№87 (2787) by Газета "Наш Костанай"

Внимание! Будь готов к любой ЧС.

Хорошая новость. Автокредитование с продолжением.

2 gazeta@top-news.kz

Основана в августе 1990 г.

Вторник, 3 ноября 2015 г. №87 (2787)

Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг.

Оқушылардың тамағының сапасы қандай?

ЦЕНТР ВНИМАНИЯ

Стройка года

Қалибектің әндері Шымкентте қалықтады.

Ежелден төскейде басы қосылған бауырларымыз.

В областном центре авральными темпами идет строительство нового детского сада. Разместится дошкольное образовательное учреждение по ул.Каирбекова, 391. До конца года подрядчик должен освоить 389 миллионов тенге, выделенных на эти цели из республиканского бюджета.

Напомним, ранее после многочисленных судов и противостояний городской власти с ТОО «Улан», которое выиграло тендер на строительство детсада, областные власти принимали решение вернуть деньги в республиканскую казну. Однако, как сообщили в управлении строительства акимата Костанайской области, решение о продолжении стройки принял

глава региона Архимед Мухамбетов. Дело в том, что в случае возврата денег, предусмотренных на этот год, Костанай лишился бы возможности иметь новый детский сад. - Нас пригласили в отдел строительства акимата и сказали, что хотят заключить договор о строительстве. Готовы ли мы к этому? Конечно, готовы, если учесть, что почти год потре-

бовалось, чтобы добиться справедливости, - рассказал «НК» директор ТОО «Улан» Бейбит Сейтаев. Перед ТОО было поставлено условие - деньги из республики освоить за оставшиеся месяцы и к новому году по ул.Каирбекова, на месте «ельчищевского» детского сада, должно стоять новое трехэтажное здание. ТОО «Улан» пригласило к себе на работу

лучших строителей, которые работают в три смены. Благо теплые дни октября дали возможность подвести все инженерные коммуникации: сданы теплотрасса, канализация, связь, водопровод. К началу ноября полностью залит новый фундамент и сейчас строители уже приступили к возведению первого этажа. (Окончание на 2-й стр.)

Ат тұяғын тай басар.

Вторник, 3 ноября 2015 г.

НАШ КОСТАНАЙ

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО

АКТУАЛЬНО

Пошло не как по маслу Крестьяне области, занимающиеся выращиванием масличных, в этом году испытывают трудности. В частности, проблемы возникли с рапсом. В текущем году под посевы этой культуры было отведено 34,5 тысячи гектаров. На сегодняшний день убрана почти половина площади - 16,4 тысячи га. В целом скошено чуть больше 21 тысячи га, а остальное, то есть треть урожая, вероятно, пойдет на корм скоту, поскольку для переработки этот рапс непригоден. Поздний сев, а также холодные температуры, которые наблюдались летними ночам, привели к тому, что сроки созревания растений увеличились и сдвинулись примерно на две недели. Вследствие чего затянулись и уборочные работы. Несмотря на то, что посевы масличных неоднократно обрабатывались химическими препаратами, отмечено нашествие капустной моли и тли, что стало причиной критически низкой урожайности рапса. Она составила всего два центнера с гектара. В целом жатва масличных на сегодня завершена на площади 258 тысяч гектаров, то есть убрано 77%. Средняя урожайность по области составила 5,7 центнера с гектара, однако в сельхозуправлении считают, что в ходе жатвы она еще возрастет. - В основном на полях остался подсолнечник. Убрана лишь половина посеянных площадей. Но активная жатва начнется тогда, когда установятся морозы. И еще предстоит убрать порядка 9% посевов льна, - пояснила главный специалист отдела земледелия областного сельхозуправления Нина Бердникова. Кстати, в этом году получен небывалый урожай овощей. Их уборка уже полностью завершена, валовой сбор составил почти 20 тысяч тонн. Средняя урожайность по области составила чуть больше 311 центнеров с гектара, а в отдельных хозяйствах Костанайского района она достигла 470 ц/га. Наталья МАРУЩЕНКО

АВТОматический спрос

Программа льготного автокредитования продолжится в Казахстане. Возможность взять в кредит машину отечественного производства под невысокий процент у казахстанцев появилась в апреле текущего

года. Тогда на поддержку местного автопрома и стимулирование покупательского спроса на авторынке страны из Нацфонда было выделено 20 млрд тенге. Правительственная программа стала настолько востребованной, что некоторые банки освоили выделенный им лимит финансовых средств в пер-

вый же месяц. - Программа льготного автокредитования удвоила интерес костанайцев к покупке атомобилей, - говорит менеджер по маркетингу и рекламе ТОО «Автодом Моторс KST» Дмитрий Тостыка. - В нашем салоне по программе льготного автокредитования можно приобрести два бренда - Peugeot и SsangYong. Наибольшей популярностью пользуется первый, поскольку это бюджетный вариант. Но самым большим спросом у казахстанцев пользуются Hyundai и КIA. В тройку лидеров также входит Skoda. Автомобили, собранные на костанайском заводе «Сарыарка Автопром», по популярности среди покупателей - на втором месте. Местные производители уступают лишь усть-каменогорскому предприятию «Азия-Авто». В целом на сегодняшний

день освоено порядка 80% средств, предусмотренных первым траншем. Правительство намерено продолжить программу льготного кредитования. На брифинге в СЦК председатель правления Банка развития Казахстана Болат Жамишев заявил, что новый транш будет выделен, вероятно, уже в этом месяце. Ожидается, что казахстанские автопроизводители получат 10 млрд тенге. Эти деньги будут выделяться на кредитование тех представителей автопрома, чья продукция пользуется большим спросом. Также планируется увеличение лимита стоимости транспортных средств. Максимальные суммы возрастут с пяти до девяти миллионов тенге. Такое решение принято в связи с увеличением стоимости самих автомобилей. Мария БЕРЕЖНАЯ

АПК К СВЕДЕНИЮ

Уведомлен - предупрежден У каждого девятого автовладельца в Костанае имеются долги по налогу за транспорт. В этом году департамент госдоходов развернул масштабную работу по привлечению костанайцев к своевременной оплате налога на транспорт. В области проходят сразу две акции - одна рассчитана на злостных неплательщиков, другая напоминает о том, что срок уплаты истекает 31 декабря. - Сейчас с учетом того, что бюджет пополняется тяжело, изыскиваем дополнительные резервы, - пояснила руководитель управления разъяснительной работы департамента госдоходов Айжан Мустафина. - В прошлом году работа в основном была направлена на выявление должников прошлых лет, а сегодня мы раздаем уведомления о том, что до конца года нужно исполнить налоговое обязательство. Эти уведомления раздают костанайцам во время флеш-мобов, которые проходят каждые выходные. Заключительная акция состоится 8 ноября. Ожидается, что в ней примут участие артисты и ростовые куклы. Параллельно сотрудники ведомства совместно с дорожными полицейскими ведут охоту на налоговых должников, то есть на тех, кто не платит несколько лет. Акция «Заплати за авто» стартовала в начале октября. За это время было проверено 1857 налогоплательщиков, нарушения выявлены у 211 на сумму более 5 млн тенге. - На сегодняшний день 83 налогоплательщика уже погасили задолженность на сумму 2,7 млн тенге, - уточнила Айжан Мустафина. В ходе рейдов у трех налогоплательщиков было изъято четыре автомобиля. Они арестованы и будут находиться на штрафстоянке до тех пор, пока владельцы не погасят долги по налогам. Кстати, этот метод, по мнению сотрудников департамента госдоходов, считается самым действенным. Валентина АНАТОЛЬЕВА

ПОГОДА

Ноябрьские морозы На этой неделе в Костанайской области, по сообщению КПФ РГП «Казгидромет», будет неустойчивая погода: гололед, местами снег и сильный ветер до 15-20 м/с. К выходным в регионе температура воздуха понизится. - По ночам ожидается минусовая температура - 0-5 мороза, местами до -8, - говорит инженер-синоптик «Казгидромета» Татьяна Косенко. - Днем будет теплеть - с минус 2 до плюс 3, а местами до 6 градусов тепла. К выходным морозы немного усилятся. Ночью - в пределах 2-7 со знаком минус, днем 0-5 мороза. В областном центре на неделе температура будет держаться в пределах 0 - плюс 2, ночью — 1-3 мороза. В субботу-воскресенье ночная температура опустится до -7. Ольга ГОРАЙ

Долг платежом красен Аграрии, вовремя не рассчитавшиеся с Продкорпорацией, будут оштрафованы. Напомним, этой весной на проведение посевных работ костанайские хлеборобы взяли у госпредприятия кредит на общую сумму 6,4 млрд тенге. Рассчитаться в добровольном порядке товаропроизводители должны были до 1 ноября. Однако на сегодняшний день возвращено лишь 5 млрд

тенге, то есть 77% долга. Полностью вернули займы хлеборобы Амангельдинского, Жангельдинского, Денисовского и Житикаринского районов. Хуже всего обязательства перед Продкорпорацией выполняют крестьяне Алтынсаринского, Сарыкольского и Аулиекольского районов. Все, кто вовремя не рассчитался с госпредприятием, будут платить штрафы за просрочку. В течение месяца — 0,1%, а если аграрии

не рассчитаются до 1 декабря, пеня возрастет до 10%. - Действующие гарантии работают еще в течение полутора месяцев, то есть до 15 декабря. Если к этому времени заемные средства не будут возвращены, мы будем подавать иски на злостных неплательщиков. В этом случае по решению суда, как и в прошлые годы, не выплаченные крестьянскими хозяйствами средства по кредиту Продкорпорации будет погашать СПК

«Тобол», как гарант, - пояснил директор Костанайского филиала АО «Продкорпорация» Мирас Турежанов. Напомним, у местных хлеборобов перед социально-предпринимательской корпорацией по-прежнему висят долги прошлых лет. Их общая сумма оценивается почти в 1 млрд тенге. Трудности с исполнением обязательств по кредитам костанайские крестьяне стали испытывать с 2012 года. Валентина МЕЛЕХОВА

ЦЕНТР ВНИМАНИЯ

Стройка года (Окончание. Начало на 1-й стр.) Тот фундамент, который заложило ТОО «Стройметсервис- 2007», пришлось разрушить, так как независимая экспертиза дала заключение, что на нем нельзя продолжить стройку, поскольку фундамент дал трещину. Напомним, здание по ул. Каирбекова, 391 областному центру передал предприниматель Владимир Ельчищев в счет исполнения решения суда по громкому делу о покупке здания для ЦОНа. Акимат Костаная решил снова открыть в нем детский сад, но здание не подлежало реконструкции: здесь нет подвального помещения, через которое, согласно новым СНиПам, должны проходить все коммуникации. Комиссия сделала заключение, что здание проще разобрать и построить новое. На разработку ПСД в ноябре 2013 года было выделено 15 млн тенге, в 2014-м планировалось демонтировать старое здание и сделать фундамент. В ноябре 2014

года были проведены госзакупки, которые выиграло ТОО «Улан». Однако городской отдел строительства заключил договор с ТОО «Стройметсервис-2007». Почти весь 2015 год прошел в судебных тяжбах, в ходе которых специализированный межрайонный экономический суд определил, что все-таки законным победителем является ТОО «Улан». С ним новый аким области и принял решение заключить договор о строительстве детсада. - Как видите, сейчас мы «выгоняем» первый этаж, рассказывает прораб стройки Эдвард Бримжанов. - Работа идет круглые сутки, и, конечно, мы создали кое-какие неудобства для жителей близлежащих домов. Но, думаем, они поймут нас и потерпят, зато уже к новому году у города будет детский сад. Правда, ввод его намечен на июль 2016 года. - При всем желании мы не успеем благоустроить и озеленить территорию и за-

кончить отделочные работы, поэтому строительство садика будет завершено на следующий год, - пояснил Бейбит Сейтаев. Для этого в областном бюджете была сделана корректировка и остаток суммы 143,5 млн тенге, который выделяется из областного

бюджета, был перенесен на 2016 год. Александра СЕРГАЗИНОВА На снимках: бригадир Максут Шорин с рабочими принимает бетон; строители работают в три смены Фото Нуржана СМАИЛОВА

Вторник, 3 ноября 2015 г.

НАШ КОСТАНАЙ

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ МАЛЫЙ БИЗНЕС

СУД ИДЕТ

Главное в работе - стимул Костанайский филиал фонда «Даму» провел пресс-тур для СМИ по предприятиям - участникам госпрограммы «Дорожная карта бизнеса-2020». Одним из таких является костанайское ТОО «СТО Пласт». Здесь делают профили из алюминия и пластика, которые используются для производства оконных бло-

ков. Предприятие выпускает до трех тысяч изделий в год. Продукция имеет спрос не только в Казахстане, но и в ближнем зарубежье. - В прошлом году мы приступили к капитальному ремонту здания, - рассказывает директор предприятия Марат Актанов. - Полученный кредит в 9 млн тенге под 7% годовых позволил сделать все, что было запланировано, и за полтора года мы его полностью вернем. В 2004 году в п.Затобольск

был открыт мебельный цех ИП Камелов. Поначалу здесь работали четыре мастера, сейчас коллектив насчитывает уже 40 человек. Благодаря сотрудничеству с фондом «Даму» ИП стало одним из крупнейших производителей мягкой мебели в регионе. Среди постоянных клиентов - покупатели из Астаны и Алматы, Караганды и Павлодара. - Сейчас у нас многопрофильное предприятие, - говорит руководитель ИП

Мурзабулат Камелов. - Два года назад мы взяли кредит в 116 млн тенге, на который купили оборудование по производству синтепуха и синтепона. Теперь мы не только обеспечиваем по полной потребности свое производство, но и продаем излишки по Казахстану. В перспективе будем отправлять синтепон в Россию, уже заключен договор. Только за 9 месяцев текущего года по программе субсидирования в регионе было профинансировано 63 проекта на общую сумму 3 миллиарда 495 миллионов тенге. - По гарантированию одобрено 50 проектов на сумму 319 млн тенге, а по грантовому финансированию одобрено 8 проектов на сумму 17 млн тенге, - говорит менеджер по программам повышения компетенций КФ «Даму» Асель Казакова. – Благодаря программе «ДКБ-2020» предприниматели открывают и расширяют производство, получают кредиты по льготной ставке, бесплатно проходят курсы обучения, могут поехать в зарубежную командировку или пригласить к себе международных экспертов. Все это, безусловно, стимулирует предпринимательскую активность в нашей области. Александр КУЗЬМИЧЕВ Фото автора

КОММУНАЛКА

Удар по неплательщикам Жители Костаная должны тепловикам 190 млн тенге. В очередной рейд по злостным неплательщикам контролеры ГКП «КТЭК» вышли совместно с журналистами. Единственный рычаг, который могут применить работники теплокомпании в отношении должников, - это перекрыть и запломбировать кран с горячей водой, но и то только в том случае, если хозяева пустят их в квартиру. - Мы имеем право перекрыть горячую воду, если есть долг более 3 000 тенге, - пояснила журналистам контролер ГКП «КТЭК» Наталья Пан. - Как только физическое или юридическое лицо погасит задолженность, мы приезжаем и снимаем пломбу. Но чаще всего злостные неплательщики нам просто-напросто не открывают двери и в квартиры не впускают. В областном центре средняя задолженность по физическим лицам равна 200-300 тысяч тенге, но есть такие, у кого долг доходит до полумиллиона тенге. Предприниматели должны более крупные суммы. Первый визит был нанесен в магазин «Валерик», при-

надлежащий ИП Шнайдер. Владелица торговой точки задолжала за тепло еще с прошлого года. Часть суммы она уже погасила, остался долг в размере 35 тысяч тенге. - Почему я должна за свои 50 кв.м платить по 30-40 тысяч тенге в месяц? – вопрошала предпринимательница. - У меня зимой холодно, а вода бежит ржавая. Но по поводу некачественных услуг ни одна заявка в КТЭК от неплательщицы не

поступала. В результате к кранам с горячей водой хозяйка представителей теплокомпании не пустила, пообещав, что в самое ближайшее время оплатит оставшуюся сумму. Также участники рейда посетили несколько физических лиц. Например, Куаныш Исмуратов должен теплокомпании 12,5 тысячи тенге и эта сумма перешла на нынешний сезон с прошлого года. Вот только должник представителям КТЭК дверь

не открыл, даже не став их слушать. К слову, костанайские контролеры ежедневно обходят по 70-80 квартир, напоминая неплательщикам, что они должны погашать свои долги вовремя и не накапливать огромные суммы. Ольга ГОРАЙ Фото Александра ОТКИНА

Позднее раскаяние Вячеслав Девин приговорен к 5 годам лишения свободы. 2 ноября в суде №2 г.Костаная прошли прения и был вынесен приговор по делу водителя, сбившего насмерть 13-летнего Алишера Саматова и оказавшего сопротивление стражам порядка при задержании. - Я казню себя за то, что совершил, – сказал в своем последнем слове Вячеслав. - Искренне прошу прощения у родителей и обращаюсь к суду не назначать мне большой срок. Я хочу вернуться к детям и помогать им! Государственный обвинитель запросил для подсудимого 5 лет лишения свободы, с чем суд согласился, признав Девина виновным по статьям 345 ч.3 «Нарушение правил дорожного движения» и 380 ч.1 УК РК «Применение насилия в отношении представителя власти». В итоге - 5 лет в колонии общего режима с лишением права занимать деятельность, связанную с управлением транспортного средства в течение трех лет. Также суд частично удовлетворил гражданский иск Светланы Хасеновой, мамы погибшего мальчика, и постановил взыскать с Девина 1,5 млн тенге в качестве морального вреда. Приговор в законную силу не вступил. Ольга ГОРАЙ Фото автора

КРИМ-ИНФО

Замучила совесть Водитель КамАЗа, сбивший насмерть пенсионерку, свел счеты с жизнью. Как стало известно «НК», 49-летний мужчина повесился, приехав домой в Мендыкаринский район. Самоубийство водитель совершил в седьмом часу утра 1 ноября. Само же транспортное происшествие, которое послужило отправной точкой к такому трагическому исходу, произошло в Костанае 31 октября на ул.Дзержинского (в районе магазина «Орбита»). - Пенсионерка, 1937 года рождения, в послеобеденное время переходила дорогу по пешеходному переходу, когда на нее наехал КамАЗ, - пояснила «НК» сотрудник пресс-службы ДВД Балслу Алекенова. – От полученных телесных повреждений жительница областного центра скончалась на месте происшествия. В отношении водителя было возбуждено уголовное дело по факту нарушения Правил дорожного движения, приведшее к смерти человека, которое теперь в данном случае будет прекращено в связи со смертью виновного лица. Как стало известно «НК», погибший родился и вырос в Ломоносовском сельском округе. Десять лет тому назад переехал на ПМЖ в райцентр, где занимался частным извозом, а после устроился на работу в ТОО «ИволгаХолдинг». Сельчане характеризуют погибшего с положительной стороны, как хорошего семьянина.

На снимке: ИП Шнайдер должна тепловой компании 35 000 тенге.

Мадина РАМАЗАНОВА

НА ЗАМЕТКУ

SОSредоточьтесь на сигнале! Сегодня, 3 ноября, в Костанайском регионе запустят все имеющиеся на территории области электросирены. В 11 часов утра костанайцы услышат звуки, которые означают команду «Внимание всем!». Сирены, расположенные на крышах жилых домов и учреждений, сработают в области уже во второй раз. Впервые эти звуки жители региона слышали месяцем ранее, 6 октября. Так департамент по ЧС проверяет работоспособность системы оповещения. В случае возникновения чрезвычайных ситуаций население будет знать, что это за сигналы и как необходимо на них реагировать. Отныне такие проверки станут ежемесячными. Электросирены будут запускаться каждый первый вторник месяца. Валентина МЕЛЕХОВА

Вторник, 3 ноября 2015 г.

НАШ КОСТАНАЙ

НАША ЖИЗНЬ ПОВЕСТКА ДНЯ

Владеть, но не управлять До конца года ГКП «Костанай-Су» передадут в доверительное управление частнику. Сообщение об этом, опубликованное в «НК» за 27 октября, вызвало массу вопросов у читателей. Прокомментировать их мы попросили директора ГКП Казбека Шалабаева (на снимке). - Нас поставили перед фактом, пригласив в акимат и сказав, что Министерством национальной экономики РК утверждены Правила передачи в аренду и доверительное управление водохозяйствующих сооружений, оказы-

вающих услуги по водоснабжению населению, - говорит Казбек Васильевич. - В их числе оказалось и наше предприятие. Сегодня готовятся документы для проведения тендера. Согласно правилам, ГКП будут передавать частнику на срок от 5 до 49 лет. Владеть им по-прежнему будет городской акимат, но управлять уже будет не государственное предприятие, а частное. - Казбек Васильевич, буквально две недели назад во время посещения акимом области Архимедом Мухамбетовым объектов горводоканала вы поделились планами по модернизации предпри-

ятия. В связи с последними событиями программа будет свернута? - Пока ничего сказать не могу. В этом году у нас закончился срок действия трехгодичного тарифа на услуги. Мы подали заявку в департамент АРЕМ на новые тарифы с 1 января 2016 года, но они еще не утверждены. Согласно заявке, повторюсь, пока не утвержденной, 1 кубометр холодной воды с 1 января может стоить 150,66 тенге, 1 кубометр сброса в канализацию - 112,24 тенге. С учетом новых тарифов мы и планировали провести ремонт сетей, приобрести спецтехнику и новое технологическое

оборудование. Оно крайне нам необходимо, но все упирается в средства. - А в связи с переменой собственника ваши предложения по тарифам не будут пересмотрены? - Нет. В новом тарифе мы выставили плановые расходы вплоть до 2020 года. Единственное условие, позволяющее корректировать тариф, - это повышение стоимости электроэнергии, все остальные производственные затраты, включая рост цен на ГСМ, во внимание не принимаются. Новый тариф утвердят на 5 лет с ежегодным увеличением. Александр КУЗЬМИЧЕВ Фото автора

ПОДРОБНОСТИ

Две дороги, два пути...

Большой мост откроют только в июле 2016 года

Жители пригорода Костаная испытали первые неудобства изза закрытия Большого моста. Движение по главной артерии, соединяющей областной центр с близлежащими поселками, в связи с реконструкцией было перекрыто 1 ноября, а уже на следующий день появились первые проблемы. Корреспонденты

«НК» воочию наблюдали утром 2 ноября, какие пробки возникали на подъезде к «корейскому» мосту и мосту в районе КЖБИ. В обоих этих направлениях дорожное движение регулировали патрульные машины. - На «корейском» мосту мы дежурим с 6:30, следим за тем, чтобы не было столпотворения и нарушений ПДД, рассказал журналистам «НК» старшина Дархан Бекбула-

тов. - Здесь проходят большегрузные машины и важно, чтобы не было заторов. Час пик пришелся на 7:00, в город в это время пошел большой поток транспорта. Но в пробке никто не стоял, хоть медленно, но ехали. Закрытие моста привело к изменению схем движения сразу нескольких пригородных автобусных маршрутов, что доставило массу неудобств пассажирам. Для

Основной поток автотранспорта идет теперь через «корейский» мост

жителей пригородных поселков - Затобольска, Мичурино, Заречный путь до Костаная увеличился почти в три раза, как по расстоянию, так и по времени. - Если раньше автобус №106 шел до города 30 минут, то теперь час с лишним, - рассказывает жительница п.Затобольск Марина Шварц. - Автобус объезжает весь поселок и только потом выезжает на трассу по на-

правлению в город. Интервалы движения увеличились, а вот количество машин, обслуживающих данный рейс, осталось прежним. Автобусы идут в буквальном смысле забитые людьми, возникают толкучки, пассажиры ругаются между собой. Сегодня к тому же возникла пробка на «корейском» мосту: большой поток машин, автобусов, каждый норовит проскочить быстрее. Теперь придется утром еще раньше вставать, чтобы успеть вовремя на работу. Все эти обстоятельства оказались на руку предприимчивым таксистам, которые подняли стоимость на междугородний проезд – со 100 до 150-200 тенге. Не в лучшей ситуации пребывают и жители п.Мичурино. Путь маршрута №105 пролегает теперь через новый мост в районе КЖБИ, что также удлинило время проезда для людей к месту учебы и работы. Большинство пригородных маршрутов, а именно №№102, 106, 104, 105, 116, обслуживает ТОО «TTS Reisen». Для водителей этого перевозчика первый рабочий день после закрытия моста, 2 ноября, также выдался непростым. - 1 ноября был выходной день и поток транспорта оказался невысокий, поэтому все шло четко по

расписанию, - отметил исполнительный директор ТОО «TTS Reisen» Алексей Бойченко. – А с утра 2 ноября на дорогах образовался гололед, появились пробки. Работу общественного транспорта усложнило отсутствие необходимых знаков дорожного движения. Например, выехать с центральных улиц Поповича и Терешковой п.Затобольск на трассу оказалось очень сложно. Светофоров нет, а поток транспорта по главной дороге большой. Вот и произошли задержки. Мы уже обратились к местным властям с просьбой установить все необходимые знаки, а пока хотя бы поставить регулировщиков. Перевозчики также отметили, что первые дни необходимо проехать по новым маршрутам, проанализировать работу и движение. Пообещали, что по результатам первых дней скорректируют графики движения, оповестят пассажиров. Только вот количество автобусов на маршрутах пополнить не обещают, так как работают они согласно условиям тендера и лишних автобусов нет, следовательно, 30-минутные интервалы движения не сократятся. Ольга ГОРАЙ Фото Александра ОТКИНА

Из-за возникшего коллапса жители п. Затобольск вынуждены долго ждать автобусы

Бүгінгі нөмірде: * Бәрімізге мүдде ортақ * Мен замандастарыма сенемін * Әркімге өз ата-анасы ардақты емес пе?

Сейсенбі, 3 қараша 2015 жыл

Оқушылардың тамағының сапасы қандай?

Сыннан қорытынды шығарылуда Жуырда «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалы «Жас Отан» жастар қанаты мен облыстық тілдерді дамыту басқармасының ұйымдастыруымен дәстүрге айналған «Таза тіл» атты акциясы өткізілді. Бұл жолғы аталмыш акция қаламыздағы «Складской» базарындағы маңдайшалар мен жарнама атауларына және көше атауларына байланысты рейд жүргізді. Аталған жерлерде қазақтың кең қолданатын «қ», «ң», «ө», «ү» әріптерін мемлекеттік жазуда сауатсыздыққа жол берілгендігі анықталды. Сонымен қатар Складская, Киев сынды көше атауларында «Сқладская», «Қиев» деген сөздер кімнің болсын назарын бірден аударады. Сондықтан сондай қателіктерге жол берген мекеме басшыларына ескерту жасалды. Осы арада бір айта кетер жай, сыннан қорытынды шығарып жатқандар да бар. Мәселен, облыс орталығының кейбір шағын аудандары мен көшелерінде орын алған кемшіліктер түзетілген. Бұл әрине рейдтердің нәтиже беріп жатқандығының нақты айғағы.

Ұлы ағартушыға арналды

Бұл өзекті мәселе қазіргі таңда көпшілікті толғандырады Мектеп оқушыларының тамағының сапасы әрқашан да баршаның тұрақты назарында. Осы мәселе бойынша жақында облыс орталығындағы бірқатар бүгінгі көтеріліп отырған тақырыпқа тікелей қатысы бар мекемелер мен білім ордаларында болған едік. Сол көзбен көріп, көңілге түйгендерімізді баяндап бергенді жөн көрдік. Жалпы, бұл күндері Қостанай қаласында 31 мектеп оқушылары күніне бір мезгіл ыстық тамақпен қамтамасыз етіледі. Үстіміздегі жылдың наурыз айында ұйымдастырылған тендер нәтижесі бойынша «Сказка» өндірістік кооперативі 27 мектепке, «Ерғалиева», «Азарова», «Балықбаева» жеке кәсіпкерлері басқа да қалған білім ордаларына қызмет көрсетеді. Мәселенің анық-қанығына жету үшін шаһарымыздағы мемлекеттік тілде білім беретін Сырбай Мәуленов атындағы гимназиясы және №9, №10 мектептеріне арнайы барып, асханаларының

жайымен таныстық. Алдымен жоғарыда аталған гимназияға атбасын бұрдық. Білім ордасының басшысы Бекежан Көшмырзин өзі басқаратын ұжым көп жылдан бері қаламыздағы «Сказка» өндірістік кооперативімен тығыз байланыста жұмыс істейтіндігін айтты. Қазіргі таңда мұндағы асханада төрт адам қызмет атқарады. Олар екі ауысымда білім алатын шәкірттерге өздері дайындаған дәмді тамағын ұсынады. Буфет де мұндағы шәкірттерге қызмет көрсетеді. Осында тәжірибелі аспазшы Галина Кукинаны әңгімеге тартқанымызда ол әрқашан да әзірленетін тағамның сапасына айрықша назар аударылатындығына тоқталды. Азық-түлік қанша қымбаттаса да, жыл бойына ол бір қалыпты сақталатындығын тілге тиек етті. Шынында да мұнда болғандағы байқағанымыз тамақтың бағасы да әрбір ата-аналардың қалтасы

көтерерліктей екен. Күнделікті кешенді астың құны - 182 теңге. Оған ас мәзіріне байланысты адам ағзасына аса қажетті тағамдардың бірнеше түрлері кіреді. Асхананың жұмысымен танысу барысында мұндағы 7 көмекке мұқтаж отбасыларының балаларына мемлекет тарапынан тегін тамақ берілетіндігін де білдік. Тағам дайындалатын орындардың санитарлық жағдайына ерекше назар аударылады екен. Едендер айнадай тап таза. Аспазшылардың үстеріне киген ақ халаттарының да өзінен өз кәсіптеріне деген құлшыныстары мен адалдығы, балаларға деген жылы қарым-қатынастарынан ішкі мәдениеттері көрініп тұр. Содан кейін қазақтың ұлы ақыны Ғафу Қайырбеков атындағы №9 орта мектебіндегі асхананың жұмысымен танысқанымызда да біраз жайға қанықтық. Бұл жердегі тағамның бағасы да кез келген адамның көңілінен шығады.

Мысалы осы жерде болғанымызда асхана қызметкерлері нағыз қарбалас жұмыс үстінде екен. Барша қызметкерлердің назары алдарындағы істеріне ауған. Олар күнделікті ас мәзірінде көрсетілген тағам түлерін дайындауға ұмтылып жатқандарын сезбеу мүмкін емес. Осы мектепте медбике болып қызмет атқаратын Күнтай Әбілқанқызы маған асханада оқушыларға ұсынылатын тағамның тазалығына, олардың ұл мен қыздардың көңілінен шығатындай дәрежеде әзірленетініне үлкен мән берілетіндігін баяндады. Қостанай шаһарының 7-ші шағын ауданында орналасқан №10 орта мектептің де асханасының тыныс-тіршілігіне куә болып өзімізді толғандырған мәселелерге жауап алдық. Бұл білім ордасындағы асханаға қызмет көрсететін «Ерғалиева» жеке кәсіпкерлігінің жетекшісі Құралай Жұмақанқызы бізді жылы жүзбен қарсы алып, өздері биылдан бері мектеп

ұжымымен тығыз байланыста жұмыс істеп келе жатқандықтарын айтып берді. Сондай-ақ мектептегі асхананың жұмысын қадағалап отыратын медбике Жанна Өтепқалиева да өзінің көкейінде жүрген ойларымен бөлісті. Тазалық пен әзірленетін астың сапалы болуы оқушылардың денсаулығының кепілі екендігін де жасырмады. Өзіміз болған білім ордаларында арнайы бекітілген комиссия мүшелері асханада жұмыстарын үнемі қадағалап отырады. Олар асхананың санитарлық-гигиеналық жағдайын бақылау мен әкелінген азық-түліктердің сертификаттарының сапасына да ерекше көңіл бөлінеді. Әрине бұл тақырып алдағы уақытта да басты назарда болады. Өйткені, бүгінгі оқушы, ертеңгі білікті маман еліміздің арқа сүйер азаматы. Олардың денсаулығы, күнделікті ішетін тамағы бәріміз үшін де маңызды. Ақбота ҚАЛДЫБЕК.

Биыл ұлы ағартушы, даңқты жерлесіміз Ыбырай Алтынсариннің туғанына 174 жыл толды. Осыған байланысты оның есімі берілген мұражай қызметкерлері көпшілікке ой салар шаралар ұйымдастырды. Жылдағы дәстүр бойынша Қостанай облыстық мемориалдық мұражайында Ыбырай Алтынсаринді еске алуға арналған «Қазақ халқының рухани айнасы» атты салтанатты кеш жоғары дәрежеде өтті. Кезінде артында өшпес із қалдырған қайталанбас тұлғаның рухани мұрасын қастарлейтін зиялы қауым өкілдері және жастар басқосуға көп жиналды. Осынау тағылымы мол жиынға көрнекті ақын, филология ғылымдарының кандидаты Серікбай Оспанов, Ыбырай Алтынсарин мектебінің түлегі, Қостанай мемлекеттік университетінің профессоры Қалқаман Жақып, облыстық ішкі саясат басқармасының қызметкері Марина Потапенко , Қазақ КСР халық ағарту ісінің озық қызметкерлері, ардагер ұстаздар - Гүлжиян Көдебаева және Ленин орденінің иегері Балдай Тұрмағамбетова қатысты. Олардың жұртшылық алдында сөйлеген сөздерін жиналған жұртшылық ұйып тыңдады. Мектеп оқушылары ұлы ағартушының өлеңдерін мәнерлеп оқыды.

БІЗДІҢ ҚОСТАНАЙ

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж.

МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕ

Бәрімізге мүдде ортақ Қазіргі таңда үкіметтік емес ұйымдардың беделі барынша артып келеді. Біздің басты мақсатымыз – мемлекеттің және халықтың мүддесіне сай келетіндей адал қызмет атқару. Қостанай облысында 773 үкіметтік емес ұйымдар бар екендігі көпке белгілі болса керек. Аталмыш ұйымдар әлеуметтік қорғау, салауатты өмір салты мен спортты насихаттау, балалар мен жас тардың жан-жақты дамуына бағытталған. Осындай ұжымдардың санының артуына белгілі дәрежеде әлеуметтік маңызды жобалар байқаулары, форум және көрмелердің тигізіп жатқан септігі мол. Оларды жылда өткізу дәстүрге айналған. Қаламызда іскерлігі және ұйымдастырушылық жағынан басқа өңірлерден басым түсетін ұйымдар шоғырланған. Олардың әлеуметтік маңызды мәселелерді шешуге деген құлшынысы да, белсенділігі де ерекше. Бір қуаныштысы, қоғамымыздың оларға деген сенімі жыл сайын артып келеді. Бүгінде облыс орталығындағы үкіметтік емес ұйымдар халықтың әлеуметтік мәселелерін шешуге атсалысуда. Солардың қатарында «Үміт» қоғамдық бірлестегі мүмкіндігі шектеулі жандарға қамқорлық танытуда. Сонымен қатар, «Қостанай қалалық мүгедектер қоғамы», «Перекресток», «Мүгедектердің Қостанай қалалық ерікті қоғамы», «Денсаулыққа жол», «Ақ көгершін», «Жаңа өмір» және тағы басқа бірлестіктер қызмет атқарады. Қостанай облыстық әкімдігі білім беру басқармасының бастамасымен қолға алынған «Жақсылық жолы» жобасы отбасындағы бірлікті, жанұяның берік болуын қолдайды. Аталмыш жоба Төлегеновтер отбасына облыс орталығына жақын Заречный кентінен тұрмысқа қолайлы тұрғын үй тұрғызуларына қол ұшын созып, көптеген акциялар өткізді. Қазақстан халқы Ассамблеясының 20 жылдығына орай біз «Менің Қазақстаным» атты шығармашылық фестиваль ұйымдастырдық. Осындай ұжымдар мемлекет тарапынан үнемі қамқорлықты айқын сезінуде. Алдағы уақытта да жаңа жобалар мен атқарылар жұмыстар да жетерлік. Динара ӨТЕБАЕВА, «ГрИн» Қостанай облысы Азаматтық Альянсы» қоғамдық қорының төрағасы.

Мен замандастарыма сенемін олар өңіріміздің барлық салаларында еліміздің ертеңі үшін аянбай еңбек етіп жатыр

Қазақстан – ұшқан құстың қанаты талатын ұлан-ғайыр аумақты алып жатыр. Алтай мен Атырау, Еділ мен Жайық арасындағы көсіліп жатқан атырап ата-бабамыздың біздерге қалдырған мұрасы. Осынау кең жазираны кезіп, халқына жайлы қоныс, жерұйық іздеген Асан Қайғы арманы біздің заманымызда жүзеге асқандай. Себебі, қазіргі Қазақстанның кез келген өңірін жерұйық деп айтуға болады. Өйткені, тәуелсіз еліміздің қаласы мен ауылында бейбіт тірлік орнағалы қашан. Халық келешекке үлкен сеніммен қарайды. 130 – дан астам түрлі этнос өкілдері өзара ауызбіршілікте ғұмыр кешуде. Міне, Асан Қайғы арманына айналған, қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман осы емес пе! Еліміздегі биылғы жылдың күнтізбесі айтулы оқиғаларға толы. 2015 жыл – ұлттық тарихымызды ұлықтау және бүгінгі биіктерімізді бағалау тұрғысынан алғанда мерейлі белестер жылы. Соның ішінде, Қазақ хандығының 550 жылдығы, Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Конституциямыздың 20 жылдығы, Ұлы Жеңістің 70 жылдығы ерекше атап өтерлік даталар емес пе? Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйініне келетін болсам, Қазақстанды әлемдегі дамыған отыз елдің қатарына қосу үшін әрқайсымыз туған жеріміздің нағыз патриоттары болуымыз керек. Мұндай жастар біздің арамызда қазір де бар. Олар өңірдің барлық аудандары мен қалаларында ғұмыр кешіп жатыр. Мәселен, замандастарым «Дипломмен – ауылға» бағдарламасы бойынша жоғары оқу орындарын аяқтап, ауылдарда аянбай жұмыс істеп жатыр. Жас түлектердің арасынан дәрігерді де, мәдениет қызметкерін де, ауыл шаруашылығы саласы мамандарын да көресіз. Өз басым оларды әрқашан мақтан етемін. Ал патриот дегеніміз «қазақпын» құр босқа мақтану емес. Ол ең алдымен ана тілінде сөйлеу, туған жеріңді кіршіксіз сүю, ата-баба дәстүріне берік болып, еліңнің тарихын жетік білу. Өзінің шыққан тегімен етене таныс, Отанына шын жанашыр жанды патриот дер едім. Қымбат ДОСЖАНОВА, Қостанай облысы жастарының «Алтын кітабының» лауреаты.

БІЛІМ ОРДАЛАРЫНДА

Шағын аудандағы қазақ мектебі немесе мұндағы ұстаздар қауымының тың ізденістері баршаны қуантады Үстіміздегі жаңа оқу жылында қаламыздың солтүстік-батыс аймағындағы мемлекеттік тілдегі №15 орта мектеп табалдырығын 446 оқушы аттады. Жалпы, облыс орталығында жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беретін 35 білім ордасы жұмыс істейді. Оның 6-уы толық қазақ тіліндегі мектептер болып табылады. Осы арада бір тоқтала кетер жай, бүгін әңгіме арқауына айналып отырған аталмыш аймақта бұрын-соңды мемлекеттік тілде мектеп болмағандығы қалың жұртшылыққа белгілі. Сондықтан басқа амал болмағандықтан, ондағы балалар едәуір жердегі өзге білім ордаларына жол

қашықтығына қарамастан қатынап оқитын. Әрине, әсіресе жауынды-шашынды, боранды- аязды күндері оларға жеңіл соқпайтын. Облыс және қала басшылығы халықтың жағдайын ойлап, олардың өтініштерін қанағаттандырды. Биыл қоңыр күзде жаңа мектеп пайдалануға беріліп, ата-аналар мен ұл-қыздардың қуанышында шек болмады. Бұл білім ордасы заманауи оқу құралдарымен толық жабдықталды. Білікті ұстаздар жұмысқа тартылып, ұжым жұмысқа тың серпінмен кірісті. Жаңа пайдалануға беріл-

ген мектептің сыртқы келбеті де өзге ордаларынан ерекше. Алыстан көз тартады. Мұнда оқушылардың қазіргі талапқа сай терең білім алуына, жан-жақты шәкірт болып қалыптасуына барлық жағдайлар жасалған. Мәселен, өзіміз әдейі ат басын бұрып, тыныс-тіршілігімен танысқан мектепте волейбол, баскетбол және арнайы гимнастикалық жаттығу залдары жұмыс істейді. Ұстаздар мен шәкірттердің талғамына сай салынған білім ордасының құрылысы 2014 жылдың мамыр айында басталған еді. Құрылысшылар жұмысты қарқынды жүргізіп, дер кезінде пайдалануға берді.

Осы мақсатқа бюджеттен 1 млрд 300 млн теңге жұмсалды. Өзіміз көзбен көргендей, осы жердегі кітапхана, асхана да оқушыларға аса ұнайды. Сондай-ақ, үш медиатека, екі лингафондық және компьютерлік сыныбы да кез-келген адамның назарын еріксіз аударады. Оқу орнынан электронды оқулықтар мен басқа да ұл мен қыздардың ой-өрістерін кеңейтуге бағытталған кітаптарды табуға болады. Мектеп басшасы Ділназ Сапанованың айтуына қарағанда, барлық оқушылар

тиісті кітаптармен қамтамасыз етілген. Сонымен қатар білім ұясының жанында мектепке дайындық сыныбы да жұмыс істейді. Онда 50 бала тәрбиеленіп жатыр. Осында өз саласын жетік білетін қос тәрбиеші мен олардың көмекшілері уақытпен санаспай қызмет атқарып келеді. Білім ордасы жетекшісінің әңгімесіне сүйенсек, өзі басқаратын бұл мектеп биыл халықаралық «Болашақ инженерлері» жобасына қосылған. Аталмыш жобаға АҚШтың, Еуропаның осындай оқу орындары енген. Ал, Қазақстанда оған бірінші болып Қостанай қаласының 10 білім ордасы кіріпті. Осы солтүстік-батыс шағын ауданындағы №15 қазақ орта мектебінде болғанымызда көп жайға қанықтық. Оқу орнының алда тұрған міндеттерін білдік. Мұндағы ұстаздардың негізгі мақсаты – ұл мен қыздарды инженерлік кәсіпке ерте бағыттау. Қазіргі таңда бұл білім ордасында жоғары білімді 34 мұғалім қызмет атқарады. Оның ішінде жоғары санатты ұстаздар да аз емес. Бұл күндері мектепте 9 сыныпқа дейінгі балалар дәріс алуда. Алдағы уақытта жаңа шәкірттермен толыға бермек.

ҚҰТТЫҚТАЙМЫЗ!

Қалибектің әндері Шымкентте қалықтады Жуырда әндері елімізге кеңінен тараған Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген мәдениет қызметкері, Қазақстан Композиторлар Одағының мүшесі, Амангелді ауданының құрметті азаматы, әнші-композитор Қалибек Деріпсалдиннің авторлық концерті шырайлы Шымкент қаласындағы «Достық үйінің» концерт залында жоғары деңгейде өтті. Онда жұртшылық алдына шыққан өнер майталмандарын музыкалық жағынан Шәмші Қалдаяқов атындағы Оңтүстік Қазақстан облыстық филармониясының белгілі мәдениет қайраткері Есіркеп Жолдасов жетекшілік ететін ұлттық аспаптар оркестрінің ұжымы сүйемелдеді. Жиналған көпшілік алдын-

да кеш иесінің туындыларын Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі Ғазиза Жұмекенова, халықаралық байқаулардың лауреаттары Жанатбек Кәдіров, Нұрболат Арзамас және автордың өзі аса бір шеберлікпен орындады. Көрермендер олардың

әрбір шырқаған әндеріне қайта-қайта қол шапалақтап, өздерінің шынайы ризашылықтарын білдірді. Осының өзі н е н - а қ же рл ес і м і зд і ң құлақтан кіріп, бойды алар әсем туындылары көрермендердің

көңілдерінен шыққандықтарын байқауға әбден болады. Осы арада Қостанайдың Шәмшісі атанған Қалибек Деріпсалдиннің негізгі мақсаты – Торғай мен Қостанай өңірлерінің өнері мен мәдениетін насихаттау екендігін айтып өткеніміз абзал. Ол мұның алдында да еліміздің Тараз, Қарағанды, Астана, Көкшетау, Петропавл және Орал қалаларында осындай авторлық концерттерін қойып, тыңдармандардың ерекше ыстық ықыласына бөленген еді. Біз әнші-композиторға алдағы уақытта да мықты денсаулық, шығармашылық табыс тілейміз. Өнер көгінде жұлдыздай жарқырай беріңіз, жаны жайсаң аға!

БЕТТІ ДАЙЫНДАҒАН Айзат АСЫЛБЕК.

БІЗДІҢ ҚОСТАНАЙ

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж.

2015 – ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ АССАМБЛЕЯСЫ ЖЫЛЫ

Ежелден төскейде басы қосылған бауырлармыз «Асаба» қырғыз этномәдени бірлестігінің президенті Қанатбек Беделбековпен сырласу Қазақ пен қырғыз ежелден туысқан халық. Ауылы аралас, қойы қоралас жатқан ағайын. Жақында облыс орталығында орналасқан «Асаба» қырғыз этномәдени бірлестігінің президенті Қанатбек Үсенғазыұлы Беделбековпен арнайы жолығып, өзі жетекшілік ететін ұйым мен ынтымағы жарасқан қос ұлттың арасындағы тамырын тереңге жайған бауырлас тық және басқа да мәселелер бойынша көкейде жүрген сауалдарымызды қойған едік. Сол әңгімені жұртшылық назарына ұсынғанды жөн көрдік.

БІРЛІК ТҮБІ –БЕРЕКЕ

– Қанатбек Үсенғазыұлы, сіздің есіміңізге көптен бері қанықпын. Қостанай шаһарындағы Наурыз мерекесі және басқа да маңызды басқосуларда өзіңіз жетекшілік ететін бірлестіктің атқарып жатқан жұмыстарына жұрттың тарапынан шынайы ризашылықты естиміз. – Алдымен уақытыңызды бөліп, өзімнен сұхбат алып отырғаныңызға тәнтімін. Біз бұрыннан көрші отырған әрі сыйластығымыз ерекше халықпыз. Сондықтан менің айтарым да мол. Өздеріңіз білесіздер, Елбасы үстіміздегі жылды Қазақстан Халқы Ассамблеясы жылы деп жариялады. Сондықтан да мұны бәріміз шын ниетпен қолдап, қазақ елінде ұлттар арасындағы достық пен бірлікті нығайтуға шама-шарқымыз келгенше өзіміздің үлесімізді қосуға талпынып жатырмыз. Біздің бірлестік 2010 жылы құрылды. Қазіргі таңда оның құрамында шамамен 500 қырғыз бар. Олар өздерінің таңдаған кәсіптеріне қарай түрлі салаларда жұмыс істейді. Қазақ жері олар үшін туған елдеріндей болып кетті. Өйткені, мұнда олардың бақытты ғұмыр кешіп, ұл мен қыздарының қазіргі уақыт талаптарына сай білім алуына барлық жағдайлар жасалған. Міне, мұның бәрі де мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың кемеңгер саясатының арқасы дер едім. Бірлестік бұл елдегі түрлі Наурыз, Тәуелсіздік мерекелері және басқа да айтулы мейрамдарға арналған салтанаттарға белсене ат салысады. Сондай-ақ қырғыздардың өміріндегі ерекше орын алатын мерекелерді туысқан халықтарға танытуға да талпыныс жасап келеді. Оны жергілікті бауырларымыз да көріп әрі жоғары бағалап жүр. Сонымен қатар мұндағы барлық менің қандастарым жергілікті ағайындармен араласып, олармен арадағы қарым-қатынасты бұрынғыдан да нығайтуға, мемлекеттің өміріндегі барлық табыстарға өздерінің үлестерін қосып келеді. Мәселен, мен 2005 жылдан бері Қазақстанның азаматымын. Сол себептен Қазақстанды өзімнің екінші Отаным деп есептеймін. Бір қуаныштысы, еліміздің мәртебесі жылдан-жалға асқақтап, дүниежүзілік қоғамдастықта ерекше беделге ие болды.

КЕШЕГІ ДИҚАННЫҢ ҰЛЫМЫН

– Інім, сіздің сөз саптауыңыздан қырғыздың қарапайым ғана отбасында туып өскеніңіз, жастайыңыздан ата-анаңыздың тағылымды тәрбиесін алғандығыңыз көрініп тұр. Енді өзіңіздің кіндік қаныңыз тамған құтты қонысқа да қысқаша шолу жа-

сайтын кез келген секілді. – Мен осыдан 47 жыл бұрын Қырғызстан Республикасы ЖалалАбад облысының Ноокен аудынына қарасты Арысланбаб ауылында дүниеге келдім. Бұл табиғаты ғажайып, өте сұлу өңір. Таулы аймақ алыстан менмұндалап көрініп тұрады. Мұнда жеміс-жидектің неше түрі өседі. Кәдімгі грек жаңғағы және басқа да уылжып піскен әрі адам ағзасына аса қажетті жемістерімен ерекше дараланады. Сондықтан да жергілікті халық жердің қадірін жақсы біледі. Диқаншылық жұмысқа өте бейім келеді. Өзімнің әкем Үсенғазы осыдан екі жыл бұрын мәңгілік көз жұмды. Ол ғұмыр бойы диқаншылықпен шұғылданды. Осылайша адал еңбек, төгілген маңдай тердің арқасында құдай берген он баласын яғни бес ұл, бес қызын ештеңеден тарықтырған жоқ. Мен ұлдардың бесіншісімін. Соған қарамастан жастайымнан әкем мен шешемнің бейнетқорлығынан да болар, еңбексүйгіш болып өстім. Қаланың балаларына қарағанда ауылда өскен балалар қиындыққа төзімді келеді. Олар әрбір үзім нанның, дастарханға қойылатын азық-түліктің қандай мехнатпен келетіндігін жақсы түсінеді. Осы ұл мен қыздарын қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқтырмай тәрбиелеп жеткізген анамыздың да біздің өмірімізде алатын орны ерекше. Ол кісі батыр ана. Отағасы перзенттерінің қамымен күні бойы жұмыста болғандықтан шешеміз негізнен үй шаруашылығымен айналысты. Анамыздың есімі - Ұлархан. Қазір 79 жаста. Ұрпақтарынан 35 немере, 17 шөбере сүйді. Жуырда ғана маған елден қонаққа келді. Шаңырағымыздың ырыс-берекесін келтірген осынау аяулы жан бұл күндері жиырмадан астам немерелері мен шөберелерінің ардақты әжесі. Көпті көрген мейірбан кісі емес пе? Шындығын айтсам, ол келгелі бері үйіміздің берекесі кіріп қалды. – Мектепте қалай оқыдыңыз? Сол кездері қандай мамандық иесі болуды армандаушы едіңіз. Өзіңіз секілді жүрегі жомарт, халықтың арасында беделі жоғары азаматтың жастық шағынан кейінгі өскелең ұрпақ та хабардар болғаны жөн емес пе? – Иә, сіз осы сауалыңыз арқылы менің көз алдыма бүкіл жастық шағымды елестетіп отырсыз. Әрине, мектеп қабырғасында жүргенің де арманшыл, қиялшыл болып келесің. Сол шақтарда зәулім ғимараттарды, әсем көп қабатты үйлерді тұрғызатын құрылысшы болсам дейтінмін. Сондықтан осы мақсатқа жету үшін ерте талаптандым. Сабақты да бір кісідей жақсы оқыдым. Тоғызыншы сыныптан кейін, яғни 19831986 жылдары Жалал-Абад облысы Тоқтағұл ауданындағы №39 кәсіптік техникалық училищеге шәкірт болып қабылдандым. Осы жерден тас қалаушымонтажшы мамандығын меңгеріп шықтым. Содан кейін әр азаматтың парызы емес пе, Германияда әскери борышымды өтедім. Онда абыроймен қызмет еттім. Нағыз жігітке қажетті мектептен өтіп, туған жеріме шыңдалып оралдым. Уақыт өте өз мамандығымның шебері болу үшін жоғары білім қажет екендігін де ұғындым. Сондықтан Қырғызстанның астанасы Бішкек қала-

сындағы политехникалық институтқа құжатымды тапсырдым. Жолым болып, осы білім ордасынан құрылысшыинженер мамандығын игердім. – Сонда Қостанайға қай жылдары келдіңіз? – Солтүстікте жатқан ауасы кәусәр, менің кіндік қаным тамған ауылым секілді табиғаты ерекше Қостанайға 1996 жылы табан тіредік. Ол кешегі алып Одақ Кеңес Одағы ыдырағаннан кейінгі халық үшін ауыр кезең еді. Бұл жердегі ағайындар бізді туған бауырларындай ыстық ықыласпен қарсы алды. Жергілікті азаматтармен тіл табысып, жерсініп кеттік. Әу баста саудамен айналыстым. Арада төрт жыл өткен соң өндірісті қолға алуға бел будым. Осылайша, кез-келген шаңыраққа аса қажетті жиһаз әзірлейтін өзімнің жеке кәсібімді аштым. Міне, содан бері осы жұмысымды барынша жандандырып келемін. Әрине, өткен жылдарда тәжірибе де арта түсті. Халықтың сұранысына қарай жұмыс істедік. Жасалған заттарымыздың сапасына көп көңіл бөлдік. Соның арқасы да шығар, қазір жұртшылық бізді жақсы біледі.

КЕНЖЕ ҰЛЫМ ҚАЗАҚ МЕКТЕБІНДЕ ОҚИДЫ

– Азаматтың негізгі тірегі оның отбасы. Әңгіменің орайы келгенде, өміріңізді нұрландырып келе жатқан жан-жарыңыз және ұрпақтарыңыз жайлы да баяндай кетсеңіз? – Ғұмырлық серігім Кенже қырғыз қызы. Жоғары білімді маман. Өз халқының барлық әдет-ғұрпын, салт-дәстүрін ерекше құрметтейтін адамгершілігі мол да ибалы жан. Онымен бір шаңырақтың астында ғұмыр кешіп келе жатқанымызға да біршама жылдар болып қалды. Жақсы жар қашан да ақылшың, қиналғанда сенімді серігің. Ол да менімен бірге кәсіпкерлікпен шұғылданады. Екеуміз үш ұлымызға тәлімді тәрбие беруге тырыстық. Тұңғышымыз Оразбек бұл күндері қазір 19 жаста. Ол анасы екеуміздің үмітімізді ақтауға талпыныс жасап жатқаны шексіз қуанышқа бөлейді. Қазіргі таңда Бішкек қаласындағы еларалық «Ата-Түрік» университетінің екінші курсында оқиды. Болашақ программист. Сондай-ақ, спортқа да ерте бейімділік көрсетті. Ол 2010 жылы Семей қаласында өткен республикалық чемпионатта дзюдодан чемпион атанды. Оның жаттықтырушысы Евгений Васильевич Мовчан. Бұл кісінің еңбегі де ерекше дер едім. Екінші ұлымыз Ырысбек Қостанай қаласындағы қазақ-түрік лицейінің 11 сынып оқушысы. Ағылшын тіліне өте зерек. Сонымен қатар, қосымша неміс тілін де үйреніп жатыр. Болашақта Германияда медициналық институтта оқып, хирург болғысы келеді. Сөйтіп, адам жанының аршашысы атансам деп армандайды. Ал, сүт кенжеміз Мұхаммед Қостанайда дүниеге келді. Қазіргі таңда шаһардағы Ыбырай Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған мектеп-интернаттың 6 сынып оқушысы. Оны балабақшадан бастап, қазақ тобына бердік. Онда жүріп, өзінің алғырлығының арқасында қазақ тілін жетік меңгерді. Содан кейін әлгі аталған білім ордасында да өнегелі жағынан көрініп

жүр. Сабаққа өте зейінді, әсіресе, математика пәнін жақсы көреді. Мектеп ішіндегі олимпиадаға қатысып, өзінің бағын сынап жүр. Соған қарағанда, оның да болашағы жарқын. Ол келешекте Қостанай шаһарында жуырда ғана ашылған Назарбаев зияткерлік мектебінде білімін жалғастырғысы келеді. Оған тек талабыңа нұр жаусын деген ізгі тілегімізді білдіреміз. Өзі бос кездерінде спортқа көңіл бөледі. Шахматқа да өте қызығады. Ол өскенде экономист мамандығын меңгеріп, кәсіпкерлікпен айналысқысы келеді. Анасы екеуміз осы перзентіміз жоғары білім алған соң, біздің қазіргі жұмысымызды жалғастыра ма деген үмітіміз де бар.

ҚЫРҒЫЗ БЕН ҚАЗАҚТЫҢ САЛТ-ДӘСТҮРІ ӨТЕ ҰҚСАС – Сізбен жүздескелі бері байқағаным, қазақ тіліне өте жетік екенсіз. Жалпы осы түбі бір, қырғыз және қазақ ұлтының бойында қандай ұқсастық бар деп ойлайсыз? – Сіздің пікіріңізге толық қосыламын. Қырғыз пен қазақ ежелден төскейде малы, төсекте басы қосылған бауырлар ғой. Сондықтан да олардың дәстүрлері де өте ұқсас. Ішетін тамағы да, киетін киімдері де бірдей. Тілдерінде де көп айырмашылық жоқ. Осындай ынтымағы келіскен ел болған соң ба, олар егіз қозыдай жарасып, тіпті құда-құдандалы болып жатқандары да аз емес. Оны өздеріңіз де баспасөздерден оқып, теледидарлардан көріп жүрсіздер. Екі халықтың ел аузындағы ұлы жазушылары да бұрыннан дос, әріптес болып кеткен. Мәселен, қазақтың ұлы жазушысы Мұхтар Әуезов қырғызды әлемге танытқан заманымыздың заңғар қаламгері Шыңғыс Айтматовтың кезінде танылуына өзінің ағалық ықпалын тигізгені белгілі. Мұны қырғыз бауырлар ешқашанда ұмытпайды. Осы Шыңғыс ағамызбен қазақтың көрнекті ақын-жазушылары Мұхтар Шаханов, Қалтай Мұхамеджанов секілді қайталанбас тұлғалармен арадағы достық, сыйластықтары да көпшілікке аян. Қырғыздың көрнекті актері Сүлеймен Чокморовты да қазақ бауырларымыз айрықша құрметтейді. Туыстас қос ұлттың әндері де өте әсерлі, мазмұнды кәдімгі құлақтан кіріп, бойды алатын туындылар десем қателеспеген болармын. Қазақстан және Қырғызстан Республикаларының Президент тері Нұрсұлтан Назарбаев пен Алмазбек Атамбаевтардың арасындағы жылы қарым-қатынас та екі елдің азаматтарын ерекше қуанышқа бөлейді. Нұрсұлтан Әбішұлы әрқашанда қырғыз халқына қамқорлық танытып келеді. – Өзіңіздің сөзіңізге қарағанда, көңіліңіз адам баласына әрқашанда тек ізгілік тілейтіні айқын сезіледі. Қайырымдылық мақсатында қандай демеушілік жасап жүргеніңізді де білгіміз келеді?

– Қолдан келсе көмекке мұқтаж жандарға қол ұшын бергенге не жетсін? Мұсылман баласы болған соң, шама-шарқымыз келгенше өзгелерге шарапатымызды тигізіп жатсақ несі артық. Өз басым облыс орталығы, яғни КСК шағын ауданындағы жетім балалар үйінде тәрбиеленіп жатқан қос жасөспірімге мүмкіндігім болғанша қамқорлық жасадым. Сөйтіп, оларды қаржылай қолдадым. Олар да біздің сенімімізді ақтады. Спорттың бокс түрінен халықаралық жарыстарға дейін қатысып, қарым-қабілеттерін танытты. – Сіз жас та болсаңыз өзіндік айтарыңыз, өмірден көрген-түйгеніңіз аз емес. Осы Қазақстан халқы Ассамблеясы жылы сіздің есіңізде несімен қалды. Жалпы, көпұлтты қазақ елінің жұртшылығына не дер едіңіз? – Мемлекет басшысының 2015 жылды Қазақстан халқы Ассамблеясы жылы деп жариялауы түсінген адамға маңызы өте зор. Өйткені, елімізде мекендеп жатқан ұлт пен ұлыстардың алдына қойған мақсаты да, мүддесі де ортақ. Басты міндетіміз - әлемдегі бәсекеге қабілетті отыз елдің қатарына қосылу екендігі ақиқат. Биыл мен үшін өте қуанышты жыл болды. Ассамблеяның 20 жылдығына арналған мерекелік медальмен марапатталдым. Өткен жылы қырғыздың ұлы ақыны, ойшыл композитор Тоқтағұл Сатылғановтың 150 жылдығын өткізуге белсене атсалысқаным үшін «Түріксой» деп аталатын беделді ұйымының грамотасына ие болған едім. – Қанатбек бауырым, мына тіршілікте еңбектенумен қатар демалыс пен бос уақытты да мазмұнды өткізудің керектігін жете түсінетін жігіттердің бірісіз. Қолыңыз қалт еткенде немен айналысасыз? – Сауалыңыз өте орынды. Адам болған соң аянбай жұмыс та істеу керек. Бірақ бос уақытты мүмкіндігінше тиімді пайдаланған жөн. Өйткені, денсаулық — ең басты байлық. Сол себептен де өзім бассейнге барып, шомылғанды ұнатамын. Рухани байлықты да жаным сүйеді. Өзімнің өмірімнің жалғасы үш ұлым да спорттың дзюдо түрімен айналысады. Жігітке сегіз қырлы, бір сырлы болған өте жарасады. Әңгімелескен Оразалы ЖАҚСАНОВ.

БІЗДІҢ ҚОСТАНАЙ

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж.

АДАМГЕРШІЛІК ТАҚЫРЫБЫНА

Әркімге өз ата-анасы ардақты емес пе? қаракөз бауырларымыз әке-шешелерін қалай ғана көзі қиып, қарттар үйіне тапсырады Қарттар үйіндегі ақсақалмен әңгіме Осы тақырыпқа қалам тербер алдында менің көз алдыма осыдан біраз жыл бұрын еліміздегі бір шаһарда амалсыз қарттар үйінде төрт қабырғаға қамалып, күніге балаларын екі көзі төрт болып күтіп, қамыққандықтан жанарына жас алған ақсақалдың бейнесі тұра қалды. Ол ең алдымен: «Балам алда-жалда осы мәселені газетке жариялай қалсаң, аты-жөнімді өзгертерсің. Тек шартты түрде Жақан ата дей саларсың» - деп иегі кемсеңдеген-ді. Шынымды айтсам, сол жүздесуден кейін біраз уақытқа дейін өзіме өзім келе алмай жүрдім. Сонда оның бала сымақтары қалай ғана оны көзі қиып, осы үйге тапсырды екен деп ойладым. Алғашында әлгі ақсақал басынан өткен жайды маған айтуға ұялғандай, бір түрлі қысылғандай сыңай танытты. Алайда, менің оған есімін толық жазбайтынымды білдірген соң іштегі шемен болып қатып қалған шерін сыртқа біртіндеп шығарды. Енді, оқырманға түсінікті болу үшін соның бәрін де рет-ретімен баяндағаным жөн шығар. Менің мұндағы көздеген мақсатым, әңгіменің ашығы керек, ол кісінің абырой-беделіне дақ түсіру емес, оның жан-сырлары арқылы кейінгі іні-қарындастарымызға кішкене де болса ой салу еді. Жақан ақсақалдың әңгімесінен түйгенім, ол да кезінде жұрт қатарлы еңбек етті, үйлі-баранды болды. Жары Гүлсім апамыз екеуі екі ұл, қос қызына тағылымды тәрбие берген сияқты еді. Осы балапандарын өзгелерден қалдырмайын деп таңның атысынан күннің батысына дейін талмай жұмыс істеді. Таңдаған оқу орындарына түсірді. Үлкен қалаларда білім алып, ата-анасын қуантқан шақтарын да ұмыта қойған жоқ. Бала бауыр етің емес пе? Өздері ауылда тұрған соң мал ұстады. Бәйбішесі соның сүтінен қаймақ істеп, май шайқады. Жылда қорада баққан жылқыларын сатып, ұл мен қыздарының оқуына жаратты. Бәрі де көздегендей әдемі жалғасып келе жатыр еді. Олар қолдарына аңсаған дипломдарын алып, жан-жаққа кетті. Бұл кезде кейіпкеріміз де жетпіске жақындап қалған-ды. Сол шақта кемпірінін қыңқыл-сыңқылы көбейді. Сол баяғы қан басымы жиі айналдыратынды шығарды. Қанша жылдардан бері бірге тұрып, жастық шақтың барлық қызығын өткерген жан-жары емес пе? Оны қолы жеткен жердегі дәрігерлерге алып барып, көрсетті. Қазақ «Бір айналдырғанды шыр

айналдырады» дейді ғой. Одан кейін оның бойында қант ауруы пайда болды. Төсекте жиі жатып қалатын. Бұл отағасы ретінде оған шыр-пыр болып, қаншама рет жедел жәрдемді де шақырды. Алайда, сырқаты уақыт өткен сайын меңдеп, оны ақыры алып тынды. Ер азамат болса да кемпірі түнде жан тәсілім еткенде көзінен қалай мөлтілдеп жас шығып кеткенін білмей де қалды. Қыз балалары тұрмысқа шықты, екі ұлы үйленді. Олар аналарының жылы өткенше келіп тұрды. Кейін біржола ат ізін салуды тоқтатты. Жетпістен асқан қария жас кезінде қиындықты көп көргендіктен бе, бәйбішесі дүние салған соң жағдайы тіпті қиындап кетті. Сол кезде ғана ол отанасының қадірін шын мәнісінде түсінді. Көп жылдан бері жансерігі болған әйелі қайтыс болған соң, оның орны үңірейіп көрініп қалды. Өзі де оған әбден бауыр басып-ақ қалған екен. Кемпірінің арқасында бұрын от жағып, қазанға ет салып көріп пе? Соның бәрі де бұған ауыр соқты. Үйді күнделікті сыпырып, төселген кілемдерді қағып-сілкуге шамасы келгенімен, ол киім жууға келгенде епсіздік танытты. Әйтеуір, баяғы намысқа тырысып, Жақан бәйбішесі көз жұмған соң үсті-басына қарамайтын болды демесін деп оңашада қолына сабын мен кіржуғышты алып, көйлек-көншегін сығып, далаға жайып қоятын. Алайда, жалғыздықтың зардабын әбден бастан кешті. Бір өзі жұртта қалған күшіктей қалқайып отырғаннан да жалығады екен. Кемпірін жерлеген соң, қорада азын-аулақ мал қалған-ды. Соларға қарағыштап уақытты өткізді. Бірақ та шөп түсіру, көмір тасу дегенге шамасы келмеді. Әйтеуір құдайға қараған кісілер қол ұшын берді. Бүйтіп оқып-тоқығаны құрсын, балалары мен қыздары келуді мүлдем қойды. Келіндері мен күйеу балалары қанша дегенмен жат емес пе? Өзінен тараған ұрпақтары жанашырлық танытпағаннан кейін олар қаусаған шалды не қылсын? Бір-екі рет қызуы көтеріліп, ауырғанда көз көрген көрші-көлемдері жанынан табылып, дәрі-дәрмегін әкелді, ыстық сорпасын ішкізді. Осылайша әупірімдеп аман қалды. Бірақ ол енді үйде жалғыз қалудан қорықты. Күндіз ғой білінбейді, қолындағы таяғына сүйеніп, замандастарын айналшықтайды. Солармен шүйіркелесіп, қас қарайғанын да білмей қалады. Бұған ең қиыны - түнгі уақыт еді. Қыс мезгілінде ол тіпті ұзарып кететін секілді. Осы кезде оған: «Егер ажалым жетіп, кенеттен жүріп кетсем, өлгенімді кім біледі?», - деген

ой келді. Содан сол елді-мекендегі көңілі жақын адамдармен ақылдаса келе, намыс дегенді жиып қойып, қазір өзі тұрып жатқан қарттар үйіне біржола баруға бел буды. Бір ғажабы, қыздары мен ұлдары әкелерінің кететінін қайдан естігенін кім білсін, бір күні табан астынан сау етіп жетіп келді. Оларға керегі әке емес, баяғы қу дүние-тін. Жанында серіктері де бар. Еш болмаса солар: «Ата қайда барасыз жасыңыз келіп қалды, бізге келіңіз, өзіміз қараймыз», - деп бір ауыз жылы сөздерін айтуға жарамады. Кезінде солар үшін бәйбішесі екеуі не істемеді? Олар үлкен қаладан демалыс күндері кешігіп келсе, үскірік аяздан қолдарын үрлеп, үлкен жолдың бойында соларды күтіп отыратын. Марқұм кемпірі де ақжарқын, қолы ашық кісі-тін. Балаларының кімге тартқанын түсінбей-ақ қойды. Несің айтасың, ұрпақтары бұл кісінің ауылдағы үйін сатып, одан түскен ақшасын қалталарына басты. Осылайша бұл өзі секілді жалғыз басты кісілер тұратын орыннан шықты. Алғашқы күндері жаңа ортаға үйрене алмай-ақ қойды. Өйткені, бейтаныс адамдармен бірден араласып кете алмады. Содан кейін «Үш күннен кейін көрге де үйренесің» демекші, айналасындағы кісілерге де бауыр басып, әңгімелері жарасты. Өйткені, мұндағылардың бәрінің де тағдырлары ұқсас, мұңдары бір. Азын-аулақ зейнетақасын да жинап, түбі керек бола ма деп сақтады. Әке көңілі әлі де болса сол балаларында екендігін жасырмады. Әйтеуір, бір келіп қалар деп үміттенеді. Төрт қабырғаға қамалып, ой қажытқан кезде терезеден сыртқа қарап, жанары жетім баладай жәутеңдейді. Бірақ, арада екі-үш жыл өтсе де, еш болмаса бір рет ат ізін салмады. Олардың жүректері тас болып қатып қалғандығын сонда ғана білді. Ол маған өзімен қоштасар кезінде: «Қалқам, біздің ұлтымыздың «Бала бер, бала берсен сана бер» деген сөзі өте орынды. Қанша жерден оқы-

тып, тоқытсаң да, егер оның жүрегінде иман, бойында аяушылық сезім болмаса, ондай перзенттің барынан жоғы емес пе?», - деді. Содан кейін бір әңгімесінде ер азаматтың әйелінің өзінен бұрын дүниеден өткені де өте ауыр екендігін білдірді. Сондықтан мен секілді қарттарды да сұм ажал тұтқиылдан келсе, бәйбішесінен бұрын алғаны дұрыс. Жігіттердің ғұмырын қосқан жарларын алақандарына салып аялап, тіршілікте солардың қадірін білгендерін қалар едім деп көзі жасаурады. Айналдырған екі-үш сағаттың ішінде шынымды айтсам, ақсақалды өте жақсы көріп кеттім. Мен болсам ғой, әкешім өмірден ерте өткен соң оған ешқандай қызық көрсете алмадым-ау деп өкінсем, оның кезінде барын аузына салып, аялап өсірген ұл мен қыздарының әрекеті шектен тыс қатігездік екендігі көрініп-ақ тұр.

Сыйласа білу үлкен өнер Мамандығымыз журналист болған соң ба, қаншама тағдыр иелерімен кездесіп жатамыз. Дәл осыдан төрт-бес жыл бұрын редакцияда отырған кезімде қазақтың бір ақсақалы есігімді тықылдатты. Үлкенді сыйлап өскен ұлттың өкілі емеспін бе? Орнымнан ұшып тұрып, жасы үлкен кісіге төрден орын бердім. Әлгі ағамыздың түсі жүдеулеу көрінді. Киімдері де жұқалаң. Бұл нағыз қыс айы болатын, бас киімі де жұпыны. Өзі мені бұрыннан танитындығын айтты, бірақ мен оны ілгеріде кездестірмеген екенмін. Онымен барынша жылы сөйлестім. Сол кезде әлгі қартым күтпеген жерден еңіреп жылай жөнелді. Оған: «Ақсақал-ау сізге не болды? Бұл көз жасын төгетін орын емес, өзіңізді ұстаңыз. Болмаса, жан сырыңызды адам баласына айтпаймын, бұл екеуміздің арамыздағы құпиямыз болсын» - дедім. Сол кезде ол өзінің бір ауданда ұзақ жылдар бойы абыройлы қызмет атқарғандығын жеткізді. Құдайдың бер-

ген азы-көпті балаларын қатарға қосыпты. Бірақ, олар өсе келе өзіне қол жұмсайтынды шығарған көрінеді. Жасы келіп қалғанда бауыр еті баласынан таяқ жеуі кімге абырой дейсіз? Алайда, оны бір жақты ғана тыңдап, мақала жазған жоқпын. Себебі, өмірден көріп жүргеніміздей, кейде қарт кісілердің өздері де қателік жіберіп, асыра сілтейтін кездері де болады емес пе? Кейін ол дәлелденбей жатса, ешкімге де абырой әпермейді. Сондықтан ол кісіні жұбатып, сыртқа шығарып салдым. Уақыт өте берді. Бір күні әлгі қартты көшеде кездестірдім. Реңі бұрынғыдай емес, бетіне қан жүгіргендей. Сол себептен де кезінде оған сеніп қалып, адамгершілік тақырыбына қалам тартпағаныма шүкіршілік еттім. Себебі, кейінгі жүздесуімде ол ұл мен қыздарымен тіл табысқандығын жеткізді. Соған қарағанда, жанашыр ағайындары араға түсіп, оларды татуластырған сияқты. Әрине, әркімге өз әке-шешесі қымбат. Оларға жақсылықты да, қамқорлықты да көздері тірі кезінде жасауымыз керек деп жатамыз. Бұл орынды да. Өйткені, олар жарық дүниеден өткен соң, өтірік мүләйімсіп ас беріп, басына зәулім үй тұрғызып жатудың ешқандай да көк тиындық құны жоқ. Осы арада мына бір мысалды да келтіре кетейін. Бұл кісімен де кездейсоқ таныстым. Маған редакцияға келгенде үстіндегі киімі мен денесі жуылмағандықтан, қолаңса иіс танауымды жаратын. Бірақ сөйлегенде, жазған мақалаларынан оның терең білімі, ойлау қабілетінің жоғарылығы әрдайым сезіліп тұратын. Әңгімелескенімізде өзінің өсірген перзенттері жайлы аздап ғана сыр шертуші еді. Кейін оның облыс орталығында екі алақанын жайып, ары-бері өткен кісілерден қайыр сұрап тұрғанын көріп қалдым. Оны байқамағансып, басқа жаққа қарай бұрылып кеттім. Сол арада жанымнан өтіп бара жатқан бір кісі: «Сорлы-ай, осындай күйге де жеттің бе? Кеше қандай қып-қызыл

жігіт едің. Жұрттың бәрі бұған еліктейтін, қазір мына тұрысынан адам баласы түңіледі. Бәрі де өзінің жас кезінде әкелік парызын өтемей, қу арақтың құлына айналып кеткендігінен ғой», - деп қасындағы азаматқа аянышпен айтып бара жатқанын да екі құлағым естіді. Уақыт өте бір танитын кісілерден сұрасам, ол әйелінен ерте ажырасқан екен. Содан кейін шамасы ұл мен қызына қамқорлық жасап, олар өскенше әкелік парызын өтемеген көрінеді. Оның үстіне әйелі де балаларын әкесіне қарсы қойыпты. Қысқасы, оны үйлеріне кіргізбеген. Ағайын бауырлары да оны қашанғы шаңырақтарына қондырып, жылы қабақ таныта берсін? Оның үстіне әлгіндей ащы судың қызығына түсіп, азғындық жолға ұрынған кісіні кім жанына жолата қойсын. Міне, сондықтан да бұл өзекті мәселеде де ойланар тұстар көп. Перзентсіз өткен кісілерге айтар уәжіміз жоқ. Өйткені, олар ештеңеге де алаңдамайды. Тағдырдың басқа салғанына көнбеске бола ма? Сондықтан олар жөніндегі әңгіме мүлдем бөлек. Алайда, мың жерден тас бауыр болып кетсең де, әке-шешеңді естір құлаққа түрпідей тиетін қарттар үйіне тапсыру түбірімен дұрыс емес. Шамаң келсе, оларды ардақтап, жасы келгенде төрден орын беріп, перзенттік махаббатыңа бөлегенің дұрыс емес пе? «Естіген құлақта жазық жоқ». Өз басым марқұм бір апамыздан туған әкесін жертөледе ит секілді байлап ұстағанды да естігенмін. Бұл деген енді адамгершілікке тіпті сыймайды емес пе? Сондай адамдар қалай ғана жер басып жүреді десеңізші. Бәріміз де әке-шеше тәрбиесін көрдік. Ата-анамыз дүниеден ерте өткен соң, басқа әулетімізде үлкен кісілер болмағандықтан ата-әженің орнын жұбайымыз екеуміз бастық. Әйтпесе, кез-келген қаракөз балалар сәби кездерінен бесік жырын естіп, ақ жаулықты әжелерімізден ертегі тыңдап өскенге не жетсін? Түсінген адамға өмір көрген апаларымыз бен ақсақалды аталарымыз қайсы шаңырақтың болсын ырыс-берекесі, көркі емес пе? Бірақ, өз басым барлық жас келіндер мен отағаларының бәрін түсінігі жоқ, санасы төмен дегенге келісе алмаймын. Олардың арасында парасаттылары да жетеді. Кейбіреулерден тіпті: «Ата-әжелеріміздің арқасында қиындықты көрмедік. Ұл-қыздарымызды имандылыққа баулыды, оларсыз шаңырағымыздың мән-мәнісі болмайды», - дегенді естігенде жанымыз марқайып қалады. О.ОТЫНБАЙҰЛЫ.

БІЗДІҢ ҚОСТАНАЙ

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж.

МАМАНДЫҒЫМ – МАҚТАНЫШЫМ

Ат тұяғын тай басар немесе Қазақстан Республикасы білім беру ісінің құрметті қызметкері, ұлағатты ұстаз Абай Айтмағамбетов жайлы толғаныс ӘУЛЕТ ҒИБРАТЫ Қостанай өңірінде Айтмағамбетовтерді білмейтіндер жоқтың қасы. Өйткені, бұл ынтымағы жарасып айналасына шуағын шашқан шаңырақты жерлестері ұлы ағартушы Ыбырай Алтынсариннің жолын жалғастырушылар деп құрметтейді. Бұл айна қатесіз шындық. Себебі, осы аталған киелі әулеттің бәйтерегі Бірмағамбет Қолдасбаев бүкіл ғұмырын бала тәрбиелеуге арнаған ұлағатты ұстаз. «Еңбегіне қарай өңбегі» демекші, кезінде оның қызметі жоғары бағаланып, Қазақ КСРның еңбек сіңірген мұғалімі, КСРО халық ағарту ісінің үздігі атанды. Осы қайталанбас тұлға қоғам қайраткері ретінде де барша қауымның есінде мәңгілік қалды. Ұзақ жылдар бойы білім саласында аянбай тер төкті. Мектеп директоры ретінде де талай жас мамандарды тәрбиелеп, өшпес ізін қалдырды. Амангелді аудандық оқу бөлімінің меңгерушісі болды. Көптеген шәкірттерін тәрбиелеп, олардың таңдаған мамандықтарының нағыз хас шебері атануларына ықпалын тигізді. Адал жұмысы үшін «Құрмет белгісі», Еңбек Қызыл Ту ордендерімен марапатталды. Айтулы азаматтың есімін барша ардақ тұтады. Сондықтан болар, сонау 1993 жылы аудан орталығындағы орыс-қазақ мектебіне Бірмағамбет Қолдасбаевтың аты берілді. Сондай-ақ, оған ескерткіш орнатылды. Мұны ары-бері өткен жастар көріп, аға ұрпақ өкілінің өткен өмір жолынан тағылым алады. Осындай қадірлі әкенің тәлім-тәрбиесін көрген оның сүйікті ұлы Кәрім ағамыз да шаңырақ иесінің жолын қуды. Ол да кезінде бұрынғы астанамыз Алматы қаласындағы Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық университетінің тарих факультетінде тиянақты білім алды. Университеттен кейін еңбек жолын қазіргі Меңдіқара ауданындағы Ыбырай Алтынсарин атындағы педагогикалық училищеде оқытушы болып бастады. Сөйтіп, мұғалім болуды армандаған жастарға дәріс оқып, олардың білікті мамандықты терең меңгеруіне бойындағы қажыр-қайраты мен білімі мен білігін арнады. Содан кейін тәжірибе жинақтаған ұстаз өзінің туып өскен Амангелді ауданына оралып, осындағы орта мектепте директорлық лауазымға дейін көтерілді. Ұйымдастырушылық қабілетімен дараланған азамат аудандық партия комитетінің бюро мүшелігіне сайланып, идеология жөніндегі хатшысы болып бекітілгенін де оны-

мен бірге қызмет атқарған замандастары мен қамқорлығын көрген іні-қарындастары ұмыта қойған жоқ. Ол руханият саласына көп көңіл бөлді. Аудан орталығындағы Амангелді Иманов атындағы мұражайдың ашылуына, жастарды өнерге баулитын халық театрының дүниеге келуіне тікелей ықпалын тигізді. Сөйтіп, оның бүкіл ғұмыры жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беруге бағышталды. Халық қалаулысы, яғни депутат та болды.

ЕСІМІН АБАЙ ДЕП ҚОЙДЫ Осы жоғарыда есімдері аталған Бірмағамбет Қолдасбаевтың туған немересі, Кәрім ағаның үміт күткен ұлы Абай да бұл күндері атасы мен әкесінің өсиетіне сай болып, білікті ұстаз атанды. Ол 1955 жылы қараша айында әлгі аталған Амангелді селосында дүниеге келді. Кәрім ағамыз өзін ерекше қуанышқа бөлеген баласына ат беруде көп қинала қойған жоқ. Әулетімен қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевты ерекше пір тұтатын, оның өлмес туындыларынан ой түйіп, көп тағылым алатын. Сондықтан ырыммен, халқымыздың мақтан тұтар перзентіндей болсын деген ниетпен жас нәрестенің есімін Абай деп атады. Бұл да ес білгеннен өзінің атына заты сай болуға тырысып-ақ келеді. Өйткені, алдында өнеге тұтар, керек кезінде ақыл қосар ардақты ата-аналары болды. Олардың мұғалімдік қызмет атқаруының да өзіне тигізген ықпалы ерекше еді. Кәрекең нағыз ұлтын сүйген азамат. Білім ордаларында ұстаз, мектеп директоры және аудандық партия комитетінің хатшысы секілді қызметтерді атқарған шақтарындағы қалың жұртқа тигізген шапағаты өз алдына бөлек әңгіме. Оның үстіне отағасы әрқашан да ішкі мәдениетінің жоғарылығымен, терең білімімен және көпшілдігімен дараланатын. Сол бойындағы асыл қасиеттер төрт перзентіне де дарыды. Бәрі де жоғары білім алып, өмірден өз орындарын тапты. Мәселен, Абай педагог атанса, сүйікті қызы Мәнсия бұл күндері Арқалық қалалық әкімдігінің ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, өңірдегі іскер замандастарымыздың бірі. Одан кейінгі Гүлнәр да әкесінің сенімін ақтап, ұстаздық мамандықты таңдады. Әрине, Кәрекең балаларының бұл кәсіпті таңдағанына қуанбаса, ешқашанда қарсылық білдірген емес. Себебі, мұғалім жан-жақты, жаны сұлу мамандық иесі. Оның үстіне көп оқып, көңілге тоқитындықтары

да жеткілікті. Ең бастысы, олардың халқының ұл мен қыздарын оқытып, оларды тәуелсіз еліміздің нағыз тірегі боларлық патриоттары етіп тәрбиелеуге айрықша үлес қосатындықтарын мақтаныш тұтады. Айтмағамбетовтер шаңырағының сәнін келтіріп, ырысын арттыруға ерекше ықпалын тигізген Кәрім ағамыздың жан-жары Күләш апамыз да ғұмыр бойы отағасы секілді ұстаздық қызмет атқарды. География пәнінің нағыз білгірі болатын. Сондықтан да оның шәкірттерінің арасында үлгірмеушілер кездеспейтін. Жалпы, қалың жұртшылық Кәрекеңнің жанұясын ерекше өнеге тұтты. Оның бір ағасы Әлім Бірмағамбет те ғылым жолына түскен ізденімпаз тұлға. Ол геаография ғылымдарының докторы, профессор. Көп жылдар бойы Алматыдағы Қыздар педагогикалық институтында болашақ мұғалімдерге дәріс берді. Күләш апамыз азаматының абыройын асырып, оның алаңсыз қызмет атқаруына барлық жағдайды жасады. Бауыр еті балапандарының толыққанды азамат болып қалыптасуларына барын салды. Ұстаздық қызметі де өзінің жемісін берді. Қазақстанның халық ағарту ісінің үздігі атанды. Оның шарапаты тимеген кісілер жоқ шығар-ау. Мейірімді де қарапайым жанның қамқорлығына бөленген үлкенді-кішілі қауым әлі күнге дейін ол кісінің жақсылығын айтудан жалықпайды. Тек өкініштісі, апамыз осыдан біраз жыл бұрын дүниеден өтті. Бұл нағыз немерелері мен шөберелерінің қызығын көретін шақ еді. Алайда, тағдырдың жазуына не істерсің? Әулеттің бәйтерегі Кәрім ағамыз бұл күндері перзенттерінен қаншама ұрпақ сүйіп отыр. Жасы да тоқсанға жақындап қалды. Қазақтың жалпақ тілімен айтатын болсақ «Ішкені алдында, ішпегені артында». Қазіргі таңда Мәнсия қызымен бір шаңырақта тұрады. Қыз бала қашан да ата-анаға жақын келеді емес пе? Ол әкесінің көңіл-күйін айтқызбай сезеді.

ЖАРАСЫМДЫ ЖАНҰЯ Осы мақаланы жазуға түрткі болып, қаншама деректер мен дәйектерді алдыма жайып салған Асхат Жансұлтанұлы Хасенов Әбекеңмен балалық шағы бірге өткен жан досы әрі сырласы. Асхаттың әкесі Жансұлтан да есімін ел таныған, кезінде Амангелді аудандық партия комитетінің ұйымдастыру бөлімін басқарған көрнекті қоғам қайраткері. Анасы Қали-

ма апамыз да ұлағатты ұстаз еді. Абыройлы қызметі үшін қаншама жұртшылық айтып жүретіндей марапаттарға ие болды. Мұны әңгімелеп отырған себебім, Жансұлтан аға мен Қалима апамыз кейіпкерім Абайдың әкесі Кәрім және анасы Күләшпен өте жақын араласқан, тіршіліктегі барлық қуаныш пен қайғыны бөліскен рухани үндес кісілер еді. Олардың арасындағы осы сыйластықты екі шаңырақтың ұлы мен қыздары да жалғастырып жатыр. Асхат Абаймен құрдас болғандықтан айтары да өте мол. Аптасына бір рет хабарласпаса, сағынысып тұратындығын да жасырмайды. Болашағы жарқын ұлдың бойындағы асыл қасиеттер сонау сағымдай бұлдырап артта қалған жастық кезінде айқын көрінеді емес пе? Асекеңнің айтуына қарағанда, Абай мектеп қабырғасында жүргенде үздік оқыды. Құрдастарының арасында ерекше кішіпейілдігімен, кеңпейілдігімен дараланды. Сондай-ақ, ұйымдастырушылық қабілеттері де тым ерте көрінді. Мектептегі өзі оқыған сыныпта жастардың көшбасшысы болды. Білім ордасындағы барлық оқушыларға танымдық-тағылымдық жағынан берері мол кештердің басы-қасында жүретін. Мұндай дарынды бозбаланы кім жек көрсін? Ұстаздары мен сыныптастары оның келешекте үлкен бір ұжымға жетекшілік ететін іскер басшы болатындағына күмән келтірмейтін. Олардың осы үміттері де толық ақталды. Өйткені, Абай алтын ұяны аяқтап, қолына жұрт қатарлы кәмелеттік аттестат алған соң уақытты оздырмай, Алматы қаласына аттанды. Өйткені, ол өзінің біліміне сенді. Содан құжаттарын Қазақ мемлекеттік университетінің география факультетіне тапсырды. Осынау ақжарқын мінезді, кімді болсын өзінің ақыл-парасатымен баурап алатын жігіт емтихан кезінде де барлық сынақтардан сүрінбей өтті. Аталмыш жоғары оқу орнындағы өзі тандаған факультеттің алдынғы қатарлы студенттерінің

бірі болды. Замандасымыз университетте тиянақты білім алып, бойындағы жақсы қасиеттерімен көзге түсіп ғана қойған жоқ, болашақ сүйген жарын да осы университет қабырғасында жүрген кезінде жолықтырды. Олар бір курста білім алды. Семей өңірінде туып өскен сұлу бойжеткен Ғалия десе Ғалия еді. Қазақ халқына қаншама біртуар дарындар берген киелі жерден арман қуып келген қазақ қызы біздің Торғайдан барған сымбатты жігіт Абайға бірден ұнады. Олардың ойы да бір жерден шықты. Содан жеке шаңырақ көтеруге ұйғарым жасады. Әбекең ұлтымыздың барлық салт-дәстүрлері сақталған аймақтың перзенті емес пе? Ата-анасының келісімін алды. Қайсы әке-шеше болсын ұлы шаңырақ көтеремін десе қуанбайды дейсіз. Содан Абай мен Ғалия 1976 жылы үйленді. Бұл кезде олар университеттің екінші курсында оқып жүрген-ді. Алматы секілді табиғаты ерекше көркем шаһарда білім алған бес жыл бес күндей болмай өте шықты. Содан олардың көптен күткен диплом алатын кездері де келіп жетті. Олар көп ойланып жатпады, алған білімдерін халықтың игілігіне жарату үшін Торғай өңіріне оралды. Отағасының өмірі атасы мен әкесі секілді қазақтың ұл мен қыздарына тиянақты білім беруге бағышталды. Кезінде Амангелді ауданымен іргелес жатқан Амантоғай аудандық партия комитетінде нұсқаушы болып та қызмет атқарды. Бұл жауапты жұмыс оның бойындағы барлық игі қасиеттерін жан-жақты көрсетіп, халықтың әлеуметтік-тұрмыстық өзекті мәселелерінің шешімін табуына мүмкіндік тудырды. Қарапайым кісілердің мұңын мұңдап, жоғын жоқтады. Сондай-ақ, Әулиекөл және өзінің кіндік қаны тамған Амангелдідегі бірқатар мектептерге жетекшілік етті. Осы кезде ол әбден ұстаздық кәсіптің шыңына көтеріліп, талай шәкірттердің тәлімгері атанған азамат-ты. Бірақ, ол ешқашанда қол жеткенге тоқмейілсіп, өзін өзгелерден

жоғары қойған емес. Кішіпейілділік пен қарапайымдылықтан танбады. Оның жан-жары, қасиетті Семей өңірінде жастық шағы өткен Ғалия да күйеуінің нағыз демеушісі, ақыл қосар серігі болды. Ол кішкентайынан ұлтымыздың барлық асыл қасиеттерін бойына сіңіріп өскендіктен бе, жайсаң мінезімен Амангелдідегі Айтмағамбетовтер әулетінің абыройын асырып, мәртебесін көтерді. Өзінің жақсы қасиеттерімен танылып, ата-енесіне барша ағайын-туысқанға инабатты келін атанды. Үлкен кісілердің ақ батасын алып, көсегесі көгерді. Әсіресе, аяулы енесі Күләш апамыздың ақыл-кеңесін басшылыққа алып, өмір көрген кісіден көп тағылым алды. Атасы Кәрімді өзінің туған әкесіндей көрді. Біздің қазақ ақсақалды қарт пен ақ жаулықты аналардың шынайы алғысына бөленген келіннің арасында бақытты болмайтыны жоқ деседі. Ғалия да қазір бір шаңырақтың алдын діңгегі. Өте қонақжай. Әбекеңнің барлық достарын қай кезде келсе жылы жүзбен қарсы алады. Сондықтан оларда оны «Өзіміздің Ғалияш» деп еркелетеді, әрдайым мақтан тұтады. Ғалия Амангелдіге келін болып түскеннен кейін университетте алған мамандығы бойынша мұғалім болып жұмыс істеді. Мұндағы әріптестерімен қоян-қолтық араласып, олардың ең сүйікті адамына айналды. Өзі дәріс беретін шәкірттерінің арасында үлкен құрметке бөленді. Олар үш перзенттерін жастайынан еңбексүйгіштікке, елі мен халқын сүюге, ана тілі мен салт-дәстүрлерін қастерлеуге баулыған-ды. Бұл қамқорлықтары да заяда кеткен жоқ. Бәрі де жоғары білім алды, үйлі-баранды. Тұңғыштары Дастан Амангелді аудандық сотында жауапты қызметте. Ержан Алматыда банк қызметкері. Сәуле де өз саласының білгірі. Немере балдан да тәтті деген рас екен. Соны бұл күндері Әбекең мен Ғалия бастан кешіп отыр. Құрдастарының арасында беделді, әріптестерінің құрметтісі Абай Кәрімұлы қазіргі таңда атасы, Ыбырай Алтынсариннің ізін жалғастырушы, ұлытымыздың ардақты ұлдарының бірі Бірмағамбет Қолдасбаевтың есімі берілген орта мектептің басшысы. Ұстаздардың ұстазы, Қазақстан Республикасы білім беру ісінің құрметті қызметкері атанып, төсбелгіні кеудесіне тақты. Сондай-ақ, «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталды. Елбасының Алғыс хатына ие болды. Бұл бір азамат үшін аз атақ-дәреже емес. Оразалы ЖАҚСАНОВ.

БІЗДІҢ ҚОСТАНАЙ

Сейсенбі, 3 қараша 2015 ж.

ТАНЫМ

Бәкеш Айсин

Қостанайда рухани байлықты жоғары қойып, ғұмырын қаламгерлікке арнап келе жатқан бауырларымыз баршылық. Солардың бірі — Бәкеш Айсин. Оның осы уақытқа дейін бірнеше сатиралық жинақтары жарық көріп, оқырмандар тарапынан өзінің бағасын алды. Бүгін жұртшылық назарына оның бір топ туындыларын ұсынып отырмыз. Сатиралық өлеңдер жерлестеріміздің талғамынан шығады деген үміттеміз.

Жақындарың кім? Әжесі мен немересі, Жақсы көріп, бірін-бірі Сөгілмеген керегесі. Өздеріне жарасымды Болып тұрат ерегесі. Әжесі қойып сұрақты, Терлетті бүгін Мұратты. - «Ата» деген кім болады? - Ол сенің шалың. - Ой, кішкентай жаным! - «Нағашы» деген кім болады? - Ол сенің інің. - Айналайын сол, Күнім! - «Жезде» деген кім? - Ол Жанардың байы. - Тек, ойбай, жолдасы де! - Жоқ, әже, БАЙЫ!!! - Жәрар, болса болсын. - Ал, «құдалар» деген кім? Біле ме деп жақындарын... Сынап отыр жас баланы «Әже» - деді құлағына, Олар ылғи мас болады.

(ұлдарға) Балдыз, балдыз, балдыздар... Дізесін құшқан жалғыздар. Көшесінде Сайынның Неше түрлі бар қыздар... О, Алла тағала Балдыздарымды бағала. Бұларға керек «Ақ-қу» құс. Ең болмаса «шағала» Келмесін көкек «көк-ек» -деп Қоңыр қаз да жетеді Әкелсін періште жетектеп. Әумин!

Жүрегім менің оң жақта

(әзіл)

Машинаның рулі, Біздің елде сол жақта. Жан-жарым қалмай бір елі, Жылжыпты жүрек оң жаққа.

Мен бүгін Қадір түнін қарсы аламын, Жұтайын мейірлене таң самалын. Бір Аллаға сыйынып тілек тілеп... Күнәм болса кешір – деп жар саламын.

(әзіл)

Сотовыймен хабарлассаң, Сәлемдесіп амандассаң, Қуаныштан құлама Қайдасың? – деп те сұрама! Сұрай қалсаң еститінің: «Қараңғы үңгірден өтіп барам Қыл көпірдің үстінде кетіп барам» - дей салат Өтіріктен салат жей салат. Сосын естімегендей Алла, әллө, не, Не? – дейді Менің түсінігімше Салаттан сен де «же» - дейді.

Қадір түнін күткенде...

Түсімде

«Өтірік» - деген салат бар

***

Жезденің балдызға батасы

Есігінен қарай алмай жұмақтың, Мен түсімде өксіп-өксіп жылаппын. «Албарыңда болайын», - деп Алладан Күзетші ғып қалдыруын сұраппын. Байқағаным Алла жүзі өкпелі, Қырын тұрып шайқап басын: «Жоқ!» - деді. Мақсатына жете алмаған пенденің, Табанына бастырамын «шоқ» - деді. - Білем- білем, ұзын Сіздің құрығың, Қай ісімнен жақпады екен қылығым? Қызыл шоқтан шұрық-шұрық болмай ма? Ана жақта зорға тапқан шұлығым. - Доғар сөзді, өз жөніңе бар деді, Тек мынаған құлағыңды сал: - деді. Жолды көрдің, асықпай бір келерсің, Болған кезде ақсақалды шал деді. Әйеліме баяндап ем түсімді, Менен әзір құтылмасын түсінді. Қолыңнан түк келмегесін жарқыным, Оятасың неге? – деді кісіні.

Балғаға да оңқаймын, Қалайсың өзің, балақай? Оң жолмен жүріп қартайдым, Өзімен кетсін солақай!

Сақал – мұртың өспесін мазаны алып, Дәрет алып жүріңдер! тазаланып. ...Періштелер жан-жақтан келет – дейді, Ату керек бүгін таң ажарланып. Жан-жарым неге сонша таңырқадың? Күтейік Алла жазса Қадір таңын. Бір періште көлігін тастап кетсе, Өзіңді төркініңе қыдыртамын. «Дем алам, сен ұйқымды бөлме», - деді, (Ұтанат пеш түбінде терлегенді) -Ұлықсат таң атқанша далада жүр, Тек үйге «Мерседессіз» келме – деді.

Қайтейін шофер болғасын, Қараймын жиі жол жаққа. Жақсы болса жолдасың, Жүрек те көшеді оң жаққа.

Өте қиын тақырып...

Түн суық құлағымды дыз еткізді, Келе ме ақпан айы мұз еткісі? Бір дүкеннің ығына аялдап-ем Атып тастай жаздады күзетшісі. Жазықсыз оққа ұшуға келіспедім, Түн жүру біздің жасқа теріс дедім. О, құдай, екі аяққа қуат берші, Көлігі қажет емес періштенің.

- Жақын жүруші-ең «дау» - десе, Жерімізде жау келсе (Бірақ бізден беті аулақ) Қалар ма едің жер қорғап? - Қорғайтын менде жер бар ма? Сатылмаған көл бар ма?! Өте бір қиын тақырып. Кетті – ғой бәрі сатылып. Құлақтың жерін сыпырған Біз жүрген жай «мақұлық» Қазаққа мол жер қалдырған Бабалардың жатыр сеземін Аруақтары «ах» - ұрып.

БІЛГЕНГЕ - МАРЖАН

Қырықжеті Қазақтың ежелгі әдетінде қыз туғанда «қырықжеті» ұл туғанда «ат ұстар» деп сүйінші сұрайтыны немесе «қалың-малға «қырықжетіні» матап берді» дейтіні бар. Бұл сөз өткен ғасырларда жиі айтылып, дәстүрде жиі қайталанып және өмірді жиі жасалып қалыптасқан ғұрып болатын. Әрине, «қырық жеті» дегені, осыншама мал екені әркімге белгілі. Ал ол неге 48 немесе 50 емес? неге 47-ге тоқтаған? Демек, бұл жай ғана 47 емес, өзіндік мән-мағынасы, сыры бар қырық жеті болғаны. Біріншіден, қазақ «қырық» пен «жеті» санын ежелден қасиетті, өмір мен тұрмыста құпия сыры мен киесі бар сан деп қараған. Мысалы «қырықтың бірі - Қыдыр», «қызға қырық үйден тыйым», «қырық күн шілде», «жеті қазына», «жетіскеннің жеті әлпі», «жігітке жеті өнер де аз», «жеті қат жер», «жеті ата», «жеті жұрт» т.б. Олай болса халық өзінің құдалық сал-

Қазақтың салт-дәстүрлері тында қалың мал санын қырық пен жетіні қосып ырымдап осы санға тоқталған.

Ошаққазар Халықтың ертеден келе жатқан дәстүрі бойынша есімі елге белгілі, ардақты азаматтарына, ол қайтыс болған соң, жыл толғанда ас беріледі. Бұған әзірлік ерте басталады. Асты өткізу үшін шақырылатын ел, жұмсалатын мал-мүлік, қаржы, өткізілетін орын (жер), тігілетін үй, қызметшілер жөнінде астың басқарушылары – басты-басты кісілер бас қосып кеңеседі. Ойға алған, атқарылатын жұмыстар туралы келелі мәселелер шешіледі. Бұл басқосу, яғни ас өткізушілердің ұйымдастыру мәжілісі «ошаққазар» деп аталады. Ұйымдастыру мүшелері әр ай, апта сайын ас асабасына жүргізіліп жатқан жұмыстары туралы есеп беріп отырады. Асты ұйымдастырушылар мен оған шақырылған ел арасында үнемі байланыс болып, хабарласып отырады. Барлық ел

асты жоғары дәрежеде өткізуге ат салысады. Асты өткізуде ошаққазар күнінің орны бөлек. Ас болатын күн жақындағанда яғни 2-3 күн қалғанда тойға тігілген үйлерден аулақ жерден ас пісіретін орын белгіленеді. Қажетті ыдыс-аяқ, тамақ сақталатын ас үйлер тігіледі. Келетін адамдардың санына байланысты ошақ қазылады. Ошақ қазудың да өзіндік жол-жоралғылары, тәртіп-ережелері болады. Бұл да астың дәрежесін көрсететін белгі болып саналады. Ұлытауда Ерден Сандыбайұлының асында – 200, Қарқаралы жеріндегі Құнанбайдың әкесі Өскенбай асында қазылған 300 ошақтың ізі бүгінгі күнге дейін сақталып келген. Ауқатты адамдар осы ошаққазар күнінде шағын той өткізген.

Көк жағыс Қазақ халқында егіншілік шаруашылығына орай жасалатын салт-дәстүр түрлері де аз емес. Сондай салтанатты еңбек көріністерінің бірі егінші

ауылда жасалатын «көк жағыс» атты мерекелік ғұрып. Өкінішке орай осы әдет қазір ұмытылды десе де болады. Бұл дәстүр дән себеліп, ол ба алып, қауыз жара бастағанда аталып өтеді. Және ол өсіп келе жатқан дәнге көз бен тілден тағы басқа тосын апаттан сақтасын деген ақ ниетпен жасалады. Мысалы, жұма күні ақсақалдар мен диқандар және барлық ауыл еңбеккерлері егіс даласына шашып, дұға оқиды. Дастарқанға дуалы ауыз қариялар жаратушыдан тілек тілеп, бата береді.

Көрісу Көрісудің үш түрі бар: бұрынғы дәстүр бойынша ұзатылған қыздың жыл толмай төркін жұртына баруына болмайды. Бұл қыздың жаңа отбасына алаңсыз үйренсін, сәбилі болған жағдайда ес жиып, өзөзіне келсін деген мақсатпен жасалған тыйым болса керек. Ата-анасын сағынып жүрген кезде, артынан іздеп келген туысымен қыз көрісіп, жылап,

өзінің сағынышын, өкпе-назын өлең-жырмен білдіреді. Мұндай сәтте қыз туыстарына басындағы жаулығын көрсетуге ұялып, оны алып тастап, орамал тартып алады. Кейде бауырларын көптен көрмеген әйелдер де туыс-туғаны келгенде көрісіп, сағынышын білдіреді. «Кімдер екенін айырып болар емеспін, кезек-кезек келіп мені құшақтап көрісіп жатыр» (Т.Әбдіков). Туыс-туғандары, ет жақындары қайтпас сапар шеккенде артта қалған ағайын-жекжаттары көрісіп, жылайды, дауыс қылады.

деп тілеген. Соған сәйкес хан, би, бай, төрелер де шешендер мен ақындарды төбесіне көтеріп сыйлаған. Кіші жүздегі атақты Баймағамбет сұлтан өзі өлім жазасына кескен Шернияз ақынды сөз тапқан шешендігі мен тектілігі үшін кешірім жасап алдына мал салып берген. Мұндай тауып айту да, одан аспаған мәрт азаматтар да ел ішінде көп болған. Олардың өз сөзі ел-жұртқа ғасырдан ғасырға жетіп, асыл сөздің үлгі-өнегесі болып қалды. Бұл жақсы дәстүрлі ғұрып күні бүгінге дейін жалғасын тауып келеді.

Сөзге тоқтау

Соғым

«Бас кеспек болса да тіл кеспек жоқ» дейтін қазақ халқы қай заманда да қашанда жүйелі сөзге тоқтаған. Сөз асылын, орынды сөзді «аталы сөз» деп жоғары бағалаған. Бір ауыз сөзбен ердің құнын кешірген. Әр қазақ айта білген, тыңдай білген, оған тоқтай да білген. Олар «тіземнен сүріндірсең де, тілімнен сүріндірме»

Қыс айларында пайдалану үшін алдын ала әзірленетін азық-түліктің бір түрі, сойыс малы. Сойыс малы негізінен жылқы, түйе, сиыр болып келеді. Оның қай-қайсысын да соғым деп атайды. Соғымға ту бие, ту сиыр, екі өркеші баладай түйе арналады. Соғым малын жемге байлап семірту де өмірде жиі қолданылады.

Вторник, 3 ноября 2015 г.

НАШ КОСТАНАЙ

ОФИЦИАЛЬНЫЙ ОТДЕЛ

Мәслихаттың 2015 жылғы 20 қазанындағы №377 шешіміне «Мәслихаттың 2014 жылғы 25 желтоқсанындағы №274 «Қостанай қаласының 2015-2017 жылдарға арналған бюджеті туралы» шешіміне төмендегі өзгерістер енгізілді: - мәслихаттың 2015 жылғы 20 қазандағы № 377 шешімінің 2-қосымшасына «Қостанай қаласының 2016 жылға арналған бюджеті» «Кірістер» бөлімшесінде: 1. «Кірістер» жолында «30530972» цифрасы «30794855,4» цифрасымен ауыстырылсын; 2. 4000 «Трансферттердің түсімдері» жолында «7110390» цифрасы «7374273,4» цифрасымен ауыстырылсын; 3. 4020 «Мемлекеттік басқарудың жоғары тұрған органдарынан түсетін трансферттер» жолындағы «7110390» цифрасы «7374273,4» цифрасымен ауыстырылсын; 4. 4022 «Облыстық бюджеттен түсетін трансферттер» жолындағы «7110390» цифрасы «7374273,4» цифрасымен ауыстырылсын; «Шығындар»: 1. «Шығындар» жолындағы «30917769» цифрасы «31181652,4» цифрасымен ауыстырылсын; 2. 04 «Білім беру» жолындағы «5837592» цифрасы «5982700,9» цифрасымен ауыстырылсын; 3. 9 «Білім беру саласындағы өзге де қызметтер» жолындағы «861818» цифрасы «1006926,9» цифрасымен ауыстырылсын; 4. 467 «Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс бөлімі» жолындағы «311537» цифрасы «456645,9» цифрасымен ауыстырылсын; 5. 037 «Білім беру объектілерін салу және реконструкциялау» жолындағы «311537» цифрасы на «456645,9» цифрасымен ауыстырылсын; 6. 07 «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық» жолындағы «7356791» цифрасы «7361791» цифрасымен ауыстырылсын; 7. 1 «Тұрғын үй шаруашылығы» жолындағы «2782595» цифрасы «2787595» цифрасымен ауыстырылсын; 8. 467 «Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс бөлімі» жолындағы «2746303» цифрасы «2751303» цифрасымен ауыстырылсын; 9. 004 «Инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды жобалау, дамыту және (немесе) жайластыру» жолындағы «1688231» цифрасы «1693231» цифрасымен ауыстырылсын; 10. 12 «Көлік және коммуникация» жолындағы «2936177» цифрасы «3049951,5» цифрасымен ауыстырылсын; 11. 9 «Көлiк және коммуникациялар саласындағы басқа да қызметтер» жолындағы «24109» цифрасы «137883,5» цифрасымен ауыстырылсын; 12. 467 «Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс бөлімі» жолындағы «24109» цифрасы «137883,5» цифрасымен ауыстырылсын; 13. 080 «Мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталықтарын құру» жолындағы «24109» цифрасы «137883,5» цифрасымен ауыстырылсын. Басшы Л. У М И Р Б А Е В А В решение маслихата от 20 октября 2015 года №377 «О внесении изменений в решение маслихата от 25 декабря 2014 года №274 «О бюджете города Костаная на 2015-2017 годы», опубликованное в газете №85 (2785) от 27 октября 2015 года, внесены нижеследующие поправки: - в приложении 2 к решению маслихата от 20 октября 2015 года № 377 «Бюджет города Костаная на 2016 год» в разделе «доходы»: 1. в строке «Доходы» цифру «30530972» заменить на «30794855,4» 2. в строке 4000 «Поступления трансфертов» цифру «7110390» заменить на «7374273,4» 3. в строке 4020 «Трансферты из вышестоящих органов государственного управления» цифру «7110390» заменить на цифру «7374273,4» 4. в строке 4022 «Трансферты из областного бюджета» цифру «7110390» заменить на цифру «7374273,4» в разделе Затраты»: 1. в строке «Затраты» цифру «30917769» заменить на «31181652,4» 2. в строке 04 «образование» цифру «5837592» заменить на цифру «5982700,9» 3. в строке 9 «Прочие услуги в области образования» цифру «861818» заменить на цифру «1006926,9». 4. в строке 467 «Отдел строительства района (города областного значения)» цифру «311537» заменить на цифру «456645,9» 5. в строке 037 «Строительство и реконструкция объектов образования» цифру «311537»заменить на цифру «456645,9» 6. в строке 07 «Жилищно-коммунальное хозяйство» цифру «7356791» заменить цифру «7361791» 7. в строке 1 «Жилищное хозяйство» цифру «2782595» заменить на цифру «2787595» 8. в строке 467 «Отдел строительства района (города областного значения)» цифру «2746303» заменить на цифру «2751303» 9. в строке 004 «Проектирование, развитие и (или) обустройство инженерно - коммуникационной инфраструктуры» цифру «1688231» заменить на цифру «1693231» 10. в строке 12 «Транспорт и коммуникации» цифру «2936177» заменить на цифру «3049951,5» 11. в строке 9 «Прочие услуги в сфере транспорта и коммуникаций» цифру «24109» заменить на цифру «137883,5» 12. в строке 467 «Отдел строительства района (города областного значения)» цифру «24109» заменить на цифру «137883,5» 13. в строке 080 «Строительство специализированных центров обслуживания населения» цифру «24109» заменить на цифру «137883,5» Руководитель аппарата Костанайского городского маслихата Л. УМИРБАЕВА

Қостанай қалалық мәслихатының 2015 жылғы 6 қазандағы №367 шешімі Мәслихаттың 2009 жылғы 2 ақпандағы №162 «Қостанай қаласында орналасқан салық салу объектісі бірлігінен тіркелген салық мөлшерлемелерінің мөлшерін бекіту туралы» шешіміне өзгеріс енгізу туралы «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы кодексінің 422-бабына сәйкесҚостанай қалалық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ: 1. Мәслихаттың 2009 жылғы 2 ақпандағы №162 «Қостанай қаласында орналасқан салық салу объектісі бірлігінен тіркелген салық мөлшерлемелерінің мөлшерін бекіту туралы» шешіміне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №9-1-122 тіркелген, 2009 жылғы 9 сәуірде «Қостанай» газетінде жарияланған) мынадай өзгерісенгізілсін: көрсетілген шешімнің қосымшасындағы: реттік нөмірі 6 жолда: «12» деген сандар «10» деген сандарға ауыстырылсын. 2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Сессия төрағасы, №9 сайлау округі бойынша депутаты И. БИБИН Қостанай қалалық мәслихатының хатшысы Н. ХАЛЫКОВ Шешім Қостанай облысының әділет департаментінде 2015 жылғы 28 қазанында №5966 тіркелді

Решение Костанайского городского маслихата №367 от 6 октября 2015 года О внесении изменения в решение маслихата от 2 февраля 2009 года №162 «Об утверждении размеров ставок фиксированного налога на единицу налогообложения, расположенную в городе Костанае» В соответствии со статьей 422 Кодекса Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) Костанайский городской маслихат РЕШИЛ: 1. Внести в решение маслихата «Об утверждении размеров ставок фиксированного налога на единицу налогообложения, расположенную в городе Костанае» от 2 февраля 2009 года №162 (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за №9-1-122, опубликованное 9 апреля 2009 года в газете «Костанай»), следующее изменение: в приложениик указанному решению: в строке, порядковый номер 6: цифры «12» заменить цифрами «10». 2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования. Председатель сессии, депутат по избирательному округу №9 И. БИБИН Секретарь Костанайского городского маслихата Н. ХАЛЫКОВ Решение зарегистрировано в департаменте юстиции Костанайской области №5966 от 28 октября 2015 года

Пункты распространения газеты «НАШ Костанай» - Магазин №15, ул. Воинов-Интернационалистов. - Магазин №25, ул. Маяковского. - Магазин «Рахат», ул. Гоголя, 62. - Магазин «Норма». - ТД «Емшан», пр. Абая, 34а. - ТД «Исток», Маяковского, 101/1. - ТД «Азия», 9 мкрн, д. 6. - ЦУМ, 1 этаж, вход с пр. Аль-Фараби. - «Центральный» гастроном, ул. Гоголя, 89. - Ж/д вокзал, киоски, пр. Аль-Фараби. - Автовокзал, киоск. - Городская больница, пр. Аль-Фараби. - Центральный рынок, киоски. - ТД «Азия», ул. Алтынсарина, 134а. - «Акку», «Западный» магазин, ул. Чернышевского, 59. - 4 магазин, пр. Аль-Фараби, 127. - Магазин «Амангельдинский», ул. Амангельды, 95. - Магазин «Улар» продукт., ул. Баймагамбетова, 158.

Директор: Дастан Жумабаев. Редакторы: Зульфия Набиева. Тел. 54-62-46. Оразалы Жаксанов. Тел. 53-39-13. Корреспонденты: Сергей Биркле (54-6485), Валерия Вахненко (54-05-75), Александр Кузьмичев (54-62-46), Валентина Мелехова (54-05-75), Ольга Горай (54-05-75).

- Мини-рынок «Дастархан», ул. Гоголя, 96. - Киоск, остановка «Драмтеатр». - Магазин 36 (115), 8 мкрн. - «Березка», ТД, 7 мкрн. - Магазин «Мереке», ул. Каирбекова, 379. - КСТУ (КСК), киоск, остановка, ул. Герцена. - «Баян Сулу», киоск, ул. Бородина. - Гастроном «Юбилейный», пр. АльФараби, 100. - «Фараон», киоск, остановка, ул. Гвардейская. - «БУМ», торговый центр, пр. Абая. - Магазин «Рассвет», ул. Каирбекова, 359. - «Астыкжан», гипермаркет, пр. Абая, 1б. - Полиграфия, киоск, остановка ул. Мауленова. - Магазин «Орбита», ул. Дзержинского. - «Районная больница», п. Затобольск.

В №85 от 27 октября 2015 г. на стр. 19 в «Решении Костанайского городского маслихата» №377 от 20 октября 2015 г. следует читать: «на приобретение учебного пособия «Подарок первокласснику от Президента Республики Казахстан «Менің Отаным – Қазақстан. Моя родина – Казахстан» в сумме 2876,9 тысяч тенге».

Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон/факс приемной директора 8 (7142) 54-27-53 ТОО «Газета «Наш Костанай» Регистрационное свидетельство №12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министерством культуры и информации Республики Казахстан. Собственник: ТОО «Газета «Наш Костанай». Издается с августа 1990 г. при поддержке акима города. Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область.

Фотокорреспонденты: Олег Яблочкин, Александр Откин. Тел. 54-64-85. Рекламный отдел: тел. 54-03-01. Дежурный редактор: Валентина Мелехова. Газета набрана и сверстана в компьютерном центре «НК»: Валентина Михальцова, Индира Казиханова. Корректоры: Куляш Турубаева, Ирина Востротина. Тел. 54-69-71. Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО «Костанайский Дом печати», г. Костанай,

Городской Совет ветеранов выражает искреннее соболезнование семье, родным и близким по поводу кончины участника ВОВ ИБРАЕВА Кубаша

gazeta@top-news.kz ул. Майлина, 2/3. Объем - 3 печатных листа. Тираж номера - 3091. Подписной индекс: К-315. Заказ №1667. При перепечатке ссылка на «НК» обязательна. Мнение авторов публикаций может не совпадать с точкой зрения редакции. ® - материал публикуется на правах рекламы. Ответственность за содержание рекламы и объявлений несет рекламодатель.

Вторник, 3 ноября 2015 г.

НАШ КОСТАНАЙ

ИНФОРМАЦИОННЫЙ ОТДЕЛ ВАЖНО ЗНАТЬ

Мүлікті жария етуді өткізу жөніндегі ақпарат 2014 жылғы 30 маусымда Елбасы «Қазақстан Республикасының азаматтарына, оралмандарға және Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар адамдарға олардың мүлікті жария етуіне байланысты рақымшылық жасау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) қол қойды, ол 2014 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгiзiлді. Заңның 4-бабына сәйкес мүлiктi жария ету мерзiмi 2014 жылғы 1 қыркүйектен басталады және 2015 жылғы 31 желтоқсанда аяқталады. Мүлiктi (ақшадан басқа) жария етуге ұсыну үшін құжаттарды тапсыру мерзімі 2014 жылғы 1 қыркүйектен басталады және 2015 жылғы 30 қарашада аяқталады. Азаматтар үшін құжаттарды қабылдау қолайлығы мақсатында Қостанай қаласы әкімдігінің ғимаратында бірінші қабатта 108 кабинеттің жанында үстел қойылған және жария етуге өтініш беру үшін қажетті құжаттардың тізбесі туралы мәліметтер, сондай-ақ өтініш үлгісі көрсетілген стенд орнатылған. Қазіргі уақытта Қостанай қаласының әкімдігі Қостанай қаласының аумағында жылжымайтын мүлікті жария еткізгісі келетін адамдардан 1234 өтініш қабылдады, олардың ішіндегі 1184 өтініш қаралды.

Информация по проведению легализации имущества 30 июня 2014 года главой государства был подписан Закон Республики Казахстан «Об амнистии граждан Республики Казахстан, оралманов и лиц, имеющих вид на жительство в Республике Казахстан, в связи с легализацией ими имущества» (далее - Закон), который вступил в действие с 1 сентября 2014 года. Необходимо отметить, что согласно ст.4 закона срок легализации имущества начался 1 сентября 2014 года и заканчивается 31 декабря 2015 года. Срок подачи документов для предъявления имущества (кроме денег) к легализации начался 1 сентября 2014 года и заканчивается 30 ноября 2015 года. Для граждан в целях удобства приема документов в здании акимата города Костаная на первом этаже возле 108 кабинета размещен стол и стенд с указанием сведений о перечне документов, необходимых для подачи заявления на легализацию, а также образец заявления. В настоящее время акиматом города Костаная принято 1234 заявления от лиц, желающих легализовать недвижимое имущество на территории города Костаная, из них рассмотрено 1184 заявления.

ВОПРОС-ОТВЕТ Наиболее часто встречающиеся вопросы и ответы при работе сотрудников юридического отдела по вопросам консультаций налогоплательщиков. В течение какого периода, после подачи заявления, орган государственных доходов производит постановку на регистрационный учет по НДС или выносит решение об отказе в постановке? В соответствии с пунктом 2 статьи 269 Налогового кодекса РК постановка на регистрационный учет по НДС или решение об отказе в постановке производится органом государственных доходов в течение пяти рабочих дней со дня подачи налогового заявления по форме, установленной Правительством Республики Казахстан. В случае принятия положительного решения лица, указанные в пункте 1 статьи 569 Налогового кодекса РК, становятся плательщиками НДС с первого дня месяца, следующего за месяцем, в котором они подали налоговое заявление для постановки на регистрационный учет по НДС. Компания является собственником нескольких квартир, которые сдает в аренду. Облагается ли НДС сумма арендной платы, если арендатор - юридическое лицо? В соответствии с пунктом 1 статьи 249 Налогового кодекса РК реализация жилого здания (части жилого здания) и (или) аренда такого здания (части здания), в том числе субаренда, освобождаются от НДС за исключением: • реализация или аренда жилого здания (части жилого здания), используемого для предоставления гостиничных услуг; • квартира, переоборудованная под офис, магазин, аптеку, а также сдаваемая в аренду физическим и юридическим лицам, не используется для постоянного проживания, а используется в целях предпринимательской деятельности. Следовательно, такая часть здания (квартира) не относится к жилищному фонду. Таким образом, данный вид аренды подлежит обложению НДС в общеустановленном порядке. С.ДОНЕНБАЕВ, руководитель УГД по г.Костанаю

ПОДПИСКА Тел. 8 (7142) 54-03-01

Истина – не в вине Молодые активисты призвали костанайцев к ведению здорового образа жизни. Областной центр ЗОЖ совместно со студентами политехнического колледжа устроил флешмоб, приуроченный к Национальному дню отказа от алкоголя. Количество людей, употребляющих спиртные напитки, растет с каждым годом. По данным областной наркологической службы, в Костанае эта цифра уже составляет около 35% от общего населения. Алкоголизм все чаще становится причиной психических расстройств, недомогания, различных неизлечимых болезней и даже смерти. К сожалению, нередко заложниками этой вредной привычки оказываются и подростки. Молодые люди не замечают, как безобидная на первый взгляд привычка перерастает в зависимость. Начинается все с бутылки пива в компании, но постепенно подросток даже не может представить, как расслабиться без алкоголя.

- Мы хотим обратить внимание молодежи на то, как можно проводить свое свободное время, - рассказывает специалист-валеолог Костанайского областного центра ЗОЖ Жанна Бейсекеева. – Ведь гораздо интереснее заниматься спортом, творчеством, развиваться, а не портить свое здоровье спиртными напитками и сигаретами. К сожалению, ре-

кламу алкоголя и табачных изделий полностью искоренить невозможно. Подростки видят пьющих и курящих людей по телевизору, стараются им подражать, чтобы почувствовать себя взрослыми. Кто-то употребляет алкоголь для того, чтобы не отрываться от компании. Надеюсь, что наша акция заставит молодежь задуматься о своем буду-

щем и вовремя отказаться от вредных привычек. Костанайский областной центр формирования ЗОЖ уже провел целый ряд мероприятий, приуроченных ко дню отказа от алкоголя. В планах – организация конференций, круглых столов и дебатов по этой теме. Алина НАВРОЦКАЯ Фото Александра ОТКИНА

ЗА жизнь без наркотиков! Костанайские артисты и стражи порядка выступили за формирование здорового образа жизни у молодежи. На концерт, проведенный под девизом «Сделай свою жизнь прекрасной», собрался полный зал из числа студентов и учащихся колледжей. Яркие номера зрителям подарили известные костанайские певцы, танцоры, спортсмены города. С показательными выступлениями на сцену вышли сотрудники ДВД, а также кинологи вместе со своими четвероногими воспитанниками. Они продемонстрировали зрителям, как проходят задержание преступника и поисковые операции. - Наша цель – повысить интерес молодежи в возрасте от 14 до 17 лет к физической культуре, спорту, - рассказывает психолог областного центра ЗОЖ Айгерим Курманова. - Основная целевая группа – студенты. Мы пригласили тех молодых людей, которые, несмотря на юный возраст, уже успели в чем-то добиться определенного успеха, чтобы они на своем примере показали ребятам, что нужно вести здоровый и активный образ жизни. В настоящее время созданы все условия, чтобы наши школьники и студенты посещали спортивные кружки, укрепляли свое здоровье, тренировались. В Костанайской области всего 34% населения активно занимаются спортом, при этом каждый 10-й житель курит и употребляет алкоголь. Чемпионка по гандболу Кристина Капралова считает, что главная причина употребления наркотических веществ молодыми людьми – это безделье. - Многие молодые люди не знают, чем заняться в свободное время, и прибегают к употреблению наркотических веществ просто из любопытства, - рассуждает спортсменка. - Я занимаюсь спортом уже 10 лет и за это время никогда даже не задумывалась о наркотиках – на такие мысли просто не остается времени. Желаю всем молодым людям найти свое любимое дело и заниматься им, отдавать ему всю свою энергию. Любое увлечение, будь то спорт, танцы, музыка или изучение иностранных языков, в будущем принесет вам только пользу! Алина НАВРОЦКАЯ Фото Александра ОТКИНА