"Wielogłos w wystawach narracyjno-historycznych...", J. Koszarska-Szulc

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

?

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

WIELOGŁOS = WIELOŚĆ DYSKURSÓW

DYSKURS Dyskurs epoki (np. język propagandy).

Dyskurs nauk historycznych.

Relacje świadków historii (historia mówiona).

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

DYSKURS EPOKI „Syjoniści w Polsce chcieliby przeciwstawić w pierwszym rzędzie intelektualistów i młodzież naczelnym nakazom patriotycznej odpowiedzialności za Polskę Ludową”. „Kurier Polski”, 11 marca 1968

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

DYSKURS EPOKI „Czy w Polsce są żydowscy nacjonaliści, wyznawcy ideologii syjonistycznej? Na pewno tak. (…) Również i dziś tym, którzy uważają Izrael za swoją ojczyznę, gotowi jesteśmy wydać emigracyjne paszporty”.

Władysław Gomułka na spotkaniu z warszawskim aktywem partyjnym, 19 marca 1968 r.

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

Michał Głowiński, Marcowe gadanie

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

DYSKURS NAUK HISTORYCZNYCH „Przede wszystkim więc należy stale pamiętać o wielonurtowym charakterze „wydarzeń marcowych”. To, że akurat kogoś dotyczył taki, a nie inny ich aspekt, nie oznacza, że pozostałe wątki były mniej ważne.

Nie jest też uzasadnione nadmierne akcentowanie roli Marca tylko dlatego, że akurat wówczas ucierpieliśmy ja lub moi bliscy. Dobrze jest zachować właściwą miarę rzeczy i pamiętać, że jednak wydarzenia z czerwca 1956, grudnia 1970 oraz grudnia 1981 r. były z pewnością bardziej tragiczne”.

Jerzy Eisler, Polski rok 1968, Warszawa 1968 ,Marzec 1968 od Grudnia 1970 dzieli niewielki dystans czasowy. Oba wystąpienia były buntami tego samego pokolenia młodzieży dorastającej w Polsce Gomułki, niepamiętającej wojny, a w zasadzie również stalinizmu, wychowanej w latach tzw. małej stabilizacji, która oddziaływała na jej mentalność, horyzont ideowy i polityczny. (…) Podobieństwo Marca i Grudnia wyraża się także w dość zbliżonym języku postulatów i ich horyzoncie programowym. (…) Marzec 1968, chociaż nie spowodował zmiany na stanowisku I sekretarza, czym różni się od Października 1956, Grudnia 1970 i Sierpnia 1980, był kryzysem nie mniej głębokim. (…) Był zatem ważnym etapem, który odbierał komunistom część legitymizacji, choć zarazem był kluczowym momentem ewolucji <systemu uprawomocnienia w stronę nacjonalizmu>”.

Andrzej Friszke, Miejsce Marca 1968 wśród innych „polskich miesięcy”

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

DYSKURS NAUK HISTORYCZNYCH

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

RELACJE ŚWIADKÓW HISTORII W kwietniu 1968 r. Freda i Ewa Rozenbaum w łódzkim tramwaju spotkały przyjaciela, także Żyda.

Ich rozmowa spowodowała reakcję pasażera: „Szmata zadaje się z obcymi, zadaje się z parchami.

Polska szmata zadaje się z Żydami (…)”.

„Bo byliśmy polskimi Żydami, którzy byli bardzo młodymi ludźmi. Mieliśmy wszyscy po szesnaście, siedemnaście lat i wrastaliśmy w polską kulturę”.

Rima Galler

„On by nigdy w życiu nie pojechał beze mnie. Ale ja bym go skazał na, na, na siedzenie w kraju, (…) bez tlenu. (…) Ale jeżeli mam pytanie do ojca, to jednak dlaczego tak długo z tym trwał? Z tym, że nie sprzeciwił się reżymowi. Ale on miał inny cel: tak długo, jak żyją jeszcze Żydzi, którzy ocaleli z wojny, dać im kulturę. Ich kulturę.

Ich kulturę jidysz. Dać im gazety. Dać im książki. Dać im teatr”.

Leon Sfard o swoim ojcu, Dawidzie

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

KURATOR „W jaki sposób dana sytuacja histroryczna zostanie skonfigurowana zależy od stopnia subtelności, z jaką historyk dobierze specyficzną strukturę fabularną do zespołu wydarzeń, którym zamierza nadać określone znaczenie”.

Hayden White, Poetyka pisarstwa historycznego, Kraków 2010

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

ARCHIWUM MARCA = OTWARCIE NA MNOGOŚĆ NARRACJI

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

Relacja świadka historii

Narracje historyków

Relacja świadka historii

Wystawa czasowa Obcy w domu. Wokół Marca 68

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

Kto ci powiedział, że wolno się przyzwyczajać?

Kto ci powiedział, że cokolwiek jest na zawsze?

Czy nikt ci nie powiedział, że nie będziesz nigdy w świecie czuł się jak u siebie w domu?

Stanisław Barańczak, Jeżeli porcelana to wyłącznie taka

MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

„Jest to książka o obcych. O tym, jak stali się obcymi. I jak starali się przestać nimi być. I jak się im to nie udawało. I czym to się skończyło, a raczej, co się z tego poczęło. Mowa tu także o tych, których obcymi ogłoszono, o tym, jak niepewni tego, czy im drzwi otwierają, czy drzwi pokazują, pogrążali się coraz bardziej w tej właśnie ambiwalencji, dla jakiej brakło miejsca w przejrzystym świecie ładu. (…) A przecież w świecie, w którym nikt nie jest już tak całkowicie, do końca w domu, może i los Obcego się odmieni? Może potrafimy dostrzec w Obcym człowieka takiego jak my sami? (…) Nad odpowiedzią przyjdzie nam popracować wspólnie”.

Zygmunt Bauman, Wieloznaczność nowoczesna. Nowoczesność wieloznaczna, Warszawa 1995