Interview Ange-Vanessa Nsanzineza

INTERVIEW ‘Waarom was mijn houden van haar niet genoeg om haar ook van zichzelf te laten houden?’

De Antwerpse Ange-Vanessa Nsanzineza (23) zit op kot in Etterbeek voor haar studies Social Science aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en haar stage bij UN Migration. Tijdens afgelopen Black History Month screende ze samen met 4 andere residenten de collectie van Bib Sophia op gaten, miskopen, onevenwicht, inconsequenties en andere obstakels.

Een boost voor leven en lezen

“In 2013-2015 deed ik mee met ‘Boost’ van de Koning Boudewijnstichting, een programma voor jongeren met een moeilijke achtergrond maar met veel potentieel. We kregen workshops maar ook een beurs om zo vlot te kunnen doorstromen naar het hoger onderwijs. Er was een workshop rond lezen en we mochten zelfs praten met een auteur over boeken en literatuur. Dankzij die beurs kon ik ook boeken kopen – ik had er eindelijk geld voor – en kon ik onderzoeken wat ik wilde lezen. Zo is lezen voor mij begonnen.

Ik lees om mijn brein bezig te houden, nieuwe info binnen te krijgen, maar vooral om mijn perspectief te verbreden. Als ik iets lees, dan wil ik een dieper perspectief krijgen op dingen die mensen meemaken, zowel in mijn omgeving als buiten mijn omgeving. Je zal mij nooit een fantasieboek zien lezen. Een goed boek heeft voor mij zowel context als een persoonlijk verhaal, en dus altijd een onderliggend thema. Achter droge info moet altijd wel een persoonlijke touch zitten.

Door de stichting kon ik ook in het buitenland studeren en zo belandde ik in New Mexico, Verenigde Staten. Slechts 3 % van de inwoners daar is Afro-Amerikaans, dus via boeken heb ik me verdiept in teksten van onder andere James Baldwin. Ik lees graag autobiografische verhalen, of toch een mix. Zoals Born a Crime van Trevor

Er zijn veel verhalen die gelezen moeten worden. Zelfs gelijkaardige verhalen zijn nooit identiek aan elkaar. Het is mooi om te zien dat er mensen hun verhaal naar buiten brengen, zodat anderen dit boek kunnen gebruiken om zich niet zo alleen te voelen.

Noah. Dat leest super vlot, heeft humor en zit vol feiten. Het gaat over hoe hij in tijden van apartheid als mixed race, met een zwarte moeder en witte vader, opgroeide in Zuid-Afrika. Zelfs gelijkaardige verhalen zijn nooit identiek aan elkaar.”

Herkenning in Hind en anderen

“Poëzie is nooit echt mijn genre geweest, maar omdat Kruimeldief een mix is, wilde ik het toch lezen. Ik ben vooral geïnteresseerd in kunst gemaakt door mensen met een migratieachtergrond, omdat ik mezelf daar vaak in herken. Ik ben mijzelf nog aan het zoeken, hoe ik mezelf wil zien bewegen in deze samenleving. Dit boek gaat over het leven van schrijfster Hind Eljadid en haar familie, en ik herken mezelf heel erg in hoe Hind haar leven leeft in dit boek.

In Kruimeldief worden zaken als huiselijk geweld aangekaart en hoe kinderen ermee omgaan wanneer een van de ouders wordt weggenomen. Maar ook over de kracht van die mama, als kinderen opgroeien in een drukke stad en reflecties over wat een kind zelf ook ziet als persoon. Het is belangrijk om het over die dingen te hebben, vooral huiselijk geweld. Het wordt op een heel subtiele, maar ook pijnlijke manier beschreven. En het komt zo vaak voor,

AngeVanessa

Nsanzineza

“Ik lees om mijn brein bezig te houden, nieuwe info binnen te krijgen, maar vooral om mijn perspectief te verbreden. Als ik iets lees, dan wil ik een dieper perspectief krijgen op dingen die mensen meemaken, zowel in mijn omgeving als buiten mijn omgeving. Je zal mij nooit een fantasieboek zien lezen. Een goed boek heeft voor mij zowel context als een persoonlijk verhaal, en dus altijd een onderliggend thema. Achter droge info moet altijd wel een persoonlijke touch zitten.”

In het dagelijkse leven studente Social Science VUB

Op kot in Etterbeek

Met Belgische nationaliteit

muntpunt.be/ange-vanessa

Tipt ‘Kruimeldief’ / Hind Eljadid

Kruimeldief • Hind Eljadid Epo, 2021 148 pagina’s

~Een ziekte verteert het lichaam van de moeder van Hind en Fatima-Zahra Eljadid. Het is een traag en pijnlijk aftakelingsproces en het komt bovenop de vechtscheiding van haar agressieve ex-man, en bovenop de angst en de armoede. Kruimeldief is een poëtische maar ook rauwe elegie over moederkeszalf, afscheid nemen, terugblikken en herinneren. Maar ook over witte gangen, liefdeloze lakens en … zusterliefde.

niet alleen fysiek maar ook verbaal. Je zou schrikken hoeveel mensen met huiselijk geweld te maken hebben. Het is mooi om te zien dat er mensen hun verhaal naar buiten brengen, zodat anderen dit boek kunnen gebruiken om zich niet zo alleen te voelen.”

Het is niet per se omdat je een bepaalde levensstijl, gewoonte of karaktereigenschap van een persoon niet hebt, of wanneer je het oneens bent met iemand, dat je daarom diegene niet moet respecteren.

Representatie en respect

“Er zijn heel veel verhalen die gelezen moeten worden, niet enkel over huiselijk geweld. Verhalen van personen die in de minderheid zijn in de samenleving. Van iemand die doof is, iemand die is moeten vluchten, iemand die uit een specifieke familie komt; unieke profielen die je niet zomaar tegenkomt in het dagelijks leven. Mensen die niet evenveel gerepresenteerd worden als een gemiddelde Vlaming of Brusselaar, maar die waarschijnlijk toch meer gelijkenissen hebben dan verschillen. Door te lezen kan je je beeld verbreden. Het is niet per se omdat je een bepaalde levensstijl, gewoonte of karaktereigenschap van een persoon niet hebt, of wanneer je het oneens bent met iemand, dat je daarom diegene niet moet respecteren. Ik denk dat door enkel al erkenning te tonen aan het feit dat er zoveel verschillende verhalen en gezichten zijn, dat dat al een begin is van respect te kunnen tonen. En dat er op die manier ook meer sociale cohesie kan ontstaan.”

Lizet van de Kamp

Moederliefde, eigenliefde?

Ange houdt het boek omhoog, vol markeringen en post-its. “Op pagina 66 staat een citaat van Hind van toen ze 6 jaar was: ‘Waarom was mijn houden van haar niet genoeg om haar ook van zichzelf te laten houden?’. Dat doet me heel hard denken aan míjn mama. Ze heeft veel meegemaakt, heeft haar land van herkomst, Rwanda, moeten verlaten na een brutale oorlog en een genocide. Vervolgens kwam ze terecht in een onbekende plek met een onbekende taal, maar ze heeft ons altijd de energie, kracht en geld gegeven om een stapje verder te zetten. Ik ben altijd zo positief over mijn mama tegen iedereen, maar zelf twijfelt ze aan haar eigen capaciteiten en voelt ze zich alsof ze tekortkomt, alsof ze ons zelfs tekortdoet. Ik denk dus hetzelfde als Hind over mijn mama: ze is super powerful, maar het is jammer om te zien dat ze dat zelf niet doorheeft.”

BONUS

Ange haar ideale zomerdag in Brussel

“Brussel is voor mij begonnen als mijn studentenstad, maar inmiddels is het gegroeid naar een thuis weg van thuis. Ik heb het gevoel dat ik hier al jaren leef, ook al heb ik nog niet elke wijk ontdekt. Vooral in de Matongewijk voel ik me in mijn sas. Ik weet dat ik daar alles kan vinden wat ik nodig heb. Ik hoor er vaak allerlei levensverhalen, omdat de mensen daar gewoon een praatje met me beginnen. Ook het eten dat ze verkopen, de haarwinkels, de muziek… Ik ben daar precies thuis. In de zomer ga ik graag naar het Warandepark om een drankje te kopen bij het kioskje, wat mensen tegenkomen hier en daar. Ik heb daar altijd het gevoel dat ik precies heel veel vrienden rondom me heb, ook al ken ik de mensen daar niet.”

Chloé

Martinache

“La lecture et la littérature m’aident à me libérer, à créer de nouvelles possibilités quand je suis coincée, à réfléchir différemment à l’adversité. La lecture vous fait sortir de vous-même, de vos propres idées rouillées. Les livres viennent à moi à certains moments de ma vie, et assurent aussi la connexion avec mon environnement. Je ressens quand lire quel livre ou quel auteur. La lecture change quelque chose en moi et est vraiment un mode de connexion avec autrui.”

Au quotidien travailleur culturel

Habitant à Ixelles

De nationalité belge muntpunt.be/chloé Recommande ‘Les années’ / Annie Ernaux

De jaren • Annie Ernaux Vertaler: Rokus Hofstede de Arbeiderspers, 2020 232 pagina’s

~Au travers de photos et de souvenirs laissés par les événements, les mots et les choses, Annie Ernaux donne à ressentir le passage des années, de l’après-guerre à aujourd’hui. En même temps, elle inscrit l’existence dans une forme nouvelle d’autobiographie, impersonnelle et collective.