ADALET BAKANLIĞI E-ĠMZA TEMĠN VE KULLANIM SÜRECĠ ULVİ KARAŞAHİN TETKİK HAKİMİ
ADALET BAKANLIĞINDA E-ĠMZA UYAP, elektronik imza kullanımına uygun olarak hazırlanmıĢtır.
Editör’de, DYS’de ve uygulamaların tamamında elektronik imza kullanılabilmektedir. UYAP’ta onay butonları elektronik imza ile bağlantılıdır. Ġlk e-imza temin sözleĢmesi: 2007 yılı Sonraki yıllarda ihtiyaca bağlı olarak her yıl yeni sözleĢme yapılmıĢtır. Bakanlığımız merkez birimleri ve yargı teĢkilatında 45.000’i aĢkın hakim, savcı ve diğer personellerimiz e-imza kullanmaktadır. E-imza kullanımına geçiĢte önemli adımlar:
UYAP
01.02.2008 tarihli DYS Genelgesi: 01 Temmuz 2008 (milat)
ġubat 2011: UYAP’ta teknik olarak e-imzasız iĢlem yapılması
engellendi. UYAP’ta
günlük imzalanmaktadır.
ortalama
1
milyon
evrak
e-imza
ile
ADALET BAKANLIĞINDA E-ĠMZA DURUMU Üretilen NES sayısı
Üretildiği yıl
Kullanım süresi
3.639
2007
3 yıl
27.990
2008
3 yıl
2011
7.417
2009
3 yıl
2012
3.948
2010
3 yıl
2013
3.920
2010
5 yıl
2015
27.372 (14.11.2011’e kadar) TOPLAM: 74.286
Kullanım süresinin dolacağı yıl 2010
2016 2011
5 yıl
E-ĠMZA (NES ve KART OKUYUCU) SATIN ALMA USULÜ Tek kaynak doğrudan temin: BaĢbakanlığın 2004/21 sayılı
Genelgesi uyarınca 4734 s. KĠK’nun 22/b md. gereğince TÜBĠTAK-BĠLGEM’den alım yapılması. Alımların yıllık olarak yapılması: (5018 s. K. md. 20, 26) Ertesi yıla geçen yüklenme ile alım yapılması: (5018 s. K. md. 27) 5018 s.Kanun md. 27/1-f: “Elektronik bilgi eriĢim hizmetleri” Gelecek yıllara yaygın yüklenme ile alım yapılması: (5018 s. K. md. 28, 4734 s. K. md. 62) Bir önceki yıldan alım yapılabilmesi: (4734 s. KĠK md. 62/1b, 5018 s. K. md. 27) Sürekliliği bulunan mal ve hizmetlerin kesintiye uğratılmadan temini: (Kamu Ġhale Genel Tebliği) 4734 s.K. 21/b: “idare tarafından önceden öngörülemeyen olaylar” 4734 s. K. 62/-ı bendinde yer alan esaslar da dikkate alınarak; 21-f 22-d
E-ĠMZA (NES ve KART OKUYUCU) SATIN ALMA SÜRECĠ TÜBĠTAK-BĠLGEM’den teklif
YaklaĢık maliyet hesap cetveli Tek kaynaktan temin formu Ön izin SözleĢme taslağı Onay belgesi Ön mali kontrol (vize) SözleĢme KĠK’e bildirim Damga vergisi muaf Süreli iĢlerde sözleĢme yapılması zorunludur. (KĠK Genel Tebliği) E-Ġmza temin sözleĢmesinin süresi mali yılla sınırlı olmalıdır. (5018 s. K. Md. 20, 26, 27, 28)
E-ĠMZA EDĠNME SÜRECĠ (SÖZLEġMENĠN UYGULANMASI) Kurum yetkilisince kurum çalıĢanlarının taleplerinin alınması Kurum yetkilisince e-imza talep listelerinin oluĢturulması ve bilgilerin kontrolü: TCKN, ad soyad, kurum sicil numarası, talep sahibinin çalıĢtığı birim, kurumsal mail adresi Kurum yetkilisince listelerin KamuSM’ye ESYA’dan
gönderilmesi, KamuSM tarafından listelerdeki bilgilerin kontrolü KamuSM tarafından talep sahibine baĢvuru formu eriĢim parolasının mail ile gönderilmesi BaĢvuru formunun doldurulması ve KamuSM’ye gönderilmesi KamuSM tarafından NES üretimi ve kurye ile kullanıcıya teslimi NES Ģifrelerinin kullanıcıya teslimi Kullanıcıya kart okuyucu teslimi Garanti, arıza, kırılma, çalınma, kayıp, Ģifre bloke, bilgi değiĢikliği, iptal
NES ve KART OKUYUCULARIN KULLANILAMAZ HALE GELMESĠ VE YENĠDEN TEMĠNĠ NES’lerin
arızalanması, çalınması, kaybolması, parola blokesi vb. sebeplerle kullanılamaz hale gelmesi ġahsi kusur varsa
ġahsi kusur yoksa: Garanti kapsamında ise Garanti kapsamında değilse Kusur tespiti NES’in sahibi tarafından iptal ettirilmesi
Kart okuyucuların arızalanması, çalınması, kaybolması,
kırılması vb. sebeplerle kullanılamaz hale gelmesi ġahsi kusur varsa ġahsi kusur yoksa
Garanti kapsamında ise Garanti kapsamında değilse Kusur tespiti: TaĢınırı Mal Yönetmeliği ve Kamu Zararlarının
Tahsiline ĠliĢkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
KAYITÇILAR VE YERĠNDE NES ÜRETĠMĠ Kayıtçı: BĠLGEM adına, Kurum personeline sertifika
üretmeye yetkilendirilmiĢ kiĢi. Kayıtçılar aynı zamanda NES ve kart okuyucu temin ve teslim iĢlemlerinin yapılması ve takibinden sorumludur. Kayıtçının NES üretim yetkisi: NES’lerin arızalanması, çalınması, kaybolması, parola blokesi vb. sebeplerle kullanılamaz hale gelmesi. NES Temin Prosedürü: Kayıtçıların sorumlulukları ile NES ve kart okuyucu temin iĢlemlerinde izlemeleri gereken adımları göstermektedir.
KURUMDAN AYRILMA VEYA GÖREV YERĠ DEĞĠġĠKLĠĞĠ NES sahibinin KURUM’dan ilişiğinin kesilmesi (emeklilik,
kurumdan ayrılma, v.s.): NES kendisinde bırakılır.
Kart Okuyucu Kayıtçı tarafından tutanakla teslim alınır. Taşınır
Mal Yönetmeliğine göre gerekli kayıtlar yapılır. NES sahibinin vefat etmesi: NES imha tutanağı ile Kayıtçı tarafından imha edilir.
Kart Okuyucusu Kayıtçı tarafından tutanakla teslim alınır.
NES sahibinin Kurum bünyesinde bulunan başka bir
birime tayini: NES ve Kart Okuyucusu teslim alınmaz. Tayin olduğu yerde
kullanması için kendisinde bırakılır.
NES’LERDE YER ALMASI GEREKEN BĠLGĠLER ?????? NES’te bulunması zorunlu unsurlar 5070 s. Kanunu’nun 9.maddesinde
sayılmıĢtır. Buna göre NES’lerde; c) Ġmza sahibinin teĢhis edilebileceği kimlik bilgilerinin, h) Sertifika sahibi talep ederse meslekî veya diğer kiĢisel bilgilerinin,
Bulunması zorunludur.
Kurumsal NES’lerde aĢağıdakilerden hangileri olmalıdır? TCKN Ad soyad Unvan ya da meslek Kurum sicil numarası Görev yapılan birim vs.
KĠMLER ĠÇĠN NES ALINMALI ?????? Hakim ve savcılar Ġcra ve yazı iĢleri müdürleri, cezaevi müdürleri Ġcra memurları, zabıt katipleri MübaĢirler, hizmetliler Ġnfaz koruma memurları Mahkemelerde görev yapan sosyal çalıĢmacı, psikolog vb. Geçici olarak yetkilendirilenler (MübaĢirin zabıt katibi olarak yetkilendirilmesi) Doktorlar gibi baĢka kurum görevlisi olup nöbet veya geçici görevlendirme gibi nedenlerle yargı birimlerinde görev yapanlar Adliye veznelerinde görevli Maliye Memurları Adli Tıp’ta 2. görevli doktor, prof. v.b. DSM’de görev verilmiĢ yardımcı elemanlar (memur vasfı yokmuĢ, belediye çalıĢanıymıĢ) Cezaevlerinde 2. Görevli doktor, öğretmen. Çocuk mahkemesinde UYAP’a veri giren ve rapor hazırlayan sağlık memuru (Kendi hastanesinden eriĢim yapıp çalıĢıyormuĢ, ancak tek yaptığı iĢ çocuk mah.nin iĢleriymiĢ)
NES BAġVURU FORMUNUN DOLDURULMASINDA KAFAYA TAKILANLAR Maddi sınır ???????????????? Sertifikanın yayınlanması ?????????????
NES’ĠN KULLANIMI Elektronik imzalama
UYAP Editör’de e-imza Microsoft Office’de e-imza Adobe Acrobat’da e-imza Elektronik imza ile login olma (biliĢim sistemlerine giriĢ)
UYAP uygulama portalına e-imza ile giriĢ Avukat portalına e-imza ile giriĢ VatandaĢ portalına e-imza ile giriĢ Kurum portalına e-imza ile giriĢ
Dokümanı İmzala Butonuna tıkla Veya Araçlar menüsünden Dökümanı İmzala (Ctrl+Shift+U)
Akisp11.. Butonuna tıkla
E-imzanın sistemde bir kez şifre girişi yapıldıktan sonra bir saat içerisinde bir daha şifre sormayacaktır.
E-imza atıldığında evrakın alt kısmında bu simge belirmektedir.
ELEKTRONĠK ĠMZA ĠġLEMLERĠ ĠNTERNET SAYFASI
http://bidb-uyap.adalet.gov.tr/portal/eimzaweb/index.htm
NES TEMĠNĠNDE VE KULLANIMINDA YAġANAN SORUNLAR KamuSM ile her yıl sözleĢme yapılması zorunluluğu Gereksiz bürokrasi
NES teslim sorunları NES sahibinin adres değiĢtirmesi NES sahibinin yerinde bulunamaması
Kuryenin duyarsızlığı
NES’in tesliminde gecikme sorunları NES teslim sorunları nedeniyle gecikmeler Arıza, kırılma, çalınma ve kaybolma v.s. sebeplerle NES’in kullanılamaz
hale gelmesi durumunda yeniden üretim, NES talep eden kiĢilerin KamuSM’den gelen “BaĢvuru Formu” ile ilgili mailleri, spam mail zannederek veya önemsemeyerek silmeleri, NES talep eden kiĢilerin e-postalarını kontrol etmeyerek “BaĢvuru Formunu” zamanında doldurmamaları, NES BaĢvuru Formunun BaĢkanlığımıza veya KamuSM’ye gönderilmemesi veya geç gönderilmesi,
NES TEMĠNĠNDE VE KULLANIMINDA YAġANAN SORUNLAR NES’in ve kart okuyucunun arıza, Ģifre blokesi, kırılma, çalınma
ve kaybolma v.s. sebeplerle kullanılamaz hale gelmesi durumu Kusur tespiti ile ilgili sorunlar Değer tespiti ile ilgili sorunlar Bedelin tahsili ile ilgili sorunlar
NES eriĢim ve yönetim yazılımları ile kart okuyucu sürücü
yazılımlarında sık sık değiĢiklik yapılması KamuSM’nin yaptığı değiĢikliklerin UYAP’la uyum sorunu Yazılımların merkezden yüklenmesi sorunları
Kullanıcıların değiĢikliklerden haberdar olmaması ve buna bağlı olarak
Ģifre blokesi gibi sorunların yaĢanması E-imzalama süresi: 2.3 sn.
NES doğrulama sorunları Süresi dolan bir NES ile imzalanmıĢ evrakın e-imza doğrulaması
yapılamaması
BAZI ÖNERĠLER KamuSM e-imza için harcadığı parayı doğrudan Genel Bütçeden almalı Alımın yıllık olması şartları kaldırılmalı Sürücü yazılımlarındaki değişiklikler belirli bir standarda kavuşturulmalı NES temininde fiziki yazışma mümkün olduğu kadar ortadan kaldırılmalı. Kurumların sistemleri ile KamuSM’nin sistemi arasında entegrasyon
kurulmalı NES sahiplerine üretim yetkisi verilmeli