2017 02 22 The Tallis Scholars

Wo 22 feb 2017 Grote Zaal 20.15 uur

Serie Koren

The Tallis Scholars De perfectie van de renaissance

Programma

Serie Koren Wo 22 feb 2017 Grote Zaal 20.15 - 21.55 uur

The Tallis Scholars De perfectie van de renaissance

ca. 40 minuten voor de pauze ca. 40 minuten na de pauze

Peter Phillips dirigent Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525 - 1594) Laudate pueri Josquin Desprez (ca. 1450 - 1521) Missa Ave maris stella Pauze Matthew Martin (1976) Lamentations (2016; Nederlandse première) Dominique Phinot (ca. 1510 - ca. 1556) Lamentations Costanzo Festa (ca. 1485/1490 - 1545) Quam pulchra es Cristóbal de Morales (ca. 1500 - 1553) Andreas Christi famulus Regina caeli laetare

Dit concert wordt live uitgezonden door Omroep MAX op NPO Radio 4

Giovanni Pierluigi da Palestrina Tu es Petrus Bent u niet vergeten uw mobiele telefoon uit te zetten?

Dank u wel.

2

Toelichting Muziek voor grootse feestelijke viering én intense klaagzang vormen de twee polen waar het programma van vanavond om draait.

Naast perfecte muziek van de twee grote renaissancemeesters Josquin en Palestrina staan motetten van twee minder bekende zestiende-eeuwse componisten op het programma, van de Italiaan Costanzo Festa en de Spanjaard Cristóbal de Morales.

Beiden waren als zanger in dienst bij de Sixtijnse kapel in Rome, in dezelfde tijd dat Michelangelo daar zijn beroemde fresco Het laatste oordeel voltooide. De zestiendeeeuwse klaagliederen van componist Dominique Phinot krijgen in dit concert een hedendaagse tegenhanger in klaagzangen van de Brit Matthew Martin.

Giovanni Pierluigi da Palestrina Palestrina’s psalmzetting Laudate pueri hoort duidelijk in de categorie van de feestelijke viering. Met een zelfverzekerd openingsmotief is het de voorbode van het gebruik van die weelderige geluidsbron uit de renaissance: het achtstemmig koor. Dit motet, waarin de zangpartijen destijds waarschijnlijk werden verdubbeld door instrumenten of orgel, en getooid met de meesterlijke beheersing van polyfone stemweefsels, heeft zeker de bekroning gevormd van een feestelijke kerkelijke viering in Rome.

Palestrina gold als een van de beroemdste musici van zijn tijd. Hij stond echter op de

schouders van de grote meesters van een eerdere generatie, vooral Josquin Desprez, die tijdens zijn leven eveneens een beroemdheid was. Die roem blijkt uit de diverse eerbetonen van zijn tijdgenoten en zijn postume bijnaam ‘meester van de noten’. Des te frustrerender is het enorme gebrek aan biografische informatie die ons is overgeleverd. Josquins invloed was zo groot dat tientallen jaren na zijn dood, zijn naam nog steeds werd toegevoegd aan nieuw gepubliceerde werken, hetgeen het toewijzen van de juiste componistennaam de moderne geleerden nog steeds voor raadsels stelt.

Josquin Desprez Josquins Missa Ave maris stella was alom bekend en zeer invloedrijk. Het is een synthese van de moderne stijl van imitatie tussen stemmen met de oudere stijl van muziek gebaseerd op een gregoriaanse melodie als cantus firmus. De gregoriaanse melodie waarop deze mis is gebaseerd, Ave maris stella, was een alom bekende hymne die vaak werd gezongen bij religieuze diensten ter ere van de Heilige Maagd Maria. Het kenmerkende openingsmotief, een stijgende reine kwint, is te horen aan het begin van alle delen van de mis. De gregoriaanse hymne vormt de basis voor elke sectie, en is af en toe in langere notenwaarden in de tenorpartij te horen, waarmee Josquin teruggrijpt naar de oude traditie.

3

Toelichting

Matthew Martin Het programma van vanavond bevat twee zettingen van teksten uit de Bijbelse Klaagliederen van Jeremia. De zetting van de Britse componist Matthew Martin ontstond als opdracht van The Tallis Scholars in 2016.

De componist licht zijn Lamentations als volgt toe: ‘Ze geeft met haar vijfstemmige opzet (twee sopraan-, alt-, tenor- en baspartijen, soms nog verder opgesplitst) een diep gevoelde en dramatische reactie op de teksten. De structuur is in vier delen, overeenkomstig de Hebreeuwse letters, die gebruikt worden om de muzikale dialoog te accentueren en die elke keer opdoemen van onder de muziek van het voorgaande vers.

Het werk gebruikt een soort uitgebreide bitonale harmonie, en is grotendeels contrapuntisch van opzet, waardoor het een opvallend neo-middeleeuwse sfeer heeft.’

Dominique Phinot In de tweede zetting van de Klaagliederen van vanavond, brengt Dominique Phinot ons terug naar de klankwereld van de renaissance. Hoewel we tegenwoordig niet vertrouwd zijn met zijn werk, was hij een vroege pionier van de ‘meerkorige’ stijl van componeren voor twee of meer koren en zo een belangrijke voorganger van de feestelijke stijl van Palestrina die we vanavond eerder hoorden. In deze overwegend homofone 4

muziek wisselen de twee koren muzikaal materiaal uit, lichten dat uit en leveren elkaar echo’s, op een manier die destijds zeer geavanceerd was. Secties voor alleen de bovenste stemmen, en dan weer alleen de lagere stemmen, benutten de mogelijkheden voor tekstuitbeelding maximaal, voor alle stemmen weer op een dramatische manier de krachten bundelen bij de tekst ‘patres nostri peccaverunt’ (Onze vaders hebben gezondigd).

Cristóbal de Morales Het beschermheerschap van het pausdom was fel begeerd bij de musici van de renaissance. Gedurende enige tijd profiteerden Spaanse componisten van opeenvolgende Spaanse pausen die de componisten en musici uit hun thuisland hoog in het vaandel hielden. Cristóbal de Morales was een van die begunstigden, hij was immers een aanzienlijk deel van zijn leven in dienst van de Capella Sistina (Sixtijnse kapel) in Rome. Het is goed mogelijk dat zijn motetten Andreas Christi famulus en Regina Caeli, een zetting van de oude Maria-hymne, voor het eerst zijn uitgevoerd in de Sixtijnse kapel.

Costanzo Festa Een tijdgenoot van Morales, Costanzo Festa, was een van de eerste Italiaanse componisten van polyfonie die grote bekendheid bereikte.

Toelichting

Zijn gewijde muziek zou een grote invloed op Palestrina hebben, en zijn madrigalen hielpen de geboorte van een nieuwe wereldlijke traditie. Quam pulchra es, een passage uit het Hooglied getoonzet voor hoge stemmen, laat Festa’s gave horen voor het componeren van eenvoudige, vloeiende polyfonie.

Giovanni Pierluigi da Palestrina Aan het eind van het programma zijn we terug bij de meer opwekkende stemming van een ander feestelijk motet van Palestrina: Tu es Petrus. De tekst was van bijzonder belang voor Rome, de zetel van de katholieke kerk, die zijn gezag ontleent aan de directe verbinding met Petrus, de eerste paus. In het evangelie zalft Christus Petrus als de rots waarop hij zijn kerk zal bouwen. Als Romeinse componist werd Palestrina uitgenodigd meerdere zettingen van deze belangrijke passage te schrijven. Vanavond horen we de versie met zes stemmen, een ingenieuze en meesterlijke toonzetting, die destijds zo beroemd werd dat Palestrina er een complete mis op baseerde. Alle krachten in dit motet lijken aan het werk om het vertrouwen en de uitstraling van de contrareformatie van de katholieke kerk onderstrepen: hoge en lage stemmen wisselen elkaar af en komen vervolgens samen in ‘rotsvaste’ homofonie, om zich uiteindelijk over te geven aan vreugdevolle noten-trossen (melismen).

Tekst toelichting: James M. Potter Vertaling: Clemens Romijn

5

Liedteksten Giovanni Pierluigi da Palestrina Laudate pueri Laudate pueri Dominum: laudate nomen Domini.

Sit nomen Domini benedictum, ex hoc nunc et usque in saeculum.

A solis ortu usque ad occasum laudabile nomen Domini.

Excelsus super omnes gentes Dominus, super coelos gloria eius.

Loof, dienaars van de Heer, loof de naam van de Heer.

De naam van de Heer zij geprezen van nu tot in eeuwigheid.

Van waar de zon opkomt tot waar zij ondergaat, zij geloofd de naam van de Heer.

Verheven boven alle volken is de Heer, verheven boven de hemel zijn luister.

Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat.

Et humilia respicit in coelo et in terra.

Wie is gelijk aan de Heer, onze God, die hoog daar boven zijn woning heeft, die zijn oog richt naar beneden, wie in de hemel en op de aarde?

Hij verheft uit het stof wie berooid is, uit het vuil tilt hij op wie alles ontbeert.

Hij laat hem wonen bij hooggeplaatsten, bij de hoogsten van zijn volk.

De onvruchtbare vrouw laat hij wonen in het huis, een vrolijke moeder van kinderen.

Suscitans a terra inopem, et de stercore erigens pauperem.

Ut collocet eum cum principibus, cum principibus populi sui.

Qui habitare facit sterilem in domo matrem filiorum laetantem.

Psalm 113

6

Liedteksten

Josquin Desprez Missa Ave maris stella Kyrie Kyrie eleison.

Christe eleison.

Kyrie eleison.

Gloria Gloria in excelsis Deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis.

Laudamus Te. Benedicimus Te. Adoramus Te. Glorificamus Te. Gratias agimus Tibi propter magnam gloriam tuam.

Domine Deus Rex caelestis, Deus Pater omnipotens.

Domine Fili unigenite, Iesu Christe.

Domine Deus Agnus Dei, Filius Patris.

Qui tollis peccata mundi, miserere nobis.

Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram.

Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis.

Quoniam Tu solus Sanctus. Tu solus Dominus.

Tu solus altissimus, Iesu Christe.

Cum Sancto Spiritu in gloria Dei Patris.

Amen

Heer, ontferm u over ons Christus, ontferm u over ons Heer, ontferm u over ons.

Ere zij God in de hoge en vrede op aarde voor mensen van goede wil.

Wij loven U, wij prijzen en aanbidden U, wij verheerlijken U en zeggen U dank voor uw grote heerlijkheid.

Heer, God, hemelse Koning, God almachtige Vader, Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus.

Heer God, Lam Gods, Zoon van de Vader.

Gij die wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons.

Gij die wegneemt de zonden der wereld, aanvaard ons gebed.

Gij die zit aan de rechterhand van de Vader, ontferm U over ons.

Want Gij alleen zijt de Heilige, Gij alleen de Heer, Gij alleen de Allerhoogste: Jezus Christus.

Met de Heilige Geest in de heerlijkheid van God de Vader.

Amen.

7

Liedteksten

Credo Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium.

Et in unum Dominum Iesum Christum, Filium Dei unigenitum, et ex Patre natum ante omnia saecula.

Deum de Deo, Lumen de Lumine, Deum verum de Deo vero, genitum non factum, consubstantialem Patri; per quem omnia facta sunt.

Ik geloof in één God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde, van al wat zichtbaar en onzichtbaar is.

En in één Heer, Jezus Christus, eniggeboren Zoon van God, voor alle tijden geboren uit de Vader.

God uit God, Licht uit Licht, ware God uit de ware God. Geboren, niet geschapen, één in wezen met de Vader, en door Wie alles geschapen is.

Qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de caelis.

Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine, et homo factus est.

Crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato, passus et sepultus est.

Et resurrexit tertia die, secundum Scripturas, et ascendit in caelum, sedet ad dexteram Patris.

Et iterum venturus est cum gloria, iudicare vivos et mortuos, cuius regni non erit finis.

Hij is voor ons, mensen, en omwille van ons heil uit de hemel neergedaald.

Hij heeft het vlees aangenomen door de Heilige Geest uit de Maagd Maria, en is mens geworden.

Hij werd voor ons gekruisigd, Hij heeft geleden onder Pontius Pilatus en is begraven.

Hij is verrezen op de derde dag, volgens de Schriften.

Hij is opgevaren ten hemel: zit aan de rechterhand van de Vader.

Hij zal wederkomen in heerlijkheid om te oordelen levenden en doden.

En aan zijn rijk komt geen einde.

Et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem, qui ex Patre Filioque procedit.

Qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur: qui locutus est per prophetas.

Ik geloof in de Heilige Geest, die Heer is en het leven geeft; die voortkomt uit de Vader en de Zoon; die met de Vader en de Zoon te samen wordt aanbeden en verheerlijkt; die gesproken heeft door de profeten.

8

Liedteksten

Et unam, sanctam, catholicam et apostolicam Ecclesiam.

Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum.

Et expecto resurrectionem mortuorum, et vitam venturi saeculi.

Amen.

Ik geloof in de éne, heilige, katholieke en apostolische Kerk.

Ik belijd één doopsel tot vergeving van de zonden.

Ik verwacht de opstanding van de doden en het leven van het komend rijk.

Amen.

Sanctus Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dominus Deus Sabaoth; Pleni sunt coeli et terra gloria tua.

Hosanna in excelsis.

Heilig, heilig, heilig, De Heer, de God der hemelse machten!

Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid.

Hosanna in den hoge.

Benedictus Benedictus, qui venit in nomine Domini.

Hosanna in excelsis.

Gezegend hij die komt in de naam des Heren.

Hosanna in den hoge.

Agnus Dei Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.

Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.

Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, dona nobis pacem.

Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons.

Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons.

Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, geef ons de Vrede.

9

Liedteksten

Matthew Martin Klaagliederen van Jeremiah Incipit lamentatio Ieremiae prophetae:

Hier beginnen de klaagliederen van de profeet Jeremia:

HETH. Cogitavit Dominus dissipare murum filiæ Sion; tetendit funiculum suum, et non avertit manum suam a perditione: luxitque antemurale, et murus pariter dissipatus est.

HETH. De Heer heeft gedacht te verderven den muur der dochter Sions; Hij heeft het richtsnoer daarover getogen, Hij heeft Zijn hand niet afgewend, dat Hij ze niet verslonde; en Hij heeft den voormuur en den muur te zamen treurig gemaakt, zij zijn verzwakt.

TETH. Defixæ sunt in terra portæ ejus, perdidit et contrivit vectes ejus; regem ejus et principes ejus in gentibus: non est lex, et prophetæ ejus non invenerunt visionem a Domino.

TETH. Haar poorten zijn in de aarde verzonken; Hij heeft haar grendelen verdorven en gebroken; haar koning en haar vorsten zijn onder de heidenen; er is geen wet; haar profeten vinden ook geen gezicht van den Heere.

IOD. Sederunt in terra, conticuerunt senes filiæ Sion; consperserunt cinere capita sua, accincti sunt ciliciis: abjecerunt in terram capita sua virgines Jerusalem.

IOD. De oudsten der dochter Sions zitten op de aarde, zij zwijgen stil, zij werpen stof op hun hoofd, zij hebben zakken aangegord; de jonge dochters van Jeruzalem laten haar hoofd ter aarde hangen.

CAPH. Defecerunt præ lacrimis oculi mei, conturbata sunt viscera mea; effusum est in terra jecur meum super contritione filiæ populi mei, cum deficeret parvulus et lactens in plateis oppidi.

CAPH. Mijn ogen zijn verteerd door tranen, mijn ingewand wordt beroerd; mijn lever is ter aarde uitgeschud, vanwege de breuk der dochter mijns volks; omdat het kind en de zuigeling op de straten der stad in onmacht zinken.

Ierusalem, convertere ad Dominum Deum tuum.

Jeruzalem, keer terug tot de Heer uw God. Klaagzangen van Jeremia 2, vers 8-11, Statenvertaling

10

Liedteksten

Dominique Phinot Klaagliederen van Jeremiah Incipit oratio Jeremiae prophetae.

Hier begint het gebed van profeet Jeremia

Recordare Domine quid acciderit nobis: intuere, et respice opprobium nostrum.

Haereditas nostra versa est ad alienos: domus nostrae ad extraneos.

Pupilli facti sumus absque patre, matres nostrae quasi viduae.

Aquam nostram pecunia bibimus: ligna nostra pretio comparavimus.

Cervicibus nostris minabamur, lassis non dabatur requies.

Aegypto dedimus manum et Assyriis, ut saturaremur pane.

Gedenk, Heer, wat ons geschied is, aanschouw het, en zie onzen smaad aan.

Ons erfdeel is tot de vreemdelingen gewend, onze huizen tot de uitlanders.

Wij zijn wezen zonder vader, onze moeders zijn als de weduwen.

Ons water moeten wij voor geld drinken; ons hout komt ons op prijs te staan.

Wij lijden vervolging op onze halzen; zijn wij moede, men laat ons geen rust.

Wij hebben den Egyptenaar de hand gegeven, en den AssyriĂŤr, om met brood verzadigd te worden.

Onze vaders hebben gezondigd, en zijn niet meer, en wij dragen hun ongerechtigheden.

Knechten heersen over ons; er is niemand, die ons uit hun hand rukke.

Patres nostri peccaverunt, et non sunt: et nos iniquitates eorum portavimus.

Servi dominati sunt nostri: non fuit qui redimeret de manu eorum.

Jerusalem, convertere ad Dominum Deum tuum.

Jeruzalem, bekeer u tot de Heer uw God. Klaagzangen van Jeremiah 5, vers 1-8, Statenvertaling

11

Liedteksten

Constanzo Festa Quam pulchra es Quam pulchra es et quam decora Quam pulchra es, amica mea, columba mea Formosa mea, Veni dilecta mea Vox enim tua dulcis, et facies decora nimis

Hoe mooi ben je en hoe bevallig Hoe mooi ben je, mijn lief, mijn duifje Mijn schoonheid, kom, mijn vreugde, Je stem is echt zoet, en je gezicht zo bevallig.

Hooglied

Cristรณbal de Morales Andreas Christi famulus Andreas Christi famulus, dignus Deo apostulus, germanus Petri et in passione socius.

Dilexit Andream Dominus in odorem suavitatis.

O Jesu Christe, Fili Dei, ora pro nobis.

Amen.

Regina caeli laetare Regina caeli laetare, alleluia, Quia quem meruisti portare, alleluia, Resurrexit sicut dixit, alleluia.

Ora pro nobis Deum, alleluia.

12

Andreas, dienaar van Christus, waardig apostel van God, broer van Petrus en diens deelgenoot in het lijden.

De Heer koos Andreas in de geur van zoetigheid.

O Jezus Christus, Zoon van God, bid voor ons.

Amen Koningin des hemels, verheug u, alleluja.

Omdat Hij, die gij waardig geweest zijt te dragen, alleluja, Verrezen is, zoals Hij gezegd heeft, alleluja, Bid God voor ons, alleluja.

Liedteksten

Giovanni Pierluigi da Palestrina Tu es Petrus  Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo ecclesiam meam, et portae inferi non praevalebunt adversus eam: et tibi dabo claves regni caelorum.

Quodcumque ligaveris super terram, erit ligatum et in caelis: et quodcumque solveris super terram erit solutum et in caelis, et tibi dabo claves regni caelorum.

Jij bent Petrus, de rots waarop ik mijn kerk zal bouwen.

En de poorten van het dodenrijk zullen haar niet kunnen overweldigen.

Ik zal je de sleutels van het koninkrijk van de hemel geven.

En al wat je op aarde bindend verklaart, zal ook in de hemel bindend zijn, en al wat je op aarde ontbindt, zal ook in de hemel ontbonden zijn.

Ik zal je de sleutels van het koninkrijk van de hemel geven.

Mattheus 16: 18-19

13

Biografieën Componisten Giovanni Pierluigi da Palestrina

Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525/26 1594) was een Italiaanse componist. Hij heeft een grote invloed gehad op de ontwikkeling van de katholieke kerkmuziek en is altijd beschouwd als de belichaming van de renaissancemuziek.

Giovanni Pierluigi, naar zijn vermoedelijke geboorteplaats bij Rome 14

meestal Palestrina genoemd, werd omstreeks 1525 geboren. Hij was kapelmeester van de kathedraal van zijn geboortestad en daarna ging hij naar Rome, waar hij achtereenvolgens kapelmeester was van de Cappella Giulia van de Sint-Pieter, de Sint-Jan van Lateranen, de Santa Maria Maggiore, en de Sint-Pieter, waar hij na zijn dood ook begraven werd. Reeds bij leven bezat Palestrina Europese faam.

Palestrina heeft een enorme hoeveelheid composities nagelaten, waaronder 105 missen, 400 motetten, 200 liederen, psalmen, magnificats, litanieën, en ten minste 200 madrigalen en 9 orgelricercari.

Josquin Desprez Josquin Desprez (ca.

1450/55 - 1521), ook wel Des Prez, Des Prés en Després genoemd was een Bourgondische componist uit Condé-sur–l’Escaut. Hij wordt wel de voornaamste componist van de renaissance genoemd.

Josquin was vooral werkzaam in Frankrijk en ook meerdere jaren in Italië. Hij genoot faam als componist en pedagoog.

Midden vijftiende eeuw was hij de belangrijkste vertegenwoordiger van een nieuwe stijl, waarin de technieken van de canon en het contrapunt werden toegepast op wereldlijke liederen. In 1477 was hij in dienst van hertog René I van Anjou in Aix-en-Provence en werkte later waarschijnlijk in Parijs. Van 1489 tot 1494 was hij in dienst van de pauselijke kapel. Eind jaren 1490 was hij weer in Frankrijk, wellicht in dienst van koning Lodewijk XII en de kathedraal van Cambrai. Van 1503 tot 1504

Biografieën

was hij koormeester van hertog Ercole I d’Este van Ferrara. In 1504 ontvluchtte hij Italië vanwege een pestepidemie en enige tijd later werd hij provoost van de collegekerk Notre Dame in Condé-sur-l’Escaut.

(Frankrijk).

Matthew Martin

tot 2004 studeerde hij privé orgel bij Marie-Claire Alain in Parijs. Hij doceert harmonieleer en contrapunt aan de Universiteit van Oxford. Sinds 1 oktober 2015 is hij directeur van het Keble College in Oxford. Hij componeerde vele koorwerken, kamermuziekweken en liederen voor zangstem en piano.

heeft zich waarschijnlijk in Lyon afgespeeld, zoals blijkt uit verschillende daar uitgegeven werken.

Costanzo Festa

Dominique Phinot Dominique Phinot (ca. 1510 - ca. 1556) was een Nederlandse polyfonist uit de renaissance, actief in Italië en het zuiden van Frankrijk.

De Engelse componist Matthew Martin (1976) deed een orgelopleiding aan het Magdalena College van de Oxford University.

Martin studeerde daarna aan de Royal Academy of Music in Londen. Van 2001

In zijn tijd stond hij in hoog aanzien, met name vanwege zijn motetten, die vooruitlopen op de stijl van Palestrina; bovendien was hij een pionier van de meerkorige stijl. Over zijn leven is weinig bekend. Een groot deel van zijn loopbaan verbleef hij in Italië, en in 1544 en 1545 werkte hij zowel aan het hof als aan de kathedraal van Urbino.

Een deel van zijn leven

Costanzo Festa (1490 - 1545) behoort tot de veelzijdigste componisten van de Italiaanse renaissance. Hij voelde zich thuis in zowel wereldlijke als geestelijke genres.

Zijn muziek is direct aansprekend en heeft iets eenvoudigs. Festa werd niet beïnvloed door de componisten die vanuit de lage landen naar 15

Biografieën

Italië kwamen met hun ingewikkelde polyfonie, maar zelf heeft hij wel invloed gehad op zijn noordelijke collega’s. Zijn madrigalen en motetten werden veelvuldig bewerkt, een bewijs van zijn populariteit.

Cristóbal de Morales

Cristóbal de Morales (ca. 1500 - 1553) werd in Sevilla geboren. In 1526 kreeg hij een betrekking in Ávila als kapelmeester van de kathedraal.

In 1529 ging Morales over naar de kathedraal van Plasencia, waar hij tot 16

1531 bleef. Omstreeks 1535 verhuisde hij naar Rome, waar hij zanger werd aan de pauselijke kapel. Hier kwam Morales in contact met enkele van de meest vooraanstaande componisten van die tijd, zoals Costanzo Festa, Jakob Arcadelt en Nicolas Gombert. Na een periode waarin hij in Italië zonder succes naar een andere betrekking zocht, keerde hij naar Spanje terug, waar hij verschillende betrekkingen kreeg, die gepaard gingen met financiële en politieke problemen. Hij solliciteerde in 1553 in Toledo naar de betrekking van maestro de capilla, maar stierf kort daarop.

BiografieĂŤn

Uitvoerenden Peter Phillips Dirigent Dirigent en musicoloog Peter Phillips (1953) wijdde zich geheel aan de studie en uitvoering van religieuze muziek uit de renaissance.

In 1973 richtte hij The Tallis Scholars op. Daarnaast schreef hij vele jaren een vaste column in The Spectator. Hij werd adviserend redacteur van The Musical Times, het oudste muziektijdschrift in Europa. Als gastdirigent werkte Phillips met vocale ensembles over de gehele wereld, waaronder met Collegium Vocale Gent, het Nederlands Kamerkoor en Studio de Musique ancienne de MontrĂŠal. Hij verzorgde talloze tv- en radiouitzendingen.

Foto: Eric Richmond

17

BiografieĂŤn

The Tallis Scholars The Tallis Scholars werden in 1973 opgericht door dirigent Peter Phillips.

Intussen is het ensemble uitgegroeid tot een van de leidende exponenten van de geestelijke muziek uit de renaissance.

Peter Phillips werkte lang aan de klank van zijn ensemble, om via afstemming en menging de zuiverheid en helderheid van klank te bereiken, die volgens hem het best geschikt is voor het uitvoeren van dit repertoire, en waarbij elke muzikale lijn tot in detail hoorbaar blijft. Het is deze ultieme schoonheid en puurheid van klank waarmee The Tallis Scholars zo beroemd zijn geworden. The Tallis Scholars geven jaarlijks een zeventigtal concerten, zowel in kerken en kathedralen als in moderne concertzalen over de hele wereld. Een van de hoogtepunten was het concert in de Sixtijnse Kapel in april 1994, naar aanleiding van het begin van de laatste restauratiefase van de 18

fresco’s van Michelangelo.

Ze geven regelmatig compositieopdrachten. Een groot aantal opnamen van The Tallis Scholars behaalde belangrijke prijzen.

Sopraan Amy Haworth Emma Walshe Emily Atkinson Charlotte Ashley Alt Caroline Trevor Alex Chance Tenor Steven Harrold Simon Wall Bas Tim Whiteley Simon Whiteley

BiografieĂŤn

Foto: Eric Richmond

19

Serie Koren

Verwacht

Do 2 mrt 2017 Grote Zaal 20.15 uur

Lets Radiokoor + Sinfonietta Riga De klaagzang van Adam De Est Arvo Pärt en de Schot James MacMillan zijn beiden doordrongen van een diep religieus besef. MacMillans muziek is het meest aards van karakter. Dat spreekt uit zijn compositie die deze avond te horen is. De zeven zinnen die Jezus volgens de evangeliën sprak toen hij aan het kruis hing, vormen een rituele beheersing van verdriet. ‘Ze zijn geladen met enorme muzikale mogelijkheden’, aldus MacMillan.

Niemand kan hier beter gehoor aan geven dan het wereldberoemde Lets Radiokoor en kamerorkest Sinfonietta Riga.

De heilige Silouan, een Russisch-orthodoxe monnik op het Griekse schiereiland Athos, beschreef het verdriet van Adam over het verlies van het Paradijs: ‘Tranen stroomden over zijn gezicht en de hele woestijn hoorde het geluid van zijn jammerklacht.’ Arvo Pärt ving deze bewogen tekst in prachtige muziek met Adam’s Lament. De opname die het Lets Radiokoor en Sinfonietta Riga maakten van dit werk kreeg in 2014 een Grammy.

Programma: Arvo Pärt Cantus in Memory of Benjamin Britten / Nunc dimittis / Adam’s Lament / James MacMillan Seven Last Words from the Cross 20

James MacMillan Foto: Philip Gatside

Serie Koren

Verwacht

Vr 14 apr 2017 Grote Zaal 20.15 uur

Concerto Romano Tenebrae Romanae: de Goede Week in Rome rond 1600 Op deze Goede Vrijdag is het jonge Italiaanse ensemble Concerto Romano te gast met 16e- en 17e-eeuwse passiemuziek uit hun stad Rome. Droeve smeekbedes en hoopvolle hymnen voor de lijdenstijd hebben zelden tot zulke mooie muziek geleid.

Morales en Palestrina verstaan de kunst om composities als klankkathedralen te bouwen waarin melodielijnen elkaar stijlvol omarmen.

Ook de andere componisten in dit concert – veelal navolgers van Palestrina – roepen met hun muziek bovenaardse sferen op.

Concerto Romano

Programma: Cristóbal de Morales Per tuam crucem / Giovanni Pierluigi da Palestrina delen uit Lamentationes Jeremiae Prophetae / Heu mihi, Domine / Giovanni Matteo Asola Lapidaverunt Stephanum / Bonifacio Graziani delen uit Responsoria Hebdomadae Sanctae / Anoniem Responsorium III: Sabbato Sancto – in primo nocturno / Ruggiero Giovanelli Beatus Laurentius / Lorenzo Ratti Super flumina Babylonis / Intuens in coelum, concertato / Pietro Paolo Paciotti Misso Herodes spiculatore / Gregorio Allegri Miserere

21

Verwacht

Februari do 23 feb / 20.15 uur Het Collectief + Psallentes Sterke vrouwen + GT vr 24 feb / 20.15 uur Jazz Orchestra of the Concertgebouw Rhythm Changes Double Bill za 25 feb / 21.30 uur Sonic Acts 2017 zo 26 feb / 15.00 uur Sweelinck Barokorkest Sturm und Drang

Maart wo 1 mrt / 20.15 uur Ralph van Raat Alle etudes van Ligeti

vr 3 mrt / 20.15 uur The Gloaming Live in concert

za 4 mrt / 19.00 uur college + 20.15 uur concert Café Zimmerman + Andreas Staier Bach op het grensvlak van een tijdperk + COLLEGE zo 5 mrt / 19.00 uur Cross-linx Efterklang & The Happy Hopeless Orchestra, Ane Brun & Zapp4, Hauschka, In Code, My Brightest Diamond, DM Stith, U: & ekke, Shara Nova, Jerboah, Padma Newson & Unrembered Orchestra, There Are No More Four Seasons, VanDryver, James Oesi, Molino, Matteo Mijderwijk, Bram Stadhouder, Perforator ma 6 mrt / 20.15 uur Julia Lezhneva + Mikhail Antonenko Vocale acrobatiek

do 2 mrt / 12.30 uur Lunchconcert Ism Nationaal Muziekinstrumenten Fonds

wo 8 mrt / 19.00 uur De Optocht Ives Ensemble

do 2 mrt / 20.15 uur Lets Radiokoor + Sinfonietta Riga De klaagzang van Adam

do 9 mrt / 20.15 uur Holland Baroque + Erik Bosgraaf Perfect Strings

22

vr 10 mrt / 20.15 uur Amsterdam Sinfonietta Das Lied von der Erde za 11 mrt 20.15 uur Emerson String Quartet Machtig indrukwekkend kwartet zo 12 mrt / 11.00 uur / Kleine Zaal Jacob Lekkerkerker Lekkerkerker beroert het Fokker-orgel zo 12 mrt / 15.00 uur Nederlandse Bachvereniging Johannes Passion

Huil van de Wolff Elke 22e van de maand klinkt om 20.00 uur het geluidsmonument Huil van de Wolff. Martijn Padding componeerde deze interactieve geluidsinstallatie ter herinnering aan oprichter van het Muziekgebouw Jan Wolff (1941 - 2012).

Zie voor meer informatie muziekgebouw.nl/ huilvandewolff Geheimtips Bijzondere concerten

Foto: Erik van Gurp

Restaurant Zouthaven Kom voor het concert eten in restaurant Zouthaven. Reserveren: 020 788 2090 of zouthaven.nl

Rondom het concert - Na aanvang van het concert heeft u geen toegang meer tot de zaal.

- Zet uw mobiele telefoon uit voor aanvang van het concert.

- Het maken van beeld- of geluidsopnamen in de zaal alleen met schriftelijke toestemming.

- Algemene Bezoekersvoorwaarden zijn na te lezen op muziekgebouw.nl

Bij de prijs inbegrepen Reververingskosten en garderobe zijn bij de kaartprijs inbegrepen.

Ook een pauzedrankje, tenzij anders vermeld op uw concertkaartje.

Bij concerten zonder pauze staan drankjes klaar na afloop van het concert.

Steun het Muziekgebouw Inkomsten uit kaartverkoop dekken ten dele onze kosten. Word vriend of doneer: met uw extra steun kunnen we concerten op het hoogste niveau blijven organiseren.

Meer informatie: muziekgebouw.nl/steunons

Op de hoogte blijven?

Blijf op de hoogte van nieuw geboekte concerten of ander nieuws.

Volg ons via onze e-nieuwsbrief (aanmelden op muziekgebouw.nl), Facebook, Twitter of Instagram.

Dank!

Wij kunnen niet zonder de steun van onze vaste subsidiĂŤnten en Vrienden van het Muziekgebouw. Wij zijn hen daarvoor zeer erkentelijk.

Druk binnenwerk

23