LOF eindrapport

All you need is LOF Limburgs Offensief Food

Procurement in perspectief

Eindrapport LOF 18x25.indd 1

10-06-21 12:21

Alle LOF voor Limburg

Het begon ooit met onze gezamenlijke droom.

Wat zou er gebeuren als je organisaties in een keten met elkaar gaat verbinden om hen vervolgens gezamenlijk te laten werken aan één gezamenlijk doel: “Gezond en zo veel mogelijk lokaal geproduceerd voedsel op de werkvloer, in het onderwijs, de sport en de horeca.

Daarbij krijgt iedere speler in de keten een eerlijke prijs betaald en worden duurzame investeringen beloond.”

Eindrapport LOF 18x25.indd 2

10-06-21 12:21

Deze droom bleek werkelijkheid te kunnen worden in Limburg. Zowel de Provincie Limburg als de Rabobank wilden dit doel ondersteunen en deels investeren. Zo begon eind 2019 onze reis die tot begin 2021 zou duren. De reis die bekend werd onder de naam LOF (Limburgs Offensief Food), een initiatief van de partnerorganisaties Diverzio, F-Fort en Nevi.

Een programma dat net voor het Corona-tijdperk startte en vervolgens ondanks alle beperkende maatregelen werd voortgezet. Dit zegt direct iets over het doorzettings­ vermogen van de partners en deelnemers. Want hoe organiseer je in Coronatijd, een 4-tal masterclasses en 8 bootcamps met meer dan 35 Limburgse deelnemers om aan de slag te gaan? Door soms fysiek, een enkele keer hybride maar vooral vaak online af te spreken, maar dan wel met de Limburgse mentaliteit. Dus elkaar steunen, opzoeken, samenwerken, gezamenlijke stapjes nemen en vervolgens mooie resultaten boeken. Alle LOF dus voor Limburg!

Met dit magazine brengen we deze LOF-reis in beeld om te inspireren, maar ook om jou te laten dromen. Een interessant naslagwerk van onze reis die zeker niet stopt na dit programma, integendeel wij blijven verder dromen…en jij? Ook voor jou geldt toch zeker: “All you need is LOF”?

Veel leesplezier en inspiratie!

Met vriendelijke groet,

Karin van IJsselmuide

Jordie van Berkel

Zsuzsan Proos

Nevi

F-Fort

Diverzio

Eindrapport LOF 18x25.indd 3

10-06-21 12:21

INHOUD LOF Bootcamps als topsport

6

Samenvatting door Jordie en Karin

Gezonde Korte Ketens: van masterclasses naar matches en méér

10

Van Supply chain mapping naar infographic voedselketen

11

‘Bij iedereen is een omslag nodig’

14

Artikel Deal!

Resultaten van de LOF Bootcamps

16

Quotes en ervaringen van deelnemers

Doorkijk naar de toekomst

18

Slotwoord Bert Vliex

Eindrapport LOF 18x25.indd 4

10-06-21 12:21

Eindrapport LOF 18x25.indd 5

10-06-21 12:21

SAMENVATTING VAN DE BOOTCAMPS LOF

LOF Bootcamps als topsport Volgens Wikipedia mag je bij een bootcamp denken aan een trainingsmethode uitgevoerd in teamverband onder professionele begeleiding.

Door het teamverband sporten de deelnemers intenser dan ze individueel zouden doen, zodat het effect van de training verhoogt. En hoewel onze bootcamps gericht zijn op de transitie naar een duurzame korte keten met een eerlijke prijs, waren het juist deze ingrediënten die de LOF bootcamps tot een echte topsport maakte.

Bij iedere LOF bootcamp stond inspiratie, feedback, leren, ontwikkelen, out-of-the-box en creativiteit centraal (trainingsmethode).

Ook waren demonstraties van de ontwikkelde producten/diensten onderdeel van de bootcamps (intensief). Zodat we écht samen (teamverband) gaan bouwen aan een transformatie (verbetering) van de handel in duurzame streekproducten. De bootcamps bestaan uit intensieve bijeenkomsten (groepstrainingen) met korte op elkaar volgende opdrachten waarbij de transformatie naar een waardegedreven aanpak op basis van ‘true costs’ in de praktijk wordt gebracht. Dus een prijs die voor een maatschappelijk eerlijke prijs verhandeld wordt en waarin effecten berekend zijn op bijvoorbeeld de bodem, lucht, water, of medicijngebruik (verhoogd effect). De bootcamps van LOF werden uitgevoerd onder (professionele) begeleiding van Jordie van Berkel (F-Fort) en Karin van IJsselmuide (Nevi). Kortom met tientallen deelnemers intensief aan de slag gaan met ketens bleek dus echt topsport!

Limburgse toppers Maar wie waren al die deelnemers en waarom deden juist zij aan dit programma mee? De bootcamps blijken een enorme kans voor organisaties die met duurzame korte ketens met een true cost aan de slag willen en bereid zijn om daarvoor pilots in hun organisatie te

6

Eindrapport LOF 18x25.indd 6

10-06-21 12:21

draaien. Alle partijen die onderdeel uitmaken van een keten en gevestigd zijn in de Provincie Limburg waren dan ook van harte welkom om deel te nemen aan de bootcamps! Deelname aan de bootcamps was gratis maar niet

ontwikkelingen rondom duurzaamheid, eerlijke

vrijblijvend. Van deelnemers werd verwacht

prijzen of kortere ketens. Maar soms was dat

dat ze een actieve bijdrage leveren, opdrachten

ook een persoonlijk verhaal van een deelnemer

tussentijds uitvoeren en kennis/ervaring delen

die de afgelopen tijd iets moois of heftigs had

met andere deelnemende organisaties. En na

meegemaakt en dit graag wilde delen met de

een grote belronde bleek dat er genoeg animo

groep. Vanaf de derde bootcamp was Corona

was om in november 2019 met de eerste

echter altijd wel een onderwerp in de warming-

bootcamp bij de Rabobank te gaan starten met

up omdat deze periode bij alle deelnemers

deze Limburgse toppers.

natuurlijk een enorme impact had op de eigen bedrijfsvoering en werkomstandigheden.

De opzet van een bootcamp Iedere bootcamp had weliswaar een ander

Trainingsprogramma’s

leerdoel maar kende wel een vaste structuur.

Na de warming-up werd het tempo geleidelijk

Te beginnen natuurlijk met een warming-up,

opgevoerd met een intensieve kennisinput

daarna volgde de training zelf om vervolgens

verzorgd door de begeleiders. De kennisinput

voldaan af te sluiten met de cooling down.

bestond uit een selectie hoogwaardig lesmateriaal van bestaande opleidingen en trainingen van Nevi. Onderwerpen die voor een duurzame eerlijke korte keten centraal staan,

Cooling down: Conclusies, acties Training: Onderzoek, verken, experimenteer Warming up: Ideeën Informatie

waren onder andere het uitvoeren van supply chain management, kostenmanagement en stakeholdermanagement. Met deze verkregen kennis was het na de duurzame gezellige koffiepauze tijd voor de deelnemers om zelf aan de slag te gaan.

- 6 opdrachtgevers - waarvan 4x zorg (ziekenhuis, 2x zorginstelling, zorgboeren - provincie - hogeschool

Warming-up De aftrap van iedere bootcamp begon altijd met het kringgesprek, de warming-up waarbij nieuwe ideeën, lesstof en informatie werden gedeeld. Soms waren dat discussies over actuele

7

a

Eindrapport LOF 18x25.indd 7

10-06-21 12:21

Daarbij was het uitgangspunt als eerste de

op de eigen leeromgeving (via www.nevi.nl)

vraag te stellen om inzicht en begrip te krijgen:

om zo de lesmaterialen maar ook de resultaten

wat betekent deze kennis voor de huidige

van iedereen te volgen. Op deze digitale

praktijk? Voor de gebruiker, cateraar, logistiek

leeromgeving is van alles te vinden zoals

dienstverlener, groothandel, boeren?

presentaties, readers, filmpjes, werkvormen, opdrachten en aanverwante artikelen.

Daarna kwam het toepassen van de gewenste verandering/verbetering door verschillende

Op de laatste bootcamp van 2 februari 2021 was

werkvormen met elkaar in teams uit te werken.

de algemene indruk dat we met deze groep echt

Hoe meer ervaring hiermee werd opgedaan, hoe

een topprestatie hebben geleverd, zelfs ondanks

meer teams ook buiten de bootcamps om aan

de corona-maatregelen. Als LOF-team zijn wij

de opdrachten bleven doorwerken. Hierdoor

dan ook ontzettend trots op de organisatie, de

werden gezamenlijke resultaten opgeleverd

deelnemers, de inspanningen en de geleverde

zoals bijvoorbeeld het visueel maken van de

resultaten van de LOF bootcamps.

ketens brood, rundvlees en appels in Limburg met infographics. De laatste bootcamp op 2

Maar we zijn er nog niet en we gaan hiermee

februari 2021 stond volledig in het teken van

dan ook vooral door!

de behaalde resultaten en die waren zeer

Wij zeggen dan vooral ook aan iedereen:

indrukwekkend zoals ook in de facts en figures

bedankt en tot ziens, tot LOF!!

te lezen is.

Jordie en Karin Cooling-down Tenslotte werd iedere bootcamp afgesloten met een passende cooling-down. Dat gebeurde soms met als inleiding een hilarisch filmpje of een inspirerende gastspreker zoals Drees van den Bosch (innovatiemanager Foodsquad Hutten), Jasper Mattijssen (Directeur CN Solutions) en George Parker (Creatief Producent Transformatie en Innovatie. Hierna volgde vervolgens de samenvatting van de dag, de doorkijk naar volgend keer en de voorgenomen vervolgacties.

Na iedere bootcamp kon men via het Learning Management System (LMS) van Nevi inloggen

8

Eindrapport LOF 18x25.indd 8

10-06-21 12:21

3 4 30 40

partners organisatie LOF

26-11-2019 Bootcamp 1 Rabobank Venlo Thema: Inzicht in ketens/stakeholders en een 1e nulmeting qua data gedaan Lesstof: Diverse artikelen, Reader Supply Chain Management, stakeholder­analyse tool 04-02-2020 Bootcamp 2 LLTB Roermond Thema: Kennisboost gekregen over true pricing Lesstof: Diverse artikelen, Reader Kosten­ management, onderzoeksrapport True Pricing, vragenlijsten Gastspreker: Drees van den Bosch (Hutten) 31-03-2020 --> 12-05-2020 Bootcamp 3 (online) Thema: Een plan van aanpak opgesteld incl. impactanalyse Lesstof: Diverse artikelen, Reader Project­ managament, opdracht stake­holder­ analyse, infographics geïntroduceerd 07-07-2020 Bootcamp 4 Kasteel de Keverberg Kessel Thema: De organisatie in beweging gekregen Lesstof: Diverse artikelen, Reader Stakeholderma­ nagement en macht, gepresenteerde in­ fographics en stake­holderanalyse Brood, Rundvlees-, Appelketens Gastspreker: Jasper Mattijssen (CNS) 29-09-2020 Bootcamp 5 Mondriaan Maastricht Thema: Reflectie toegepast en handvatten gekre­ gen om barrières op te lossen Lesstof: Diverse artikelen, Presentaties diverse deelnemers over de corebusiness organi­ satie en de relatie met het project LOF Gastspreker: George Parker (creatief producent trans­ formatie en innovatie) Realiteit volgt focus!

03-11-2020 Bootcamp 6 online Thema: De 1e resultaten van de praktijk gepre­ senteerd Lesstof: Diverse artikelen, gewenste resul­taten en doelen individuele deel­nemers samenge­ vat, gepresenteerd en gepitcht 08-12-2020 Bootcamp 7 online Thema: Evaluatie en leerervaringen ingebracht om door te ontwikkelen Lesstof: Diverse artikelen, nieuwe initiatieven ingebracht en uitgewerkt (zoals WTP, samenwerkingsvormen, proeftuin-aanbe­ stedingen) 02-02-2021 Bootcamp 8 online Thema: Kennis en ervaring gedeeld en successen gevierd!

Lesstof: Diverse artikelen, eindresultaten en doe­ len individuele deelnemers samengevat, gepresenteerd en gepitcht

unieke masterclasses

2 2

partners ambassadeurs LOF vervolg­ bijeenkomsten

deelnemers Masterclasses LOF contacturen per deelnemer

4 30 10 10

4 70 30

bootcamps op locatie

bootcamps online

deelnemers Bootcamps

contacturen per deelnemer

readers

Kennis­ artikelen

Artikelen in media

Kennis over gezond en duurzaam eten

Verhogen van kennis van gezond en duurzaam eten in alle sectoren

Verminderen voedselverspilling

Reductie van voedselafval Vergroten trots regionale producten

Professionalisering en verduurzaming inkoop Verbeterde kwaliteit, gezondheid en smakelijkheid maaltijden Maatschappelijk en ecologisch duurzame productie gestimuleerd

Voedselkilometers verminderd

Resterende voedselkilometers verminderd

CO2-uitstoot meegenomen in prijs

Klimaat- en energietransitie bevorderd

Economisch duurzame en innovatieve verdienmodellen tot stand gebracht

Doorbreken handelsprijzen Meer omzet en hogere marge agrarische producten

Slimmer verkopen, in kortere ketens Beter afgestemd op de lokale doelgroep Cross-overs tussen organisaties 9

Eindrapport LOF 18x25.indd 9

10-06-21 12:22

A fsluitend proostmoment met reageerbuisjes - foto Jesper Wijnhoven

Gezonde Korte Ketens: van masterclasses naar matches en méér Met het programma Gezonde Korte Ketens verbindt Diverzio agrifood-ondernemers met zorgorganisaties in hun eigen regio. Zo ook in Limburg, waar al op 13 november 2019 een serie masterclasses startte, als onderdeel van het programma LOF. Deze serie werd stevig doorkruist door de komst van corona.

Met een klein half jaar vertraging werd er in oktober 2020 een geslaagde pitch & match-bijeenkomst gehouden. Daar werd overduidelijk dat de Limburgse zorgorganisaties terdege beseffen dat wat je van dichtbij haalt lekkerder is.

vond plaats in de vorm van een gezonde lunch, met streekproducten in de hoofdrol. Het belang van eten en drinken werd onderstreept door presentaties van René van Bruxvoort namens de gastlocatie en van Pura Catering. Ook de totaalleveranciers Daily Fresh Food en Oregional kwamen aan het woord. Alle sprekers schoven aan voor een vragenvuur, waarin breed werd ingestoken en veel duidelijk werd. De derde masterclass had op 11 maart al te kampen met de coronamaatregelen.

Deze vond in een aangepaste vorm plaats in de prachtige Hoeve Rosa in Sevenum. Fons Kersten

Ons Boerenerf van de familie Van Leeuwen in

ontving zijn mededeelnemers vol trots en liet ze

Nederweert-Eind vormde in november 2019 de

kennismaken met zijn zuivel- en melkveebedrijf.

aansprekende locatie voor de eerste masterclass Gezonde Korte Ketens Limburg. Daarbij waren

Begeleid door een drietal medewerkers van de

ruim 30 ondernemers uit de agrifood-sector

Limburgse Rabobanken ging de groep aan de

aanwezig voor een dag vol inspiratie. Zo

slag met twee belangrijke zaken: samenwerking

deelde Ron Vanlier, directeur Food & Agri van

en uitdagingen. Ook werden in tweetallen de

Rabobank Limburg, een wijsheid die hij in zijn

pitches voor de afsluitende masterclass op elkaar

verleden bij een kweker van Bonsai-boompjes

uitgeprobeerd. Het enthousiasme was breed

had opgedaan: “Passie voor je product kun je

voelbaar maar … helaas gooide corona roet in

overbrengen, ook aan je eindconsument.” Hij

het eten. De geplande slotbijeenkomst op 13 mei

hamerde op het belang van samenwerking. Er

kon, door alle maatregelen, uiteindelijk pas op

werd gedurende de dag nader kennisgemaakt

14 oktober plaatsvinden en dan nog in een wat

met elkaar, ambities werden geformuleerd en

uitgeklede versie. Op de Brightlands Campus

er werd rondgekeken op het varkensbedrijf van

in Venlo pitchten 15 dappere deelnemers hun

Aad en Arjan van Leeuwen, met uiteraard het

gezonde streekproducten voor een achtkoppig

proeven van een duurzaam stukje lokale worst.

panel. Dat bestond uit vertegenwoordigers van zorgorganisaties, cateraars en foodleveranciers.

Masterclass 2 speelde zich op 22 januari

Varkensvlees, eieren, zuivel, kalkoen, asperges,

2020 af. Plaats van handeling was dit keer

een keur aan groenten en rundvlees: het kwam

een zorginstelling: GGZ Vincent van Gogh in

allemaal voorbij. Dat resulteerde in een groot aantal

Venray. Daar keken de deelnemers hun ogen

matches. Al die matches zouden moeten en kunnen

uit in het fraaie Dienstencentrum. De aftrap

leiden tot een succesvolle regionale samenwerking tussen agrifood-ondernemer en zorginstellingen.

10

Eindrapport LOF 18x25.indd 10

Want in Limburg beseft iedereen: wat je van dichtbij haalt, is lekkerder!

10-06-21 12:22

n

Van Supply chain mapping naar infographic voedselketen Een manier om inzicht te krijgen in ketens

Vervolgens werd met de symbolen in kaart

is ‘supply chain mapping’. Dit is het letterlijk

gebracht hoe transparant en hoe verantwoord

visualiseren van alle stappen die plaatsvinden

deze ketens op dit moment zijn.

van grondstof naar productie, naar ontvangst

Daarbij kon men kiezen uit:

van het product (of dienst) in je organisatie.

1. True price wordt berekend en betaald

Hierdoor worden risico’s en kansen in de ketens

2. Er is hier duidelijk sprake van duurzame

zichtbaar en kunnen vervolgens maatregelen genomen worden.

impact/gedrag 3. Ik weet het eigenlijk niet precies 4. I k weet het wel, maar huidige handel- en

Door Nevi en F-Fort is voor de deelnemers een

werkwijze is nog niet duurzaam/eerlijk

visualisatie ontwikkeld van de voedselketen die men alleen nog zelf hoefde te voorzien van

Productgroepen: Brood, rundvlees en appels

bepaalde symbolen, de speciale LOF-infographic

Om synergie aan te brengen, de keuze te

was hiermee geboren.

vereenvoudigen en een gelijke focus te krijgen is er vervolgens gekozen voor slechts drie

Doel infographic

productgroepen, te weten brood, rundvlees en

De infographic is opgesteld met als voornaamste

appels.

doel meer focus en transparantie te brengen

Bij deze drie productengroepen is namelijk

in de voedselketens van de deelnemende

zowel duurzame winst als true price te behalen

organisaties. Het is eigenlijk niet meer of

voor alle partijen in de keten. Daarnaast kon

minder dan een aantrekkelijke weergave van

men met deze producten makkelijk opschalen

de belangrijkste ketens en kengetallen. Een

vanuit een pilot met maatregelen naar het

praatplaat, dus. De onderliggende documenten

“nieuwe” normaal.

met gegevens en analyses zijn daarvoor de onderbouwing. Na het vullen van de infographic

De infographic is en blijft een versimpelde

hadden de deelnemers met een aantrekkelijk

weergave van een complexe werkelijkheid.

overzicht inzicht in de voornaamste kansen

Het ligt bij jezelf hoe en hoeveel diepgang je

en uitdagingen van keten. Ook zorgen de

daarna aanbrengt in het verder beschrijven /

infographics ervoor dat de deelnemers onderling

uitwerken van jouw drie voedselketens en hoe

de ketens goed met elkaar konden vergelijken.

je aan de slag wil om daar verbeteringen in aan te brengen. Dat brengt je bij vragen als wie heb

Hoe wordt de infographic gebruikt?

ik voor welke stappen nodig en welke acties kan

Iedere deelnemer die verantwoordelijk is voor een

ik nemen om te zorgen dat ik een keten bereik

voedselketen, vulde zijn eigen infograhic in.

waarin een true price betaald gaat worden. Daar

Het gaat dan om de basis organisatiegegevens

kan men dan vervolgens na deze bootcamps

zoals omvang, aantal maaltijden en spend én

zelf mee aan de slag!

specifiek gemaakt naar brood, rundvlees en appels.

11

Eindrapport LOF 18x25.indd 11

10-06-21 12:22

Eindrapport LOF 18x25.indd 12

10-06-21 12:22

13

Eindrapport LOF 18x25.indd 13

10-06-21 12:22

LIMBURGS OFFENSIEF FOOD: GEZONDERE VOEDING DOOR KORTERE KETENS

‘Bij iedereen is een omslag nodig’ Met het Limburgs Offensief Food, kortweg LOF, proberen zo’n 30 deelnemers voedselketens transparanter en korter te maken, meer gebruik te maken van lokale producten en producenten een eerlijke prijs voor hun producten te betalen. Deal! sprak met twee deelnemende zorginstellingen.

programma LOF, een initiatief

Niet alleen inkopers en contractmanagers van

op geattendeerd. Het is bizar dat ze evenveel kosten

zorg- en onderwijsinstellingen, ook landbouw-

en dat de samenleving niet meer in seizoenen denkt.

organisaties, cateraars en leveranciers zitten

Blauwe bessen moeten het hele jaar beschikbaar zijn.

aan tafel bij het programma LOF. Het doel is

En omdat wij dat vinden, zijn er in mijn ogen talloze

transparante en kortere ketens creëren, waarin

overbodige vliegbewegingen.”

vanuit de provincie, sluit hier goed bij aan.’

Blauwe bessen We moeten ons meer bewust zijn van wat we eten en waar het vandaan komt, vindt Miltenburg. Blauwe bessen uit het Limburgse Heuvelland die in de supermarkt in hetzelfde bakje zitten als blauwe bessen uit Peru en bovendien net zo duur zijn, is iets wat hem al jaren frustreert. “Het land van herkomst staat in kleine letters vermeld, maar verder worden we er niet

voor (lokale) producten een goede en eerlijke prijs wordt betaald door alle partijen in de keten

True pricing

samen te brengen.

De Zuid-Limburgse ggz-instelling Mondriaan wordt in LOF vertegenwoordigd door Gerard Worms,

Gezond leven

teamleider hospitality, en Yvonne van Bessems,

Het Maastricht UMC+ heeft als visie ‘gezond

meewerkend voorvrouw bij de catering. “Niet alleen

leven’, in de breedste zin van het woord. “Niet

de kortere ketens, maar ook het gastvrijheidsconcept,

alleen voor onze patiënten maar ook voor

duurzaamheid, lokale producten en eerlijke prijzen

onze ruim 6000 medewerkers”, vertelt Rick

triggerden ons om deel te nemen”, licht Worms toe.

Miltenburg, manager services van het MUMC+.

“Het is goed om te zien wat anderen partijen op deze

“Zo’n 5 jaar geleden

vlakken doen, en hoe zij dat doen.”

zijn we begonnen

Bij LOF zit de hele keten aan tafel, dat spreekt de

met een vertaalslag.

deelnemers aan. In masterclasses en bootcamps

Duurzame en verse

leren ze samen over het begrip true pricing – de

voeding, bij voorkeur

werkelijke kostprijs als je kosten als milieuschade

seizoensgebonden

en CO2-uitstoot ook meeneemt. Ze moeten zelf aan

en lokaal. En in ieder

de bak en bijvoorbeeld voor hun eigen organisatie

geval met beperkt

in een infographic weergeven wat bekend is over de

toegevoegd zout, suiker

herkomst en duurzaamheid van producten, distributie,

en transvetten. Het

transport, opslag en verpakkingen.

14

Eindrapport LOF 18x25.indd 14

10-06-21 12:22

Zorgboodschappen

Bewustwording

Een andere opdracht was om voor de product-

Ook een van de leveranciers van Mondriaan participeert

groepen Brood, Rundvlees en Appels te noteren

in LOF. “Als je expliciet vraagt waar producten

welke stakeholders welke invloed hebben in

vandaan komen, dan blijkt het voor de leverancier

de keten. Vaak konden de deelnemers wel de

toch moeilijk gegevens te produceren”, vertelt Worms.

organisaties benoemen, maar de essentiële

“Inmiddels weten we dat onze leverancier 60 procent

schakels bleken lastiger. Mondriaan heeft drie

van de producten uit de regio haalt. Een aanzienlijk

hoofdvestigingen met daarin drie restaurants

percentage, hoewel het de vraag is hoe je ‘lokaal’

waar ze externen en personeel ontvangen. De

definieert. Is dat 100, 200 of 300 kilometer?”

afdelingen waar cliënten verblijven, krijgen

Bewustwording binnen de organisatie vinden Worms

maaltijden van een maaltijdleverancier. Op dit

en Bessems essentieel. Bessems: “En niet alleen wat

moment worden die centraal bereid, maar de

betreft voeding, maar ook qua duurzaamheid, plastic

organisatie wil naar decentrale bereiding op de

verpakkingen, afvalverwerking, energie. Maar daar is

afdelingen. “We willen afdelingen zelf de regie

een omslag voor nodig, bij iedereen, ook bij degenen die

geven over wat ze bestellen en wat ze bereiden.

de beslissingen uiteindelijk moeten nemen.” Bessems

Doel is voedselverspilling tegengaan en alleen

noemt een voorbeeld.

klaarmaken wat noodzakelijk is.

“Sinds twee jaar verkoopt het MUMC+

Dat is een van de zaken die we

nog maar eens per week een snack in het

willen meenemen uit LOF”, aldus

restaurant. Dat zouden wij ook graag willen,

Worms. “Er zijn ook afdelingen die

het gaat tenslotte om de vitaliteit van onze

zorgboodschappen doen en zelf

medewerkers. Maar die omslag hebben we

koken. Waar komen die producten

tot nu toe nog niet kunnen maken. Door

vandaan? Een goede vraag, maar

LOF vinden we het daar nu wel echt tijd

lastig te achterhalen.”

voor.”

Over het LOF-programma

Het doel van het programma LOF is gezond en zo veel mogelijk lokaal geproduceerd voedsel op de Limburgse werkvloer, in het onderwijs, de sport en de horeca. Daarbij krijgt iedere speler in de keten een eerlijke prijs betaald en worden duurzame investeringen beloond. Het programma bestaat uit twee onderdelen: bootcamps en masterclasses.

In een viertal masterclasses, ontwikkeld door stichting Diversio, leren een aantal zorginstellingen elkaar beter kennen en proberen ze gezonde voedselketens te smeden. In de bootcamps, ont­ wikkeld door Nevi en F­Fort, bouwen verschillende grote Limburgse opdrachtgevers samen met andere partijen in de voedselketens aan transparantie en eerlijke prijzen in de voedselketens voor duurzame streekproducten. Tijdens de masterclass en bootcamps worden er actief matches gemaakt tussen de deelnemers uit Limburg om ze blijvend te laten samenwerken.

LOF is een initiatief van Provincie Limburg, Rabobank, F­Fort, Diverzio en Nevi, en wordt mede mogelijk gemaakt door het Europees landbouw­ fonds voor plattelandsontwikkeling.

Meer over het project LOF is te vinden op www.kiempunt­limburg.nl.

Samen verschil maken Miltenburg op zijn beurt zou graag met een aantal lokale versleveranciers tot afspraken komen. Zodat er bijvoorbeeld lokale appels in het ziekenhuisrestaurant liggen, met daarbij het verhaal van die bewuste appel.

“Waardoor onze medewerkers tegelijkertijd aan het denken worden gezet en wellicht ook meer nadenken over waar de producten die ze thuis eten vandaan komen.” Hij ziet wel een knelpunt: de logistiek. “In het MUMC+ hebben we een grote goederenontvangst.

Ik zie het niet gebeuren dat een teler van 5 kilometer verderop zelf de appels aan de poort komt leveren. Dat zal dan toch via een groothandel moeten lopen, dus die hebben ook een slag te maken. En dat betekent heus niet dat alle groente en fruit uit Limburg moet komen, maar op bepaalde punten kunnen we samen het verschil maken.

Daar ben ik inmiddels wel van overtuigd.”

15

Eindrapport LOF 18x25.indd 15

10-06-21 12:22

Resultaten van de LOF Bootcamps Tijdens de bootcamps is er veel kennis uitgewisseld en zijn de eerste stappen gezet om de voedselketens in Limburg korter te maken. Wat hebben de deelnemers nu al bereikt en welke stappen gaan zij de komende maanden nog zetten? Lees de ervaringen van onze deelnemers.

“De bootcamps hebben ons laten zien welke bestaande en nieuwe initiatieven er in Limburg zijn en welke uitdagingen boeren, tuinders en inkopers van Limburgse zorginstellingen hebben in de korte keten. De volgende stap is om partijen te verbinden, bijvoorbeeld via kiempuntlimburg.nl en ondernemers wegwijs te maken in de bestaande subsidieregelingen

“Het resultaat is dat we alleen nog een lokale

en financieringsmogelijkheden om een

slager gebruiken die vlees uit de regio heeft,

groter deel van hun afzet meer lokaal, via

eieren op een steenworp afstand halen

de korte keten te realiseren.”

en in de zomer halen we onze groente bij de lokale groenteboer. Andere initiatieven

Kiempunt Korte Ketens (Provincie Limburg, LLTB, Arvalis,

zijn het opzetten van een nieuw delivery

LIOF, Rabobank en Bluehub)

maaltijdconcept en de contacten met lokale ondernemers in Noord-Limburg om een fiets/diner route op te zetten.”

JesseFresh

“Na een voortvarende start, waarin alle deelnemers vanuit hun organisatie alle kennis hebben gedeeld om meer inzicht

“Met de bootcamps hebben we

te geven én te krijgen in de complexe

diverse resultaten bereikt. Zo is er een

materie van korte ketens, duurzaam

samenwerking met een verwerker van

ondernemen en fair chain, gooide corona

maaltijd componenten gestart en is de

toch wel letterlijk wat roet in het eten.

locatie voor onze pilot met lokale inkoop

In ons geval stond (en staat nog steeds)

van maaltijden geselecteerd. Op de

een pilot in de stijgers met Coöperatie

langere termijn willen we nog meer lokale

Limburgse Zorgboeren. Desondanks is onze

inkoop voor de maaltijden voor meer

terugblik uitermate positief, mede dankzij

zorgboerderijen mogelijk maken. Een

het niet aflatend enthousiasme van alle

almanak kan daarbij helpen.”

deelnemers.”

CLZ / Rob Meisters

KOOKLAND

16

Eindrapport LOF 18x25.indd 16

10-06-21 12:22

“Resultaat is het opzetten van de Eetversbox

“De bootcamps hebben ons verrijkt op

gericht op het wekelijks leveren van groente

het gebied van voedselverspilling, global

en fruit (hoofdzakelijk) uit de regio. Er gaan

goals, true price, impact van inkoop, stake-

nu wekelijks meer dan 100 boxen de deur

holders, SCM, true price van energie en

uit (doel is 500+ eind 2021). Daarnaast zijn

het veranderingsmodel van Kotter. Mooie

we aan het inventariseren of het mogelijk

resultaten zijn dat we zijn aangehaakt bij

is om een onlineplatform op te zetten

de Fit for the job campagne van Mondriaan

waar Limburgers hun lokale producten

en een pilot over decentrale bereiding om

kunnen afnemen. Het platform richt zich

verspilling tegen te gaan. Volgende stappen

eerst op ondernemers en instellingen (van

zijn om kritisch te kijken naar het aanbod

restaurants tot aan zorginstellingen).”

in ons restaurant en de mogelijkheid om

Limburgs Fruit

daar meer lokale en gezonden producten te promoten.”

Mondriaan GGZ

“Wij hebben waardevolle contacten overgehouden aan de bootcamps en relevante kennis opgedaan. Ons doel is om een samen-

“Wat zijn er veel heel erg betrokken en gepas-

werking aan te gaan met vier duurzame en

sioneerde mensen werkzaam in dit werkveld.

lokale leveranciers die we hebben gevonden

Ondanks dat het lastig is om beweging in

door de almanak te gebruiken. Ander initiatief

vaste logistieke processen te krijgen, heb ik

is dat we de mogelijkheid willen onderzoeken

dit project met erg veel plezier gedaan en

om de CO2-uitstoot per gerecht te vermelden

heeft het telkens energie opgeleverd. Het

en zo te bekijken of we het bestelgedrag van

heeft mij kennisverbreding en bewustzijn

de consument kunnen beïnvloeden. Ook

gegeven op het vlak van voedselproductie,

gaan we een samenwerking starten om

true pricing en diverse initiatieven die

koffiedroes te gebruiken als voedingsbodem

hebben plaatsgevonden. Volgende stap is om

voor de champignons die we verwerken in

onze interne communicatie op te starten

de gerechten op Zuyd Hogeschool. Hiermee

over de korte ketens richting de consument

willen we een aansprekend voorbeeld van

en met minstens drie producenten afspraken

circulariteit creëren.”

te maken over het leveren van regionale Vitam / Zuyd Hogeschool

producten via het reguliere logistieke proces.”

Rick Miltenburg, MUMC+

“Daily Fresh Food heeft, mede geïnspireerd door de inhoud en deelnemers van de Bootcamps, in 2020 de laatste hand gelegd aan een integrale MVO beleidsnotitie. Daarin is de ambitie en visie op MVO beschreven. Bij ieder thema zijn de doelstellingen en gerelateerde maatregelen omschreven, gericht op drie stromen: verbeteren, faciliteren en steunen. Alle doelstellingen zijn gesteld voor het jaar 2023, met 2019 als nuljaar. De implementatie van het MVO-beleid is in 2021 van start gegaan.”

Daily Fresh Food, Edward Mutsaers

17

Eindrapport LOF 18x25.indd 17

10-06-21 12:22

Doorkijk naar de toekomst De voedselketens transparanter en korter

Groene long Zuid-Limburg

maken door meer streekproducten te gebruiken

Kijk ook naar de ontwikkelingen in het NOVI-

en lokale producten een eerlijke prijs bieden,

gebied Zuid-Limburg. Ga hier vooral ook een

dat was het doel van het programma LOF. Een

actieve verbinding/ samenwerking mee aan.

doel waar we mooie stappen in hebben gezet,

Een van de speerpunten van NOVI in Zuid-

maar we zijn er nog niet. De grootste uitdaging

Limburg is bijvoorbeeld samenwerken aan een

waar wij nu voor staan, is om te zorgen dat alles

grensoverschrijdende innovatie en circulaire

wat vanuit LOF is ontstaan ook na LOF wordt

economie én de ambitie om het Nationaal

voortgezet.

Landschap te versterken als groene long voor Zuid-Limburg. Ook binnen NOVI is er dus

Verbinden en samenwerken zijn hier de centrale

volop aandacht voor de ontwikkeling van een

thema’s. Het is essentieel dat we van elkaar

duurzame voedsel- en agroproductie.

weten met welke initiatieven we bezig zijn.

Dit zijn er talloze en niet altijd weten we van

Zet MVI op de kaart

elkaars bestaan. Ik grijp dit slotwoord dan ook

En tot slot; heb aandacht voor de inbedding

graag aan om een aantal initiatieven onder de

van een en ander in de internationale

aandacht te brengen.

duurzaamheidsdoelstellingen. Zorg dat aanbestedende diensten innovatief gaan inkopen,

Regionaal Voedselsysteem in Zuid-Limburg

zorg dat we in onze regio Maatschappelijk

Zo zie ik kansen voor de bestaande initiatieven

Verantwoord Inkopen op de kaart zetten.

van De Reusch, Plateau Hub en KiempuntLimburg binnen het programma “het Regionaal

We zijn er klaar voor, laten we deze transitie

Voedselsysteem in Zuid-Limburg” van de

samen realiseren!

Rabobank. De visie van dit programma voor 2025 sluit mooi aan bij hetgeen we vanuit LOF

Met duurzame groet,

ook beogen: “Voor de 7 grootste productstromen

Bert Vliex

wordt een substantieel deel van de productie regionaal afgezet tegen een eerlijke prijs voor alle partijen in de keten.

Daarbij worden zo veel mogelijk rest- en afvalstromen tussen ketens hergebruikt en is distributiewaar mogelijk duurzaam.

Zuid-Limburgers, jong & oud en toeristen weten en waarderen dit en herkennen de streekproducten in de winkel, webshop, groothandel, foodhal en markt!”

18

Eindrapport LOF 18x25.indd 18

10-06-21 12:22

LIVEGANG 23 JUNI

streekproducten-limburg.nl

LOF Advertentie?

Eindrapport LOF 18x25.indd 19

10-06-21 12:22

Procurement in perspectief

Eindrapport LOF 18x25.indd 20

nevi.nl

10-06-21 12:22