6 minute read
Fysio Cura Plaza. Tips bij klachten na Covid-19
(Post-Covid-19 syndroom)
Aanhoudende klachten na een Covid-19 infectie
Advertisement
Het Coronavirus is inmiddels alweer ruim een jaar in Nederland en de kans is groot dat je zelf, of bekenden in jouw omgeving besmet zijn geweest. Er zijn in Nederland inmiddels ruim 1 miljoen geregistreerde Corona gevallen, waarbij het daadwerkelijke aantal waarschijnlijk nog hoger ligt. Verreweg de meeste mensen met een Covid-19 infectie ervaren milde klachten en lijken in eerste instantie goed te herstellen, echter blijkt dat er vaker dan aanvankelijk gedacht langdurig sprake blijft van restklachten die soms moeilijk op te lossen lijken.
Restklachten na een mild verlopen Covid-19 infectie Het betreft hier een verscheidenheid aan klachten die aanwezig zijn ondanks dat het virus inmiddels is bestreden door het lichaam en aanvullend onderzoek (o.a. scans van hersenen en longen) geen afwijkingen laten zien. Hoewel er nog veel vragen bestaan omtrent het hoe-en-waarom van deze restklachten, wordt wel steeds duidelijker waar men last van heeft en is de aangeboden behandeling en therapie gelukkig steeds effectiever.
Vermoeidheid Met stip op nummer 1 van restklachten staat vermoeidheid. Chronische vermoeidheid kenmerkt zich door aanwezigheid zonder duidelijk tijdstip op de dag, meer dan de helft van de week en langer aanhoudend dan 6 weken. Kenmerkend bij de vermoeidheidsklachten na Covid-19 is dat de vermoeidheid met name op lijkt te treden ná inspanning.
Conditionele problemen?! Klachten als benauwdheid, druk op de borst, hartkloppingen en verhoogde hartslag worden vaak geïnterpreteerd en ervaren als een conditioneel probleem. Echter blijkt ook regelmatig de inspanningscapaciteit intact te zijn (na een mild verlopen Covid-19 infectie) en er dus in dit geval geen sprake lijkt van een directe conditionele verslechtering, maar van een “inspanning intolerantie”, waarschijnlijk in nauwe relatie met de vermoeidheidsklachten.
Cognitieve problemen Dat Corona voor veel mensen langdurige fysieke restklachten met zich meebrengt is duidelijk, minder aandacht is er voor de cognitieve problemen die veel mensen ervaren na een doorgemaakte infectie. Er blijkt bij veel mensen sprake van concentratieproblemen, een verslechterd geheugen, vergeetachtigheid, moeite met het vinden van de juiste woorden en problemen met multitasking.
Overprikkeling Een ander veelgehoorde klacht is dat “herstelde” Covid-19 patiënten nog langere tijd last houden van versnelde “overprikkeling”. Hierbij wordt herkend dat er sprake kan zijn van sensorische overprikkeling (alle prikkels die waargenomen worden via onze zintuigen), cognitieve overprikkeling (denken, leren, onthouden) en/of emotionele overprikkeling (overmatig emotioneel, prikkelbaar of zelfs agressiviteit).
Het herstel na een Covid-19 infectie Veel mensen zijn na Corona enorm gemotiveerd om weer “snel fit te zijn en lekker te sporten” of weer “hard aan de slag” te gaan op het werk. Het blijkt echter dat er na het primaire herstel van de infectie vaak restklachten aanwezig blijven of zelfs een (herhaalde) terugval volgt. Dit lijkt waarschijnlijk mede veroorzaakt door het feit dat er nog sprake is van toegenomen vermoeidheid, die niet voldoende wordt (h) erkend. Een te snelle hervatting van activiteiten en/of inspanning (dit kan zowel fysieke, cognitieve of mentale activiteiten/inspanning zijn) zorgen voor een wisselend en terugkerend klachtenbeeld. De hoge mate van motivatie, het feit dat men zelf niet direct ervaart te veel te doen en het herstel dat meer tijd kost dan men zou verwachten, leiden ertoe dat er een vicieuze cirkel ontstaat van (terugkerende) klachten.
- Prof. dr. Paul Garner
Het lijkt dan ook belangrijk om na het primaire herstel, vermoeidheid te respecteren en eerst hiervan te herstellen alvorens activiteiten en inspanning te gaan uitbreiden. Hierbij ook vooral rekening houdend met de mate van intensiteit (hetgeen voorheen wellicht een matige inspanning zou zijn, is nu een hoger intensieve inspanning geworden).
Verminderen van vermoeidheid Een eerste belangrijke stap in het herstel van Corona is het verminderen van de vermoeidheid, in eerste instantie vaak door het aanpassen van activiteiten en/of inspanning. Pas als dit onder controle is, kan vanuit een laag basisniveau stapsgewijs opgebouwd gaan worden, ook wel “pacing” genoemd.
Pacing Er zijn verschillende methoden die worden gebruikt om “pacing” concreet vorm te geven. Het is hierbij altijd zaak om allereerst het basisniveau zo concreet mogelijk vast te stellen. Het basisniveau bepalen is vaak lastig, maar wordt vaak gedaan door een “activiteiten weger” te gebruiken. Hiermee worden activiteiten en inspanning per moment, per dag en per 3 dagen uitgedrukt in een concrete score. Deze score kan vervolgens vergeleken worden met de ervaren “kwaliteit van de dag” (denkend aan een goede / normale / slechte dag) om zo te zorgen voor een stabiel inspanningsniveau behorend bij een “goede dag”. Vanuit dit objectieve basisniveau kan vervolgens worden opgebouwd, waarbij veel aangehouden wordt activiteiten en inspanning steeds met stappen van ongeveer 20% te verhogen, als het vorige niveau 3 dagen of langer geen toename van klachten heeft gegeven.
Beweging en training Dat lichaamsbeweging een positieve bijdrage levert aan de gezondheid en het herstel behoeft geen toelichting. Dat ook dit in het kader van het herstel na een Covid-19 infectie gecontroleerd dient te gebeuren is echter wel een feit. Beweging, hoe positief het effect ook is, is uiteindelijk ook een inspanning welke primair energie kost en dus moet passen in de totale optelsom van activiteiten en inspanningen en bovendien verstandig dient te worden opgebouwd. In een eerste fase is laag intensieve inspanning de beste manier om het lichaam te activeren, denkend aan wandelen of heel rustig joggen. Het lijkt erop dat een combinatie van conditionele training in combinatie met algemene krachtoefeningen een positieve bijdrage leveren aan het herstel (van restklachten) na een Covid-19 infectie, waarbij een lage intensiteit en ook hier een rustige opbouw de succesfactoren lijken. Verschillende testen kunnen hierbij ondersteunen in de keuze van trainingsvormen, -intensiteit en -omvang.
PowerBreathe Naast “pacing” en “beweging” wordt er in het herstel na een Covid-19 infectie regelmatig gebruik gemaakt van ademspiertraining (Power Breathe). Ademspiertraining is een training van het middenrif en de tussenribspieren, de spieren waarmee ingeademd wordt. De training versterkt de ademspieren zodat er makkelijker en dieper ingeademd kan worden. Als het ware als een soort krachttraining voor de ademhalingsspieren.
Professionele begeleiding Het herstel van (restklachten van) Covid-19 blijkt vaker dan gedacht een forse uitdaging, met een aantal lastige uitdagingen op het gebied van balans tussen activiteiten / inspanningen en rust en het vinden van een passende mate van beweging en training. Naast eventuele begeleiding in dit proces door onze gespecialiseerde fysiotherapeuten kan het zinvol zijn om andere specialisten te betrekken in het herstelproces zoals een ergotherapeut, voedingsdeskundige, gedragsdeskundige, leefstijlcoach of eventueel sportarts of bedrijfsarts.
Top 15 restklachten 79 dagen na Covid-19 infectie: 1. Vermoeidheid (87%) 2. Benauwdheid (71%) 3. Druk op de borst (44%) 4. Hoofdpijn (38%) 5. Spierpijn (36%) 6. Pijn tussen de schouderbladen (33%) 7. Hartkloppingen (32%) 8. Hoesten (29%) 9. Verhoogde hartslag in rust (28%) 10. Duizeligheid (27%) 11. Pijnlijke keel (26%) 12. Brandend gevoel in de longen (24%) 13. Verhoogde lichaamstemperatuur (22%) 14. Gewrichtspijn (22%) 15. Brandend gevoel in de luchtpijp (20%)
Goërtz, Y.M.J., et al (2020) Persistent symptoms 3 months after a SARS-CoV-2 infection: the post-COVID-19 syndrome? Bas Besselink, sportfysiotherapeut Raoul Roelofsen, Sportfysiotherapeut www.fysiocuraplaza.nl Tel. 088 327 00 00
