№58 (2966) Вторник, 25 июля 2017 г.
www.top-news.kz
gazeta@top-news.kz
WhatsApp «НК» +7-776-000-66-77
СОБЛЮДАЯ ПРИНЦИП ПРОЗРАЧНОСТИ
ВСЕ ВОЗРАСТЫ ПОКОРНЫ
ТАРИХИ АТАУ БЕРІЛГЕН ДҰРЫС
В Костанае презентовали новые следственные кабинеты в управлении внутренних дел
Старшее поколение осваивает смартфоны и учится делать селфи
Елді-мекендер мен көшелердің атауы жаңғыртылады
стр. 2
стр. 3
6 бет
Актуально
«Такого газа нам не надо!»
Так отреагировали костанайцы на возможное повышение тарифа В Костанае прошли общественные слушания по вопросу повышения цены на голубое топливо. Как пояснили представители Костанайского филиала АО «КазТрансГазАймак», такую непопулярную меру вынуждены применить в связи с начавшейся модернизацией, реконструкцией и строительством новых газораспределительных сетей. Дело в том, что только в 2016 году к природному газу были подключены два населенных пункта, в этом году сумма инвестиционной программы составляет уже 77 миллионов тенге. Однако конструктивного диалога не получилось. Пришедшие на встречу горожане - среди них были пенсионеры, представители госорганов и ряда крупных предприятий - решительно выступили против повышения тарифа. В особенности, когда были озвучены цифры, поданные газовиками в Комитет по регулированию естественных монополий Министерства нацэкономики РК. В своей заявке костанайский монополист просит увеличить цены на газ для населения на 19,4%, для бюджетных организаций на 21% и для прочих - на 12%. - Если этот тариф будет утвержден, то мы тоже будем вынуждены поднять цены на свои услуги, - отметил заместитель директора ГКП «КТЭК» Валерий Солодов. Пенсионер Сабит Каппасов очередным повышением цен возмущен | Фото Александра ОТКИНА
Окончание на стр. 2
Грани сотрудничества
Костанайскую культуру – в столицу С 5 по 9 августа в Астане пройдут Дни Костанайской области Проводятся они в рамках Международной выставки «ЭКСПО-2017». Астанчан и гостей города приглашают посетить сельскохозяйственную ярмарку, на которой будет реализована продукция костанайских производителей по ценам ниже рыночных. - Предприятия области
привезут на ярмарку более 100 наименований продукции в объеме 650 тонн, - сообщила заведующая отделом маркетинга и переработки управления сельского хозяйства Жанар Балтабаева. - В том числе мясо всех видов 33 тонны, молочной продукции – 90 тонн, колбасных изделий и мясных полуфабрикатов –
59 тонн, круп и макаронных изделий - 52 тонны, хлебобулочных и кондитерских изделий – 57 тонн, яиц – 200 тысяч штук, муки – 93 тонны и другие виды продукции. В ярмарке участвуют свыше 50 предприятий из 11 районов и трех городов Костанайской области. Кроме того, в рамках Дней
Костанайской области в Астане покажут эксклюзивные экспонаты областного историко-краеведческого музея. - Мы повезем убранство юрты, а также ковры, сундуки, ювелирные украшения 19 века, деревянную и кожаную посуду, - рассказала главный хранитель музея Ирина Тыштыкпаева.
Помимо этого, на Днях Костанайской области свои таланты будут демонстрировать лучшие представители культуры и искусства: художники, скульпторы, прикладники, артисты театров и филармонии. Жители и гости столицы смогут посетить выставку изобразительного и декоратив-
но-прикладного искусства костанайских художников «В объятиях родной земли», концерт «Шырқар әнім туған өлкем – Қостанай!», посмотреть спектакль К. Сейдахмета, Л. Фефеловой «Любовь и смерть Ак келин» и многое другое. Светлана КУШЕКБАЕВА
2 СОБЫТИЯ. ФАКТЫ
Вторник, 25 июля 2017 г.�
Взгляд в будущее
Возрождая духовные ценности Реализацию программы «Туған жер» смогут поддержать НПО области Предложенная Президентом РК Нурсултаном Назарбаевым программа по возрождению ценностей нации «Рухани жаңғыру» включает в себя шесть основных направлений, но «Туған жер» для содействия и помощи от неправительственных организаций – доступней всех. Львиную долю по выполнению поставленных Главой государства задач взяли на себя местные исполнительные органы. Однако программа «Рухани жаңғыру» настолько обширна, что охватить все сложно. Тут как нельзя кстати пригодится опыт работы неправительственных организаций. - Ставку на НПО в таком важном деле необходимо делать. Во-первых, члены неправительственных организаций изначально отличаются ответственностью и неравнодушием к проблемам общества, а во-вторых, это всегда авторитетные люди, которые пользуются уважением, общество к ним прислушивается, идет за ними. Это важный аспект, ведь для выполнения поставленной задачи - возродить и сохранить культурное наследие большой нации казахстанцы должны быть объединены единой целью, - отметила руководитель управления внутренней политики Бибигуль Аккужина. НПО уже подключились
к реализации программы «Туған жер». - У себя в районе мы работали над установкой бюста Шокана Валиханова, ведь доподлинно удалось восстановить, что именно здесь была его малая Родина. Ради этого мы приняли участие в специальной ярмарке проектов, где получили одобрение и 500 000 тенге на воплощение идеи в жизнь. Работы закончим уже в середине сентября, – рассказал руководитель инициативной группы «Кунтимес» из Сарыкольского района Едильбай Ахменов. Усилиями еще одной инициативной группы в селе Урпек Амангельдинского района была создана единственная в отдаленном сельском округе детская площадка. В Костанае в рамках программы устанавливают памятник полководцу Шакшак Жанибеку, проводят ремонтные работы в музее Алтынсарина. К слову, чтобы держать на контроле все начинания и идеи, поданные НПО, в мае этого года открылся региональный проектный офис, который ведет учет предложений, оказывает содействие и консультации. На сегодняшний день в нем уже зарегистрирован 71 проект, который получит поддержку.
На контроле
Меры
Допросы без пристрастия В УВД Костаная появились «прозрачные» кабинеты для допросов Также 17 кабинетов, в которых работают следователи, оснащены камерами видеонаблюдения. Как сообщил прокурор Костанайской области Марат Кайбжанов, две комнаты для допросов, располагающиеся на первом этаже управления внутренних дел, стеклянные, остальные оборудованы средствами видеозаписи. В режиме онлайн все происходящее в следственных кабинетах передается на сервер, а также на монитор дежурному прокурору и на экран в фойе. Сделали это для обеспечения принципа прозрачности в работе полиции, недопущения пыток и других незаконных способов допроса. - Данное новшество введено по инициативе Генеральной прокуратуры и МВД РК. Его цель – повысить доверие населения к сотрудникам
полиции, - отметил Марат Кайбжанов. – В настоящий момент камерами охвачены все лестничные площадки и коридоры здания УВД г. Костаная. Здесь нет слепых зон, поэтому можно увидеть каждый шаг человека, пришедшего на допрос к следователю. Необходимо отметить, что на официальное мероприя-
тие были приглашены акимы городов и районов Костанайской области. Глава региона Архимед Мухамбетов поручил им открывать подобные следственные кабинеты в каждом уголке области. - До конца третьего квартала нужно организовать такие «прозрачные» комнаты в ОВД. Они обойдутся примерно от 1,5 до 2 млн тенге, но от
такого нововведения мы все только выиграем, - заверил аким Костанайской области. Добавим, что два прозрачных кабинетах с недавнего времени действуют и в Южном отделе полиции УВД Костаная. В скором времени проект будет внедрен в Северном ОВД. Валерия ВАХНЕНКО
Деньги для долгостроя Рудненский цементный завод планируют запустить до конца 2017 года
Не используешь верни
Как пояснили в управлении по контролю за использованием и охраной земель, ведомством за полгода проведено 164 проверки и выявлено 92 нарушения земельного законодательства. На 65 нарушителей были наложены административные штрафы на общую сумму почти 9 миллионов тенге. 14 дел были переданы в суд из-за неустранения ранее выявленных нарушений. Почти 24 тысячи га было изъято в судебном порядке. Из них 4,5 тысячи га – это пашни, 19,3 тысячи га - пастбища. - Нарушивших земельное законодательство ждет предупреждение, если реакции нет – дело передают в суд. Уже было направлено в специализированный межрайонный экономический суд Костанайской области четыре исковых заявления на КХ «Наурыз-
Для сохранения тайны следствия камеры показывают лишь картинку без звука | Фото Александра ОТКИНА
Инвестиции
Это один из самых проблемных проектов региональной Карты индустриализации. Его реализация началась в 2012 году, но так не получила своего логического завершения. Общая стоимость строительства на сегодняшний день составляет почти 15 Ксения МАЛИКОВА миллиардов тенге. Предполагается, что завод обеспечит рабочими местами 258 человек. Основная сложность, с которой столкнулись реализаторы проекта, это финансирование. Как сообщил заместитель руководителя
Почти сотню нарушений земельного законодательства выявили в Костанайской области
�№58 (2966)
управления предпринимательства и индустриальноинновационного развития Талгат Майшин, несмотря на все трудности, строительство завода находится в финальной стадии. - Для того чтобы наконец завершить проект, необходимы дополнительные вложения. Для этих целей уже была заключена договоренность, что недостающие 2,8 млрд тенге в равных долях внесут акционеры компании и АО «Сбербанк». Первый транш в размере 675 миллионов тенге акционеры уже внесли,
оставшийся 761 миллион будет инвестирован до конца июля, – подчеркнул Майшин. Стоит отметить, что Сбербанк намерен финансировать проект на 1,4 млрд тенге. Талгат Майшин также сообщил, что до конца года запустят еще три крупных инвестпроекта. В частности, планируется расширение действующей фабрики «Баян Сулу». Ориентировочная мощность двух новых линий – 5600 тонн в год. На эти цели потратят 1,6 миллиарда тенге, будет открыто дополнительно 27 рабочих мест.
Полным ходом идет строительство цеха по производству растительного масла в Федоровском районе. Планируется, что мощность производства будет достигать до 7000 тонн ежегодно. На реализацию проекта затратят 900 миллионов тенге. В 2017 году также должен заработать новый мельничный комплекс. Ежегодная выработка предприятия должна достигать отметки в 155 тысяч тонн муки в год. Ксения МАЛИКОВА
Актуально
«Такого газа нам не надо!»
нищенская пенсия, - под смех присутствующих заявил он. Тревогу за сложившуюся ситуацию выразила пред- Так, если сейчас плата за ставитель ССГПО Татьяна отопление за 1 кв. м с учетом Моисеева. НДС составляет 193,2 тнг, то в - У нас реализуется проект предстоящую зиму она будет по реконструкции Качарсоставлять уже 260 тнг. Ведь ской ТЭЦ, которую мы в тарифной смете на услуги перевели на газ. Но из-за по производству и передаче повышения цены топлива его тепловой энергии стоимость придется заморозить, а это природного газа составляет означает, что жители поселка 66%. Окончательный тариф еще не утвержден | Качар летом будут вновь После его выступления Фото Александра ОТКИНА сидеть без горячей воды. разгорелась жаркая дискус- Это только проект, сия между коммунальщикаокончательный тариф еще не от других областей, приприведет к более заметному ми и населением. утвержден, - попытался успоудорожанию услуг теплоком- обретать газ в Китае или - Да у нас и так самый выкоить население заместитель Узбекистане, - посетовал пании. сокий тариф на газ в Казахруководителя департамента Кайбжанов. Директор костанайского стане, - эмоционально начал по регулированию естественНо эта реплика только филиала АО «КазТрансГаз свою речь пенсионер Сабит ных монополий и защите Аймак» Ескандер Кайбжанов вызвала недовольный ропот Каппасов. - И мы хотим, конкуренции по Костанайв зале. Доводы руководителя сообщил, что новый тариф чтобы антимонопольщики ской области Нурлан Джалмногие из присутствующих просят из-за роста оптовой донесли до своего руководгасбаев. отказались принимать. цены российского газа, коства, что подорожание газа Однако прийти к общеОбщее мнение высказал торый Костанайская область вызовет цепную реакцию! му знаменателю участники еще один из выступивших. закупает у АО «Газпром». Взлетят цены на тепло, горявстречи не сумели - каждый - Вы тоже платите за - Так исторически сложичую воду, потом продукты! стоял на своем. Повышение тарифа на газ для лось, что наш регион зависит коммунальные услуги, но наверняка у вас зарплата не от российского газа. У нас населения, возможно, и не Александр КУЗЬМИЧЕВ Ксения МАЛИКОВА такое существенное, но это меньше 100 тысяч, а у меня нет возможности, в отличие
бай», ТОО «Аксай-Агро», ТОО «Люблинка», КХ «Тобыкты». Им необходимо исправить 19 предписаний. Речь здесь идет о нарушении в сфере применения минеральных удобрений для повышения плодородия почв. Стоит отметить, что информация по лицам, у которых землю принудительно забрали, отмечается в реестре землепользователей. Они не смогут получить повторно земельный участок в течение трех лет, – пояснил и.о. руководителя ведомства Габдылкадим Магзумов. Магзумов также напомнил, что земельный участок, выделенный под ведение крестьянского или фермерского хозяйства и не используемый в течение двух лет в пятилетний период с момента приобретения, изымается принудительно.
Окончание. Начало на стр. 1
№58 (2966)�
СОБЫТИЯ. ФАКТЫ 3
�Вторник, 25 июля 2017 г.
Это интересно
Сети все возрасты покорны
Костанайские пенсионеры учатся мобильной грамотности Они «чатятся», делают селфи и совершают покупки в интернете. Помимо этого, пенсионеры осваивают социальные сети и учатся скачивать и работать в различных приложениях. Пятидневный бесплатный курс «Апашки, аташки и смартфон», организованный в рамках масштабного проекта по мобильной грамотности «Digital Life», завершился в Костанае. Он вызвал большой интерес у мужчин и женщин старше 50 лет. Как рассказала «НК» 69-летняя Макпал Мананова, сенсорный телефон у нее появился несколько лет назад, однако кроме как «принять вызов» и «отклонить» его, она ничего не могла делать. Внуки категорически отказывались обучать ее пользоваться смартфоном. - Когда я узнала про курсы, мигом примчалась сюда и села за парту. Здесь
К сведению
Нет сигнализации штраф Ужесточено наказание за небрежное обращение с огнестрельным оружием
Штраф за отсутствие системы GSM-сигнализации на сейфах с оружием составит 15 МРП. Об этом корреспонденту «НК» сообщила начальник отдела лицензионно-разрешительной системы УВД г. Костаная Елена Семиволова. - Постановлением Правительства РК от 13 мая 2017 года №260 установлены дополнительные требования по обеспечению сохранности гражданского и служебного оружия и патронов к нему. Теперь его владельцы Один урок по освоению телефонов длится около полутора часов | Фото Алексея КРАСНОВА обязаны оснастить свои сейфы сертифицированной синерка Нина Егорова. ложения, а также делать все подробно и ясно объстемой GSM-сигнализации, Мастер-классы и курсы ясняют, - улыбаясь, говорит селфи. которая сможет передавать обучения для бабушек и - На различных торжеженщина. – Я хочу самосигнал тревоги на мобильдедушек с успехом прошли ный телефон, - рассказала стоятельно скачать на свой ствах я постоянно всех фотографирую, поэтому ме- в Казахстане в прошлом телефон Skype и WhatsApp, Семиволова. году. Цель проекта «Digital чтобы общаться с родствен- ня нет на многих снимках. Датчик оповещения Life» — повысить осведомниками, проживающими за Это сильно расстраивает, можно установить как в ленность широких слоев ведь не остается никакой рубежом. Буква населения о возможностях памяти от того или иного А однокурсники Макпал события. Чтобы это все ис- и преимуществах, которые Манановой учились скаоткрывают смартфоны и править, я решила купить чивать фильмы на телефон себе планшет с двухсторон- мобильные приложения. и планшет, оплачивать ней камерой. Буду делать коммунальные услуги с Валерия ВАХНЕНКО помощью мобильного при- селфи, - рассказала пенсио-
Александр КУЗЬМИЧЕВ
закона
Альтернативное решение
Культура
«Караван дружбы» по-новому
В Костанае при конфликтах стали чаще прибегать к медиации
По словам председателя Костанайского городского суда Мурата Найманова, в этом году активизировалась работа по применевыезд с благотворительным нию института медиации висты этнокультурных Зульфия Набиева. - И Творческий десант поконцертом в Федоровский объединений. если в прошлые годы мы при рассмотрении гражбывал в гостях в РудненВ этом году в Доме Друж- дом-интернат для преставыезжали с концертной данских дел. Так, в январеском доме-интернате для бы были образованы два во- релых и инвалидов. Также июне прошлого года было престарелых и инвалидов. программой в районы и выступали в домах культу- кальных коллектива: «АНК» приглашаем всех костанай- рассмотрено 155 дел. По Концертная програмцев, гостей города 30 июля, итогам первого полугодия ры, то в этом году решили и «Вольница», в состав ма была организована в которых вошли представи- в 18 часов в Сити-центр, количество гражданских рамках республиканского сменить целевую аудитогде состоится большая тели разных этнокультуррию, локацию и органидел, рассмотренных с проекта «Большая страна применением медиации, – большая семья», который зовать череду благотвори- ных объединений, поэтому праздничная программа и репертуар разнообразны. «Этнолето-2017», посвящен- составляет 177, рост по тельных мероприятий. призван способствовать ная Международному дню Рудничане, только заслыСвой первый концерт сравнению с аналогичным укреплению межэтничедружбы. Тот, кто придет на периодом прошлого года шав знакомую мелодию, ского согласия, единства и творческий десант Дома наш концерт в национальтут же подхватывали ее и 12,4%. взаимопонимания в казах- Дружбы провел на сцене костанайского парка куль- подпевали артистам. После ной одежде, с этноэлеменС начала года с заключестанском обществе. тами в своем образе, получасового концерта благотуры и отдыха, посвятив нием мирового соглашения - Мы уже второй год чит памятные сувениры от рассмотрено 28 дел, с придарные слушатели выразиреализуем данный проект, его Дню столицы. После Дома Дружбы, – отметила ли общую просьбу, чтобы артисты отправились в менением партисипативраньше он именовался ной процедуры - 2 граж«Караван дружбы», - гово- Рудненский дом-интернат Дом Дружбы приехал к ним Зульфия Набиева. для престарелых и инвали- на День пожилого человека. данских дела. рит руководитель отдела Дарья ЩЕРБАКОВА - Сейчас мы планируем дов, где выступили актиКоличество дел, рассмаКГУ «Қоғамдық келісім» триваемых горсудом, увеГерой нашего времени личилось на 37 процентов. Как сообщил Мурат Найманов, согласно статистике по гражданским делам, люди стали больше доверять
Областной Дом Дружбы провел благотворительный концерт
«Я выполнял свой долг»
Пожарного, спасшего восемь человек из огня, хотят наградить
Руководство костанайской пожарной части №1, где трудится герой, характеризует его как грамотного, ответственного и исполнительного сотрудника. Оно намерено рекомендовать Аслана Нурмаганбетова к награде. Как рассказали в ПЧ №1, 27 апреля на пульт части поступил тревожный звонок. Спасателям сообщили, что в магазине «Атлант», располагающемся по ул. Тәуелсіздік, горит электрощитовая, а также мебель, пластмассовая тара, деревянные конструкции, было сильное задымление. В ходе тушения пожара выяснилось, что в подвальном помещении находятся люди. Нужно было дей-
комнате, где находится сейф, так и на сам сейф снаружи или внутри. Если семья уезжает в отпуск, то мобильный номер, на который придет сигнал тревоги, можно передать родственнику. По словам Елены Семиволовой, стоимость системы GSM-сигнализации - от 12,5 до 30 тысяч тенге. Установить ее владельцы оружия обязаны до 1 августа 2017 года. Если этого не будет сделано, нарушителям придется заплатить штраф в размере 15 МРП. Об установке сигнализации необходимо уведомить сотрудников ОВД. Также запрещено хранить в сейфе вместе с оружием золотые изделия, деньги и ценные бумаги.
- Даже не знаю, как эта новость просочилась в СМИ. Я просто выполнял свою работу, это мой долг, - скромно говорит Аслан. – Тогда был обычный день, я заступил на смену. Ближе к вечеру нам сообщили о пожаре в магазине, мы выехали туда. Когда я узнал, что из подвального помещения не могут выбраться люди, так как входной проем был весь в огне, стал искать другие выходы. Пришлось взлоАслан Нурмаганбетов спасает людей на протяжении мать запасную железную 11 лет | Фото предоставлено УЧС г.Костаная дверь. Сотрудники магазина направили в адрес храброго ствовать оперативно, ведь тов. С помощью шанцевого пожарного благодарственкаждая секунда на счету. инструмента он вскрыл женое письмо. Инициативу взял в свои лезную дверь и спас восемь руки сержант гражданской человек. О своем поступке Валерия ВАХНЕНКО защиты Аслан Нурмаганбеон никому ничего не сказал.
правосудию. Увеличился показатель дел, рассмотренных с вынесением судебного приказа. Как известно, приказное производство занимает меньше времени, не требует вызова сторон. В первом полугодии 2017 года вынесено 5769 судебных приказов, тогда как за аналогичный период прошлого года количество судебных приказов составляло 3612. - Костанайским городским судом проводится соответствующая разъяснительная работа по широкому распространению альтернативных способов разрешений споров. Судьи активно применяют примирительные процедуры, предлагая сторонам закончить спор примирением, - сообщил на брифинге Найманов. Александра СЕРГАЗИНОВА
Прогноз
Жара и град? Теплая погода сохранится в Костанае до конца недели При этом, по информации инженера-синоптика филиала РГП «Казгидромет» по Костанайской области Ирины Жиляевой, возможны дожди, град и усиление ветра. - Если раньше мы могли четко сказать, что область находится под влиянием циклона или антициклона, то сейчас этого сделать не можем. Градиенты температуры воздуха и давления одинаковые. В связи с этим погода может меняться ежечасно, - говорит инженерсиноптик.
Несмотря на переменчивую погоду, метеорологи утверждают, что конец июля будет достаточно теплым. Ночная температура воздуха в период с 25 по 30 июля составит 10-15 градусов тепла, по югу до +20. Днем столбик термометра поднимется до 25-30 градусов тепла, местами до +35. - Ожидаются кратковременный дождь, град и усиление ветра при грозе до 15-20 м/с, - сообщила Жиляева. Валерия ВАХНЕНКО
4 ИНФОРМАЦИОННЫЙ ОТДЕЛ
Вторник, 25 июля 2017 г.�
Служба по контракту Воинская служба по контракту – это особый вид государственной службы. Одной из приоритетных задач в нашей стране является набор на воинскую службу по смешанному типу, в том числе по контракту. В настоящее время в Костанайской области в местных органах военного управления ведется агитационная работа по разъяснению набора на воинскую службу по контракту в воинские части Министерства обороны. При отборе на контрактную службу обращается внимание на состояние здоровья, на уровень образования, моральнопсихологическую устойчивость, желание посвятить себя службе Отечеству. В настоящее время наше государство сделало все, чтобы военнообязанные, призванные на воинскую службу по контракту, обеспечивались стабильным денежным довольствием, обеспечивались за счет государства вещевым имуществом, имели право на проезд за счет государства на железнодорожном, воздушном, водном и автомобильном транспорте при перемещении по службе. Все это прописано в законе Республики Казахстан «О воинской службе и статусе военнослужащих». Детям военнослужащих по контракту местные исполнительные органы предоставляют вне очереди места в детских дошкольных учреждениях по месту жительства, выплачивается материальная помощь при рождении ребенка, при вступлении
в брак, в случае смерти близких родственников. Военнослужащие по контракту и члены их семей на период прохождения службы обеспечиваются жилищем за счет государства, выплачивается компенсация за найм (аренду) жилья и за расходы на коммунальные услуги. Военнослужащие по контракту, прослужившие не менее восьми лет в календарном исчислении, имеют право на возмещение затрат на обучение в гражданских вузах в размере 50% за счет средств государства. Президентом Республики Казахстан Нурсултаном Назарбаевым на торжественном собрании 7 мая 2017 года в честь 25-летия со Дня образования Вооруженных сил Республики Казахстан было принято решение повысить должностной оклад военнослужащих по контракту. Департамент по делам обороны Костанайской области Министерства обороны Республики Казахстан производит набор кандидатов для прохождения воинской службы по контракту в военные подразделения Вооруженных сил Министерства обороны Республики Казахстан на должности солдат, матросов, сержантов и старшин. Кандидаты должны соответствовать следующим требованиям: • Иметь гражданство РК. • Обладать необходимыми личными, моральными и профессиональными качествами, уровнем образования, годные по состоянию здоровья к воин-
ской службе • Быть не моложе 18 лет и не позднее достижения ими предельного возраста состояния на воинской службе. На воинскую службу по контракту не принимается лицо: • Признанное судом недееспособным или ограниченно дееспособным • лишенное судом права занимать государственные должности в течение определенного срока • имеющее судимость, не погашенную или не снятую в установленном законном порядке. • уволенное по отрицательным мотивам с государственной или воинской службы, из специальных государственных органов, правоохранительных органов, судов и органов юстиции. Сегодня воинская служба по контракту – это перспективно, престижно и выгодно. Это достойная заработная плата, получение жилья, а также оплата за найм (аренду) жилья за всех членов семьи, полное государственное обеспечение, бесплатное медицинское обслуживание, детям военнослужащих предоставляются вне очереди места в детских дошкольных учреждениях, возможность получения высшего образования. По всем вопросам вы можете обратиться в сборный пункт набора военнослужащих по контракту Департамента по делам обороны Костанайской области по адресу: г. Костанай, ул. Урожайная, 18 (район КСК), тел.: 55-92-98.
Порядок предоставления сведений об отсутствии задолженности по таможенным платежам Относительно предоставления Сведений об отсутствии задолженности по таможенным платежам, при прекращении деятельности налогоплательщика, сообщает следующее. С 1 июля 2017 года в соответствии с Законом Республики Казахстан «О государственной регистрации юридических лиц и учетной регистрации филиалов и представительств» от 3 декабря 2015 года № 432-V ЗРК внесены изменения в наименование учетной формы «Сведения об отсутствии (наличии) задолженности, учет по которым ведется в органах государственных доходов». В этой связи при получении от органов юстиции запроса об
отсутствии (наличии) задолженности, при прекращении деятельности налогоплательщика, помимо действующих проверок по исполнению всех налоговых обязательств, согласно Приказу НК МФ РК от 25.12.2013 года № 404 «Об утверждении Регламента работы налоговых органов по предоставлению сведений об отсутствии (наличии) налоговой задолженности по обязательным пенсионным взносам, обязательным профессиональным пенсионным взносам и социальным отчислениям, при прекращении деятельности юридического лица и филиала (представительства) иностранного юридического лица», проводится проверка
15 июля 2017 года на 70-м году жизни вследствие продолжительной болезни ушла из жизни Оспанова Айша Султановна, профессор, преподаватель французского языка и основатель Французского культурного центра в КГПИ, вице-президент Национальной Ассоциации учителей и преподавателей французского языка Республики Казахстан. Айша Султановна являлась Послом Мира и международно-
го сотрудничества, она много сделала для сближения культуры Франции и Казахстана. Она была истинным патриотом и настоящим гражданином. Родилась Айша Султановна 6 декабря 1947 года в селе Чапаевка Северо-Казахстанской области в семье известного и авторитетного человека в своем регионе. После окончания средней школы училась в Алматы в педагогическом институте иностранных языков (ныне Казахский университет международных отношений и мировых языков имени Абылай хана). В 1970 году начала педагогическую деятельность в Костанайском государственном педагогическом институте и до последних дней проработала в родном вузе. Айша Султановна проводила огромную организаторскую работу по разработке и внедрению современных технологий обучения французскому языку учащейся
неисполнения обязательств также по таможенным налогам, сборам, пошлинам, пеням. Таким образом, налогоплательщику нет необходимости обращаться в Департамент государственных доходов по Костанайской области с заявлением на выдачу справки об отсутствии задолженности по таможенным платежам. Сведения об отсутствии задолженности по налогам и таможенным платежам с 01 июля 2017 года предоставляются в электронном виде по запросу Министерства юстиции в течение 3 рабочих дней. Управление государственных услуг ДГД по Костанайской области
и студенческой молодежи, а также по научному росту преподавателей кафедры, повышению методического уровня молодых специалистов. За заслуги в области образования и воспитания студенческой молодежи имеет ряд правительственных и зарубежных наград: «Отличник просвещения КазССР», «Почетный работник образования РК», Обладатель медали «Ы. Алтынсарин», кавалер Ордена Французской Республики «Академические пальмы», она занесена в книгу Почета КГПИ. Ею написаны книги, научные статьи и доклады по межкультурному взаимодействию и подготовке педагогов. Коллектив Костанайского государственного педагогического института скорбит по поводу безвременной кончины Айши Султановны. Ее идеи по пропаганде французского языка будут продолжены учениками.
Медицинское страхование Одной из важнейших задач государства сегодня является создание системы охраны здоровья и социального обеспечения, гарантирующей всем гражданам свободно доступную квалифицированную медицинскую помощь, независимо от социального положения и уровня доходов. В этой связи чрезвычайно значимо подписание Президентом РК Закона Республики Казахстан «Об обязательном социальном медицинском страховании» от 16 ноября 2015 года. Этот закон основывается на Конституции Республики Казахстан и иных нормативных правовых актах Республики Казахстан. Медицинское страхование на сегодняшний день весьма мобильная система товарно-рыночных отношений, где в качестве товара выступает конкретная медицинская услуга, а покупателем является государство, предприятие, гражданин. Таким образом, с 1 июля 2017 года государство, работодатели, работники и самозанятое население начали перечислять взносы за обязательное медицинское страхование в «Фонд социального медицинского страхования». Данный фонд представляет собой некоммерческую организацию, производящую аккумулирование отчислений и взносов, а также осуществляющую закуп и оплату услуг субъектов здравоохранения, оказывающих медицинскую помощь в объемах и на условиях, предусмотренных договором закупа медицинских услуг. Государственное регулирование системы обязательного социального медицинского страхования осуществляют - прави-
тельство Республики Казахстан, уполномоченный орган, местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы. Взносы за обязательное медицинское страхование производятся: - государством с 1 января 2018 года - 3,75 процента от объекта исчисления взносов государства; с 1 января 2019 года 4 процента от объекта исчисления взносов государства; с 1 января 2022 года - не менее 4, но не более 5 процентов от объекта исчисления взносов государства; - отчисления работодателями за работников с 1 июля 2017 года - 1%, с 1 января 2018 года – 1,5%, с 1 января 2020 года - 2%, с 1 января 2022 года - 3%; - работниками за себя с 1 января 2019 года - 1%, с 1 января 2020 года - 2%; - получатели социальных выплат на случай потери работы из Государственного фонда социального страхования с 1 января 2019 года – 1% от суммы назначенной социальной выплаты на случай потери работы, с 1 января 2020 года - 2%; - индивидуальные предприниматели, частные нотариусы, частные судебные исполнители, адвокаты, профессиональные медиаторы, физические лица, получающие доходы по договорам гражданско-правового характера, с 1 июля 2017 года – 5% от объекта исчисления взносов. Взносы граждан, выехавших за пределы Республики Казахстан, а также иных плательщиков устанавливаются с 1 января 2018 года в размере 5 процентов от объекта исчисления взносов.
www.top-news.kz WhatsApp «НК» +7-776-000-66-77
С каждым годом размер ставок будет увеличиваться. Отчисление производится в Фонд социального медицинского страхования от дохода (заработной платы). Здесь надо отметить, что государство будет платить только за граждан: дети; многодетные матери; участники и инвалиды ВОВ; инвалиды; лица, зарегистрированные в качестве безработных; лица, обучающиеся по очной форме обучения; лица, находящиеся в отпуске в связи с рождением, усыновлением (удочерением) ребенка; неработающие беременные женщины, а также неработающие лица, фактически воспитывающие ребенка до достижения им возраста трех лет; пенсионеры; военнослужащие; сотрудники специальных государственных органов; сотрудники правоохранительных органов; лица, отбывающие наказание по приговору суда в учреждениях уголовно-исполнительной системы; лица, содержащиеся в изоляторах временного содержания и следственных изоляторах. Таким образом, социальное медицинское страхование должно охватывать практически все население и удовлетворять основные первоочередные проблемы. Внедрение обязательного медицинского страхования приведет к усилению материально-технической базы лечебных заведений, конкуренцию государственным больницам составят частные клиники, которые по страховке также будут лечить население. Все вышеуказанное должно привести к улучшению качества оказываемых медицинских услуг. С.ДОНЕНБАЕВ, руководитель УГД по г. Костанаю
Итоги аудиторских мероприятий, проведенных Департаментом внутреннего государственного аудита по Костанайской области за 1 полугодие 2017 года Департаментом внутреннего государственного аудита по Костанайской области за 1 полугодие 2017 года проведено 177 аудиторских мероприятий, в ходе которых охвачено 126 объектов аудита. Установлены нарушения бюджетного законодательства в сумме 705,2 млн тенге, в том числе: финансовые нарушения – 179,1 млн тенге и нарушения процедурного характера – 526,1 млн тенге. Кроме того, установлены нарушения соблюдения законодательства о государственных закупках на общую сумму –
4 225,9 млн тенге, в том числе влияющие на итоги государственных закупок – 3 548,5 млн тенге. Принятыми мерами по итогам аудиторских мероприятий из нарушений, подлежащих восстановлению и возмещению в бюджет в сумме 176,4 млн тенге, восстановлено и возмещено – 121,4 млн тенге или 68,8%. В соответствии с Кодексом Республики Казахстан «Об административных правонарушениях» наложено административных взысканий на 6 должностных лиц на общую сумму штрафа
726,08 тыс. тенге. За допущенные нарушения привлечены к дисциплинарной ответственности 103 должностных лица. В правоохранительные органы направлено 8 материалов аудита на сумму 269,7 млн тенге. По результатам камерального контроля соблюдения законодательства о государственных закупках направлено 987 уведомлений на сумму 27 213,3 млн тенге. Департамент внутреннего государственного аудита по Костанайской области
Итоги деятельности Департамента внутреннего государственного аудита по Костанайской области за І полугодие 2017 года в сфере законодательства о государственных закупках В соответствии со ст.16 Закона Республики Казахстан «О государственных закупках» от 04.12.2015г. №434 уполномоченный орган осуществляет контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о государственных закупках, в том числе камеральный контроль. Так, по результатам камерального контроля по 1208 процедурам направлено 995 уведомлений на устранение нарушений в сфере законодательства о государственных закупках на сумму 27 471 065,3 млн.тенге, которые исполнены в полном объеме. Из них по 977 процедурам
отменены итоги закупок на сумму 10 032 945,6 млн.тенге, по 76 пересмотрены итоги закупок на сумму 11 895 622,1 млн.тенге, по 155 лотам закупки приведены в соответствие с требованиями законодательства о государственных закупках путем внесения изменения в конкурсную документацию на сумму 5 542 497,6 млн. тенге. Также поступило 404 обращений юридических и физических лиц по вопросам соблюдения законодательства о государственных закупках, по результатам рассмотрения которых были приняты соответствующие меры
Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон/факс приемной директора 8 (7142) 54-27-53 ТОО «Газета «Наш Костанай» Регистрационное свидетельство №12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министерством культуры и информации Республики Казахстан. Собственник: ТОО «Газета «Наш Костанай». Издается с августа 1990 г. при поддержке акима города.
�№58 (2966)
Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область. Газета выходит 2 раза в неделю. И.о.директора: М. Хазез. Тел. 54-27-53. Главный редактор: О. Лукаш. Тел. 39-17-46. Шеф-редактор: Оразалы Жаксанов. Тел. 54-62-75. Корреспонденты: 54-05-75, 39-41-13, 39-26-83. Бухгалтер: 54-69-71.
об отмене, пересмотре итогов или об отказе в удовлетворении жалобы. Наряду с этим на постоянной основе направляются в Комитет внутреннего государственного аудита МФ РК предложения по совершенствованию законодательства о государственных закупках, проводятся и будут проводиться семинары по предупреждению и недопущению заказчиками нарушений в сфере законодательства о государственных закупках.
А. ЖАРКЕЕВА, заместитель руководителя
gazeta@top-news.kz
Отдел подписки: 53-39-13. Отдел рекламы: 54-03-01. Верстка и дизайн: Алина Сушко, Виталий Клец. Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО «Костанайполиграфия», г. Костанай, ул. Мауленова, 16. Объем - 2 печатных листа. Тираж номера - 2970. Заказ №1425.
При перепечатке ссылка на «НК» обязательна. Мнение авторов публикаций может не совпадать с точкой зрения редакции. Подписной индекс: К-315. ® - материал публикуется на правах рекламы. Ответственность за содержание рекламы и объявлений несет рекламодатель.
ӨМІР САПАСЫ ҮШІН Мемлекетіміз қашанда жергілікті жерлерге көп көңіл бөліп келеді
Сейсенбі, 25 шілде 2017 ж.
6 бет
gazeta@top-news.kz
www.top-news.kz
ТУҒАН ЖЕРГЕ ТУЫҢДЫ ТІК
ЕРЕКШЕ ЖЫЛҚЫ БАҒЫП ОТЫРҒАН
Қазақ елінде тәуелсіздігімізді нығайтып, оның баянды болуына бүкіл саналы өмірін арнаған Берік Бекжанов жайлы толғаныс
Тарандық азамат Кенжетай Жұбанышев туралы сөз
7 бет
8 бет
Рухани жаңғыру
Тарихи атау берілген дұрыс Елді-мекендер мен көшелердің атауы жаңғыртылады
Елбасының биылғы жылдың басында жарияланған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында қазақ халқының көне мұралары мен ұлттық кодын сақтау жанжақты баяндалған болатын. Осы орайда Қостанай өңірінде бірталай игі бастама қолға алынуда. Ұзақ жылдар бойы жергілікті тұрғындарды мазалап жүрген Тобыл өңіріндегі ұмыт болған көне жер-су, көше аттарын қайта түлету үшін біршама жұмыс атқарылып жатыр. Оған облыстық тілдерді дамыту басқармасының ономастика және көрнекі ақпараттар мониторингі бөлімі ұйытқы болуда. Жоғарыда аталған бөлімінің басшысы Жарасхан Наурызбаевтың айтуына қарағанда, қаламыздағы Павших Борцов көшесі Шайсұлтан Шаяхметовтың атын иеленді. Осылайша алдағы уақытта басқа да көшелердің аттары жаңартылатын болады. Бүгінгі таңда Қазақ көшесіне Әбілсай деген бұрынғы атын қайтару мақсатында жұмыстар жүргізіліп жатыр. Облысымыздың көптеген аудандарындағы көше
аттары өзгертілді. Мысалы, Әулиекөл ауданында 7 көшенің атауы өзгерген. Ондағы Ленин Шақшақ Жәнібек, ал Пролетарская-Ерік Асанбаев, Октябрьская -Саржетім Қарабалуан батыр, Автомобилистов –Астана, Юбилейная -Бәй-
көшесі Е.Жамбыршин болып бекітілді. Ал Новый көшесі Әмреш Дәрменов деген атауға ауыстырылды. Алтынсарин ауданындағы Обаған ауылындағы Юбилейная көшесі Сергей Амеличкин көшесі болып өзгертілді. Өңіріміздегі көшелер мен елді-мекендердің атауын өзгерту оңай шаруа емес. Көптеген ізденіс пен ждақаттылықты талап етеді. Бұл мәселеде көбінесе аға буын өкілдері белсене атсалысуда. Өйткені, олар мәнін жоғалтпаған тарихи маңызы бар атауларға ауыстырған жөн деп санайды. «Қаламызда көшелердің атын өзгертіп, тарихи атаулар бергені өте дұрыс деп есептеймін. Өйткені, тәуелсіздігімізге биыл 26 жыл толды. Осы уақыттың ішінде әлі бұрынғы саясаттың ізі болып отырған көптеген көшелердің атаулары бар. Мысалы, маған қазірдің өзінде 40 лет Октября, 50 лет Октября деп аталатын көшелірдің бары қатты мазалайды. Біздің көшеКөшелерге тарихи атаулар берілуде | Суретті түсірген Александр ОТКИН лер мен елді-мекендерге атын беруге лайықты Құдайқұл Ордабаев көшесі қайталанбас тұлғаларыкөшелеріне Атбай батыртерек, Жемелей -Байқұлақ мыз жеткілікті. Солырдың болып өзгертілді. Үстіміздың есімі берілді. Рудбатыр, Северная -Мұқаш есімдерімен аталғаны жақдегі жылы Қостанай ауданый қаласындағы аты жоқ Тойқожаұлы көшелеріне сы емес пе. Кейбір көшенындағы Затобол кентінкөшеге Амангелді Жанауыстырылған. лердің бұрынғы атауларын дегі Калинин көшесі ТәуСонымен қатар Сарыкөл теміров деп аталды. елсіздік көшесі деген жаңа жаңғыртудың да пайдасы Федоров ауданындағы ауданында Ленин Тәуелзор деп ойлаймын», – дейатқа ие болды. Степная көшесіне-Касіздік, Куйбышев АстаСондай-ақ, Ұзынкөл ауда- ді қала тұрғыны, тыл ардамалидден Жиентаевтың на , 50 лет Октября Тәтіқагері Балғабай Ақышов. нындағы Центральный есімі берілді. Заводская ра жыраудың, Юбелейная
Көпшіліктің назарына
«ЭКСПО-2017»
Көпшіліктің көңілінен шыққан көрме Оған келушілердің саны артуда Астанада өтіп жатқан халықаралық «ЭКСПО-2017» көрмесі көпшіліктің қызығушылығын тудырып отырғаны жасырын емес. Бүгінде астанамыздың көшелерінде шаһардың келбетіне тамсанып жүрген шет ел азаматтарын кездестіруге болады. Осынау тарихи оқиға оған барғандардың есінде ұзақ сақталатыны анық. Әлемнің түкпір-түкпірінен шетелдік азаматтар ағылып келіп жатқан көрмеге жергілікті тұрғындар да үлкен ықлас танытып отыр. Бүгінде еліміздің барлық аймағынан
жұмысынан қолдары босаған бетте Астанадағы «ЭКСПО-2017» көрмесін тамашалауға ағылғандардың санында шек жоқ. Бір айдың ішінде «ЭКСПО-2017» Халықаралық мамандандырылған көрмесін тамашалауға келушілердің саны миллионнан асып отыр. Әсіресе, «ЭКСПО-2017» көрмесінің басты символы – «Нұр Әлем» павильоны жұртшылықтың таңдайын қақызуда. Оның диаметрі – 80, ал биіктігі – 100 метр. Павильонда ересектер мен балаларға арналған танымдық экспози-
циялар өте көп. Тек «сфераны» аралауға жарты күніңіз кетеді. Осынау керемет көрмені барып аралап, тамашалап келген жерлестеріміздің бірі Шарбану Ақышованы сөзге тартқанымызда, ол былай дейді. - Биылғы жазғы демалысымда «ЭКСПО-2017» көрмесін тамашалап келдім. Отағасы екеуіміз сәнді де көркем Астанада емір-еркін қыдырып қайтты. Аталмыш көрме маған қатты ұнады. Іші де сырты да өте әдемі екен.
Жаңа электрондық оқулық жасалды Жуырда Қостанай полицейлері «Өрлеу» біліктілікті көтеру ұлттық орталығымен бірлесіп, «Орта мектеп мұғалімдеріне арналған ЖЖЕ бойынша цифрлық ресурс» инновациялық жобасын таныстырды. Аталмыш инновациялық жоба бойынша жасалған электронды оқулықтың пайдасы өте зор. Бұл оқулықта жолда жүру ережесін электронды түрде үйретуге болады. Сондай-ақ уақытының көбін компьютердің алдында өткізетін балалар үшін электронды оқулық өте ыңғайлы болып отыр. Оны мұғалімдер ғана
емес, ата-аналар да қолдана алады. Жоба авторларының бірі «Өрлеу» біліктілікті көтеру ұлттық орталығының Қостанайдағы филиалының директоры Марионелла Слесарь аталған ресурстың инновациялық екенін атап өтті. Бұдан былай жолда жүру ережесі балаларға қызықты әдіспен үйретіледі. Бұл құрылғыға Қостанай облысы ІІД Жергілікті полиция қызметі қолдау білдіріп, оны оқу процесіне енгізуде көмектесетін болды. Осынау оқулықтың арқасында балалардың жол-
да жарақаттану санын азайтып, тұрғындарды жолда жүру қауіпсіздігіне үйрететін болады. Қазіргі уақытта қазақ және орыс тілдерінде буклет шығарылды, оған қосымша бағдарламасы бар дискілер тіркелген. Алдағы уақытта бұл электронды оқулықтар Қостанай облысының ғана емес, республика мектептеріне де таратылмақ. Сонымен қатар оны «Өрлеу» орталығының сайтынан да жүктеп алуға болады. Бетті дайындаған Аягөз КӘКІМЖАНОВА
6 ТІРШІЛІК ТҮЙІНІ
Сейсенбі, 25 шілде 2017 ж.�
�№58 (2966)
Өңірлерді дамыту
Өмір сапасы үшін
Мемлекеттік бағдарламаның маңызы зор Мемлекетіміз қашанда жергілікті жерлерге көп көңіл бөліп, онда тұрып жатқан жандардың өмірінің қолайлы, тұрмысының ыңғайлы болу бағытында біршама игілікті істер тындырып жатыр. Солардың бірі жан-жақты және тыңғылықты жасалынған «Өңірлерді 2020 жылға дейінгі дамытудың» мемлекеттік бағдарламасын айтуға әбден болады. Аталмыш бағдарлама елімізді тиімді аймақтық ұйымдастыруды қалыптастыру арқылы өңірлердің әлеуметтік-экономикалық қуатын дамыту, экономикалық өсудің орталықтарында халық пен капиталды жинақтауды ынталандыру мақсатында дүниеге келген. Ол халықтың тұрмысының
жұмыс істеудеміз. 2016 жылы облыс оралығындағы Железнодорожная көшесіндегі 4 көпқабатты үйге 11миллион 794 мың теңге тұратын жөндеу жұмыстары жүргізілді. Сондай-ақ Станционная көшесі, №78 үйге 18 миллион 20 мың теңгенің, Узкоколейная көшесі №4,1 үйге 9 миллион 888 мың теңгенің, Баймағамбетов көшесі, №162 үйге 13 миллион 489 мың теңгенің осындай жұмыстары атқарылды. Биылғы жылы Өңірлерді дамыту бағдарламасы бойынша жалпы сомасы 56 миллион 288 мың теңге Жөндеу жұмыстары жүргізілуде | Суретті түсірген Алексей КРАСНОВ болып есептелінетін 3 көпқабатты үй жөнделінді. Атап айтар болсақ, Рабочая шеңберінде жалпы сомасы сапасын көтеруге (тіршілікті қуатына сәйкес өңірлерді көшесі, №180 үйді жөндеу дамытуға бағытталған. Соны- 1106 миллиард 136 миллион қамтамасыз етудің инмен қатар нарықтық негізде теңге болатын 64 көпқабатты жұмысына 11 миллион 159 фрақұрылымын—энергия мың теңге, осы көшедегі тұрғын үйлер жөнделді. сипаттағы олардың ішкі ұйжәне жылу көздері, газбен, №174 үйге 19 миллион 384 2016 жылдан бастап осы ымдастыру, өзін-өзі ұйымдажылу және электр энергимың теңге, №180 үйге 17 стыруға көшуге ықпал ететін уақытқа дейін аталмыш ясымен жабдықтау, сумен миллион 392 мың теңге жұммемлекеттік бағдарлама әкімшілік-құқықтық және қамтамасыз ету мен суды салынды. Осымен қатар 10 бойынша күрделі жөндеу экономикалық сипаттағы бөлу), өңірлердің экономижұмыстары қайтармалы қар- миллион 345 мың теңге тұрашараларды айқындайды. калық қуатын арттыруға, 2001 мен 2017 жылдардың жы есебінен жүргізіліп келді. тын Бородин көшесі, №170 сондай-ақ олардың функцияүйдің жөндеу жұмыстары Қазір де осындай әдіспен лық типі мен экономикалық аралығында осы бағдарлама
аяқталып қалды. Сондай-ақ биылғы жылы қолда бар қайтармалы қаржы есебінен Дзержинский көшесі, №39, Әл-Фараби даңғылы, №132 және Вокзальная көшесі, №2 тұрғын үйлеріне күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу жоспарланып отыр. Аталмыш бағдарлама шеңберінде үйлерге жүргізілген жөндеу жұмыстары олардың сырт бейнесін бейнесін ғана емес, сондай-ақ техникалық жағдайын да жақсарты. Мұның өзі сондағы пәтер иелерініің көңілінен шығып, оларды риза етті. Сонымен қатар әлгіндей пәтерлердің бағасын да біршама көтерді. «Өңірлерді 2020 жылға дейінгі дамытудың» мемлекеттік бағдарламасы алдағы уақытта да жүйелі түрде жүзеге асырылып, тұрғындарды қуанта береді.
Қаперіңізде жүрсін
Нашақорлық-қауіпті індет
Білгеннің артықтығы жоқ
Баршамыз болып қолға алсақ
Заңдағы жаңа ережелер
Бұл құбылысты ауыздақтауға болады
Кейінгі кездері экстремизм мен террорлық қауіптің күшеюіне байланысты елімізде осы мәселенің кейбір түйіндерін шешуге бағытталған заңнамаға бірталай өзгерістер енгізілді. Әсіресе халықтың көші-қоны туралы заңы мен әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексте біршама жаңа шарттар мен ережелер бар. Оған азаматтардың уақытша тұруы тәрізді түсінік енгізіліп,көші-қон ережелерін сақтамаған адамдар салынатын айыппұлдың көлемі ұлғайтылды. Мәселен, өзге өңірге бір айдан астам уақытқа келген ішкі мигранттар (оған шетелден келген азаматтар да жатады) 10 күнтізбелік күн ішінде халыққа қызмет көрсету орталығына келіп тіркелуі тиіс. Бұл орайда бұрынғы тіркелінген жерінен есептен шығудың қажеті жоқ. Уақытша тіркелудің мерзімі бір жылға дейін. Ал енді уақытша тіркелуден босатылатындар кімдер? Олар ең алдымен 16 жасқа дейінгі балалар. Сосын мүмкіндігі шектеулі жандар. Емделу орындарында жатқан сырқаттар. Олар кейде ауруханада айлап жатуы да мүмкін ғой. Бұған вахталық әдіспен жұмыс істейтіндер де жатады. Осы орайда қолданылатын жаза туралы да айта кеткен жөн. Егер мәселен, қандай да адам әлгі айтылған 10 күн ішінде тіркелуге үлгірмей қалса, әйтсе де оны бір ай ішінде істеп үлгірсе, ондайларға тек ескерту жасалады. Ал айдан асса да жайбарақат жүріп алса, онда7 айлық көрсеткіш көлемінде айыппұл төлеуге әзірлене бергені жөн. Ондай адам тұрып жатқан үйдің иесі да жазасыз қалмайды. Оған 10 айлық көрсеткіш көлемінде айыппұл салынады.
Нашақорлық қоғамдағы бір созылмалы сырқат секілді. Оны емдеудің жолы бұрмалаң да ауыр. Осынау кесапат дерттен арылу үшін бәріміз де «бір қолдан жең, бір жағадан бас шығарып» дегендей жұмыла кіріспесек, ешуақытта жеңіске жете алмасымыз анық. Демек, қай-қайсымыз да оны көрмегенсіп, болмаса естімегенсіп, құлағымызды тарс жауып алсақ, ол пәле күні ертең сіздің де есігіңізді қақпасына кім кепілдік бере алады. Қазақ атамыз «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деп бекер айтпаған ғой. Сол секілді бұл дертке ұшырағандарды жүйелі түрде емдеумен қатар, ертеңгі өскелең ұрпақтың осынау қауіпті де қатерлі жолға түсіп кетпеуін қатаң қадағалаудың мәні зор. Бүгіндері көзі ашық, көкірегі ояу әрбір адам нашақорлықтың қоғам үшін қандай күрделі проблемаға айналып отырғандығын жақсы түсінеді. Онымен күрестің ең тиімді тәсілі— алдын алу шаралары болып табылады. Бұл шаралар бүкіл қоғамда ғана емес, сондай-ақ әрбір отбасында жүргізілуі тиіс. Ата-аналар өз балалары мен олардың қарым-қатынас жасап жүрген жандарды да қатаң қадағалауы шарт. Олардың жүріс-тұрысы күмәнді адамдармен араласуына тиым салып, көшенің теріс ықпалынан қорғауы қажет. Бір жағынан балаларға көп күш салмай, екінші жағынан олардың көшеде бос сандалып жүрмей, өздеріне қызғылықты іспен айналысуына жағдай туғызуы керек. «Жұмысы жоқтық, тұрмыс тоқтық, аздырар
адам баласын» деп Абай атамыз айтқандай, жас жеткіншектердің көбіне ештеңе істемей, бос жүргендігі нашақорлыққа әкеліп соғатындығын өмір көрсетіп жүр. Мұндайда жас жеткіншектер бірден
тәуекелді топқа еніп кетуі мүмкін. Көбіне-көп өтпелі кезең жас жеткіншекті күрт өзгертеді. Дәл осы кезеңде олардың нашақорлық жолға түсіп кетуі әбден кәдік. Міне сондықтан да мектептерде нашақорлықтың алдын алу туралы сабақтар жүргізіліп, лекциялар оқылады, деректі және көркем фильмдер көрсетіледі, алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсету ұйымдарында, білім
Оразтай РАМАЗАНОВ, Қостанай қаласы әкімдігінің «Тұрғын үй инспекциясы бөлімі» ММ басшысы
ды. Орталықтың мамандары емдеу-алдын алу ұйымдарының медициналық қызметкерлерімен, денсаулық сақтау басқармасымен, ішкі істер департаментімен, бұқаралық ақпарат құралдарымен бірлесе отырып баспасөз конференциясын, дөңгелек үстелдер, кең көлемдегі шаралар, мектептер мен мектептер жанындағы лагерьлерде көңілді мәрелер, сондай-ақ жазғы сауықтыру лагерьлерінде есірткіден бас тартуға ынталандыратын және нашақорлықтың алдын алу шаралары өткізілді. Дұрыс жолға қойылған алдын алу шараларының арқасында облысымызда есірткілік заттарды тұтынатын жандардың саны жылдан жылға азайып келеді. Алайда нашақорлық проблемасы ешкімді де айналып өтпейтіндігін естен шығаруға болмайды. Қоғамымызда оған немқұрайлы қарайтын жандар тұрғанда бұл прблеманы шеше алмаймыз. Тек бірлесіп қимылдағанда ғана жеңіске жетуге болады. Үндемей қалмаңыздар. Жан-жаққа көз жіберіңіздер, мүмкін дәл осы уақытта біреу көмекке мұқтаж шығар. Туған-туыЕсірткелік заттар | Сурет ғаламтордан алынды старыңыздың қателік жасауына жол бермеңіздер, осы дертке ұрынып мен, колледждермен, білім Жас жеткіншектер арабасқармасымен және облы- қалуынан сақтаныңыздар. сындағы жүйелі де пәрменстық ішкі істер департамен- Нашақорлық секілді індетке ді жүргізілген алдын алу жұдырықтай жұмылған тімен нашақорлықтың жұмыстары игі нәтижелер қоғам ғана қарсы тұра алдын алу жөнінідегі бірлеберуде, ол үнемі әрі кең скен жұмыс жоспарына қол алады. Немқұрайлы болауқымда жүргізіледі. Жас маңыздар, ол адамдардың қойды. жеткіншектер арасында түбіне жетеді. Күресіңіздер, Облысымызда өткен жақсы жүргізілген алдын сөйтіп осы індеттен арылуға алты ай ішінде осындай 3 алу шаралары тосқауыл болатын факторға айналып, мыңнан астам шара өткізіл- атсалысыңыздар. ді. Нашақорлықтың алесірткіге бой алдырып кетБетті дайындаған дын-алудың айлығы кезінде кен жастардың санын күрт Жайберген биылғы жылы облысымызда азайтуға мүмкіндік беруде. АРЗЫМБЕТҰЛЫ «Кінәратсыз өмір салтын осындай 2340 шара атқарылберу жүйесінде, сондай-ақ телевизия мен радиода есірткілік заттардың адам ағзасына зиянды әсері туралы бейнероликтер көрсетіледі, ақпараттық-білім беру материалдары таратылады.
орнықтыру жөніндегі Қостанай облыстық орталығы» медициналық мекемесі нашақорлықтың алдын алуға ерекше көңіл бөледі. Үстіміздегі жылдың бас кезінде аталмыш орталық жоғары оқу орындары-
№58 (2966)�
ТАНЫМ 7
�Сейсенбі, 25 шілде 2017 ж.
Туған жерге туыңды тік
Қайраткерлігімен танылған немесе ұлтжанды азамат Берік Бекжанов жайлы толғаныс
Қазақ елінде тәуелсіздігімізді нығайтып, оның баянды болуына бүкіл саналы өмірін арнаған жігіттер аз емес. Оларды қай саладан болсын көруге болады. Бүгін солардың бірегейі Берік Айдарбекұлы Бекжанов жайлы сыр шерткелі отырмын.
қарсы іс-қимыл агенттігі Қостанай облысы бойынша департаментінің басшысы, әдеп кеңесінің төрағасымен арадағы әңгімеден тың мәліметтерді көңілге түйдім. Кейіпкерімнің өз орнында отырған адам әрі туған жерінің нағыз патриоты екендігіне көзім әбден жетті. Ол осы жауапты қызметке тағайындалғанына көп болмаса да өңірге қаншама інілері мен қарындастарына ғибрат боларлықтай іс тындырды. Өзі басшылық ететін ұжымда да өте беделді. Қарамағындағы мамандар да оның ҰЯДАН НЕ КӨРСЕҢ, іскерлігін, адамгершілігін, қаҰШҚАНДА СОНЫ ІЛЕСІҢ рапайымдылығы мен талапшылдығын үлгі тұтатындығын жасырмайды. Берік Айдарбекұлымен Бұл да адам баласының үстіміздегі жылы мемлекеттік қызметшілер күні қарсаңында қадірін білетін азамат. Сонжолығып, оның ғұмыры жайлы дықтан департаменттегі әрбір қызметкердің қарым-қабілетін біраз жайларға қанықтым. жақсы біледі. Қолынан келгенШынымды айтсам, қай мәсеше оларға қамқорлық жасап, леде болсын өзіндік пікірі бар азаматтың өмірбаяны мен осы біліктіліктері мен қабілеттерін күнге дейін жүріп өткен жолда- көрсетуге мүмкіндік жасайды. Сұхбаттасымның сөзінен ры мені де қызықтырды. Сол кезде маған: „Шіркін, ұл- әдебиетіміз бен мәдениетімізді де жоғары бағалайтындығын, тымыздың барлық жігіттері осы бауырымыздай болса, кей- тарихымызды жетік білетінінгі өсіп келе жатқан ұрпақтар дігін, ана тілімізге деген ерекше жанашырлығын да байқау да қаншама тағылым алар еді. қиын емес. Оның салмақты да Оларға еліктеп өсер еді„ деген байсалды мінезі кейінгілерге терең ойда қалдым. шын мәнінде өнеге. Онымен сұхбат барысында Ол сырласу кезінде Қаөзіме бұрын беймәлім қаншазақстан Республикасының ма жайларды білдім. Бұл күнПрезиденті Нұрсұлтан Назардері Қазақстан Республикабаевтың „Болашаққа бағдар: сы мемлекеттік қызмет істері рухани жаңғыру„ деп аталатын және сыбайлас жемқорлыққа
аса құнды мақаласын да ерекше ықыласпен оқып шыққандығын тілге тиек етті. Ендігі еліміздегі барша қыз-меткерлердің басты мақсаты — Елбасының осы ойлы тұжыырымдарында айтылған мәселеелерді жүзеге асыруға барыншаа атсалысу екендігіне де тоқталып өтті.
ОЛ ҚОҒАМ ҚАЙРАТКЕРІНЕ АЙНАЛДЫ Осы уақытқа дейін республикалық деңгейде жауапты қызметтерді атқарып, шеберлігі шаңдалған білікті маман Оңтүстік Қазақстан облысының орталығы Шымкент шаһарында дүниеге келді. Жастайынан әкесі Айдарбектен тағылымды тәрбие алды. Анасы да көпті көрген, қазақ қызына тән барлық асыл қасиеттеррді бойына сіңірген аяулы жан. Әулет иелерін айналасындағы замандастарының бәрі де сыйлады. Ол кездері Алматыдағы жоғары оқу орнына түсу де оңай емес-ті. Еңбек өтілі де талап етілетін. Парасатты бозбала қатардағы слесарь, содан кейін құрылыс саласында яғни бетоншы болып жұмыс істеді. Содан кейін барып Әл-Фараби атындағы ұлттық университеттің заң факультетіне студент болып қабылданды. Жоғары оқу орнының қабырғасындағы жылдар да тек ұмтылыс
да болар, 2003-2005 жылдары жалпы түркі әлемінің рухани астанасы болып табылатын Түркістан аудандық сотының төрағасы болған жылдары да ондағылар Бекеңнің қара қылды қақ жарған әділдігіне, қашан да адам тағдырына айрықша жауапкершілікпен қарайтындығына тәнті болатын. Содан кейін оған үлкен жауапкерішілік жүктеліп, Оңтүстік Қазақстан облысындағы соттардың әкімшісі, уақыт өте Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттіктің осы өңірдегі басқармасының басшысы болып қызмет атқарды. Содан кейін „Нұр Отан„ партиясының қолдауымен Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болып сайланды. Мұнда да өзінің білікті заңгер екендігін әріптестеріне жан-жақты көрсетті. Адал еңбек қашан да бағаБерік Бекжанов | Сурет ғаламтордан алынды ланбай қоймайды. Туған еліміздің перзенті „Құрмет„ орденімен марапатталды. Отбатоқталып жату мүмкін емес. 1992 жылы аталмыш унисында сүйікті жар, адал әке. Бұл Білімді заңгер жылдар өткен верситетті тәмәмдап, қолына көптен күткен дипломды алған сайын өзінің жаңалыққа жаны күндері балаларын ұлтжандысоң туған жеріне оралды. Сөй- құштар маман екендігін айна- лыққа, білімділікке тәрбиелеп жатқаны көпке белгілі. ласындағыларға дәлелдеді. тіп, өз саласы бойынша қазақ Ердің жасы 50-ге толғалы Әріптестері оның Созақ елі мен Отанына адал қызмет отырған мемлекет қайраткерін ауданында және Шымкент етуге барын салды. мерейтойымен шын жүрекшаһарындағы №2 соттың суБастапқыда Оңтүстік Қатен құттықтаймыз. Оған алзақстан облысындағы бұрынғы дьясы болып қызмет еткен кедағы уақытта да мықты денсазеңдерді де жақсы біледі. Бәрі Алғабас, Бөген аудандарынулық, жауапты қызметінде тек де Берік Айдарбекұлының дағы прокуратурада стажер биіктен көріне беруіне тілектеіскерлігіне, біліктілігіне ерекболып еңбек жолын бастады. стігімізді білдіреміз. Мұнда аға буын өкілдерінен ше қызығатын. Мұндай азамат қайда да аса біраз жайды үйреніп, тәжірибе Оразалы ЖАҚСАНОВ жинақтады. Ол үшін Ордабасы қадірлі әрі сыйлы. Сондықтан ауданындағы прокуратурада прокурордың көмекшісі, тергеуші болып істеген жылдардың да алар орны бөлек. Әрине, өткен кезеңдердің бәріне
әрі ізденіспен өтОсындағы ті. Осында даағы талай құқықтану саласындағы іргелі еңбектердің ң мүйавторлары, мүй йізі қарағайдай ғылым докторлары мен профессорлардан дәріс алдды. ы.
Ескере жүріңіз
Ат қою еріккеннің ермегі емес Сондықтан үлкен жауапкершілікпен қарау керек Жалпы біздің қазақ жаңа туған нәрестеге ат қоюға келгенде ештеңенің де парқына бармайтындығын жасыруға болмас. Сол кішкене шақалақтың күні ертең ат жалын тартып мініп үлкен азамат боларын біле тұра тым салақтық, тым жайбасарлық танытады. Бүгіндері қайда барсаң да алдыңнан Диана, Динара, Анжела, Индира, Айдана секілді арысы Англия, берісі Индия секілді елдердің адамдарының аттарынан аяқ алып жүргісіз. Бұлардың әке-шешесінің қазақта Жібек, Қорлан,Қаракөз,Құртқа секілді әсемдігімен де ақылдылығымен де тарихта аты қалған есімдерден мүлдем мақұрым қалған секілді. Бір қаланың әкімінің аты Ермак дегенін естігенде Иран мен Ирактан тіпті айналып кетеді екенсің де. Ата-бабаңның қанын судай шашқан, әйел демей, бала демей қынадай қыра берген жауыздың есімін берген ата-ананың не ойлағандығын кім білсін. Бүйте берсек, бара-бара Сталин, Гитлер, Голощекин деген есімдерді естігенде таң қалмаспыз, сірә. Меніңше мәңгүрттік деген қоғамымызды жегідей жеп жатқан пәле осындай дүниелерден басталатын тәрізді. „Жүре берсең көре бересің, көре берсең біле бересің„ деген нақыл рас па деймін, біздің жақта Украин деген атты да
жиі кездестірерсіз. „Бақсақ, бақа екен„ дегендей шешесі ол азаматты сонау Украинада тұрғанда босаныпты. Содан сол елге құрмет есебінде қойған деседі. Несі бар, құрметтегеннің, сыйлағанның артықтығы жоқ шығар. Алайда осы бөтен елді, соның азаматтарын тек біздің қазақ қана елден ерекше, жұрттан ала бөтен сыйлайтындығын, артығырақ айтсам кешірерсіз,құлдық ұруға дайын тұратындығын қайтерсің. Менің көршімнің баласының аты Сергей екен. „Мұныңыз қалай?„ десем, ол сабазың беті бүлк етпесен „Оу, Сергей деген менің арамыздан қыл өтпейтін, бір-бірімізге жан беретін досым ғой, сондай болып өссін дегенім ғой„ деп қарап тұр. Бұл міскінге бүкіл Алаш ардақтаған Абай, Мұхтар, Мағжан, Абылай деген аттар сірә тақиясына тар келген болса керек. Айтпақшы, сол Сергейіміз (әкесі „Сережа, Сережа„ деп жаны қалмайтын жігітіміз) өзге ұлттың қызына үйленіп, „Ресей анамыз „ деп әкесінің жиған-тергенін қоржынына толтырып алып, бір күнде солтүстіктегі көршімізге қарай тартып отырыпты. Қаймана қазаққа титімдей де пайдасы жоқ бұл жігітке „жолың болсын„ деп айтуға ауыз бармады. Украинаны аз десеңіз бізде Иран мен Ирак деген
жұрттың атын да кездестірерсіз. Мұндай жағдай кейде күлкіге бергісіз жайтқа әкеліп соқтыратындығы тағы бар. Бірде халықаралық хабарлардан басқа ештеңе көрмейтін білгіш бір досым „Ау, Иран мен Ирак тағы да соғысып қалған ба?„ деп тақылдап қоймады. Бейне бір осы екі елдің қырқысы өзіне қыруар пайда әкеліп, байлыққа белшесінен бататындай. Сөйтсем теледидардан парламенттен хабар беретін бір тілшіміз „кеше Иран мен Иран аздап шекісіп қалыпты„ деп қалжың аралас қаңқу сөзді таратып жіберіпті. Ал менің досым әлгі екі депутатты бақандай екі елге апарып сайса керек. Мен бұл жерде қазақтың әп-әдемі аттарын кейбір теле жүргізушілердің Мәдинаны Мадиина, ал Айша Аииша деп грамматикадан мүлдем хабарсыз екендігін танытып қоятындығына көзіміз үйренгендігін айтқалы отырмын.. Онысынан қысылып жатқандары шамалы. Сірә, теледидарды кәсіпқой журналистер емес, беті жылтыраған әртістер мен бір ән айтса „жұлдыз„ болып шыға келетін „бесеспап„ мамандардың басып алғандығынан шығар. Ал бұл енді өз алдына бөлек әңгіме. Тақырыбымызға қайта оралалық. Адамға азан шақырып қойған есім күні ертең бүкіл
тағдырына әсер ететіндігінен көпшілік хабардар болар. Мұны тіпті ғалымдар да мойындаған. Біздің облысымызды Архимед деген азамат басқарады. Аты қазақша болмағанымен ата-анасы бәлкім ана грек ғалымының сарқыншағы жұғар деген үмітпен қойған болар. Бұл кісі ғылым жолын қумағанмен талай облысты басқарып аты шығып жүргендігінен ел хабардар.Сірә, дуалы ауыздың қасиеті жебеген болар. Мұны енді бейтарап ат деуге болар. Алайда сол қойылған аттың күні ертең қиындыққа ұшырайтын, сол атқа бола жаманатқа қалуың оп-оңай. Ондайда кімді кінәларсың? „Жау кеткен соң қылышыңды боққа шап„ деп атамыз қазақ бекер айтпаған болар. Мәселен, Қызылордада бір баланың атын Бен Ладан деп қойыпты. Енді бұған не дерсің. Дүниежүзіне талай бейкүнә жанды қынадай қырған, құрған ұйымы дүниежүзінің барлық елдрінде қауіпті салатын адамның атын қою кімге керек болыпты. Күні ертең анау Еуропа елдерінің есігін де аша алмасы хақ. Тіпті болмағанда қай кеденде де бұл жігітке күмәнмен қарап „аш құлақтан тыныш құлақ„ деп ешбір себепсіз кейін қайтармасына на кім кепіл. Оның үстіне бұл азаматқа кейін шетелдердегі жоғары оқу орындарының есігі тарс
жабылуы мүмкін екендігін де ескерген мақұл. Ал сонда кім ұтты, кім ұтылды. Әрине, ұтылатын әлгі Бен Ладанымыздың өзі. Мұны бір деңіз. Ал енді біздегі елде кеңінен тарап кеткен есімдердің бірі-- Арсен деген ат. Баланың ата-анасының бұл атқа неге құмар болғандығын білмеймін, алайда бұл есімнің де оңып тұрмағандығы белгілі. Мүмкін біреу білер, біреу білмес, Арсен деген кісі кезінде Франция елінде алаяқтығымен, жұртты алдап-арбаумен аты шыққан баукеспе ұры болған. Ал біз осындай адамды төбемізге көтеруге дайынбыз. Қайран аңқаулық-ай. Мұндайда „Қазақ ырым етеді, ырымы қырын кетеді„ деген нақылы өзінен-өзі сұранып тұрғандай-ау, сірә. Жалпы дүние есігін енді ғана іңгәлап ашқан сәбиге ат қоюға келгенде тым енжарлық танытатынымызды, оған елеусіз бір дүние есебінде қарайтындығымызды жасырып қайтеміз. Әйтпесе „атты анау қойсын, болмаса мынау қойсын„ деп кейде көлденең көк аттыға да жалынып жатамыз. Бұл түбірімен қате ұғым, тіпті қауіпті нәрсе десе артық емес. Неге дейсіз ғой. Өйткені, әлгіндей белгісіз адамның атты қандай ниетпен қойып жатқандығын бір құдай білсін. Негізі адамның бойында жақсы энергия немесе жаман энергия деген болады.
Нәрестеге жақсы энергиямен қойылған ат болса дүниеде жолы оңалып, жақсы адамдар көп кездесіп, арманына бек жетуі мүмкін. Ал жаман яғни жағымсыз энергия түсіп кетсе ше. Мынау жалпақ дүниедегі пенделердің барлығы бірдей ниеті адал, ойлайтыны жақсылық, біреуге қастық жасауға бармайтындардан ғана құралмайтын шығар. Бұл мысалды алыстан іздемей-ақ теледидарды ашып қалсаң болғаны. Атыс-шабыс, ұрып кету, зорлап кету деген қаскүнемдіктен көз ашпайсыз. Мен әрине атың сәтсіз қойылса міндетті түрде бірдеңеге ілігіп кетесің деген жаман ойдан аулақпын. Оның бетін аулақ қылсын, әрине. Дегенмен атыңның музыканың әуеніндей құлаққа жағымды естілетін қазақтың әдемі аты болғанына не жетсін.Ал әзірге мына көршіміз орыс болсын не өзбек болсын, тіпті сонау Еуропадан бастап АҚШ-қа дейінгі елдердің адамдарының есімдері сол елдің кісісі екендігін тайға таңба басқандай етіп көрсетіп тұрады. Ал біз болсақ қазақ екенімізді танытатын аттардан үркіп, басымызды ала қашатынымыз қалай.Әлде тәуелсіздік алғанымызға ширек ғасырдан асса да құлдық сананың шырмауында шырмалып қалдық па? Жайберген БОЛАТОВ
8 СОҢҒЫ БЕТ
Сейсенбі, 25 шілде 2017 ж.�
�№58 (2966)
Тылсым дүние
Ерекше жылқы бағып отырған Тарандық азамат Кенжетай Жұбанышев туралы сөз
Түс ауа күнделікті қызметімді атқарып отырғанмын. Кенет редакцияның дәліз жақтағы есігін ашып: «Сізге жолығуға бола ма, бір тығыз шаруам бер еді» деп жасы 60 алқымдаған азамат ішке ене берді. Өзін Кенжетай Жұбанышев боламын деп таныстырды. Қасында Серік есімді азамат болып қалған ұлы да бар. Содан өзі жайлы біраз жайды баяндады. Ол бұл күндері облысымыздағы Таран ауданына қарайтын Набережный деп аталатын ауылда ғұмыр кешіп жатыр екен. Өзі негізі Қостанай шаһарынан едәуір жерде жатқан Қамысты ауданының Жайылма деп аталатын елді-мекенінде дүниеге келіпті. Соңғы 14 жылдан бері әңгімеміздің басында айтылған құтты қоныста мекен етеді. Бұрындары жаңа жерге көшіп келгенде осы ауылдағы халықтың жеке малын бағып, күн кешкен көрінеді. Соңғы уақыттары өзінің жеке кәсібі яғни жылқы шаруашылығымен айналысады. Оның маған келгендегі басты мақсаты - бұл күндері өзі бағып-қағып отырған екі жасар тайы жайлы газет оқырмандарына баяндау. Әлгі аталған тайдың мойнында «Алла» деген жазу бар. Бір ғажабы, осы жылқымен екеуі бір күнде яғни 4 маусымда дүниеге келіпті. Ол маған басынан өткен біраз жайларды рет-ретімен айтып берді. Осыдан екі жыл бұрын түсінде әкесі аян беріпті. Сонда Алла деген жазуы бар тай дүниеге келетіндігін білдіріпті. Сол түсі
шынайы өмірде айна қатесіз келді. Оның сөзіне қарағанда, өзі 2004 жылы қатты ауырған. Буындары қақсап, тіпті ісіп кетіпті. Осы кезде әңгімеге араласқан үлкен ұлы Серіктің сөзіне сүйенсек, әкесінің буындарының қақсағаны өз алдына, денесінің терісі түсіп, ол кеуіп те қалыпты. Салмағы да кәдімгі баланыкі секілді 30 келіге әрең жеткен. Қай отбасы отағасы осындай күйге ұшырағанда қарап отырады дейсіз? Үй ішіндегілер көңілсіз күй кешіп, қаншама дәрігерлерге көрсетті. Бірақ олардан үмітқайыр болмады. Ешқандай ем қонбады. Бірақ бұлар үміттерін үзбеді. Жақсы күндерді тек алдан күтті. Содан кейін бір топ адам сонау Оңтүстік Қазақстан облысындағы күллі түркі халықтарының рухани астанасы атанған Түркістан
шаһарына тағзым етуге аттанды. Қанша дегенмен киелі жер ғой. Бұған шипасы тиіпті. Бір ерекше тоқталар жай, Кенжетай замандасымыз ол жақтан өз аяғымен жүріп келді. Шындығына келсек, осынау өңірге бармас бұрын тіпті аяғын баса алмайтындай жағдайда-тын. Бұл оқиға 2015 жылдың қаһаған қаңтар айында орын алған еді. Сол күндердің бірінде Кенжетай ерекше түс көрді. Осы ұмытылмас түсінде аян беріліп, келіні дүниеге меңді ұл әкелетіндігін және бір биесі құлындап, меңді болатындығы жөнінде әкесі Бимағамбет айтып береді. Содан бұл оянғанда терең ой үстінде қалды. Өйткені, бұрын-соңды мұндай түс көрмеген-ді. Оны неге жорырын білмеді. Бұны жанындағы әйелінен және балаларынан жасырмады. Ақпан айы да келді. Бұл
аз-кем тоқталып өтелік. Әлгі тайдың ерекше қасиеті біреу жанында тұрып суретке түсетін болса, ол шықпай қалады. Міне, осының өзінен оның тылсым тұстары айқын байқалып тұрған жоқ па? Кенжетай Жұбанышев биылғы 4 маусымда 60 жасқа толды. Өзі ауылда өскендіктен бе, өте малсақ. Сондықтан да болар, өздерінің «Құлыншақ» деп аталатын жеке шаруа қожалықтары бар. Негізінен жылқы өсірумен айналысады. Қарамағындағы 30-ға жуық жылқының арасында сауатын биелер де бар. Сөйтіп, күнделікті сауылатын қымыздан өздерінің ырыс-несібелерін айырып отыр. Құдай қосқан қоАлла деген жазуы бар жылқы | Сурет кейіпкерден алынды сағы Рыскүл де бейнетқор. Үлкендері Серік Қостанай шаһарында тұрады. Ал Берік кезде әлі қыстың қаһары кете тайға айналды. Әрине, мұнкеліншегімен Рудный шаһақойған жоқ. Сол кезде екінші дай ерекше жазуды көрген рында. Одан кейінгі қыздасоң араға бір ай салып, ұлы Беріктің әйелі Ұмытшақ ры Әсел және сүт кенжелері бұлар әлгі құлынды суретке түсінде аян бергендей, шеАлмат та әке-шешесінің түсірді. Содан кейін оны кесі торсықтай ұл тапты. Рудный және Қостанай қала- бір сөзін екі етпей әулеттің Осы әулеттің мерейін тақуанышы болып отыр. сытқан перзенттің қуанышы сындағы және өздері ғұмыр Кенжетай мен Рыскүл осы кешіп жатқан елді-мекен бұлар үшін де ерекше-тін. перзенттеріне 5 немере, Сөйтіп, әлгі ұлға азан шақы- тікелей қарайтын Таран рып, Ырысхан деген ат қой- аудандық мешітінің қызмет- қыздан екі жиен сүйді. Бәрі де Набережный поселкерлеріне көрсетті. ды. Бұл күндері ол 2 жаста. кесіндегі ата-анасының қас Олар ауыл тұрғынының Шын мәнінде оның оң жақ қабағына қарайды. сөзін жерге қалдырмай, мойнында мең бар. Енді Кенжетай мен ұлы Құдайдын құдіреті шексіз жазуға мұқият қарады. Серіктің маған редакцияға Бір ауыздан құлынның оң ғой. Дәл сол жылы 4 мауатбасын бұрғандағы мақсатсымда осы жайды әңгімелеп жақ мойнындағы жазудың тарына келетін болсақ, әлгі «Алла» деген арабша жазу берген Кенжетайдың Арай қолдарындағы «Алла» деген екендігін растады. деп атап кеткен көк биесі жазуы бар тайды өңірден Кенжекеңнің пікіріне құлындады. немесе басқа жақтан пейілі қарағанда, бұл Қазақстанда Бұл биеден сап-сары, кең, көңілдері дархан, ізгі бірінші рет «Алла» деген әп-әдемі, оң жақ мойнында ниетті адам табылса, сеніп жазуы бар жылқы көрінеді. араб тілінде «Алла» деген тапсырмақ. Сондықтан да бәрі отбасыжазуы бар құлын туылды. Сөйтіп, ол жалғыз бір мен оған үлкен ықыласпен Бастапқыда бұлар аң-таң отбасының емес, көпшілікқарайды. Тұла бойындағы болды. Түсінде аян берген тің игілігіне айналса деп Бимағамбет әкесінің айтқа- бірнеше қасиеттеріне таң армандайды. қалысады. ны дәл келді. Сондағы одан сезілетін Сол сүп-сүйкімді құлын қандай жайлар екендігіне де қазіргі уақытта екі жасар
Білгеннің зияны жоқ
Жылқы етінің емдік қасиеті Мұны әрбір азамат жадында ұстағаны жөн Жылқы етінің ең басты қасиеті – жүрек, қан тамыр ауруларына, бүйрек жұмысын жақсартуға, буын сүйектерінің сырқырауына, ішкі ағзаның дұрыс жұмыс жасауына тигізер әсері мол. Ағза жасушаларын жаңартып отыратын қасиеті де дәлелденген. Жылқы етінде негізінен минералды заттар, оның ішінде темір көп. Әсіресе, жылқы бауыры темірге, А1, В2, В12 дәрумендеріне бай. Ілгеріде жылқы еті жуылған суға қыз – келіншектер басын жуған екен. Бұл шаштың берік болуына , оның түсіп, қурап кетпеуіне сеп болатын бірден бір «табиғи бальзам» болған. Сонымен қатар таз, теміреткінің салдарынан ағарған шашты қарайтады. Бай – болыстар тоқал алып,, төсек жаңғыртудың алдында осы сумен бастан – аяқ жуынған деседі. Тазданудан, тері ауруларынан, ең бастысы белсіздіктен қорғайды.
Ал жылқының жүрегін жеу арқылы мидың қызметін жақсартып отырған деседі. Мидағы миллиондаған жасушаларды жаңартып, есте сақтау қабілетіне жауап беретін талшықтарға көмек береді. Бұл тағы да мидың ұзақ уақыт «мүлтіксіз» қызмет көрсетуіне сеп. Ол үшін жылқы жүрегін пісіріп не қуырып жесеңіз, ұмытшақтықтан арыласыз. Ал қақталған сүр ет бүйрек жұмысына пайдалы. Сүрленген етті әбден пісіріп, сүтпен бірге қабылдау бүйрек пен несеп жолдарына оң әсерін тигізеді. Қазақ тағамтану академиясының академигі Төрегелді Шармановтың пайымдауынша, қазы – қартаның сіңімділігі және ағзаға пайдалылығы жағынан қазақтың қозысымен иық тіресе алатын тағам түрі әлі жоқ. Жал мен жаяның бойында да түрлі дәрумендер көп. Мамандар бұл тағамдарды көбіне спорт-
пен айналысатындарға жеуге кеңес береді. Термен шығып кететін кейбір элементтердің орнын баса алады дейді. Жылқы еті мен майы инфаркт ауруына алып келетін холестериннің мөлшерін азайтып, қан қысымының жоғарылауын тежейді. «Сүйек сынып, буын былқылдап тұрса жылқының майын жақ» деп жататын әжелеріміздің сөзіне құлақ аса бермейтіндігіміз бар. Яғни сүйек пен буынның берік болуына өзіндік себін тигізеді. Жылқы етін лайықты мөлшерде тұтынса, холестеринді төмендетіп, қан қысымының жоғарылауын тежейді. Қиюласпаған сүйектерді, орнына дұрыс түспеген буындарды түзетуге қазақ оташылары көбінесе жылқы майын қолданған. Бүйе шаққанда уытты қайтару үшін, атты қатты терлетіп, ер – тоқымының ішпегіне сіңген терді суға
жуып шығарып алып, тыныстай алмай қатты қызып, күйіп – жанып жатқан адамға даярлаған судан бір шыны ішкізеді. Осылайша жалғастырып бірнеше шыны ішкізсе, дене қызуы қайтып, науқас тынышталады және аттың терісіне шүберекті шылап, жараға тартады. Халық аузында «жылан жылқының тері иісінен қорқады» дейтін сөз бар. Жылан шағудан сақтану үшін жолаушы жүріп немесе мал, егін күзетінде жүріп, далада ұйықтайтын болса, ерді жастанып, тоқымды төсеніп, айыл – тұрманды қоршап қойса жылан жоламайды. Күн суытып, қырау түскенде соғымға жылқы малы сойылады. Негізгі себебі, жылқы еті ыстық болады – мыс. Яғни қыста жауратпайды, қуатты арттырып қажетті дәрумендердің орнын басады. Диеталық тұрғыдан алғанда жылқы етінің майы
аса бағалы. Өйткені еттің калориясы оның майлылығына байланысты екені белгілі. Жылқы түлігінің ерекшелігі – ол семіргенде майды қабырғалары мен ішіне, сүбесіне (қазы) жинайды. Бұл тұстағы ет кесінділері мейлінше калориялы болады. Жылқы майының тағы бір ерекше қасиеті- өт айдатқыштығында жатыр. Жылқы еті – семіру, қант диабеті сияқты дертке шалдыққандарды, сондай – ақ бауыр, асқазан астындағы ұйқы безін диеталық терапия жолымен емдеуге пайдалануға әбден болады. Жылқы етінің тағы бір тамаша қасиеті – қандағы холестериннің дәрежесін төмендетуге ықпал етеді. Осындай бірегей қасиеті болғандықтан да жылқы етін өттегі тас сияқты басқа да холестериндік алмасу бұзылудан пайда болатын аурулардың диетамен емдеуге қолданылатын
тамақ өнімдерінің қатарына жатқызады. Жылқы еті адам ағзасы үшін аса қажетті А және В1 тобындағы дәрумендерге бай. Жылқы етінде сиыр етіне қарағанда сүт, аконит, лимон, янтарь сияқты органикалық қышқылдар көп болады. Бұл қышқылдарда заттар алмасуын шапшаңдату, ас қорыту мөлшерінің қызметін жақсарту қабілеті бар, ол ішекқарындағы микрофлоралардың құрамын өзгерту арқылы ішектегі ыдырау (шіру) процесін азайтады. Айтулы қышқылдар жылқы етінің қасиетін танытады, сол себептен де ас қорыту органдары ауырған кезде жылқы етін диеталық терапия ретінде қолдануға әбден болады. Сонымен жылқының еті мен майы – аса бағалы диеталық өнім болып табылады. Бетті дайындаған О.ОТЫНБАЙҰЛЫ