijden bracht een mooie 4.000 euro op. Deze werd geïnvesteerd in de aanleg van irrigatiesystemen en de bouw van ecologische Malenakeukens bij families in de Boliviaanse gemeente Tiraque. En nog meer muziek voor het goede doel: in oktober organiseerde Bevrijde Wereld een benefietconcert met Aissata Djiby & The Fujirama Blues Band en Irri & Hugo in ’t Bau-haus in Sint-Niklaas. Bevrijde Wereld is lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsen-
LEKKERS VOOR SINTERKLAAS Veel bedrijven en gemeenten verwenden hun personeel voor het 3de jaar op rij met onze chocoladen Sinterklazen. Nieuw dit jaar waren de heilige mannen uit speculaas. En vanaf 2013 zijn er ook paaseieren te koop! Bestel ze via www.bevrijdewereld.be!
werving. Lidmaatschap garandeert transparantie naar donoren over de gebruikte fondsen en waarborgt het gebruik van ethisch correcte methodes in fondsenwerving. Meer info op www.vef-aerf.be
LOPEN TEGEN HONGER Tijdens de Heldenrace in Brussel lieten 6 lopers zich door familie en vrienden sponsoren om 6 km te lopen voor de projecten van Bevrijde Wereld. Samen zamelden ze iets meer dan 3.000 euro in. Bravo!
PRINTEN VOOR HET GOEDE DOEL Nieuw in 2012 was de verkoop van inktpatronen. Wie bestelt via www. inktpatronenvoorbevrijdewereld.be steunt daarmee onze projecten. Als klap op de vuurpijl zijn ze beter voor het milieu en vriendelijk voor je portemonnee. De patronen worden namelijk gerecycleerd. Het bedrijf dat dit doet, schenkt een deeltje van de winst aan Bevrijde Wereld.
SCHOLEN IN ACTIE Ook in 2012 organiseerden verschillende scholen organiseerden een solidariteitsactie voor Bevrijde Wereld. Dankzij de Loop naar de pomp?! – campagne werden vooral inzamelingsacties op touw gezet voor onze waterprojecten.
p.20
Steun ons ook in 2013! SPONSOREVENTS Volgend jaar wil Bevrijde Wereld volop inzetten op sponsorevents. Sportfanaten, schiet in actie en laat je sponsoren ten voordele van Bevrijde Wereld wanneer je aan een wedstrijd meedoet! Noteer alvast in je agenda: de loopwedstrijd GVA Dwars door Turnhout op 24 augustus en de stadsloop in Sint-Niklaas op 8 september 2013.
Partners van Bevrijde Wereld
Groupe d’Animation Action au Sahel-Mali (GAAS) Financiële partners: BFVZ, WaterAid, VPWvO
West-Afrika
› Senegal
(per land)
› Burkina Faso Partners: Action Micro Barrages (AMB), Association les Mains Unies du Sahel (AMUS), Sahel Solidarité (SASO) Financiële partners: BFVZ, WaterAid
› Gambia Partners: Agency for the Development of Women And Children (ADWAC) Njawara Agricultural Training Centre (NATC) Financiële partners: Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD), Puurs Summerdown
› Guinee-Bissau Partner: Associacao Para a Promocao do Desenvolvimento Local (APRODEL), Associaçao as Produtoras e de Autopromoçao Para Luta Contra Fome (APALCOF) Financiële partners: DGD, Ello Mobile, Vlaams Partnerschap Water voor Ontwikkeling (VPWvO)
› Mali Partners: Association Malienne pour l’Education du Public et la Protection de l’Environnement (AMEPPE), Association Malienne pour la Promotion du Développement Rural (AMPDR), Association Recherche Action Femme et Développement (ARAFD),
Partners: Action Jeunesse et Environnement (AJE) Financiële partners: DGD, GielsBos
Filippijnen (per regio)
› Panay Partner: Organic Farming Field Experimental and Resource Station in Panay (OFFERS-Panay) Financiële partners: DGD, gemeente Destelbergen, gemeente Puurs, Provincie OostVlaanderen
› Cordillera Partner: Center for Development Programs in the Cordillera (CDPC) Financiële partners: Provincie OostVlaanderen, DGD, Stichting KOOK (NL)
› Samar & Leyte Partner: Eastern Visayas Rural Assistance Program (EVRAP) Financiële partners: DGD, Gemeente Jabbeke
› Masbate Partner: Tabang sa mga Biktima sa Masbate (TABI-Masbate) Financiële partners: DGD, Steunfonds Filippijnen Overpelt, gemeente Overpelt Provincie Limburg
› Caraga Partner: Alternative Learning Center for Agricultural and Livelihood Development (ALCADEV)
Financiële partners: DGD, Stichting Ronoylion (NL)
Noordwerking
› Nationaal
Partners: Le Coron, Mundo Loco, Dwagulu-Dekkente, PROTOS, Oxfam Wereldwinkel Sint-Niklaas, MOS (Oost-Vlaanderen), Kleur Bekennen OostVlaanderen, Kleur Bekennen Kids, Green, Djapo, Stad Sint-Niklaas Financiële partners: DGD, Provincie Oost-Vlaanderen, Stad Sint-Niklaas,11.11.11.
Partner: Philippine Network of Food Security Programmes (PNFSP) Financiële partners: DGD, Action Solidarité Tiers Monde (LU), Provincie Limburg
Bolivia (per regio)
› Potosi Partner: Investigación Social y Asesoramiento Legal Potosí (ISALP) Financiële partners: DGD, Limburgse Solidariteit met el Kollasuyo, Provincie Limburg
› Cochabamba
en één gemeente in Santa Cruz
Partner: Instituto de Capacitación Campesina (INCCA), Instituto de Capacitación del Oriente (ICO), AYNISUYU Financiële partners: DGD voor alledrie, plus: INCCA: Provincie Antwerpen, PIDPA, Simmerdown, gemeente Puurs, gemeente Lille, stad Sint-Niklaas, Broeders van Liefde Sint-Niklaas, OVLP Bornem, ICO: Stichting Antoon Spinoy, AYNISUYU: Nationale Loterij
› Chuquisaca Partner: Promotores Agropecuarios (PROAGRO) Financiële partners: DGD, Stichting Antoon Spinoy
Het team van Bevrijde Wereld in juni 2013
Valerie De Vos Educatief medewerker jongeren Pascal Van Driessche Programmabeheerder Filippijnen, Bolivia Wim Vereecken Programmabeheerder West-Afrika Lien Verstraete Landenvertegenwoordiger Mali en Burkina Faso Franck Kaboré Financieel medewerker Mali en Burkina Faso Jaap Op de Coul Landenvertegenwoordiger Bolivia
Jan Mertens Financieel & Administratief coördinator
Hans Schaap Landenvertegenwoordiger Filippijnen
Christa Lyssens Administratief medewerker
Roger Camps Medewerker landenkantoor Filippijnen
Catherine Billiau Communicatiemedewerker
Andrew Aytin Medewerker landenkantoor Filippijnen
Marleen Van Schoor Coördinator Noordwerking Mariska De Block Educatief medewerker Baobab Wereldklas Marijntje Broeckx Educatief medewerker Baobab Wereldklas Mamadou Djiby Educatief medewerker Baobab Wereldklas Els De Gryse Educatief medewerker Wouter Semey Fondsenwerving
Doudou Diallo Landenvertegenwoordiger West-Afrika
Raad van Bestuur in 2012 Jef Van den Eeckhout (Voorzitter) Bart Meylemans (secretaris) Marc Peeters (penningmeester) Els Van der Sypt
Colofon
e eindredacti Hoofd- en , illiau Catherine B ereld.be; @bevrijdew au li il b e. in Cather 15 03 777 20 rs: rk e Medew e Broeckx, , , Marijntje au li il B e in Els de Gryse Cather De Clercq, e n n o Yv , oon Pletinckx, Annelies Cr Coul, Vera Jaap Op de s, n te a Spitaels, er n M Jan mey, Marti Se r te u o W p, n Driessche, Hans Schaa , Pascal Va em h g le el B n Delphine Va Vereecken, hoor, Wim Sc n Va en Marle te Lien Verstrae Foto’s: Wubbels, erys, Coen Chris Lauw , PROTOS er Straeten Sofie Van D g: l.com Vormgevin erys@gmai erys, clauw Chris Lauw
Vera Pletinckx Educatief medewerker volwassenen
p. 21
23-24.indd 2
17/06/13 15:24
23-24.indd 3
17/06/13 15:24
ngo
voor
o n tw
ik
gss k e li n
ame
.being
n w e rk
ereld bevrijde w elle v u o Terre N orld W w e N evo u Mundo N St-niklaas t 81, 9100 a a tr 1 rs to a Merc 3 766 36 4 20 15, F. 0 7 7 7 3 0 T. de Blijf op
hoogte
ntele rneme -gouve teunt in t ie n s en t ld is e erenfamilies en me e Were o n. Sam een Bevrijd de armste b e n ij p ip n il a ie F a d e e ie d w at en werken r 250.000 organis West-Afrika o isaties , ing vo dariteit rorgan n e Bolivia n ie rt rz a o ale p atervo en. Deze soli enen w n 23 lok e ld ass voedse elegen gebie n volw izen. betere eren e fg g a n n in jo e , n re boeren et kinderen rminge ers, vo em li w e t n fa le de inlee ië via in Belg
© fotografie-Sofie Van Der Straeten
tis or ons gra . Schrijf je in vo Djémbé tijdschrift agina Facebookp e z n o n a v ld.be . Word fan rijdewere v e .b w w w . Surf naar