№62 (2970) Вторник, 8 августа 2017 г.
www.top-news.kz
gazeta@top-news.kz
WhatsApp «НК» +7-776-000-66-77
ОТ УВОЛЬНЕНИЯ ДО ПОВЫШЕНИЯ
БУДУЩЕЕ БЕЗ БАРЬЕРОВ
САЯБАҚТАР МЕН ГҮЛЗАРЛАР
В регионе подвели итоги комплексной аттестации госслужащих
Социальные объекты проверили на доступность для инвалидов
Шаһарымыздың ажарын барынша аша түседі
стр. 2
стр. 3
5 бет
Новшество
Удобно, но не бесплатно
В костанайских ЦОНах появились персональные менеджеры Стоят их услуги от 200 тенге до 20 тысяч. Отныне костанайцам можно переложить всю бумажную волокиту на чужие плечи.Собирать нужные справки по инстанциям, регистрировать транспортное средство или недвижимое имущество теперь намного проще и быстрее, если доверить эти хлопоты специалистам. С 3 августа в трех отделах Центра обслуживания населения, расположенных по улицам Тәуелсіздік, Гашека и Карбышева, начали работать платные персональные менеджеры. Специально обученные сотрудники госкорпорации смогут оказать любые государственные услуги, собрать различные справки, при необходимости сходить в банк и даже доставить готовые документы на дом. Как рассказал «НК» персональный менеджер отдела №1 Дамир Хамитов, на сегодняшний день их главная задача – упростить жизнь костанайцам, сделав все вовремя и качественно. - Любому обратившемуся к нам человеку мы поможем зарегистрировать объект недвижимости, оформить и получить акт на право частной собственности на земельный участок, составить договор купли-продажи как для физических лиц, так и для юридических, - отмечает Хамитов. – В будущем список услуг персонального менеджера будет расширен. Окончание на стр. 2
В Костанае персональные менеджеры принимают граждан во фронт-офисах отделов №№1, 2 и АвтоЦОНе | Фото Алексея КРАСНОВА
Благоустройство
Дополнительные средства - в асфальт Увеличить бюджет на строительство дорог намерены власти региона В начале года на эти цели уже было выделено 25,5 млрд тенге. Однако до конца сезона эта сумма может возрасти, так как ремонтом охватываются те улицы, которые никогда не были асфальтированы. - В этом году на развитие транспортной инфраструктуры было выделено 25 млрд
500 млн тенге. Это на 60% больше прошлогоднего. Но это только первоначальная сумма. Мы несколько раз уточняли бюджет по районам и городам и поняли, что цифры могут возрасти. Это все оправданно, ведь мы ремонтируем новые улицы и подводим к субъектам МСБ инфраструктуру, - сообщил
аким области на сессии областного маслихата. В настоящее время на 85 километрах республиканских дорог проведен капитальный и средний ремонт, а 793 километра охвачены текущим ремонтом. До конца 2017-го будут произведены восстановительные работы еще на 735 киломе-
трах. Помимо этого, 51,8 километра дорожного полотна областного и районного значений реконструировано и отремонтировано. До конца года эта цифра составит 275 километров. - Большое внимание мы уделяем и городским дорогам, на восстановление которых выделено 4,5 млрд
тенге, - отмечает Архимед Мухамбетов. – В этом году большую реконструкцию с заменой сетей проводим сразу на трех улицах – Лермонтова, Набережной, Майлина. Завершается капитальный ремонт пр. Абая. Из 43 улиц, где запланировано сделать средний ремонт, 22 восстановлены. Кроме того,
проводятся работы методом холодного ресайклинга на тех улицах, где никогда не было асфальтового покрытия. Я думаю, если мы продолжим работать, не сбавляя оборотов, в городе через два года не останется улиц без асфальта. Валерия ВАХНЕНКО
2 СОБЫТИЯ. ФАКТЫ
Вторник, 8 августа 2017 г.�
Бизнес
Итоги
Свое дело – на селе
Экзамен не прошли
Очередные выпускники «Бастау Бизнес» защитили проекты Заняться предпринимательством намерены 32 участника. Защита проектов состоялась в стенах Палаты предпринимателей в формате видеосвязи. Каждый из выпускников детально рассказал членам областной комиссии, каким делом планирует заняться по итогам курсов и сколько для этого потребуется денег. - В основном были презентованы откормочные площадки для КРС, проекты по разведению лошадей, пчеловодству и овцеводству. Есть выпускники, которые намерены строить общественные бани, приобретать транспорт для занятия грузоперевозками, покупать материалы для осуществления сварочных работ на селе и так далее. Из общего числа участников третьего потока 24 человека заявили о намерении воспользоваться льготными кредитами под 6% годовых, которые предусмотрены по условиям программы, - отметил начальник отдела нефинансовой поддержки Палаты предпринимателей Роберт Юсупов.
Всего в Костанайской области с начала года прошло три потока обучения по проекту «Бастау Бизнес», в которых приняли участие 626 человек. Из них 76 уже открыли бизнес, 155 подали документы на кредитование в АО «Фонд финансовой поддержки сельского хозяйства», 54 участника получили кредиты. Напомним, проект «Бастау Бизнес» инициировала НПП РК «Атамекен» в рамках Программы развития продуктивной занятости и массового предпринимательства. Это бесплатные курсы по основам бизнеса для самозанятых и безработных продолжительностью один месяц. В Костанайской области курсы проходят в Мендыкаринском, Федоровском, Аулиекольском, Карасуском, Карабалыкском и Костанайском районах. Заявки для участия можно подать в филиалы Палаты предпринимателей, Центры занятости и районные акиматы.
Коммуналка
В Костанайской области восемь чиновников уволены после аттестации Около 40 их коллег были рекомендованы к понижению в должности.
Как сообщил заместитель руководителя департамента Агентства РК по делам государственной службы и противодействию коррупции по Костанайской области Асхат Искендиров, аттестацию с 1 февраля по 1 июля прошел 4381 специалист. Из них оценку «превосходно» получили 1418 служащих, «эффективно» 2832, «минимально» - 13. - Из числа прошедших аттестацию 590 госслужащих соответствуют своей должности и рекомендованы к повышению. Наряду с этим 37 человек комиссия советует понизить в должности, а восемь – уволить, - отмечает Искендиров. На сегодняшний день вверх по карьерной лестнице благодаря хорошим оценкам поднялись 69 человек. Также было выСоб.инф. явлено три факта, когда госслужащие проработали
Счет по каплям ГКП «Костанай-Су» усилило работу с должниками На 1 января задолженность только физических лиц составляла порядка 70 млн тенге. Чтобы снизить ее, предприятие разработало комплексный план. - Во-первых, контролеры ежедневно по 2-3 человека обходят квартиры должников. Группой проще и безопаснее. Потому что есть такая категория лиц, к которым даже участковые инспекторы опасаются заходить в одиночку. Обход производят с кассовыми аппаратами, чтобы получить деньги на месте, - рассказал заместитель директора по маркетингу и общим вопросам Арман Жунусов. – Во-вторых, работают бригады по отключению услуг водоотведения. С помощью спецприбора мы ставим заглушки на канализацию в любой квартире, а в частном секторе бригада перекрывает задвижку в колодце и пломбирует ее. В-третьих, звоним должникам и напоминаем, что в случае неуплаты дело будет передано в суд. Как правило, до 50% горожан предпочитают пойти на мировую. Причем многие не только оплачивают сумму долга, но и делают предоплату. Отдельные костанайцы умудряются задолжать по 100 и более тысяч тенге за услуги ГКП «Костанай-Су». - У нас были такие абоненты, которые не платили годами. Благодаря работе контролеров они рассчитались с долгами. И сле-
дующий шаг, который мы сделали совместно с ЖКХ и акиматом, - это списание части дебиторской задолженности. Безнадежные долги, как правило, тех абонентов, которые умерли, составляют более 3 млн тенге. Мы подаем соответствующие документы в суд. Судебные исполнители дают официальный ответ о том, что с абонента невозможно взыскать долг ввиду того, что он скончался и после него не осталось наследников. Это является основанием для списания долга, отметил Арман Жунусов. Следующее, что было сделано для повышения эффективности взыскания долгов, - это внедрение плана доходов для сотрудников абонентского отдела. - У нас 40 контролеров, работающих по физическим и 12 - по юридическим лицам. На каждого контролера доведен помесячный план в денежном выражении. В среднем от 800 тысяч тенге до 1 млн. Без этой работы нам было бы тяжело восполнить доходную часть предприятия, ведь мы заключили кредитный договор с банком ЕБРР и начали платить по кредиту уже в этом году. Основные выплаты будут с 2019 года. А там суммы очень приличные. И денежную «прослойку» мы должны накапливать уже сейчас, чтобы своевременно рассчитаться с долгами, - заключил Арман Жунусов.
�№62 (2970)
Благодаря хорошим оценкам 69 человек повысили в должности | Фото Алексея КРАСНОВА на одном месте более 10 лет, но не были замечены своим руководством. После прошедших экзаменов их повысили в должности. Так, к примеру, главный специалист аппарата акима Федоровского сельского округа назначена на должность руководителя отдела, а главный специалист Рудненского городского отдела занятости и соцпрограмм стал заведующим сектором этого же отдела. - До конца 2017 года все рекомендации аттестационной комиссии должны быть исполнены. Несмотря
на это, многие чиновники, рекомендованные к повышению в должности, письменно отказываются от этого, - говорит Асхат Искендиров. - Я лично обзванивал таких людей, выяснилось, что люди боятся ответственности. В свою очередь из 37 человек, рекомендованных к понижению в должности, 28 уже спустились вниз по карьерной лестнице, а восемь госслужащих уволены. Примечательно, что пять человек работали на городском и районном уровнях, трое – областном. Их воз-
раст от 40 до 50 лет. Необходимо отметить, что двое работников государственной службы, представленные к понижению и увольнению, обжаловали результаты аттестационной комиссии в суде. Однако их требования не удовлетворили. - Мы просмотрели видеозаписи с их собеседований. Они не могли ответить на вопросы, касающиеся их квалификации, либо давали нечеткие ответы, - подчеркнул Искендиров. Валерия ВАХНЕНКО
Так держать!
Перекус по-казахски Костанаец реализует в Астане оригинальную бизнес-идею В древнем казане, датированном 1775 годом, готовятся шужык и баурсаки, после чего национальные угощенья помещаются в упаковку для фастфуда и продаются. Как рассказал «НК» наш земляк, известный предприниматель, член республиканской Ассамблеи народа Казахстана Жумагали Арыстан, необычная бизнес-идея пришла к нему после того, как он привез в столицу на международную выставку «ЭКСПО» ста-
ринную семейную посуду – большой казан. - Первый раз вкусными баурсаками, приготовленными в казане, мы угостили астанчан и туристов в начале лета. Тогда практически 30 килограммов пончиков разлетелись за считанные минуты, - говорит Жумагали Арыстан. – Возможность попробовать блюда из старинной посуды появилась и в Дни Костанайской области в Астане. Раздавали гостям и жителям столи-
цы по два-три баурсака, приготовленных в нашем древнем казане, чтобы люди могли попробовать историю на вкус. Необходимо отметить, что среди «дегустаторов» традиционного мучного изделия оказалась делегация Костанайской области во главе с акимом Архимедом Мухамбетовым, а также столичные чиновники. - Я увидел, что национальная кухня пользуется большим спросом, чем
приевшийся всем фастфуд. Поэтому решил предложить гражданам перекус показахски, в который входят баурсаки, мясо и шужык. Все эти полезные продукты мы поместили в удобный контейнер и украсили листьями салата, - отмечает собеседник. Стоит одна упаковка казахстанского аналога хот-догов и гамбургеров 1000-1200 тенге. Виктория РОМАНОВА
Новшество
Удобно, но не бесплатно Окончание. Начало на стр. 1
Прейскурант цен специалистов зависит от сложности оказываемой услуги. К примеру, чтобы получить информационные сведения, достаточно заплатить 200 тенге, проконсультироваться – 400 тенге. Чуть дороже стоит формирование пакета документов: регистрация объекта недвижимости и договора залога обойдется около четырех тысяч тенге, а регистрация, изменение или прекращение залога движимого имущества, не подлежащего обязательной госрегистрации, – более трех тысяч тенге. В копеечку встанет изготовление Александр КУЗЬМИЧЕВ технического паспорта и
- Услуги персональных менеджеров очень удобны для занятых людей. Я пришла в ЦОН и заказала платному специалисту дубликат правоустанавливающих документов. Готовый пакет бумаг мне доставят домой. Для меня это очень удобно, ведь не нужно будет думать, с кем оставить свою дочь, чтобы бегать по инстанциям. К слову, курьерская доставка документов и различной корреспонденции Услуги менеджеров востребованы | Фото из архива «НК» стоит 600 тенге. Добавим, что пилотный проект «Ваш персональчастной собственности на выдача акта приемки поный менеджер» стартовал земельный участок, стоит строенного объекта – 13 по всему Казахстану в 37 она 20 238. 765 тенге, а также регифронт-офисах «ПравительЖительница Костаная страция автомобиля – 10 Акмарал Агалдилова успела ства для граждан». 179 тенге. Одна из самых дорогих услуг - оформление оценить плюсы нововведеВалерия ВАХНЕНКО и получение актов на право ния.
№62 (2970)�
СОБЫТИЯ. ФАКТЫ 3
�Вторник, 8 августа 2017 г.
Меры
ЧС
Нет парковок и указателей В Костанае проверили доступность соцобъектов для инвалидов
Проект «Будущее без границ» партии «Нур Отан» стартовал в 2014 году. Его цель – повышение качества жизни людей с ограниченными возможностями. В рейде, организованном областным филиалом партии «Нур Отан», участвовали сами люди с ограниченными возможностями и работники областного управления координации занятости и социальных программ. Экспертом был председатель ОО «УмiтНадежда» Дуйсенгали Оспанов, который тестировал пандусы на предмет доступности для инвалидов. Участники рейда проверили четыре соцобъекта – это кинотеатр «Казахстан», Дворец спорта, супермаркет «Солнечный» по ул. Карбышева, автовокзал. Как пояснили организаторы мероприятия, к наиболее частым нарушениям относятся недостаточная ширина дверных проемов, непродуманное оборудование санузлов, отсутствие тактильных и рельефных указателей - на случай, если человек незрячий или глухой.
Еще одна жертва воды На базе отдыха «Джайляу» утонул 23-летний парень Купался он в оборудованном для этого месте и был трезв. Трагический инцидент произошел 6 августа в послеобеденное время в Алтынсаринском районе, на озере базы отдыха «Джайляу». Как сообщила прессслужба ДЧС Костанайской области, исчезновение парня заметили не сразу. В шестом часу вечера полицейские и спасатели из-
влекли его труп из воды. - Погибший плавал в оборудованном для купания месте, находился в трезвом состоянии, - подчеркнули в ведомстве. К слову, с начала текущего года в области утонуло 10 человек, из них трое детей. За аналогичный период 2016-го в воде погибли 13 взрослых и четыре ребенка. Спасено восемь человек. Валерия ВАХНЕНКО
Буква закона Дуйсенгали Оспанов: «Пандусы требуют небольшой доработки» | Фото Жанны НАКИПОВОЙ Некоторые из этих нарушений и выявили в ходе рейда. Первые претензии проверяющих - отсутствие специальных парковочных мест для автотранспорта инвалидов возле кинотеатра «Казахстан». На это и указали администрации заведения. Ей также было поручено оборудовать подъемник для колясочников бортами и ручками, а в санитарнобытовой комнате продумать установку поручней к раковине. Полноценно проверить здание Ледового дворца не удалось: оно находится на реконструкции и оценить
доступность входных групп для инвалидов можно будет только после завершения ремонтных работ. Отсутствие тактильных указателей стало замечанием для руководства супермаркета «Солнечный» и автовокзала. В целом нарушения не являются грубыми, а разработанные рекомендации позволят легко их устранить. Взяли на карандаш все замечания и сотрудники управления координации занятости и соцпрограмм. - На контроле сегодня состоят 1568 объектов области, 1166 из которых
подлежат адаптации. На них разработан и учрежден план подготовки зданий. Из 1166 объектов адаптированы 878, что составляет 75% от общего числа. Работа по улучшению условий доступности зданий социального значения для людей с ограниченными возможностями будет продолжена, – подвела итоги рейда руководитель отдела по работе с инвалидами и ветеранами управления координации занятости и социальных программ Зульфия Урманова.
Криминальная география Около 2000 уголовных правонарушений совершено с начала года в Костанае
Ксения МАЛИКОВА
К сведению
Жилье – на учет
На Карте можно увидеть подробную статистику по уголовным правонарушениям | Фото из интернета
В области выявлено более 500 бесхозных квартир Все они будут переданы в коммунальную собственность. Как сообщила и.о. начальника управления прокуратуры Костанайской области Жанна Токарчук, данные квартиры были выявлены благодаря инвентаризации в рамках проекта «Жилье без проблем». - По итогам первого полугодия нами выявлено свыше 550 никому не принадлежащих жилищ. В настоя-
щее время ведется работа по постановке их на учет и передаче в коммунальную собственность, - пояснила Токарчук. Также спикер отметила, что в области проводится большая работа в рамках проекта «Надо жить», который направлен на предупреждение суицидов. Около 500 человек, включенных в специальную базу данных, получают различ-
ную социальную поддержку. Так, с начала текущего года трудоустроено 35 лиц, медицинскую помощь получили 362 гражданина, из которых 66 человек направлены на лечение от алкоголизма. В результате этой работы на 16% снижено количество оконченных суицидов, на 20% - попыток. - Положительная динамика наблюдается и в работе со злостными неплатель-
Образование
Самая криминогенная обстановка сложилась в южном и северном районах областного центра. Такие сведения приведены на интернет-портале «Карта уголовных правонарушений». Здесь можно увидеть не только места, где чаще всего нарушается закон, но и узнать название улицы, номер дома и время, когда было зарегистрировано то или иное уголовное Валерия ВАХНЕНКО деяние. Помимо этого, на портале infopublic.pravstat. kz любой гражданин может подать заявление в правоохранительные органы, узнать о штрафах или выяс-
щиками алиментов. Задолженность снижена на 50% - с 209 млн тенге до 108,2 млн. Кроме того, в рамках проекта «Трудозанятость в колониях» на территории исправительных учреждений области только в текущем году открыто восемь новых производств, где работают 92 осужденных, - добавила Жанна Токарчук.
Акцент на техдисциплины
Школьников 2, 5, 7 классов полностью обеспечат бесплатными учебниками В течение четырех лет Костанайская область планирует полностью заменить учебники для всех классов согласно обновленному содержанию образования. В 2016 году уже заменили учебные пособия для первоклассников. В этом году на учебники для 2, 5, 7 классов из местного бюджета был выделен почти один миллиард тенге. В школы учебные комплекты начнут поступать уже через неделю. - Почему выбраны именно эти классы? Пятиклассники начинают обучаться по обновленным программам и им нужны новые учебники. А в седьмом классе добавляются предметы «физика»,
«химия». К этим техдисциплинам сейчас приковано пристальное внимание государства. Поэтому и об-
Данагуль Сюндикова. Еще одно новшество, которое ждет костанайских школьников, - это факультативный предмет «Краеведение». Его в качестве эксперимента уже ввели в школе-лицее №1. Благодаря лицейскому опыту был разработан учебно-методический комплекс. Кроме того, краеведение в пилотном режиме начали преподавать и в других учебных заведениях города в рамках реализации программы Коллаж Александра ОТКИНА «Рухани жангыру». С сентября 2017 года факультатив «Краеведение» будут проворазовательные программы модернизированы, — пояс- дить в каждой школе. нила руководитель городКсения МАЛИКОВА ского отдела образования
нить законность проверки бизнеса. Так, согласно статистическим данным интернетпортала, с начала года по 31 июля в Костанае было совершено более двух тысяч уголовных правонарушений. Среди них лидирующие позиции занимают кражи, мошенничество, хулиганство, а также распространение наркотиков. Самыми опасными в этом плане являются южная часть города - 1353 подобных преступления и северная – 1052. Виктория РОМАНОВА
Прогноз
То жарко, то сыро В будни будет тепло, в выходные – дождливо В середине недели ночная температура воздуха опустится до +8 градусов. - Ночью столбик термометра покажет +10+15, местами +18 градусов, днем - +25+30, по югу области до +33+38, - отметила синоптик. – С 9 по 11 августа погода поменяет свой характер. Прогнозируются кратковременные локальные грозовые дожди, сопровождающиеся усилением ветра до 15-20 м/с. Ночная температура
воздуха составит +8+13, местами +16, дневная +20+25, местами +28, - сообщила «НК» начальник отдела прогнозов погоды филиала РГП «Казгидромет» по Костанайской области Валентина Загребина. В выходные будет облачно, но с прояснениями, временами дождь и гроза. Ночью +10+15, днем +18+23. Валерия ВАХНЕНКО
4 ИНФОРМАЦИОННЫЙ ОТДЕЛ
Вторник, 8 августа 2017 г.�
�№62 (2970)
Актуальные вопросы по делам частного обвинения Частное обвинение - это деятельность частного лица, пострадавшего от правонарушения, которое заключается в официальном обращении в суд, с требованием о привлечении к уголовной ответственности лица, виновного в совершении деяния, предусмотренного ч. 2 ст. 32 УПК РК, указывает на то, что уголовные дела об уголовных правонарушениях, предусмотренных статьями 110 (частью первой), 114 (частями первой и второй), 123, 130, 131, 147 (частями первой и второй), 149 (частью первой), 150 (частью первой), 198 (частью первой), 199 (частью первой), 321 (частью первой) Уголовного кодекса Республики Казахстан, а также статьей 152 Уголовного кодекса Республики Казахстан, за исключением случая, предусмотренного частью третьей статьи 32 УПК РК, считаются делами частного обвинения. Законом РК «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования правоохранительной системы от 3 июля 2017 года № 84-VI», внесены соответствующие изменения, а именно исключение из УК РК статьи 108, предусматривающей уголовную ответственность за умышленное причинение легкого вреда здоровью, и статьи 109, предусматривающей уголовную ответственность за побои. Впредь за совершение данных деяний,
ранее относившихся к делам частного обвинения, предусмотрена административная ответственность по статье 731 и статье 73-2 КоАП РК соответственно. Дела частного обвинения относятся к числу тех, которые не представляют значительной общественной опасности, и потерпевший сам может осуществлять уголовное преследование в порядке частного обвинения путем обращения за защитой своих прав и законных интересов непосредственно в суд и доказывать как сам факт совершения правонарушения, так и виновность в нем конкретного лица, минуя обязательные в иных ситуациях (по делам частно-публичного и публичного обвинения) процессуальные стадии досудебного производства. Возбуждение и производство по делам частного обвинения полностью зависит от воли пострадавшего от преступного деяния. Роль государства в лице судьи сводится к созданию условий для состязания сторон и разрешению уголовно-правового спора между частными лицами. УПК РК, закрепляя права лиц на уголовное преследование, в то же время установил ряд особенностей возбуждения и рассмотрения таких дел. Так, в соответствии со ст.408 УПК РК уголовные дела частного обвинения возбуждаются в отношении конкретного лица путем подачи потерпевшим или его
законным представителем заявления в суд. В соответствии с частью 5 ст.32 УПК, в случае поступления сообщения в орган досудебного производства такие заявления и сообщения об уголовном правонарушении подлежат регистрации в Едином реестре досудебных расследований, по которым проводятся неотложные следственные действия. При непоступлении частной жалобы от потерпевшего не позднее трех суток с момента поступления подлежат прекращению. В соответствии со ст.179 ч.5 УПК при наличии в поступившем заявлении и сообщении сведений, по которым уголовное преследование осуществляется в частном порядке, материалы направляются в соответствующий суд по подсудности, о чем уведомляется заявитель. В этой связи следует обратить внимание на необходимость принятия процессуального решения органом уголовного преследования по сообщениям о правонарушениях, в котором содержатся признаки частно-публичного и публичного правонарушений, характерные не только правонарушениям частного обвинения. В частности, причинение легкого вреда здоровью, побои могут сопровождать и другие виды правонарушений, относящиеся к категории частно-публичного либо публичного обвинения. К примеру, эти действия охватываются объективной
стороной хулиганства. Поэтому орган уголовного преследования до направления дела в суд по подсудности как правонарушения, относящейся делам частного обвинения, обязан принять процессуальное решение об отсутствии состава по этим правонарушениям частно-публичного и публичного обвинения. Жалоба частного обвинения подается в суд непосредственно. При этом судья обязан предупредить заявителя об уголовной ответственности за заведомо ложный донос, о чем в жалобе делается отметка, которая удостоверяется подписью заявителя. Одновременно судья разъясняет заявителю его право на примирение с лицом, в отношении которого подано заявление, в том числе и в порядке медиации. В случае примирения сторон, что должно быть подтверждено заявлениями сторон, также достижения соглашения о примирении в порядке медиации, суд прекращает дело не на основании ст.68 УК, а на основании ст.35 ч.1 п.5 УПК. Еще одна особенность примирения дел частного обвинения примирение возможно без каких-либо условий и обязательств сторон. Примирение возможно только до стадии удаления суда в совещательную комнату. Как показывает судебная практика, частные обвинители чаще всего не знают всех тонкостей законодательства по данной категории дел, но в любом случае судья должен
КААЖ-2 ҚБҚ-да сыртқы экономика қызметіне қатысушылардың жеке шоттарының сальдосын нөлдеу бойынша ақпарат Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің 2017 жылғы 28 шілдедегі №355 «Жеке шоттар туралы» бұйрығына сәйкес Қостанай облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті қазіргі уақытта кедендік декларациялау және кедендік тазарту
кезінде қолданылатын КААЖ-2 ҚБҚ-да СЭҚ қатысушылардың жеке шоттарының сальдосын нөлдеу бойынша жұмыс жүргізуде, кедендік төлемдер және салықтар бойынша есепті салыстырып тексеру мерзімі – ү.ж. 11 тамызына дейін. Жазылғанның негізінде,
Қостанай облысында сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыратын барлық СЭҚ қатысушыларды, жеке, заңды және өзге де мүдделі тұлғаларды КААЖ-2 ҚБҚ-ғы жеке шоттарды салыстырып тексеруді жүргізуді сұраймыз. Сұрақтар туындаған жағдайда, Департаменттің
требовать, чтобы в жалобе частного обвинителя было указано событие преступления с подробным описанием обстоятельств совершенного деликта, место совершения для определения территориальной подсудности, время и точная дата совершения преступления, для определения сроков привлечения к уголовной ответственности, доказательства. Жалоба должна содержать просьбу, адресованную суду, о принятии уголовного дела к производству, что фактически равнозначно требованию о возбуждении судебного уголовного преследования лица. Отсутствие такой просьбы, выраженной в ясной и недвусмысленной форме, лишает заявление юридической силы. В подобном случае судья принимает решение в порядке ч.1 ст.409 УПК о возвращении заявления лицу, его подавшему, для приведения заявления в соответствие с требованиями закона. Кроме того, во всех случаях, если поданная жалоба не отвечает требованиям ч.2.ст.408 УПК, судья в соответствии с ч.1 ст.409 УПК выносит постановление о возвращении заявления лицу, его подавшему, в котором предлагает ему привести заявление в соответствие с указанными требованиями и устанавливает для этого срок. При принятии частной жалобы судья разъясняет потерпевшему его права и возможные правовые последствия
лицевых счетов участников ВЭД в ППО ТАИС-2, применяемой в настоящее время при таможенном декларировании и таможенной очистке товаров, срок завершения сверки расчетов по таможенным платежам и налогам – до 11 августа т.г.
На основании изложенного просим всех участников ВЭД, физических, юридических и иных заинтересованных лиц, осуществляющих внешнеэкономическую деятельность в Костанайской области, произвести сверку по лицевым счетам в ППО ТАИС-2. При возникновении вопро-
Мемлеттік қызметтер көрсету басқармасының жеке шоттарды есепке алу және жүргізу бөліміне, Қостанай қаласы, Майлин к-сі, 2, тел: 8(7142) 53-56-13 жүгінуге болады.
С 13 июня 2017 года гражданам Казахстана увеличили возрастной ценз, чтобы пройти альтернативную службу при Военно-технической школе. Это связано Қостанай облысы с внесением ряда изменений бойынша Мемлекеттік и дополнений в существуюкірістер департаменті щий Закон РК «О воинской службе и статусе военнослужащих». До принятия соответствуюучастников щего Закона «О внесении изсов обращаться в отдел учета и ведения лицевых счетов управления государственных услуг департамента, г. Костанай, ул. Майлина, 2, тел. 8(7142) 53-56-13. Департамент государственных доходов по Костанайской области
РАЗМЕЩЕНИЕ РЕКЛАМЫ НА САЙТЕ 8 (7142)
54-03-01
www.top-news.kz WhatsApp «НК» +7-776-000-66-77
Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область. Газета выходит 2 раза в неделю. И.о.директора: М. Хазез. Тел. 54-27-53. Главный редактор: О. Лукаш. Тел. 39-17-46. Шеф-редактор: Оразалы Жаксанов. Тел. 54-62-75. Корреспонденты: 54-05-75, 39-41-13, 39-26-83. Бухгалтер: 54-69-71.
менений и дополнений в некоторые законодательные акты по вопросам обороны и воинской службы» воспитанником ВТШ можно было стать с 22 лет. Отныне в соответствии со статьей 12 Закона «О воинской службе и статусе военнослужащих» поступить в ВТШ и окончить 35-дневный курс на платной основе могут лишь юноши, достигшие 24 лет.
«Костанай каласы зкімдігініц кзсіпкерлік болімі» ММ мемлекеттік кызметкерлермен кызмет этикасы нормаларын, мемлекеттік кызмет жэне сыбайлас жемкорльщка карсы курес зацнамасын бузу фактілерін хабарлау ушін жэне касіпкерлікті дамыту маселелері жонінде ескертулерді, усыныстарды жэне тілектерді кабылдау ушін сенім телефон номірін 57-57-19 хабарлайды. ГУ «Отдел предпринимательства акимата города Костаная» сообщает номер телефон доверия 57-57-19 для сообщения фактов нарушения сотрудниками учреждения норм служебной этики, законодательства государственной службы, борьбы с коррупцией, а также для приема замечаний, предложений и пожеланий по вопросам развития предпринимательства.
Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон/факс приемной директора 8 (7142) 54-27-53 ТОО «Газета «Наш Костанай» Регистрационное свидетельство №12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министерством культуры и информации Республики Казахстан. Собственник: ТОО «Газета «Наш Костанай». Издается с августа 1990 г. при поддержке акима города.
А. КАБЕНОВ, судья суда №2 г. Костаная
В Казахстане пройти альтернативную военную службу теперь можно только с 24 лет
Информация по обнулению сальдо лицевых счетов внешнеэкономической деятельности в ППО ТАИС-2 В соответствии с приказом Комитета государственных доходов Министерства финансов Республики Казахстан «О лицевых счетах» от 28 июля 2017 года № 355 Департамент государственных доходов по Костанайской области проводит работу по обнулению сальдо
возбуждения частного уголовного преследования и разрешения дела, в том числе и вероятность предъявления встречного заявления, несение бремени доказывания, обязанности возместить имущественный вред, устранить последствия морального вреда и восстановления в иных правах в случае реабилитации обвиняемого по решению суда, способы собирания доказательств, возмещение процессуальных издержек, право на заявление гражданского иска по делу частного обвинения. Жалоба потерпевшего по делам частного обвинения является также и обвинительным документом, поэтому указание в жалобе потерпевшего квалификации действий виновного обязательно. Законодатель возлагает на судью обязанность разъяснения прав сторон на примирение, в том числе и в порядке медиации, которое возможно с момента подачи частной жалобы до удаления суда в совещательную комнату. Последствием прекращения в связи с примирением для потерпевшего является невозможность повторного обращения в суд с частной жалобой по данному обвинению в отношении того же лица, а для подсудимого - прекращение дела по нереабилитирующему основанию, влекущему соответствующие правовые последствия.
gazeta@top-news.kz
Отдел подписки: 53-39-13. Отдел рекламы: 54-03-01. Верстка и дизайн: Мария Черноок, Виталий Клец. Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО «Костанайполиграфия», г. Костанай, ул. Мауленова, 16. Объем - 2 печатных листа. Тираж номера - 3000. Заказ №1509.
При перепечатке ссылка на «НК» обязательна. Мнение авторов публикаций может не совпадать с точкой зрения редакции. Подписной индекс: К-315. ® - материал публикуется на правах рекламы. Ответственность за содержание рекламы и объявлений несет рекламодатель.
ҚАЛАМ ТЕРБЕГЕН ҚАЗАҚ ҚЫЗЫ Мұражайдағы басқосу Нәзипа Құлжанованың 130 жылдығына арналды
Сейсенбі, 8 тамыз 2017 ж.
6 бет
gazeta@top-news.kz
www.top-news.kz kz
АДАЛДЫҒЫМЕН ЖАСТАРҒА ҮЛГІ
ҰСТАЗДАРДЫҢ ҰСТАЗЫ
Өз саласын жетік меңгерген Шоқан Әмірханов жайлы мөлтек сыр
Қазақстанның еңбек сіңірген мұғалімі Ахметқазы Шотаев жөнінде
7 бет
8 бет
Қаланың көрікті жерлері
Саябақтар мен гүлзарлар Шаһарымыздың ажарын барынша аша түседі
Қостанай шаһары жылдан-жылға көркейіп келеді. Бүгінде көпшіліктің көңілінен шыққан көрікті жерлер аз емес. Менің бұл сөзіме нанбасаңыз қаланың орталығы мен шағын аудандарын аралап көріңізші. Сонда көп жайға өзіңіздің шын мәнінде көзіңіз айқын жетеді. Мұның бәрі де жанашыр азаматтардың арқасы деп айтар едік. Қостанай өңіріміздің басты шаһары болғандықтан оған айрықша көңіл бөлінеді. Өздеріңіз де білесіздер сонау ерте көктемнен бастап, тазалық айлары жүргізіледі. Бұл жылда дәстүрге айналған. Тұрғындар да оған әбден үйреніп, әрқашан да өздері ғұмыр кешіп жатқан шаһарды барынша таза ұстауға тырысады. Әрине, облыс орталығындағы коммуналдық мекемелерде өздерінің міндеттеріне жауапкершілікпен қарайды. Олар таңның атысынан өздеріне бекітілген учаскелерін тиісті деңгейде әрі көңілдегідей болуына көп көңіл бөледі. Жайдары жаз айы келген кезде қаламызды мүлдем танымай қаласыз. Саябақтарда және көше жиектеріне отырғызылған көздің жауын алатын хош иісті гүлдер кімнің болсын назарын бірден аударады. Әрине, бұл неше түрлі гүлдер өзіндігінен өспей-
ді. Оған да арнайы бап пен күтім керек. Оған бөлінген тиісті мамандар оларды дер кезінде суаруға, арам шөптерден тазартуға айрықша назар аударатындығын да білеміз және күнделікті көріп те жүрміз. Қазіргі таңда облыс орталығында бірнеше саябақ бар. Алдымен шаһа-
жылдардан өсіп, ажарлана түскен. Сондықтан үлкен әсер алдым. Саябақтар саны да көбейген. Өзім мұнда болған уақытта орталық саябаққа жиі келуге тырысамын. Оның жан-жағындағы жасыл желектер де айрықша көрік беріп тұр. Әсіресе, таңертең және кешкі кезеңдерде серуендегенге ештеңе жетпейді. Маған мұндағы орталық саябақ қатты ұнайды. Мен бұл жерде құрбыларыммен қыдырып, таза ауамен тыныстап уақытымды өте жақсы өткіземін. Қостанайдың көркем жерлерін суретке түсіремін. Қала басшыларының тікелей қамқорлығы да әрқашан айқын сезіледі. Орталықтағы орнатылған субұрқақтары да ауаны барынша тазартып, кімге болсын жоғары көңіл күй сыйлайды. Орталықпен қатар Жеңіс және Тобыл өзенінің жағалауындағы демалыс орындары да қонақтардың да, үлкенді-кішілі қауымның да көңілінен шығады. Жастар жағы да дән риза. Жас толқынның бірі Айша Мырзағалиева өз ойымен Орталық саябақтың сыртқы көрінісі | Суретті түсірген Алексей КРАСНОВ бөлісе келіп: -Қостанай өте әсем қала. Маған шаһардың тазалығы, дың ой-пікірлерін білген мен көңілдерін көтеретін рымызға ерекше сән беріп көшелерінің әсемдігі өте едік. алаңдарға асығады. тұрған орталық саябақты Мәселен, қала қонағы Але- ұнайды. Сол себептен де балалайықшы. Мұнда жерМұнда отырғызылған дырғандардың жазғы дема- на Иванованы сөзге тартқалестеріміздің қолы бос гүлдер бірден назарымды уақыттарында алаңсыз дем лыстарын есте қаларлықтай нымызда, ол былай деді. аударды. Тұрғындары да -Мен жыл сайын Ресейөткізуге толық мүмкіндік алуына барлық жағдайлар дің Санкт-Петербург шаһа- мәдениетті екен. Жалпы бар. Біз осы шаһарымызжасалған. Костанайда көрікті жерлер рынан Қостанай қаласыБалалар да осы жерде бо- дың қазіргі сән-салтанаты көп,- деді. на келіп, демалысымды жайлы мақаланы жазу балуға тырысады. Себебі, өткіземін. Ерекше айтарысында бірқатар азаматолар саябақта орнатылған Аягөз КӘКІМЖАНОВА рым, облыс орталығы өткен тармен де жолығып, оларсан түрлі карусельдер
Жаңа тағайындау
Мемлекеттік тіл-менің тілім
Азаматтарға үлкен сенім артылды
Әсері ерекше басқосу
Олар жаңа қызметтеріне кірісті Жуырда есімі көпке таныс Жаңабай Бисембаев «Нұр Отан» партиясы Қостанай облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары болып тағайындалды. Осыған байланысты өткен жиында облыс әкімі Архимед Мұхамбетов сөз сөйлеп, оған үлкен сенім артып, жаңа жұмысында табыс тіледі. Жаңабай Жолтайұлы Би-
сембаев соңғы төрт жылда облысымыздағы Қамысты ауданында әкім болды. Оның алдында облыс әкімінің аппаратында жемісті қызмет атқарды. Сондай-ақ Таран ауданы әкімінің орынбасары, облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы секілді лауазымды жұмыстарда болғаны жерлестерімізге мәлім. Қамысты ауданын
басқарған кезеңдерде ел экономикасын өркендету жолында аянбай еңбек етті. Ал осыған дейін «Нұр Отан» партиясы Қостанай облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары қызметін үлкен абыроймен атқарған Ғазиз Бекмұхамедов Қамысты ауданының әкімі болып тағайындалды. Біз білімді де іскер қос азаматқа жаңа қызметте мол табыс тілейміз.
Онда мемлекеттік тілдің маңыздылығы жайлы әңгіме болды Жақында Қостанай облыстық әкімдігінің тілдерді дамыту басқармасының ұйымдастыруымен мемлекеттік тілде іс жүргізу тақырыбына байланысты қалалар мен аудандар әкімдіктері мен облыстық басқармалардың мемлекеттік қызметкерлеріне арналған дөңгелек үстел болып өтті. Аталмыш басқосудың мақсаты-мемлекеттік органдардың жұмыс барысында мемлекеттік тіл-
дің қолданылуын реттейтін нормативтік-құқықтық құжаттарымен таныстыру болатын. Сонымен қатар мемлекеттік тілде іс жүргізу бойынша жұмыстарды барынша жақсарту жөнінде ұсыныстар қабылдау. Осы және басқа да өзекті мәселелер отырыстың өзегіне айналды. Онда мемлекеттік тілде іс жүргізуде сақталатын заңдар мен талаптар жайында да әңгіме болды. Жиналған-
дар күн тәртібіндегі маңызды тақырыптарға байланысты өздерінің ойларын ортаға салып, пікірлерімен бөлісті. Аталған басқосу қазіргі таңда өте маңызды екендігімен қатысушылардың есінде қалды. Мемлекеттік тілдің қолданылу аясы алдағы уақытта да жандана беретіндігі даусыз. Бетті дайыңдаған А. ҚАЙРАТҚЫЗЫ
6 ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕ
Сейсенбі, 8 тамыз 2017 ж.�
Танымдық жағы мол кеш
Партия тынысы
Қалам тербеген қазақ қызы Мұражайдағы басқосу Нәзипа Құлжанованың 130 жылдығына арналды
Таяуда облыстық Ыбырай Алтынсарин мемориалдық музейінде Нәзипа Құлжанованың 130 жасқа толуына орай «Қалам тербеген қазақ қызы» атты әдеби кеш ұйымдастырылды. Басқосуды ұжым басшысы, руханият саласының өкілі Марғұлан Оспанов ашып, ұлтымыздың қыздарының арасынан өзінің қарым-қабілетімен дараланған алғашқы журналист жайлы тебірене сөз сөйледі. Ал Ілияс Омаров атындағы облыстық қазақ драма театрының әртісі, Қазақстан Республикасының мәдениет қайраткері Қабдул-Мәжит Иманов ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының «Н.Қ. ханымға» деген туындысын аса бір шеберлікпен оқыды. Әдеби кешке арнайы шақырылған Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, Ахметтанушы Ибраһим Ағытай, Ыбырай
Алтынсарин төс белгісінің иегері, ұлағатты ұстаз Пиалаш Сүйінкина, зейнеткер, ақын Сейтқали Оташев көрнекті қазақ қызының өткен жылдарда ұлтымыздың жарқын болашағы үшін тындырған жұмыстарына жан-жақты тоқталды.
Осынау кеште қатысушыларға Нәзипа Құлжанованың өмірі мен қызметі жайлы «Өмір жолы» деп аталатын бейнефильм көрсетілді. Музейдің ғылыми-ағарту бөлімінің меңгерушісі, тынымсыз ізденіс үстіндегі Бал-
Белсенділік танытты немесе Лисаковтық партия мүшелерінің тынымсыз ізденістері
Жақында «Нұр Отан» партиясының Лисаков қалалық филиалының мүшелері Октябрь кентінде орналасқан газдандыру объектілерінде жүргізіліп отырған жұмыстардың сапасымен танысты. Бұл жұмыс орнында «Каз ТрансГаз Аймақ» акционерлік қоғамының Лисаков қаласы бойынша газбен жабдықтау цехы директорының міндетін атқарушы Александр Панин партиялықтарға газдандыру объектілерінде жүргізіліп жатқан іс барысы жайлы баяндады. -Қазіргі уақытта ауылдың газ жүйесі монтаждалудан өтіп, газбен толтырылған, абоненттерді қосу бойынша жұмыстар жүргізіліп жатыр. Барлық әлеуметтік нысандар мен көп қабатты және жеке үйлердің тұрғындарының бір бөлігі газға қоТағылымды кездесуден | Сурет мұражайдан алынды сылған,-деді Александр Панин. жерлесіміз Нәзипа Құлдырған Айғожина көп«Нұр Отан» партиясы жанова туралы қызықты шіліктің құрметіне бөленЛисаков қалалық филиада тағылымды мәліметтер ген ерлі-зайыпты Нұрғали лы төрағасының бірінші алып, таным көкжиектерін орынбасары Игорь Неявжәне Нәзипаның адамкеңейтті. гершілік қасиеттері, адалконың айтуына қарағанда, Аталаған ұжымда мындай қоғамдық комиссиялардың дықтары, әділеттілігі және тағылымдык кештер алдағы тарапынан мұндай тексемейірімділіктері жайында уақыт. кеңінен баяндады. рулер мен рейдтер жүзеге Жиналған қауым даңқты асырылып тұрады.
Рухани жаңғыру
Әліпби –халықтың рухани болмысын қалыптастыратын факторлардың бірі. Елімізде латын әліпбиіне көшу соңғы жиырма бес жылда жиі болмаса да арагідік талқыланып келеді. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында қазақ тілін латын әліпбиіне көшіруге байланысты нақты міндеттер белгіленді. Жалпы, «рухани » дейтін ұғым «рух» сөзінен бастау алады. Рух- ұлттың мықтылығы мен тектілігі, күшжігері мен қайраты. Ұлт рухының әлсіздігі осы реформалардың сәтті жүргізілуін қамтамасыз ете алмайды. Рухы мықты мемлекет қана тәуелсіздігін баянды етпек. Ұлт ұғымының тұғыры - мәдениет. Ұлттық рухани- мәдени жаңғыруымыздан бастап, бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, ұлттық бірегейлікті сақтау, еліміздің эволюциялық дамуы, сананың ашықтығы мәселесі және салт-дәстүрімізді, ұлт зиялыларын дәріптеуге дейінгі көңілге қонымды ойлар нақты көрініс тапқан. Мемлекет басшысының «Латыншаға көшудің терең логикасы бар. Бұл қазір-
�№62 (2970)
Ислам - терроризмге қарсы
Болашақ – латын әліпбиінде
Мұсылмандар бір-біріне бауыр
Екендігін әрбір саналы азамат түсінуге тиіс
Ал терроризмге ешқашан да жол жоқ
гі заманғы технологиялық ортаның, коммуникацияның, сондай-ақ, XXI ғасырдағы ғылыми және білім беру процесінің ерекшеліктеріне байланысты», дегені көпке белгілі. Бүгінгі компьютер заманында интернет жүйесінде үстемдік ететін латын әліпбиі екендігін мойындауымыз керек. Бұл әліпби бізге таңсық емес. Латын әріпіне көшкен уақытта оның іске асуында көп қиыншылық болады деуге негіз жоқ. Өйткені, бүгінгі таңда, әсіресе, жастар ағылшын тілін білгендіктен, қиналмай оқи да, жаза да біледі. Тіпті қазіргі интернетте, әлеуметтік желілерде олар латын әріптерімен жазып та жүр. Латын алфавитіне аудару қазіргі интернетті технология дәуірінде қиын емес. Ал латын алфавиті кез-келген алфавит емес, маңдайалды, осы заманның, интернет дәуірінің прогрессивті, №1 алфавиті. Өзім басшылық жасап отырған «Қостанай қаласы әкімдігінің мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің орталықтандырылған кітапханалар жүйесі» мемлекеттік мекемесінде қоғамдық сананы жаңғырту бағдарламасын іске асыру жөнінде төрт жобаны жоспарладық:
1. Мемлекеттік тілден латын әліпбиіне көшу; 2. Туған жер; 3. «Қазақстандағы 100 жаңа есім»; 4. «Жаһандағы заманауи қазақстандық мәдениет». Осы жобалар арқылы қалалық кітапхана жүйелерінде қала тұрғындары, мекемелер, жастар, жасөспірімдер мен оқырмандар арасында танымдық, электронды кітап көрмелері, кітап сөрелері, әңгіме талқылаулар, тарихи , патриоттық сағаттар, бейнесаяхаттар, әдеби кештер, кітап экспозициялары жасалады. Жалпы 32 іс-шара ұйымдастырылады. Анығы қазақ елі бүгін бе, ертең бе міндетті түрде латын әліпбиіне көшері сөзсіз. Біздің мақсатымыз айқын, бағытымыз белгілі. Ол- әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына қосылу. Бұл саяси және экономикалық жаңғыруларды толықтырып қана қоймай, олардың өзегіне айналады. А.Сейдахметова, «Қостанай қаласы әкімдігі мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің орталықтандырылған кітапхана жүйесінің» ММ директоры
Ең алдымен Ислам және Терроризм деген екі сөздің мағынасына қарайық. «Ислам» сөзі «бейбітшілік», (Алланың заңдарына) «мойынсыну, бағыну» болып табылады. Терроризм - лат. terror қорқыныш, үрей. Байқағанымыздай екі сөз бір – біріне қарама қарсы келеді. Ал қазіргі таңда кейбіреулерге ислам деген сөз айтылса, беттерінде қорқыныш пен үрейдің белгісі білінеді. Әрине, бұл адамдар ислам діні жайлы білімдерінің таяз екендігін сездіреді. Енді ислам дінінің терроризмге қатысы жоқ екендігін дәлелдеп көрелік. Терроризм мен экстремизм әртүрлі көріністе көптеген елдер мен олардың азаматтарының қауіпсіздігіне барған сайын қауіп төңдіруде. Ол саяси, экономикалық, моральдық шығындар әкеледі, қалың көпшілікке күшті психологиялық қысым жасайды, жазықсыз адамдардың өмірін әкетеді. Ислам өнегесінің негіздері – бұл қайырымдылық, жомарттық, адамдарға ізгі ниеттілік, кешірім және әділдік. Мұхаммед Пайғамбарымыз (Оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Өмірде пайдалы іс істей-
тін адамдар Алланың сүйікті құлдары болып саналады. Ал ең пайдалы іс – бұл мұсылман бауырыңа қиналғанда қол ұшын беру, ашыққанда азық беру, тарыққанда қарызын өтеу. Мұсылман бауырыңа жасаған жақсылығың мешітте бір ай бойы жатып, дұға айтқаныңнан да артық. Қазіргі таңда болып жатқан жағдайларға қарасақ, бір жерде бүлік, келіспеушіліктер, жазықсыз адамдардың өмірлеріне қауіп төндіріп, тіпті өлімге де алып барады. Осы аталған жайттардың ешқайсысы исламға қатысы жоқ, керісінше ислам бұндай әрекетте болғандарға қатаң түрде тыйым салады. Бүгінгі таңдағы болып жатқан жарылыстардың артында дін дұшпандары тұрғаны анық. Олар ислам дінінің киімін киіп, жастарға теріс уағыз насихат жүргізіп, білімсіздігін құрал ретінде қолданылуда. Білім мен материалдық тұрғыдан қиыншылық көріп жүрген жастар оңай құрыққа ілінуде. Жат ағымдарға кіріп кетудің себебі де, діни білімнің аздығы. Егер де әрбір мұсылман өз дінін үйреніп, балаларына үйретсе, әрине бұндай теріс ағымдарға кетуден сақ бо-
лады. Шынайы дін адамзатқа тура жол нұсқаушы ретінде азаматты адамгершілік тұрғыда тәрбиелейді, отансүйгішті үйретеді, өшпенділік пен басқыншылықты былай қойғанда, адамдарды теріс іс-әрекеттен бойын аулақ ұстауға шақырады. Дін қоғамда өзінің сындарлы рөлін атқаруы тиіс, келіспеушіліктердің алдын алуға көмектесіп, қарама-қайшылықтарға жол бермеуі қажет. Зайырлы білім де, діни білім де адамды тәрбиелеп қана қоймай, оны дұрыс жолға бағыттап, оның ойдан шығарылған бұрмалаушылық нанымдардан айығуына септесуі қажет. Адамдардың діни білімі тек халық игілігі мен қоршаған ортасының мүддесі үшін жұмсалуы керек. Мұны әрбір азамат білуге тиіс. Қорыта айтқанда, Ислам діні дұрыс қабылданып, түсіндірілуін тілей келе, дініміздің де негізгі мақсаты болып саналатын бауырластық, тыныштық, береке бірлік, ынтымақтастық пен барша адамзатқа құрметпен қарайтын, адам ақысына қол салмайтын игі әлем орнасын. Р. Гаитов, дін қайраткері
№62 (2970)�
ӨНЕГЕ 7
�Сейсенбі, 8 тамыз 2017 ж.
Дін қайраткерлері
Адалдығымен жастарға үлгі
Өз саласын жетік меңгерген Шоқан Әмірханов жайлы мөлтек сыр Төбесіндегі күмбезі алыстан мен мұндалап тұратын руханият ордасының ішіне енгеннен бастап шынайы тазалықты, адами қарым-қатынасты, ізгілікті сезінесіз. ӘКЕ ЖОЛЫМЕН Бұл күндері облыс орталығындағы 9-шы шағын аудандағы қалалық мешітті кім білмейді. Қызметкерлері де шетінен сыпайы да қайырымды. Міне, осы игі істің ұйытқысы бәріміз ерекше сыйлайтын бауырымыз Шоқан қажы Ғазизұлы Әмірханов. Асыра мақтағаным емес, қалың жұртшылықтың бәрі де ол туралы тек ғана: „Имам бияз адам, егер барлық дін қайраткерлері осы біздің Шоқандай болса, ислам діні бұдан да өркендеп, мұсылмандық қасиеттеріміз жарқырай көріне берер еді, дейді. Өзіміз қызмет бабымен осы киелі жерде жиі болып тұрамыз. Егер бас имам бір жаққа сапарға кетсе оның орны көрініп қалады. Бұл да болса Шоқан ініміздің халық алдындағы үлкен беделін, имандылығын, көркем мінезін танытса керек. Шоқан жайлы талай дүние жазуға болады. Ол мұндай құрметке әбден лайықты да. Текті жердің ұрпағы қашан да дараланып тұрады. Бұл орайда ұлтымыздың „Әке көрген оқ жонар„ деген сөзінде де үлкен мән жатқандығын айқын байқайсыз. Себебі, Ғазиз аға барша республика азаматтары құрмет тұтатын, жаны жаз, көңілі көктем, жүзінен кәдімгі нұр шашып тұратын тұлға еді. Ол ұлтымызға ерекше танымал Оспан қожа әуленің немересі-тін. Оны мен білетін кісілердің бәрі де ардақ тұтты. Қазақ елі тәуелсіздік алған жылдары қасиетті Меккеге барып келген алғашқы аузы дуалы, сөзі уәлі абыз ақсақалдарымыздың бірі-тін. Сөйтіп, кешегі талай шәкірттер тәрбиелеген, артында өшпес із қалдырған азамат кезінде аяулы ұстаз атанды. Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген мұғалімі мәртебесін алды. Көп жылдар бойы мектепке де басшылық етті. Аудандық оқу бөліміне жетекшілік етіп, нағыз жас мамандардың тәлімгері бола білді. Осындай сыйлы жанның отбасындағы ұл мен қыздар да әке атына кір келтірмей, өмірден өз орындарын тапқанын бәріміз де білеміз. Ғазекең өзі сүйіп қосылған жары Гүлшаруан апамыз екеуі үш қыз бен төрт ұлға жастайынан тағылымды тәрбие беріп, олардың туған жерінің тірегі, мемлекетіміздің нағыз еңбекқор мамандары болып қалыптасуына барын салды. Әрине, әрбір отбасын-
да дүниеге келген баланың орны бөлек. Ерлі-зайыптылар жуырда ғана ердің жасы 50-ге толғанын ешкімге жария етпеген қарапайым мінезді, барын айналасындағы адамдармен бөлісуге қашан да дайын тұратын Шоқандарын да ерекше жақсы көрді.
ЖАСТАЙЫНАН ЗЕРДЕЛІЛІГІМЕН ДАРАЛАНДЫ Жалпы, Шоқан жөнінде тебірене, толғана қалам тартуға журналистердің құштарлық танытып тұратындығы да ешкімнен жасырын емес. Себебі, ол кіммен болсын кәдімгі туған бауырларындай ашық сөйлеседі, еркін сырласады. Олардың қуаныштары мен қайғыларын бөлісуге де дайын. Оның аузынан біреудің көңіліне қаяу түсіретіндей сөзді ешқашан да естіген емеспін. Ата-анасы кішкентайынан үлкен үміт күткен сүйікті ұл Шоқан 1967 жылы бұрынғы Торғай облысы Жангелдин ауданына қарасты Торғай селосында кәдімгі мұғалімдер отбасында туылды. Оның бойындағы асыл қасиеттер білім ордасының табалдырығын аттаған кезден бастап, айқын көрінді. Себебі, сыныптастарының арасында алғырлығымен, өнегелі тәртібімен, пәндерге деген құштарлығымен көзге түсті. Зерделі бала әкесі Ғазиз бен анасы Гүлшаруанның сенімін ақтауға барын салды. 1984 жылы кәдімгі орта мектепті өз қатарының алды болып бітірді. Әскер қатарында қызмет
көңіліне түйді. Әлемнің түкпір-түкпірінен келіп, дәріс алған жастардан тағылым алып, тәжірибесімен бөлісті. Мұндағы тиянақты білімдері мұның болашағының жарқын болуына белгілі дәрежеде септігін тигізгендігі даусыз. Еліміздің егемендік алуы шын мәнінде Ислам дінінің өркендеуіне жарқын жол ашты. Осы сөзіміздің айғағы ретінде 2001 жылы Алматы қаласында екі мемлекет арасындағы келісімнің арқасында дүниеге келген жоғары оқу орны - „Нұр-Мүбәрәк„ Египет Ислам мәдениеті университеті дарынды жастарға есігін айқара ашқаны күллі қауымға белгілі. Кейіпкеріміз Шоқан Ғазизұлы да осы діни білім ордасына студент болып қабылданып, тек Торғай ғана емес, Қостанай өңірінен барған жігіттердің мәртебесін асқақтатып, абыройын көтерді. Әрқашан да өзінің жайсаң мінезі, адами қырларымен кейінгілерге ғибрат көрсеткен ол мұнда да бірге оқыған достары және сан қырлы, өнегелі тәлімгерлерінің де ыстық ықыласына бөленді. Осы университетті ойБас имам Шоқан Әмірханов | Сурет кейіпкерден алынды дағыдай аяқтаған соң ол тағы да өзінен үлкен үміт ету әрбір саналы азаматтың ЖЕРЛЕСТЕРІНІҢ күтіп отырған Жангелдин абзал борышы. Сондықтан ҚҰРМЕТІНЕ БӨЛЕНДІ ауданына келіп, осындағы болар, ол көп ойланып жатмешітте бас имамдық қызпастан өзінің міндетін абыТорғайлық ағайындарроймен өтеді. дың өздері ардақ тұтар аза- метін одан әрі жалғастырКейбір дерек көздеріне мат Ғазиз ағамыздың пара- ды. қарағанда, оған дейін өзі сатты перзенті Шоқанның түлегі болып табылатын бас имам болып келгенінҰЛАҒАТТЫ ИМАМ ӘРІ білім ордасында спорт дегі қуаныштарын тілмен ӨНЕГЕЛІ ШАҢЫРАҚ ИЕСІ әдіскері болып жұмыс айтып жеткізе алмаспыз. істеді. Мұның бәрі де сайып Өйткені, қашан да баОтбасындағы әке тәрбикелгенде, оның өмірлік тастаған ісінен нәтиже есінің орны бөлек екеннымына игі әсерін тигізді. шығармай тынбайтын бұл дігіне біздің ШоқанымызБаршаға мәлім, сонау бірден іске құлшына кірісті. дың өткен ғұмыры жарқын 1990 жылы Қазақстан мұМешіттің іші-сыртына мысал бола алады. Ғазиз сылмандары діни басқарма- ерекше көңіл бөлді. ағаның жанында жүріп, хасы Орта Азиядан бөлініп, өз Имандылық ордасының лық арасынан өсиетті сөзалдына жеке мекеме атанесігі қашан да өңірдегі мұдерді естіп өскен бұл азады. Сол кезде таудай талабы сылмандар қауымына ашық мат болып қалыптаса келе бар Шоқан секілді жігіттер екендігін жұма намаздаотағасының нағыз сенімін ғұмырын дінмен байланырында айтып, өзінің нағыз ақтаған перзенті бола білді. стыруға бел буды. халық үшін туылған жан Бұл уақытта кешегі білімСодан Торғай өңірінекендігін жұмыс барысынге ден қойған жігіттің де туып өскен бұл да Жамда жарқырата көрсетті. ақыл-парасаты кемелденіп, был облысындағы табиғаАдам баласының еңбегі өзі де жандүниесін рухаты ерекше тартымды Мерке қайда да өзі адал, іскер, ни жағынан байытқан тұлға ауданындағы екі жылдық жүрегі имандылыққа торетінде де жерлестерінің медресеге шәкірт болып қа- лы болса, бағаланбай қойарасында айрықша құрметбылданды. Сөйтіп, осы діни майды. Сондықтан да ке ие болған-ды. білім ордасының алғашқы шығар, Алматы шаһарыОл әрине, өнегелі шаңытүлегі ретінде де оның есімі нан шалғайда жатқан кирақтың иесі ретінде де барол жерде ерекше құрметпен елі Торғайдағы имамның шаға мәлім. Құдай қосқан аталды. қайраткерлігі жоғарыдағы- қосағы Салиха екеуі перАталмыш медреседегі лардың назарына ілінді. зенттеріне ұлағатты өнеге ұстаздары да жастайыОсы сөзіміздің нақты дәлелі көрсетіп, оларды тек ғана нан ұлағатты тәрбие алған ретінде ол 1996 жылдан бакісілікке, инабаттылыққа Шоқанның өзгелерге ұқсай стап Қазақстан мұсылбаулып жүргені де көпбермейтін тиянақтылығымандары діни басқармасы- шілікке аян. на, айналасындағыларға ның бұрынғы Торғай облыШоқан кейінгі өзінің ізін деген ілтипатына шексіз сы бойынша өкіл имамы басқан имамдарға ұстаз тәнті болатын. Уақыт деқызметін де қоса атқарды. ретінде де белгілі. Қазірген неткен жылдам десеңізБұл жұмыста да гі таңда Қостанай облыші. Ол жылдар да артта қажан-жақтылығымен барша сындағы аудан мен қала лып, 1992 жылы арнайы ди- әріптестерінің ықыласын имамдарының арасында пломға ие болды. өзіне аударды. Содан жоға- оның тағылымын алмаған, Оны тәмәмдаған соң рыда аталған діни басқардәрісін тыңдамаған жігітбасқа аудандар мен қаламасының тікелей қолдауытер аз. Олар кезінде бұдан ларда қызмет атқаруға томен Пәкістанның астанаоқығандарын ерекше ықылық мүмкіндігі болса да, сы Исламабадтағы „Акаделаспен баяндаудан жаөзінің балалық шағының мия Дағуа„ деп аталатын лықпайды. ізі қалған Торғайға оралоқу орнына ресми жолдаЗиялы қауым осыдан ды. Жангелдин аудандық мамен барып, осы елде екі біраз жыл бұрын Қостанай мешітіне арнайы бұйрық ай білімін жетілдірді. шаһарындағы 9-шы шағын бойынша бас имам болып Білімге құштар жан ауданнан жаңа мешіт тағайындалды. ол жақтан көп жайды ашылғандығын ұмыта қой-
ған жоқ. Әңгіменің орайы келгенде, бұл киелі орынды тұрғызып, оның халықтың игілігіне айналуына белгілі кәсіпкер Төлеген Жайлаубаевтың көп еңбек сіңіргендігін айтып өткеніміз абзал. Себебі, іскер азамат мешітті өз қаржысына салды. Осынау руханият ордасы салтанатты түрде ашылғанда оған Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлы мен оның орынбасары, көрнекті дін қайраткері Серікбай қажы Ораз қатысқан болатын. Міне, содан бері де арада біршама уақыт өтті. Мешіт нағыз көпшіліктің жиі келетін киелі орнына айналды. Жергілікті мұсылман бауырларымыз мұнда діни мерекелер мен жұма намазына келіп ғана қоймайды. Мешіт бұл күндері жұртшылықтың ой-өрісін кеңейтіп, рухани азық беретін парасат ордасы болып отыр. Шоқан Әмірханов басқаратын мешіт пен облыстық Ыбырай Алтынсарин мемориалдық мұражайы, басқа да іргелі ұжымдардың арасында тығыз шығармашылық байланыс қалыптасқан. Өңірдегі жоғары оқу орындарының ғалымдары мен студенттері де бұл жерде жиі болып тұрады. Жергілікті ақын-жазушылар, зиялы азаматтар жастармен өткізілетін басқосуларда тебірене сөз сөйлеп, олардың саналы да парасатты болып өсуіне тікелей ықпалдарын тигізіп жатыр десек артық айтпаған болармыз. Көпшілікке аян, соңғы жылдары қасиетті Рамазан айы кезінде бұл мешітте 30 күн бойы ауызашар беру де дәстүрге айналды. Онда қазақтың парасатты да қалталы азаматтары дастархан жайып, ораза ұстаған мұсылмандардың шынайы алғысына бөленіп отыр. Осы игі істердің басы-қасында әрдайым Шоқан қажының өзі жүреді. Жүзінен нұр төгілген азаматты үлкенді-кішілі қауымның бәрі де өздеріне үлгі тұтады. Жалпы, қалалық мешіттің бас имамы яғни Шоқан қажы Ғазизұлы өз саласындағы білікті маман. Сондықтан да болар, ол өңірдегі таңдаулы дін қайраткері ретінде баршаның ыстық ықыласына бөленген. Ол қызмет барысында қазіргі таңдағы аса маңызды терроризм, экстремизм секілді өзекті мәселеге айрықша назар аударып, жастардың санасын улайтын теріс ағымдардың алдын алуға айрықша көңіл бөледі. Бұл күндері бас имам тынымсыз ізденіс үстінде. Оның басты мақсаты мешіттің жұмысын барынша жандандырып, киелі орынды парасат ордасына айналдыру. Оразалы ЖАҚСАНОВ
8 СОҢҒЫ БЕТ
Сейсенбі, 8 тамыз 2017 ж.�
�№62 (2970)
Ғибрат
Ұстаздардың ұстазы
Қазақстанның еңбек сіңірген мұғалімі Ахметқазы Шотаев жөнінде ҰЯЛЫСАЙДЫҢ ДАҢҚЫН АСҚАҚТАТҚАН Кім болсын өзінің ұстаздарының алдында өзін мәңгілік қарыздар сезінеді. Қостанайдағы көптеген замандастарымыз ұлтымыздың біртуар перзенті, педагог-ағартушы, суретші және мүсінші Ахметқазы Шотаевтан дәріс алып, үлкен өмірге жолдама алғанын мақтан тұтады. Мысалы, қазақ ғылымында өздерінің айрықша қолтаңбасын қалдырған көрнекті ғалымдар Өмірзақ Сұлтанғазин, Манаш Қозыбаев, Қазақстанның халық суретшісі Хәкімжан Наурызбаев, белгілі жазушы Жайсаңбек Молдағалиев, Социалистік Еңбек Ері Оразалы Қозыбаев секілді қайраткерлер кейіпкеріміздің сенімін ақтаған шәкірттері болып табылады. Үстіміздегі жылы Ахметқазы Қазкемелұлының 115 жылдығына байланысты облыстық Ыбырай Алтынсарин мемориалдық мұражайында көрме ашылды. Оның барысында кезінде ұлағатты ұстазбен дәмдес, сырлас, әріптес болған азаматтар сөз сөйлеп, ғибратты жан жөнінде сыр шертті. Осы кездесуде Ахметқазы ағаның тағылымды өмірі жөнінде нақты мәліметтер келтірілді. Содан алынған деректер мен дәйектерге сүйенетін бол-
мұғалімдік жұмысқа жолдама берді. Міне, осылайша оның балаларға сапалы білім беру жөніндегі ізгі мақсаттағы жұмыстары басталған-ды. Содан кейін ол Ұзынағаш деп аталатын мектепте қызметін одан әрі жалғастырды. Меңдіқара ауданындағы қазақтың киелі Ақсуат ауылындағы бауырларымыз оны ерекше ардақ тұтады. Өйткені, ол 1930-1932 жылдары аралығында осы жердегі орыс-қазақ орталау мектебінде ұл мен қыздарға орыс тілі және әдебиеті пәндерінен сабақ беріп, жергілікті халықтың сүйіспеншілігіне бөленді.
АДАМ ҰРПАҒЫМЕН МЫҢ ЖАСАЙДЫ Ахметқазы ағаның есінде жоғарыда аталған елді меАхметқазы Шотаев | Сурет мұражайдан алынды кендегі кезеңдер мәңгілік қалды. Себебі, ол осы жерда болар, ол осы білім орсақ, ол 1902 жылы 9 таде сонау бір жылдары «Қадасынан кейін Троицк қамызда Қостанай облысы лың мал» романын жазған Меңдіқара ауданына қара- ласындағы ерлер гимнаСпандияр Көбеев және сты Ұялысай елді-мекенін- зиясында оқуын одан әрі басқа да білікті ұстаздаржалғастырды. де дүниеге келді. мен қоян-қолтық араласа Ұстаз болуды мұрат Ол жастайынан өзі бір жұмыс істеді. тұтқан азамат өзінің өкілі болып табылатын Бай тәжірибе жинақтаған мұғалімдік қызметін 1919 халқының кәдесіне жаөнегелі мұғалімді басшыжылы қиын да аласапыран рар мамандық иесі болулар да бағалап, оған үлкен кезде бастағандығы оның ды армандады. Алдымен сенім артты. 1936 жылы ЕңМеңдіқара мектебінде өзге- өмірбаянына бір сәт назар бек бастауыш мектебіне лер секілді дәріс алып, бола- аударған кісіге белгілі. директор болып тағайынКейіпкерімізді әу башағын айқындады. далды. Ал 1943-1947 жылста уездік халық ағарту Оның ұстаздары түлекдары Меңдіқара аудандық бөлімінің қызметкері Қитерінен келешекте жұртоқу ісінің меңгерушілігіне тың қамын ойлайтын білік- яс Қабылбаев қабылдап, бекітілді. оны сол уақыттағы Арақаті маман шығатындығына Алайда қалың жұртшырағай болыстық мектебіне шүбәсіз сенді. Сондықтан лық ағамыздың 1947-1948
жылы қазіргі Сарыкөл ауданына қарасты Қараоба мектебіне басшы болған кезеңдерін де ерекше бір сағынышпен еске алады. Оның алдынан осы уақытта қаншама ұлтымыздың балалары дәріс алып, жоғары оқу орындарына түсті. Мен білетін кісілер оның сан қырлы азамат болғандығын да айтудан жалықпайды. Өйткені, Ахметқазы Қазкемелұлы күнделікті мұғалімдік қызметінде шәкірттеріне сабақ берумен қатар, оқушылардың әсемдік пен сұлулыққа деген інкәрліктерін арттыру мақсатында сурет пәнін де оқытты. Сонау Троицк гимназиясында қолға алған суретшілік өнері одан әрі жалғасын тапты. Ұлағатты ұстаз тек қолына қыл қалам ұстап, ғажайып туындыларын дүниеге әкелумен бірге мүсіншілік қырымен де танылды. Бос уақыттарын әрқашан да тиімді пайдаланатын зиялы азамат қобыз, домбыра, мандолина секілді аспаптарды да еркін меңгеріп, өз ортасында әбден белгілі болған-ды. Ол тірі кезінде қазақтың көптеген көрнекті тұлғаларымен араласып, өте сыйласты. Мәселен, Қазақстанның халық жазушысы Мәриям Хәкімжановаға өзі жайлы салған портретін сыйға тартқаны да көпшілікке мәлім. Ұстаздың еңбегі кезінде мемлекеттік марапаттармен
аталып өтілді. 1958 жылы Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мұғалімі атағы берілді. Ол Ленин, Еңбек Қызыл Ту секілді ордендер мен медальдарды кеудесіне тақты. Жоғарғы Кеңестің грамотасына ие болды. Есімі Қостанай облысының «Құрмет Кітабына» енді. Сонау бір жылдары Мәриям Хәкімжанова апамыз жаны жайсаң азаматқа арнап, «Әз аға» деп аталатын өлең де жазғаны жұртшылыққа аян. Қазақ «Адам ұрпағымен мың жасайды» деседі. Ол рас. Бұл күндері оның ұрпақтары ғұмырын жалғастырып келеді. Бұл орайда аты-жөні баршаға танымал дәрігер Марат Ахметқазыұлын ерекше атап өтер едік. Ол ғұмырлық серігі Мүгілсім жеңгеміз екеуі Әділ және Зухра есімді перзенттеріне өнегелі тәрбие берді. Марат аға өзінің емшілік қасиеттерімен көптің алғысына бөленіп жүрсе, оның ұлы Әділ атасы мен әкесінің жолын қуып, кәсіби мүсінші атанды. -Әке бала үшін асқар тау. Оның орнын ешкім де толтыра алмайды. Қарап отырсам, әулетіміздің бәйтерегіннің өмірден өткеніне де ширек ғасырдан асыпты. Біз оны ешқашан да ұмытпаймыз. Ұлы тұлғаның атына кір келтірмеу біздің перзенттік парызымыз,- дейді ардақты ұстаздың сүйікті ұлы Марат Ахметқазыұлы.
Біздің даңқты жерлестеріміз
Қаламы қарымды қаламгер Көрнекті жазушы әрі көсемсөзші Қуанышбай Құрманғали 75 жасқа толды ӘУЛИЕКӨЛДІҢ АРДАҚТЫ ші тұрдық деуге болады. Қу- бай, Оразбек Сәрсенбай, анышбай ағаның жиендері- Кәрібай Ахметбекұлы, ПЕРЗЕНТІ Бұрын қалай байқамағанбыз. Кейбір деректер мен дәйектерге сүйенсек, біздің өңірден де қаншама сөз зергерлері, өнер майталмандары, ғалымдар мен елшілер, есімдері тарихта қалған генералдар шығыпты. Міне, солардың бірегейі ретінде өз басым көп жылдардан бері қалам қуатын көрсетіп келе жатқан Қуанышбай Құрманғали ағамыз дер едім. Әрине, мен Алматыда оқып жүрген кезімде ол кісінің киелі Қостанайдан екендігін білген жоқпын. Ол уақытта тек көркем шығармалары мен талантын сыйлайтын бір оқырманы едім. Кейін университетті аяқтаған соң бәлкім тағдырдың жазуы болар, журналистік еңбек жолымды оның балалық шағының ізі қалған Қостанай өңірінде бастадым. Мүмкін көңілдің дұрыстығынан да шығар, оның жездесі Салық Молдахметовпен ол облыстық «Қостанай таңы» газетін басқарған кезде қарамағында қызмет атқардым. Ал аяулы әпкесі Жұмакүл апамызбен ұзақ жылдар бойы сыйластық. Тіпті көр-
мен де сәлеміміз өте түзу. Сонау бір жылдары тек кітаптарымен ғана таныс тұлғаның өмір жолдарына да назар аударып, әріптес бір інісі ретінде жазғансызғандарын жібермей отырамын. Оның ұлтымыздың қаламгерлері туралы қалам тартқан мақалаларын да мұрағатымда сақтаймын. Қаламгердің жазушылығымен қатар сыншылық, аудармашылық қырларын да бір кісідей білемін. Ағамыздың замандастарының шын мәнінде қазақтың ұлы жазушысы, кемеңгер журналист Шерхан Мұртазаның шекпенінен шықтық деп мақтанатындай да реті бар. Сонау 60 және 70 жылдары бұрынғы «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетін Шер ағамыз басқарған кезде қаншама талантты жастар аталмыш басылымда шоғырланған еді. Олар осы таралымы көп газетте қаламдарын шыңдап, кейін еліміздің нағыз сөз шеберлеріне айналды. Олардың қатарында Әбіш Кекілбай, Ақселеу Сейдімбек, Фариза Оңғарсынова, Оралхан Бөкей, Қалдарбек Найман-
Мұхтар Шаханов және бүгін әңгімемізге арқау болып отырған Қуанышбай Құрманғали бар еді. Бұлардың бәрі де республикамыздың барлық облыстарынан бас қосып, қалам қарымдарын көрсеткен дарынды жастар-тын.
ЕЛ МАҚТАНЫШЫНА АЙНАЛДЫ Қуанышбай аға табиғатынан жаны жайсаң, көпшіл, кімді болсын ақжарқын мінезімен бірден баурап алатын адамгершілігі мол азамат. Осы уақытқа дейін оның азаматтық қасиеттері жайлы әріптестерінен тек ғана жылы лебіздер естідім. Осынау 70-тің бел ортасына келген аса құрметті бауырымыз 1942 жылы 1 маусымда Қостанай облысының көрнекті де табиғаты көркем аудандарының бірі Әулиекөлде дүниеге келді. Оның да бойындағы қаламгерлікке деген құштарлық ерте оянды. Көркем әдебиетті шексіз жақсы көрді. Алайда ол 1959 жылы жоғарыда аталған аудандағы Қоржынкөл елді-мекенінде жұрт қатарлы орта мектепті тәмәмдаған соң Қарғалы кооперативтік тех-
стиканың өзіне беймәлім қырлары мен сырларын үйренсе, өзінен кейінгі келе жатқан қабілетті жастарға ерекше сыйлайтын тәлімгер ретінде де көп еңбек сіңірді. Содан бері де қаншама жылдар өтті. Ол біраз уақыт бойы республикамыздағы «Ақиқат» деп аталатын беделді журналдың жұртшылыққа танылуына атсалысты. Осы басылымда бас редактордың орынбасары лауазымына дейін өсті. Уақыт өте талай дарынды жастардың бағын ашып, елге танытқан «Жалын» баспасында бас редактор болды. Оны көпшілік қауым қазақ энциклопедиясының бас редакциясында бөлім меңгерушісі, «Ел баспасының» бас Қуанышбай Құрманғали | Сурет ғаламтордан алынды редакторы секілді жауапты қызметтерді атқарған кезмақтанышына айналған ұл- дері де жете таныды. никумына түсіп, оны ойТіпті, баршаға белгілі тымыздың бірегей жігітдағыдай аяқтады. Ыбырай Алтынсарин атынтерімен достығы оны тек Алайда журналист болдағы Қазақ білім академиалға қарай жетеледі. 1976 сам деген асыл арман Алясының вице-президенті матыдағы Қазақ мемлекет- жылы ел руханиятына еле- Республикалық баспа катік университетінің журна- улі үлес қосқан «Лениншіл бинетінің директоры, «Ғылистика факультетіне алып жас» газетінде бастапқыда корректор болып қабыл- лым» ғылыми баспа ортакелді. Табиғи дарынды, қалығының бас директоры сиданса, жылдар өте әдеби ламы ұшқыр, ойы жүйрік, яқты аса беделді жұмыстарқызметкер, бөлім меңгебатыл да сезімтал бозбала аталған оқу орнын 1971 жы- рушісі әрі алқа мүшесі дәре- ды беделді атқарды. жесіне дейін көтерілді. лы бітірді. Бетті дайыңдаған Өзінен алдыңғы ағалары Адамды орта тәрбиелейді. О. ОТЫНБАЙҰЛЫ Қаншама қазақ әдебиетінің мен апаларынан журнали-