iI. publiczna instytucja kultury w lokalnym systemie instytucjonalnym
Kontrola a zarządzanie – rola organizatora w zarządzaniu instytucją Granice samodzielności instytucji kultury i jednocześnie samodzielności menedżera wytycza przede wszystkim zależność finansowa od organizatora (lub – interpretując teorię interesariuszy – właściciela). Ustawa o działalności kulturalnej, która tworzy podstawy prawne tworzenia instytucji kultury oraz obowiązki sektora publicznego w ramach prowadzenia działalności kulturalnej (art. 9 ust. 2 ustawy: „Prowadzenie działalności kulturalnej jest zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego o charakterze obowiązkowym”), zapewnia samodzielność finansową instytucji kultury w zakresie przydzielonej i nabytej części mienia oraz prowadzenie samodzielnej gospodarki w ramach posiadanych środków. To organizator – samorząd – decyduje jednak o sieci instytucji kulturalnych na swoim obszarze, wysokości przyznawanych środków, obsadzie stanowiska dyrektora. Nie wspominając o nadaniu statutu, a także możliwości łączenia, podziału, a nawet likwidacji jednostki (choć w określonych przypadkach). Sektor publiczny, a szczególnie samorządowy, zarządzany bezpośrednio przez czynniki polityczne (wójtowie/burmistrzowie, radni), w praktyce przyznaje sobie jednak prawo do dużo szerszego wpływu na działalność instytucji kultury jako własnych jednostek organizacyjnych.
Według jednego z wójtów relacje organizatora z instytucją kultury oraz oczekiwania samorządu gminnego wyglądają następująco: „Mimo wszystko, my dotujemy, można powiedzieć, nie instytucja kultury, bo tak to jest w budżecie, ale my dotujemy kulturę. Czyli nas nie interesuje, można powiedzieć, kto tam będzie pracował, czy będzie to pani x czy y, czy to będzie struktura taka czy inna, tylko jaka będzie oferta”.
61