JAMES Het Lejofonds (www.lejofonds.nl) wil onderwijs voor kansarme kinderen in Oeganda mogelijk maken en hen een hoopvolle toekomst bieden. James, een dove jongen is een van die kinderen. We ontmoeten hem voor het eerst als hij 14 jaar is. Het Lejofonds ondersteunt en volgt James nu al meer dan 10 jaar. We geven een overzicht, zoals in delen gepubliceerd op de website van het Lejofonds in de rubrieken "Reisverslagen" en "Nieuwsbrieven". 1.Reisverslag “Project in de praktijk” 26 januari 2010
De stichting waarmee het Lejofonds het project “Goat to Goat” realiseert bestaat uit zes gehandicapte volwassenen. Met twee leden, Fred 1 en Fred 2, gaan we de binnenlanden in om een aantal families te bezoeken die een geit gekregen hebben. Bij ons eerste bezoek treffen we opa en oma aan met hun zoon. De zoon is gescheiden en heeft vier kinderen bij zich, waaronder een grote dove jongen van 11 jaar en een geestelijk gehandicapt meisje van zeven jaar. Zij kan niet praten.
1
Een dochter is gescheiden en opnieuw getrouwd. Haar man accepteert haar twee kinderen niet en die zijn nu bij opa en oma ondergebracht. De omstandigheden waarin deze mensen leven is armzalig. Hier is meer hulp nodig dan alleen het geven van een geit. We besluiten dan ook dat de dove jongen op kosten van het Lejofonds naar het doveninternaat van de Bishop Westschool gaat.
Het meisje heeft ook speciaal onderwijs nodig. Daarvoor zoeken we een sponsor.
2
2.Reisverslag “Daar kun je niet doof voor blijven”
30 januari 2010
We zitten in het hok, wat voor kantoor doorgaat, van Henriette, hoofd van de dovenafdeling van de Bishop Westschool. Zoals gemeld is besloten de 11jarige dove James naar school te laten gaan. Het eerste jaar wordt het schoolgeld door het Lejofonds betaald, daarna moet een geit uit het project voor de nodige inkomsten zorgen. James blijkt nu ineens 14 jaar te zijn i.p.v. 11. Die leeftijd past ook beter bij zijn postuur. Maar hoe moet dat als hij straks bij kleintjes in de klas komt? We zullen het volgen.
Uit Reisverslag “Partir, c’est mourir un peu “ 16 april 2010 En dan moeten we afscheid nemen van onze dove vriendjes op de Bishop Westschool. Een paar dagen geleden hebben we Monica al gevraagd hen duidelijk te maken dat we weer weg gaan. Ze hebben het begrepen.
3
Wanneer we voor de laatste keer komen, maken verschillende kinderen in gebarentaal het teken dat we gaan vliegen. Een paar kinderen moeten nog even voor de laatste keer onze witte huid voelen, waarvan we zelf vinden dat die al aardig bijgekleurd is. Herma plakt geplastificeerde foto’s bij “onze dove kinderen” in hun metalen kist. In deze kist hebben zij hun enige bezittingen. Wij hebben foto’s gemaakt en nabesteld van hun familie. Die hebben zij nu altijd bij zich. De lach op het gezicht van deze kinderen bij het zien van de foto’s is intens, van binnen uit en zegt alles.
Uit Reisverslag “Terugblik Oeganda 2010”
16 april 2010
– Dit jaar hebben we ervoor gezorgd dat zeven dove kinderen uit hun isolement zijn gehaald en nu onderwijs krijgen op de dovenafdeling van de Bishop Westschool. – Door het geven van handvaardigheidslessen hebben we verschillende scholen handreikingen gegeven kinderen te leren zich creatief te uiten. En niet alleen de kinderen!
4
Uit Reisverslag “Varkentjes wassen�
18 oktober 2010
Dan is het eindelijk tijd voor een bezoek aan de Bishop Westschool. We zien uit naar een weerzien met onze dove vriendjes. Aan het begin van het terrein zien we Moses, de directeur van de school, staan. Als hij ons ziet, begint hij te glunderen, worden armen wijd open gespreid en voor we het weten, zitten we bij hem thuis op de bank. De uitnodiging om te blijven eten slaan we met moeite af. We willen zo graag naar de dove kinderen.
5
En jawel, zo gauw er bij een kind herkenning is, start het doorseinen. Voordat we het weten, komen “onze kinderen” op ons afgerend en vliegen ons letterlijk om de hals. Ontroerende momenten. Het verblijf met de kinderen is een groot feest, dat veel te snel voorbij gaat. Maar we hebben de foto’s nog. Tijdens ons verblijf zullen we hen nog geregeld bezoeken.
6
Uit Reisverslag 16b “Huppelende geiten, knorrende varkens en blèrende bokkenâ€? 6 december 2010 We staan voor een omvangrijke operatie. Er moeten varkens naar verschillende gezinnen met een gehandicapt kind gebracht worden. De varkens wegbrengen betekent voor ons ook een weerzien met onze dove vriendjes die nu met zomervakantie thuis zijn.
7
Uit Reisverslag “Terugblik”
12 december 2010
Voorstellingen van theater Lejo hebben we met veel succes laten zien aan de dove kinderen.
Uit Reisverslag “Thuiskomen op Bishop West”
29 november 2011
8
We zijn terug in Mukono, onze standplaats. We kijken uit naar het weerzien met onze dove vriendjes, die met steun van het Lejofonds op de Bishop Westschool verblijven. Als een doof kind van het internaat ons ziet dan gaat de tam-tam werken. In dit geval staat de tam-tam voor gebarentaal. Het is dit keer niet anders. We komen het terrein op en zien direct enkele kinderen wijzen en gebaren. Uit onverwachte hoek komt James aangerend. Hij vliegt Leo om de hals, pakt daarna zijn hand beet om die voorlopig niet meer los te laten. De andere hand gebruikt James om Leo enthousiast op de schouders te kloppen.
9
In het kielzog van James komt Batu aangevlogen, de jongen die op de openingspagina van de website van het Lejofonds staat. Zij vormen de voorhoede. Daarna is er geen houden meer aan.
Het is een gekrioel om ons heen van allemaal bekende kinderen die allemaal aandacht willen. Enthousiasme alom, maar toch blijft het oorverdovend stil. Om dat blijkbaar te compenseren wordt er aan je getrokken en geplukt. Herma deelt fotoboekjes uit. De afgebeelde foto’s hebben we voorzien van tekst. Batu en James kunnen de teksten lezen. Ze doen dat met gebarentaal. De andere kinderen kijken aandachtig toe en sommigen volgen de gebarentaal. Schitterend om te zien.
James en Alex kunnen we al een bladzijde laten zien van een prentenboek
10
wat gemaakt wordt door Yolanda Kloppenburg uit Nieuw Zeeland en waarin zij een rol spelen. Glunderende gezichten.
Uit Reisverslag “De muzumgu’s zijn terug”
30 januari 2013
Het weerzien met de families is een feest en gaat in een aantal gevallen gepaard met omhelzingen.
Reisverslag “James”
4 februari 2013
Enkele jaren geleden hebben wij onder de titel “ Van Mambapoint to Larouche” aandacht besteed aan de Stichting Vrienden van Larouche. La Rouche is een alias voor Jan Crins. Hij is in 2009, na een kort ziekbed, overleden. Enkele jaren daarvoor, van ziekte was toen uberhaubt nog geen sprake, heeft hij aan zijn vrienden gevraagd om, als er ooit iets met hem zou gebeuren, er voor te zorgen dat zijn nalatenschap aan goede doelen besteed zal worden. Hier is de Stichting Vrienden van La Rouche uit voortgekomen. Geheel overeenkomstig de wens van Jan Crins wordt zijn nalatenschap besteed aan goede doelen. De Stichting Vrienden van La Rouche draagt hier
11
zorg voor en heeft het Lejofonds uitgekozen als een van de goede doelen. Om de verkregen donaties in de geest van Jan Crins te besteden is scholing het kernwoord. Door de verkregen donaties heeft het Lejofonds gehandicapte kinderen en kansarme kinderen naar school kunnen sturen. Een van hen is James, een dove jongen. James treffen we in 2010 aan op het platteland rond het dorpje Seeta Nazigo. Hij maakt een onverzorgde, uitgebluste en futloze indruk. Zijn ogen staan dof. James woont bij zijn vader, maar die bekommert zich in feite niet om hen. James is meestal te vinden bij zijn grootouders die in de buurt wonen. Oma is gek op James, het is haar petekind. maar zij is door haar leeftijd niet in staat goed voor hem te zorgen. James is 14 jaar wanneer we hem voor de eerste keer ontmoeten. Hij heeft nog nooit een school van binnen gezien. Door de donaties van de Stichting Vrienden van Larouche is het mogelijk dat James geplaatst wordt op het internaat van de Bishop Westschool. Aan de school is een dovenafdeling verbonden. Wanneer we James na een aantal weken onderwijs weer bezoeken, komt er een stralende jongen op ons afgerend. James geniet weer. James geniet van het onderwijs ondanks dat hij geplaatst is in de eerste klas tussen 6- en 7 –jarigen. James weet wie Jan Crins is en wat hij aan hem te danken heeft. Hij staat op de foto samen met een foto van Jan Crins. Die foto prijkt ook op de openingspagina van de website van de Stichting Vrienden van Larouche.
12
We blijven James volgen. Wanneer we in Oeganda verblijven, bezoeken we hem zoveel mogelijk op het internaat. We worden dikke maatjes. James blijkt een pientere jongen te zijn. Wanneer we handvaardigheidsmateriaal voor hem mee nemen, heeft hij snel in de gaten wat de bedoeling ervan is. Hij geniet van meegebracht figuurzaagmateriaal en is er direct erg handig in.
James geniet en wij genieten van James. Inmiddels kan James lezen en schrijven en beheerst hij de gebarentaal. Voor vertrek naar Oeganda krijgen we berichten door dat James zich niet langer thuisvoelt op de Bishop West. En dat heeft alles te maken met zijn leeftijd. Als 17-jarige jongen voelt James zich niet langer thuis tussen de kleintjes. Zelf geeft hij aan erg graag naar een school voor voorbereidend beroepsonderwijs te gaan.
13
De school is in de buurt en James kan er lopend heen. We kunnen ons dit zeer wel voorstellen We bezoeken James om de overgang naar de school voor voorbereidend beroepsonderwijs te regelen. Wanneer we bij het huis van zijn oma aankomen is james niet te zien. Maar de tam-tam werkt. Kinderen wijzen. En daar zien we iemand in de verte aan komen rennen.
Hij struikelt bijna omdat hij zichzelf als het ware voorbijrent. Het is James. Een lange omhelzing volgt.
Samen met oma en James gaan we naar school om James in te schrijven. De school is prachtig ruim gelegen. James zal er een opleiding krijgen tot
14
timmerman. De klasjes zijn klein, slechts zes leerlingen. De leerlingen kunnen dus alle aandacht krijgen. Nu James kan lezen kunnen we met hem communiceren door korte berichtjes op papier te schrijven. James heeft zin in zijn nieuwe school.
En dan volgt er een prachtig bericht voor James. Een doof vriendje krijgt ook een plaats op de school. James weet nog niet dat er nog een schitterend bericht voor hem volgt. Opnieuw wordt het Lejofonds bedacht met een prachtige donatie van de Stichting Vrienden van Larouche. James is verzekerd van zijn opleiding tot timmerman. Reisverslag “James timmert er lustig op los”
21 februari 2013
Bij het opgeven van James, onze dove vriend, op zijn nieuwe school,hebben we afgesproken dat we terug zouden komen om de school in volle gang te zien. We willen vooral zien hoe James het doet tussen zijn klasgenoten. Inmiddels hebben we voor James een overall uit de hoofdstad Kampala laten komen. Van een paar door ons gemaakte foto’s van James laten we pasfoto’s maken. Deze nog ontbrekende spulletjes nemen we mee als we op bezoek gaan. De school is schitterend gelegen. Wanneer we eenmaal door de poort zijn, moeten we nog een lange oprijlaan door om bij de eerste gebouwen te komen. Ook hier geen mooie gebouwen, maar door de inbedding in de natuur gaat er een heel vredige indruk van uit.
15
Het is opvallend rustig. Vorige keer hebben we wat theorielokalen bezocht. We vermoeden dat de leerlingen daar nu les krijgen. De administratrice vangt ons op. Na overhandigen van de pasfoto’s en nog wat andere plichtplegingen zijn we klaar om James te bezoeken. Tot onze verrassing gaan we niet richting leslokalen, maar lopen we opnieuw de oprijlaan af. De administratrice vertelt dat er binnenkort groot feest op de school is. Zestig leerlingen die geslaagd zijn voor hun eindexamen worden gehuldigd. Dat komt ons wat vreemd voor. Vorige keer hebben we gehoord dat de hele school slechts 26 leerlingen telt. Het blijkt dat dit evenement eens in de zoveel jaar plaatsvindt. Men nodigt de leerlingen van een aantal leerjaren tegelijk uit. En dan zien aan het eind van de oprijlaan tegen een heuvel James. Hij is aan het zagen en heeft ons niet in de gaten.
16
Maar een medeleerling wel. Hij geeft een seintje. James kijkt onze richting uit. Wanneer hij in de gaten heeft wie de bezoekers zijn, laat hij alles in de steek en rent hij op ons af.
Een omhelzing volgt. James is samen met een dove vriend onder begeleiding van een leerkracht een tafel aan het maken. De leerkracht, een vriendelijke wat oudere man, geeft aan dat hij het prima kan vinden met zijn twee dove leerlingen en dat de doofheid geen belemmering voor hem is. Geweldig.
17
Maar hij zal zijn aandacht toch moeten verdelen over alle kinderen. Hoe doet hij dat dan? Tot onze grote verbazing en verrassing blijken James en zijn dove vriend zijn enige leerlingen te zijn.
We krijgen een rondleiding. Dat betekent ook dat we een gebouwtje bezoeken waar eerder gemaakte producten staan uitgestald. Het meest voorkomende product is een doodskist.
Kennelijk is dit de specialiteit van de leerkracht. Het is ook een veel gevraagd product. Dat kan ook een reden zijn. De dove vriend van James loopt op afgetrapte slippers rond. We hebben de schoenen die te groot waren voor Batu bij ons. En die schoenen passen wonderwel.
18
Voor deze dove vriend lijkt het of er een wonder gebeurd is. Hij is dolgelukkig met zijn schoenen. Bij het afscheid worden we enthousiast uitgezwaaid. Op de terugweg willen we toch weten waar alle andere leerlingen op dit moment te vinden. En dan wacht ons opnieuw een grote verrassing. De hele school bestaat op dit moment uit de dove vriendjes waarvan we zojuist afscheid hebben genomen. Men verwacht of hoopt de komende tijd nog nieuwe leerlingen te kunnen begroeten. Hoop doet leven zou een mooie slogan voor deze school kunnen zijn. James en zijn vriend zijn hier helemaal op hun plaats. Ze zijn hier gelukkig en wij zijn gelukkig dat ze zich hier thuis voelen en een goede opleiding krijgen. Reisverslag “Het Lejofonds wil onderwijs mogelijk maken…”
2 februari 2015
Het Lejofonds wil onderwijs mogelijk maken voor kansarme kinderen in Oeganda en hen een hoopvolle toekomst bieden. Onder die titel berichten we in nieuwsbrief 29 hoe het Lejofonds onze dove vriend James in de afgelopen jaren heeft ondersteund. Vandaag bezoeken we James opnieuw en daar verheugen we ons op.
19
We bezoeken de school waar hij recentelijk een opleiding tot timmerman heeft afgesloten. James is timmerman. Geweldig. Nu moet hij zijn er zijn bestaan in zien te vinden. We hebben een mobieltje bij ons voor James met daarbij een solar oplader. Via sms-jes kan James zo communiceren met anderen. Wanneer we bij school aankomen, worden we ontvangen door James oude leraar, een vriendelijke oude man die met een geheel eigen gebarentaaltje communiceert met James.
De man neemt ons onmiddellijk mee naar een grote werkruimte. Daar staat allerlei meubilair uitgestald. We hebben James vanuit Nederland de opdracht gegeven een kleuterstoeltje
20
te maken. We zien nu het resultaat. Het is grote klasse.
Het is alsof hier een ervaren vakman aan het werk is geweest. De leerkracht vertelt dat hij James meteen wat meer stoeltjes heeft laten maken. En dan komt hij met een verrassende mededeling. James levert vakwerk af. De school heeft hem daarom in dienst genomen en betaalt hem nu een salaris. Schitterend. James maakt gebruikt van de werkruimte van de school en ook van het gereedschap. Op termijn zal hij echter zelf voor gereedschap moeten zorgen. Een tweede verrassende mededeling is, dat James hier nu aanwezig is. Hij verbijft echter op een ander gedeelte van het immense terrein. Het is lunchtijd. Inmiddels is James ingeseind dat wij er zijn. Even later zien we hem aankomen. James is gegroeid. Niet zozeer in de lengte. Lang was hij al. Maar hier komt een gespierde kerel aan. Het laatste stukje wordt rennend afgelegd. Een stevige omhelzing volgt.
21
We bieden James een t-shirt aan.
22
We zijn trots op James en trots op zijn leerkracht. Dat zeggen we ook. De leerkracht is ook trots op zichzelf dat hij met James dit resultaat heeft bereikt. Hij laat nog eens andere produkten aanrukken die James gemaakt heeft.
23
We gaan nu met zijn allen naar James huis. Zoals eerder beschreven kijkt de vader van James niet naar hem om. Het zijn de grootouders die hem altijd verzorgd en begeleid hebben. Vooral oma is gek op James. Wanneer we uit de auto stappen, is oma ook de eerste die ons begroet. Ze is sterk vermagerd.
Oma blijkt kanker te hebben. Dat is schrikken. James wil ons direct de geiten laten zien.
24
Na die bewonderd te hebben, willen we graag weten waar James nu woont. We gaan richting het huis van zijn vader. Daar woont hij echter niet meer. Vlak bij het huis van zijn vader heeft James een plaggenhut voor zichzelf gebouwd.
Hij laat ons vol trots de binnenkant zien. De wanden zijn beplakt met krantenpapier.
25
Buiten ligt een grote stapel stenen. James heeft de stenen zelf letterlijk uit de klei getrokken. James wil een eigen huis van stenen bouwen. We denken dan ook dat dit het begin is. Dat is een misverstand. James heeft deze stenen voor zijn vader gemaakt, die zich nog nooit om hem bekommerd heeft. Typisch James! Reisverslag “Terugblik verblijf Oeganda 2015“
1 april 2015
James In reisverslag 1.1 hebben we verhaald over onze dove vriend James, die dankzij het Lejofonds een opleiding tot timmerman heeft gevolgd en door de school in dienst genomen is.
We komen nog verschillende keren terug bij James. Hij krijgt van ons de opdracht een solar box van hout te maken. Ook laten we hem nieuw schoolmeubilair maken. Dan horen we, dat op de dag dat het salaris uitbetaald wordt, vader zich meldt om het salaris van James op te strijken, vader die zich nog nooit om James bekommerd heeft. Daar steken we dus een stokje voor.
26
Nieuwsbrief 32
oktober 2015
James
James is een dove jongen. We hebben meerdere keren over hem geschreven. Voor degenen die dit gemist hebben en meer willen weten over onze eerste ontmoeting met James en de steun die het Lejofonds hem de afgelopen jaren heeft gegeven, verwijzen we naar kleinegoededoelen.nl. Dankzij de steun van het Lejofonds heeft James nu met succes een timmermansopleiding afgerond.
27
Doel is nu een werkplaats voor James te creĂŤren, voor de nodige gereedschappen te zorgen zodat James een eigen bestaan kan opbouwen. Er is al een plaats uitgezocht waar de werkplaats gerealiseerd moet worden. Een oud-leerkracht van de timmermansopleiding van James heeft toegezegd een oogje in het zeil te houden en desgewenst nog voor begeleiding te zorgen.
De Jozefschool op Texel heeft gelden bij elkaar gebracht om meubilair voor scholen aan te kunnen schaffen. We hebben James de opdracht in het vooruitzicht gesteld dit meubilair te maken. Eerder heeft James daarvoor al een proef van bekwaamheid afgelegd.
28
Eind juli stuurde James ons een kort briefje.
Oei, duidelijk is dat zijn schrijfvaardigheid is weggezakt. Hoe zit het dan met
29
de leesvaardigheid? We maken ons zorgen en schakelen uiteindelijk Monika in, zijn oud-onderwijzeres van de basisschool.
Ze zijn nog steeds dikke maatjes en dat is te zien. Monika doet onderzoek naar zijn lees- en schrijfvaardigheid. Daarvoor is James naar de Bishop Westschool in Mukono gekomen.
30
Het onderzoek trok de nodige aandacht van de andere dove kinderen op de Bishop West waaronder Faizal en Falouk, twee dove jongens die dankzij steun van het Lejofonds onderwijs volgen op de Bishop Westschool en ook les krijgen van Monika.
Na het onderzoek is besloten dat James een aantal weekenden naar de Bishop Westschool komt waar Monika hem een opfriscursus geeft in lezen en schrijven, en zorgt voor woordenschatuitbreiding, direct gericht op zijn beroep van timmerman. Coördinator Dan Kibago van het Lejofonds bericht het volgende:
“I organised for James’s visit to Bishop West. in the evening when Monica was done I went there to see how the day was and also to take some pictures. Monica told that James with time will master many things. She told me that besides day to day communication,
31
they looked at the different items especially that are familiar with carpentry and in the pictures you will see that James could now draw all after being signed to, that they also looked at different denominations of money and he knew almost all.
32
Monica said the day was good and that there is now a big improvement. She gave James a book and colored /uncolored pencils for him to practice what ever they learnt during the week�.
V.l.n.r. Monica, James, Dan Kibago, Faizal
33
Met de boda boda naar huis
Door verschillende donaties is het mogelijk nu een werkplaats in te richten voor James inclusief het nodige gereedschap. We zijn druk in overleg met verschillende mensen in Oeganda hoe we dit kunnen realiseren.
Nieuwsbrief 34
februari 2016
4. James Verschillende keren hebben we over James bericht, de dove jongen die dankzij het Lejofonds naar school is gegaan en inmiddels een opleiding tot timmerman heeft afgerond. In nieuwsbrief 32 berichten we dat dankzij verschillende donaties het mogelijk is een werkplaats voor James in te richten. Het Lejofonds is in overleg met verschillende mensen hoe dat te realiseren. De werkplaats staat er. Daar is heel wat aan vooraf gegaan. Er is gezocht naar een geschikt stuk grond. Met de eigenaar is onderhandeld over de huurprijs. Contracten zijn opgesteld, goedgekeurd en ondertekend. De
34
documenten zijn in aanwezigheid van, laten we zeggen, de plaatselijke burgemeester getekend. En dat alles kost tijd. In Oeganda malen de molens langzaam.
Daarna start de bouw van de werkplaats. James krijgt daarbij hulp van zijn vroegere leraar van de timmermansopleiding.
Het eerste gereedschap is aangeschaft. Ook zijn er veiligheidsschoenen voor James.
35
Een overall ontbreekt evenmin.
Binnenkort staat James nog een verrassing te wachten. Natalie Kroef, oudvrijwilligster van het Lejofonds is momenteel met haar ouders in Oeganda en
36
zal James binnenkort bezoeken. En zij komen niet met lege handen.
Samen met zijn oud-leraar is James op pad geweest om hout in te kopen. Het Lejofonds heeft een order geplaatst voor het maken van schoolmeubilair, een aantal tafels en stoeltjes. James heeft een agenda gekregen voor het maken van de nodige aantekeningen en het bijhouden van de orders en de uitvoering daarvan.
37
Na een lange werkdag sluit James zijn werkplaats af en kan hij op weg gaan naar huis.
Reisverslag “James”
21 maart 2016
38
Over James hebben we verschillende malen geschreven, in de laatste nieuwsbrief nog. James heeft dankzij het Lejofonds een opleiding tot timmerman afgerond. Het Lejofonds heeft een werkplaats voor hem gebouwd en een eerste order geplaatst voor het maken van tafeltjes en stoeltjes. In de eerste week van ons verblijf in Oeganda hebben we James bezocht. Niet lang daarvoor hebben andere mensen uit Nederland James met een bezoek vereerd. Natalie was met haar ouders enkele weken in Oeganda. Natalie is eerder in Oeganda geweest en heeft toen ook vrijwilligerswerk voor het Lejofonds gedaan. Nu zij terug is, wil zij graag haar ouders de plaatsen laten zien waar zij toen is geweest. In overleg maken we een programma van een paar dagen waarbij alle projecten en activiteiten van het Lejofonds aan bod komen. Daniel Kibago, coรถrdinator van het Lejofonds zal voor begeleiding zorgen. Een bezoek aan James staat ook op het programma. Natalie en haar ouders komen niet met lege handen. Zij overvallen James op een wel heel prettige manier met een koffer vol gereedschap.
39
Natalie maakt de koffer open waarin vele gereedschap voor James zit. De opa van James kijkt toe.
James en zijn opa bekijken de spulletjes.
40
Opa bedankt ….. Coördinator Dan Kibago meldt het volgende:
“With James it was very massive, James and the grandfather could not believe what they were seeing, the way James was looking was like he was puzzled and very much surprised , you could see on his face that he was very happy, he was checking all the tools while shaking his head.
Natalie’s father was very happy because James knew how to use almost all the tools and those he did not know he directed him how to use them, they were very happy with James that he is such a cool handsome and bright boy,
James krijgt zelfs een gereedschapsgordel. James draagt een t-shirt met een
41
toepasselijk opschrift. Het zou een presentje van het Lejofonds kunnen zijn. Dat is niet het geval.
Kinderen zijn nieuwsgierig wat er binnen allemaal gebeurt. Maar ook buiten hebben mensen belangstelling. Daniel Kibago:
“On the land lord’s place they were preparing for a party but many people came and joined us and they were very appreciative for what we had done for James and promised to support him.
42
The grandfather was extremely happy that he was lamenting many words that “…for me all in life is now complete because James is my friend apart from being a grandson.” He promised to protect his tools and also always advise him accordingly”. From there we went for distribution of the goats, the distribution was done from Rachel’s place.
Want dat was een tweede grote verrassing voor James. Hij kreeg een bok en twee geiten. Ook daarmee kan James inkomsten verkrijgen.
43
James was again happy to receive his own goats the grandfather again said that Leo and Herma and their friend need endless thanks and prayers Inmiddels hebben we James dus ook bezocht. Een zeer gelukkige james die
44
nog eens al zijn gereedschap showde. Voor de werkplaats van James hebben we een naambord laten ontwerpen. De aflevering was helaas te laat. Om toch een idee te geven hebben we tekst afgedrukt op papier en dit gelamineerd. James heeft het aan de buitenkant van de werkplaats bevestigd.
45
James is door zijn grootouders opgevoed. Zijn vader, die vlakbij woont, bekommerde zich niet om hem. Een bezoek aan de grootouders maakt duidelijk dat zij extreem blij zijn wat er voor James gedaan is. Zij komen woorden te kort om hun dank over te brengen.
46
Reisverslag “Terugblik verblijf Oeganda 2017�
28 maart 2017
Werk aan de winkel voor James
James is een dove jongen die dankzij het Lejofonds een opleiding tot timmerman heeft kunnen volgen. Ook heeft het Lejofonds een werkplaats voor hem ingericht. Vorig jaar heeft de familie Kroef de nodige gereedschappen voor James meegenomen. Daar hebben we onder de titel James verslag van gedaan.
47
We bezoeken James tegen het eind van ons verblijf in Oeganda. Het blijkt dat zijn leesvaardigheid behoorlijk achteruit is gegaan. Een eenvoudig bericht kan James nog met moeite lezen. Hij is echter niet meer in staat om iets terug te schrijven.
48
We nemen contact op met zijn vroegere lerares op de dovenschool. Zij is bereid James in de weekends les te geven. De reis- en salariskosten vormen echter een belemmering. Om toch nog iets te kunnen doen nemen we contact op met Gods Glory nursery and primary school, de school die voor James het dichtste bij is. James kan meedraaien in het My Book Buddy systeem. Dat betekent dat hij wekelijks een boek kan komen halen om thuis te lezen.
Coรถrdinator Daniel Kibago houdt ons op de hoogte van de resultaten.
49
Reisverslag 5
18 februari 2018
Timmerman James slaat de plank mis! James, een dove jongen, treffen we in 2010 aan op het platteland rond het dorpje Seeta Nazigo. Hij maakt een onverzorgde, uitgebluste en futloze indruk. Zijn ogen staan dof. James woont bij zijn vader, maar die bekommert zich in feite niet om hen. James is meestal te vinden bij zijn grootouders die in de buurt wonen. Oma is gek op James, het is haar petekind. maar zij is door haar leeftijd niet in staat goed voor hem te zorgen. James is 14 jaar wanneer we hem voor de eerste keer ontmoeten. Hij heeft nog nooit een school van binnen gezien. Dankzij het Lejofonds krijgt James een plaatsje op het internaat van de Bishop Westschool. Aan de school is een dovenafdeling verbonden. Wanneer we James na een aantal weken onderwijs weer bezoeken, komt er een stralende jongen op ons afgerend. James geniet weer. James geniet van het onderwijs ondanks dat hij geplaatst is in de eerste klas tussen 6- en 7 – jarigen. Zo hebben we indertijd voor het eerst bericht over James. We zijn James blijven volgen en hebben daar vele malen over verteld in nieuwsbrieven en reisverslagen. We zorgen ervoor dat James met succes een opleiding tot timmerman kan volgen. We worden dikke maatjes.
. Het Lejofonds bouwt een werkplaats voor James. Een Nederlandse familie zorgt voor het nodige gereedschap. Het Lejofonds geeft James de eerste
50
opdrachten, het maken van schoolmeubilair. James voormalige leerkracht houdt nog een oogje in het zeil bij het verwerken van opdrachten. In 2017 komen er problemen. James vaardigheden in lezen en schrijven zijn weggezakt. Dat belemmert hem in de uitvoering van zijn werk. We proberen James nog lessen te laten volgen en zoeken voor hem aansluiting bij het My Book Buddysysteem van de Gods Glory school. In 2017 overlijdt de oma van James. Ze is lang ziek geweest. Tijdens ons verblijf in Oeganda nu komen we langs de werkplaats van James. James is er niet. De werkplaats ziet er vervallen uit. Op vele plekken is het hout aangetast door insecten. We treffen James in de buurt van zijn opa. Hij heeft een andere uitstraling.
Met gebaren maakt James duidelijk dat het werken in de werkplaats voorbij is.
51
Uit de verhalen van opa blijkt dat James is losgeslagen sinds het overlijden van zijn oma. Hij is niet meer bereid iets voor zijn opa te doen, alleen nog tegen betaling. Hij bevindt zich overdag en ’s avonds overal en nergens. Hij komt laat thuis. Hij sluit zich aan bij verkeerde vrienden. Hij verdient een paar centen door water te sjouwen voor anderen. Het is verdrietig om te horen. De intelligente, altijd vriendelijke James, blij met geboden kansen die nu de plank volkomen misslaat. We maken James duidelijk dat we hem nog een keer willen ontmoeten voor het inleveren van het timmermansgereedschap. Bij vertrek zwaait opa ons uit de verte toe. Bij James, in zijn nieuw verkregen t-shirt kan er een lach vanaf.
52
Hoe nu verder? Daar hebben we (nog) geen antwoord op. Na acht succesvolle jaren van begeleiden mag dit verhaal eigenlijk niet zo eindigen. We geven een timmerman de opdracht de werkplaats van James of wat daar nog van over is, af te breken. De dakplaten kunnen we gebruiken voor de stalling van de tricycle. Het hout, aangetast door insecten blijft achter en dient als brandhout voor de eigenares van de grond. De volgende dag komen we terug om het gereedschap op te halen. Opa hebben we gevraagd ervoor te zorgen dat James thuis is. Opa heeft niks meer te vertellen over James. James is niet thuis. We gaan op zoek en vinden James bij een kinderrijke familie in de buurt. Tot onze verrassing en verbazing blijkt een van de kinderen goed te kunnen communiceren met James via gebarentaal. We nemen hem mee. We gaan naar de werkplaats of beter gezegd naar de plek waar de werkplaats heeft gestaan. De werkplaats is inmiddels afgebroken.
Het enige wat nog aan de werkplaats herinnert is een opschrift dat nu ergens op de grond ligt.
53
Binnen in het huis van de eigenares van de grond ligt nog een kist vol gereedschap. James moet er afstand van doen. Het is een triest gebeuren. Dat is ook aan James gezicht te zien.
54
Thuis heeft James nog een koffer met wat gereedschap. Dat moet hij ook inleveren. We praten intussen nog even met opa die in de schaduw van een boom op de grond zit.
Het is ons duidelijk geworden dat het niet echt botert tussen opa en James. We vragen opa hoe we James nog kunnen helpen. Jullie kunnen niets meer doen. Jullie hebben alles gedaan wat jullie konden doen. Vervolgens bedankt opa ons voor alle inspanningen in de afgelopen jaren. James is hartstikke gek dat hij nu zo’n gedrag vertoont, betoogt hij. Wanneer James alle gereedschap heeft ingeleverd wacht het afscheid. We geven James een hand en proberen met gebaren duidelijk te maken dat we dit niet gewild hebben. James keert zich om en loopt weg.
55
Het hele gebeuren zit ons niet lekker. Wanneer we later die middag nog eens alles de revue laten passeren zijn we van mening dat dit zo niet kan eindigen. Het is nu ons idee James in contact te brengen met Monica, zijn vroegere lerares op de dovenschool, zeer begaan met kinderen en meesterlijk in gebarentaal. Zij kan misschien iets meer te weten komen wat James bezielt of wat hem dwarszit. Dat laatste achten we heel wel mogelijk. Reisverslag 5
17 februari 2019
Timmerman James maakt nu stenen “Timmerman James slaat de plank mis�. Onder deze titel hebben we vorig jaar verhaald hoe na acht jaar succesvolle begeleiding van de dove jongen James waarbij hij dankzij het Lejofonds een opleiding tot timmerman heeft gevolgd en een eigen werkplaats tot zijn beschikking heeft, het uiteindelijk toch nog mis gaat met James na het overlijden van zijn oma. We willen graag weten hoe het nu met James gaat. Opa willen we nog een foto overhandigen waar hij met zijn overleden vrouw opstaat. Opa komt ons lachend tegemoet. Hij vertelt dat zijn gehandicapte kleindochter hem er op attent maakt dat er bezoek is.
56
De kleindochter kruipt inmiddels naar ons toe.
Opa is duidelijk erg blij met de foto.
Het leidt ook tot overpeinzingen. “Het overlijden van een vader of moeder is erg. Maar het overlijden van een echtgenote waar je 54 jaar mee getrouwd
57
bent geweest is verschrikkelijk en laat een grote leegte achter’, zo betoogt opa.
Opa ziet er goed uit. Dat is anders geweest. We horen dat hij 2 maanden in het ziekenhuis heeft gelegen. In die periode heeft kleindocher een ongeluk gehd. Haar been is overgoten met kokend water.
58
Opa laat de verwondingen zien.
We vragen naar James. Die is niet thuis. Wel woont hij nog steeds iets verderop. Opa begeleidit ons. In het huis waar james nu woont, woonde vorig jaar zijn vader. Vader is verhuisd naar Mukono. James woont er nu.
59
James houdt zich nu bezig met het maken van stenen om zo iets te verdienen.
Vorig jaar hebben we al het timmermansgereedschap bij James weggehaald. Opa vertelt dat James gedacht heeft dat hij dit advies aan ons gegeven heeft. James is daar zeer boos over geweest en heeft opa twee maanden lang niet gegroet.
We vragen of James nog ambities heeft richting het timmermanschap. Opa denkt van wel. Hij laat zien hoe James met nauwelijks een stuk gereedschap
60
een deur bij hem heeft gerepareerd. Daniel heeft het gereedschap wat James gekregen heeft nog in bewaring. Opa ziet mogelijkheden als James dichtbij huis weer aan het werk kan gaan zodat hij toezicht kan houden. We beloven niks. Of toch, we komen terug om James te ontmoeten Opa zwaait ons hartelijk uit. Kleindochter kijkt ons na.
Reisverslag 6
24 februari 2019
In het vorig reisverslag hebben we onder de titel “Timmerman James maakt nu stenen� verhaald hoe het nu gat met de dove jongen James. Bij ons vorig bezoek blijkt James niet thuis te zijn. Met opa maken we een nieuwe afspraak. Opa zorgt ervoor dat James thuis is.
61
We moeten het binnenland in. Smalle weggetjes waar je geen auto verwacht.
Bij het huis van opa wacht James gehandicapte zusje ons op.
Ze zit onder een boom met prachtige bloemen.
62
We zijn drie kwartier te laat. James is thuis geweest, maar inmiddels alweer verdwenen. Opa slaat aan het bellen. En dat heeft succes.
Een kwartiertje later zien we James aankomen. Hij komt lachend op ons af.
63
Omhelzingen volgen.
James heeft een t-shirt aan, dat wij hem vorig jaar hebben gegeven. Via een oud-collega op Texel is het Lejofonds in bezit gekomen van de t-shirts.
64
Het blijkt dat het t-shirt op de achterkant een treffende tekst voor James situatie heeft.
We staan voor het probleem hoe met James te communiceren? We vragen hem dan ook een aantekenboek op te halen.
65
Maar James is veel vergeten wat lezen en schrijven betreft. Met moeite kan hij zijn eigen naam nog schrijven.
66
Opa volgt alles vanaf een afstandje.
Dan is daar ineens weer het jongetje dat we al bij aankomst zagen rondlopen. Misschien is scharrelen een beter woord. Het jongetje loopt moeizaam. Er is duidelijk iets aan de hand met zijn been of heup. Het is buurjongen Rymon. En voor ons totaal onverwacht kan hij met James communiceren via gebarentaal.
67
Dat maakt alles een stuk gemakkelijker.
We komen nu te weten wat James zoal doet overdag. Op een geleende motorfiets haalt hij water voor anderen. Daarmee verdient hij 75 cent per dag.
68
Via Rymon peilen we of James nog steeds interesse heeft in het timmermanschap. Dat blijkt inderdaad het geval. We geven aan James opnieuw te willen helpen als hij zijn activiteiten bij de
69
weg, voor het huis van zijn opa onderneemt. Passerende mensen kunnen James producten zien. Opa kan een oogje in het zeil houden. En buurjongen Rymon kan de communicatie voor zijn rekening nemen. Opa komt meteen al met een planken aandragen. Het begin van een werkbank. Dan bedenken we dat er nog een hoeveelheid bruikbaar hout ligt op Kisimbizi, afkomstig van de bouwwerkzaamheden. En straks als er tafeltjes en stoeltjes komen, zijn de banken overbodig. Dat hout is goed te gebruiken. We regelen met directeur Spencer dat dit alles straks naar James gaat.
Dan is het tijd voor Rymon. We geven aan dat we met zijn ouders willen praten om te zien hoe we hem kunnen helpen om van zijn handicap af te komen. Rymon is daar zichtbaar blij mee.
70
We gaan naar Rymons huis en ontmoeten daar moeder, denken we. Het
71
blijkt oma te zijn. Moeder woont elders en is opnieuw getrouwd. Zoals vaker gebeurt, accepteert de echtgenoot de kinderen niet die vervolgens bij oma worden ondergebracht. Oma geeft aan dat Rymon ooit eens naar een ziekenhuis is geweest. Ze heeft het idee dat niets aan Raymonds handicap te doen is. Dat willen we dan zeker weten. We adviseren haar met Raymond naar een gespecialiseerd kinderziekenhuis in Entebbe gaat. We nemen contact op met het ziekenhuis om te zien wanneer Rymon er terecht kan. En we informeren naar de reiskosten.
Binnenkort gaat Rymon naar het ziekenhuis. Hij is duidelijk blij met onze interventies.
72
Reisverslag 7
4 maart 2019
Het Lejofonds vergroot hun wereld We ontmoeten in Seeta Nazigo een voormalig lid van het project Goat to Goat. Moeder heeft een gehandicapte dochter, Nakato. Het Lejofonds heeft een paar geleden een buggy gegeven zodat moeder af en toe met Nakato kan wandelen. We horen nu dat de buggy versleten is. Nakato is weer aan huis gekluisterd. Wanneer we even tijd hebben, bezoeken we de familie. Bij aankomst zien we vader en dochter al in de deuropening.
73
Herma zoekt even contact met Nakato. Nakato kiijkt Herma wezenloos aan.
Binnen zien we de restanten van een rolstoel en een buggy.
74
Nakato komt niet meer buiten. Een onhoudbare situatie vinden we. Hier moet een nieuwe rolstoel of een buggy komen. Vader geeft de voorkeur aan een buggy omdat een buggy wendbaarder is op de slechte onverharde weggetjes. We beloven vader naar Kampala te gaan voor een nieuwe buggy. Bij vertrek kijkt vader ons glunderend na.
Een paar dagen later bezoeken we in Kampala een revalidatiecentrum. Bij aankomst is meteen duidelijk dat we met een revalidatiecentrum te maken hebben.
75
Men verwijst ons naar de werkplaats. Men is er bezig met het vervaardigen van kunstledematen.
In dezelfde ruimte staan de rolstoelen. We krijgen verschillende modellen te zien.
76
Duidelijk is dat de rolstoelen onverwoestbaar zijn. We laten dan ook het idee varen om voor Nakato een buggy aan te schaffen.
77
We bestellen twee rolstoelen. Eentje voor Nakato, maar dan is er ook nog Agnes, het gehandicapte zusje van onze dove vriend James. Als zij een rolstoel krijgt, hoeft ze niet langer over de grond te kruipen. Opa, broer en buurkinderen kunnen dan ook eens met haar wandelen wat haar wereldje enorm zal vergroten.
Maar we moeten nog wel even een aantal maten van de beide meisjes
78
doorgeven. En dus gaan we weer bij ze op bezoek. Agnes treffen we zittend aan bij het huis van opa.
Het opnemen van de maten ervaart ze als grappig. Ze moet lachen.
79
De vader van Nakato treffen we onderweg aan. Vader is hout aan het sprokkelen. Moeder is boodschappen aan het doen. Nakato ligt alleen thuis. Vader gaat met ons mee, terug naar huis. Hij is Herma behulpzaam om de juiste maten te verkrijgen, nodig voor de fabricatie van de rolstoel. Het zal nog een maand duren voordat de rolstoelen klaar zijn.
Wanneer we vertrekken, kijkt vader ons na. Rookwolken stijgen op vanuit de keuken. Er wordt met hout gestookt. Een ongezonde situatie. Hier zou green charcoal van het Lejofonds een uitkomst zijn. Dat rookt niet.
Reisverslag “Afscheid�
25 maart 2019 80
Bij de Kisimbizi school ligt een flinke stapel bruikbaar hout afkomstig van de afgebroken gebouwen. Daar leggen we beslag op. We bestellen een vrachtwagen om al het hout naar onze dove vriend James te brengen. Hij kan dan een eigen werkplaats gaan bouwen. In onze laatste week willen we James bezoeken om te zien hoever hij gevorderd is. We horen we dat James niet aanwezig is. Zijn vader heeft een ongeluk gehad met de motorfiets en ligt zwaargewond in het ziekenhuis. En zoals het de gewoonte is in Oeganda, moet dan een familielid aanwezig zijn om te zorgen voor een natje en droogje. James is nu bij zijn vader in het ziekenhuis om die taak op zich te nemen. Een bizarre situatie. Vader heeft jarenlang niet naar James omgekeken en nu neemt James de zorg voor zijn vader op zich. Wie weet wat voor goeds daar nog uit voortkomt. We gaan toch naar het huis van James. We willen zien wat hij gedaan heeft. Maar we willen ook afscheid nemen van de opa van James. En we willen zijn gehandicapte vriendje zien. Die is dankzij het Lejofonds naar een gespecialiseerd ziekenhuis geweest waar men voor hem een speciale schoen heeft gemaakt waardoor het lopen hem wat gemakkelijker af moet gaan. Aangekomen bij het huis van James, zien we onmiddellijk het nieuwe bouwwerk.
81
James opa komt aanlopen en vertelt trots dat James alles zelf gedaan heeft.
In een nabijgelegen gebouwtje ligt het gereedschap opgeslagen. Opa laat het ons zien.
Opa heeft een overhemd aan, dat we al jaren kennen. Maar de scheuren zijn inmiddels zo groot dat alles om zijn lijf fladdert.
82
Zoals elk jaar laten we aan het eind van ons verblijf allerleis spulletjes achter. We hebben verschillende spulletjes bij ons die we willen uitdelen aan de werkers in de houtskoolfabriek van het Lejofonds. Zo liggen er ook nog twee goede overhemden in de auto. Die besluiten we nu maar aan opa te geven.
83
Zelden hebben we iemand zo blij gezien. Omhelzingen volgen.
Opa wil de overhemden direct even passen.
We nemen afscheid van opa.
84
We gaan drie huizen verderop, de woonplaats van Raymond, het gehandicapte vriendje van James. Raymond is niet thuis. Maar oma kan zijn speciale schoen laten zien. Die draagt hij momenteel niet omdat hij een wond heeft aan zijn voet, opgelopen met voetballen.
85
We besluiten verder te gaan naar de houtskoolfabriek. Daar laden we een koffer uit met spulletjes die de werkers onderling mogen verdelen. En we nodigen ze uit voor een afscheidsdrankje. Dat hebben we ze eerder beloofd.
Nieuwsbrief 45
mei 2019
Er gaat een wereld voor ze open In reisverslag 7.1. Het Lejofonds verruimt hun wereld beschrijven we de situatie van twee gehandicapte meisjes, Agnes en Nakato. Agnes woont bij haar opa. Als het goed weer is, zit Agens buiten. Agnes is zwakbegaafd. Ze kan niet praten en ook niet lopen. Als we op bezoek komen kruipt ze naar ons toe.
Nakato, het andere gehandicapte meisje, kan ook niet lopen. Sinds haar buggy kapot is en niet meer gerepareerd kan worden, zit Nakato thuis en komt niet meer naar buiten. Als vader en moeder aan het werk zijn zit Nakato noodgedwongen alleen thuis. Het Lejofonds heeft besloten een rolstoel voor beide meisjes aan te schaffen. In genoemd reisverslag beschrijven we ons bezoek aan een
86
revalidatiecentrum in de hoofdstad Kampala waar de rolstoelen gemaakt worden. Er zit een levertijd van ruim een maand op de rolstoelen. Dat betekent dat de rolstoelen klaar zijn wanneer ons verblijf in Oeganda voor het Lejofonds er al op zit. Coördinator Daniel Kibago zal de rolstoelen ophalen en afleveren bij de betreffende families. Eind april bericht Daniel Kibago: “I went to Katalemba rehabilitation center to the wheel chairs today. They are already in my car. Tomorrow I will just proceed to Seeta Nazigo to take them to the girls”.
Enkele dagen later bericht Daniel ons dat de rolstoelen zijn afgeleverd. Opa en ouders zijn het Lejofonds zeer dankbaar. Behalve het bericht stuurt Daniel ook een aantal foto’s. De broer van Agnes, James, haalt de rolstoel voor zijn zus uit de auto. Hij is zichtbaar blij voor Agnes dat ze een rolstoel krijgt.
87
En niet alleen James is blij.
88
James gaat onmiddellijk op stap met zijn zus, tot haar groot genoegen.
89
Het is nog even wennen de heuvel op te komen. Maar dan begint de echte wandeling. Er gaat een nieuwe wereld voor Agnes open.
Ook Nakato krijgt haar rolstoel. End at betekent dat zij weer sinds lange tijd echt naar buiten kan.
Haar wereld wordt weer een stuk groter en mooier!
90
Nieuwsbrief 45
mei 2019
James slaat de spijker weer op zijn kop
In 2018 hebben we in reisverslag 5.3. Timmerman James slaat de plank mis
91
verhaald hoe na acht jaar succesvolle begeleiding van de dove jongen James waarbij hij dankzij het Lejofonds een opleiding tot timmerman heeft gevolgd en een eigen werkplaats tot zijn beschikking heeft, het uiteindelijk toch nog mis gaat met James na het overlijden van zijn oma. Dit jaar hebben we in de reisverslagen 5.3. Timmerman James maakt nu stenen,6.1. Twee gehandicapte jongens vullen elkaar goed aan en 9.2. Afscheid aandacht besteed aan de situatie van James.
Daarin wordt duidelijk dat James een tweede kans krijgt als timmerman aan de slag te gaan. We zorgen ervoor dat James over het nodige hout kan beschikken om een eigen werkplaats, langs de weg, vlakbij zijn en opa’s huis op te zetten. Aan het eind van ons verblijf zien we de werkplaats in wording. CoÜrdinator Daniel Kibago ontmoet James weer, begin mei, als hij de rolstoel voor zus Agnes komt brengen. Bij aankomst valt dadelijk op dat James verder heeft gewerkt aan zijn werkplaats.
92
Op het gebouwtje is een “naambordje” bevestigd.
James is bezig met een opdracht. Dat wordt duidelijk als hij zijn werkplaats laat zien.
93
94
Vol trots toont James aan Daniel het geld dat hij al verdiend heeft.
James grijpt de kans die hem opnieuw geboden is, Dat is duidelijk. Daar is iedereen blij mee. Voor de personeelskamer van de Kisimbizi nursery and primary school zijn nog een paar stoelen nodig. James krijgt nu de opdracht van het Lejofonds om die te maken.
Nieuwsbrief 48
december 2019
Naast de werkplaats nu ook de fabriek In nieuwsbrieven en reisverslagen hebben we vaak geschreven over James, de dove jongen, die dankzij het Lejofonds de mogelijkheid krijgt naar school te gaan en uiteindelijk een opleiding tot timmerman heeft kunnen volgen. James krijgt de beschikking over een werkplaats zodat hij als timmerman een eigen inkomen kan verdienen. James is grotendeels door zijn grootouders verzorgd en opgevoed. James is
95
het oogappeltje van oma. Na het overlijden van oma, een paar jaar geleden, raakt James losgeslagen. Het kost hem zijn werkplaats In 2018 schrijven we daarover in reisverslag 5.3. Timmerman james slaat de plank mis!
Tijdens ons verblijf begin dit jaar bezoeken we de opa van james en later james zelf ook. We berichten daarover in de reisverslagen 5.3. Timmerman james maakt nu stenen en 6.1. Twee gehandicapte jongens vullen elkaar goed aan. James is sterk veranderd en krijgt een nieuwe kans om het vak van timmerman uit te oefenen. James heeft ook een gehandicapt zusje, Agnes. Elke keer als we opa bezoeken, zit Agnes voor het huis en komt ze naar ons toekruipen.
96
Dankzij het Lejofonds krijgt zij en een ander gehandicapt meisje de beschikking over een rolstoel. Zie nieuwsbrief 45, 1.Er gaat een wereld voor ze open. Enkele weken geleden verschijnt James plotseling op de “factory” en helpt de hele dag mee. Coördinator Daniel Kibago bericht ons dat de werkers erg bli met James zijn, omdat hij een harde werker is. We besluiten James te vragen of hij in de gelegenheid is permament te werken in de “factory”. Wanneer James dat hoort is hij erg blij. Zeker als hij hoort dat hij ook de beschikking kan krijgen over een fiets om de afstand van huis naar de ‘factory” te overbruggen. Desgevraagd geeft James aan dat hij zijn werkzaamheden als timmerman wel in het weekend kan doen.
Het enige probleem is dat opa erg ziek is. James moet hem ‘s morgens eerst naar buiten tillen. Reden genoeg voor Daniel Kibago poolshoogte te gaan nemen. Hij treft opa en Agnes voor het huis aan.
97
Daniel bericht:
“The grandfather looked very weak, the stomach is swollen and also the face. I asked him what the problem is and he told that he was in hospital and they told that the problem he has is that his liver is seated in water.They told him that they can drain the water and then he feared to die because he has seen many people after getting such treatment they die after a short period. Agnes was not in the wheel chair and I asked the grandfather why and he said that the people like James who can help to carry the girl do not do it. I asked him why Agnes was not in the wheel chair and he explained that Agnes has no energy to push the wheel chair, I told him that Agnes does not have to push the wheel chair but she can sit in it instead of sitting on a rough ground and then once in a while they can push her around in her wheel chair.
I immediately told James to help Agnes take a shawer and put her in the wheel chair so I left Agnes in her wheel chair. When I will be in Seeta Nazigo again I will visit the home to see if Agnes is in her
98
wheelchair. I asked the grandfather that what will happen to Agnes when he becomes weaker and weaker and then he said he does not know and that he is already worried about what will happen to Agnes when he dies.” For now Agnes is taken care of by James but the problem is that James many times is not at home.
Nieuwsbrief 50
april 2020
Green Charcoal Lejofonds Uitbreiding “factory” Er is ook behoefte aan uitbreiding van het fabrieksgebouw. De productieruimte behoeft uitbreiding en er is meer opslagcapaciteit nodig.
99
James, de dove jongen die dankzij het Lejofonds een opleiding heeft gevolgd tot timmerman wordt betrokken bij de uitbreidingswerkzaamheden. James is nog niet zo lang een van de werknemers in het project. Hij is een harde werker en wordt daarom zeer gewaardeerd door de anderen. James moet elke dag een paar kilometer lopen om de ‘factory “ te bereiken. Hij krijgt daarom de beschikking over een van de fietsen van het Lejofonds.
100
Impressie bezoek projecten en activiteiten Lejofonds In nieuwsbrief 49 hebben we al aangegeven dat de bestuursleden van het Lejofonds, Leo en Herma Annyas, begin dit jaar niet, zoals elk jaar, afreizen voor het Lejofonds naar Oeganda. Een bevriend Belgisch echtpaar, Herman Longin en Ria Coppens, ervaren Oegandagangers (zij gaan voor de veertigste keer naar Oeganda) zijn bereid gevonden de honneurs waar te nemen. Zij zijn in februari drie dagen opgetrokken met coördinator Daniel Kibago en hebben kritisch gekeken naar de projecten en activiteiten van het Lejofonds. Daar hebben zij uitvoerig verslag van gedaan, vergezeld van vele foto’s. In deze nieuwsbrief een korte impressie. Gehandicapt
In nieuwsbrief 48 hebben we de situatie weergegeven van onze dove vriend James en zijn gehandicapte zusje Agnes. Opa, die zorgt voor Agnes is ziek. Het zou goed zijn als Agnes ondergebracht kan worden in een instelling. Met coördinator Daniel Kibago bezoeken Herman en Ria een tehuis waar men mogelijk voor opvang kan zorgen.
101
Men wordt ontvangen door een vriendelijks zuster, die vervolgens duidelijk maakt dat men niet aan het juiste adres is. Men wordt doorverwezen naar een instelling in Kampala. Bij het afscheid kan Ria niet nalaten de zuster op de hoogte stellen van het project Green Charcoal Lejofpnds en de voordelen die het biedt. Het verslag zegt het volgende: “….De zuster begeleidt ons bij het terugkeren naar de wagen. Ondertussen kan Ria het niet laten om weer over Green Charcoal te praten. Daniel mengt zich in het gesprek. Bij het horen van de winst die ze kunnen maken bij het gebruik van de Green Charcoal blijkt de zuster nog meer geïnteresseerd. Daniel vertelt ook dat er reeds scholen in de onmiddellijke nabijheid zijn die charcoal gebruiken. Daar is de zuster verwonderd over. Uiteindelijk heeft Daniel de contacten uitgewisseld en mag hij terug komen voor een verder gesprek….” Bericht coördinator Lejofonds, Daniel Kibago
8 februari 2020
James From there I proceeded to Seeta Nazigo to find the place where James’ grand fathervis.it was late but Iwanted to finish also with this we reached there when it is already dark and the road was very bad because it had rained but I managed to drive there. I went with Alvin and also James, we reached there and found the grandfather very ill but he was able to recognize us soon as he heard my voice.
102
He asked how I discovered where he is and then he said he is happy that I keep following his family. I told him that I do this because of your good friends Leo and Herma and the asked me if you came this year and I told him no but they sent you many greetings and he also said that I should also tell them that he is happy that you are helping his grandchildren Agnes and James because the father is a fool. He is now living at the house of his young brother called Malanti and they are leaving on a village called Busaale, I explained the reason why we were there that James was worried that the land will be sold by his father and uncle and for him he will remain with nothing just in case his grandfather died because hehas been taking care of them, the brother to James’ grandfather said yes James’ feeling is possible I told him them that Leo and Herma have a suggestion that may we can use lawyers to see that James can get a portion but first we want to hear the opinion of the grand father The brother to the grandfather said that yes we have a very big point but like we said we need to hear from the grandfather himself. He said now its late he is tired and has just taken some medicine so he advised me to come back some other day during day time when we have enough time because for him he does not want to involve in that. He wants James’s grandfather himself to handle this because he is still arrive and and he understands every thing. He told me that the only day he is not at home is Wednesday but on all other days he is always there and James’s grandfather is also always there/ He told me that it’s also necessary that the LCs are involved in this and I told
103
him that its very right. So we left and I told him that I will organize and came back I also took him phone number Best regards Daniel Bericht Daniel Kibago
4 maart 2020
This morning I visited the place where agnes could stay but they told they are full, The in charge directed me to another place after Kampala called wankulukuku that there is another home called missionaries of the poor that may be there can be a free place When I'm in Kampala I will look for this place In the attachment you have some pictures Best regards Daniel
Bericht Daniel Kibago
13 maart 2020
Yesterday i visited the place where James' grand father stays , Unfortunately by the time we arrived there with, James had been taken to hospital because his condition was not good Today i talked to the man who is taking care of him and he said he is now better so we can go back on Monday
104
Best regards Daniel Bericht Daniel Kibago
14 april 2020
Dear Leo and Herma, This morning the grand father of James died and he has been buried at 12 pm just a few minutes from Now by a few people because of corona when i had the bad news i immediately called the brother who has been taking care of the late and i reminded him that its bad that he has passed on before concluding James' issues. He said that the late will be buried on his land and its also where his wife was buried so it will not be possible for the whole land to be sold because of the grave yard He added that even if a part will be sold the house and some peace will have to remain because of the grave yard so James should not worry, they (with the sister) will have always a place to stay Best regards Daniel Bericht Leo en Herma
16 december 2020
The Skype talk we had with you was very good. We appreciate it very much. After our talk I sent the money to your account. In the attachment you see what I have sent. We were very excited to hear that James has become a father. Did you know that he is now 25 years old? We would love that the next time you go to the factory that you go home with James. We would like to know more about his girlfriend. Do they live together in grandfather's house? Are her parents happy with the new situation? Can you take pictures of the baby with both parents? That would be great for the next newsletter. Many people have been very sympathetic to James. Especially when we took all his tools away. How's his sister? Do other boys live in James's father's house? Bericht Daniel Kibago
23 december 2020
Today i visited the factory to give the members the christmas bonus you sent them and also to see how work is moving
105
They were very happy to receive the bonus and sent you many greetings . They thanked you for always supporting them. James was also happy when i gave him extra money and i told him that Leo and Herma sent this for the baby Bericht van Daniel Kibago 2 januari 2021 In the attachment you can find the missing pictures, you also have pictures from james and his family and also Agnes
The wife from james told that agnes sometimes tries to make mats like you can see in the pictures. I asked her who takes care and she said they do it together with James. James told me that he loves his wife very much because she is very hardworking, he showed me maize the wife planted and that the compound is kept clean. The family looked happy. the wife thanked you for the money you gave to the baby and also thanked you for always supporting James
106
107
108
Agnes leert matten weven.
109
James heeft dit huis gebouwd voor zijn vrouw, dochter en hemzelf.
Leo Annyas
januari 2021
110