Janusz Zakrzeński – jedną z ofiar tragedii pod Smoleńskiem

Janusz Zakrzeński - jedną z ofiar tragedii pod Smoleńskiem

Janusz Zakrzeński – polski aktor teatralny i filmowy, pedagog, wieloletni członek Związku Piłsudczyków. Grał na deskach Teatru im. Słowackiego w Krakowie oraz w warszawskim teatrze Polskim i Nowym. Często odtwarzał - również na uroczystościach rocznicowych - postać marszałka Józefa Piłsudskiego.

Janusz Zakrzeński był absolwentem krakowskiej PWST. Debiutował w 1960 r. rolą Hektora w Troilusie i Kresydzie Szekspira w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. W 1964 r. dostał nagrodę na festiwalu we Wrocławiu za rolę bohatera-narratora w Urzędzie Tadeusza Brezy w reżyserii Władysława Krzemińskiego.

W Teatrze Polskim w Warszawie, często grywał w repertuarze fredrowskim - był Cześnikiem w Zemście (w inscenizacjach Dejmka i Łapickiego) i Majorem w Damach i huzarach u Dejmka.

Specjalnością filmową Janusza Zakrzeńskiego były czarne charaktery. Grał gubernatora Hansa Franka w Epilogu norymberskim (1970 r.), pruskiego namiestnika von Hollsteina w Czarnych chmurach (1973 r.), jednego z czterech gestapowców tworzących fikcyjną postać dowódcy-mordercy w Poszukiwany gruppenführer Wolf w Stawce większej niż życie (1968 r.).

W pamięci widzów kinowych pozostanie również dzięki rolom dramatycznym (Napoleon z Popiołów, Korczyński z Nad Niemnem, Witkiewicz z Tumoru Witkacego) i komediowym (m.in. Miś Barei).

Środowisko aktorskie najbardziej ceniło Zakrzeńskiego za rolę Witkacego w filmie Tumor Witkacego Grzegorza Dmowskiego. Sumą jego dokonań filmowych

Ostatnie pożegnanie

Warszawska Archikatedra św. Jana stała się miejscem, gdzie rodzina, przyjaciele i licznie przybyli warszawiacy miłośnicy sztuki aktorskiej Janusza Zakrzeńskiego pożegnali tragicznie zmarłego.

Aktorka Halina Łabonarska odczytała fragment utworu Mariana Hemara Katyń oraz Dekalog Polaka Zofii Kossak.

Minister kultury Bogdan Zdrojewski przekazał podczas mszy świętej na ręce rodziny pośmiertnie przyznane odznaczenia: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski oraz złoty medal Gloria Artis, najwyższe odznaczenie nadawane przez resort kultury.

O Januszu Zakrzeńskim powiedział: Żegnamy dziś aktora, ale też człowieka wielkiej wiary. Osobę, która w swoim życiu wciąż poszukiwała. Jego miłość do Ojczyzny nie była przypadkowa. okazał się stary szlachcic Benedykt Korczyński w Nad Niemnem (1986 r.). Najbardziej jednak kojarzony jest z postacią Marszałka Piłsudskiego (m.in. rola w filmie Polonia Restituta Bohdana Poręby). W rolę Marszałka wcielał się od lat podczas corocznych listopadowych uroczystości upamiętniających odzyskanie przez Polskę niepodległość.

Był autorem książek Gawędy o potędze słowa, Moje spotkania z Marszałkiem. Stał się bohaterem wywiadu rzeki Co mi zostało z tych lat, przeprowadzonego przez Lidię Stanisławską oraz książki Siła codzienności Marzanny Graff-Oszczepalińskiej.

Po zakończeniu mszy trumna z ciałem Janusza Zakrzeńskiego została przewieziona na Stare Powązki, gdzie aktor został pochowany. Na cmentarzu w imieniu artystów aktora pożegnała Joanna Szczepkowska, prezes Związku Artystów Scen Polskich, a w imieniu Związku Piłsudczyków jego prezes Jan Józef Kasprzyk.

Janusz Zakrzeński ur. 8. 03. 1936 r., zginął tragicznie 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie pod Smoleńskiem. Został pochowany na warszawskich Powązkach

Januszu, pamiętam Twój gromki śmiech, Twoje dowcipy, pogodę ducha, optymizm i pęd, by iść do przodu. Za to Ci dziękuję – aktorka Małgorzata Pieńkowska

Urodził się przed wybuchem II wojny światowej. Nie wiem, ile w nim zostało sielanki przedwojennych lat, a na ile pan Janusz miał serce napełnione niepokojem i pytaniem: co dalej z Polską?

Akordem kończącym jego życie stał się Katyń (...) Chciał pokazać tam ofiary katyńskiej zbrodni jako tych, którzy są etapem dziejów i za którymi powinny iść kolejne pokolenia. Dołączył pan do bohaterów, panie Januszu – abp Andrzej Dzięga, metropolita szczecińsko-kamieński

Żegnamy Cię Januszu, chłopaku z Przededworza, niezapomniany w swojej pogodzie ducha. Byłeś jednym z tych, którzy potrafili znaleźć harmonię, balans, między życiem zawodowym i domowym. (...) Marszałku! Obsadzano Cię zwykle w rolach tych, którzy sprawują władzę, bo coś było w Tobie godnego, w Twojej postawie, w Twoim głosie, pięknej mowie polskiej, którą się posługiwałeś (...) A kiedy obsadzono Cię w roli marszałka Piłsudskiego, grałeś ją tak dobrze, że stałeś się bliski i wiarygodny nie tylko widzowi, ale również wszystkim organizacjom, które stowarzyszyły się w hołdzie dla marszałka Piłsudskiego – Joanna Szczepkowska, prezes Związku Artystów Scen Polskich.

Środowiska niepodległościowe, piłsudczykowskie widziały w Tobie tego, który przenosił w XX i XXI wiek ideę marszałka Piłsudskiego. Nikt dla popularyzacji tej postaci nie zrobił więcej niż Ty. Setki książek napisanych o Piłsudskim to nie to samo. Spotykając Ciebie, można było dotknąć historii – Jan Józef Kasprzyk, prezes Związku Piłsudczyków Z wypowiedzi o Januszu Zakrzeńskim wygłoszonych podczas uroczystości pogrzebowych

Role teatralne (wybór)

1960 - Sławna historia o Troilusie i Kresydzie (Hektor) 1960 - Królowa Przedmieścia (Zadrożny) 1961 - Lilla Weneda (Gryf) 1961 - Mądremu biada (Riepietiłow) 1997 - Grek Zorba (Alexis Zorba) 1998 - Zemsta (Cześnik Raptusiewicz) 1998 - Wizyta starszej pani (Burmistrz) 1998 - Damy i huzary (Major) 1999 - Co mi zostało z tych lat − Recital 1999 - Igraszki z diabłem (Sarka-Farka) 2000 - Intryga... (Kasztelan Uczciwski / Sławicki) 2001 - Don Juan, czyli Kamienny gość (Posąg Komadora) 2003 - Burza (Alonzo) 2003 - Wnętrze (Starzec) 2007 - Wyzwolenie (Karmazyn, Prymas) 2009 - Opowieść zimowa (Stary Pasterz) 2010 - Dżuma (Staruszek plujący na koty)

Filmografia (wybór)

1958 - Kalosze szczęścia (lekarz pogotowia) 1965 - Popioły (Napoleon Bonaparte), 1968 - Poszukiwany gruppenfuhrer Wolf serial Stawka większa niż życie (Wehrnitz) 1968 - Wniebowstąpienie (SS-man) 1969 - Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię (major Durski) 1970 - Epilog norymberski (Frank Hans) 1970 - Śmierć po raz drugi (5), serial Kolumbowie (szef sztabu; rola Wiktora Grotowicza) 1973 - Czarne chmury (namiestnik Erick von Hollstein) 1973 - Spotkanie w Sankt - Petersburgu (5) w Wielka miłość Balzaka (Adam Rzewuski, brat Eweliny Hańskiej) 1975 - Dzieje grzechu (redaktor „Tygodnika Naukowego”) 1976 - Wielki układ (Józef, dyrektor przedsiębiorstwa) 1977 - Sprawa Gorgonowej (doktor Csala, sąsiad Zaremby) 1978 - Co mi zrobisz jak mnie złapiesz (Fijałkowski, mecenas prowadzący sprawę rozwodową Krzakoskiej) 1979 - Prom do Szwecji (minister) 1979 - Tajemnica Enigmy (płk. Langer, szef Biura Szyfrów) 1980 - Królowa Bona (Taszycki, przywódca rokoszu z 1537 r.) 1980 - Miś (Zagajny, reżyser filmu Ostatnia paróweczka hrabiego ... ) 1980 - Polonia Restituta (Marszałek Józef Piłsudski) 1980 - Powstanie Listopadowe (generał Ignacy Prądzyński) 1985 - Tumor Witkacego (Stanisław Ignacy Witkiewicz) 1986 - Epizod Berlin - West ( Jan Bard) 1986 - Nad Niemnem (Benedykt Korczyński) 1989 - Gdańsk 39 (popłk Sobociński) 2000 - Przeprowadzki (marszałek Józef Piłsudski) 2005 - M jak miłość (Michał Dziduszko, emerytowany nauczyciel) 2008 - Na dobre i na złe - odc. 318 (pan Zygmunt)

Opracował (w oparciu o materiały prasowe): Janusz Ustrzycki fot. ze strony internetowej (PAP)