TBB

Page 1

%DÄ&#x;\D]Ă—

Dr. Kadir TOPBAĹž 1 5 + ( 1 . Hayrettin GĂœNGĂ–R - + 5 ( ! Hayrettin GĂœNGĂ–R Prof. Dr. Adem ESEN Ali GĂœNEY Cevdet SĂ–KMEN

! " #

" $ % Yasemin GĂœNGĂ–R 5 - ( ( & # 5 ( ( # 6 7 22) ! 8 #6!#9# 7 :&;32< =3) 23 &&:" >< ? 7 :&;32< =3) 23 ;& 8" 7 @ AAA 5 ' #( ) 5 +,.1B 4?+, + 3 C 6 7D= &E&E& 1 8 #6!#9# 7 :&;32< ;=3 =& D% ? 7 :&;32< ;=3 )F )F 5 G++6 3;&F8ED&D 5 ( H # + 7 DE& 7 2E 3& 2&33

TĂźrkiye Belediyeler BirliÄ&#x;i ve Ä°stanbul BĂźyĂźkĹ&#x;ehir Belediye BaĹ&#x;kanÄą

! " #$

# %&& ' ( # % )* " + * " $ $

$ $

" " , - .

#$ +-! $ # $ $ # $ $ "

" / + - 0 / + + 1 0 $ 2&33 4 2& "

# ,

1

Ä°LLER ve BELEDÄ°YELER DERGÄ°SÄ°

G.G G f

04 05

TBB’DEN

G ˜‡ ; G

06

10

! " # $

Y o

18 26 32 36 40 48

!

! % '( ! ! # % %# % % !

& # " %

G G G G G G Ä°ller ve Belediyeler Dergisi TĂźrkiye Belediyeler BirliÄ&#x;inin aylÄąk sĂźreli yayÄąn organÄądÄąr. Dergide, yerel yĂśnetimleri ilgilendiren her tĂźrlĂź çalÄąĹ&#x;maya ve Birlik faaliyetlerine iliĹ&#x;kin haberlere yer verilmektedir. YAYIM Ä°LKELERÄ° 1. Derginin yazÄą dili TĂźrkçe’dir. 2. Dergiye gĂśnderilen makale ve diÄ&#x;er çalÄąĹ&#x;malar, daha Ăśnce baĹ&#x;ka bir yerde yayÄąmlanmamÄąĹ&#x; veya yayÄąmlanmak Ăźzere gĂśnderilmemiĹ&#x; olmalÄądÄąr. 3. YayÄąn kurulu tarafÄąndan Ĺ&#x;ekil, içerik, yayÄąm ve yazÄąm kurallarÄą yĂśnĂźnden deÄ&#x;erlendirilen çalÄąĹ&#x;malar sonucunda, makalenin yayÄąmlanmasÄąna, yazardan dĂźzeltme, ek bilgi ve kÄąsaltma istenmesine ya da yayÄąmlanmamasÄąna karar verilir. Bu karar yazara bildirilir, dĂźzeltme için yazara 3 takvim gĂźnĂź sĂźre tanÄąnÄąr. 4. Makalelerde, makalenin ĂśzĂźnĂź bozmayacak Ĺ&#x;ekilde yapÄąlacak deÄ&#x;iĹ&#x;iklikler yazara bildirilmeksizin yayÄąn kurulunca yapÄąlÄąr. 5. Dergide yayÄąmlanan makale ve diÄ&#x;er çalÄąĹ&#x;malarÄąn yazÄąlÄą ve elektronik ortamda tĂźm yayÄąn haklarÄą Dergiye aittir. 6. Dergide yayÄąmlanan yazÄąlarÄąn her hakkÄą saklÄą olup, kaynak gĂśsterilmeksizin, alÄąntÄą yapÄąlamaz ve çoÄ&#x;altÄąlamaz. 7. Dergide yayÄąmlanan çalÄąĹ&#x;malardaki ďŹ kirler ve gĂśrĂźĹ&#x;ler tamamÄąyla yazara ait olup, Dergiyi baÄ&#x;lamaz. 8. Her makalenin baĹ&#x;Äąna konu edilen çalÄąĹ&#x;manÄąn amacÄąnÄąn açĹklandÄąÄ&#x;Äą spot olarak kullanÄąlmak Ăźzere kÄąsa bir Ăśzet eklenmelidir. Bu kÄąsa Ăśzet en az 40 en fazla 70 kelime olmalÄądÄąr. AyrÄąca gerekli durumlarda kulla-

2

nÄąlmak Ăźzere en az iki, en çok dĂśrt adet makalenin Ăśnemli ve çarpÄącÄą bĂślĂźmlerini içeren en az 20, en fazla 50 kelimeden oluĹ&#x;an spot cĂźmleler hazÄąrlanmalÄądÄąr. 9. Mevzuat ve yargÄą kararlarÄąnÄąn kullanÄąlmasÄą halinde, bunlara aynen yer verilmemeli, kÄąsa ve Ăśzet bir biçimde yazarÄąn da gĂśrĂźĹ&#x;ĂźnĂź kapsayacak Ĺ&#x;ekilde yorumlanmalÄądÄąr. 10. Dergide yayÄąmlanacak eserlerde, belli bir kurum, kuruluĹ&#x; veya Ĺ&#x;ahÄąsa olumlu ya da olumsuz bir Ĺ&#x;ekilde iĹ&#x;aret edilmemesine Ăśzen gĂśsterilmelidir. YAZIM Ä°LKELERÄ° 1. Makaleler ve diÄ&#x;er çalÄąĹ&#x;malara iliĹ&#x;kin fotoÄ&#x;raf, Ĺ&#x;ekil, tablo vb. dokĂźmanlarÄąnÄą ve yazara ait fotoÄ&#x;rafÄąn yĂźksek çÜzĂźnĂźrlĂźkte jpg formatÄąnda dergi@tbb.gov.tr adresine veya AtatĂźrk BulvarÄą No:229 KavaklÄądere/Ankara adresine CD ile gĂśnderilmelidir. 2. YazarÄąn adÄą, soyadÄą, unvanÄą, gĂśrevi, e-posta adresi, çalÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;Äą kurum/kuruluĹ&#x; bilgisi yazÄąnÄąn ilk sayfasÄąnda, baĹ&#x;lÄąÄ&#x;Äąn altÄąnda yer alacak biçimde gĂśnderilmelidir. 3. YazÄąlar; Microsoft Windows Word ortamÄąnda; A4 boyutunda, kenar boĹ&#x;luklarÄą iki buçuk (2,5) cm. ve satÄąr aralÄąÄ&#x;Äą bir buçuk (1,5) cm, Times New Roman karakterinde, 12 punto, dipnotlar 10 punto ile ve toplam 6 sayfayÄą geçmeyecek Ĺ&#x;ekilde kaleme alÄąnmalÄądÄąr.

f G ˜‡

52

# % ! # % ! %

G G G G ˜‡ G G G

62

) )

68

# %

G G G

69

4. Makalenin ana baĹ&#x;lÄąÄ&#x;Äą mĂźmkĂźn olduÄ&#x;unca kÄąsa tutulmalÄądÄąr. Makalelerde kullanÄąlacak bĂślĂźm baĹ&#x;lÄąklarÄą bĂźyĂźk harf ve bold yazÄą karakteri ile yazÄąlmalÄądÄąr. BĂślĂźm baĹ&#x;lÄąklarÄąnÄąn altÄąnda en fazla ikili alt baĹ&#x;lÄąk sistemi kullanÄąlacaktÄąr. Ä°lk alt baĹ&#x;lÄąk kßçßk harf ve bold, ikinci alt baĹ&#x;lÄąk kßçßk harf, bold ve italik yazÄą karakteri ile ve tĂźm baĹ&#x;lÄąklar sayÄąsal sistem ile yazÄąlmalÄądÄąr. 5. Tablo ve Ĺ&#x;ekillere baĹ&#x;lÄąk ve numara verilmelidir. Tablolardaki bilgilere yapÄąlan atĹar, tablo numarasÄą da belirtilerek belirgin hale getirilmelidir. Mevzuattan ve baĹ&#x;ka kaynaklardan doÄ&#x;rudan yapÄąlan alÄąntÄąlar, tÄąrnak iĹ&#x;areti (â€œâ€Śâ€?) içinde ve yatÄąk (italik) yazÄąlmalÄądÄąr. 6. TÄąrnak içinde verilen metinde yeniden tÄąrnaÄ&#x;a alÄąnmasÄą gereken bir sĂśzĂź belirtmek için “.... â€˜â€Śâ€™â€Śâ€? Ĺ&#x;eklinde tek tÄąrnak kullanÄąlmalÄądÄąr. 7. SÄąra sayÄąlarÄą ekle gĂśsterildiÄ&#x;inde rakamdan sonra sadece kesme iĹ&#x;areti ve ek yazÄąlmalÄą ayrÄąca nokta konmamalÄądÄąr. Ă–rneÄ&#x;in; 5’inci, 7 ‘nci 8. Belli bir Kanun ve YĂśnetmelik adÄąndan sĂśz edildiÄ&#x;i durumlarda ekler kesme iĹ&#x;areti ile ayrÄąlmalÄądÄąr. Ă–rneÄ&#x;in; ‌ Kanunu’nun, ‌ Kanun’a, ‌ YĂśnetmeliÄ&#x;i’nin vb. 9. Dipnotlar ilgili sayfanÄąn altÄąnda gĂśsterilecektir. Dipnot gĂśsterimi: - Kitaplar için: Yazar adÄą, yayÄąn adÄą, yer adÄą, yayÄąnevi adÄą, yayÄąn yÄąlÄą, s. ‌ - Dergiler için: Yazar adÄą, makale adÄą, dergi adÄą, cilt ‌, no ..., yayÄąn yÄąlÄą, s...

72

' !

84

" * #

90 94

" "

- YazarsÄąz yayÄąn gĂśsterim: Kurum adÄą, yayÄąn adÄą, yer adÄą, yayÄąn yÄąlÄą, s‌ 10. Kaynaklara çalÄąĹ&#x;manÄąn sonunda yer verilmelidir. Kaynakça gĂśsterimi: - Kitaplar için: Yazar soyadÄą-adÄą, yayÄąn adÄą, yer adÄą, yayÄąnevi adÄą, yayÄąn yÄąlÄą. - Dergiler için: Yazar soyadÄą-adÄą, makale adÄą, dergi adÄą, cilt ‌, no ..., yayÄąn yÄąlÄą. - YazarsÄąz yayÄąn gĂśsterim: Kurum adÄą, yayÄąn adÄą, yer adÄą, yayÄąn yÄąlÄą. - Ä°nternet eriĹ&#x;im gĂśsterim: www‌‌‌., eriĹ&#x;im tarihi. DÄ°ÄžER HUSUSLAR 1. Dergide yayÄąmlanan makale ve diÄ&#x;er çalÄąĹ&#x;malara, çalÄąĹ&#x;manÄąn dergide yayÄąmÄąndan sonra telif Ăźcreti Ăśdenir. Telif Ăźcreti Ăśdemesinde, 23.01.2007 tarih ve 26412 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanan “Kamu Kurum ve KuruluĹ&#x;larÄąnca Ă–denecek Telif ve Ä°Ĺ&#x;lenme Ăœcretleri HakkÄąnda YĂśnetmelikâ€? hĂźkĂźmleri dikkate alÄąnÄąr. 2. Telif Ăźcretinin havale edileceÄ&#x;i banka ile IBAN numarasÄą ve derginin gĂśnderileceÄ&#x;i posta adresi yazÄąnÄąn en sonunda belirtilmelidir. 3. YazÄąsÄą yayÄąmlanan yazarÄąn posta adresine, ilgili dergi sayÄąsÄąndan iki adet gĂśnderilir.

3

MANĹžET

ÇŻ G Ěľ G

* + , , , - / + 0 1 1 + , + 2 3, - ' + , + 1

0 1 - *' 1 4* *1 4 , , ' , 1 / + 3 1 5 , KÄątlÄąk, açlÄąk ve susuzlukla mĂźcadele eden, muhtaç ve maÄ&#x;dur durumda bulunan Afrika halkÄąna yardÄąm, Afrika Ăźlkeleri yerel yĂśnetimleri ile Ăźlkemiz yerel yĂśnetimler arasÄąnda iĹ&#x;birliÄ&#x;i ve dostluÄ&#x;u geliĹ&#x;tirmek ve de dĂźnya yerel yĂśnetimlerini harekete geçirmek amacÄąyla Birlik BaĹ&#x;kanÄąmÄąz ve aynÄą zamanda DĂźnya BirleĹ&#x;miĹ&#x; Kentler ve Yerel YĂśnetimler TeĹ&#x;kilatÄą (UCLG)’nin de BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;ÄąnÄą yĂźrĂźten Dr. Kadir TOPBAŞ’Ĺn gĂśsterdiÄ&#x;i hassasiyet ve talimat ile bĂźtĂźn belediyelerimiz adÄąna yardÄąm yapÄąldÄą. Konuyla ilgili yaptÄąÄ&#x;Äą açĹklamada Ä°stanbul BĂźyĂźkĹ&#x;ehir Belediyesi olarak dĂźnyanÄąn deÄ&#x;iĹ&#x;ik yerlerindeki sÄąkÄąntÄąlÄą bĂślgelere zaman zaman yardÄąm ekibi gĂśnderdiÄ&#x;ini hatÄąrlatan BaĹ&#x;kan Kadir TOPBAĹž, “Hem UCLG baĹ&#x;kanÄą olarak, hem de insani boyutuyla bir sorumluluÄ&#x;umuz var. Daha Ăśnce AÇE’ye, Pakistan’a Japonya’daki tsunamiye, Haiti’ye de yardÄąm gĂśnderdik. Afrika’da da Ä°BB ekibi çaresiz insanlarÄąn umudu olduâ€? diye konuĹ&#x;tu. BaĹ&#x;bakanlÄąk Afet ve Acil Durum YĂśnetimi BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äą hesabÄąna yapÄąlan 500.000,00 TL’lik (BeĹ&#x;yĂźzbin TĂźrk LirasÄą) yardÄąma iliĹ&#x;kin çek, BirliÄ&#x;imiz Genel Sekreteri Hayrettin GĂœNGĂ–R tarafÄąndan BaĹ&#x;bakanlÄąk Afet ve Acil Durum YĂśnetimi BaĹ&#x;kan V. Ä°.Ejder KAYA’ya takdim edildi.

4

G G G G G

* + , , , - olarak Simav Belediyesinin 2 5 1 + , 1 1 2 1 , 1 & , 1 2 *'*1 *, 1 5 , + Birlik BaĹ&#x;kanÄąmÄąz Dr. Kadir TOPBAĹž adÄąna BirliÄ&#x;imiz Genel Sekreteri Hayrettin GĂœNGĂ–R, 19 MayÄąs’ta KĂźtahya Simav’da yaĹ&#x;anan can kaybÄą ve çok sayÄąda hasara yol açan 5,9’luk depremin ardÄąndan bĂźtĂźn belediyelerimizin geçmiĹ&#x; olsun dilekleri iletmek ve BirliÄ&#x;imizle Ăźyeleri arasÄąndaki aidiyet duygusunu geliĹ&#x;tirmek amacÄąyla Simav Belediye BaĹ&#x;kanÄą KasÄąm KARAHAN’Ĺ AÄ&#x;ustos ayÄąnda makamÄąnda ziyaret etti. Deprem nedeniyle oluĹ&#x;an ek kaynak ihtiyacÄąna bir katkÄą saÄ&#x;layarak Simav Belediyesinin ve depremden etkilenen vatandaĹ&#x;larÄąn yanÄąnda olduÄ&#x;umuzu gĂśstermek ve acÄąlarÄą, ĂźzĂźntĂźleri paylaĹ&#x;mak Ăźzere bĂźtĂźn belediyelerimizi temsilen Simav Belediyesine sembolik bir yardÄąm yapÄąldÄą. Genel Sekreterimiz GĂźngĂśr’ßn, Simav Belediye BaĹ&#x;kanÄą Karahan’a yaptÄąÄ&#x;Äą ziyarette Birlik olarak Simav’a verilebilecek desteÄ&#x;e iliĹ&#x;kin gĂśrĂźĹ&#x; alÄąĹ&#x;veriĹ&#x;inde bulunuldu.

5

ANALÄ°Z ve DEÄžERLENDÄ°RME

G o G G ;

Hayrettin GĂœNGĂ–R TBB Genel Sekreteri (İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą BaĹ&#x;kontrolĂśrĂź)

5393 sayÄąlÄą Belediye Kanunu’nun 82’nci maddesinde, belediye lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hĂźkme baÄ&#x;lanarak karĹ&#x;Äą taraftan tahsil olunan vekâlet Ăźcretlerinin; avukatlara (49’uncu maddeye gĂśre çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlanlar dâhil) ve hukuk servisinde fiilen gĂśrev yapan memurlara daÄ&#x;ÄątÄąmÄą hakkÄąnda 1389 sayÄąlÄą Devlet DavalarÄąnÄą Ä°ntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ăœcreti Vekâlet HakkÄąnda Kanun hĂźkĂźmleri kÄąyas yolu ile uygulanacaÄ&#x;Äą belirtilmiĹ&#x;tir.

2.1. Avukatlar

Uygulamada belediye avukatlarÄąna ve hukuk servisinde çalÄąĹ&#x;an memurlara daÄ&#x;ÄątÄąlacak avukatlÄąk vekâlet Ăźcretinin hesabÄą ve daÄ&#x;ÄątÄąmÄąnda tereddĂźtler yaĹ&#x;anabilmektedir.

AvukatlÄąk Ăźcretinin, “memurâ€? ve tam zamanlÄą kÄąsmi zamanlÄą ayÄąrÄąmÄą yapÄąlmaksÄązÄąn “sĂśzleĹ&#x;meliâ€? avukatlara verileceÄ&#x;i konusunda bir tereddĂźt bulunmamaktadÄąr. ÇßnkĂź Kanun’un 82’nci maddesi avukatlara verileceÄ&#x;ini belirttikten sonra “49’uncu maddeye gĂśre çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlanlar dâhilâ€? demek suretiyle 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 49’uncu maddesine gĂśre çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlan tam ve kÄąsmi zamanlÄą sĂśzleĹ&#x;meli avukatlarÄą da avukatlÄąk Ăźcreti daÄ&#x;ÄątÄąmÄą kapsamÄąna almÄąĹ&#x;tÄąr. Bu dĂźzenleme nedeniyle, 5393 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 49’uncu maddesinin beĹ&#x;inci fÄąkrasÄąnda yer alan “sĂśzleĹ&#x;meli çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlacak personele her ne ad altÄąnda olursa olsun sĂśzleĹ&#x;me Ăźcreti dÄąĹ&#x;Äąnda herhangi bir Ăśdeme yapÄąlmaz ve Ăźcret mahiyetinde aynĂŽ ya da nakdĂŽ menfaat temin edilmez.â€? hĂźkmĂźndeki sÄąnÄąrlamanÄąn, Kanun’un 82’nci maddesindeki avukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄąna engel olmadÄąÄ&#x;Äą gĂśrĂźlmektedir.

YazÄąmÄązda 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesinin uygulamasÄą açĹklanmaya çalÄąĹ&#x;ÄąlacaktÄąr.

6 78% $ % $ 9 ( : $ % )( ( ( 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesi hĂźkmĂźne gĂśre, belediye lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hĂźkme baÄ&#x;lanarak karĹ&#x;Äą taraftan “tahsilâ€? olunan vekâlet Ăźcretleri daÄ&#x;ÄątÄąlÄąr. Kanun’un bu açĹk hĂźkmĂź karĹ&#x;ÄąsÄąnda tahakkuka baÄ&#x;landÄąÄ&#x;Äą halde tahsil edilmeyen veya edilemeyen takipte olan avukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄą mĂźmkĂźn deÄ&#x;ildir. Tahsil edilen avukatlÄąk Ăźcreti, belediyenin kasa veya banka hesaplarÄąna doÄ&#x;rudan veya mahsup yoluyla dâhil olmuĹ&#x; tahsilât miktarÄądÄąr.

< 9 ( : $ % 9$ % $:$ $ 5393 sayÄąlÄą Yasa'nÄąn 82’nci maddesi avukatlÄąk Ăźcretinin kimlere verileceÄ&#x;ini dĂźzenlemiĹ&#x;tir. Bu dĂźzenlemeye gĂśre Ĺ&#x;u kiĹ&#x;ilere avukatlÄąk Ăźcreti verilir.

6

5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesi hĂźkmĂźne gĂśre avukatlÄąk Ăźcreti avukatlara verilmektedir. Belediyeler bir kadroya baÄ&#x;lÄą olarak “memur avukatâ€?, bir kadro karĹ&#x;ÄąlÄąk gĂśsterilmek suretiyle “tam zamanlÄą sĂśzleĹ&#x;meli avukatâ€? veya kadro karĹ&#x;ÄąlÄąk gĂśstermeksizin “kÄąsmi zamanlÄą sĂśzleĹ&#x;meli avukatâ€? çalÄąĹ&#x;tÄąrabilmektedirler.

Belediyede iĹ&#x;çi statĂźsĂźnde çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlan avukatlar avukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄąndan yararlandÄąrabilir mi? 5393 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 82’nci maddesinde avukatlÄąk Ăźcretlerinin “avukatlaraâ€? ĂśdeneceÄ&#x;ini belirttikten sonra parantez içinde “49’uncu maddeye gĂśre çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlanlar dâhilâ€? demek suretiyle avukatlÄąk Ăźcreti daÄ&#x;ÄątÄąmÄąnÄąn “memurâ€? ve “sĂśzleĹ&#x;meliâ€? olarak çalÄąĹ&#x;an avukatlarÄą kapsadÄąÄ&#x;Äą, iĹ&#x;çi statĂźsĂźnde çalÄąĹ&#x;an avukatlarÄą kapsamadÄąÄ&#x;Äą sonucuna varÄąlabilir.

Ancak Kanun’da yer alan avukatlara ifadesinden sonra gelen parantez içindeki “49’uncu maddeye gĂśre çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlanlar dâhilâ€? ifadesi, Kanun’un 49’uncu maddesindeki “sĂśzleĹ&#x;meli çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlacak personele her ne ad altÄąnda olursa olsun sĂśzleĹ&#x;me Ăźcreti dÄąĹ&#x;Äąnda herhangi bir Ăśdeme yapÄąlmazâ€? hĂźkmĂźnde yer alan sÄąnÄąrlamaya tabi olmasÄąnÄą engellemek için konulduÄ&#x;u açĹktÄąr. DolayÄąsÄąyla 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesindeki dĂźzenlemeyi istihdam Ĺ&#x;ekline bakÄąlmaksÄązÄąn “avukatâ€? unvanÄą olan ve bu gĂśrevi yapan kiĹ&#x;ilere avukatlÄąk Ăźcreti Ăśdenir Ĺ&#x;eklinde anlamak gerekir. 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 49’uncu ve Belediye ve BaÄ&#x;lÄą KuruluĹ&#x;larÄą Ä°le Mahalli Ä°dare Birlikleri Norm Kadro Ä°lke ve StandartlarÄąna Dair YĂśnetmelik hĂźkĂźmlerine bakÄąldÄąÄ&#x;Äąnda belediyelerde “memurâ€? veya “sĂśzleĹ&#x;meliâ€? avukat çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmasÄąndan bahsedilmektedir. Buna raÄ&#x;men 657 sayÄąlÄą Devlet MemurlarÄą Kanunu, 5393 sayÄąlÄą Belediye Kanunu, Belediye ve BaÄ&#x;lÄą KuruluĹ&#x;larÄą Ä°le Mahalli Ä°dare Birlikleri Norm Kadro Ä°lke ve StandartlarÄąna Dair YĂśnetmelik hĂźkĂźmlerinde belediyelerde iĹ&#x;çi statĂźsĂźnde avukat istihdam edilmesini engelleyen kesin bir dĂźzenlemede yer almamaktadÄąr. Ă–te yandan uygulamada belediyelerin iĹ&#x;çi statĂźsĂźnde avukat çalÄąĹ&#x;tÄąrdÄąklarÄąna da sÄąk rastlanmaktadÄąr. 5393 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 82’nci maddesi, avukatlar dÄąĹ&#x;Äąnda avukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄąnda hukuk servisinde çalÄąĹ&#x;an personelin “memurâ€? olmasÄąnÄą esas almÄąĹ&#x;ken, avukatlar için bu Ăźcretin Ăśdenmesinde istihdam Ĺ&#x;ekline (memur, sĂśzleĹ&#x;meli ve iĹ&#x;çi) bakmamÄąĹ&#x; “avukatlaraâ€? bu Ăźcretin ĂśdeneceÄ&#x;ini ĂśngĂśrmĂźĹ&#x;tĂźr. Bu dĂźzenlemeye gĂśre, iĹ&#x;çi statĂźsĂźnde çalÄąĹ&#x;makla birlikte avukatlÄąk ruhsatnamesine sahip ve fiilen avukatlÄąk gĂśrevi yapan kiĹ&#x;ilere de avukatlÄąk Ăźcreti Ăśdenmesi Yasa’nÄąn 82’nci maddesi hĂźkmĂźne aykÄąrÄą dĂźĹ&#x;meyeceÄ&#x;i dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlmektedir. Mevzuatta ĂśngĂśrĂźlmeyen Ĺ&#x;ekilde avukat istihdam edilmesi vekâlet Ăźcretinin alÄąnmasÄąna engel teĹ&#x;kil etmeyecek ve yanlÄąĹ&#x; istihdamdan dolayÄą eÄ&#x;er bir sorumluluk varsa, bu sorumluluk atamaya yetkili amire ait olacaktÄąr. < < 7 + + 8 2 1 # , 1 ?1 , 5393 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 82’nci maddesi gereÄ&#x;i hukuk servisinde çalÄąĹ&#x;an personele avukatlÄąk Ăźcreti verilmesi için; t .FNVS PMNBT‘ t )VLVL TFSWJTJOEF GJJMFO ĂŽBM‘ſNBT‘

ĹžartlarÄąndan her ikisinin birlikte olmasÄąnÄą aramaktadÄąr. Yasa’nÄąn bu dĂźzenlemesi karĹ&#x;ÄąsÄąnda hukuk servisinde çalÄąĹ&#x;makla birlikte memur olmayan (iĹ&#x;çi, sĂśzleĹ&#x;meli personel gibi) kimseler ile kadrosu hukuk servisinde gĂśzĂźkmekle birlikte fiilen burada çalÄąĹ&#x;mayan memurlarda avukatlÄąk Ăźcreti verilmesi mĂźmkĂźn gĂśzĂźkmemektedir. Bir memurun hukuk servisinde fiilen çalÄąĹ&#x;Äąp çalÄąĹ&#x;madÄąÄ&#x;ÄąnÄąn en Ăśnemli kanÄątÄą, daha Ăśnce yetkili makamca hukuk servisinde gĂśrev yapmasÄą için yapÄąlmÄąĹ&#x; yazÄąlÄą gĂśrevlendirmedir.

@ 9 ( : $ % % )( (!( 5393 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 82’nci maddesi hĂźkmĂźnde avukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄą, 2.2.1929 tarihli ve 1389 sayÄąlÄą Devlet DavalarÄąnÄą Ä°ntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ăœcreti Vekâlet HakkÄąnda Kanun hĂźkĂźmleri kÄąyas yolu ile uygulanacaÄ&#x;ÄąnÄą belirtmektedir. 1389 sayÄąlÄą Kanun’un 1’inci maddesi hĂźkmĂźnĂź belediyeye kÄąyasladÄąÄ&#x;ÄąmÄązda, belediye lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hĂźkme baÄ&#x;lanarak karĹ&#x;Äą taraftan tahsil olunan vekâlet Ăźcretlerinin; t ,BESPZB CBĹŁM‘ PMBSBL ĂŽBM‘ſBO BWVLBUMBSB ZĂ [EF J t )VLVL TFSWJTJOEF GJJMFO HĂšSFW ZBQBO NFNVSMBSB yĂźzde 30’u, OranÄąnda avukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄą yapÄąlarak Ăśdenecektir. Bir yÄąldan daha az sĂźre gĂśrev yapan avukatlar ile memurlara gĂśrev yaptÄąklarÄą sĂźre ile orantÄąlÄą olarak avukatlÄąk Ăźcreti Ăśdenmesi gerektiÄ&#x;i dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlmektedir. Bu durum Ăźcretlendirmede adalet ilkesine daha uygun olacaktÄąr.

F 9 ( : $ % )( (!( 8( ( 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesi hĂźkmĂźnde belediye lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hĂźkme baÄ&#x;lanarak karĹ&#x;Äą taraftan tahsil olunan vekâlet Ăźcretlerinin, 1389 sayÄąlÄą Kanun hĂźkĂźmlerinin kÄąyasen uygulanarak daÄ&#x;ÄątÄąlacaÄ&#x;Äą belirtilmektedir. Bu hĂźkme gĂśre tahsil edilen vekâlet Ăźcretinin tamamÄą daÄ&#x;ÄątÄąlabilir mi? Yoksa bunun bir sÄąnÄąrÄą var mÄądÄąr? 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesi hĂźkmĂźnde ve 1389 sayÄąlÄą Yasa’da vekâlet Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄą ile ilgili bir limit belirtilmemiĹ&#x;tir. Ancak, 657 sayÄąlÄą Devlet MemurlarÄą Kanunu’nun 146’ncÄą maddesi, vekâlet Ăźcretinin yÄąllÄąk tutarÄą,

7

ANALÄ°Z ve DEÄžERLENDÄ°RME

t )VLVL NĂ ĹżBWJSMFSJ WF BWVLBUMBS JĂŽJO t %JĹŁFSMFSJ JĂŽJO GĂśsterge rakamÄąnÄąn memur aylÄąklarÄąna uygulanan katsayÄą ile çarpÄąmÄą sonucu bulunacak aylÄąk brĂźt tutarÄąnÄąn on iki (12) katÄąnÄą geçemeyeceÄ&#x;ini belirterek vekâlet Ăźcretinin Ăśdenmesine bir Ăźst sÄąnÄąr getirmiĹ&#x;tir. AvukatlÄąk vekâlet Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄą konusunda 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesinde yer alan limit (sÄąnÄąr) belediyede çalÄąĹ&#x;an avukatlarÄą kapsayÄąp kapsamadÄąÄ&#x;Äą konusu uygulamada tartÄąĹ&#x;ma ve tereddĂźt yaratmÄąĹ&#x;tÄąr. Her ne kadar avukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄąyla ilgili olarak Limit DÄąĹ&#x;Äą Kalan Vekâlet Ăœcretlerinin DaÄ&#x;ÄątÄąm EsaslarÄą HakkÄąnda YĂśnetmeliÄ&#x;in1 “amaçâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 1’inci ve “kapsamâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 2’nci maddesinde belediyeler de yer almakta ise de, 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesinde, 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesindeki sÄąnÄąrlamaya atÄąfta bulunulmamasÄą belediye avukatlarÄąna daÄ&#x;ÄątÄąlan vekalet Ăźcretinin bu limite tabi olup olmadÄąÄ&#x;Äą tereddĂźte neden olmuĹ&#x;tur. Gaziantep 2. Ä°dare Mahkemesi2 “davacÄąnÄąn 657 sayÄąlÄą Yasa kapsamÄąnda avukat olarak davalÄą belediyede çalÄąĹ&#x;mÄąĹ&#x; ise de; vekâlet Ăźcretleri bakÄąmÄąndan 657 sayÄąlÄą Yasa’ya tabi olmadÄąÄ&#x;Äą, Ăśzel kanun niteliÄ&#x;inde olan 5393 sayÄąlÄą Belediye Kanunu ve bu Kanun’un atÄąfta bulunduÄ&#x;u 1389 sayÄąlÄą Kanun’a tabi olduÄ&#x;u gĂśrĂźlmekte olup, 657 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 146’ncÄą maddesine gĂśre tesis olunan dava konusu iĹ&#x;lemde hukuka uyarlÄąk bulunmadÄąÄ&#x;Äą sonuç ve kanaatine ulaĹ&#x;ÄąlmaktadÄąr.â€? demek suretiyle 1 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesine dayanÄąlarak 22.03.1983 gĂźn ve 83/6259 sayÄąlÄą Bakanlar Kurulu KararÄą ile çĹkarÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. 2 Gaziantep 2. Ä°dare Mahkemesinin 11.05.2010 tarih ve E: 2009/927, E: 2010/461 sayÄąlÄą kararÄą.

8

ve bu gerekçeyle dava konusu iĹ&#x;lemi iptal etmiĹ&#x; ise de, DanÄąĹ&#x;tay 2. Dairesi3 bu gĂśrĂźĹ&#x;Ăź benimsememiĹ&#x; ve belediye avukatlarÄąnÄąn da vekâlet Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄą konusunda 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesindeki limite tabi olduklarÄąnÄą belirterek yerel mahkemenin kararÄąnÄą oybirliÄ&#x;i ile bozmuĹ&#x;tur. Ă–te yandan SayÄąĹ&#x;tay Temyiz Kuruluda4, 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesinde avukatlara Ăśdenecek vekâlet Ăźcretine yÄąllÄąk olarak sÄąnÄąrlama getirmiĹ&#x; olup, bu sÄąnÄąrlama kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąnda çalÄąĹ&#x;an tĂźm avukatlar ve ilgili personeli kapsadÄąÄ&#x;ÄąnÄą belirterek, SayÄąĹ&#x;tay 2. Dairesinin bu konuda vermiĹ&#x; olduÄ&#x;u tazmin hĂźkmĂźnĂź onamÄąĹ&#x;tÄąr. Belirtilen DanÄąĹ&#x;tay ve SayÄąĹ&#x;tay kararlarÄą ile mevzuat hĂźkĂźmleri gĂśstermektedir ki, 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesine gĂśre belediye avukatlarÄąna Ăśdenen vekâlet Ăźcreti daÄ&#x;ÄątÄąmÄąnda da 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesinde belirtilen limite uyulmasÄą zorunludur.

I %!% ( ( 9$ $ : $ % Bir Ăśnceki baĹ&#x;lÄąk altÄąnda da açĹklandÄąÄ&#x;Äą Ăźzere 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 82’nci maddesine gĂśre belediye avukatlarÄąna Ăśdenen yÄąllÄąk vekâlet Ăźcreti, 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesinde belirtilen limiti geçmemek Ăźzere Ăśdenir. Bu Ĺ&#x;ekilde daÄ&#x;ÄątÄąlan avukatlÄąk vekalet Ăźcretinden artan kalan kÄąsÄąm ise Limit DÄąĹ&#x;Äą Kalan Vekâlet Ăœcretlerinin DaÄ&#x;ÄątÄąm EsaslarÄą HakkÄąnda YĂśnetmeliÄ&#x;in “hesap açmakâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 4’ßncĂź maddesi, genel ve katma bĂźtçeli ku3 DanÄąĹ&#x;tay 2. Dairesinin 08.04.2011 gĂźn ve E: 2010/3439, K: 2011/1478 sayÄąlÄą kararÄą. 4 SayÄąĹ&#x;tay Temyiz Kurulunun, 15.12.2009 gĂźn ve 31014 Nolu KararÄą. (SayÄąĹ&#x;tay 2. Dairesinin 782 sayÄąlÄą Ä°lamÄą)

rumlar, il Ăśzel idareleri ve belediyeler ile bunlara baÄ&#x;lÄą birliklerin ve 1389 sayÄąlÄą Kanun’a gĂśre vekâlet Ăźcreti alan tĂźm kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn merkez teĹ&#x;kilatÄąnda bulunan merkez saymanlÄąklarÄą veya saymanlÄąk iĹ&#x;lerini yĂźrĂźten birimleri nezdinde adi emanet bĂślĂźmĂźne bir bĂślĂźm açĹlacaÄ&#x;ÄąnÄą, “paralarÄąn toplanmasÄąâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 5’inci maddesi ise, bir mali yÄąl içinde kanunda ĂśngĂśrĂźlen limit sÄąnÄąrÄąnÄą aĹ&#x;an tutarlar bĂźtçeye gelir kaydedilmeyerek merkezdeki saymanlÄąklarÄąna veya bu iĹ&#x;leri yĂźrĂźten merkez birimlerine ilgili dairelerince gĂśnderileceÄ&#x;i belirtilmiĹ&#x;tir. Yine bahse konu YĂśnetmeliÄ&#x;in 7’nci maddesinde, bu daÄ&#x;ÄątÄąmlardan artan miktar bir sonraki yÄąl kullanÄąlmak Ăźzere adi emanet hesabÄąnda bekletileceÄ&#x;i ve bir sonraki yÄąl tahsil edilen limit dÄąĹ&#x;Äą vekalet Ăźcreti Ăśnceki yÄąla ait emanet hesabÄąndaki meblaÄ&#x; ile birleĹ&#x;tirilmek suretiyle yeniden daÄ&#x;ÄątÄąma tabi tutulacaÄ&#x;Äą belirtilmektedir. Buna gĂśre 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesinde belirtilen limiti geçmesi nedeniyle daÄ&#x;ÄątÄąlamayan ve limit dÄąĹ&#x;Äą kalan avukatlÄąk vekalet Ăźcreti bir sonraki yÄąl vekalet Ăźcretine ilave edilerek o yÄąlki vekalet Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄąna esas teĹ&#x;kil edecektir.

J 9$ $ : $ % % )( (!( 9$ ! 7 8$ $8% 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesine dayanÄąlarak 22.03.1983 gĂźn ve 83/6259 sayÄąlÄą Bakanlar Kurulu KararÄą ile çĹkarÄąlan “Limit DÄąĹ&#x;Äą Kalan Vekâlet Ăœcretlerinin DaÄ&#x;ÄątÄąm EsaslarÄą HakkÄąnda YĂśnetmeliÄ&#x;inâ€? 4’ßncĂź maddesi hĂźkmĂźne gĂśre, tahsil edilen avukatlÄąk Ăźcreti

tahsil edildiÄ&#x;i anda emanet hesabÄąna kaydedilir ve yÄąlsonu emanet hesabÄąnda biriken paralar limit ve oran dâhilinde ilgililere daÄ&#x;ÄątÄąlÄąr ve limit ĂźstĂź tutarlar ise bir sonraki yÄąl vekalet Ăźcreti hesabÄąna dahil edilmek Ăźzere emanet hesabÄąnda muhafaza edilerek devredilir. Ă–rnek; (A) Belediyesi bir yÄąl içinde bir defada 23.000.TL avukatlÄąk Ăźcreti tahsil ettiÄ&#x;ini, yÄąlsonu itibariyle baĹ&#x;ka bir avukatlÄąk Ăźcreti tahsilâtÄąn bulunmadÄąÄ&#x;ÄąnÄą, tahsil edilen avukatlÄąk Ăźcretinin 12.000.-TL tutarÄąnÄąn oran ve limit dâhilinde hak sahiplerine daÄ&#x;ÄątÄąldÄąÄ&#x;ÄąnÄą ve limit ĂźstĂź 11.000.-TL tutarÄąn ise emanet hesabÄąnda devredildiÄ&#x;ini varsayalÄąm. AvukatlÄąk vekalet Ăźcreti tahsil edildiÄ&#x;inde muhasebe kaydÄą Ĺ&#x;u Ĺ&#x;ekilde olacaktÄąr; H.Kodu

HesabÄąn AdÄą

102- BANKALAR HESABI

Borç

Alacak

23.000,00

333- EMANETLER HESABI

23.000,00

AvukatlÄąk vekalet Ăźcreti hak sahiplerine ĂśdendiÄ&#x;inde ise muhasebe kaydÄą Ĺ&#x;u Ĺ&#x;ekilde olacaktÄąr; H.Kodu

HesabÄąn AdÄą

333- EMANETLER HESABI 103- VER.ÇEK.ve GÖNDER. EM. HS.

Borç

Alacak

12.000,00 12.000,00

Bu iki muhasebe kaydÄą sonrasÄą 657 sayÄąlÄą Kanun’un 146’ncÄą maddesinde belirtilen limit içerisinde kalan 12.000.-TL avukatlÄąk vekalet Ăźcreti sahiplerine daÄ&#x;ÄątÄąlmÄąĹ&#x; olacak ve limit dÄąĹ&#x;Äą kalan 11.000.-TL vekalet Ăźcreti ise “333- Emanetler HesabÄąnÄąnâ€? bilançoda alacak bakiyesi vermesiyle sonraki yÄąla devredecektir.

L 9$ $ : $ % % )( (!( % % % % O $ % AvukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄą Madde 80- (1) Belediye lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hĂźkme baÄ&#x;lanarak karĹ&#x;Äą taraftan tahsil olunan vekalet Ăźcretlerinin; avukatlara (49. maddeye gĂśre çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlanlar dahil) ve hukuk servisinde ďŹ ilen gĂśrev yapan memurlara daÄ&#x;ÄątÄąmÄą hakkÄąnda 1389 sayÄąlÄą Devlet DavalarÄąnÄą Ä°ntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ăœcret Vekalet HakkÄąnda Kanunu hĂźkĂźmleri kÄąyas yolu ile uygulanÄąr.

AvukatlÄąk Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄą Madde 80- (1) Belediye ve baÄ&#x;lÄą idareler lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hĂźkme baÄ&#x;lanarak karĹ&#x;Äą taraftan tahsil olunan vekalet Ăźcretleri bu idarelerde ďŹ ilen gĂśrev yapan avukatlara (49. maddeye gĂśre çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlanlar dahil) ve hukuk servisinde ďŹ ilen gĂśrev yapan personele her tĂźrlĂź Ăśdemeler dahil yÄąllÄąk brĂźt maaĹ&#x; veya Ăźcretlerinin toplam miktarlarÄąnÄą geçmemek Ăźzere TĂźrkiye Belediyeler BirliÄ&#x;i'nce çĹkarÄąlacak yĂśnetmelikteki usul ve esaslara gĂśre daÄ&#x;ÄątÄąlÄąr.

GEREKÇE 1136 sayÄąlÄą AvukatlÄąk Kanununa gĂśre vekalet Ăźcretinin avukata ait olduÄ&#x;u, her belediyenin ve baÄ&#x;lÄą idarenin mĂźstakil tĂźzelkiĹ&#x;iliÄ&#x;inin varlÄąÄ&#x;Äą ile bĂślge ve Ăźlke teĹ&#x;kilatÄąna sahip olmadÄąklarÄą, bu nedenle merkezi idare bĂźnyesindeki avukatlara Ăśdenecek vekalet Ăźcretinin daÄ&#x;ÄątÄąmÄąna iliĹ&#x;kin 1389 sayÄąlÄą Kanun belediyelere ve baÄ&#x;lÄą idarelere uygulanamayacaÄ&#x;Äą, yoÄ&#x;un yakÄąnmalara neden olan vekalet Ăźcreti paylaĹ&#x;ÄąmÄąna bir Ăźst sÄąnÄąr getirilerek, daÄ&#x;ÄątÄąm konusunda TĂźrkiye Belediyeler BirliÄ&#x;'ne yĂśnetmelik çĹkarma yetkisi verilmek suretiyle tĂźm belediyelerde uygulama saÄ&#x;lamasÄą amaçlanmÄąĹ&#x;tÄąr.

9

DOSYA

͖͔͔͜ G G G G G G G G ; . G GÇŤ Burcu ARSLAN Mahalli Ä°dareler Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź Ä°statistikçi, TBB UzmanÄą

Amerika’da baĹ&#x;layÄąp kÄąsa zamanda Ăśnce Avrupa’yÄą sonra kĂźresel ekonomiyi etkileyen 2008 ekonomik krizi TĂźrk ekonomisini ve dolayÄąsÄąyla yerel yĂśnetimlerini de etkilemiĹ&#x; ancak etkinin derecesi ciddi tartÄąĹ&#x;ma konusu olmuĹ&#x;tur. Makalemizde gĂźncel deyiĹ&#x;le krizin TĂźrk yerel yĂśnetimlerini teÄ&#x;et geçip geçmediÄ&#x;inin mali verilere dayanÄąlarak açĹklÄąÄ&#x;a kavuĹ&#x;turulmasÄą amaçlanmaktadÄąr. Bu çerçevede çalÄąĹ&#x;mada 2008 ekonomik krizinin TĂźrkiye’nin makro ekonomik gĂśstergelerinden ziyade yerel yĂśnetimlerin mali yapÄąsÄą Ăźzerindeki etkileri deÄ&#x;erlendirilecektir.

6 <QQT $ !% % % O :$8% $

%U$ $ !%8% % O ! ABD’de baĹ&#x;layÄąp Ăśnce geliĹ&#x;miĹ&#x; Ăźlke ekonomilerine yayÄąlan ardÄąndan bu Ăźlkelerle yoÄ&#x;un ticaret ve sermaye iliĹ&#x;kisi olan geliĹ&#x;mekte olan Ăźlke ekonomilerini etkileyen 2007-2008 ekonomik krizi, Ăśnce ďŹ nans piyasasÄąnda baĹ&#x;lamÄąĹ&#x; sonra reel ekonomiyi etkisi altÄąna almÄąĹ&#x;tÄąr (Ay vd, 2011:380). BankacÄąlÄąk sektĂśrĂźnĂźn kurallarÄąn dÄąĹ&#x;Äąna taĹ&#x;arak mali sektĂśrĂźn hacmini reel sektĂśre kÄąyasla misliyle bĂźyĂźttĂźÄ&#x;Ăź bir ortamda konut kredisi (mortgage) almÄąĹ&#x; olan AmerikalÄą dĂźĹ&#x;Ăźk gelirli ailelerin kredi geri Ăśdemesinde sorunlar yaĹ&#x;anmaya baĹ&#x;lamasÄąyla Ăśnce Amerikan konut kredisi piyasasÄą çÜkmĂźĹ&#x; ve bu olayÄąn etkisiyle portfĂśyĂźnde çok miktarda konut aÄ&#x;ÄąrlÄąklÄą kredi mĂźĹ&#x;terisi bulunan kĂźresel yatÄąrÄąm bankalarÄąndan New York merkezli “The Bear Stearns Companies, Inc.â€? Mart 2008’de ias etmiĹ&#x;tir. Bu iasÄą 15 EylĂźl 2008’de ABD tarihinin en bĂźyĂźk iasÄą olarak nitelenen “Lehman Brothers Inc.â€? adlÄą bankanÄąn iasÄą ve sonrasÄąnda diÄ&#x;er banka ve sigorta Ĺ&#x;irketlerinin iaslarÄą takip etmiĹ&#x;tir.

10

Dr. M.Ä°lker HAKTANKAÇMAZ Mahalli Ä°dareler Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź Daire BĹ&#x;k.

KÄąsa zamanda Avrupa’ya sĹçrayan kriz ilk etkisini Ä°zlanda’da gĂśstermiĹ&#x;, Ä°zlanda’nÄąn ßç bĂźyĂźk bankasÄą iflas etmiĹ&#x; ve Ä°zlanda KronasÄą Euro karĹ&#x;ÄąsÄąnda yĂźzde 40 deÄ&#x;er kaybetmiĹ&#x;tir. Ä°ngiltere’deki emlak piyasasÄą da aynen ABD’deki gibi bĂźyĂźk bir dĂźĹ&#x;ĂźĹ&#x;e geçmiĹ&#x;, Yunanistan, Ä°rlanda, Portekiz ve Ä°spanya ekonomileri de krizden derin Ĺ&#x;ekilde etkilenmiĹ&#x;tir. Sonuçta, genel olarak tĂźm dĂźnyada ekonomide iĹ&#x;lerin çok iyi gittiÄ&#x;i dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlĂźrken, 2008 yÄąlÄąnda ABD konut kredisi piyasasÄąnda baĹ&#x;layan fÄąrtÄąna kÄąsa zamanda tĂźm dĂźnya piyasalarÄąnÄą sarsmÄąĹ&#x;tÄąr (AkÄąn, 2011; Genç ve Karabacak, 2011:371; Bolat ve Toprak, 2010: 260-261). TĂźrkiye ekonomisinin, yĂźksek dÄąĹ&#x; kaynak ihtiyacÄą altÄąnda geliĹ&#x;en bir ekonomi olmasÄą nedeniyle kÄąrÄąlgan bir yapÄą arz ettiÄ&#x;i, bu kÄąrÄąlganlÄąÄ&#x;Äąn da temelde dĂśviz sÄąkÄąntÄąsÄą kaynaklÄą ekonomik krizler Ĺ&#x;eklinde kendini gĂśsterdiÄ&#x;i, cari iĹ&#x;lemler açĹÄ&#x;ÄąnÄąn ve kamu kesimi açĹÄ&#x;ÄąnÄąn ďŹ nansmanÄą sÄąkÄąntÄąsÄąnÄąn TĂźrkiye ekonomisine iliĹ&#x;kin risk deÄ&#x;erlendirmesini yĂźkselttiÄ&#x;i (Ä°nsel ve SarÄądoÄ&#x;an, 2009) sÄąkça ifade edilmiĹ&#x;tir. YakÄąn tarihlerde Ăźlke içi kaynaklÄą olarak Ăźlkemiz ekonomisinde yaĹ&#x;anan 1958 krizi, 1979 krizi, 1980 devalĂźasyonu, 1994 Nisan krizi, 2000 KasÄąm ve 2001 Ĺžubat krizlerinin (Birol ve Demir 2011:408) esas olarak bu nedenlerden kaynaklandÄąÄ&#x;Äą bilinmektedir. ÇalÄąĹ&#x;mamÄąz açĹsÄąndan Ăśnemli olan 2001 ekonomik krizini ve sonrasÄąnda alÄąnan tedbirleri hatÄąrlamakta yarar vardÄąr. Kriz Ăśncesinde ekonomide yĂźksek miktarda dĂśviz sÄąkÄąntÄąsÄąnÄąn bulunduÄ&#x;u, dÄąĹ&#x; açĹk ve cari açĹÄ&#x;Äąn arttÄąÄ&#x;Äą bir ortamda yabancÄą bankalarÄąn vadesi gelmemiĹ&#x; kredilerini geri çekmeye baĹ&#x;lamalarÄą ile gecelik faizler ve dĂśviz ďŹ yatlarÄą fÄąrlamÄąĹ&#x; ve 22 KasÄąm 2000’de tarihe

tedbirlerle birlikte başlayan ekonomik iyileşmenin hızlanarak devam etmesindeki en önemli gelişme hiç kuşkusuz 2002 seçimlerinden sonra ülkede siyasi istikrarın sağlanması ve alınan tedbirlerin tavizsiz uygulamasının sürdürülmesi olmuştur. Çizim 1: Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla (1998-2010) (Bin TL) Kaynak: www.tuik.gov.tr

Bu tedbirlerin sonucu olarak ihracat (Çizim-3) ve yabancı sermaye girişi (Çizim-4) art-

“Kara Çarşamba” olarak geçen para krizi patlamıştır. 19 Şubat 2001’de Çankaya Köşkü’ndeki MGK toplantısında Başbakan ile Cumhurbaşkanı arasında geçen tartışmanın basına açıklanmasıyla ekonomi alt üst olmuş, para piyasalarında gecelik faiz oranı yüzde 7.500’e çıkmıştır. Çizim-1’den de görüleceği üzere krizler nedeniyle 1998 yılındaki milli gelir düzeyi ancak 2002 yılında tekrar yakalanabilmiş ve 2002’den sonra milli gelirde istikrarlı bir yükseliş gözlenmiştir. Kişi başına milli gelir itibariyle bakıldığı zaman 1998’den itibaren Türk ekonomisinde yaşanan krizlerin etkisi daha çarpıcı bir şekilde ortaya çıkmaktadır ve krizin 2001 yılında ortaya çıkan derin etkisi sonucu 2000 yılında 4.000 $’ın üzerinde olan kişi başına milli gelir 2001 yılında neredeyse yüzde 25 oranında azalarak 3000 $ civarına gerilemiştir (Çizim-2). Krizin ardından, 14 Mart 2001 tarihinde 3 aşamalı güçlü ekonomiye geçiş planı açıklanmış, bu kapsamda bir yandan bankacılık sektörü yeniden yapılandırılırken diğer yandan ekonomide özelleştirme ve rekabetin artırılması (Sinestezi E-Dergi, 2009; Birol ve Demir 2011:408), ekonomiden sorumlu kurumlar arasındaki koordinasyonun güçlendirilmesi, esnek döviz kuru uygulamasına geçilmesi, kamu borçlarının ve enflasyonun kontrol altına alınması, ihracatın ve yabancı sermaye girişinin arttırılması ile ilgili düzenlemelere hız verilmiştir. Bu

Çizim 2: Kişi Başına Milli Gelir (1990-2010) (Amerikan Doları) Kaynak: www.tuik.gov.tr

Çizim 3: Yıllık İhracat (2002-2011) (Milyar Dolar) Kaynak: www.hazine.gov.tr

11

DOSYA

Çizim 4: YabancÄą Sermaye GiriĹ&#x;i (1993-2010) (Milyar Dolar) Kaynak: www.hazine.gov.tr

Ancak 2001 krizi sonrasÄąnda alÄąnan tedbirler TĂźrkiye ekonomisinin krize dayanÄąklÄąlÄąÄ&#x;ÄąnÄą arttÄąrmÄąĹ&#x; ve bu saÄ&#x;lam ekonomik yapÄą TĂźrkiye ekonomisinin 2008 krizinden baĹ&#x;ka Ăźlkelere kÄąyasla daha az zarar gĂśrmesinin temel nedeni olmuĹ&#x;tur. Bu açĹdan bakÄąldÄąÄ&#x;Äąnda TĂźrkiye 2008 krizinde Ăśdenmesi gereken bedeli 2001 ve Ăśncesindeki krizlerde zaten ĂśdediÄ&#x;inden, yeniden bĂźyĂźk bir bedel Ăśdemesine gerek kalmamÄąĹ&#x;tÄąr.

mÄąĹ&#x;, bĂźtçe açĹklarÄą (Çizim-5) azalmÄąĹ&#x; ve TĂźrkiye milli gelir artÄąĹ&#x;Äąnda Avrupa BirliÄ&#x;i ortalamasÄąnÄąn Ăźzerinde bir bĂźyĂźme hÄązÄą yakalamÄąĹ&#x;tÄąr (Çizim-6). ABD’de baĹ&#x;layÄąp tĂźm dĂźnyayÄą etkisi altÄąna alan 2008 ekonomik krizinin TĂźrkiye ekonomisine de olumsuz yansÄąmalarÄą olmuĹ&#x; ve krizden kredi darlÄąÄ&#x;Äą ve yurtdÄąĹ&#x;Äą pazarlarÄąn daralmasÄą gibi nedenlerle en çok reel sektĂśr etkilenmiĹ&#x;tir (Genç ve Karabacak, 2011:378). Krizin TĂźrkiye’ye etkileri 2008’in ikinci yarÄąsÄąndan itibaren gĂśrĂźlmeye baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x; ve 2009 yÄąlÄąnÄąn son çeyreÄ&#x;ine kadar bu durum devam etmiĹ&#x;tir.

Çizim 5: Merkezi YĂśnetim BĂźtçe AçĹÄ&#x;Äą / GSYH (%) *2010: Geçici GerçekleĹ&#x;me **2011-2013: Orta Vadeli Program HedeďŹ Kaynak: www.hazine.gov.tr

< <QQT % % O :$8% $ 9$ 8 8( U$ $ UO $ %! 8%8 $!% $ U ( %U% $ % !$ $ 2008 krizinin TĂźrk yerel yĂśnetimlerine etkilerinin kriz Ăśncesi dĂśnemde yerel yĂśnetim alanÄąnda gerçekleĹ&#x;tirilen reformlardan baÄ&#x;ÄąmsÄąz olarak deÄ&#x;erlendirilmesi mĂźmkĂźn deÄ&#x;ildir.

Çizim 6: AB Ăœlkeleri ve TĂźrkiye Reel GSYH (2001=100) KarĹ&#x;ÄąlaĹ&#x;tÄąrmasÄą Kaynak: www.hazine.gov.tr

12

2004 yÄąlÄąndan itibaren baĹ&#x;layan reformlarla TĂźrk yerel yĂśnetimlerinin bir yandan gĂśrev ve yetki bakÄąmÄąndan diÄ&#x;er yandan mali ve ĂśrgĂźtsel bakÄąmdan gßçlendirilmesi hedeenmiĹ&#x;tir. Bu kapsamda yapÄąlanlara kÄąsaca bir gĂśz atmakta yarar vardÄąr.

Yerel yönetimlerin görev ve yetki bakımından güçlendirilmesi: Reformlar kapsamında yerel yönetimlere ilişkin temel ve ikincil mevzuatın yenilenerek hem yerel yönetimlere verilen görev ve yetkiler arttırılıp çeşitlendirilmiş hem de daha önceden merkezi yönetimin görev alanında sayılan pek çok konuda yerel yönetimlerin de faaliyet gösterebilmeleri sağlanmıştır. Bunun yanı sıra bakanlıklar ve diğer merkezi yönetim kuruluşlarının, görev alanlarına giren bazı yatırımları kendi bütçelerinde bu hizmetler için ayrılan ödenekleri yerel yönetimlere aktarmak suretiyle gerçekleştirmelerine imkan tanınmıştır ki bu imkandan en çok, işlevsellik kazanmalarını ve yeni bir gelir kaynağına sahip olmalarını sağladığı için, il özel idareleri ile yerel yönetim birlikleri yararlanmıştır. Öte yandan 5286 sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Kaldırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la köye yönelik hizmetler konusunda tek yetkili idarenin il özel idareleri (İstanbul ve Kocaeli’nde büyükşehir belediyeleri) kılınması yerel yönetimlerin görev ve yetki bakımından güçlendirilmesi sürecini daha da ileri boyuta taşımıştır. Yerel yönetimlere yönelik altyapı projeleri: Görev ve yetki bakımından güçlenen yerel yönetimlerin bu görevleri gereği gibi yerine getirebilmelerini sağlamak üzere 2005 yılında KÖYDES Projesi uygulamaya konulmuş ve bu kapsamda 2005-2010 döneminde toplam 6,750 milyar TL kaynak il ve ilçe köylere hizmet birliklerine aktarılarak köylerin altyapı yatırımlarına harcanmıştır. BELDES Projesi kapsamında ise 2007 yılında nüfusu 10.000’in altında olan 2507 belediyeye 300 milyon TL kaynak aktarılmıştır. Küçük belediyelerin kapatılması: 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la bir yandan vatandaşların büyükşehirlerde sadece valiliklerden değil kurulan ilçe teşkilatlarından da merkezi yönetimin sunduğu hizmetleri alabilmesine imkan tanınırken diğer yandan çok güçsüz ve küçük belediyeler kapatılmak ya da birleştirilmek suretiyle örgütsel ve mali bakımdan daha güçlü yerel yönetim birimleri oluşturulması amaçlanmıştır. Dünyadaki genel eğilim de dikkate alınarak daha büyük, daha yönetilebilir, mali ve hizmet sunum kapasitesi bakımından daha güçlü yerel yönetimlerin oluşturulması için toplam belediye sayısı 3.225’dan 2.950’ye düşürülmüştür.

Merkezi bütçeden yerel yönetimlere aktarılan payın ve dağıtım sisteminin değiştirilmesi: 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’la hem merkezi bütçeden yerel yönetimlere aktarılan toplam kaynak arttırılmış hem de bu kaynağın yerel yönetimlere dağıtım sistemi değiştirilmiştir. 5779 sayılı Kanun’la yerel yönetimlere yönelik gelir artışı Genel Bütçe Vergi Gelirleri (GBVG)1 nden yerel yönetimlere ayrılan pay oranlarının arttırılmasından ziyade pay hesabına esas gelir havuzunun genişletilmesi suretiyle sağlanmıştır. Bu çerçevede 5779 öncesinde petrol ürünleri üzerinden alınan özel tüketim vergisinin tamamı, motorlu taşıtlardan alınan özel tüketim vergisinin yüzde 28’i, alkollü ve gazlı içeceklerden alınan özel tüketim vergisinin yüzde 60’ı; özel iletişim vergisinin, özel işlem vergisinin ve şans oyunları vergisinin tamamı pay hesabının dışında iken 5779 sayılı Kanun’la vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan GBVG’nin tamamı pay hesabına esas havuza dahil edilmiştir2 (Karataş, 2008:4041; Karataş, 2009:97-98). Yıllar

GBVG

2006 2007 2008 2009 2010

137.480.292 152.835.111 168.108.960 172.440.423 210.532.315

Yerel Yönetimlerin GBVG’den Aldığı Paylar 10.735.419 12.009.980 14.440.255 15.587.286 20.212.701

Tablo 1: GBVG ve Yerel Yönetimlerin Payları (2006- 2010) (Bin TL) Kaynak:www.muhasebat.gov.tr

Bunun yanı sıra 5779 sayılı Kanun’la yerel yönetimlerin gelirlerinin güvenceye alınması bakımından çeşitli muafiyetler de getirilmiştir. Örneğin; yerel yönetimlere 5779 sayılı Kanun’a göre aktarılan payların vergi hükmünde olduğu, yine mülga 2380 sayılı Kanun’a göre ayrılan payın tamamı borca mahsuben kesilebilmekte iken 5779’la bu paylardan yerel yönetimlerin sosyal güvenlik kurumlarına, devlete olan borçları 1 GBVG kapsamında olup halen uygulamada olan vergiler şunlardır: Gelirden Alınan Vergiler, Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Servetten Alınan Vergiler, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi, Mal ve Hizmetlerden Alınan Vergiler, Dahilde Alınan KDV, Özel Tüketim Vergisi (Petrol Ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin ÖTV, Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin ÖTV, Kolalı Gazoz, Alkollü İç. ve Tüt. Mamül. İlişkin ÖTV, Dayanıklı Tüketim Ve Diğer Mallara İlişkin ÖTV), Akaryakıt Tüketim Vergisi, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Damga Vergisi, Harçlar, Özel İletişim Vergisi, Özel İşlem Vergisi, Şans Oyunları Vergisi, Dış Ticaretten Alınan Vergiler, Gümrük Vergileri, İthalde Alınan KDV, Diğer Dış Ticaret Gelirleri, Kaldırılan Vergiler Artıkları. Kaynak: http://www.gib. gov.tr/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_51.xls.htm 2 5779 sayılı Kanun’un geçici 2’nci maddesi ile 1/7/2008-31/12/2012 tarihleri arasında büyükşehir belediye paylarının hesaplanmasında, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan elde edilen Özel Tüketim Vergisi tutarları, bu dönemle sınırlı olmak üzere büyükşehir belediyesi pay hesabına dahil edilmemektedir.

13

DOSYA gibi çeşitli nedenlerle yapılacak kesintilerin yüzde 40’ı aşamayacağı gibi hususlar belirtilmiştir. Yerel yönetimlere ilişkin temel kanunlarda da yerel yönetimlerin mallarının haczi konusunda sınırlamalar getirilmiş, yerel yönetimlerin mallarına karşı suç işlenmesinin müeyyidesi ağırlaştırılmıştır. 2008 ekonomik krizi öncesindeki yukarıda sıralanan düzenlemelere ilave olarak kriz sonrası dönemde de yerel yönetimlerin gelirlerini arttırıcı ya da olası giderlerini azaltıcı düzenlemeler yapılmış, bu düzenlemelerin de 2008 krizinin yerel yönetimler üzerindeki etkisinin hafifletilmesine olumlu katkıları olmuştur. Çoğu, Türkiye Belediyeler Birliği’nin girişimleri sonucu gerçekleşen bu kapsamdaki düzenlemelerin şu şekilde özetlenmesi mümkündür: İller Bankası ortaklık payının düşürülmesi: 6107 sayılı İller Bankası A.Ş. Hakkında Kanun’la yerel yönetimler tarafından bankaya ödenmesi gereken pay hem payın hesaplanmasında kullanılan oranın yüzde 5’ten yüzde 2’ye indirilmesiyle hem de pay hesabına esas matrahın öz gelirler ve GBVG toplamı olarak değil sadece GBVG’nin esas alınarak daraltılması suretiyle azaltılmıştır. 6107 sayılı Kanun öncesinde 2010 yılı İller Bankası katkı payı olarak yerel yönetimlerden öz gelir+GBVG’nin yüzde 5’i usulüyle yıllık toplam 1.103 milyon TL kesilmişken, 2011 yılında GBVG’nin yüzde 2’si usulüyle yaklaşık 460 milyon TL kesilmiş ve sadece 2011 yılı için yerel yönetimlere 643 milyon TL ilave gelir sağlanmıştır3 . Mahalli idarelerdeki ihtiyaç fazlası işçilerin nakli: 6111 sayılı Kanun ile yerel yönetimlerde çeşitli nedenlerle oluşmuş ihtiyaç fazlası personelin merkezi yönetime dahil kurumlara nakline imkan tanınmıştır. Norm kadroya göre yerel yönetimlerde (il özel idarelerinde ve belediyelerde) toplam 119.285 işçi bulunması gerekirken fiilen çalışan işçi sayısı 141.535’dir. Kanun, yerel yönetimler üzerindeki personel gideri yükünün önemli ölçüde hafifletilmesini sağlayacaktır. Trafik para cezalarından belediyelere pay verilmesi: 6111 sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesi ile 2918 sayılı Kara3 Rakamlar, İller Bankası verilerine dayanılarak tarafımızdan üretilmiştir.

14

yolları Trafik Kanunu’na eklenen ek 16’ncı madde ile belediyelerce kendi bütçe kaynakları kullanılarak kurulmuş veya kurulacak kamera sistemlerinin trafik ihlallerinin tespiti amacıyla kullanılması durumunda, kesilen trafik cezalarının yüzde 30’u izleyen ayın sonuna kadar Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinden ilgili belediyelere sistem kullanım bedeli olarak ödenmesi hükme bağlanarak belediyeler için, Türk şoförlerin trafik kurallarına uymadaki hassasiyeti göz önünde bulundurulduğunda, önemli bir ek kaynak sağlanmıştır. Yerel yönetimlerin borç ve alacaklarının yeniden yapılandırılması: 6111 sayılı Kanun’la kamuya ait bazı alacakların yeniden yapılandırılması kapsamında yerel yönetimlerin gerek merkezi yönetim kuruluşlarına borçları gerekse kişi ve kuruluşlardan alacakları için ödeme kolaylığı getirilmiştir. Bu kapsamda sosyal güvenlik mevzuatına göre belediyelerce verilen ruhsatların mevzuatta öngörülen sürede SGK’ya bildirilmemesi nedeniyle verilmiş idari para cezaları affedilerek silinmiş, yerel yönetimlerin kalkınma ajanslarına ödenmemiş borçlarına ödeme kolaylığı getirilmiş ve ödeme kolaylığından yararlanmak için başvuran yerel yönetimlerin kalkınma ajansları tarafından sağlanan desteklerden yararlanmasına imkan tanınmıştır. 6113 sayılı Kanun’la ise yerel yönetimlerin genel aydınlatmadan kaynaklanan borcu silinmiştir.

Çizim 7: Yerel Yönetimlerin Toplam Gelirleri, Toplam Giderleri ve Bütçe Dengesi (2006-2010) (Bin TL) Kaynak: www.muhasebat.gov.tr

Çizim 8: Merkezi Yönetimin ve Yerel Yönetimlerin Bütçe Açıklarının GSYH İçindeki Payları (2006-2010) (%) Kaynak: www.muhasebat.gov.tr

Yukarıda sıralanan tüm bu gelişmelerden sonra Çizim7’den de görüleceği üzere Türk yerel yönetimlerinin mali yapılarında gözle görülür iyileşme sağlanmıştır. Bu noktada, krizinin etkilerinin somut olarak ortaya çıktığı dönem olması nedeniyle, çalışmamız açısından önemli olan 2008 ve 2009 yıllarında bile yerel gelirler azalmamış aksine artmaya devam etmiştir. Her ne kadar 2008 yılında yerel yönetimler bütçesinde 2007 yılına göre iki kat fazla bir açık söz konusu ise de bu durum yapısal bir sorun haline gelmemiş ve 2010 yılında yerel bütçe dengesi fazla vermiştir. Bu sonucun ortaya çıkmasında en belirleyici faktör hiç kuşkusuz merkezi yönetimin tutumu olmuştur. Şöyle ki; Çizim-8’den de görüleceği üzere ekonomik krizin etkilerini yoğun biçimde gösterdiği 2008-2009 döneminde yerel yönetimlerden ziyade merkezi yönetimin bütçe açığı artmış yani krizin külfeti önemli oranda merkezi yönetim tarafından üstlenilmiştir.

nan rapora göre yerel yönetimlerin bütçe gelirleri üye ülkelerin büyük çoğunluğunda reel olarak azalmıştır (www.coe.int, 2011:4-5). Krizin Türk yerel yönetimlerince hissedilmemiş olması memnuniyetle karşılanması gereken bir sonuç olmakla birlikte bunun yerel özerklik açısından ne ifade ettiği göz ardı edilmemelidir. Her şeyden önce Türk yerel yönetimlerinin merkezi yönetime bağımlılığı kriz sonrası dönemde kriz öncesi döneme göre daha da artmış, bağımlılık 2007’deki yüzde 45’lik düzeyinden 2010’da yüzde 53’e yükselmiştir (Çizim-9). Yani 2010 yılı itibariyle ortalama her 100 TL’lik yerel gelirin 53 TL’si merkezden gönderilmektedir.

@ $)$ $ % !$ 2 8 # Çalışmada kullanılan mali verilerle ve tablolarla ortaya konulduğu üzere 2008 ekonomik krizini Türkiye ekonomisi deyim yerindeyse ufak sıyrıklarla atlatmış, yerel yönetimler ise krizin etkilerini neredeyse hiç hissetmemişlerdir. Buna karşılık Avrupa Konseyi tarafından Konsey’e üye ülkelerden 2008-2010 dönemini kapsamak üzere toplanan verilere dayanılarak hazırla-

15

DOSYA Yıllar

Öz Gelir4 (Bin TL)

Toplam Gelir (Bin TL)

2006

16.981.373

31.724.905

2007

19.368.049

35.474.232

2008

19.632.503

38.841.851

2009

21.535.429

42.477.177

2010

25.309.087

53.582.118 Çizim 9: Yerel Yönetimlerin Merkezi Yönetime Bağımlılığı (2006-2010) (%) Kaynak: www.muhasebat.gov.tr

Çalışmamızda 2008 ekonomik krizinin etkilerinin değerlendirilmesine odaklanılması nedeniyle bu dönemle sınırlı mali veriler kullanılmışsa da yerel yönetimlerin merkezi yönetimlere bağımlılık oranındaki kötü gidişin daha çarpıcı bir şekilde ortaya konulması bakımından biraz daha geriye gidilmesi yararlı olacaktır. 2002 yılında GBVG’nden yerel yönetimlere aktarılan toplam pay 4.746.671 bin TL iken 2010 yılında bu rakam 20.212.701 bin TL olarak gerçekleşmiştir (www.gib.gov.tr) ki bu yüzde 330 oranında bir artışı ifade etmektedir. Dolayısıyla Türkiye’de yerel yönetimlerin gelirlerini arttırma çalışmalarının bu yönetimlerin öz gelirlerinin arttırılmasından ziyade merkezden aktarılan payın arttırılmasıyla sonuçlandığını söylemek yanlış bir çıkarım olmayacaktır. Üstelik gelir bakımından merkezi yönetime bağımlılığın pek çok yerel yönetim birimi için yüzde 53’ten çok daha yüksek düzeylerde olduğu bilinmektedir. Örneğin gelir bakımından merkezi yönetime bağımlılık oranı 2010 yılında büyükşehir belediyelerinde ortalama yüzde 63 (standart sapma=% 16), en düşük gelirli belediye grubunda ortalama yüzde 80’dir (standart sapma=% 8)5 . Öte yandan her ne kadar merkezden gönderilen payların arttırılması suretiyle de olsa yerel yönetimlerin gelirleri son yıllarda önemli miktarda artmışsa da Türkiye, yerel yönetimlerin gelirleri açısından AB ülkeleri arasında hala parlak bir yere sahip değildir. 4 Yerel yönetimlerin öz geliri Muhasebat Genel Müdürlüğü’nce EKOD-4 düzeyinde hazırlanan mali tablonun 0.0.0.0 kodunda belirtilen yerel yönetimlerin toplam bütçe geliri rakamından aynı mali tablonun 04.0.0.0 kodlu “Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler” kaleminde “04.4.0.0 kodlu “Kurum ve Kişilerden Alınan Bağış ve Yardımlar” alt kalemi hariç olmak üzere yer alan rakam ile 05.2.2.51 kodlu “Merkezi İdare Vergi Gelirlerinden Alınan Paylar kalemindeki rakam çıkarılarak hesaplanmıştır. Yani kısaca formüle etmek gerekirse: Öz gelir= (EKOD 0.0.0.0)-[(EKOD 04.0.0.0- EKOD 04.4.0.0)+ (EKOD 05.2.2.51)] 5 Bağımlılık oranları, Maliye Bakanlığı verilerine dayanılarak tarafımızdan üretilmiştir.

16

Çizim 10: Yerel Gelirlerin GSYH’ya Oranı (2010) (%) Kaynak: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do? tab=table&plugin=1&language=en&pcode=tec00021

Çizim-11’den de görüleceği üzere 2010 yılı itibariyle yerel gelirlerin GSYH’ya oranı Danimarka’da yüzde 37, AB ortalaması yüzde 16 düzeylerinde iken Türkiye’de yüzde 5’in altındadır. Benzer durum yerel yönetim harcamaları açısından da söz konusudur ve Türkiye bu açıdan da AB ülkeleri içerisinde hiç de iyi durumda değildir. Yerel yönetimlerin toplam harcamalarının GSYH’ya ve toplam kamu harcamalarına oranı Danimarka’da sırasıyla yaklaşık yüzde 40 ve yüzde 65, AB ortalaması yüzde 20 ve yüzde 35 iken Türkiye için bu oranlar yüzde 5 ve yüzde 15 civarlarındadır (Çizim-11).

Çizim 11: Toplam Kamu Harcamalarına ve GSYH’ya Oran Olarak Yerel Yönetim Harcamaları – (2009) (%) Kaynak: OECD ve EUROSTAT verilerine dayanılarak tarafımızdan hazırlanmıştır.

2008 ekonomik krizinin Türk yerel yönetimleri açısından ortaya çıkardığı bir diğer yapısal sorun da ekonomideki krizin aşılmasında yerel yönetimlerin içerisinde bulunduğu edilgen durumdur. Tüm dünyada yerel yönetimlerin ekonomik kalkınmadaki rolleri yoğun biçimde tartışılırken, Avrupa’da pek çok yerel yönetim birimi 2008 ekonomik krizinin aşılması için bir yandan bazı kamu hizmetlerinin sunumunu durdurma, personel sayısını azaltma ya da personel ücretlerini dondurma gibi kendilerince çeşitli tedbirler alıp diğer yandan hizmetlerin ekonomik olarak sunumu için özel sektörle işbirliği, hizmet sunumunun özelleştirilmesi, enerji tasarrufu gibi yeni yöntemler bulup uygulayarak (www.coe.int, 2011) ülkelerinde krizin aşılmasında asıl aktör gibi hareket ederken Türk yerel yönetimleri ekonomik krizin aşılması sorumluğunu merkezi yönetimin üzerine yıkmış olmanın dayanılmaz hafifliğini yaşamıştır.

1 +3 t Akın, R. (2011) “2008 Ekonomik Krizine Genel Bir Bakış”, (http://www.stratejikanaliz.com/ekonomi/2008_ekonomik_krizi.htm), 15/09/2011. t Ay, A. ve diğerleri (2011) “Global Krizin Konya İmalat Sanayi Üzerine Etkisi: Bir Anket Uygulaması”, içinde Üçüncü Yerel Ekonomiler Kongresi Bildiriler Kitabı, Selçuk Üniversitesi İİBF, Konya: 380-394. t Birol, E. ve Demir, Y. (2011) “Ekonomik Krizlerin Yerel Ekonomilere Etkileri: Sivas Örneği” içinde Üçüncü Yerel Ekonomiler Kongresi Bildiriler Kitabı, Selçuk Üniversitesi İİBF, Konya:407-417. t Bolat, S. ve Toprak, Y. (2010) “2008 Küresel Finans Krizinin Türkiye’deki İl Belediyeleri Üzerindeki Gelir Yönlü Etkisi: Aydın İl Belediyesi Örneği”, içinde İkinci Yerel Ekonomiler Kongresi Bildiri Kitabı, Cumhuriyet Üniversitesi İİBF, 17-19 Haziran 2010, Sivas: 260-280. t Genç, E. ve Karabacak, M. (2011) “Küresel Krizin Yerel Eko-

nomiler Üzerine Etkisi: Uşak İlinde Tekstil Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmeler Üzerine Bir İnceleme”, içinde Üçüncü Yerel Ekonomiler Kongresi Bildiriler Kitabı, Selçuk Üniversitesi İİBF, Konya, 370-379. t İnsel A. ve Sarıdoğan E. (2009) “Krizin Türkiye’ye Etkileri”, t (http://www.virahaber.com/haber/krizin-turkiyeye-etkileri-9649.htm), 15/09/2011. t Karataş, H. (2008) “Mahalli İdarelere Genel Bütçeden Aktarılan Pay Artıyor”, Bütçe Dünyası, 3(30):34-43. t Karataş H. (2009) “Türkiye’deki Mahalli İdarelerin Bütçe Süreci ve Mali Yapıları” içinde Türk ve AB Bütçelendirme Süreçlerinin Karşılaştırmalı Değerlendirilmesi, Ed.Ercan Sancak, Gazi Kitabevi, Ankara, 83-106. t Sinestezi E- Dergi (2009), “Türkiye’ de Ekonomik Krizler – 1994, 1998-1999 ve 2001 Krizleri”, (http://sinestezi.wordpress.com/2009/04/04/turkiye-de-ekonomik-krizler1994-1998-1999-ve-2001-krizleri/), 15/09/2011. t Yetim, A.(2008)“Küresel Krizin Anatomisi ve Türkiye’ye Etkileri”, AR&GE Bülteni, İzmir Ticaret Odası, Ekim 2008, s.5-6. t www.coe.int, t Directorate General of Democracy and Political Affairs (2011) “Local Government: Responses to Recession Across Europe, (https://wcd.coe.int/wcd/ViewDoc.jsp?Ref= CDLR(2011)43&Language=lanEnglish&Ver=original&Site =DG1-CDLR&BackColorInternet=B9BDEE&BackColorIntr anet=FFCD4F&BackColorLogged=FFC679), 15/09/2011. t http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/government_finance_statistics/data/main_tables, 15/09/2011. t www.hazine.gov.tr, (http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/ docs/documents/Treasury%20Web/Statistics/Economic%20Indicators/egosterge/Sunumlar/Ekonomi_Sunumu_TR.pdf ) , 15/09/2011 t www.muhasebat.gov.tr, https://portal.muhasebat.gov.tr/ mgmportal/faces/khbDetay?birimDizini=Mahalli+%C4% B0dareler&_afrLoop=3617564337761443&_afrWindowMode=0&_adf.ctrl-state=yr09w7l70_40, 15/09/2011. t http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SNA_ TABLE11, 15/09/2011.

17

UZMAN GĂ–ZĂœYLE

G G f G G GÇŚÍ• H. Bayram ÇOLAK TĂźrk Telekom Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź İç Denetim BĹ&#x;k. Yrd.

Kamu idarelerince, ihtiyaçlarÄąn giderilmesine yĂśnelik olarak gerçekleĹ&#x;tirilen ihalelerde Ăśnem taĹ&#x;Äąyan hususlardan birisi de teminatlardÄąr. Ä°darelerin yapmÄąĹ&#x; olduklarÄą ihalelerin sonuçlandÄąrlmasÄąnda gĂźvence saÄ&#x;layan teminatlar konusunda, dikkat edilmesi gereken hususlar, ihale mevzuatÄąmÄąz olarak bilinen 4734 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale YasasÄą, 4735 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale SĂśzleĹ&#x;meleri YasasÄą, uygulama YĂśnetmelikleri ve TebliÄ&#x;lerde açĹklanmaya çalÄąĹ&#x;ÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Bunun dÄąĹ&#x;Äąnda 5018 sayÄąlÄą Kamu Mali YĂśnetimi ve Kontrol Kanunu’nun kabulĂź ve yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e girmesiyle birlikte, aralarÄąnda mahalli idarelerin de yer aldÄąÄ&#x;Äą ve genel yĂśnetim olarak nitelendirilen idarelerde uygulanmaya baĹ&#x;layan tahahkuk esaslÄą muhasebeyle de, çok geniĹ&#x; bir kapsamda teminatlarla ilgili iĹ&#x;lemlerin muhasebeleĹ&#x;tirilmesinde standart bir uygulama devreye girmiĹ&#x;tir. Genel olarak geçici ve kesin teminatlarÄąn birbirinden farklÄą Ăśzelliklere ve esaslara sahip olduÄ&#x;unu sĂśyleyebiliriz. Ancak bu farklÄąlÄąk dÄąĹ&#x;Äąnda, kamu ihale mevzuatÄąna gĂśre alÄąnmasÄą gereken teminatlarÄąn taĹ&#x;ÄąmalarÄą gereken birtakÄąm ortak noktalar da bulunmaktadÄąr. YazÄąda kesin ve geçici teminatlarÄąn muhasebeleĹ&#x;tirilmeleri dahil her ikisi için de ortak olan ve genel olarak bilinmesi gereken hususlar ana baĹ&#x;lÄąklar itibariyle anlatÄąlmaya çalÄąĹ&#x;ÄąlacaktÄąr.

6 $#%:% $!% 4734 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale Kanunu kapsamÄąnda kamu idareleri tarafÄąndan yapÄąlan ihalelerle ilgili olarak alÄąnmasÄą gereken ilk teminat tĂźrĂź ihaleye teklif veren isteklilerden alÄąnan geçici teminattÄąr. Geçici teminatla ilgili olarak bilinmesi gereken temel hususlar aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda açĹklanmÄąĹ&#x;tÄąr.

18

6 6 3 & 1 1 1 AnÄąlan Kanun’un 33’ßncĂź maddesine gĂśre teminat alÄąnmasÄą ĂśngĂśrĂźlmeyen ihaleler dÄąĹ&#x;Äąnda kalan ihalelerden teklif edilen bedelin yĂźzde 3’ßnden1 az olmamak Ăźzere, istekli tarafÄąndan verilecek tutarda geçici teminat alÄąnmasÄą gerekmektedir. DolayÄąsÄąyla istekli teklif ettiÄ&#x;i bedelin yĂźzde 3’ßnden aĹ&#x;aÄ&#x;Äą olmamak Ăźzere daha yĂźksek oranlarda geçici teminat vermekte serbesttir. Geçici teminat alÄąnmasÄą gereken ihalelerde teklif edilen bedelin yĂźzde 3’ßnden aĹ&#x;aÄ&#x;Äą olmamak Ăźzere teminat alÄąnmasÄą gerekliliÄ&#x;i ihale ilanlarÄąnda yer almasÄą zorunlu hususlardandÄąr. 6 < 3 & 1 , 1 & + , Ä°hale dokĂźmanÄąnda belirtilmesi Ĺ&#x;artÄąyla, ekonomik ve mali yeterlikten ziyade kiĹ&#x;isel ve mesleki bilgi yeterliÄ&#x;ine dayalÄą olarak yĂźrĂźtĂźlen danÄąĹ&#x;manlÄąk hizmeti ihalelerinde katÄąlÄąmÄą kolaylaĹ&#x;tÄąrmak amacÄąyla geçici teminat alÄąnmasÄą zorunlu deÄ&#x;ildir. Bunun dÄąĹ&#x;Äąnda bir ihale usulĂź olmayan doÄ&#x;rudan temin yĂśntemiyle gerçekleĹ&#x;tirilen satÄąn almalardan dolayÄą da teminat alÄąnmasÄą zorunlu deÄ&#x;ildir. 6 @ 3 & 1 , 1 % Geçici teminatlarÄąn alÄąnmasÄąndaki asÄąl amaç, ihaleye teklif veren isteklilerin daha gerçekçi teklif vermelerini saÄ&#x;lamaktÄąr. DolayÄąsÄąyla ihale gerçekleĹ&#x;tirildikten sonra ihale Ăźzerinde kalan istekli ile ekonomik açĹdan en avantajÄą ikinci tekliďŹ veren istekliler dÄąĹ&#x;Äąnda Ăźzerinde ihale kalmayan isteklilerin geçici teminatlarÄąnÄąn talep halinde iade edilmesi gerekmektedir. 1 4734 sayÄąlÄą Kanun’da yaklaĹ&#x;Äąk maliyetin gizliliÄ&#x;i esas olduÄ&#x;undan daha açĹk bir ifade ile yaklaĹ&#x;Äąk maliyetin ihaleye teklif verecek istekliler tarafÄąndan bilinmemesi nedeni ile, 2886 sayÄąlÄą Kanun’dan farklÄą olarak geçici teminat oranÄą tahmin edilen bedel yerine isteklilerin teklif ettikleri bedel esas alÄąnarak hesaplanmaktadÄąr.

Ăœzerine ihale yapÄąlan yĂźklenicinin de sĂśzleĹ&#x;me yaptÄąktan ve kesin teminatÄą verdikten sonra geçici teminatÄąnÄąn geri verilmesi gerekmektedir. AynÄą çerçevede Ăźzerine ihale yapÄąlan isteklinin sĂśzleĹ&#x;me imzalamasÄąyla birlikte ekonomik açĹdan en avantajlÄą tekliďŹ veren isteklinin de talep etmesi halinde geçici teminatÄąnÄąn iadesi gerekir.

6 F 3 & 1 , 1 , ,

Genel kuralÄąn yanÄą sÄąra, ihalenin idarenin gerekli gĂśrdĂźÄ&#x;Ăź veya ihale dokĂźmanÄąnda yer alan belgelerde ihalenin yapÄąlmasÄąna engel olan ve dĂźzeltilmesi mĂźmkĂźn bulunmayan hususlarÄąn bulunduÄ&#x;unun tespit edildiÄ&#x;i hallerde iptal edilmesi halinde de, verilmiĹ&#x; olan bĂźtĂźn teklier reddedilmiĹ&#x; sayÄąlÄąr ve bu teklier açĹlmaksÄązÄąn isteklilere iade edilir. Bu tĂźr durumlarda teklierin tamamÄą deÄ&#x;erlendirilmeksizin iade edileceÄ&#x;inden bĂźtĂźn isteklilere ait geçici teminatlar da iade edilmelidir.

1- DoÄ&#x;rudan veya dolaylÄą veya alt yĂźklenici olarak, kendileri veya baĹ&#x;kalarÄą adÄąna hiçbir Ĺ&#x;ekilde ihalelere katÄąlamayacak olan istekliler, diÄ&#x;er ifade ile kamu ihalelerinden yasaklÄą olanlar buna raÄ&#x;men ihaleye katÄąlÄąrlarsa, ihale dÄąĹ&#x;Äą bÄąrakÄąlarak geçici teminatlarÄą gelir kaydedilir. AyrÄąca, bu durumun teklierin deÄ&#x;erlendirmesi aĹ&#x;amasÄąnda tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri Ăźzerine ihale yapÄąlmÄąĹ&#x;sa, kesin teminatÄą gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.

Bunun dÄąĹ&#x;Äąnda belli istekliler arasÄąnda ihale usulĂźnde ihaleye davet edilen aday sayÄąsÄąnÄąn beĹ&#x;ten az olmasÄą veya teklif sayÄąsÄąnÄąn ßçten az olmasÄą hali ile yine pazarlÄąk usulĂźnĂźn dĂźzenlediÄ&#x;i 21’inci maddenin (a), (d) ve (e) bentleri gereÄ&#x;ince yapÄąlacak ihalelerde istekli sayÄąsÄąnÄąn ßçten az olmasÄą halinde ihalelerin iptal edilmesi durumlarÄąnda aynÄą Ĺ&#x;ekilde isteklilere ait geçici teminatlarÄąn iade edilmesi gerekmektedir. Geçici teminatlarÄąn iade edilmesi ile ilgili diÄ&#x;er bir husus, verilmiĹ&#x; olan teklierin belirlenen yaklaĹ&#x;Äąk maliyetin çok Ăźzerinde olmasÄą gibi nedenler ile ihale komisyonu kararÄą Ăźzerine idarenin verilmiĹ&#x; olan bĂźtĂźn teklieri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olmasÄą hali ile ilgilidir. Bu takdirde ihalenin ihale yetkilisince iptal edilmesi halinde de eÄ&#x;er ihale Kamu Ä°hale Kurumuna intikal ettirilmemiĹ&#x; ise, geçici teminatlarÄąn iadesi gerekmektedir. Ä°halenin Kamu Ä°hale Kurumuna intikal etmiĹ&#x; olmasÄą halinde ise, geçici teminatlarÄąn iade edilmeyerek Kurum kararÄąna kadar bekletilmesi uygun olacaktÄąr. Son olarak idarenin Kanun’da yazÄąlÄą sĂźre içinde sĂśzleĹ&#x;me yapÄąlmasÄą hususunda kendisine dĂźĹ&#x;en yĂźkĂźmlĂźlĂźÄ&#x;Ăź yerine getirmemesi halinde, istekli sĂźrenin bitmesini izleyen gĂźnden itibaren en geç beĹ&#x; gĂźn içinde, on gĂźn sĂźreli bir noter ihbarnamesi ile bildirmek Ĺ&#x;artÄąyla, taahhĂźdĂźnden vazgeçebilir. Bu takdirde geçici teminat geri verilir ve istekli teminat vermek için yaptÄąÄ&#x;Äą belgelendirilmiĹ&#x; giderleri istemeye hak kazanÄąr.

Genel kural, teminatlarÄąn iadesi olmakla birlikte bazÄą durumlarda geçici teminatlarÄąn gelir kaydÄą sĂśz konusu olmaktadÄąr. 4734 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale Kanunu hĂźkĂźmlerine gĂśre geçici teminat aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda belirtilen hallerde gelir kaydedilir:

2- Ä°hale Ăźzerinde kalan istekli kesinleĹ&#x;en ihale kararÄąnÄąn ĂśngĂśrĂźlen kanuni sĂźrelerin bitmesinden veya Maliye BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn vizesi gereken hallerde bu vizenin yapÄąldÄąÄ&#x;ÄąnÄąn bildirilmesini izleyen gĂźnden (5018 sayÄąlÄą Kamu Mali YĂśnetimi ve Kontrol Kanunu’nun yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e girmesiyle birlikte Maliye BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn taahhĂźt ve sĂśzleĹ&#x;me tasarÄąlarÄą Ăźzerindeki vize yetkisi, yĂśnetimin kontrolĂź kapsamÄąnda kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x; olup anÄąlan Kanun’la birlikte sĂśzleĹ&#x;me tasarÄąlarÄąnÄąn Maliye BakanlÄąÄ&#x;Äąna gĂśnderilmesi ve uygun gĂśrĂźĹ&#x; alÄąnmasÄą sĂśz konusu deÄ&#x;ildir. Bu konuda vize yetkisi yeni Kanun’la birlikte idarelerin bĂźnyelerinde ihdas edilen mali hizmetler birimi tarafÄąndan yerine getirilmektedir.) itibaren ßç gĂźn içinde ihale Ăźzerinde kalan istekliye, tebliÄ&#x; tarihini izleyen on gĂźn içinde kesin teminatÄą vermek suretiyle sĂśzleĹ&#x;meyi imzalamasÄą hususu imza karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äą tebliÄ&#x; edilir. Bu durumda Ăźzerinde ihale kalan istekli (yĂźklenici) kesin teminatÄą vererek sĂśzleĹ&#x;meyi imzalamak zorundadÄąr. SĂśzleĹ&#x;me imzalandÄąktan hemen sonra geçici teminatÄąn iade edilmesi gerekmektedir. Bu zorunluluklara uyulmadÄąÄ&#x;Äą takdirde, protesto çekmeye ve hĂźkĂźm almaya gerek kalmaksÄązÄąn ihale Ăźzerinde kalan isteklinin geçici teminatÄą gelir kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik açĹdan en avantajlÄą ikinci teklif ďŹ yatÄąnÄąn ihale yetkilisince uygun gĂśrĂźlmesi kaydÄąyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanun’da belirtilen esas ve usullere gĂśre sĂśzleĹ&#x;me imzalayabilir. Ekonomik açĹdan en avantajlÄą ikinci teklif sahibinin de sĂśzleĹ&#x;meyi imzalamamasÄą durumunda ise, bu teklif sahibinin de geçici teminatÄą gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.

19

UZMAN GĂ–ZĂœYLE

3- Teklierin deÄ&#x;erlendirilmesinde, Ăśncelikle belgeleri eksik olduÄ&#x;u veya teklif mektubu ile geçici teminatÄą usulĂźne uygun olmadÄąÄ&#x;Äą ilk oturumda tespit edilen isteklilerin teklierinin deÄ&#x;erlendirme dÄąĹ&#x;Äą bÄąrakÄąlmasÄąna karar verilir. Bu deÄ&#x;erlendirme sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatÄą usulĂźne uygun olan isteklilerin teklierinin ayrÄąntÄąlÄą deÄ&#x;erlendirilmesine geçilir. Bu aĹ&#x;amada, isteklilerin ihale konusu iĹ&#x;i yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve teklierin ihale dokĂźmanÄąnda belirtilen Ĺ&#x;artlara uygun olup olmadÄąÄ&#x;Äą incelenir. Uygun olmadÄąÄ&#x;Äą belirlenen isteklilerin teklieri deÄ&#x;erlendirme dÄąĹ&#x;Äą bÄąrakÄąlÄąr. En son aĹ&#x;amada, isteklilerin teklif mektubu eki cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadÄąÄ&#x;Äą kontrol edilir. Teklif edilen ďŹ yatlarÄą gĂśsteren teklif mektubu eki cetvelde çarpÄąm ve toplamlarda aritmetik hata bulunmasÄą halinde, isteklilerce teklif edilen birim ďŹ yatlar esas alÄąnmak kaydÄąyla, aritmetik hatalar ihale komisyonu tarafÄąndan re’sen dĂźzeltilir. YapÄąlan bu dĂźzeltme sonucu bulunan teklif, isteklinin esas tekliďŹ olarak kabul edilir ve bu durum hemen istekliye yazÄą ile bildirilir. Ä°stekli dĂźzeltilmiĹ&#x; tekliďŹ kabul edip etmediÄ&#x;ini tebliÄ&#x; tarihini izleyen beĹ&#x; gĂźn içinde yazÄąlÄą olarak bildirmek zorundadÄąr. Ä°steklinin dĂźzeltilmiĹ&#x; tekliďŹ kabul etmediÄ&#x;ini sĂźresinde bildirmesi veya bu sĂźre içinde herhangi bir cevap vermemesi halinde, tekliďŹ deÄ&#x;erlendirme dÄąĹ&#x;Äą bÄąrakÄąlÄąr ve geçici teminatÄą gelir kaydedilir.

< : )( %8 $ % $ % : ( ( ( ( O8 $ !$ 8 $ %U $ $!% 9$ % 9$ $!$U$:$ $ % Uygulamada sÄąkça karĹ&#x;ÄąlaĹ&#x;Äąlan problemlerden birisi de, nakit yetersizliÄ&#x;i nedeniyle ihaleyi yapan idareden

alacaÄ&#x;ÄąnÄą tahsil edemeyen isteklilerin aynÄą idarenin açmÄąĹ&#x; olduklarÄą ihalelere katÄąlÄąp katÄąlamayacaklarÄądÄąr. Bu konuda belirtilen nedenlerle alacaÄ&#x;ÄąnÄą tahsil edemeyen kiĹ&#x;ilerin bĂźtçe emanetleri hesabÄąnda bekleyen alacaklarÄąnÄą karĹ&#x;ÄąlÄąk gĂśstermek suretiyle alacaÄ&#x;ÄąnÄą tahsil edemediÄ&#x;i idarenin açmÄąĹ&#x; olduÄ&#x;u ihalelerde sadece geçici teminat yĂźkĂźmlĂźlĂźklerini yerine getirmeleri mĂźmkĂźndĂźr.2

@ $8% $!% 4734 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale Kanunu kapsamÄąnda yapÄąlan ihalelerle ilgili olarak alÄąnmasÄą gereken teminatlardan birisi de belki de en Ăśnemlisi kesin ve devamÄą mahiyetinde ek kesin teminatlardÄąr. Gerek hazÄąrlanan idari Ĺ&#x;artnamelerde, gerekse sĂśzleĹ&#x;melerde kesin ve ek kesin teminata ait Ĺ&#x;artlar ile miktarÄą ve iade edilme Ĺ&#x;artlarÄąnÄąn belirtilmesi gerekmektedir. @ 6 1 2 $+ 1 1 , , 1 & 2 1 Kesin ve ek kesin teminatÄąn alÄąnmasÄąndaki amaç, yĂźklenici tarafÄąndan taahhĂźdĂźn sĂśzleĹ&#x;me ve Ĺ&#x;artname hĂźkĂźmlerine uygun olarak yerine getirilmesini saÄ&#x;lamaktÄąr. Bu baÄ&#x;lamda, taahhĂźdĂźn sĂśzleĹ&#x;me ve ihale dokĂźmanÄą hĂźkĂźmlerine uygun olarak yerine getirilmesini saÄ&#x;lamak amacÄąyla, sĂśzleĹ&#x;menin yapÄąlmasÄąndan Ăśnce ihale Ăźzerinde kalan istekliden ihale bedeli Ăźzerinden Kanun’un 43’ßncĂź maddesi gereÄ&#x;ince yĂźzde 6 oranÄąnda kesin teminat alÄąnmasÄą gerekmektedir. Ancak, danÄąĹ&#x;manlÄąk hizmet ihalelerinde ihale dokĂźmanÄąnda belirtilmesi kaydÄąyla, kesin teminat sĂśzleĹ&#x;me yapÄąlmadan Ăśnce alÄąnmayabilir. Bu durumda, dĂźzenlenecek her hakediĹ&#x;ten yĂźzde 6 oranÄąnda yapÄąlacak kesintiler teminat olarak alÄąkonulur. 2 15 sÄąra numaralÄą Muhasebat Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź Genel TebliÄ&#x;i

20

Ek kesin teminat ise, ďŹ yat farkÄą Ăśdenmesi ĂśngĂśrĂźlerek ihale edilen iĹ&#x;lerde ďŹ yat farkÄą olarak Ăśdenecek bedelin, sĂśzleĹ&#x;me bedelinde artÄąĹ&#x; meydana gelmesi halinde bu artÄąĹ&#x; tutarÄąnÄąn yĂźzde 6’sÄą oranÄąnda teminat olarak kabul edilen deÄ&#x;erler Ăźzerinden alÄąnan teminattÄąr. Fiyat farkÄą olarak Ăśdenecek bedel Ăźzerinden hesaplanan ek kesin teminat, yĂźklenicinin talebi ve idarenin uygun gĂśrmesi halinde de hak ediĹ&#x;lerden kesinti yapÄąlmak suretiyle de karĹ&#x;Äąlanabilir. @ < 1 1 , 1 & + , PazarlÄąk usulĂźnĂź dĂźzenleyen 4734 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 21’inci maddesinin f bendi gereÄ&#x;ince idarelerin yaklaĹ&#x;Äąk maliyeti yĂźzyirmiyedibin yĂźzellidĂśrt TĂźrk LirasÄąna kadar3 olan mamul mal, malzeme veya hizmet alÄąmlarÄąnda, malÄąn sĂśzleĹ&#x;me yapma sĂźresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunmasÄą halinde, sĂśzleĹ&#x;me yapÄąlmasÄą ve kesin teminat alÄąnmasÄą zorunlu deÄ&#x;ildir. Bunun dÄąĹ&#x;Äąnda bir ihale usulĂź olmayan doÄ&#x;rudan temin yĂśntemiyle gerçekleĹ&#x;tirilen satÄąn almalardan dolayÄą da kesin teminat alÄąnmasÄą zorunlu deÄ&#x;ildir. 4734 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 43’ßncĂź madde hĂźkmĂź gereÄ&#x;ince sĂśzleĹ&#x;meden Ăśnce kesin teminat alÄąnmayan danÄąĹ&#x;manlÄąk hizmet ihalelerinde sĂśzleĹ&#x;meye davet ise, kesin teminat istenilmeksizin anÄąlan Yasa’nÄąn 42’nci maddesinin birinci fÄąkrasÄą hĂźkĂźmlerine gĂśre yapÄąlÄąr @ @ 1 1 , 1 % 1- TaahhĂźdĂźn sĂśzleĹ&#x;me ve ihale dokĂźmanÄą hĂźkĂźmlerine uygun olarak yerine getirilmesi: Kesin ve ek kesin teminatlarÄąn normal prosedĂźr çerçevesinde ihale konusu iĹ&#x;in sĂśzleĹ&#x;me ve Ĺ&#x;artname hĂźkĂźmlerine gĂśre yerine getirilmesinden sonra iade edilmesi gerekmektedir. Bu konuda, taahhĂźdĂźn, sĂśzleĹ&#x;me ve ihale dokĂźmanÄą hĂźkĂźmlerine uygun olarak yerine getirildiÄ&#x;i ve yĂźklenicinin bu iĹ&#x;ten dolayÄą idareye herhangi bir borcunun olmadÄąÄ&#x;Äą tespit edildikten sonra alÄąnmÄąĹ&#x; olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlarÄąn; a) YapÄąm iĹ&#x;lerinde; varsa eksik ve kusurlarÄąn giderilerek geçici kabul tutanaÄ&#x;ÄąnÄąn onaylanmasÄąndan sonra yarÄąsÄą, Sosyal GĂźvenlik Kurumundan iliĹ&#x;iksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanaÄ&#x;ÄąnÄąn onaylanmasÄąndan sonra kalanÄą, b) YapÄąm iĹ&#x;leri dÄąĹ&#x;Äąndaki iĹ&#x;lerde Sosyal GĂźvenlik Kurumundan iliĹ&#x;iksiz belgesinin getirildiÄ&#x;i saptandÄąktan sonra; alÄąnan mal veya yapÄąlan iĹ&#x; için bir garanti sĂźresi

ĂśngĂśrĂźlmesi halinde yarÄąsÄą, garanti sĂźresi dolduktan sonra kalanÄą, garanti sĂźresi ĂśngĂśrĂźlmeyen hallerde ise tamamÄą, yĂźkleniciye iade edilir. Ä°Ĺ&#x;in konusunun piyasadan hazÄąr halde alÄąnÄąp satÄąlan mal alÄąmÄą olmasÄą halinde, teminatÄąn iade edilmesi aĹ&#x;amasÄąnda Sosyal GĂźvenlik Kurumundan iliĹ&#x;iksiz belgesi getirilmesi Ĺ&#x;artÄą aranmaz. 2- MĂźcbir Sebeplerin VarlÄąÄ&#x;Äą Hali: 4735 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 23’ßncĂź maddesine gĂśre anÄąlan Kanun’un 10’uncu maddesinde sayÄąlan doÄ&#x;al afetler, kanuni grev, genel salgÄąn, hastalÄąk, kÄąsmĂŽ veya genel seferberlik ilânÄą, gerektiÄ&#x;inde Kurum tarafÄąndan belirlenecek benzeri diÄ&#x;er haller gibi mĂźcbir sebeplerden dolayÄą sĂśzleĹ&#x;menin feshedilmesi halinde, hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlarÄąn iade edilmesi gerekir. 3- Ä°Ĺ&#x; ArtÄąĹ&#x;ÄąnÄąn Zorunlu OlmasÄą Hali: DiÄ&#x;er bir durum, mal ve hizmet alÄąmlarÄąyla yapÄąm sĂśzleĹ&#x;melerinde, ĂśngĂśrĂźlemeyen durumlar nedeniyle bir iĹ&#x; artÄąĹ&#x;ÄąnÄąn zorunlu olmasÄą halinde sĂśz konusudur. Bu durumda, artÄąĹ&#x;a konu olan iĹ&#x;in, a) SĂśzleĹ&#x;meye esas proje içinde kalmasÄą, b) Ä°dareyi kĂźlfete sokmaksÄązÄąn asÄąl iĹ&#x;ten ayrÄąlmasÄąnÄąn teknik veya ekonomik olarak mĂźmkĂźn olmamasÄą, Ĺ&#x;artlarÄąyla, anahtar teslimi gĂśtĂźrĂź bedel ihale edilen yapÄąm iĹ&#x;lerinde sĂśzleĹ&#x;me bedelinin yĂźzde 10’una, birim ďŹ yat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alÄąmlarÄąyla yapÄąm iĹ&#x;leri sĂśzleĹ&#x;melerinde ise yĂźzde 20’sine kadar oran dahilinde, sĂźre hariç sĂśzleĹ&#x;me ve ihale dokĂźmanÄąndaki hĂźkĂźmler çerçevesinde aynÄą yĂźkleniciye yaptÄąrÄąlabilir. Ä°Ĺ&#x;in bu Ĺ&#x;artlar dahilinde tamamlanamayacaÄ&#x;ÄąnÄąn anlaĹ&#x;ÄąlmasÄą durumunda ise artÄąĹ&#x; yapÄąlmaksÄązÄąn hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilerek kesin ve varsa ek kesin teminatlarÄąn iadesi gerekir. Ancak bu durumda, iĹ&#x;in tamamÄąnÄąn ihale dokĂźmanÄą ve sĂśzleĹ&#x;me hĂźkĂźmlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur. 4- YĂźklenicinin ĂślĂźmĂź: YĂźklenicinin ĂślĂźmĂź halinde, sĂśzleĹ&#x;me feshedilmek suretiyle hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilerek kesin teminatlarÄą ve varsa diÄ&#x;er alacaklarÄą varislerine verilir. Ancak, aynÄą Ĺ&#x;artlarÄą taĹ&#x;Äąyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun gĂśrmesi halinde, ĂślĂźm tarihini izleyen otuz gĂźn içinde varsa ek teminatlar dahil taahhĂźdĂźn tamamÄą için gerekli kesin teminatÄą vermeleri Ĺ&#x;artÄąyla sĂśzleĹ&#x;me devredilebilir.

3 Kamu Ä°hale TebliÄ&#x;i (TebliÄ&#x; No: 2011/1)

21

UZMAN GĂ–ZĂœYLE 5- YĂźklenicinin Ortak GiriĹ&#x;im OlmasÄą Halinde Ă–lĂźmĂź: Pilot veya koordinatĂśr ortaÄ&#x;Äąn ĂślĂźmĂź halinde ise sĂśzleĹ&#x;me feshedilmek suretiyle yapÄąlmÄąĹ&#x; olan iĹ&#x;ler tasďŹ ye edilerek kesin teminat iade edilir. Bu durumlarÄąn oluĹ&#x;unu izleyen otuz gĂźn içinde diÄ&#x;er ortaklarÄąn tekliďŹ ve idarenin uygun gĂśrmesi halinde de, teminat dahil o iĹ&#x; için pilot veya koordinatĂśr ortaÄ&#x;Äąn yĂźklenmiĹ&#x; olduÄ&#x;u sorumluluklarÄąn Ăźstlenilmesi kaydÄąyla sĂśzleĹ&#x;me yenilenerek iĹ&#x;e devam edilebilir. @ F 1 1 2 $+ 1 1 , 1 lir Kaydedilmesi 1- Prim ve Vergi BorçlarÄą: 4735 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 13’ßncĂź maddesine gĂśre yĂźklenicinin yaptÄąÄ&#x;Äą iĹ&#x; nedeniyle idareye ve Sosyal GĂźvenlik Kurumuna olan borçlarÄą ile Ăźcret ve Ăźcret sayÄąlan Ăśdemelerden yapÄąlan kanunĂŽ vergi kesintilerinin yapÄąm iĹ&#x;lerinde kesin kabul tarihine, diÄ&#x;er iĹ&#x;lerde kabul tarihine veya varsa garanti sĂźresinin bitimine kadar Ăśdenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hĂźkĂźm almaya gerek kalmaksÄązÄąn kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarÄąna karĹ&#x;ÄąlÄąk mahsup edilir, varsa kalanÄą yĂźkleniciye geri verilir. 2- SĂśzleĹ&#x;menin Ä°zinsiz veya Ă–ngĂśrĂźlen SĂźreden Ă–nce Devredilmesi: SĂśzleĹ&#x;me, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazÄąlÄą izni ile baĹ&#x;kasÄąna devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki Ĺ&#x;artlarÄąn aranmasÄą zorunludur. AyrÄąca, isim ve statĂź deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i gereÄ&#x;i yapÄąlan devirler hariç olmak Ăźzere, bir sĂśzleĹ&#x;menin devredildiÄ&#x;i tarihi takibeden ßç yÄąl içinde aynÄą yĂźklenici tarafÄąndan baĹ&#x;ka bir sĂśzleĹ&#x;me devredilemez veya devir alÄąnamaz. Ä°zinsiz devredilen veya devir alÄąnan veya bir sĂśzleĹ&#x;menin devredildiÄ&#x;i tarihi takibeden ßç yÄąl içinde devredilen veya devir alÄąnan sĂśzleĹ&#x;meler feshedilerek, devreden ve devir alanlar hakkÄąnda ayrÄąca protesto çekmeye gerek kalmaksÄązÄąn kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilir. 3- YĂźklenicinin SĂśzleĹ&#x;meyi Feshetmesi: SĂśzleĹ&#x;me yapÄąldÄąktan sonra mĂźcbir sebep halleri dÄąĹ&#x;Äąnda yĂźklenicinin mali acz içinde bulunmasÄą nedeniyle taahhĂźdĂźnĂź yerine getiremeyeceÄ&#x;ini gerekçeleri ile birlikte yazÄąlÄą olarak bildirmesi halinde, ayrÄąca protesto çekmeye gerek kalmaksÄązÄąn kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilir. 4- Ä°darenin SĂśzleĹ&#x;meyi Feshetmesi: Ä°darenin aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda belirtilen hallerde sĂśzleĹ&#x;meyi feshetmesi halinde

22

de kesin ve ek kesin teminatlarÄąn gelir kaydedilmesi gerekir: a) YĂźklenicinin taahhĂźdĂźnĂź ihale dokĂźmanÄą ve sĂśzleĹ&#x;me hĂźkĂźmlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya iĹ&#x;i sĂźresinde bitirmemesi Ăźzerine, ihale dokĂźmanÄąnda belirlenen oranda gecikme cezasÄą uygulanmak Ăźzere, idarenin en az yirmi gĂźn sĂźreli ve nedenleri açĹkça belirtilen ihtarÄąna raÄ&#x;men aynÄą durumun devam etmesi, b) SĂśzleĹ&#x;menin uygulanmasÄą sÄąrasÄąnda yĂźklenicinin 4735 sayÄąlÄą Kamu Ä°haleleri SĂśzleĹ&#x;meleri Kanunu’nun 25’inci maddesinde sayÄąlan yasak ďŹ il veya davranÄąĹ&#x;larda4 bulunduÄ&#x;unun tespit edilmesi, Hallerinde, ayrÄąca protesto çekmeye gerek kalmaksÄązÄąn kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilir. 5- SĂśzleĹ&#x;meden Ă–nceki Yasak Fiil veya DavranÄąĹ&#x;lar Nedeniyle Fesih: YĂźklenicinin, ihale sĂźrecinde Kamu Ä°hale Kanunu’na gĂśre yasak ďŹ il veya davranÄąĹ&#x;larda bulunduÄ&#x;unun sĂśzleĹ&#x;me yapÄąldÄąktan sonra tespit edilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilir.5 Ä°haleye katÄąlÄąm aĹ&#x;amasÄąnda haklarÄąnda yasaklama kararÄą bulunan isteklilerin; bu durumlarÄąnÄąn ihale kararÄą onaylandÄąktan sonra sĂśzleĹ&#x;menin imzalanmasÄąna kadar geçen sĂźre içinde anlaĹ&#x;ÄąlmasÄą durumunda ihale kararÄąnÄąn iptali ile duruma gĂśre kesin teminatÄąn veya geçici teminatÄąn gelir kaydedilmesi gerekmektedir. 6- YĂźklenicinin iflas etmesi: YĂźklenicinin ias etmesi halinde, sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek yasaklama hariç 4 4735 sayÄąlÄą Kanun’a gĂśre sĂśzleĹ&#x;menin uygulanmasÄą sÄąrasÄąnda aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda belirtilen fiil veya davranÄąĹ&#x;larda bulunmak yasaktÄąr: a) Hile, vaat, tehdit, nĂźfuz kullanma, çĹkar saÄ&#x;lama, anlaĹ&#x;ma, irtikap, rĂźĹ&#x;vet suretiyle veya baĹ&#x;ka yollarla sĂśzleĹ&#x;meye iliĹ&#x;kin iĹ&#x;lemlere fesat karÄąĹ&#x;tÄąrmak veya buna teĹ&#x;ebbĂźs etmek. b) Sahte belge dĂźzenlemek, kullanmak veya bunlara teĹ&#x;ebbĂźs etmek. c) SĂśzleĹ&#x;me konusu iĹ&#x;in yapÄąlmasÄą veya teslimi sÄąrasÄąnda hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarÄąna aykÄąrÄą, eksik, hatalÄą veya kusurlu imalat yapmak. d) TaahhĂźdĂźnĂź yerine getirirken idareye zarar vermek. e) Bilgi ve deneyimini idarenin zararÄąna kullanmak veya 29’uncu madde hĂźkĂźmlerine aykÄąrÄą hareket etmek. f) MĂźcbir sebepler dÄąĹ&#x;Äąnda, ihale dokĂźmanÄą ve sĂśzleĹ&#x;me hĂźkĂźmlerine uygun olarak taahhĂźdĂźnĂź yerine getirmemek. g) SĂśzleĹ&#x;menin 16’ncÄą madde hĂźkmĂźne aykÄąrÄą olarak devredilmesi veya devir alÄąnmasÄą. 5 Ancak, taahhĂźdĂźn en az yĂźzde 80’inin tamamlanmÄąĹ&#x; olmasÄą ve taahhĂźdĂźn tamamlattÄąrÄąlmasÄąnda kamu yararÄą bulunmasÄą kaydÄąyla; a) Ä°vediliÄ&#x;i nedeniyle taahhĂźdĂźn kalan kÄąsmÄąnÄąn yeniden ihale edilmesi için yeterli sĂźrenin bulunmamasÄą, b) TaahhĂźdĂźn baĹ&#x;ka bir yĂźkleniciye yaptÄąrÄąlmasÄąnÄąn mĂźmkĂźn olmamasÄą, c) YĂźklenicinin yasak fiil veya davranÄąĹ&#x;ÄąnÄąn taahhĂźdĂźnĂź tamamlamasÄąnÄą engelleyecek nitelikte olmamasÄą, Hallerinde, idare sĂśzleĹ&#x;meyi feshetmeksizin yĂźkleniciden taahhĂźdĂźnĂź tamamlamasÄąnÄą isteyebilir ve bu takdirde yĂźklenici taahhĂźdĂźnĂź tamamlamak zorundadÄąr. Ancak bu durumda, yĂźklenici hakkÄąnda 26’ncÄą madde hĂźkmĂźne gĂśre iĹ&#x;lem yapÄąlÄąr ve yĂźkleniciden kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlarÄąn tutarÄą kadar ceza tahsil edilir. Bu ceza hakediĹ&#x;lerden kesinti yapÄąlmak suretiyle de tahsil edilebilir.

hakkÄąnda ayrÄąca protesto çekmeye gerek kalmaksÄązÄąn kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilir. 7- YĂźklenicinin taahhĂźdĂźnĂź aÄ&#x;Äąr hastalÄąk, tutukluluk veya ĂśzgĂźrlĂźÄ&#x;Ăź kÄąsÄątlayÄącÄą bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yerine getirememesi: AÄ&#x;Äąr hastalÄąk, tutukluluk veya ĂśzgĂźrlĂźÄ&#x;Ăź kÄąsÄątlayÄącÄą bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yĂźklenicinin taahhĂźdĂźnĂź yerine getirememesi halinde, bu durumun oluĹ&#x;unu izleyen otuz gĂźn içinde yĂźklenicinin teklif edeceÄ&#x;i ve ilgili idarenin kabul edeceÄ&#x;i birinin vekil tayin edilmesi koĹ&#x;uluyla taahhĂźde devam edilebilir. Ancak, yĂźklenicinin kendi serbest iradesi ile vekil tayin edecek durumda olmamasÄą halinde, yerine ilgililerce aynÄą sĂźre içinde genel hĂźkĂźmlere gĂśre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hĂźkĂźmlerin uygulanmamasÄą halinde, sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek yasaklama hariç haklarÄąnda ayrÄąca protesto çekmeye gerek kalmaksÄązÄąn kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilir. 8- YĂźklenicinin Ortak GiriĹ&#x;im OlmasÄą Halinde Ä°flas, AÄ&#x;Äąr HastalÄąk, Tutukluluk veya Mahkumiyeti: Ortak giriĹ&#x;imlerce yerine getirilen taahhĂźtlerde, ortak giriĹ&#x;imi oluĹ&#x;turan kiĹ&#x;ilerden birinin ĂślĂźmĂź, iasÄą, aÄ&#x;Äąr hastalÄąÄ&#x;Äą, tutukluluÄ&#x;u, ĂśzgĂźrlĂźÄ&#x;Ăź kÄąsÄątlayÄącÄą bir cezaya mahkum olmasÄą veya daÄ&#x;ÄąlmasÄą sĂśzleĹ&#x;menin devamÄąna engel olmaz. Ancak, bunlardan biri idareye pilot veya koordinatĂśr ortak olarak bildirilmiĹ&#x; ise, pilot veya koordinatĂśr ortaÄ&#x;Äąn gerçek veya tĂźzel kiĹ&#x;i olmasÄąna gĂśre ias, aÄ&#x;Äąr hastalÄąk, tutukluluk, ĂśzgĂźrlĂźÄ&#x;Ăź kÄąsÄątlayÄącÄą bir cezaya mahkumiyet veya daÄ&#x;Äąlma hallerinde, sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek yasaklama hariç haklarÄąnda ayrÄąca protesto çekmeye gerek kalmaksÄązÄąn kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sĂśzleĹ&#x;me feshedilerek hesabÄą genel hĂźkĂźmlere gĂśre tasďŹ ye edilir.

@ I % $ , 1 1 1 , 4735 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale Kanunu’nun 13’ßncĂź maddesine gĂśre, mahsup iĹ&#x;lemi yapÄąlmasÄąna gerek bulunmayan hallerde; yapÄąm iĹ&#x;lerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanaÄ&#x;ÄąnÄąn onaylanmasÄąndan, diÄ&#x;er iĹ&#x;lerde ise iĹ&#x;in kabul tarihinden veya varsa garanti sĂźresinin bitim tarihinden itibaren iki yÄąl içinde idarenin yazÄąlÄą uyarÄąsÄąna raÄ&#x;men talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektuplarÄą hĂźkĂźmsĂźz kalÄąr ve bankasÄąna iade edilir. Teminat mektubu dÄąĹ&#x;Äąndaki teminatlar sĂźrenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.

F ! %7 $ !$9 ( $!% % % % $ % % $ $ $ $ $!$ $ BilindiÄ&#x;i Ăźzere kamu ihale mevzuatÄąna gĂśre alÄąnmasÄą gereken teminatlarÄąn farklÄą birtakÄąm Ăśzelliklerinin yanÄą sÄąra taĹ&#x;ÄąmalarÄą gereken birtakÄąm ortak noktalar da bulunmaktadÄąr. YazÄąnÄąn bu bĂślĂźmĂźnde gerek geçici gerekse kesin teminatlarÄąn her ikisi için de ortak olan veya genel olarak bilinmesi gereken hususlar ana baĹ&#x;lÄąklar itibariyle anlatÄąlmaya çalÄąĹ&#x;ÄąlacaktÄąr. F 6 1 , + 4 , $ , & + - , 4734 sayÄąlÄą Kanun hĂźkĂźmlerine gĂśre teminat olarak aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda sayÄąlan deÄ&#x;erlerin kabul edilmesi mĂźmkĂźndĂźr. Bu baÄ&#x;lamda kabul edilecek geçici, kesin veya

23

UZMAN GĂ–ZĂœYLE F < 1 , 1 , , 1 2 % Teminat mektuplarÄą dÄąĹ&#x;Äąndaki teminatlar ihale komisyonlarÄąnca teslim alÄąnamaz. BunlarÄąn saymanlÄąk ya da muhasebe mĂźdĂźrlĂźklerine yatÄąrÄąlmasÄą zorunludur. Ä°hale Ăźzerinde kalan istekli ile ekonomik açĹdan en avantajlÄą ikinci teklif sahibi istekliye ait teminat mektuplarÄą ihaleden sonra saymanlÄąk ya da muhasebe mĂźdĂźrlĂźklerine teslim edilir. DiÄ&#x;er isteklilere ait teminatlar ise hemen iade edilir. Ä°hale Ăźzerinde kalan istekli ile sĂśzleĹ&#x;me imzalanmasÄą halinde, ekonomik açĹdan en avantajlÄą ikinci teklif sahibine ait teminat sĂśzleĹ&#x;me imzalandÄąktan hemen sonra iade edilir. F @ 1 , 1 & + 7 ,, Kural olarak yapÄąlan satÄąn almalara ait ihalelerden teminat alÄąnmasÄą gerekmektedir. Ancak Kanun bazÄą hallerde geçici ve kesin teminat alÄąnmasÄą hususunda idareleri serbest bÄąrakmÄąĹ&#x;tÄąr. lar ek kesin teminatlarÄąn aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda sayÄąlÄą olanlardan olmasÄą yeterli olup, bunun dÄąĹ&#x;Äąnda hazÄąrlanan ihale dokĂźmanlarÄąnda kabul edilecek teminatlarda sÄąnÄąrlamaya gidilmesi kanuna aykÄąrÄą bir iĹ&#x;lemdir.6 a) TedavĂźldeki TĂźrk ParasÄą. DolayÄąsÄąyla dĂśviz Ăźzerinden verilen nakitlerin teminat olarak kabul edilmemesi ve bu Ĺ&#x;ekilde geçici teminat verilmiĹ&#x; olan isteklilerin ihale dÄąĹ&#x;Äą bÄąrakÄąlmasÄąnda herhangi bir hata sĂśz konusu deÄ&#x;ildir.7 b) Bankalar ve Ăśzel ďŹ nans kurumlarÄą tarafÄąndan verilen teminat mektuplarÄą. c) Hazine MĂźsteĹ&#x;arlÄąÄ&#x;Äąnca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine dĂźzenlenen belgeler. Ä°lgili mevzuatÄąna gĂśre TĂźrkiye’de faaliyette bulunmasÄąna izin verilen yabancÄą bankalarÄąn dĂźzenleyecekleri teminat mektuplarÄą ile TĂźrkiye dÄąĹ&#x;Äąnda faaliyette bulunan banka veya benzeri kredi kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn kontrgarantisi Ăźzerine TĂźrkiye’de faaliyette bulunan bankalarÄąn veya Ăśzel ďŹ nans kurumlarÄąnÄąn dĂźzenleyecekleri teminat mektuplarÄą da teminat olarak kabul edilir. (c) bendinde belirtilen senetler ve bu senetler yerine dĂźzenlenen belgelerden nominal deÄ&#x;ere faiz dahil edilerek ihraç edilenler, anaparaya tekabĂźl eden satÄąĹ&#x; deÄ&#x;eri Ăźzerinden teminat olarak kabul edilir. 6 2003/UK.Z-646, RG:08.12.2003,25310 7 2003/UK.Z-409, RG:11.10.2003,25246

24

- Bu dĂźzenlemelerden birisi doÄ&#x;rudan temin ile ilgili olarak gerçekleĹ&#x;tirilen satÄąn almalardÄąr. 4734 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 22’nci maddesine gĂśre doÄ&#x;rudan temin usulĂź uygulanmak suretiyle yapÄąlan satÄąn almalardan dolayÄą geçici teminat alÄąnmasÄą zorunlu deÄ&#x;ildir. - DiÄ&#x;er bir dĂźzenleme, anÄąlan Yasa’nÄąn 33’ßncĂź maddesine gĂśre ihale dokĂźmanÄąnda belirtilmesi Ĺ&#x;artÄąyla, danÄąĹ&#x;manlÄąk hizmeti ihalelerinde geçici teminat alÄąnmamasÄądÄąr. - Bu dĂźzenlemelerden birisi yukarÄąda da belirtildiÄ&#x;i Ăźzere, doÄ&#x;rudan temin ile ilgili olarak gerçekleĹ&#x;tirilen satÄąn almalardÄąr. 4734 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 22’nci maddesine gĂśre, doÄ&#x;rudan temin usulĂź uygulanmak suretiyle yapÄąlan satÄąn almalardan dolayÄą da kesin teminat alÄąnmasÄą zorunlu deÄ&#x;ildir - Kesin teminatlarÄą ilgilendiren diÄ&#x;er bir dĂźzenleme, sĂśzleĹ&#x;meden Ăśnce alÄąnmasÄą gereken kesin teminatÄąn ihale dokĂźmanÄąnda belirtilmesi kaydÄąyla danÄąĹ&#x;manlÄąk hizmet ihalelerinde, sĂśzleĹ&#x;me yapÄąlmadan Ăśnce alÄąnmayabileceÄ&#x;idir. - Kesin teminat alÄąnmasÄą zorunlu olmayan diÄ&#x;er bir satÄąn alma ise, pazarlÄąk usulĂźnĂźn uygulanmasÄą halidir. 4734 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 21/f maddesine gĂśre malÄąn sĂśzleĹ&#x;me yapma sĂźresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunmasÄą halinde, sĂśzleĹ&#x;me yapÄąlmasÄą ve kesin teminat alÄąnmasÄą zorunlu deÄ&#x;ildir.

F F 1 , + 9 , 1 - , 1 1 , + 4 ,* !* +*1 - , , - , 5 - , & - Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir. Örneğin kesin teminat olarak TL nakit veren bir yüklenici, teminatını teminat olarak kabul edilecek değerlerden herhangi biriyle değiştirebilir. Bu bağlamda nakdi teminatını, banka teminat mektubu veya özel finans kurumları tarafından verilen teminat mektubu veya Devlet İç Borçlanma senedi ile değiştirebilir. Hatta banka teminat mektubunu, aynı bankanın başka bir şubesi tarafından düzenlenmiş teminat mektubuyla değiştirebilir. Önemli olan husus, teminat olarak sunulan değerin mevzuat kapsamında teminat olarak kabul edilecek değerlerden olması gerektiğidir. F I 1 , 1 7 &' , 5 7 &' , cekleri Yasa kapsamında gerçekleştirilen ihalelerde alınan teminatların diğer önemli ortak bir özelliği de, yapılan ihaleler için idarece alınan teminatların her ne suretle olursa olsun haczedilemeyeceği ve üzerine ihtiyati tedbir konulamayacağıdır. Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan ihalelerde idarece alınan teminatların idarede bulunduğu sürece haczi söz konusu olmayıp, bu teminatların yükleniciye iadesi sırasında (banka teminat mektupları verildiği amacın dışında paraya çevrilemeyeceğinden bu mektuplar hariç) haciz uygulanabilecektir.8 F J 1 ! + 5, 1 1 *' 1, 1 $ 2 ,, Teminat mektuplarının düzenlenmesinde standart sağlamak amacıyla 4734 sayılı Kanun kapsamında daha açık bir ifade ile kamu alımları için verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kamu İhale Kurumu yetkili kılınmıştır. Bunun dışında yani satın almalar dışında 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre satış, kiraya verme gibi gelir getirici ihalelerde 2886 sayılı Kanun uyarınca teminat mektuplarının kapsam, şekil ve miktarını tespit etmek görevi Maliye Bakanlığı tarafından yerine getirilecektir. Kanun’da yer alan hüküm gereğince, 4734 sayılı Yasa’nın 32’nci maddesine göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak 8 Gelirler Genel Müdürlüğünün 2005/2 Seri Numaralı Tahsilat İç Genelgesi

kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla istekliler tarafından en az 30 gün fazla süreli olmak kaydıyla daha uzun süreleri içeren geçici teminat mektuplarının da kabul edilmesi gerekmektedir. Bu konuda idarelerin 30 günlük sürenin üzerine çıkarak örneğin tekliflerin geçerlik süresinden en az 45 gün fazla süreli geçici teminat mektuplarını istemeleri mümkün değildir. İstekliler asgari süre olan 30 günlük süreyi ihtiva etmesi şartıyla geçici teminat mektuplarında daha uzun süreleri içeren mektuplar verebilirler. Bu bağlamda süresiz geçici teminat mektuplarının da kabul edilmesi gerekmektedir.9 Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir. F L %3 V 1 ! + 5, 1 1 4 , $ , 5 $ , & - Kamu İhale Kurumu tarafından 4734 sayılı Kanun’un 35’inci maddesi çerçevesinde teminat mektuplarının kapsam ve şekli belirlenerek bunlara ilişkin olarak standart belirlemeler yapılmaktadır. Ancak bu amaçla belirlenen standart formlarda teminat mektuplarına ilişkin limit bilgilerine yer verilmemesi uygulamada bazı mektupların “limit içi” ve limit dışı” ifadelerini taşıması nedeniyle idarelerin bu teminat mektuplarını değerlendirmeye alıp almayacakları konusunda tereddüde neden olmaktadır Teminat mektuplarında önemli olan husus ilgili mektubun risk gerçekleştiği anda paraya çevrilip çevrilemeyeceğidir. Bu bağlamda teminat mektuplarında yer alan “limit içi” ve “limit dışı” ibareleri, mektubun geçerliliği ve kapsamı ile teminat mektuplarında öngörülen riskin gerçekleşmesi halinde idarenin alacağının tahsiline ilişkin bir etkisinin olmadığı şeklinde bir değerlendirmeye götürdüğünden “limit içi” ve limit dışı” ibaresi taşıyan teminat mektuplarının kabul edilmesinde herhangi bir mahzur bulunmamaktadır 10 Önem taşıyan husus, yukarıda da belirtildiği üzere teminat mektubunun nakde dönüştürülmesi aşamasında engelleyici bir düzenlemeye yer verilmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmemesi halinde mektubun paraya çevrilmesinin sağlanabilmesidir. 9 2004 Yılı Kamu İhale Kanunu Genel Tebliği 10 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliği

25

UZMAN GĂ–ZĂœYLE

G Y G Zekeriya AYDIN SayÄąĹ&#x;tay Uzman Denetçisi

HalkÄąn mahalli mĂźĹ&#x;terek ihtiyaçlarÄąnÄą karĹ&#x;Äąlamak Ăźzere kuruluĹ&#x; esaslarÄą kanunla belirtilen ve karar organlarÄą kanunda gĂśsterilen, seçmenler tarafÄąndan seçilerek oluĹ&#x;turulan kamu tĂźzelkiĹ&#x;ilerinden biri olan belediyelerle ilgili 1580 sayÄąlÄą Belediye Kanunu yĂźrĂźrlĂźkten kaldÄąrÄąlarak 2005 yÄąlÄąnda 5393 sayÄąlÄą Belediye Kanunu (13.7.2005 tarih ve 25874 sayÄąlÄą R.G) yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e girmiĹ&#x;tir. Belediye Kanunu’nda temel olarak ßç organ dĂźzenlenmiĹ&#x;tir. Bunlar belediye meclisi, belediye encĂźmeni ve belediye baĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;ÄądÄąr. YazÄąmÄązda belediye meclis Ăźyelerine huzur hakkÄą Ăśdemesi incelenmekle birlikte encĂźmen ve belediye baĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äą ĂśdeneÄ&#x;i hakkÄąnda da bilgi verilmiĹ&#x;tir. - Seçimle iĹ&#x; baĹ&#x;Äąna gelen belediye baĹ&#x;kanÄą, belediye idaresinin baĹ&#x;Äą ve belediye tĂźzel kiĹ&#x;iliÄ&#x;inin temsilcisidir. Belediye baĹ&#x;kanÄą seçildiÄ&#x;i tarihten itibaren gĂśrevinin devamÄą sĂźresince siyasi partilerin yĂśnetim ve denetim organlarÄąnda gĂśrev alamayacaÄ&#x;Äą gibi profesyonel spor kulĂźplerinin baĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;ÄąnÄą yapamaz ve yĂśnetiminde bulunamaz. Belediye baĹ&#x;kanÄąna verilecek Ăśdenek konusu 5393 sayÄąlÄą Belediye Kanunu’ndan Ăśnce tartÄąĹ&#x;malÄą olmuĹ&#x;tur. Ancak 5393 sayÄąlÄą Belediye Kanunu ile belediye baĹ&#x;kanlarÄąna verilecek Ăśdenekler belli kÄąstaslara gĂśre belirlenmiĹ&#x; olmasÄą nedeniyle tartÄąĹ&#x;malÄą durum sona ermiĹ&#x;tir. YapÄąlan dĂźzenlemeye gĂśre nĂźfusu, a) 10.000'e kadar olan beldelerde 70.000, b) 10.001'den 50.000'e kadar olan beldelerde 80.000,

26

c) 50.001'den 100.000'e kadar olan beldelerde 100.000, d) 100.001'den 250.000'e kadar olan beldelerde 115.000, e) 250.001'den 500.000’e kadar olan beldelerde 135.000, f ) 500.001’den 1.000.000’a kadar olan beldelerde 155.000, g) 1.000.001’den 2.000.000’a kadar olan beldelerde 190.000, h) 2.000.001’den fazla olan beldelerde 230.000, gĂśsterge rakamÄąnÄąn Devlet memurlarÄą için belirlenen aylÄąk katsayÄą ile çarpÄąmÄą sonucu bulunacak tutarda aylÄąk brĂźt Ăśdenek verilecektir. NĂźfusu 50.001'den az olan il merkezi beldelerde ise ĂśdeneÄ&#x;in hesaplanmasÄąnda 100.000 gĂśsterge rakamÄą esas alÄąnmalÄądÄąr. - Belediye encĂźmeni bĂźyĂźkĹ&#x;ehir ve diÄ&#x;er belediyelerde farklÄą oluĹ&#x;maktadÄąr. BĂźyĂźkĹ&#x;ehir harici diÄ&#x;er belediyelerde ikili bir ayrÄąm yapÄąlarak bu ayÄąrÄąmÄąn sonucunda kiĹ&#x;i sayÄąsÄą duruma gĂśre beĹ&#x; veya yedi olabilmektedir. BĂźyĂźkĹ&#x;ehir harici diÄ&#x;er belediyelerde belediye encĂźmeni, - Ä°l belediyelerinde ve nĂźfusu 100.000'in Ăźzerindeki belediyelerde, belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn baĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äąnda, belediye meclisinin her yÄąl kendi Ăźyeleri arasÄąndan bir yÄąl için gizli oyla seçeceÄ&#x;i ßç Ăźye, mali hizmetler birim amiri ve belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn birim amirleri arasÄąndan bir yÄąl için seçeceÄ&#x;i iki Ăźye olmak Ăźzere yedi kiĹ&#x;iden, - DiÄ&#x;er belediyelerde baĹ&#x;kanÄąnÄąn baĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äąnda, belediye meclisinin her yÄąl kendi Ăźyeleri arasÄąndan bir yÄąl

için gizli oyla seçeceÄ&#x;i iki Ăźye, mali hizmetler birim amiri ve belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn birim amirleri arasÄąndan bir yÄąl için seçeceÄ&#x;i bir Ăźye olmak Ăźzere beĹ&#x; kiĹ&#x;iden,

yucu tarafÄąndan bilerek yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. AyrÄąca “encĂźmen baĹ&#x;kanlÄąk ĂśdeneÄ&#x;iâ€? Ĺ&#x;eklinde bir Ăśdeme de sĂśz konusu deÄ&#x;ildir.

oluĹ&#x;ur.

Mali mevzuatta bir Ăśdemenin yapÄąlÄąp yapÄąlmayacaÄ&#x;Äąna izin veren bir kanunun olmasÄą gerektiÄ&#x;i bilinen kuraldÄąr. Kanaatimce Kanun koyucu EncĂźmen baĹ&#x;kanÄąnÄąn olmadÄąÄ&#x;Äą durumlarda memur olan ve baĹ&#x;kana vekalet eden genel sekretere vekalet halinde seçilmiĹ&#x; Ăźyeler gibi Ăśdeme yapmayÄą amaçlasa idi Kanun’da bununla ilgili dĂźzenleme yapardÄą. BĂśyle bir dĂźzenleme olmadÄąÄ&#x;Äą gibi baĹ&#x;kana vekalet eden genel sekretere seçilmiĹ&#x; Ăźyeler gibi Ăśdenek verileceÄ&#x;ine iliĹ&#x;kin bir dĂźzenleme de bulunmamaktadÄąr. DiÄ&#x;er taraftan ĂśdeneÄ&#x;in aylÄąk olarak verildiÄ&#x;i dikkate alÄąndÄąÄ&#x;Äąnda baĹ&#x;kanÄąn olmadÄąÄ&#x;Äą zamanlarda encĂźmene baĹ&#x;kanlÄąk eden genel sekretere ĂśdeneÄ&#x;in seçilmiĹ&#x; Ăźyeler gibi verilmemesi gerektiÄ&#x;i dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlmektedir.

Belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn katÄąlamadÄąÄ&#x;Äą toplantÄąlarda, belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn gĂśrevlendireceÄ&#x;i baĹ&#x;kan yardÄąmcÄąsÄą veya encĂźmen Ăźyesi encĂźmene baĹ&#x;kanlÄąk edecektir. Belediye encĂźmeni baĹ&#x;kan ve Ăźyelerine, nĂźfusu 10.000'e kadar olan belediyelerde (3.500), nĂźfusu 10.001-50.000'e kadar olan belediyelerde (4.500), 50.001-200.000'e kadar olan belediyelerde (6.000) ve 200.001'in Ăźzerinde olan belediyelerde ise (7.500) gĂśsterge rakamÄąnÄąn Devlet memurlarÄą için belirlenen aylÄąk katsayÄą ile çarpÄąmÄą sonucu bulunacak tutarda aylÄąk brĂźt Ăśdenek verilir. EncĂźmenin memur Ăźyelerine ise bulunan tutarlarÄąn yarÄąsÄą Ăśdenecektir. BĂźyĂźkĹ&#x;ehir Belediyelerinde belediye encĂźmeni, belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn baĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äąnda belediye meclisinin kendi Ăźyeleri arasÄąndan bir yÄąl için gizli oyla seçeceÄ&#x;i beĹ&#x; Ăźye ile biri genel sekreter, biri mali hizmetler birim amiri olmak Ăźzere belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn her yÄąl birim amirleri arasÄąndan seçeceÄ&#x;i beĹ&#x; Ăźyeden oluĹ&#x;ur. Belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn katÄąlamadÄąÄ&#x;Äą toplantÄąlarda encĂźmen toplantÄąlarÄąna genel sekreter baĹ&#x;kanlÄąk etmekte, BĂźyĂźkĹ&#x;ehir belediye encĂźmeninin baĹ&#x;kanÄą ve seçilmiĹ&#x; Ăźyelerine (12.000) gĂśsterge rakamÄąnÄąn Devlet memur aylÄąklarÄą için belirlenen katsayÄą ile çarpÄąmÄą sonucu bulunacak miktarda aylÄąk brĂźt Ăśdenek, encĂźmenin memur Ăźyelerine ise bu miktarÄąn yarÄąsÄąnÄąn Ăśdenmektedir.

Belediye encĂźmenlerinin oluĹ&#x;umuna baktÄąÄ&#x;ÄąmÄązda atanmÄąĹ&#x; olarak deÄ&#x;iĹ&#x;mez ve asli unsurun mal hizmetler mĂźdĂźrĂź olduÄ&#x;unu açĹkça gĂśrĂźlmektedir.

6 $ $ %U$ !$: %8 U$ $ % $ O $ $:$ 7 7 ( ( 7$8 ! 8( Seçimle gelen Ăźyelerden oluĹ&#x;an belediye meclisi belediyenin karar organÄądÄąr. Meclis Ăźyelerine yaptÄąklarÄą iĹ&#x; karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äąnda huzur hakkÄą Ăśdenmektedir. AĹ&#x;aÄ&#x;Äąda kimlere ne kadar huzur hakkÄą verilebileceÄ&#x;i konusu açĹklanmaya çalÄąĹ&#x;ÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

BĂźyĂźkĹ&#x;ehir belediyelerinde baĹ&#x;kanÄąn olmadÄąÄ&#x;Äą zamanlarda encĂźmene baĹ&#x;kanlÄąk eden genel sekretere ĂśdeneÄ&#x;in seçilmiĹ&#x; Ăźyeler gibi Ăśdenip ĂśdenmeyeceÄ&#x;i konusunun irdelenmesi gerekir. EncĂźmen Ăźyelerine ĂśdeneÄ&#x;in tam veya yarÄąm olarak verilmesinde ki temel kriterin Ăźyenin memur(atanmÄąĹ&#x;) veya seçilmiĹ&#x; olmasÄąna gĂśre belirlediÄ&#x;i anlaĹ&#x;ÄąlmaktadÄąr. Belediye baĹ&#x;kanÄą ve seçilmiĹ&#x; Ăźyeler memur olmadÄąÄ&#x;Äą için tam Ăśdenek, diÄ&#x;er Ăźyeler memur olduÄ&#x;u için yarÄąm Ăśdenek almaktadÄąrlar. Bu ayÄąrÄąm Yasa ko-

27

UZMAN GĂ–ZĂœYLE Huzur hakkÄąnÄąn ne kadar olacaÄ&#x;Äą belediye baĹ&#x;kanÄą ĂśdeneÄ&#x;ine baÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. Belediye baĹ&#x;kanlarÄąna beldenin nĂźfusuna gĂśre belirlenen katsayÄąlarÄąn memur maaĹ&#x; katsayÄąsÄą çarpÄąmÄą sonucu aylÄąk brĂźt Ăśdenek verilmektedir. Meclis baĹ&#x;kan ve Ăźyelerine Ăśdenecek huzur hakkÄą belediye baĹ&#x;kanÄąna Ăśdenen aylÄąk brĂźt ĂśdeneÄ&#x;in bir gĂźnlĂźk tutarÄąnÄąn 1/3’ßnĂź geçmemek Ăźzere meclis tarafÄąnda belirlenen tutarda olacaktÄąr. Huzur hakkÄąnÄąn ne kadar olacaÄ&#x;ÄąnÄą belirlemeye yetkili organ belediye meclisi olup , bu yetki baĹ&#x;ka bir organ tarafÄąndan kullanÄąlamaz. Bir gĂźnlĂźk huzur hakkÄąnÄąn nasÄąl hesaplandÄąÄ&#x;ÄąnÄą Ăśrnekle açĹklayalÄąm. NĂźfusu 70.000 olan bir ilçenin belediye baĹ&#x;kanÄąnÄąn alacaÄ&#x;Äą Ăśdenek 100.000 x 0,06446 memur maaĹ&#x; katsayÄąsÄą = 6.446.-TL’dir. Ă–denecek huzur Ăźcretinin gĂźnlĂźk tutarÄą en fazla 6.446: 30= 214,86:3 = 71,62.-TL’dir. Meclis bu rakamÄąn Ăźzerinde huzur hakkÄą belirleyemez. Ancak meclis bu rakamÄąn altÄąnda 50, 60 vb.gibi herhangi bir rakamÄą belirleyebilir. Meclis kararÄą olmadan otomatik olarak aylÄąk brĂźt ĂśdeneÄ&#x;in bir gĂźnlĂźk tutarÄąnÄąn 1/3’ß verilemez. Meclis huzur hakkÄą olarak aylÄąk brĂźt ĂśdeneÄ&#x;in bir gĂźnlĂźk tutarÄąnÄąn 1/3’ßnĂźn ĂśdeneceÄ&#x;ini karalaĹ&#x;tÄąrmÄąĹ&#x; ise her yÄąl karar almaya gerek olmadan huzur hakkÄąnÄąn Ăśdenmesi mĂźmkĂźndĂźr.

< 7 7 ( ( O $ $ % $:$)% 8 $ $ - Meclis toplantÄąlarÄąndaki sĂźre: 5393 sayÄąlÄą Kanun’da belediye meclisinin her ay toplanmasÄą esasÄą getirilmiĹ&#x;tir. Belediye meclisi her ayÄąn ilk haftasÄąnda, BĂźyĂźkĹ&#x;ehir belediye meclisi, her ayÄąn ikinci haftasÄąnda toplanmaktadÄąr. Belediye meclisi her yÄąl bir ay tatil kararÄą alabilir. BĂźtçe gĂśrĂźĹ&#x;mesine rastlayan toplantÄą sĂźresi en çok yirmi gĂźn, diÄ&#x;er toplantÄąlarÄąn sĂźresi en çok beĹ&#x; gĂźndĂźr. Buradan tĂźm sĂźrelerin tamamÄąnÄąn kullanÄąldÄąÄ&#x;Äą bir durumda en fazla 75 gĂźn meclis toplantÄąlarÄąndan dolayÄą huzur hakkÄąnÄąn ĂśdenebileceÄ&#x;i gĂśrĂźlmektedir.

@ %7 %8 8 !%8U ( U (8( 9$ U ( : O $!$ $ Belediyelere meclisin gĂśrĂźĹ&#x;eceÄ&#x;i konularÄąn daha iyi anlaĹ&#x;Äąlabilmesini temin için teknik olarak alt yapÄąsÄąnÄąn hazÄąrlanmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak Ăźzere ihtisas komisyonlarÄą kurma hakkÄą verilmiĹ&#x;tir. Belediye meclisinin kuracaÄ&#x;Äą ihtisas komisyonlarÄą kendi Ăźyeleri arasÄąndan en az ßç en fazla beĹ&#x; kiĹ&#x;iden oluĹ&#x;turabilir. BĂźyĂźkĹ&#x;ehir belediyelerinde ise bu sayÄą en az beĹ&#x; en çok dokuz meclis Ăźyesinden oluĹ&#x;ur. KomisyonlarÄąn ne kadar sĂźre ile kurulacaÄ&#x;Äą da aynÄą meclis kararÄąnda belirtilir. KomisyonlarÄąn sĂźresi her halĂźkarda bir yÄąlÄą geçemez. Belediye Meclisi, komisyonlara kimlerin Ăźye olacaÄ&#x;Äąna dair seçimi yapmadan Ăśncelikle hangi komisyonun kurulacaÄ&#x;ÄąnÄą ve bu komisyonlarÄąn kaç Ăźyeden oluĹ&#x;acaÄ&#x;ÄąnÄą belirlemelidir. Ancak il ve ilçe belediyeleri ile nĂźfusu 10.000 in Ăźzerinde olan belediyelerde her halĂźkarda plan ve bĂźtçe komisyonu ile imar komisyonunun kurulmasÄą zorunludur. Komisyonlarda yer alacak Ăźyeler siyasi parti gruplarÄą veya baÄ&#x;ÄąmsÄąz Ăźyelerin meclisteki Ăźye sayÄąlarÄąnÄąn meclis Ăźye tam sayÄąsÄąna oranlanmasÄą suretiyle oluĹ&#x;turulur. Bir kiĹ&#x;inin birden fazla komisyonda gĂśrev almasÄąnda bir sakÄąnca bulunmamaktadÄąr. Komisyon Ăźyeliklerinde her hangi bir nedenle azalma olduÄ&#x;u takdirde kalan sĂźreyi tamamlamak Ăźzere yeni Ăźye seçimi yapÄąlmalÄądÄąr. Komisyon toplantÄąlarÄąna Ăźst Ăźste ßç defa mazeretsiz olarak katÄąlmayan Ăźyenin ĂźyeliÄ&#x;i meclis kararÄą ile dĂźĹ&#x;ĂźrĂźlebilir.

28

Ä°mar ve bĂźtçeye iliĹ&#x;kin konular hakkÄąnda meclis tarafÄąndan karar alÄąnmadan Ăśnce ilgili komisyonlarda gĂśrĂźĹ&#x;Ăźlmesi zorunludur. Ä°mar ve bayÄąndÄąrlÄąk komisyonu en fazla on iĹ&#x; gĂźnĂź, diÄ&#x;er komisyonlar ise beĹ&#x; iĹ&#x; gĂźnĂź toplanarak kendisine havale edilen iĹ&#x;leri sonuçlandÄąrmalÄą ve raporunu meclise sunmalÄądÄąr. Rapor Kanun’da ĂśngĂśrĂźlen sĂźrenin sonunda meclise sunulmadÄąÄ&#x;Äą takdirde, konu meclis baĹ&#x;kanÄą tarafÄąndan doÄ&#x;rudan gĂźndeme alÄąnÄąr. Komisyonlar Kanun’da belirtilen sĂźreden fazla toplanamayacaklarÄą gibi, toplanÄąlan fazla sĂźreye iliĹ&#x;kin huzur hakkÄą da alamazlar. Komisyonlarda gĂśrev alacak meclis Ăźyelerine ne kadar sĂźreyle huzur hakkÄą verilebileceÄ&#x;i, yapÄąlan komisyon toplantÄąlarÄą, komisyon toplantÄąlarÄąnÄąn aynÄą gĂźn olup olmadÄąÄ&#x;Äą veya komisyon toplantÄąlarÄąnÄąn meclis toplantÄąsÄąyla aynÄą gĂźn olup olmadÄąÄ&#x;Äąna gĂśre deÄ&#x;iĹ&#x;ebilecektir.

F $ $ %! !%8U ! 9$ U ( : O $!$ YĂźrĂźrlĂźkten kalkan 1580 sayÄąlÄą Belediye Kanunu’nda “ Meclis lĂźzum gĂśrĂźrse içlerinden bir kaç âzayÄą hesabat ve mumelâtÄą teftiĹ&#x;e memur edebilir. Bu teftiĹ&#x; heyeti hariçteki mĂźtehassÄąslardanda istifade edebilir. Neticei teftiĹ&#x;at nihaet ertesi içtimaÄąn bidayetinde belediye reisinin de mĂźtalâasÄą alÄąndÄąktan sonra meclise arzolunur.â€? hĂźkmĂź ile zorunlu olmayan isteÄ&#x;e baÄ&#x;lÄą bir sistem ĂśngĂśrĂźlmĂźĹ&#x;tĂź.

Ancak yĂźrĂźrlĂźkten kalkan Kanun’da zorunlu olmayan bu durum yeni kanun ile zorunlu hale getirilmiĹ&#x;tir. Ä°l ve ilçe belediyeleri ile nĂźfusu 10.000’in Ăźzerindeki belediyelerde, her yÄąl için Ocak ayÄą toplantÄąsÄąnda meclis, kendi Ăźyeleri arasÄąndan gizli oyla ßçten az ve beĹ&#x;ten çok olmamak Ăźzere bir denetim komisyonu oluĹ&#x;turmak zorundadÄąr. Denetim komisyonundaki Ăźye sayÄąsÄą siyasi parti gruplarÄąnÄąn ve baÄ&#x;ÄąmsÄąz Ăźyelerin meclisteki Ăźye sayÄąsÄąna oranÄąna gĂśre oluĹ&#x;ur. Denetim komisyonu kendi arasÄąndan bir baĹ&#x;kan, bir baĹ&#x;kan vekili seçer. Denetim komisyonu Ăźye tam sayÄąsÄąnÄąn salt çoÄ&#x;unluÄ&#x;u ile toplanÄąr ve katÄąlanlarÄąn salt çoÄ&#x;unluÄ&#x;u ile karar alÄąr. Denetim komisyonu, belediye binasÄą içinde belediye baĹ&#x;kanÄą tarafÄąndan belirlenen yerde çalÄąĹ&#x;Äąr ve Denetim komisyonu belediye baĹ&#x;kanÄą tarafÄąndan belirlenen belediye binasÄą içinde ki yerde incelemelerini yapacaktÄąr. Denetim komisyonu çalÄąĹ&#x;malarÄąnda uzman kiĹ&#x;i ve kuruluĹ&#x;lardan yararlanabileceÄ&#x;i gibi kamu kuruluĹ&#x;larÄą personelinden de yararlanabilir. Burada denetim komisyonunun uzman kiĹ&#x;ilerden yaralanmasÄą ĂśngĂśrĂźlmĂźĹ&#x; olmakla birlikte bu kiĹ&#x;ilerin belli nitelikleri taĹ&#x;ÄąmasÄą gerekir. BunlarÄą Ĺ&#x;Ăśyle sayabiliriz. a) Kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąndan gĂśrevlendirilecek kiĹ&#x;ilerde; kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąnda denetim ele-

29

UZMAN GÖZÜYLE

manı veya en az beş yıl kurumlarının gelir, gider veya bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin yürütüldüğü birimde çalışıyor olması, b) Kamu personeli dışındaki kişilerde; kamu kurum ve kuruluşlarının gelir, gider veya bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin yürütülmesinde en az beş yıl çalışmış olmak ya da maliye, muhasebe, işletme, iktisat, kamu yönetimi veya benzer alanlarda en az lisans düzeyinde eğitim almış ve denetim yapabilecek bilgi ve tecrübeye sahip olması gerekir. Siyasi partilerin genel merkez, il, ilçe ve belde teşkilatlarında halen görevli olan kişiler, denetim komisyonlarında uzman olarak görevlendirilemez. Komisyon belediye birimleri ve bağlı kuruluşlarından her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilir. Bu istekler ilgililer tarafından gecikmeksizin yerine getirilmelidir. Komisyon tarafından istenen bilgi ve belgelerin iade edilmek üzere verilmesi zorunludur. Komisyon, çalışmasını kırk beş işgünü içinde tamamlamakla ve buna ilişkin raporunu da Mart ayının sonuna kadar meclis başkanlığına sunmakla yükümlüdür. Belediye Başkanı ise Nisan ayı meclis toplantısında denetim raporunu okutmak suretiyle meclisi bilgilendirir.

30

Konusu suç teşkil eden hususlarla ilgili olarak meclis başkanlığı tarafından yetkili mercilere suç duyurusunda bulunulması da mümkündür. Denetim komisyonunda görev alacak meclis üyeleri ve uzmanlara ödenecek ücretin hesabı birbirinden farklı esaslara göre belirlenmiştir. Denetim komisyonu üyelerine yukarıda belirtildiği üzere ödenecek huzur hakkı belediye başkanına ödenen aylık brüt ödeneğin bir günlük tutarının 1/3’ünü geçmemek üzere meclis tarafında belirlenen tutardır. Denetim komisyonunda uzman olarak görevlendirilen kişilere gelince, Denetim komisyonu toplantılarına, belediye ve bağlı kuruluşları dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilenlere (1.000); kamu personeli dışındaki diğer uzman kişilere büyükşehir belediyelerinde (3.000), diğer belediyelerde (2.000) gösterge rakamının Devlet memurlarına uygulanan aylık katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere, belediye meclisince belirlenecek miktarda günlük ödeme yapılır. Denetim komisyonunun emrinde görevlendirilecek kişilerin kaç kişi olacağı ve kaç gün görev yapacakları belediye meclisince belirlenir. Kanun’da “Komisyon, çalışmasını kırkbeş işgünü içinde tamamlar” ifadesine göre komisyonun tatilde çalışmasının mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.

-Hem Büyükşehire Bağlı İlçe Belediyesinde hem de Büyükşehir belediyesinde görev alan meclis üyelerine ödenecek huzur hakkı nasıl olmalıdır? Büyükşehirlere bağlı ilçe belediyeleri meclis üyelerinden bazıları aynı zamanda Büyükşehir Belediye meclis üyesi olabilmektedirler. Bu kişiler hem kendi belediyelerinin meclis ve komisyon toplantılarına hem de büyükşehir belediyesinin meclis ve komisyon toplantılarına katılabilmektedirler. Toplantıya katılmanın karşılığında hem kendi belediyelerinden hem de Büyükşehir Belediyesinden huzur hakkı almaktadırlar. Şüphesiz bu toplantıların farklı günlerde olmasında durumunda iki taraftan da huzur hakkı almalarında hiç bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak gerek ilçe gerekse büyükşehir meclis ve komisyon toplantılarının aynı güne rastlaması halinde huzur hakkı nasıl ödenmelidir? Büyükşehir Kanunu’nda, “Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu Kanun’a aykırı olmayan hükümleri ilgisine göre büyükşehir, büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediyeleri hakkında da uygulanır.“ denildiğinden Büyükşehir Kanunu’nda hüküm bulunmayan hallerde Belediye Kanunu’na bakılarak orada var olan düzenlemelere göre işlem tesis edilecektir. Büyükşehir Belediye Kanunu’nda huzur hakkı ödemesi ile ilgili olarak bir düzenleme var olsa idi, aynı günde de olsa iki huzur hakkı ödenebileceği söylenebilirdi. Çünkü iki Kanun’da iki farklı ödeme olduğundan Kanunen almasında bir sakınca olmadığı ifade edilmesinde hiçbir sakınca görülmemektedir.

Büyükşehirlere bağlı ilçe belediyeleri meclis üyelerinden bazıları aynı zamanda Büyükşehir Belediye meclis üyesi olabilmektedirler. Ancak Büyükşehir Kanunu’nda huzur hakkı konusunda düzenleme olmadığına göre, huzur hakkı hususunda tek düzenlemenin olduğu belediye kanununa bakılması gerekir. Belediye Kanunu’nda “meclis üyelerine aynı gün için birden fazla huzur hakkı ödenemez.” denildiğine göre tek huzur hakkı ödenmesi gerekir. Ancak Büyükşehir

belediyesinde ki komisyon ve meclis huzur hakkı (Büyükşehir belediye başkanının ödeneği göstergesi x katsayı) ilçe belediyesine (ilçe belediye başkanı ödeneği göstergesi x katsayı) göre fazladır. Bu nedenle aynı güne rastlayan komisyon ve meclis toplantılarında büyükşehirdeki alacağının ödenmesi, buna karşılık ilçe belediyesinden aynı günler için huzur hakkının ödenmemesi gerekir.

I 8 # Yukarıda yapılan açıklamaların sonucunda şunları söyleyebiliriz. a- Büyükşehir belediyelerinde başkanın olmadığı durumlarda encümene başkanlık eden genel sekretere verilecek ödenek (12.000 gösterge x Devlet memur aylıkları için belirlenen katsayı) / 2 = Tutar olmalıdır. b- Aynı gün için bir huzur hakkı ödendiği için, meclis ve komisyon toplantılarının aynı gün yapılması durumunda tek huzur hakkı ödenmelidir. c- Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyesinin meclis ve komisyon toplantılarının aynı gün yapılması halinde tek huzur hakkı verilmeli, ancak büyükşehir belediyesinden alınacak huzur hakkı ilçe belediyesinden alınacak huzur hakkından fazla olduğu için aynı güne rastlayan komisyon ve meclis toplantılarında büyükşehirdekinin ödenmesi, buna karşılık ilçe belediyesinden aynı günler için huzur hakkının ödenmemesi gerekir. d- Denetim komisyonunun en fazla kırk beş iş günü toplanabileceği, bu komisyonun tatilde çalışmasının mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. e- Denetim komisyonu üyelerine belediye başkanına ödenen aylık brüt ödeneğin bir günlük tutarının 1/3’ünü geçmemek üzere meclis tarafından belirlenen tutarda huzur hakkı ödenecektir. Ancak komisyonda görev alacak uzmanların belediye ve bağlı kuruluşları dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilmeleri halinde (1.000); kamu personeli dışındaki diğer uzman kişilere büyükşehir belediyelerinde (3.000), diğer belediyelerde (2.000) gösterge rakamının Devlet memurlarına uygulanan aylık katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere, belediye meclisince belirlenecek miktarda günlük ödeme yapılacaktır.

31

UZMAN GĂ–ZĂœYLE

o G . f Gf.G G G G G Arif TEMÄ°R ÇalÄąĹ&#x;ma ve Sosyal GĂźvenlik BakanlÄąÄ&#x;Äą BaĹ&#x; Ä°Ĺ&#x; MĂźfettiĹ&#x;i

YÄąllÄąk Ăźcretli izin anayasal bir haktÄąr. Ä°zin hakkÄąndan feragat edilememektedir. YÄąl boyunca çalÄąĹ&#x;anlarÄąn bir sĂźre dinlenmeleri, beden ve ruh saÄ&#x;lÄąÄ&#x;Äą bakÄąmÄąndan gerekli olduÄ&#x;u gibi izin sonrasÄą verimliliÄ&#x;i ve motivasyonu da olumlu yĂśnde etkilemektedir.1

6 U( ( : $ % % $ 7 ! YÄąllÄąk Ăźcretli izine hak kazanmak için gerekli sĂźrenin hesabÄąnda iĹ&#x;çilerin, aynÄą iĹ&#x;verenin bir veya çeĹ&#x;itli iĹ&#x;yerlerinde çalÄąĹ&#x;tÄąklarÄą sĂźreler birleĹ&#x;tirilerek gĂśz ĂśnĂźne alÄąnÄąr. Bu kuralÄąn iki istisnasÄą vardÄąr. Bunlar, iĹ&#x;yerinin devri, intikali ya da baĹ&#x;ka bir surette bir iĹ&#x;verenden baĹ&#x;ka bir iĹ&#x;verene geçmesi ile kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąnda çalÄąĹ&#x;an iĹ&#x;çilerin deÄ&#x;iĹ&#x;ik kurumlardaki çalÄąĹ&#x;ma sĂźrelerinin toplanarak hesap edilmesidir. Bir iĹ&#x;verenin 4857 sayÄąlÄą Kanun kapsamÄąna giren iĹ&#x;yerinde çalÄąĹ&#x;makta olan iĹ&#x;çilerin aynÄą iĹ&#x;verenin iĹ&#x;yerlerinde 4857 sayÄąlÄą Kanun kapsamÄąna girmeksizin geçirmiĹ&#x; bulunduklarÄą sĂźreler de hesaba katÄąlÄąr. Bu sĂźrelerin toplamÄąnÄąn bir yÄąl olmasÄą gerekir. Bir yÄąllÄąk sĂźre içinde 55’inci maddede sayÄąlan haller dÄąĹ&#x;Äąndaki sebeplerle iĹ&#x;çinin devamÄąnÄąn kesilmesi halinde bu boĹ&#x;luklarÄą karĹ&#x;Äąlayacak kadar hizmet sĂźresi eklenir ve bu suretle iĹ&#x;çinin izin hakkÄąnÄą elde etmesi için gereken bir yÄąllÄąk hizmet sĂźresinin bitiĹ&#x; tarihi gelecek hizmet yÄąlÄąna aktarÄąlÄąr(4857/54.md.). Ä°Ĺ&#x;çinin gelecek izin haklarÄą için geçmesi gereken bir yÄąllÄąk hizmet sĂźresi, bir Ăśnceki izin hakkÄąnÄąn doÄ&#x;duÄ&#x;u gĂźnden baĹ&#x;layarak gelecek hizmet yÄąlÄąna doÄ&#x;ru ve yukarÄądaki fÄąkra ve 55’inci madde hĂźkĂźmleri gereÄ&#x;ince hesaplanÄąr. 1 ŞßkrĂź KÄązÄąlot, Tatil DĂśnemi BaĹ&#x;lÄąyor, 5 Haziran 2004 HĂźrriyet Gazetesi.

32

YÄąl boyunca çalÄąĹ&#x;anlarÄąn bir sĂźre dinlenmeleri, beden ve ruh saÄ&#x;lÄąÄ&#x;Äą bakÄąmÄąndan gerekli olduÄ&#x;u gibi izin sonrasÄą verimliliÄ&#x;i ve motivasyonu da olumlu yĂśnde etkilemektedir. Ä°Ĺ&#x;çi yukarÄądaki fÄąkralar ve 55’inci madde hĂźkĂźmlerine gĂśre hesaplanacak her hizmet yÄąlÄąna karĹ&#x;ÄąlÄąk, yÄąllÄąk iznini gelecek hizmet yÄąlÄą içinde kullanÄąr.

< U( ( % % (!( # ( ( !( % % 8 U( 7 $ 4857 sayÄąlÄą Yasa’nÄąn 55’inci maddesi uyarÄąnca aĹ&#x;aÄ&#x;Äądaki sĂźreler yÄąllÄąk Ăźcretli izin hakkÄąnÄąn hesabÄąnda çalÄąĹ&#x;ÄąlmÄąĹ&#x; gibi sayÄąlÄąr: a) Ä°Ĺ&#x;çinin uÄ&#x;radÄąÄ&#x;Äą kaza veya tutulduÄ&#x;u hastalÄąktan ĂśtĂźrĂź iĹ&#x;ine gidemediÄ&#x;i gĂźnler (Ancak, 25’inci maddenin (I) numaralÄą bendinin (b) alt bendinde ĂśngĂśrĂźlen sĂźreden fazlasÄą sayÄąlmaz.). b) KadÄąn iĹ&#x;çilerin 74’ßncĂź madde gereÄ&#x;ince doÄ&#x;umdan Ăśnce ve sonra çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmadÄąklarÄą gĂźnler. c) Ä°Ĺ&#x;çinin muvazzaf askerlik hizmeti dÄąĹ&#x;Äąnda manevra veya herhangi bir kanundan dolayÄą Ăśdevlendirilmesi sÄąrasÄąnda iĹ&#x;ine gidemediÄ&#x;i gĂźnler (Bu sĂźrenin yÄąlda 90 gĂźnden fazlasÄą sayÄąlmaz.). d) ÇalÄąĹ&#x;makta olduÄ&#x;u iĹ&#x;yerinde zorlayÄącÄą sebepler yĂźzĂźnden iĹ&#x;in aralÄąksÄąz bir haftadan çok tatil edilmesi

sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla). e) 66’ncı maddede sözü geçen zamanlar. (çalışma süresinden sayılan haller) f ) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri. h) İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler. ı) İşçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinler. j) İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65’inci maddedeki kısa çalışma süreleri.(burada kastedilen izinler ibaresi ücretli izinler ile kısa süreli ücretsiz izinlerdir.) k) Bu Kanun’un uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süresi.

Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu İş Kanunu’nun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz. Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçiler ile elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. Örneğin kıdemi bir yıl olan bir işçi için 30 günlük yıllık ücretli izin verilebilir.2

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; t Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden, t Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden, t Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden, Az olamaz.

@ U( ( : $ % % % 8 $ $ % İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez(4857/53.md.).

2 Arif Temir, İş Hukukunda Yıllık İzinler, 2. Baskı, Yaklaşım Yayınları Ankara 2010.

33

UZMAN GĂ–ZĂœYLE

F U( ( : $ % % % U ! 8( YÄąllÄąk Ăźcretli izin iĹ&#x;veren tarafÄąndan bĂślĂźnemez. Bu iznin 53’ßncĂź maddede gĂśsterilen sĂźreler içinde iĹ&#x;veren tarafÄąndan sĂźrekli bir Ĺ&#x;ekilde verilmesi zorunludur. Ancak, 53’ßncĂź maddede ĂśngĂśrĂźlen izin sĂźreleri, taraflarÄąn anlaĹ&#x;masÄą ile bir bĂślĂźmĂź on gĂźnden aĹ&#x;aÄ&#x;Äą olmamak Ăźzere en çok ßçe bĂślĂźnebilir. Çocuk ve genç iĹ&#x;çilerin izinleri ise çocuk ve genç iĹ&#x;çinin talebi doÄ&#x;rultusunda en fazla ikiye bĂślĂźnebilir. Ä°Ĺ&#x;veren tarafÄąndan yÄąl içinde verilmiĹ&#x; bulunan diÄ&#x;er Ăźcretli ve Ăźcretsiz izinler veya dinlenme ve hastalÄąk izinleri yÄąllÄąk izne mahsup edilemez. YÄąllÄąk Ăźcretli izin gĂźnlerinin hesabÄąnda izin sĂźresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil gĂźnleri izin sĂźresinden sayÄąlmaz(4857/56.md.). Bu sĂźreler izin sĂźresine ayrÄąca eklenir.

I : $ 8% U % % YÄąllÄąk Ăźcretli izinleri iĹ&#x;yerinin kurulu bulunduÄ&#x;u yerden baĹ&#x;ka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmalarÄą ve bu hususu belgelemeleri koĹ&#x;ulu ile gidiĹ&#x; ve dĂśnĂźĹ&#x;lerinde yolda geçecek sĂźreleri karĹ&#x;Äąlamak Ăźzere iĹ&#x;veren toplam dĂśrt gĂźne kadar Ăźcretsiz izin vermek zorundadÄąr(4857/56.md.).

34

Yol izni alanlar bu sĂźreyi kullanmadan iĹ&#x;e dĂśnerlerse, iĹ&#x;veren bunlarÄą sĂźrenin bitiminden Ăśnce iĹ&#x;e baĹ&#x;latmayabilir (Ä°zin YĂśnetmeliÄ&#x;i 8.md.). Ăœcretsiz yol izninin, izin parçalÄą kullanÄąlsa da toplam olarak 4 gĂźn kullanÄąlmasÄą gerekir. Bunun aksine gĂśrĂźĹ&#x;lerde vardÄąr.

J U( ( % % : $ % Ä°Ĺ&#x;veren, yÄąllÄąk Ăźcretli iznini kullanan her iĹ&#x;çiye, yÄąllÄąk izin dĂśnemine iliĹ&#x;kin Ăźcretini ilgili iĹ&#x;çinin izine baĹ&#x;lamasÄąndan Ăśnce peĹ&#x;in olarak Ăśdemek veya avans olarak vermek zorundadÄąr. YÄąllÄąk Ăźcretli izin sĂźresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil Ăźcretleri ayrÄąca Ăśdenir(4857/57. md.). Ä°zin Ăźcretinin belirlenmesinde; fazla çalÄąĹ&#x;ma karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äą alÄąnacak Ăźcretler, primler, sosyal yardÄąmlar ve iĹ&#x;yerinin devamlÄą iĹ&#x;çisi olup, normal saatler dÄąĹ&#x;Äąnda hazÄąrlama, tamamlama, temizleme iĹ&#x;lerinde çalÄąĹ&#x;an iĹ&#x;çilerin bu iĹ&#x;ler için aldÄąklarÄą Ăźcretler hesaba katÄąlmaz.

L % % $ # ( ! U 8 )( YÄąllÄąk Ăźcretli iznini kullanmakta olan iĹ&#x;çinin izin sĂźresi içinde Ăźcret karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äą bir iĹ&#x;te çalÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;Äą anlaĹ&#x;ÄąlÄąrsa, bu izin sĂźresi içinde kendisine Ăśdenen Ăźcret iĹ&#x;veren tarafÄąndan geri alÄąnabilir(4857/58.md.).

T % 8O $ !$8% % 8 $ !$8% $ % % : $ %

buçuk yÄąl çalÄąĹ&#x;Äąp sĂśzleĹ&#x;mesi sona eren bir kapÄącÄąya 1 yÄąllÄąk izin Ăźcreti verilir.5

Ä°Ĺ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde iĹ&#x;çinin hak kazanÄąp da kullanmadÄąÄ&#x;Äą yÄąllÄąk izin sĂźrelerine ait Ăźcreti, sĂśzleĹ&#x;menin sona erdiÄ&#x;i tarihteki Ăźcreti Ăźzerinden kendisine veya hak sahiplerine Ăśdenir. Bu Ăźcrete iliĹ&#x;kin zamanaĹ&#x;ÄąmÄą iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesinin sona erdiÄ&#x;i tarihten itibaren baĹ&#x;lar. Zaman aĹ&#x;ÄąmÄą sĂźresi beĹ&#x; yÄąl’dÄąr. YargÄątay bir kararÄąnda yÄąllÄąk izin Ăźcretinin akdin sona erdiÄ&#x;i tarihte ki Ăźcret Ăźzerinden tĂźm sĂźre dikkate alÄąnarak hesap edileceÄ&#x;ini belirtmiĹ&#x;tir3

Ä°Ĺ&#x;veren tarafÄąndan iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesinin feshedilmesi halinde 17’nci maddede belirtilen bildirim sĂźresiyle, 27’nci madde gereÄ&#x;ince iĹ&#x;çiye verilmesi zorunlu yeni iĹ&#x; arama izinleri yÄąllÄąk Ăźcretli izin sĂźreleri ile iç içe giremez(4857/59.md.).

W U( ( % % $ 8% %! $ % % O $ !$8%

Bir yÄąldan artan sĂźreler için iĹ&#x;çilere bu sĂźreye orantÄąlÄą olarak yÄąllÄąk izin Ăźcreti Ăśdenmez. Ă–rneÄ&#x;in iĹ&#x;yerinde bir

01.10.2008 tarihine kadar iĹ&#x; kazalarÄą ve meslek hastalÄąklarÄą primi yÄąllÄą izin kullanma dĂśneminde kesilmemekteydi. Ancak 5510 sayÄąlÄą Sosyal Sigortalar ve Genel SaÄ&#x;lÄąk SigortasÄą Kanunu ile birlikte iĹ&#x; kazalarÄą ve meslek hastalÄąklarÄą sigortasÄą kesilmeye baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. Bunun nedeni 5510 sayÄąlÄą Kanun’un 80’inci maddesinin (c) fÄąkrasÄąnda yer alan “diÄ&#x;er kanunlarda aksine hĂźkĂźm bulunsa da bu Kanun’un uygulanmasÄąnda dikkate alÄąnmazâ€? hĂźkmĂźdĂźr.

3 Yarg.9HD E:1998/10138, K:1998/12399, T:09.07.1998 4 Arif Temir, Ăœcret, Ăœcret ÇeĹ&#x;itleri, Ăœcretin Ă–denmesi ve Ăœcretin Ă–denmemesinin SonuçlarÄą, YaklaĹ&#x;Äąm Dergisi SayÄą: 131 KasÄąm 2003, s.255.

5 Arif Temir, Apartman YĂśnetimi ve KapÄącÄąlar, 2.BaskÄą, YaklaĹ&#x;Äąm YayÄąnlarÄą, Ankara 2009.

Ä°Ĺ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesi hangi nedenle sona ererse ersin iĹ&#x;çinin hak edip de kullanmadÄąÄ&#x;Äą yÄąllÄąk izinlerin Ăźcretleri akdin feshedildiÄ&#x;i tarihteki Ăźcret Ăźzerinden hesap edilerek Ăśdenecektir. Ă–rneÄ&#x;in bir iĹ&#x;çinin 2001 yÄąlÄą iznini kullanmadan 2003 yÄąlÄą Temmuz ayÄąnda iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesi feshedilmiĹ&#x; olsun. Ä°Ĺ&#x;çinin 2001yÄąlÄąna ait yÄąllÄąk izin Ăźcreti, 2003 Temmuz ayÄąndaki Ăźcreti Ăźzerinden hesaplanacaktÄąr.4

35

UZMAN GĂ–ZĂœYLE

G G f o o G Gf G G G G G

RÄązkullah ÇETÄ°N Maliye BakanlÄąÄ&#x;Äą Vergi MĂźfettiĹ&#x; Yrd.

KDV Kanunu’nun 17’nci maddesinin 2’nci fÄąkrasÄąna 5226 sayÄąlÄą Kanun’un1 19’uncu maddesiyle eklenen (d) bendinde, 2863 sayÄąlÄą KĂźltĂźr ve Tabiat VarlÄąklarÄąnÄąn Koruma Kanunu2 kapsamÄąndaki tescilli taĹ&#x;Äąnmaz kĂźltĂźr varlÄąklarÄąnÄąn rĂślĂśve, restorasyon ve restitĂźsyon3 projelerine mĂźnhasÄąr olmak Ăźzere, bu projelerden yararlananlara verilen mimarlÄąk hizmetleri ile projelerin uygulanmasÄą kapsamÄąnda yapÄąlacak teslimlerin katma deÄ&#x;er vergisinden istisna olacaÄ&#x;Äą hĂźkme baÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;, istisna kapsamÄąna girecek mal ve hizmetler ile bunlarÄąn asgari standartlarÄą ve bu bendin uygulanmasÄąna iliĹ&#x;kin usul ve esaslarÄą tespit etmeye Maliye BakanlÄąÄ&#x;Äą yetkili kÄąlÄąnmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu yetkiye dayanÄąlarak sĂśz konusu istisna uygulamasÄąnÄąn usul ve esaslarÄą 96, 97 ve 100 Seri No’lu KDV Genel TebliÄ&#x;leri ile açĹklanmÄąĹ&#x;tÄąr. KDV Kanunu’nda Sosyal Amaç TaĹ&#x;Äąyan Ä°stisnalar arasÄąnda yer alan bu istisnanÄąn Ăśzelliklerinin açĹklanmasÄą makalemizin konusunu oluĹ&#x;turmaktadÄąr.

6 %8 %8 8 !( % $ ! 9$ 7% !$ $ Bu istisna kapsamÄąna, tescilli taĹ&#x;Äąnmaz kĂźltĂźr varlÄąklarÄąnÄąn sadece rĂślĂśve, restorasyon ve restitĂźsyon projelerine iliĹ&#x;kin olarak, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlÄąk hizmetleri ile projelerin uygulanmasÄą kapsamÄąnda yapÄąlacak mal teslimleri girmektedir. 1 27. 07. 2004 tarih ve 25535 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanmÄąĹ&#x;tÄąr. 2 23. 07. 1983 tarih ve 18113 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanmÄąĹ&#x;tÄąr. 3 TĂźrk Dil Kurumu tarafÄąndan hazÄąrlanan GĂźncel TĂźrkçe SĂśzlĂźkte; rĂślĂśve “bir yapÄąnÄąn bĂźtĂźn boyutlarÄąnÄą Ăślçerek plan, kesit ve gĂśrĂźnĂźĹ&#x;ĂźnĂź yeniden çĹkarmaâ€?, restorasyon “yenilemeâ€? ve restitĂźsyon “yeniden tasarÄąmlamaâ€? olarak tanÄąmlanmÄąĹ&#x;tÄąr.

36

Tescilli taĹ&#x;Äąnmaz kĂźltĂźr varlÄąklarÄąna iliĹ&#x;kin bu istisna uygulanmasÄąndan yararlanabilmek için bu varlÄąklarÄąn sahibi olmak Ĺ&#x;art deÄ&#x;ildir.

11. 06. 2005 tarih ve 25842 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanan “Koruma, Uygulama ve Denetim BĂźrolarÄą, Proje BĂźrolarÄą ile EÄ&#x;itim Birimlerinin KuruluĹ&#x;, Ä°zin, ÇalÄąĹ&#x;ma Usul ve EsaslarÄąna Dair YĂśnetmelikâ€?te tanÄąmlanan 1. grup yapÄąlar hariç olmak Ăźzere, tescilli taĹ&#x;ÄąnmazlarÄąn fonksiyon ve konfor Ĺ&#x;artlarÄą gereÄ&#x;i kullanÄąma yĂśnelik donanÄąmÄą ve proje hizmetleri (klima, jakuzi, yangÄąn hassas algÄąlama, kapalÄą devre kamera sistemi, tefriĹ&#x; elemanlarÄą vb. ) istisna kapsamÄąna dahil deÄ&#x;ildir. YukarÄąda belirtilen projelerin uygulanmasÄą için iktisap edilseler dahi, tabiat ve kĂźltĂźr varlÄąklarÄąnÄąn satÄąn alÄąnmasÄąnda da istisna uygulanmayacaktÄąr. Ancak iktisap edilen tabiat ve kĂźltĂźr varlÄąklarÄąna uygulanacak projeler kapsamÄąndaki iĹ&#x;lemlerde bu bĂślĂźmdeki açĹklamalar çerçevesinde istisna uygulanacaÄ&#x;Äą tabiidir. Tescilli taĹ&#x;Äąnmaz kĂźltĂźr varlÄąklarÄąna iliĹ&#x;kin bu istisna uygulanmasÄąndan yararlanabilmek için bu varlÄąklarÄąn sahibi olmak Ĺ&#x;art deÄ&#x;ildir. Sponsorluk vb sĂśzleĹ&#x;melerle kĂźltĂźr varlÄąklarÄąnÄąn rĂślĂśve, restorasyon veya restitĂźsyon projelerini gerçekleĹ&#x;tirecek olanlar da bu istisnadan yararlanabilecektir. Ä°stisna bu eserler için yapÄąlacak iĹ&#x;lemler için sĂśz konusudur.

Ă–rnek: TaĹ&#x;Äąnmaz kĂźltĂźr varlÄąÄ&#x;Äą olarak VakÄąflar Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź adÄąna tescil edilmiĹ&#x; olan bir Caminin, çeĹ&#x;menin, konutun yapÄąlan bir sĂśzleĹ&#x;me ile X Belediyesi tarafÄąndan restore edilmesi iĹ&#x;leminde, ilgili Belediyenin bu bĂślĂźmde belirtilen mal ve hizmet alÄąmlarÄąnda istisna uygulanabilecektir.

< %8 %8 8 !( % $ % $! $ $ 8( ( Ä°stisna kapsamÄąnda satÄąn alÄąnacak mal ve hizmet bedellerinin asgari tutarÄą, 213 SayÄąlÄą Vergi Usul Kanunu’nun 232’nci maddesinde ĂśngĂśrĂźlen ve ilgili dĂśnemde uygulanmakta olan fatura dĂźzenleme sÄąnÄąrÄą olarak tespit edilmiĹ&#x;tir. 2011 yÄąlÄą için alt limiti 700, 00 TL’dir. AynÄą faturada istisna kapsamÄąna giren birden fazla mal veya hizmetin yer almasÄą ve bunlarÄąn bedelleri toplamÄąnÄąn fatura dĂźzenleme sÄąnÄąrÄąnÄą aĹ&#x;masÄą halinde vergi hesaplanmayacaktÄąr. AynÄą belgede istisna kapsamÄąna giren ve girmeyen iĹ&#x;lemlerin birlikte yer almasÄą halinde ise her bir iĹ&#x;lem, tĂźr ve tutar itibarÄąyla ayrÄą ayrÄą gĂśsterilecek, istisna kapsamÄąna giren iĹ&#x;lemlere ait bedeller toplamÄąnÄąn fatura dĂźzenleme sÄąnÄąrÄąndan fazla

37

UZMAN GĂ–ZĂœYLE olmasÄą halinde sadece istisna kapsamÄąna girmeyen iĹ&#x;lem bedellerinin toplamÄą Ăźzerinden vergi hesaplanacaktÄąr.

@ %8 %8 U ! 8( ( 8 9$ $8 8 ( Ä°lgili KĂźltĂźr ve Tabiat VarlÄąklarÄąnÄą Koruma BĂślge Kurulu MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź veya Tapu Sicil MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźnden tescil kaydÄą alÄąnan taĹ&#x;Äąnmaz kĂźltĂźr varlÄąÄ&#x;Äąna ait rĂślĂśve, restorasyon, ve restitĂźsyon projeleri ile proje kapsamÄąndaki iĹ&#x;lerde kullanÄąlacak malzemeler liste halinde ilgili Belediye tarafÄąndan hazÄąrlanacaktÄąr. HazÄąrlanan proje ve analizler, ValiliÄ&#x;e onaylatÄąlarak koruma bĂślge kuruluna sunulacaktÄąr. Koruma bĂślge kurulunca, tescilli taĹ&#x;Äąnmaza ait projenin uygun bulunmasÄą halinde onaylanacak malzeme listesi proje ile birlikte ilgili RĂślĂśve ve AnÄątlar MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźne incelenmek Ăźzere verilecektir. Malzeme listesinin projeye uygunluÄ&#x;u tesbit edildikten sonra ilgili RĂślĂśve ve AnÄątlar MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź projeden yararlanacak olana hazÄąrlayacaÄ&#x;Äą istisna belgesini verecektir. Bu belgenin ekinde yer alan listede, istisna kapsamÄąnda iĹ&#x;lem gĂśrecek mal ve malzemeler sÄąra numarasÄą verilmek suretiyle cins ve miktar (adet, kg, m3 vb. ) olarak açĹkça belirtilecektir. Ä°stisnadan yararlanacak olanlar istisna belgesi ve listeyi mal aldÄąÄ&#x;Äą satÄącÄąlara ibraz ederek bu iĹ&#x;lemlerde KDV uygulanmamasÄąnÄą talep edecektir. SatÄącÄąlar bu kapsamda teslim ettikleri mallarÄąn listedeki sÄąra numarasÄąnÄą, cinsini ve teslim ettikleri miktarÄą listenin arka yĂźzĂźne yazarak imzalamak

TaĹ&#x;Äąnmaz kĂźltĂźr varlÄąÄ&#x;Äą olarak VakÄąflar Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź adÄąna tescil edilmiĹ&#x; olan bir Caminin, çeĹ&#x;menin, konutun yapÄąlan birsĂśzleĹ&#x;me ile X BeledÄ°yesi tarafÄąndan restore edilmesi iĹ&#x;leminde, ilgili Belediye bu bĂślĂźmde belirtilen mal ve hizmet alÄąmlarÄąnda istisna uygulayabilecektir. ve kaĹ&#x;e basmak suretiyle onaylayacak ve bu Ĺ&#x;ekilde yapÄąlan satÄąĹ&#x;larda KDV uygulanmayacaktÄąr. Kendilerine istisna belgesi ibraz edilen satÄącÄąlarÄąn, talep edilen malÄąn listedeki miktarÄą ile bu maldan daha Ăśnce ne kadar satÄąn alÄąndÄąÄ&#x;ÄąnÄą listenin arka yĂźzĂźndeki Ĺ&#x;erhlerden kontrol etmesi, kendilerinden talep edilen malÄąn listedeki miktarÄą aĹ&#x;masÄą halinde aĹ&#x;an kÄąsmÄą için istisna kapsamÄąnda iĹ&#x;lem yapmayÄąp KDV uygulamasÄą gerekmektedir. Ä°stisna belgesi ile arka tarafÄąna satÄącÄą tarafÄąndan Ĺ&#x;erh dĂźĹ&#x;ĂźlmĂźĹ&#x; listenin alÄącÄą tarafÄąndan onaylanmÄąĹ&#x; bir ĂśrneÄ&#x;i satÄącÄąya verilecektir. SatÄącÄąlarÄąn bu Ăśrnekleri VUK’un muhafaza ve ibraz hĂźkĂźmlerine gĂśre saklamalarÄą gerekmektedir.

F ! $!$ 9$ $ 8 (:( ( O $ ! ( KDV Kanunu’nun 30/a ve 32’nci maddeleri gereÄ&#x;ince, vergiye tabi olmayan veya 32’nci maddede sayÄąlanlar hariç olmak Ăźzere vergiden istisna edilmiĹ&#x; bulunan mallarÄąn teslimi ve hizmet ifasÄą ile ilgili alÄąĹ&#x; vesikalarÄąnda gĂśsterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan KDV, mĂźkellefin vergiye tabi iĹ&#x;lemleri Ăźzerinden hesaplanan KDV’den indirilememektedir. KDV Kanunu’nun 17/2-d maddesinde yer alan bu istisna aynÄą Kanun’un 32’nci maddesinde sayÄąlan hizmet ve iĹ&#x;lemlerden olmadÄąÄ&#x;Äąndan, yukarÄąda belirtilen mal teslimleri ile mimarlÄąk hizmetini yapan mĂźkellefler bu iĹ&#x;lemlerle ilgili alÄąĹ&#x;

38

ve giderler dolayısıyla ödemiş oldukları KDV, indirim konusu yapılamayacak, indirilemeyen vergi, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tesbitinde işin mahiye-

Belediyelerin bu istisna kapsamında yaptıracakları mal alım ve hizmet ifası işlemlerinde ihale aşamasında teknik ya da idari şartnameye bu mal alım veya hizmet ifası işleminin KDV’den istisna olduğunu belirtmeleri daha sonra satıcı firma ile ortaya çıkabilecek sorunları önleyebilecek ve satıcılar da bu duruma göre tekliflerini verebileceklerdir.

tine göre gider, maliyet ya da kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır. Belediyelerin bu istisna kapsamında yaptıracakları mal alım ve hizmet ifası işlemlerinde ihale aşamasında teknik ya da idari şartnameye bu mal alım veya hizmet ifası işleminin KDV’den istisna olduğunu belirtmeleri daha sonra satıcı ile ortaya çıkabilecek sorunları önleyebilecek ve satıcılar da bu duruma göre tekliflerini verebileceklerdir.

I 8 # KDV Kanunu’nda Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar arasında yer alan bu istisna Taşınmaz Kültür Varlıklarının korunmasını sağlamak, yıpranmasını önlemek amacıyla uygulanmaktadır. Bu istisnadan yararlanmak için, ilgili Taşınmazın Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü veya Tapu Sicil Müdürlüğünde tescilli taşınmaz kültür varlığı olduğuna dair kayıt olması gerekmektedir. Daha sonra hazırlanacak proje Koruma Bölge Kuruluna sunulacak, kurulun onayıyla Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından istisna belgesi verilecektir. Bu belge ile Belediyeler hizmet ya da mal satın alarak KDV ödemeden tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon işlemlerini yapabileceklerdir.

39

UZMAN GĂ–ZĂœYLE

Y G G o G G o Hayati ĂœNLĂœ ŞĹrnak Ăœniversitesi Ä°Ä°BF AraĹ&#x;tÄąrma GĂśrevlisi

1648 Westphalia AnlaĹ&#x;masĹ’nÄąn imzalanmasÄąndan bu yana, dĂźnya dĂźzeninin tek aktĂśrĂź olarak ulus-devletler kabul edile gelmiĹ&#x;tir. Ancak içerisinden geçtiÄ&#x;imiz kĂźreselleĹ&#x;me sĂźreci, gerek kĂźresel ekonomi politikalarÄą ile gerekse de yeni aktĂśrlerin dĂźnya dĂźzeninde kendilerine yer bulmalarÄą ile devletlerin sahip olduklarÄą egemenliklerini zayÄąflatmÄąĹ&#x; ve devletlerin tek aktĂśr olma Ăśzelliklerini yitirmelerine neden olmuĹ&#x;tur. Bu yeni dĂśnemde artÄąk uluslararasÄą ĂśrgĂźtler, çok uluslu Ĺ&#x;irketler ve kĂźresel sivil toplum ĂśrgĂźtleri gibi dĂźnya siyasetini etkileyebilen yeni aktĂśrler, sahip olduklarÄą bĂźyĂźk bĂźtçeler ve etki alanlarÄą ile ortaya çĹkmakta ve dĂźnyada var olan problemlere karĹ&#x;Äą çÜzĂźm Ăśnerileri geliĹ&#x;tirerek inisiyatif almaya çalÄąĹ&#x;maktadÄąrlar. Bu durumda hiç Ĺ&#x;Ăźphe yoktur ki, yerel yĂśnetimler de hem sahip olduklarÄą ekonomik gßçleri ile hem de dĂźnya siyasetini etkileyen postmodernizm, konstrĂźktivizm gibi siyasal teorilerin yerel motiflere, farklÄąlÄąklara, norm ve deÄ&#x;erlere Ăśnem veren yaklaĹ&#x;ÄąmlarÄą ile kĂźresel bir aktĂśr haline gelmiĹ&#x; ve kĂźresel meselelerde yer alma kapasite ve yeteneklerini geliĹ&#x;tirerek dĂźnya siyasetine yĂśn vermeye baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;tÄąr.

40

Yerel yĂśnetimlerin bu Ĺ&#x;ekilde kĂźresel iddiaya sahip olmalarÄą ve kĂźresel konularÄąn içerisine aktif bir Ĺ&#x;ekilde sokulmalarÄą hiç Ĺ&#x;Ăźphesiz kĂźreselleĹ&#x;me fenomenin etkisi ve kĂźresel kent kavramÄąnÄąn ortaya çĹkmasÄąyla mĂźmkĂźn olmuĹ&#x;tur. DĂźnyanÄąn her yerinde geçerli olmasÄą gerektiÄ&#x;ine inanÄąlan neo-liberal politikalarÄąn temelini oluĹ&#x;turduÄ&#x;u “kĂźresel kentâ€? kavramÄąnÄąn teorik çerçevesi ise Friedmann ve Sassen gibi isimlerin çalÄąĹ&#x;malarÄąyla oluĹ&#x;muĹ&#x;tur. GĂźnĂźmĂźzde bahsedilen bu kentlerin kĂźreselleĹ&#x;mesi olgusu, çerçevesini daha

da geniĹ&#x;leterek daha kapsamlÄą ve daha fazla faktĂśr tarafÄąndan etkilenen bir kavram haline gelmiĹ&#x;tir. Bu çerçevede artÄąk kentlerin kĂźresel bir aktĂśr olma iddiasÄąnÄąn yanÄąnda, bazÄą farklÄą Ăśzelliklere de sahip olmalarÄą gerekmektedir. Bu Ĺ&#x;ekilde kentler sahip olduklarÄą gerek coÄ&#x;rafi ve kĂźltĂźrel Ăśzellikleriyle gerekse de siyasal, ekonomik ve sosyal geliĹ&#x;meleriyle bulunduklarÄą Ăźlkelere de bĂźyĂźk bir gßç katmaktadÄąrlar. Bu doÄ&#x;rultuda TĂźrkiye gerek Afro-Avrasya karasÄąnÄąn merkezinde yer alan jeopolitik konumuyla gerekse de birçok medeniyete ev sahipliÄ&#x;i yapmÄąĹ&#x; olan tarihinin saÄ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą kĂźltĂźrel gĂźcĂźyle merkez bir Ăźlke olarak, birçok uluslararasÄą çalÄąĹ&#x;malarda aktif rol oynayabilecek kente sahiptir ve bu kentlerin merkezi konumlarÄąndan yararlanarak stratejik kazanÄąm elde etmek zorundadÄąr. BĂźtĂźn bunlarÄą esas alacak olursak, çalÄąĹ&#x;mamÄąz ilk olarak tarihten gĂźnĂźmĂźze dĂźnya siyasetindeki aktĂśrlerin nasÄąl ve hangi aĹ&#x;amalardan geçerek deÄ&#x;iĹ&#x;tiÄ&#x;ini hem teorik anlamda ele alacak hem de pratik olaylardaki yansÄąmalarÄąnÄą ortaya koyacaktÄąr. Akabinde ise “KĂźresel Kentâ€? kavramÄąnÄąn kĂźreselleĹ&#x;me çaÄ&#x;Äąnda sÄąnÄąr tanÄąmayarak uluslararasÄą dĂźzlemde sĂśz sahibi olmaya baĹ&#x;lamasÄąyla birlikte, dĂźnya siyasetinde nasÄąl yer edebileceÄ&#x;i ve giriĹ&#x;eceÄ&#x;i aktif politikalarla gerek Ăźlke içerisinde gerekse de Ăźlkelerin bĂślgesel veya kĂźresel iddialarÄąna ulaĹ&#x;madaki katkÄąsÄąnÄąn ne olabileceÄ&#x;i Ăźzerinde durulacaktÄąr. Son olarak ise, tĂźm bu geliĹ&#x;melerin ve KĂźresel Kent kavramÄąnÄąn TĂźrkiye için ne ifade etmesi gerektiÄ&#x;i ve TĂźrkiye’nin bu konu Ăźzerinde izlemesi gereken alternatif politikalar Ăźzerinde durulacaktÄąr.

6 $ $ $8$ 8%8 $! $ % O U( ( Çok eski dĂśnemlerden gĂźnĂźmĂźze baktÄąÄ&#x;ÄąmÄązda gerek Antik dĂśnemde var olan Ĺ&#x;ehir devletleri, gerek daha sonra sÄąnÄąrsÄąz topraklara sahip olan imparatorluklar gibi dĂźnyanÄąn geliĹ&#x;imi içerisinde belli bir dĂźzen kurmaya çalÄąĹ&#x;an aktĂśrler daima var olmuĹ&#x; ve kĂźreselleĹ&#x;me çaÄ&#x;Äą olarak adlandÄąrdÄąÄ&#x;ÄąmÄąz gĂźnĂźmĂźzde de bu aktĂśrler çeĹ&#x;itlenerek sistemdeki geliĹ&#x;melere yĂśn vermeye devam etmiĹ&#x;lerdir. Ancak çaÄ&#x;lar boyunca bĂźtĂźn aktĂśrler devlet ile ĂśzdeĹ&#x;leĹ&#x;tirilmiĹ&#x; ve bĂźtĂźn iliĹ&#x;kiler de devletlerarasÄą iliĹ&#x;kiler olarak tanÄąmlanmÄąĹ&#x;tÄąr. KĂźreselleĹ&#x;me sĂźreci ile bĂźyĂźk deÄ&#x;iĹ&#x;im yaĹ&#x;ayan dĂźnyada ise bu algÄąlama zamanla deÄ&#x;iĹ&#x;miĹ&#x; ve yeni aktĂśrler ortaya çĹkmÄąĹ&#x;tÄąr. 1Bu kapsamda devletlerin sistemin genel aktĂśrĂź olarak resmen kabul edildiÄ&#x;i 1648 1 Moses N. Kiggundu, Managing Globalization In Developing Countries and Transition Economies, Greenwood Publishing Group, 2002, s.19.

Westphalia AnlaĹ&#x;masÄą sonrasÄą ve devletlerin dÄąĹ&#x;Äąnda kĂźresel sistem içerisinde ortaya çĹkan yeni aktĂśrlerin gĂśrĂźldĂźÄ&#x;Ăź kĂźreselleĹ&#x;me sonrasÄą dĂśnemler ele alÄąndÄąÄ&#x;Äą takdirde yeni dĂśnem daha iyi kavranacaktÄąr. 6 6 X 5" , 8?1 Z1 Westphalia AnlaĹ&#x;masÄą modern zamanlarÄąn bir baĹ&#x;langÄącÄą kabul edilmekte ve bu anlaĹ&#x;ma sonucunda saÄ&#x;lanan barÄąĹ&#x; ile gĂźnĂźmĂźz kĂźresel sistemin ilk temelinin atÄąldÄąÄ&#x;Äą iddia edilmektedir. Westphalia AnlaĹ&#x;masÄą sonrasÄą dĂśnemde bir kere her Ĺ&#x;eyden Ăśnce sistemdeki iliĹ&#x;kiler devletlerarasÄą iliĹ&#x;kiler olarak gĂśrĂźlmĂźĹ&#x; ve bunun en Ăśnemli sebebi ise bu dĂśnemde tek aktĂśr olarak ulus-devletlerin gĂśrĂźlmesidir. Yani temel aktĂśr ulus-devlettir ve siyasal bĂźtĂźn iliĹ&#x;kileri de bu devletler yĂźrĂźtmektedir. AnlaĹ&#x;manÄąn imzalanmasÄąndan sonra bu devlet merkezli sistemin temel ilkeleri olarak kabul edilebilecek kimi ilkeler de ortaya çĹkmÄąĹ&#x;tÄąr. Belirli bir topraÄ&#x;a ve bu toprak Ăźzerinde belirli bir nĂźfusa sahip olan bir devletin, devlet olarak gĂśrĂźlebilmesi için kendi topraklarÄą ve nĂźfusu Ăźzerinde egemen konumda olmasÄą gerektiÄ&#x;i iddia edilmiĹ&#x;tir. Bu Ĺ&#x;ekilde sistemin tek aktĂśrĂź olan devletin baÄ&#x;ÄąmsÄązlÄąÄ&#x;Äą ve egemenliÄ&#x;i sistemin devamÄą için bĂźyĂźk Ăśnem arz etmiĹ&#x;tir.2 Kendi sÄąnÄąrlarÄą içinde egemen konumu ile her Ĺ&#x;eyi yapabilme kapasitesine sahip olan devletlerin varlÄąklarÄą sÄąnÄąrlarÄą dÄąĹ&#x;Äąndaki mekânlarda ise “yasal eĹ&#x;itlikâ€? ilkesi Ăźzerine kurulmuĹ&#x; ve diÄ&#x;er tĂźm aktĂśrlerin birbirlerinin varlÄąklarÄąnÄą kabul ederek onayladÄąklarÄą bir devletler sistemi oluĹ&#x;turulmuĹ&#x;tur. Bu sistemde tĂźm devletler birbirleriyle sosyal, ekonomik, kĂźltĂźrel iliĹ&#x;kilere girebileceklerken, kendi iç meselelerine baĹ&#x;ka devletlerin karÄąĹ&#x;mamasÄą prensibi de sistemin devamÄą için bĂźyĂźk Ăśnem arz etmiĹ&#x;tir. 6 < * ,, 2 8?1 Z1 Ă–zellikle 1980 sonrasÄąnda ortaya çĹkan kĂźreselleĹ&#x;me olgusu, kamusal mĂźlkiyet anlayÄąĹ&#x;ÄąnÄą reddetmiĹ&#x;, buna karĹ&#x;Äą sermaye hareketlerinin ulus-ĂźstĂź boyuta taĹ&#x;ÄąnmasÄą gerektiÄ&#x;ini ve bu sermayenin sÄąnÄąrsÄąz hareket serbestine sahip olmasÄą gerektiÄ&#x;ini ifade eden bir dĂźĹ&#x;Ăźnceye sahiptir. Neo-liberal yaklaĹ&#x;ÄąmÄąn ĂźrĂźnĂź olan kĂźreselleĹ&#x;me anlayÄąĹ&#x;Äą, devletin yukarÄąda bahsettiÄ&#x;imiz egemen konumunun korunmasÄą gerektiÄ&#x;ine, ancak bu egemenliÄ&#x;i sermaye dolaĹ&#x;ÄąmÄąnÄąn dÄąĹ&#x;Äąnda tutulmasÄąnÄą arzulayan bir anlayÄąĹ&#x;tÄąr.3 Ancak sermayenin kĂźreselleĹ&#x;mesi amacÄąyla baĹ&#x;layan bu olgu, tek ve 2 Charles W. Kegley, World Politics: Trends and Transformation, Wadsworth Cengage Learning, 2009, s.12. 3 Ulrich Bech, What is Globalization?, Polity Press, 2000, s.5.

41

UZMAN GĂ–ZĂœYLE homojen bir dĂźnyanÄąn oluĹ&#x;turulmasÄą amacÄąna kadar ilerlemiĹ&#x; ve sosyal, kĂźltĂźrel birçok konunun içerisine dâhil olarak ulus-devletin egemenliÄ&#x;ini çok boyutlu bir Ĺ&#x;ekilde sarsmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu durum da ulus-devletin bir kriz içerisinde olduÄ&#x;u ve yeni devlet-dÄąĹ&#x;Äą aktĂśrlerin ortaya çĹktÄąÄ&#x;Äą tartÄąĹ&#x;malarÄąnÄą gĂźndeme taĹ&#x;ÄąmÄąĹ&#x;tÄąr. KĂźreselleĹ&#x;me sĂźreci ile birlikte artÄąk devletlerin dĂźnyadaki geliĹ&#x;melerden baÄ&#x;ÄąmsÄąz bir Ĺ&#x;ekilde hareket etmesi imkânsÄąz hale gelmiĹ&#x; ve devletin faaliyetlerine etki eden, yani devletin tek baĹ&#x;Äąna egemenliÄ&#x;ini tehdit eden ßç temel aktĂśrden sĂśz edilmiĹ&#x;tir. Bu aktĂśrler ise ilk etapta uluslararasÄą kuruluĹ&#x;lar, çok uluslu Ĺ&#x;irketler ve kĂźresel sivil toplum ĂśrgĂźtleri olarak sayÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu aktĂśrleri incelediÄ&#x;imiz zaman, bunlar bir taraftan kĂźreselleĹ&#x;me sĂźrecinin meyveleri olarak ortaya çĹkmÄąĹ&#x; bulunmaktayken, diÄ&#x;er taraftan da kĂźresel sistemin Ĺ&#x;ekillenmesinde bĂźyĂźk rol oynayan aktĂśrler haline gelmiĹ&#x;lerdir. KĂźreselleĹ&#x;me sĂźreci ile birlikte sermayenin uluslararasÄą alandaki hareket yeteneÄ&#x;inin bĂźyĂźk boyutlara ulaĹ&#x;masÄąnÄąn sonucu olarak ortaya çĹkan devlet-dÄąĹ&#x;Äą aktĂśrler çok uluslu Ĺ&#x;irketlerdir.4 Ä°lk etapta sadece ekonomik amaç gĂźden ve politikayla bir ilgisi yokmuĹ&#x; gibi gĂśrĂźnen çok uluslu Ĺ&#x;irketler, belirli kar ortalamalarÄą yakalama amaçlarÄą için kimi durumlarda politika içerisine dâhil olabilmektedirler. Devletlerin sistemdeki otoritelerinin sarsÄąldÄąÄ&#x;ÄąnÄą gĂśsteren baĹ&#x;ka bir aktĂśr ĂśrneÄ&#x;i de uluslararasÄą kuruluĹ&#x;lardÄąr.5 Her ne kadar daha çok dÄąĹ&#x; egemenlikle ilgili olsa da, devletler uluslararasÄą hukuk aracÄąlÄąÄ&#x;Äąyla ortaya çĹkan uluslararasÄą normlarÄąn etkisiyle ulus-ĂźstĂź ĂśrgĂźtlere Ăźye olarak kendi egemenliklerini az da olsa sÄąnÄąrlama yoluna gitmiĹ&#x;lerdir. Bu Ĺ&#x;ekilde ortaya Avrupa BirliÄ&#x;i, NATO, Ä°slam Konfederasyonu, IMF, DĂźnya BankasÄą gibi uluslararasÄą ĂśrgĂźtler ortaya çĹkmÄąĹ&#x;tÄąr. Birçok ulus-devletin ĂźyeliÄ&#x;i ile ortaya çĹkan, dolayÄąsÄąyla hepsinin gĂźcĂźnĂźn tek bir potada toplandÄąÄ&#x;Äą bu uluslararasÄą ĂśrgĂźtler, sahip olduklarÄą bu uluslararasÄą gßç ile birlikte kĂźresel boyut taĹ&#x;Äąyan sorunlara yĂśnelik mĂźcadelede bĂźyĂźk sĂśz sahibi olmuĹ&#x;lar ve eylemlerini daha kolay kabul ettirebilmiĹ&#x;lerdir. KĂźresel bir aktĂśr olma yolunda Ăśzellikle son 15 yÄąlda bĂźyĂźk yol kat eden bir diÄ&#x;er Ăśrnek de kĂźresel sivil toplum ĂśrgĂźtleridir.6 Demokrasi ve insan haklarÄąnÄąn tĂźm dĂźnyaya yayÄąlmaya baĹ&#x;lamasÄą ve buna karĹ&#x;Äąn 4 Muhittin Ataman, “The Impact of Non-State Actors on World Politics: A Challenge to Nation-Statesâ€?, Alternatives, Turkish Journal of International Relations, Volume 2, Number 1, Spring 2003. 5 Peter J. Katzenstein, Robert O. Keohane, Stephen D. Krasner, “International Organization and The Study of World Politics,â€? The IO Foundation and the Massachusetts Institute of Technology, Autumn 1998, s.645. 6 John Keane, Global Civil Society, Cambridge University Press, 2003, s.1.

42

tĂźm dĂźnyada adalet, azgeliĹ&#x;miĹ&#x;lik, açlÄąk ve yoksulluk gibi sorunlarÄąn da dile getirilmeye baĹ&#x;lanmasÄą kĂźresel sivil toplum ĂśrgĂźtlerinin çatÄąsÄą altÄąnda ĂśrgĂźtlĂź insani bir mĂźcadeleyi de beraberinde getirmiĹ&#x;tir. DĂźnyada mevcut kimi sorunlara karĹ&#x;Äą kĂźresel Ăślçekte kamuoyu oluĹ&#x;turan ve bu sorunlara karĹ&#x;Äą mĂźcadele ortaya koyan kĂźresel sivil toplum ĂśrgĂźtleri için en gĂźzel Ăśrneklerden biri geçen yÄąl Gazze Meselesi’nde Ä°srail’i kÄąnayan ve bir tepki ortaya koyarak OrtadoÄ&#x;u siyasetinde tĂźm dengeleri alt Ăźst eden Ä°nsani YardÄąm VakfĹ’dÄąr. TĂźm bu yeni aktĂśrlerin yanÄąnda bize gĂśre gĂźnĂźmĂźz dĂźnyasÄąnda yerel yĂśnetimler de sahip olduklarÄą bĂźyĂźk bĂźtçeler ve etki alanlarÄą ile ortaya çĹkmakta ve dĂźnyada var olan problemlere karĹ&#x;Äą çÜzĂźm Ăśnerileri geliĹ&#x;tirerek inisiyatif almaya çalÄąĹ&#x;maktadÄąrlar. Zaten gĂźnĂźmĂźz demokrasi anlayÄąĹ&#x;Äąnda yerel yĂśnetimlerin uluslararasÄą rolĂź giderek artmaktadÄąr ve dĂźnya nĂźfusunun yĂźzde 75’inin kentlerde yaĹ&#x;adÄąÄ&#x;Äą gĂźnĂźmĂźz dĂźnyasÄąnda hiçbir kĂźresel problem yerel yĂśnetimlerin yardÄąm ve katkÄąlarÄą olmadan çÜzĂźlememektedir. Ă–rneÄ&#x;in yoksulluk, iĹ&#x;sizlik, doÄ&#x;al afetler, çevre, gĂźvenlik ve gÜç sorunlarÄą gibi kĂźresel nitelikli sorunlarÄąn tamamÄą bĂźtĂźn dĂźnya kentlerinin sorunlarÄą olarak tĂźm dĂźnyayÄą ilgilendirmektedirler ve tĂźm bu meselelerde devletlerin yanÄąnda yerel yĂśnetimler de inisiyatif almaktadÄąrlar. Ä°Ĺ&#x;te bu sebepledir ki kanaatimizce yerel yĂśnetimler gĂźnĂźmĂźz kĂźresel siyasetinde artan bir etkiye sahip olacak ve giderek de iddialarÄąnÄą ve vizyonlarÄąnÄą bĂźyĂźteceklerdir.

< U$ % O $8$ $ $ AçĹk bir Ĺ&#x;ekilde anlaĹ&#x;ÄąlacaÄ&#x;Äą Ăźzere devlet-dÄąĹ&#x;Äą aktĂśrler gibi yerel yĂśnetimler de kĂźresel siyasette ve uluslararasÄą forumlarda etkin bir Ĺ&#x;ekilde yer alabilmekte ve gĂśrĂźnĂźrlĂźklerini arttÄąrabilmektedirler. Bu durumun en stratejik ĂśrneÄ&#x;i ise kĂźresel sermaye için ulus-dÄąĹ&#x;Äą platformlar oluĹ&#x;turan ve dĂźnyanÄąn her tarafÄąndan insanÄą bir araya getiren “kĂźresel kentâ€? dĂźĹ&#x;Ăźncesidir. KĂźresel kentler arasÄą giderek artan iĹ&#x;lem yoÄ&#x;unluÄ&#x;u ulus-devletleri aĹ&#x;an stratejik bir sÄąnÄąr Ăśtesi coÄ&#x;rafya ortaya çĹkarmakta ve bu coÄ&#x;rafya Ăźzerinde bulunan yĂśnetimler dĂźnya siyasetinde yer alan meselelerde sĂśz sahibi olabilmek için gßç kazanmaktadÄąr. KĂźresel Kent dĂźĹ&#x;Ăźncesine tarihsel bir açĹdan bakacak olursak 19. YĂźzyÄąlÄąn baĹ&#x;larÄąnda Alman Goethe’nin kentlere siyasal ve kĂźltĂźrel Ăśnem atfetmesiyle baĹ&#x;lamÄąĹ&#x; ve 1915’te Patrick Geddes kentler için en Ăśnemli iĹ&#x; olanaklarÄąnÄąn olduÄ&#x;u mekânlar olarak Ăśzel Ăśnem at-

fetmiştir.7 1966’da ise Peter Hall “The World Cities” adlı çalışmasında şehirlerin ekonomik yanlarına vurgu yapmıştır.8 Küresel kent söylemi daha sonra küreselleşme söylemi içerisinde ortaya çıkmış ve akademik çerçevesi de Friedmann ve Wolff tarafından 1986’da oluşturulmuştur. Küresel Kent hipotezi olarak hatırlanan çalışmada, küresel kentlerin ortaya çıkışı yeni bir küresel ekonominin ortaya çıkmış olmasıyla izah edilmektedir. Bu çerçevede küresel kentler, bölgesel, ulusal ve uluslararası ekonomilerin eklemlenerek uluslararası sermayenin yoğunlaştığı ve uluslararası sermaye birikiminin gerçekleştiği mekânlar olarak tanımlanmıştır. Friedmann’a göre bölgesel, ulusal ve küresel sermaye akışlarının birbirleriyle eklemlendiği yer artık ulus-devletler değil küresel kentlerdir. Ulusdevletler de küresel ekonomiye entegre olabilmek ve küreselleşmenin nimetlerinden faydalanabilmek için küresel kentlere ihtiyaç duymaktadırlar. Friedmann genel olarak bir kentin dünya kenti olabilmesi için gerekli gördüğü koşulları 7 maddede toplamaya çalışmıştır. Bunlar;9 1-) Küresel kentler uluslararası sermayenin toplandığı ve uluslararası sermaye akışının sağlandığı ana mekanlardır. 2-) Bir kentin küresel ekonomiyle entegrasyonunun şekli ve kapsamı dünyadaki yeni mekansal iş bölünmesini ve dünya ekonomisinde ortaya çıkan yapısal değişimleri belirler. 3-) Küresel sermaye tarafından kullanılan dünya çapında büyüyen bu anahtar kentler üretim ve piyasaların eklemlendiği mekânlar olarak hiyerarşik bir şekilde sıralanırlar. Yani küresel ekonomi ile entegre olmak veya olmamak kentler arasında bir hiyerarşi ortaya çıkarmaktadır. 4-) Küresel kentlerin sahip olduğu küresel kontrol ve hükmetme fonksiyonları üretim sektörleri ve istihdamın yapısı ve dinamiğini yansıtmaktadır. 5-) Küresel kentler deyişiyle gerek ekonomik açıdan gerekse de sosyal açıdan gelişmiş mekanlar kastedilmiş olması sebebiyle yerel ve uluslararası göçlerin tamamına yakınının yöneldiği toplanma noktalarıdır. 6-) Küresel kentlerin almış olduğu büyük göçler sonucunda mekansal ve sınıfsal kutuplaşma ortaya çı7 Bkz. Patrick Geddes, Cities In Evolution, Williams and Nogate, London, 1915. 8 Peter G. Hall, The World Cities, McGraw-Hill, London, 1969. 9 John Friedmann, The World City Hypothesis, Development and Change, 1986, s.70-77.

karken endüstriyel kapitalizmin büyük çelişkiler odağı haline gelmektedirler. 7-) Böylece de küresel kentlerin büyümesi için sarf edilen çabalar ulus-devletlerin mali kapasitelerini aşacak oranda sosyal maliyetlere neden olurlar. Bu kapsamda görüldüğü üzere Friedmann’a göre küresel kentler küresel ekonomi içerisinde bölgesel, ulusal ve uluslararası ekonomilerin birbirleriyle eklemlenmesinde açık rol oynamaktadır ve küresel kentler küresel ekonomik sistemin organize parçaları olarak görev yapmaktadırlar. Bu kentlerin etki alanı ise hiçbir şekilde kapalı olmamakla birlikte fiziki sınırları da siyasi ve idari kriterler ile tanımlanmamaktadır. Bir başka önemli nokta da küresel kentler ortak ekonomik çıkarların paylaşıldığı ortak kozmopolit kültüre ve tüketim ideolojisine sahip sosyal bir sınıf ortaya çıkarmaktadır. Küresel kentlerin Friedmann’a göre dikkat edilmesi gereken son özelliği ise küresel ekonominin hüküm ve kontrol merkezleri olarak ekonomik güç temelinde hiyerarşik olarak sıralanmalarıdır. Örneğin çoğu çalışmada New York, Los Angeles, Londra ve Tokyo gibi kentler bu sıralamada en üst sıralarda yer almakta ve birinci dereceden küresel kent olarak görülmektedir. Bu hiyerarşik sıralanma ise statik değil dinamik nitelik taşımaktadır. Yani bir kent sıradan bir kent iken küresel bir kent haline gelebilmektedir. Friedmann’ın bu düşüncesinin teorik alt temeli ise “Bağımlılık” ve “Dünya Sistemleri Teorisi”nden kaynağını almıştır. Bu teorilerle alakalı olarak nasıl ülkeler gelişmişlik düzeylerine göre sınıflandırılabiliyorlarsa şehirler de aynı şekilde sınıf-

43

UZMAN GÖZÜYLE landırılabilmektedir. Yani gelişmiş ülkeler nasıl “merkez ülke” olarak azgelişmiş ülkeler ise “çevre ülke” olarak tanımlanıyorsa, kentler de gelişmişlik düzeylerine göre “merkez-çevre” bağlamında ele alınabilmektedir. Gelişmekte olan ülkelerdeki küresel kent olmaya doğru giden kentler ise “yarı çevre” kent olarak görülmektedir. Friedmann’ın yanında Sassen ise dünya kentlerini Friedmann’ın söylediği gibi sadece kontrol ve yönetim merkezleri olarak değil, bunun yanında ticaret ve hizmet sektörü ile finansal yeniliklerin üretiminin gerçekleştiği mekânlar olarak tanımlayarak küresel kent anlayışına yeni bir boyut kazandırmıştır.10 Türkiye de dâhil dünyanın birçok ülkesinde “küresel kent” söylemi etkili bir politika aracı olarak kullanılmıştır. Gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeler kendi coğrafyalarında küresele hitap eden kentler ortaya çıkararak ülkesini küresel ekonomiye daha fazla entegre etmeye çalışmışlardır. Bize göre ise siyasi kadrolarla yönetilen günümüzdeki küresel kentler, şehir merkezli ekonomiden ve şehir merkezli ekonomik bölgelerden daha fazlasını ifade etmektedir. Bu kapsamda 21. yüzyıldaki küresel kentler eski tanımlamalara göre daha geniş

10 Saskia Sassen, The Global City: Introducing a Concept, Brown Journal of World Affairs, 2005.

44

analiz edilip daha geniş tanımlanacaklardır. Dünya ölçeğinde merkez mekânlar olarak görülebilecek yeni dönemdeki bu kentler önemli jeopolitik ve jeoekonomik pozisyonlarıyla jeostratejik bir öneme sahip olacaklarıdır. 21. yüzyılda küresel iddiaya sahip olacak bu kentlerin özelliklerini tanımlamadan önce belirtilmesi gereken nokta, bu kentlerin kendi vizyonlarını, bilgilerini, motivasyonlarını, yaratıcılıklarını, stratejik hedeflerini kapsayan, geçiş dönemindeki dünyanın gidişatını kavrayan ve kurulacak yeni düzendeki ihtiyaçlara göre hareket eden yeni bir perspektife ihtiyaç duyulduğudur. Bu kapsamda tanımlanan kentlerin sahip olmaları gereken altı farklı özelliğinden bahsedilebilir. Bunlar; kentlerin entelektüel ve sosyal niteliği, demokratik niteliği, kültürel niteliği, çevresel niteliği, teknik ve finansal niteliğidir. - Entelektüel ve Sosyal Kent; Kentlerin entelektüel ve sosyal açıdan nitelikli olması kent üzerine çalışan tüm akademisyen ve düşünürlerin önemli buldukları noktalardan birisidir. Bilgi ekonomisinde bir kent sınırları içerisinde yaşayan insanlar, sahip oldukları bilgi,

yetenek ve kabiliyetleriyle bir şehrin merkez mekân olabilmesi için niteliğini arttırabilme konusunda fark yaratabilirler. Bunun örneğini gösterebilmek çok zor olmakla birlikte, gerçekten de çok az kent yöneticisi bu tarz politikayı açık bir girişim olarak ortaya koyabilmiştir. Ancak yeni dönemde kent yöneticilerinin yapmaları gereken en önemli şeylerden birisi, 21. yüzyılın ekonomisinde kültür endüstrisi anlayışının moda olduğu bu günlerde kentlerine dinamizm getirebilecek yetenekli ve girişimci kişilere destek olarak kentlerini bir cazibe merkezi haline getirebilecek politikaları desteklemektir. Bir kentin çekiciliğini arttıran anahtar itici güçlerden birisi de farklı kültürdeki insanların farklılıklarını ortadan kaldırarak birbirlerini daha yakın hissedebilecekleri bir alan oluşturmaktır. Bir başka deyişle var olan sosyal sermayeye yatırım yaparak kent içerisindeki uyum duygusunu güçlendirmektir. Bu şekilde sosyal yönü ağır olan kentler farklı kültürler arası veya zengin fakir arası bölünmelere engel olarak kent halkının güvenliğine de büyük katkı sağlamaktadırlar. - Finans Kenti; Friedmann ve Sassen’in söyledikleri gibi yeni dönemde de merkez mekân iddiasındaki kentler aynı zamanda finans merkezleri olarak ortaya çıkacaklardır. Ancak sadece ekonomiyi tek faktör olarak ele almak yapılacak analizleri zayıf bırakacaktır. Bu nedenle siyasal, sosyal ve kültürel faktörlerin de ele alınması bir gerekliliktir. Diğer yandan kentler günümüz dünyasında birçok ortak finansal zorluklarla karşı karşıya kalmışlardır. Kentlerin bütçeleri kentsel ihtiyaçların yoğun baskısı altındadır ve aynı zamanda halk daha fazla vergi vermek istemeden daha fazla hizmet talep etmektedir. Bildik ikilem olan daha az ile daha fazlasına sahip olma isteği günümüz dünyasında kentlerin en büyük sorunlarındandır. Kentlerin bu konuda ise onların finansal durumlarını belgeleyen ve anlaşılmasını kolaylaştıran hesap politikalarını ve analizlerini ortaya koymaları gerekmektedir. - Demokratik Kent; Kent yöneticilerinin kentin geleceğe olan yolculuğunda tüm kent sakinlerinin bağlılıklarını elde edebilmek için daha fazla hesap verebilir bir yönetim kurmaları ve vatandaşları ile diyalog içerisinde yönetimde şeffaflığı arttırmaları gerekmektedir. Bu kapsamda işbirliği ve katılımın merkeze alındığı demokratik kentler yeni dönemin merkez mekânlarını teşkil edeceklerdir. -Kültürel Kent; Kuşkusuz kentler arası yarış da hala günümüzde şiddetini korumaktadır ve bir kentin kültürel gücü kentin potansiyellerinin görünürlüğünü en

üst düzeye çıkarmak için güçlü bir silahtır. Bu şekilde bir şehir sahip olduğu farklı kültürel kimliği ile bir nitelikler dizisi oluşturur ve bir çekim merkezi yaratarak farklı kültürdeki insanları ve küresel pazar içerisinde yer alan aktörleri o mekânda bir araya getirir. Sonuç olarak kültürel bir marka haline gelen kent, kendi etki alanını oluşturarak büyük bir aktör haline gelmektedir. - Çevresel konular da kentlerin günümüz dünyasında gündeminde yer almaktadır. Bu kapsamda kentin bünyesinde bulunanların yaşam kaliteleri ve standartları kentle ilgili önemli bir veri olmaktayken, kentin güvenliği, temizliği ve yeşilliği gibi çevresel koşullarda kent sakinleri tarafından sağlanması gereken koşullardan sayılmaktadır. - Kentlerin alt yapıları üzerine var olan talepleri sürekli olarak değişmekte ve gelişmektedir. Tüm kentler kendi vatandaşlarının değişen ihtiyaçlarını destekleyebilen fiziksel ve teknolojik gereksinimleri sağlamak zorundadır. Bu zorluklar ile başa çıkabilmek için, tüm kentler kentsel planlama yöntemlerini entegre bir şekilde ele alarak daha bütünsel yaklaşımları benimsemek zorunda kalmışlardır. Bu şekilde kent yönetimleri tüm bu gereksinimleri karşılamak için yeni yollar arayarak ortaklıklar ve yeni işbirliği oluşumları çabası içerisine girmişlerdir. Kamu-özel sektör ortaklıkları günümüzde bu ihtiyaçları karşılayan ve riskleri ortak bir şekilde paylaşan yeni başvuru noktalarıdır. Görüldüğü üzere küresel hedeflere sahip olan kentlerin yukarıda belirtilen özelliklere sahip olmaları gerekmekteyken, diğer yandan günümüz dünyası kentlerinin kendi eşsiz kimliklerine ve kendine özgü durumlarına sahip olmaları durumunda bile, hepsinin de sınırsız ortak zorluğa ve ortak problemlere sahip olduğu da bir gerçektir. Tüm dünyayı sarmış olan küresel problemler, aslında tüm kentlerin ortak problemlerini teşkil etmelerinin yanında ortak çözüm ihtiyacını da ortaya çıkaran nedenleri teşkil etmektedirler. Bu meydan okuyan sorunlara cevap verebilmek için kentlerin beceri ve yeteneklerinin geniş bir yelpazesine ihtiyaç duyulmaktayken, kentlerin ortak hareket etmeleri de problemlerin çözümünde büyük önem arz etmektedir. İşte tam da bu noktada kentlerin bu birlikte hareket etmelerini gerektirecek olan politikaları, Türkiye’nin tüm dünyada ve özellikle de kendi bölgesinde izlemiş olduğu politikalarla uyum sağlaması küresel iddiaya sahip kentlerin Türkiye için önemini göstermektedir.

45

UZMAN GĂ–ZĂœYLE @ $8$ $ $ $ $ % %U$ #(8( O $!% Kentlerin kĂźreselleĹ&#x;me ve kĂźresel siyaset içerisinde sĂśz sahibi olacak olmasÄąnÄą sĂśylemek, mevcut Ăźniter devlet yapÄąsÄąnÄą zayÄąflatacaÄ&#x;Äąndan gerçekte deÄ&#x;il TĂźrkiye herhangi bir ulus-devlet için bile kabul edilemez gĂśrĂźlmektedir. Ancak gerek dĂźnyanÄąn bir geçiĹ&#x; dĂśneminden geçiyor olmasÄą gerekse de TĂźrkiye’nin yÄąllardÄąr takip etmiĹ&#x; olduÄ&#x;u politikalardan farklÄą bir çizgide politika gĂźtmesi bu konuda TĂźrkiye’nin istisna menfaatini ortaya koymaktadÄąr. Nitekim TĂźrkiye izlemiĹ&#x; olduÄ&#x;u yeni aktif politikalarÄąyla ulaĹ&#x;mayÄą amaçladÄąÄ&#x;Äą hedeflerini gerçekleĹ&#x;tirebilmesi için kimi stratejik coÄ&#x;rafyalarÄąndan gßç almayÄą arzulamaktadÄąr. Bu doÄ&#x;rultuda da gĂśrĂźlmektedir ki gerek dĂźnyanÄąn deÄ&#x;iĹ&#x;en Ĺ&#x;artlarÄą gerekse de TĂźrkiye’nin stratejik kentlerine verdiÄ&#x;i Ăśnem ve onlardan beklentileri bu yeni coÄ&#x;rafyalarÄąn stratejik deÄ&#x;erlerini arttÄąrmakta ve onlarÄą kĂźresel siyasete daha fazla entegre ederek daha fazla aktĂśrleĹ&#x;tirmektedir. Bu durum da karĹ&#x;ÄąlÄąklÄą bir çĹkar iliĹ&#x;kisi ortaya çĹkarmakta ve Ăźlkenin kentleri geliĹ&#x;ip daha fazla etkin rol oynamaya baĹ&#x;ladÄąkça TĂźrkiye’nin nĂźfuzu da o oranda artmaktadÄąr. KĂźresel iddiaya sahip kentlerin TĂźrkiye’ye neler katabileceÄ&#x;ini tartÄąĹ&#x;madan Ăśnce Ăźlkenin son dĂśnemlerde geçirmiĹ&#x; olduÄ&#x;u deÄ&#x;iĹ&#x;imden ve bu deÄ&#x;iĹ&#x;im ile beraber takip etmiĹ&#x; olduÄ&#x;u farklÄą ve iddialÄą siyasetten kÄąsaca bahsetmek tartÄąĹ&#x;mamÄązÄąn amacÄąna ulaĹ&#x;masÄą açĹsÄąndan daha yararlÄą olacaktÄąr. Bu kapsamda TĂźrkiye’nin 2002 sonrasÄąnda yeĹ&#x;ermeye baĹ&#x;layan ve 2007 sonrasÄą dĂśnemde iyice belirginleĹ&#x;en pro-aktif politikasÄąna baktÄąÄ&#x;ÄąmÄąz zaman, kendi bĂślgesinde ve bĂźtĂźn dĂźnyada var olan problemleri tĂźm taraflarÄąn gĂśrĂźĹ&#x;lerine Ăśnem vererek diyalog yoluyla çÜzmeye çalÄąĹ&#x;an bir anlayÄąĹ&#x;a sahip olduÄ&#x;unu gĂśrmekteyiz. TĂźrkiye bu Ĺ&#x;ekilde sadece kendi Ăźlkesinde deÄ&#x;il tĂźm dĂźn-

46

yada çatÄąĹ&#x;ma ve problemlerin sona erdirilerek barÄąĹ&#x;Äąn ve istikrarÄąn hâkim olmasÄąnÄą destekleyen kĂźresel adaleti temel alan bir dĂźzenin savunucusu olarak kendisini konumlandÄąrmaktadÄąr. TĂźrkiye’nin coÄ&#x;rafyasÄąndan ve tarihinden aldÄąÄ&#x;Äą gßçle dĂźnyanÄąn her yerinde bu anlayÄąĹ&#x;la inisiyatif almasÄą ve etki kurmaya çalÄąĹ&#x;masÄą onun yumuĹ&#x;ak gĂźcĂźnĂź daha da arttÄąrmakta ve devletlerin de Ăśtesinde geniĹ&#x; halk kitleleri tarafÄąndan da bĂźyĂźk ilgiyle karĹ&#x;ÄąlanmaktadÄąr. 11 TĂźrkiye’nin bu noktadaki ĂśnceliÄ&#x;i merkez Ăźlke olarak gĂśrdĂźÄ&#x;Ăź kendi coÄ&#x;rafyasÄąnÄą ortak tarihe ve kĂźltĂźre sahip diÄ&#x;er coÄ&#x;rafyalarla tekrar bir araya getirerek bĂźyĂźk bir çekim merkezi oluĹ&#x;turmaktÄąr. Bu Ĺ&#x;ekilde tĂźm bu coÄ&#x;rafyada yer alan ve ortak bir geçmiĹ&#x;e sahip

11 Meliha Benli AltunÄąĹ&#x;Äąk, “The Possibilities and Limits of Turkey’s Soft Power in the Middle Eastâ€?, Insight Turkey, Vol.10, No.2, 2008, s.41-54.

olan halklarÄąn sahip olduÄ&#x;u ortak sorunlara da ortak gelecek vizyonu altÄąnda çÜzĂźmler bulunacaktÄąr. Ä°Ĺ&#x;te bu sebepten dolayÄądÄąr ki yeni dĂśnemde tarihe tanÄąklÄąk etmiĹ&#x;, barÄąĹ&#x;Äąn ve birlikteliÄ&#x;in simgesi olmuĹ&#x; mekânlar TĂźrkiye’nin bu hedefleri için bĂźyĂźk Ăśnem arz etmektedir. Nitekim Ä°stanbul, Konya, Mardin, Gaziantep, Kayseri gibi kentlerin birçok medeniyete ev sahipliÄ&#x;i yapmÄąĹ&#x; kadim kĂźltĂźrlerinden yararlanarak yeni bir dinamizm yaratmaya çalÄąĹ&#x;an TĂźrkiye’nin bu çabalarÄą tam da bu doÄ&#x;rultudaki çabalardandÄąr. Ä°Ĺ&#x;te bu yĂźzden Ä°stanbul’un “Medeniyetlerin BeĹ&#x;iÄ&#x;iâ€? olduÄ&#x;u daha fazla dillendirilmekte, bu yĂźzden Konya ve Mevlana’nÄąn hoĹ&#x;gĂśrĂź kĂźltĂźrĂź Afganistan’da anÄąlmakta, bu yĂźzden Antep ve Halep arasÄą iliĹ&#x;kiler eski canlÄąlÄąÄ&#x;Äąna kavuĹ&#x;turulmakta ve bu yĂźzden Mardin’in kadim kĂźltĂźrĂź bĂźtĂźn OrtadoÄ&#x;u’da bir arada yaĹ&#x;amanÄąn ĂśrneÄ&#x;i olarak gĂśsterilmektedir. BĂźtĂźn bu parçalarÄą bir araya getirdiÄ&#x;imiz zaman yeni dĂśnemde bu kentlerin uluslararasÄą ve bĂślgesel siyaset için ne kadar Ăśnemli olduÄ&#x;u daha iyi anlaĹ&#x;ÄąlmaktadÄąr. DolayÄąsÄąyla bu kentlerin gerek baĹ&#x;Äąnda bulunan yerel yĂśneticileriyle gerekse de vatandaĹ&#x;larÄąyla bir bĂźtĂźn olarak kĂźresel bir vizyona sahip olmalarÄą ve bu amaç doÄ&#x;rultusunda bĂźtĂźnleĹ&#x;meleri gerekmektedir.

F 8 # KĂźreselleĹ&#x;me sĂźrecinin etkisini yoÄ&#x;un bir Ĺ&#x;ekilde gĂśsterdiÄ&#x;i gĂźnĂźmĂźz dĂźnyasÄąnda artÄąk uluslararasÄą sistem de bu sĂźreçten etkilenerek deÄ&#x;iĹ&#x;miĹ&#x;tir. UluslararasÄą sistemin deÄ&#x;iĹ&#x;mesiyle birlikte kĂźresel dengeler hatta bĂślgesel dengeler de deÄ&#x;iĹ&#x;mektedir. UluslararasÄą politikaya etki eden yeni aktĂśrler ortaya çĹkmakta, kimi devletler eskisinden daha aktif roller oynamakta veya devlet dÄąĹ&#x;Äą aktĂśrler de eskisinden daha fazla dĂźnyanÄąn gidiĹ&#x;atÄąna mĂźdahale edebilmektedir. DĂźnyanÄąn gidiĹ&#x;atÄą bu Ĺ&#x;ekilde Ĺ&#x;ekillenirken TĂźrkiye hem eskisinden daha fazla isminden duyurmakta hem de ortaya yeni çĹkan aktĂśrleri lehine kullanarak etki alanÄąnÄą geniĹ&#x;letmektedir. Bu doÄ&#x;rultuda ortaya çĹkan yeni aktĂśrler olarak kĂźresel kentler TĂźrkiye’nin bu yolculuÄ&#x;unda ona eĹ&#x;lik edecek yeni oyuncular olarak dikkat çekmektedir. DĂźnyanÄąn geçiĹ&#x; dĂśneminde gerek finans merkezi olarak gerek kĂźltĂźrel alanlar olarak merkez mekânlar haline gelerek gßçlenen kĂźresel iddia sahibi kentler ve dolayÄąsÄąyla da onlarÄą yĂśnetenler eskisinden çok daha fazla politikada etkin rol oynayacak gĂźce sahip gĂśrĂźnmektedirler. Kamu diplomasisinin kĂźresel dĂźzlemden yerel seviyeye inmesi, kent diplomasisi gibi politikalarÄąn dĂźnyada var olan problemlerin

çÜzĂźmĂź için kullanÄąlmasÄą kentlerin gĂźcĂźnĂź eskisinden daha fazla arttÄąrmaktadÄąr. ÇßnkĂź bĂźtĂźn kentlerin problemleri ortak sorunlarÄą teĹ&#x;kil etmekte ve bu sorunlarÄą çÜzmek için yerel halklarÄąn ve yĂśnetimlerinin tecrĂźbelerine eskisinden daha fazla ihtiyaç vardÄąr. BugĂźn Ankara’nÄąn sorunu aynÄą zamanda BaÄ&#x;dat’Ĺn sorunudur, Ä°stanbul’da patlayan bombalar aynÄą zamanda Tahran’da da patlayabilir, Ĺžam’Ĺn iĹ&#x;sizlik sorunu aynÄą zamanda Beyrut’un iĹ&#x;sizlik sorunudur. GĂźvenlik, istihdam açlÄąk, yoksulluk gibi ortak sorunlar bĂźtĂźn dĂźnyanÄąn ortak sorunlarÄą olarak ortaya çĹkmaktadÄąr ve ortak çÜzĂźmler gerektirmektedir. Yerelin sesi iĹ&#x;te bu yĂźzden eskisinden daha fazla çĹkmakta ve dĂźnyaya hitap edebilmektedir.

1 +3 t "MUVO‘ſ‘L .FMJIB #FOMJ i5IF 1PTTJCJMJUJFT BOE -JNJUT of Turkey’s Soft Power in the Middle Eastâ€?, Insight Turkey, Vol.10, No.2, 2008. t "UBNBO .VIJUUJO i5IF *NQBDU PG /PO 4UBUF "DUPST on World Politics: A Challenge to Nation-Statesâ€?, Alternatives, Turkish Journal of International Relations, Volume 2, Number 1, Spring 2003. t #FDI 6MSJDI 8IBU JT (MPCBMJ[BUJPO 1PMJUZ 1SFTT 2000. t 'SJFENBOO +PIO 5IF 8PSME $JUZ )ZQPUIFTJT %FWFlopment and Change, 1986. t (FEEFT 1BUSJDL $JUJFT *O &WPMVUJPO 8JMMJBNT BOE Nogate, London, 1915. t )BMM 1FUFS ( 5IF 8PSME $JUJFT .D(SBX )JMM -POdon, 1969. t ,BU[FOTUFJO 1FUFS + ,FPIBOF 3PCFSU 0 ,SBTOFS Stephen D.; “International Organization and The Study of World Politics,â€? The IO Foundation and the Massachusetts Institute of Technology, Autumn 1998. t ,FBOF +PIO (MPCBM $JWJM 4PDJFUZ $BNCSJEHF 6OJversity Press, 2003. t ,FHMFZ $IBSMFT 8 8PSME 1PMJUJDT 5SFOET BOE 5SBOTformation, Wadsworth Cengage Learning, 2009. t ,JHHVOEV .PTFT / .BOBHJOH (MPCBMJ[BUJPO *O Developing Countries and Transition Economies, Greenwood Publishing Group, 2002. t 4BTTFO 4BTLJB 5IF (MPCBM $JUZ *OUSPEVDJOH B $POcept, Brown Journal of World Affairs, 2005.

47

UZMAN GĂ–ZĂœYLE

G Y G G. G G G f G G Y G G Ă–zgĂźr AKKAVAK Ä°zmir BĂźyĂźkĹ&#x;ehir Belediyesi EndĂźstri MĂźhendisi

5018 sayÄąlÄą Yasa ile kurulmasÄą zorunlu hale getirilen Stratejik YĂśnetim ve İç Kontrol Sistemi, aynÄą hedefe odaklanmÄąĹ&#x; yeni bir yĂśnetim modelini Ăśn gĂśren sistem çalÄąĹ&#x;malarÄądÄąr. Stratejik Planlar, kurumun projelerini, kurumsal amaç ve hedefler doÄ&#x;rultusunda belirleyip, sistemli takibini amaçlarken, İç Kontrol Sistemi, kurum faaliyetlerine sĂźreç odaklÄą yaklaĹ&#x;Äąp, hizmet kalitesini artÄąrmaya yoÄ&#x;unlaĹ&#x;mÄąĹ&#x;tÄąr. Ancak, bu sistemler çok yeni olduÄ&#x;u ve birçok noktada yeni bir yĂśnetim anlayÄąĹ&#x;Äą getirdiÄ&#x;i için, merak uyandÄąrmÄąĹ&#x; ve çokça tartÄąĹ&#x;ÄąlÄąr olmuĹ&#x;tur. UygulanmasÄą istenen yeni model, Stratejik YĂśnetim ve İç Kontrol Sistemi kurulum çalÄąĹ&#x;malarÄąnÄąn baĹ&#x;lamasÄąyla beraber bazÄą sorunlarÄą beraberinde getirmiĹ&#x;, ayrÄąca Ăśnceden beri bilinen bazÄą eksikliklerin de daha belirgin hale gelmesini saÄ&#x;lamÄąĹ&#x;tÄąr. Gerek bu konularla ilgili dĂźzenlenen seminer ve konferanslar sunumlarÄąnda, gerekse yayÄąmlanan makalelerdeš deÄ&#x;inildiÄ&#x;i Ăźzere, ortaya çĹkan bu sorunlarÄąn bazÄąlarÄą bahsedilen modele geçiĹ&#x;i çok uzun bir dĂśneme yayacak hatta belki de imkânsÄązlaĹ&#x;tÄąracak sorunlardÄąr. DolayÄąsÄą ile kurumlarÄąn Ăśncelikle bu temel sorunlarÄąn varlÄąÄ&#x;ÄąnÄą samimiyetle kabul edip Stratejik YĂśnetim ve İç Kontrol Sistemi çalÄąĹ&#x;malarÄąnÄą tekrar ele almasÄą gerekmektedir. Ă–ncelikle bu bahsedilen sorunlarÄą sÄąralayacak olursak: t #FMFEJZFMFSJO EJLFZ WF LBMBCBM‘L PSHBOJ[BTZPO ZBQ‘T‘ bu yĂśnetim sisteminin sahiplenilmesi ve uygulatÄąlmasÄąnÄą zorlaĹ&#x;tÄąrmaktadÄąr. Kurum personellerinde de bu yĂśnetim anlayÄąĹ&#x;ÄąnÄąn deÄ&#x;iĹ&#x;imine karĹ&#x;Äą bir direnç oluĹ&#x;acaÄ&#x;Äą tahmin edilmektedir. t )B[‘SMBOBO 4USBUFKJL 1MBOMBS 1FSGPSNBOT 1SPHSBNMBS‘ ve İç Kontrol Eylem PlanlarÄą yasa ve yĂśnetmelikler-

48

Bu yazÄą, hemen her kamu kurumunda ortaya çĹkan sorunlarÄą ve eksiklikleri azaltacak uygulanabilir bir yĂśnetim modelini açĹklamaktadÄąr. deki yĂśnlendirme de denetim eksikliÄ&#x;inden ĂśtĂźrĂź sadece “planâ€? olarak kalmakta, dolayÄąsÄąyla uygulama, deÄ&#x;erlendirme ve iyileĹ&#x;tirme adÄąmlarÄą gerçekleĹ&#x;tirilememektedir. t #V QMBO WF QSPHSBNMBS ĂŽFSĂŽFWFTJOEF ZBQ‘MBDBL PMBO çalÄąĹ&#x;malarÄąn çoÄ&#x;u veri tutulmasÄą ve analizini gerektirmektedir. Ancak klasik yĂśnetim anlayÄąĹ&#x;Äąndan ĂśtĂźrĂź kamu kurumlarÄąnda saÄ&#x;lÄąklÄą veri takibi yapÄąp, bu verilerin analizinin ÄąĹ&#x;ÄąÄ&#x;Äąnda karar alacak bir çalÄąĹ&#x;ma kĂźltĂźrĂź tam olarak yerleĹ&#x;miĹ&#x; deÄ&#x;ildir. t 'BBMJZFUMFSF ZĂšOFMJL QFSGPSNBOT WF TĂ SFĂŽ IFEFGMFSJnin belirlenmesi iĹ&#x;lemi, alt birimlerde saÄ&#x;lÄąklÄą olarak yapÄąlamamakta ve dĂśnemsel deÄ&#x;erlendirmelere tabi tutulmamaktadÄąr. t ½[FMMJLMF Ĺ’ĂŽ ,POUSPM 4JTUFNJ ĂŽBM‘ſNBMBS‘ EPĹŁSVMUVTVOda oluĹ&#x;turulmasÄą gereken dokĂźmanlar (iĹ&#x; akÄąĹ&#x;larÄą, çalÄąĹ&#x;ma yĂśnergeleri, gĂśrev tanÄąmlarÄą vs.) genellikle bu çalÄąĹ&#x;malarÄą koordine etmekle yĂźkĂźmlĂź kßçßk bir grubun iĹ&#x;i olarak kalmakta, tĂźm personele duyurulmasÄąnda ve gĂźncelliÄ&#x;inin saÄ&#x;lanmasÄąnda sÄąkÄąntÄą çekilmektedir.

t #JSĂŽPL LBNV LVSVNVOEB CV ĂŽBM‘ſNBMBS‘ TĂ SEĂ SNFL için her birimden gĂśrevli personeller belirlenmektedir. Ancak bu personeller, tĂźm bu çalÄąĹ&#x;malarÄą kendi mĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźndeki gĂśrevine ek olarak yĂźrĂźtmeye çalÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;Äą için istenen verim alÄąnamayacaktÄąr. AyrÄąca tabana yayÄąlmamÄąĹ&#x; bir yĂśnetim sistemi çalÄąĹ&#x;masÄą birçok yerde yĂśnetici ve personel tarafÄąndan tepki gĂśrdĂźÄ&#x;Ăź için, sisteme ait çalÄąĹ&#x;malar bazÄą birimlerde neredeyse hiç yapÄąlmamaktadÄąr. YukarÄąda da bahsedildiÄ&#x;i gibi İç Kontrol Sistemi ve Stratejik YĂśnetim çalÄąĹ&#x;malarÄą kamu kurumlarÄąnda çaÄ&#x;daĹ&#x; bir çalÄąĹ&#x;ma modelini zorlamaktadÄąr. DolayÄąsÄą ile kurumlarÄąn kendi içinde yapacaÄ&#x;Äą bazÄą dĂźzenlemelerle bahsedilen yeni çalÄąĹ&#x;ma modeline geçiĹ&#x; yapmak bir zorunluluk haline gelmiĹ&#x;tir. Ancak kamu kurumlarÄąnÄąn yÄąllardÄąr bilinen ve neredeyse kanÄąksanan hantal yapÄąsÄą bu geçiĹ&#x;i zorlaĹ&#x;tÄąrmaktadÄąr. Bu yĂźzden, mevcut yapÄąyÄą daha çaÄ&#x;daĹ&#x; bir yĂśnetim modeline dĂśnĂźĹ&#x;tĂźrmek ancak bir dizi kararlÄą adÄąmlar atmayÄą gerekli kÄąlmaktadÄąr. Bu çalÄąĹ&#x;ma modeline geçiĹ&#x;i saÄ&#x;layabilecek Ăśn adÄąmlarÄą ise Ĺ&#x;Ăśyle sÄąralayabiliriz:

6 8 $[% UO $ %! ! $ % ! (! ( 6 6 8 \ + UZ1 ] %3 ?1 ?, 8 2 9 1 , ' # , , 1 U* * & + ?1 , Z 2 1 , , Stratejik YĂśnetim ve İç Kontrol Sistemi kapsamÄąnda yapÄąlan çalÄąĹ&#x;malar aynÄą hedefe odaklanmÄąĹ&#x; ve ciddiyetle Ăźzerinde durulmasÄą gereken çalÄąĹ&#x;malardÄąr. Belirtilen plan ve programlar dahilinde yapÄąlmasÄą istenen bu çalÄąĹ&#x;malar, bir çok birimde, o birim çalÄąĹ&#x;anÄąnÄąn kendi

iĹ&#x;ine ek olarak yapÄąlabilecek seviyeyi çoktan geçmiĹ&#x;tir. DolayÄąsÄą ile o kuruma baÄ&#x;lÄą mĂźdĂźrlĂźklerde/birimlerde yalnÄązca bu çalÄąĹ&#x;malarÄą yĂźrĂźtecek bir “Performans ve Analiz Sorumlusuâ€? bu soruna bir çÜzĂźm olabilir. Bu personelin gĂśrev tanÄąmÄąnÄąn ana hatlarÄąnÄą sÄąralayacak olursak: t .Ă EĂ SMĂ ĹŁF CBĹŁM‘ PMBO CJSJNMFSEFLJ UVUVMNBT‘ HFreken veri tĂźrlerini belirlemek ve tutulmuĹ&#x; olan verileri belli dĂśnemlerde ilgili personelden temin etmek. t .Ă EĂ SMĂ ĹŁĂ O 4USBUFKJL 1MBO 'BBMJZFU 3BQPSV 1FSformans ProgramÄą gibi dokĂźmanlara ait verilerini temin ve takip etmek. Bu verilerle ilgili gĂźncellemeleri periyodik olarak Strateji GeliĹ&#x;tirme Birimine iletmek. t .Ă EĂ SMĂ ĹŁĂ O Ĺ’ĂŽ ,POUSPM ĂŽBM‘ſNBMBS‘ ĂŽFSĂŽFWFTJOEF gerçekleĹ&#x;tirilmekte olan risk analizlerini yapmak, kontrol faaliyetlerini izlemek ve sĂźreçlere ait performans hedeflerinin belirlenmesine yardÄąmcÄą olup, ilerlemelerini takip etmek. t Ĺ’ĂŽ ,POUSPM ÄžVCF .Ă EĂ SMĂ ĹŁĂ WF 4USBUFKJ (FMJĹżUJSNF Ĺžube MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź tarafÄąndan yapÄąlan çalÄąĹ&#x;ma ve toplantÄąlara katÄąlmak, bu çalÄąĹ&#x;malar kapsamÄąnda hazÄąrlanmasÄą istenen tĂźm dokĂźmanlarÄą (iĹ&#x; akÄąĹ&#x;Äą, çalÄąĹ&#x;ma yĂśnergesi, gĂśrev tanÄąmÄą) hazÄąrlamak, hazÄąrlatmak ve gĂźncel tutulmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak. GĂźncelliÄ&#x;i saÄ&#x;layabilmek için dĂźzenli olarak Resmi Gazete’yi takip etmek. BĂśyle bir gĂśrev tanÄąmÄąyla çalÄąĹ&#x;acak olan personelin sahip olmasÄą gereken nitelik çalÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;Äą birime gĂśre esneklik gĂśsterebilir. Hatta Hukuk MĂźĹ&#x;avirliÄ&#x;i, Protokol, YazÄą

49

UZMAN GĂ–ZĂœYLE Ä°Ĺ&#x;leri, MaaĹ&#x; Tahakkuk gibi proje bazÄąnda iĹ&#x;lere rastlanmayan ve yapÄąlan iĹ&#x;lerin çok fazla deÄ&#x;iĹ&#x;kenlik gĂśstermediÄ&#x;i Ĺ&#x;ube mĂźdĂźrlĂźklerinde bu çalÄąĹ&#x;malar yine mevcut durumda olduÄ&#x;u gibi belirlenmiĹ&#x; bir personelin ek iĹ&#x;i olarak devam ettirilebilir. Ancak doÄ&#x;rudan halka yĂśnelik hizmet Ăźreten, projeli iĹ&#x;lerle çalÄąĹ&#x;an ya da bĂźyĂźk Ăślçßde verilerle hareket eden birimlerde bĂśyle bir personelin çalÄąĹ&#x;masÄą bĂźyĂźk kolaylÄąk saÄ&#x;layacaktÄąr. Bu gĂśrev tanÄąmÄąna her ne kadar mĂźhendislik ya da istatistik unvanlÄą personeller uygun gibi gĂśrĂźnse de, çalÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;Äą birimin sĂźreçlerine hakim ve ortalamanÄąn ĂźstĂźnde veri hakimiyetine sahip bir personel de bu gĂśrevi rahatlÄąkla yĂźrĂźtebilir. DolayÄąsÄą ile çalÄąĹ&#x;Äąlan birimin gĂśrev alanÄąna gĂśre, bir çevre mĂźhendisi, bir mimar, harita teknikeri, sosyolog, iĹ&#x;letme ya da halkla iliĹ&#x;kiler mezunu da Performans ve Analiz Sorumlusu olarak çalÄąĹ&#x;abilir. 6 < !* * ,*-*1 , , 1 %, + 1 7 ^ 1] !* * ,*-*1 * % ?1 , 1 1 , , Belirlenmesi MĂźdĂźrlĂźklerin faaliyetlerinin etkin, ekonomik ve verimli bir Ĺ&#x;ekilde yĂśnetilebilmesi için faaliyetlerine iliĹ&#x;kin hedeflerini gerçekçi olarak belirleyebilmesi Ĺ&#x;arttÄąr. DolayÄąsÄą ile Performans ProgramĹ’na konulan performans hedefleri ve İç Kontrol ÇalÄąĹ&#x;malarÄą kapsamÄąnda belirlenecek olan sĂźreç hedefleri, birim mĂźdĂźrĂźnĂźn ĂśncĂźlĂźÄ&#x;Ăźnde, o mĂźdĂźrlĂźkte çalÄąĹ&#x;an tĂźm idari personelin gĂśrĂźĹ&#x;Ăź alÄąnarak belirlenmelidir. Bu hedef deÄ&#x;erlerin belirlenmesinde daha Ăśnce bahsedilen Performans ve Analiz Sorumlusu’nun geçmiĹ&#x;e yĂśnelik tuttuÄ&#x;u veriler ve yaptÄąÄ&#x;Äą analizler de Ăśnemli bir rol oynayacaktÄąr.

50

MĂźdĂźrlĂźklerin faaliyetlerinin etkin, ekonomik ve verimli bir Ĺ&#x;ekilde yĂśnetilebilmesi için faaliyetlerine iliĹ&#x;kin hedeflerini gerçekçi olarak belirleyebilmesi Ĺ&#x;arttÄąr. 6 @ 8* 3, %, + 1 + 1 , ', 1 1 U 5 , 2 Z1 , ' - , 1 , Risk analizlerini yapmak da sĂźreç ve performans hedefleri belirlemek kadar Ăśnemli bir konudur. MĂźdĂźrlĂźkler, gĂśrev aldÄąklarÄą sĂźrece ve yapacaklarÄą projelere iliĹ&#x;kin risk analizlerini de, gĂźncel iĹ&#x; akÄąĹ&#x;larÄąnÄąn ya da proje planlarÄąnÄąn Ăźzerinden, yine personelin katÄąlÄąmÄąnÄą da saÄ&#x;layarak yapmalÄą ve bu risklere iliĹ&#x;kin kontrol Ăśnlemlerini de belirlemelidir. AlÄąnan bu kontrol Ăśnlemlerinin uygulanÄąp uygulanmadÄąÄ&#x;Äą ise kurumdaki iç denetçilerin Ăźzerinde duracaÄ&#x;Äą Ăśnemli konu baĹ&#x;lÄąklarÄąndan biri olacaktÄąr. 6 F !* * ,*-*1 , , 1 %, + 1 7 / - , 1 %, , , 1 1 , , , +, , - , 1 , MĂźdĂźrlĂźkler belirledikleri hedefleri ilgili birimlere ilettikten sonra takibini aksatmamalÄą ve kendi içinde yapacaÄ&#x;Äą dĂśnemsel toplantÄąlarla ilerleme durumlarÄąnÄą deÄ&#x;erlendirmelidir. Performans ve Analiz Sorumlusu-

nun bu noktada yapacaÄ&#x;Äą gĂśrev bu deÄ&#x;erlendirme toplantÄąsÄą zamanÄąna kadar geçen sĂźredeki ilerleme deÄ&#x;erlerini belirlemektir. Bu toplantÄąnÄąn ana gĂźndem maddesi belirlenmiĹ&#x; hedefe gĂśre gelinen nokta ile gelinmesi gereken nokta arasÄąndaki farkÄąn nedenlerinin deÄ&#x;erlendirilmesi ve buna yĂśnelik kararlarÄąn alÄąnmasÄądÄąr. Bu sayede o yÄąla ait hazÄąrlanan Faaliyet Raporu’ndaki gerçekleĹ&#x;me deÄ&#x;erlerinde gĂśrĂźlen abartÄąlÄą sapmalarÄąn ĂśnĂźne geçilecek ve kamuoyuna daha gerçekçi, Ĺ&#x;effaf ve doÄ&#x;ru bilgi verilebilecektir. Bu deÄ&#x;erlendirme toplantÄąsÄąnÄąn sonuçlarÄą da mutlaka Ăźst yĂśneticilere iletilmeli ve bu konuda bilgilendirme saÄ&#x;lanmalÄądÄąr.

Kamu kurumlarÄąnÄąn yaptÄąÄ&#x;Äą plan ve programlarÄąn uygulanabilir hale gelmesi için Ăśnerilen adÄąmlar gerçekleĹ&#x;tirildiÄ&#x;i takdirde daha etkin ve Ĺ&#x;effaf bir yĂśnetim modeli oluĹ&#x;turmanÄąn da adÄąmlarÄą atÄąlmÄąĹ&#x; olacaktÄąr.

< 8 # Kamu kurumlarÄąnÄąn yaptÄąÄ&#x;Äą plan ve programlarÄąn uygulanabilir hale gelmesi için Ăśnerilen adÄąmlar gerçekleĹ&#x;tirildiÄ&#x;i takdirde daha etkin ve Ĺ&#x;effaf bir yĂśnetim modeli oluĹ&#x;turmanÄąn da adÄąmlarÄą atÄąlmÄąĹ&#x; olacaktÄąr. DolayÄąsÄą ile birimler için yapÄąlmasÄą kimi zaman bir yĂźk haline gelen Stratejik YĂśnetim ve İç Kontrol Sistemi uygulamalarÄą, olmasÄą gerektiÄ&#x;i kaliteli hizmet Ăźretmenin bir aracÄą haline gelecek, hem de bu çalÄąĹ&#x;malar tek bir gĂśrev tanÄąmÄą Ăźzerinden yĂźrĂźtĂźldĂźÄ&#x;Ăź için, mĂźdĂźrlĂźklerde, biriminin tĂźm sĂźreçlerini bilen, o sĂźreçlere ait dokĂźman oluĹ&#x;turabilen, veri analizi yapabilen, tamamen sistem iyileĹ&#x;tirmeye odaklanmÄąĹ&#x; uzman bir personel elde edilecektir. Bu sayede İç Denetim Birimi’nin yapacaÄ&#x;Äą İç Kontrol Sistemi denetimlerinde de, gelen denetçi, konuyla ilgili bilgilerin çoÄ&#x;unu bu personelden alabilecektir.

1 +3 t I U U Q T U S B U F K J F S D J Z F T F E V U S E V Z V S V M B S i%C3%A7%20kontrol%20ve%20%C3%B6n%20 mali%20kontrol%20Makale.doc, 15.09.2011 t *Äž*, )BMJM WF ":1": "INFU i&ĹŁJUJNEF 4USBUFKJL 1MBO GeliĹ&#x;tirme SĂźrecinde KarĹ&#x;ÄąlaĹ&#x;Äąlan Sorunlar: Çanakkale Ä°linde YapÄąlan Bir Ä°ncelemeâ€?, GĂœ, Gazi EÄ&#x;itim FakĂźltesi Dergisi, Cilt 24, SayÄą 3 (2004), sf. 357-358359 t 5&,Ĺ’/ 5BIJS i,BNV Ĺ’ĂŽ ,POUSPM 4UBOEBSUMBS‘OB 6ZVN Eylem PlanÄąâ€?, Ä°ller ve Belediyeler Dergisi, SayÄą 731732 (2009), sf 39

51

ĹžEHÄ°R ve PLANLAMA

G . f G G G ; o o o G G . f G G G f Ahmet SANDAL Orman ve Su Ä°Ĺ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą İç Denetçisi

Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn kurulmasÄąna iliĹ&#x;kin 644 sayÄąlÄą KHK 04.07.2011 tarih ve 27984 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanarak yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e girmiĹ&#x;tir. Bu tarihten itibaren Çevre ve Orman BakanlÄąÄ&#x;Äą ile BayÄąndÄąrlÄąk ve Ä°skân BakanlÄąÄ&#x;Äą kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x; olup bu BakanlÄąklarÄąn çevre, imar, yapÄą, izin ve planlama konusundaki tĂźm yetki ve gĂśrevleri Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äą tarafÄąndan yĂźrĂźtĂźlecektir. Bu yeni BakanlÄąÄ&#x;Äąn Ăœlkemiz için hayÄąrlÄą olmasÄąnÄą dilerim. Hem çevre ve hem de Ĺ&#x;ehircilik gĂźnĂźmĂźzĂźn ve geleceÄ&#x;in en mĂźhim ve popĂźler konularÄą arasÄąnda Ăśncelikli yere sahiptir. ArtÄąk Ĺ&#x;ehircilikte klasik ve eski yaklaĹ&#x;ÄąmlarÄąn terk edildiÄ&#x;i, çevre odaklÄą ve planlÄą Ĺ&#x;ehirciliÄ&#x;in geçerli olduÄ&#x;u, kaçak yapÄąlara ve gecekondulara yer verilmediÄ&#x;i, Ĺ&#x;ehirli insanÄąn huzur ve sĂźkĂťnunu esas alan yeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirlerin planlanÄąp gerçekleĹ&#x;tirildiÄ&#x;i yeni çevre ve Ĺ&#x;ehircilik anlayÄąĹ&#x;Äą geçerlidir. Bu yazÄąda yeni kurulan Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äąna sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehircilik noktasÄąnda bakÄąlacaktÄąr. Ă–nce sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehircilik kavramÄą Ăźzerinde duralÄąm. Sonra BakanlÄąÄ&#x;Äąn yeni yapÄąsÄąnÄą ve BakanlÄąÄ&#x;a verilen gĂśrev ve yetkileri gĂśrelim.

6 8 $ % % #$9 $ 9$ $7% :% % 6 6 8* * *, 4 , # 2 2872 sayÄąlÄą Çevre Kanunu’nun tanÄąmlar baĹ&#x;lÄąklÄą 2’nci maddesinde sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre Ĺ&#x;Ăśyle tanÄąmlanmaktadÄąr. SĂźrdĂźrĂźlebilir çevre; “gelecek kuĹ&#x;aklarÄąn ihtiyaç duyacaÄ&#x;Äą kaynaklarÄąn varlÄąÄ&#x;ÄąnÄą ve kalitesini tehlikeye atmadan, hem bugĂźnĂźn hem de gelecek kuĹ&#x;aklarÄąn çevresini oluĹ&#x;turan tĂźm çevresel deÄ&#x;erlerin her alanda (sosyal, ekonomik, fizikĂŽ vb.) ÄąslahÄą, korunmasÄą ve geliĹ&#x;tirilmesi sĂźrecini ifade eder.â€?

52

SĂźrdĂźrĂźlebilir çevre kavramÄąnÄąn temelinde bir denge vardÄąr. O denge bugĂźnkĂź kuĹ&#x;aklarla gelecekteki kuĹ&#x;aklarÄąn hak ve hukukunu birlikte korumaktÄąr. SĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilik anlayÄąĹ&#x;Äą da dengeye esas almaktadÄąr. SĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilikten Ăśnce Ĺ&#x;ehirleĹ&#x;me (kentleĹ&#x;me) kavramÄą Ăźzerinde birkaç sĂśz sĂśylemek doÄ&#x;ru olacaktÄąr. 6 < " , ĹžehirleĹ&#x;me dar ve geniĹ&#x; anlamÄą bulunan bir kavramdÄąr. Dar anlamda Ĺ&#x;ehirleĹ&#x;me, “Ĺ&#x;ehirlerde yaĹ&#x;ayan nĂźfusun ve Ĺ&#x;ehir sayÄąsÄąnÄąn artmasÄądÄąr.â€? ĹžehirleĹ&#x;me olgusu sosyolojik, teknolojik, ekonomik ve siyasal faktĂśrlerin etki ettiÄ&#x;i karmaĹ&#x;Äąk bir sĂźreçtir. ĹžehirleĹ&#x;me bu faktĂśrlerin etkisiyle bir Ăźlkenin her bĂślgesinde aynÄą biçimde gerçekleĹ&#x;memektedir.1 GeniĹ&#x; anlamda kentleĹ&#x;me dediÄ&#x;imizde ise kentlerin hem nĂźfusunun ve sayÄąsÄąnÄąn artmasÄą ve hem de kentlerde bazÄą geliĹ&#x;melerin yaĹ&#x;anmasÄą anlaĹ&#x;ÄąlmaktadÄąr. Buna gĂśre geniĹ&#x; anlamda Ĺ&#x;ehirleĹ&#x;meyi Ĺ&#x;Ăśyle tanÄąmlayabiliriz. SanayileĹ&#x;me ve ekonomik geliĹ&#x;meye baÄ&#x;lÄą olarak kent sayÄąsÄąnÄąn artmasÄą ve bugĂźnkĂź kentlerin bĂźyĂźmesi sonucunu doÄ&#x;uran, toplum yapÄąsÄąnda, artan oranda ĂśrgĂźtlenme, iĹ&#x;bĂślĂźmĂź ve uzmanlaĹ&#x;ma meydan getiren, insan davranÄąĹ&#x; ve iliĹ&#x;kilerinde kentlere ĂśzgĂź deÄ&#x;iĹ&#x;ikliklere yol açan bir nĂźfus birikim sĂźrecidir. 2 DĂźnyada ve Ăœlkemizde Ĺ&#x;ehirli nĂźfusun genel nĂźfusa olan oranÄą her geçen gĂźn artmaktadÄąr. Cumhuriyetin ilk yÄąllarÄąnda Ĺ&#x;ehirli nĂźfusun genel nĂźfusa oranÄą yĂźzde 25 iken, bugĂźn bu oran yĂźzde 65’lerdedir. Cumhuriyet dĂśnemindeki Ĺ&#x;ehirleĹ&#x;me hÄązÄąndaki bu artÄąĹ&#x; Ĺ&#x;u 1 http://homepage.uludag.edu.tr/~serkan/sustainable.pdf s.2 2 Metin Erten, NasÄąl Bir Yerel YĂśnetim, Anahtar Kitaplar YayÄąnevi, Ä°stanbul,1999, s.32

gerçeÄ&#x;e iĹ&#x;aret ediyor. Ä°nsanlar akÄąn akÄąn Ĺ&#x;ehirlere gÜç etmektedir. Klasik deyimdir. “KĂśyler boĹ&#x;almakta, Ĺ&#x;ehirler dolmaktadÄąr.â€? Hatta sÄąrf kĂśyler deÄ&#x;ildir boĹ&#x;alan, kasabalar ve kßçßk ilçe merkezleri de nĂźfus kaybÄąna uÄ&#x;ramaktadÄąr. Bu geliĹ&#x;menin ana nedeni ekonomiktir. KĂśylerde, kasabalar ve kßçßk ilçe merkezlerinde iĹ&#x; imkanlarÄą bulamayan kitleler Ĺ&#x;ehirlere doÄ&#x;ru taĹ&#x;ÄąnmaktadÄąr. Ĺžehirlere bu Ăślçßde aÄ&#x;Äąr ve sĂźrekli gÜç hareketi beraberinde birçok sorun getirmektedir. Bu sorunlarÄąn baĹ&#x;Äąnda gecekondular ve çevre sorunlarÄą gelmektedir. BilindiÄ&#x;i Ăźzere, çarpÄąk Ĺ&#x;ehirleĹ&#x;me ve yanlÄąĹ&#x; sanayileĹ&#x;me sĂźrecinde, tabi kaynaklarÄąn hor kullanÄąmÄą neticesinde, hava, su, gĂźrĂźltĂź, toprak, ve katÄą atÄąklar kirliliÄ&#x;i ve yeĹ&#x;il alanlarÄąn azlÄąÄ&#x;Äą gibi sorunlar Ăśzellikle bĂźyĂźk Ĺ&#x;ehirlerde baĹ&#x; gĂśstermiĹ&#x;tir. Bu etkenler tabi çevre Ăźzerinde olumsuz etkiler meydana getirmiĹ&#x;tir. Bu olumsuzluklarÄąn giderilmesinin ana Ĺ&#x;artÄą sĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilik anlayÄąĹ&#x;ÄąnÄą uygulamaya sokmak ve gerçekleĹ&#x;tirmektir. 6 @ 8* * *, 4 , " & , + SĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilik yaklaĹ&#x;ÄąmÄą 20. yĂźzyÄąldan sonra ortaya çĹkmÄąĹ&#x; bir kavramdÄąr. Bu kavramÄąn içerisinde, baĹ&#x;ta sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehir olmak Ăźzere, sosyal adalet ve sĂźrdĂźrĂźlebilir ekonomi gibi konular bulunmaktadÄąr. Bu kavram esasÄąnda, Ĺ&#x;ehirlerde yaĹ&#x;ayan insanlarÄąn saÄ&#x;lÄąk hizmeti, istihdam ve konut gibi temel sosyal ihtiyaçlara eĹ&#x;it biçimde ulaĹ&#x;masÄąnÄą, Ĺ&#x;ehirlerde ekonomik geliĹ&#x;me saÄ&#x;lanÄąrken su, hava, toprak gibi tabi kaynaklarÄąn korunmasÄąnÄą içermektedir. GeliĹ&#x;miĹ&#x; Ăœlkelerde Ĺ&#x;ehirler bu kavram doÄ&#x;rultusunda dizayn edilmekte ve planlanmaktadÄąr. Burada altÄąnÄą Ăśzenle çizerek belirtmek gerekir ki, sĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilik dediÄ&#x;imizde, iĹ&#x;in içerisinde baĹ&#x;ta çevre unsuru yer almaktadÄąr. Bu unsur doÄ&#x;rultusunda Ĺ&#x;ehirler planlanÄąrken, ekolojik planlama (çevresel planlama) etkin bir Ĺ&#x;ekilde Ăśne çĹkmakta ve Ăśnem kazanmaktadÄąr. Burada belirtmekte fayda vardÄąr ki, uluslararasÄą nitelikteki pek çok teĹ&#x;kilat, (baĹ&#x;ta BirleĹ&#x;miĹ&#x; Milletler

(BM) ve Avrupa BirliÄ&#x;i olmak (AB) Ăźzere) sĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilik ilkesinin yaygÄąnlaĹ&#x;masÄą için ĂśncĂźlĂźk etmektedir. Brezilya’nÄąn BaĹ&#x;Ĺ&#x;ehiri Rio’da 2000 yÄąlÄąnda gerçekleĹ&#x;tirilen BM SĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺžehir KonferansĹ’nda sĂźrdĂźrĂźlebilirlik Ĺ&#x;ehircilik Ĺ&#x;u Ĺ&#x;ekilde açĹklanmÄąĹ&#x;tÄąr. “SĂźrdĂźrĂźlebilirli Ĺ&#x;ehircilik, Ĺ&#x;ehir ve bĂślgesinin, toplumun arzu ettiÄ&#x;i yaĹ&#x;am kalitesi dĂźzeylerinde iĹ&#x;levlerini sĂźrdĂźrmeye devam etmesi, ancak bunu yaparken mevcut ve gelecek nesillerin seçeneklerini kÄąsÄątlamamasÄą ve Ĺ&#x;ehir sÄąnÄąrlarÄą içinde ve dÄąĹ&#x;Äąnda olumsuz etkilere neden olmamasÄą anlamÄąna gelmektedir.â€? 3 Avrupa BirliÄ&#x;i Komisyonunun sĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilik tanÄąmÄąnda; Ĺ&#x;ehirlerde ekonomik refahÄąn ve istihdamÄąn gßçlendirilmesi, eĹ&#x;itliÄ&#x;in, sosyal katÄąlÄąmÄąn teĹ&#x;vik edilmesi, çevrenin korunmasÄą ve geliĹ&#x;tirilmesi, yerel yĂśnetim kapasitesinin artÄąrÄąlmasÄą etkin bir Ĺ&#x;ekilde yer almaktadÄąr. SĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilikte ßç boyut Ăśnem taĹ&#x;ÄąmaktadÄąr. Birincisi çevresel boyut, ikincisi sosyal boyut ve ßçßncĂźsĂź ekonomik boyuttur. Bu ßç boyut birlikte dikkate alÄąnmalÄą ve uygulanmalÄądÄąr. SĂźrdĂźrĂźlebilir Ĺ&#x;ehircilikte, her tĂźrlĂź plan ve politika belirlenirken çevresel, sosyal ve ekonomik boyutlarÄąn birlikte dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlmesi gerekmektedir.

3 Keiner, M. Keiner, M. “Sustainability oriented urban development: A General Introduction with Case Studies from Gaborone, Johannesburg and Santiago de Chile�.

53

ĹžEHÄ°R ve PLANLAMA 6 F " , # 2 , _$+?,?\ +` , 1, 2 U , " ,

< U$ % #$9 $ 9$ $7% :% % ()(

Çevresel planlama (ekolojik planlama) Ĺ&#x;ehirlerin su, hava, toprak, yeĹ&#x;il alan gibi çevre deÄ&#x;erlerinin korunmasÄą temelinde yapÄąlan planlamadÄąr. Planlamada çevre faktĂśrĂźnĂź esas alan bu yaklaĹ&#x;Äąma gĂśre, Ĺ&#x;ehirsel bazda hazÄąrlanan planlar, çevre kaynaklarÄąnÄąn (su, toprak, hava gibi) dengeli kullanÄąmÄą, kalkÄąnma için planlanan faaliyetlerin çevreye olan etkilerinin hesap edilerek, olumsuz etkilerin en aza indirilmesini hedeflemek zorundadÄąr. Gerçekten de, çevresel planlama tĂźm bu sorunlarÄąn ortaya çĹkmamasÄąnÄą amaçlayarak, buna iliĹ&#x;kin gerekli plan, proje, program ve etĂźdlerin zamanÄąnda hazÄąrlanmasÄąna yĂśneliktir. Ă–rneÄ&#x;in, hava kirliliÄ&#x;inin yaĹ&#x;anmamasÄą için Ĺ&#x;ehrin hakim rĂźzgarlarÄąnÄąn yĂśnĂźnĂźn saptanmasÄą, konutlarÄąn bu rĂźzgarlarÄąn ĂśnĂźne engel teĹ&#x;kil etmemesi için belli aralÄąklarla inĹ&#x;a edilmesi, binalarda belirli estetik Ĺ&#x;artÄąnÄąn aranmasÄą, yapÄąlacak her toplu konut inĹ&#x;aatÄą için yeĹ&#x;il alan zorunluluÄ&#x;u çevresel planlama içindedir. BĂśyle bir planlama sonrasÄąnda, Ĺ&#x;ehirlerde hava, su, gĂźrĂźltĂź, gĂśrĂźntĂź, toprak kirliliÄ&#x;inin mevcut olmamasÄą ya da en az dĂźzeyde olmamasÄą, katÄą atÄąklarÄąn (çÜplerin) toplanmasÄą, taĹ&#x;ÄąnmasÄą ve bertarafÄąnda hiçbir sorun yaĹ&#x;anmamasÄą gerekir. BĂśyle bir planlama sonrasÄąnda Ĺ&#x;ehirlerde yeĹ&#x;il alan azlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn sĂśz konusu olmamasÄą gerekir. Ancak, bĂśyle bir planlama geçmiĹ&#x;te yapÄąlamadÄąÄ&#x;Äą için Ĺ&#x;ehirlerimizin birçoÄ&#x;u maalesef beton yÄąÄ&#x;ÄąnÄąna dĂśnĂźĹ&#x;tĂźrĂźlmĂźĹ&#x;tĂźr.

< 6 # 2 2 " & , + + 1, -

Ä°Ĺ&#x;te yeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirler yaklaĹ&#x;ÄąmÄą bu beton yÄąÄ&#x;ÄąnlarÄąna dur diyecek bir modeldir. YeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirler modeli, Ĺ&#x;ehirleri tabi kaynaklarÄą korumak ve Ĺ&#x;ehirleri tabiatla en uygun biçimde bĂźtĂźnleĹ&#x;ecek Ĺ&#x;ekilde tasarlamak temeli Ăźzerinde yĂźkselir. YeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirler, ekonomik, sosyal, kĂźltĂźrel, saÄ&#x;lÄąk ve çevresel faaliyetleri kendi iç dinamikleri ile gerçekleĹ&#x;tirmeyi Ăśn gĂśrĂźr. YeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirlerde arazi kullanÄąmÄąnda çeĹ&#x;itlilik olsa da açĹk alanlara ve yeĹ&#x;il alanlara daha çok yer verilmektedir. YeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirlerde bu hususlarÄąn yanÄą sÄąra, en az enerji tĂźketimine imkan verecek dĂźzenlemeler esastÄąr. Ĺžehir bu noktalar itibariyle planlanmaktadÄąr. YeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehir modeli insan merkezli bir bakÄąĹ&#x; açĹsÄąna sahiptir. Yeni kurulan Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn Ĺ&#x;ehirlerde ekolojik planlamayÄą saÄ&#x;layarak yeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirleri gerçekleĹ&#x;tirmesini Millet olarak beklemekteyiz ve umutluyuz. Bu noktada, yeni kurulan Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄą incelemeye baĹ&#x;layalÄąm.

54

04.07.2011 tarih ve 644 sayÄąlÄą KHK ile Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äą kurumuĹ&#x;tur. (ArdÄąndan 17.08.2011 tarih ve 648 ve 17.09.2011 tarih ve 653 sayÄąlÄą KHK’ler ile anÄąlan BakanlÄąÄ&#x;a yeni gĂśrev ve yetkiler verilmiĹ&#x;tir. 648 sayÄąlÄą KHK ile Ă–zel Çevre Koruma Kurumu BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äą kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x; BakanlÄąk ana hizmet birimleri içerisine Tabiat VarlÄąklarÄąnÄą Koruma Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź eklenmiĹ&#x;tir) Bu BakanlÄąÄ&#x;Äąn kurulmasÄąyla, mevzuatta BayÄąndÄąrlÄąk ve Ä°skan BakanlÄąÄ&#x;Äąna yapÄąlmÄąĹ&#x; olan atÄąflar Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äąna, BayÄąndÄąrlÄąk ve Ä°skan BakanÄąna yapÄąlmÄąĹ&#x; olan atÄąflar Çevre ve Ĺžehircilik BakanÄąna; bu Kanun HĂźkmĂźnde Kararname ile kurulan Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äąna devredilen gĂśrevleriyle ilgili olarak Çevre ve Orman BakanlÄąÄ&#x;Äąna yapÄąlmÄąĹ&#x; olan atÄąflar Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äąna, bu gĂśrevlerle ilgili olarak Çevre ve Orman BakanÄąna yapÄąlmÄąĹ&#x; olan atÄąflar Çevre ve Ĺžehircilik BakanÄąna; BayÄąndÄąrlÄąk Kuruluna yapÄąlmÄąĹ&#x; olan atÄąflar YĂźksek Fen Kurulu BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äąna yapÄąlmÄąĹ&#x; sayÄąlÄąr. AyrÄąca, mevzuatta 13/12/1983 tarihli ve 180 sayÄąlÄą BayÄąndÄąrlÄąk ve Ä°skan BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararname ile bu Kanun HĂźkmĂźnde Kararnameyle kurulan Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äąna devredilen gĂśrevlerle ilgili olarak 1/5/2003 tarihli ve 4856 sayÄąlÄą Çevre ve Orman BakanlÄąÄ&#x;Äą TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun’a ya-

faaliyetleri izlemek, izin vermek, denetlemek ve gĂźrĂźltĂźnĂźn kontrol edilmesini saÄ&#x;lamak.

pÄąlmÄąĹ&#x; olan atÄąflar bu Kanun HĂźkmĂźnde Kararnameye yapÄąlmÄąĹ&#x; sayÄąlÄąr. SĂśz konusu KHK ile, 180 sayÄąlÄą BayÄąndÄąrlÄąk ve Ä°skan BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararname ve 4856 sayÄąlÄą Çevre ve Orman BakanlÄąÄ&#x;Äą TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun yĂźrĂźrlĂźkten kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn kurulmasÄąnÄą dĂźzenleyene 644 sayÄąlÄą KHK’den Ăśnce 3/6/2011 tarihli ve 636 sayÄąlÄą Çevre, Orman ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararname yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e girmiĹ&#x; olsa da, bu da uygulanmadan ve hiç uygulama fÄąrsatÄą olmadan 04.07.2011 tarihinde yĂźrĂźrlĂźkten kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. < < + 1, - 1 Z 2 2 U + , 04.07.2011 tarih ve 644 sayÄąlÄą KHK’nin 2’nci maddesinde Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn gĂśrevleri sayÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. (17.08.2001 tarih ve 648 sayÄąlÄą ve 17.09.2011 tarih ve 653 sayÄąlÄą KHK’ler ile yapÄąlan deÄ&#x;iĹ&#x;iklikler iĹ&#x;lenmiĹ&#x; olarak aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda sÄąralanmÄąĹ&#x;tÄąr.) Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn gĂśrevleri Ĺ&#x;unlardÄąr: a) YerleĹ&#x;meye, çevreye ve yapÄąlaĹ&#x;maya dair imar, çevre, yapÄą ve yapÄąm mevzuatÄąnÄą hazÄąrlamak, uygulamalarÄą izlemek ve denetlemek, BakanlÄąÄ&#x;Äąn gĂśrev alanÄą ile ilgili mesleki hizmetlerin norm ve standartlarÄąnÄą hazÄąrlamak, geliĹ&#x;tirmek, uygulanmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak ve ilgililerin kayÄątlarÄąnÄą tutmak. b) Çevrenin korunmasÄą, iyileĹ&#x;tirilmesi ile çevre kirliliÄ&#x;inin Ăśnlenmesine yĂśnelik prensip ve politikalar tespit etmek, standart ve Ăślçßtler geliĹ&#x;tirmek, programlar hazÄąrlamak; bu çerçevede eÄ&#x;itim, araĹ&#x;tÄąrma, projelendirme, eylem planlarÄą ve kirlilik haritalarÄąnÄą oluĹ&#x;turmak, bunlarÄąn uygulama esaslarÄąnÄą tespit etmek ve izlemek, iklim deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i ile ilgili iĹ&#x; ve iĹ&#x;lemleri yĂźrĂźtmek. c) Faaliyetleri sonucu alÄącÄą ortamlara katÄą, sÄąvÄą ve gaz halde atÄąk bÄąrakarak kirlilik oluĹ&#x;turan veya oluĹ&#x;turmasÄą muhtemel her tĂźrlĂź tesis ve faaliyetin, çevresel etkilerini deÄ&#x;erlendirmek; alÄącÄą ortamlar ile ilgili Ăślçßm ve izleme çalÄąĹ&#x;malarÄąnÄą yapmak; bahse konu tesis ve

ç) Her tĂźr ve Ăślçekteki fiziki planlara ve bunlarÄąn uygulanmasÄąna yĂśnelik temel ilke, strateji ve standartlarÄą belirlemek ve bunlarÄąn uygulanmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak, Bakanlar Kurulunca yetkilendirilen alanlar ile merkezi idarenin yetkisi içindeki kamu yatÄąrÄąmlarÄą, mĂźlkiyeti kamuya ait arsa ve araziler Ăźzerinde yapÄąlacak her tĂźrlĂź yapÄą, milli gĂźvenliÄ&#x;e dair tesisler, askeri yasak bĂślgeler, genel sÄąÄ&#x;Äąnak alanlarÄą, Ăśzel gĂźvenlik bĂślgeleri, enerji ve telekomĂźnikasyon tesislerine iliĹ&#x;kin etĂźtleri, harita, her tĂźr ve Ăślçekte çevre dĂźzeni, nazÄąm ve uygulama imar planlarÄąnÄą, parselasyon planlarÄąnÄą ve deÄ&#x;iĹ&#x;ikliklerini resen yapmak, yaptÄąrmak, onaylamak ve baĹ&#x;vuru tarihinden itibaren iki ay içinde yetkili idarelerce ruhsatlandÄąrma yapÄąlmamasÄą halinde resen ruhsat ve yapÄą kullanma izni vermek. d) Mekânsal strateji planlarÄąnÄą ilgili kurum ve kuruluĹ&#x;larla iĹ&#x;birliÄ&#x;i yapmak suretiyle hazÄąrlamak ve mahalli idarelerin plan kararlarÄąnÄąn bu stratejilere uygunluÄ&#x;unu denetlemek. e) Milli Savunma BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn inĹ&#x;aat milli ve NATO alt yapÄą hizmetleri ile UlaĹ&#x;tÄąrma BakanlÄąÄ&#x;Äąna baÄ&#x;lÄą genel mĂźdĂźrlĂźklere kanunlarla yapÄąm yetkisi verilmiĹ&#x; olan Ăśzel ihtisas iĹ&#x;leri hariç kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąna ait bina ve tesislerin ihtiyaç programlarÄąnÄą hazÄąrlamak, her tĂźrlĂź etĂźt, proje ve maliyet hesaplarÄąnÄą yapmak veya yaptÄąrmak, onaylamak veya onaylanmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak, inĹ&#x;a, gßçlendirme, tadil ve esaslÄą onarÄąmlarÄąnÄą yapmak, yaptÄąrmak ve denetlemek veya denetlenmesini saÄ&#x;lamak. f ) YapÄą denetimi sistemini oluĹ&#x;turmak ve yapÄąlarda enerji verimliliÄ&#x;ini artÄąran dĂźzenlemeleri yapmak, yĂśnetmek, izlemek; yapÄą malzemelerinin denetimine ve uygunluk deÄ&#x;erlendirmesine iliĹ&#x;kin iĹ&#x; ve iĹ&#x;lemleri yapmak. g) Konut sektĂśrĂźne iliĹ&#x;kin strateji geliĹ&#x;tirme ve programlama iĹ&#x; ve iĹ&#x;lemlerini yĂźrĂźtmek, yapÄą kooperatifçiliÄ&#x;inin geliĹ&#x;mesini saÄ&#x;layacak tedbirleri almak ve 5543 sayÄąlÄą Ä°skân Kanunu uyarÄąnca BakanlÄąÄ&#x;a verilen gĂśrevleri yapmak. Ä&#x;) Gecekondu, kÄąyÄą alanlarÄą ve tesisleri ile niteliÄ&#x;inin bozulmasÄą nedeniyle orman ve mera dÄąĹ&#x;Äąna çĹkarÄąlan alanlar dâhil kentsel ve kÄąrsal alan ve yerleĹ&#x;melerde yapÄąlacak iyileĹ&#x;tirme, yenileme ve dĂśnĂźĹ&#x;Ăźm uygulamalarÄąnda idarelerce uyulacak usul ve esaslarÄą belirle-

55

ŞEHİR ve PLANLAMA mek, Bakanlar Kurulunca belirlenen bu nitelikteki uygulamalar ile finans merkezleri ve benzeri özel proje alanları ve özel yapım gerektiren yapılaşmalar ile 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu uyarınca Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan uygulamalara ilişkin her tür ve ölçekte etüt, harita, plan, parselasyon planı ve yapı projelerini yapmak, yaptırmak, onaylamak, kamulaştırma, ruhsat ve yapım işlerini gerçekleştirmek, yapı kullanma izinlerini vermek ve bu alanlarda kat mülkiyetinin kurulmasını sağlamak. “h) Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan veya mülkiyeti Hazineye, kamu kurum veya kuruluşlarına veya gerçek kişilere veyahut özel hukuk tüzel kişilerine ait olan taşınmazlar üzerinde kamu veya özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan yatırımlara ilişkin olarak ilgililerince hazırlandığı veya hazırlatıldığı halde yetkili idarece üç ay içerisinde onaylanmayan etüt, harita, her tür ve ölçekteki çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planlarını, parselasyon planlarını ve değişikliklerini ilgililerinin valilikten talep etmesi ve valiliğin Bakanlığa teklifte bulunması üzerine bedeli mukabilinde yapmak, yaptırmak ve onaylamak, başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde yetkili idarece verilmemesi halinde bedeli mukabilinde resen yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermek. ı) Depreme karşı dayanıksız yapılar ile imar mevzuatına, plan, proje ve eklerine aykırı yapıların ve bunların bulunduğu alanların dönüşüm projelerini ve uygulamalarını yapmak veya yaptırmak.

56

i) 657 sayılı Harita Genel Komutanlığı Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Ulusal Coğrafi Bilgi Sisteminin kurulmasına, kullanılmasına ve geliştirilmesine dair iş ve işlemleri yapmak, yaptırmak, mahalli idarelerin planlama, harita, altyapı ve üstyapıya ilişkin faaliyetleri ile ilgili kent bilgi sistemlerinin kurulması, kullanılması ve Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi ile entegre olmasını desteklemek. j) Bakanlığın görev alanına giren konularda mahalli idarelerin idari ve teknik kapasitesinin geliştirilmesi için çalışmalarda bulunmak ve bunlara teknik destek sağlamak. k) Bayındırlık ve iskân işleri ile ilgili şartname, tip sözleşme, yıllık rayiç, birim fiyat, birim fiyatlara ait analiz ve tarifleri hazırlamak ve yayımlamak. l) Küresel iklim değişikliği ve bununla ilgili gerekli tedbirlerin alınması için plan ve politikaları belirlemek. m) Bakanlığın görev alanına giren konularda uluslararası çalışmaların izlenmesi ve bunlara katkıda bulunulması maksadıyla ulusal düzeyde yapılan hazırlıkları ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde yürütmek. n) Mevzuatla Bakanlığa verilen diğer görev ve hizmetleri yapmak. < @ + 1, - 1 ! + ' 2 + , Yukarıda sayılan bu görevleri gerçekleştirmek üzere Bakanlık, merkez ve taşra teşkilatı bulunmaktadır. 81 İl’de Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri mevcuttur. Merkezde ise aşağıda isimleri belirtilen ana hizmet bi-

rimleri de yukarÄąda sayÄąlan gĂśrev ve yetkileri gerçekleĹ&#x;tirmek Ăźzere kurulmuĹ&#x;tur. a) Mekânsal Planlama Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź. b) Çevre YĂśnetimi Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź. c) Çevresel Etki DeÄ&#x;erlendirmesi, Ä°zin ve Denetim Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź. ç) YapÄą Ä°Ĺ&#x;leri Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź. d) AltyapÄą Hizmetleri Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź. (17.08.2011 tarih ve 648 sayÄąlÄą KHK ile Ä°mar ve Kentsel AltyapÄą Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x; ve ismi bu Ĺ&#x;ekilde deÄ&#x;iĹ&#x;tirilmiĹ&#x;tir) e) Mesleki Hizmetler Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź. f ) CoÄ&#x;rafi Bilgi Sistemleri Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź. g) Tabiat VarlÄąklarÄąnÄą Koruma Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź. (17.08.2011 tarih ve 648 sayÄąlÄą KHK ile eklenmiĹ&#x;tir) AyrÄąca, BakanlÄąkta YĂźksek Fen Kurulu ile YĂźksek Çevre Kurulu mevcuttur. Ä°llerde de Mahalli Çevre KurullarÄą BakanlÄąÄ&#x;Äąn gĂśrev ve yetkileri konusunda çalÄąĹ&#x;ma yapmaktadÄąr. Ă–te yandan, 644 sayÄąlÄą KHK ile Çevre ve Ĺžehircilik ŞÝrasÄą da gerektiÄ&#x;inde gĂśrev icra etmek Ăźzere oluĹ&#x;turulmuĹ&#x;tur. Bunlarla birlikte, BakanlÄąk, gĂśrev alanÄąna giren konularda çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmak Ăźzere Çevre ve Ĺžehircilik UzmanlÄąÄ&#x;Äą ihdas edilmiĹ&#x;tir.

@ ()( !$ $ 9$ $ % ( 8 $ % % #$9 $ 9$ $7% :% % 8( ( BakanlÄąÄ&#x;Äąn merkezdeki ana hizmet birimlerinden Mekânsal Planlama Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź, AltyapÄą Hizmetleri Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź, YapÄą Ä°Ĺ&#x;leri Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź, Tabiat VarlÄąklarÄąnÄą Koruma Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź, Çevresel Etki DeÄ&#x;erlendirmesi, Ä°zin ve Denetim Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź ve Çevre YĂśnetimi Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehirciliÄ&#x;i gerçekleĹ&#x;tirmede ve yeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirler idealine ulaĹ&#x;mada fonksiyon ve gĂśrevleri bulunan birimlerdir. Ă–zellikle mekansal planlama ve altyapÄą hizmetlerinin bir bĂźtĂźn olarak gerçekleĹ&#x;tirilmesi, Ĺ&#x;ehirlerinin geleceÄ&#x;e iliĹ&#x;kin olarak çevresel yĂśnden (ekolojik) planlanmasÄą ile gerekli izin ve denetim-

lerin yerine getirilmesi konumuz açĹsÄąndan bĂźyĂźk bir Ăśneme sahiptir. Bu hizmet birimlerinin sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehircilik noktasÄąnda sahip olduklarÄą gĂśrev ve yetkileri aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda sÄąralanmÄąĹ&#x;tÄąr. @ 6 # 2 UZ1 1 , !* * ,*-* Çevre YĂśnetimi Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;ĂźnĂźn gĂśrevleri 644 sayÄąlÄą KHK’nin 8’inci maddesinde belirtilmiĹ&#x;tir. Buna gĂśre anÄąlan Genel MĂźdĂźrlĂźk; -Çevre kirliliÄ&#x;inin Ăśnlenmesi ve kontrolĂź ile ilgili mevzuatÄą hazÄąrlamak, standart geliĹ&#x;tirmek, Ăślçßm, tespit ve kalite Ăślçßtlerini belirlemek; alÄącÄą ortam Ăśzelliklerine gĂśre çevre kirliliÄ&#x;i yĂśnĂźnden gĂśrĂźĹ&#x; vermek, hava kalitesinin korunmasÄą, hava kirliliÄ&#x;i, gĂźrĂźltĂź ve titreĹ&#x;imin azaltÄąlmasÄą veya bertaraf edilmesi için hedef ve ilkeleri belirlemek; temiz hava eylem planlarÄą yapmak ve yaptÄąrmak; konuyla ilgili kurum ve kuruluĹ&#x;larla koordineli çalÄąĹ&#x;malar yapmak, Ăślçßt ve standartlarÄą belirlemek, temiz Ăźretim ve entegre kirlilik Ăśnleme çalÄąĹ&#x;malarÄąna yĂśnelik politika ve stratejileri belirlemek ve ilgili mevzuatÄą hazÄąrlamak, yenilenebilir enerji kaynaklarÄą baĹ&#x;ta olmak Ăźzere, temiz enerji kullanÄąmÄąnÄą teĹ&#x;vik etmek, yakÄątlarÄąn hava kirliliÄ&#x;ine yol açmayacak Ĺ&#x;ekilde kullanÄąlabilmesi için hedef ve Ăślçßtleri belirlemek, -Serbest bĂślgeler dâhil olmak Ăźzere, Ăźlke genelinde çevreye olumsuz etkileri olan atÄąk ve kimyasallar ile hava kirliliÄ&#x;i, gĂźrĂźltĂź ve titreĹ&#x;im ile ilgili Ăślçßtleri belirlemek,

57

ĹžEHÄ°R ve PLANLAMA -Ulusal çevre stratejisi ve eylem planlarÄąnÄą yĂźrĂźtmek ve koordine etmek, kĂźresel iklim deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i ve ozon tabakasÄąnÄąn incelmesi ile ilgili tedbirlerin alÄąnmasÄąna yĂśnelik plan, politika ve stratejileri belirlemek amacÄąyla diÄ&#x;er kurum ve kuruluĹ&#x;larla koordinasyon saÄ&#x;lamak, Ĺžeklindeki gĂśrevlere sahiptir. @ < # 2 , $ + - , 1 ] %' 1 2 1 1 , !* * ,*-* Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn kuruluĹ&#x;unu dĂźzenleyen 644 sayÄąlÄą KHK’nin 9’uncu maddesine gĂśre, Çevresel Etki DeÄ&#x;erlendirmesi, Ä°zin ve Denetim Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź, -Çevresel etki deÄ&#x;erlendirmesi ve stratejik çevresel deÄ&#x;erlendirme çalÄąĹ&#x;malarÄąnÄą yapmak ve bu konuda gerekli kararlarÄą almak, izlemek ve denetlemek, çevre kirliliÄ&#x;ini Ăśnleme ve çevre kalitesini iyileĹ&#x;tirmeye yĂśnelik her tĂźrlĂź faaliyet ile bunlarla alakalÄą bĂźtĂźn konularda uygulama ve izleme sĂźreçlerini yĂźrĂźtmek, gerekli tedbirleri almak ve aldÄąrmak; tesis ve faaliyetleri denetlemek, çevre izni ve lisansÄą vermek,

- Etkili bir çevre yĂśnetimi gerçekleĹ&#x;tirmek, atÄąk ve kimyasallarÄąn çevre ile uyumunu saÄ&#x;lamak Ăźzere gerekli ekonomik araçlarÄą belirlemek ve bu konuda standartlar geliĹ&#x;tirmek. -Motorlu kara taĹ&#x;ÄątlarÄąnÄąn egzoz emisyonlarÄąnÄąn kontrolĂź için idari, mali ve teknik usul ve esaslar ile standartlarÄą belirlemek. -YeraltÄą ve yerĂźstĂź sularÄąnÄąn, denizlerin ve topraÄ&#x;Äąn korunmasÄą, kirliliÄ&#x;in Ăśnlenmesi veya bertaraf edilmesi maksadÄąyla hedefleri, ilkeleri ve kirletici unsurlarÄą belirlemek, kirliliÄ&#x;in giderilmesi ve kontrolĂźne iliĹ&#x;kin usul ve esaslarÄą tespit etmek, acil mĂźdahale planlarÄą yapmak ve yaptÄąrmak. -AtÄąk ve kimyasallarÄąn yĂśnetimine iliĹ&#x;kin hedef, politika ve Ăślçßtleri belirlemek, atÄąk bertaraf tesisleri ile kimya sÄąnai tesisleri ve deniz kirliliÄ&#x;ine yĂśnelik acil mĂźdahale planlarÄą yapmak ve yaptÄąrmak, atÄąklarÄąn kaynaÄ&#x;Äąnda en aza indirilmesi, sÄąnÄąflara ayrÄąlmasÄą, toplanmasÄą, taĹ&#x;ÄąnmasÄą, geçici depolanmasÄą, geri kazanÄąlmasÄą, bertaraf edilmesi, yeniden kullanÄąlmasÄą, arÄątÄąlmasÄą, enerjiye dĂśnĂźĹ&#x;tĂźrĂźlmesi ve nihai depolanmasÄą konularÄąnda politika ve strateji belirlemek ve mevzuat oluĹ&#x;turmak,

58

-Kurulacak tesisler için alÄącÄą ortam Ăśzelliklerine gĂśre çevre kirliliÄ&#x;i konusunda gĂśrĂźĹ&#x; vermek, izlemek ve gerektiÄ&#x;inde mĂźdahale etmek, emisyon, deĹ&#x;arj ve atÄąklar ile arÄątma ve bertaraf sistemlerini izlemek ve denetlemek, tesisler için kurulacak arÄątma sistemlerinin projelerini onaylamak, -Yasaklanacak ve kÄąsÄątlanacak atÄąk ve kimyasallar ile yakÄątlarÄąn ve çevre kirliliÄ&#x;ine yol açabilecek diÄ&#x;er maddelerin ithalat ve ihracatÄąna dair kontrol ve uygunluk belgesi taleplerini deÄ&#x;erlendirmek ve sonuçlandÄąrmak, -Ä°lgili kurum ve kuruluĹ&#x;larla iĹ&#x;birliÄ&#x;i içinde atÄąk ve kimyasallarÄąn taĹ&#x;ÄąnmasÄą ile tehlikeli atÄąk ve kimyasallarÄąn taĹ&#x;Äąnma lisanslarÄąna iliĹ&#x;kin esaslarÄąn uygulanmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak, izlemek ve denetlemek; atÄąk ve kimyasallarla kirlenmiĹ&#x; alanlarÄąn mevcut kirlilik durumlarÄąnÄąn tespiti, çevre ve insan saÄ&#x;lÄąÄ&#x;Äąna yĂśnelik risklere ve kirlenmiĹ&#x; alanlarÄąn iyileĹ&#x;tirilmesine iliĹ&#x;kin çalÄąĹ&#x;malarÄą yapmak ve yaptÄąrmak, -Serbest bĂślgeler dâhil olmak Ăźzere, Ăźlke genelinde çevreye olumsuz etkileri olan atÄąk ve kimyasallar ile hava kirliliÄ&#x;i, gĂźrĂźltĂź, titreĹ&#x;im ve iyonlaĹ&#x;tÄąrÄącÄą olmayan radyasyon ile ilgili faaliyetleri izlemek, yeraltÄą ve yerĂźstĂź sularÄąna, denizlere ve topraÄ&#x;a olumsuz etkileri olan

her tĂźrlĂź faaliyeti belirlemek, denetlemek, tehlikeli hallerde veya gerekli durumlarda faaliyetleri durdurmak. -YeraltÄą ve yerĂźstĂź sularÄąnÄąn, denizlerin ve topraÄ&#x;Äąn korunmasÄą, kirliliÄ&#x;in Ăśnlenmesi veya bertaraf edilmesi maksadÄąyla kirliliÄ&#x;in giderilmesi ve kontrolĂźne iliĹ&#x;kin uygulamalarÄą saÄ&#x;lamak, yeraltÄą ve yerĂźstĂź su, deniz ve toprak kirliliÄ&#x;ine karĹ&#x;Äą hazÄąrlÄąklÄą olmak, mĂźdahale ve mĂźcadele kapasitesini artÄąrmak için gerekli tedbirleri almak ve aldÄąrmak; çevrenin korunmasÄą, maksadÄąyla uygun teknolojileri belirlemek ve bu maksatla kurulacak tesislerin vasÄąflarÄąnÄą tespit etmek ve bu çerçevede gerekli tedbirleri almak ve aldÄąrmak,

-YerleĹ&#x;me, yapÄąlaĹ&#x;ma ve arazi kullanÄąmÄąna yĂśn veren, her tĂźr ve Ăślçekte fiziki planlara ve uygulamalara esas teĹ&#x;kil eden Ăźst Ăślçekli mekânsal strateji planlarÄąnÄą ve çevre dĂźzeni planlarÄąnÄą ilgili kurum ve kuruluĹ&#x;larla iĹ&#x;birliÄ&#x;i yaparak hazÄąrlamak, hazÄąrlatmak, onaylamak ve uygulamanÄąn bu stratejilere gĂśre yĂźrĂźtĂźlmesini saÄ&#x;lamak, -Kentlerde ve kÄąrsal alanlarda arazi kullanÄąmÄąna iliĹ&#x;kin temel ilke, strateji ve standartlarÄą belirlemek ve uygulanmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak, havza ve bĂślge bazÄąndaki çevre

-Temiz hava merkezlerinin kurulmasÄą ve yĂśnetilmesiyle ilgili iĹ&#x; ve iĹ&#x;lemleri yĂźrĂźtmek., ynilenebilir enerji kaynaklarÄą baĹ&#x;ta olmak Ăźzere temiz enerji kullanÄąmÄąnÄą desteklemek, yakÄątlarÄąn hava kirliliÄ&#x;ine yol açmayacak Ĺ&#x;ekilde kullanÄąlabilmesi için gerekli Ăśnlemleri almak veya aldÄąrmak, -Motorlu kara taĹ&#x;ÄątlarÄą egzoz emisyonlarÄąnÄąn belirlenen standartlara uygunluÄ&#x;unu belgelemek, izlemek ve denetlemek, -AlÄącÄą ortamlarÄą izlemek, buna iliĹ&#x;kin altyapÄąyÄą oluĹ&#x;turmak, çevre kirliliÄ&#x;i ile ilgili olarak Ăślçßm, tespit ve kalite Ăślçßtlerini uygulamak ve uygulanmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak; çevreyle ilgili her tĂźrlĂź Ăślçßm, izleme, analiz ve kontroller yapacak laboratuvarlar kurmak, kurdurmak, bunlarÄąn akreditasyon iĹ&#x;lemlerini yapmak, yaptÄąrmak; alÄącÄą ortamlar konusunda Ăślçßm yapacak kuruluĹ&#x;larÄą belirlemek, -AtÄąklarÄąn kaynaÄ&#x;Äąnda en aza indirilmesi, sÄąnÄąflara ayrÄąlmasÄą, toplanmasÄą, taĹ&#x;ÄąnmasÄą, geçici depolanmasÄą, geri kazanÄąlmasÄą, bertaraf edilmesi, yeniden kullanÄąlmasÄą, arÄątÄąlmasÄą, enerjiye dĂśnĂźĹ&#x;tĂźrĂźlmesi ve nihai depolanmasÄą konularÄąnda geri kazanÄąmÄą artÄąrÄącÄą sistemleri kurmak, kurdurmak, uygun teknolojileri belirlemek; her tĂźrlĂź atÄąk bertaraf tesislerine belirlenen usul ve esaslara gĂśre lisans vermek ve bunlarÄą izlemek ve denetlemek. Ĺžeklindeki gĂśrevleri yerine getirmekle yetkilidir. @ @ ! + 1 , , 1, 1 , !* * ,*-* Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn kuruluĹ&#x;unu dĂźzenleyen 644 sayÄąlÄą KHK’nin 7’nci maddesinde Mekânsal Planlama Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;ĂźnĂźn gĂśrevleri sayÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. AnÄąlan Genel MĂźdĂźrlĂźkçe, bu gĂśrevler kapsamÄąnda,

dĂźzeni planlarÄą da dâhil her tĂźr ve Ăślçekteki çevre dĂźzeni planlarÄąnÄąn ve imar planlarÄąnÄąn yapÄąlmasÄąna iliĹ&#x;kin usul ve esaslarÄą belirlemek, havza veya bĂślge bazÄąnda çevre dĂźzeni planlarÄąnÄą yapmak, yaptÄąrmak, onaylamak ve bu planlarÄąn uygulanmasÄąnÄą ve denetlenmesini saÄ&#x;lamak, -Bakanlar Kurulunca belirlenen proje kapsamÄą içerisinde kalmak kaydÄąyla kamuya ait tescilli araziler ile tescil

59

ĹžEHÄ°R ve PLANLAMA dÄąĹ&#x;Äą araziler ve muvafakatleri alÄąnmak koĹ&#x;uluyla Ăśzel kiĹ&#x;i veya kuruluĹ&#x;lara ait arazilerin yeniden fonksiyon kazandÄąrÄąlÄąp geliĹ&#x;tirilmesine yĂśnelik olarak her tĂźr ve Ăślçekte etĂźt, harita, plan, parselasyon planÄą, kamulaĹ&#x;tÄąrma, arazi ve arsa dĂźzenlemesi yapmak, yaptÄąrmak ve onaylamak. belediyelerin mĂźcavir alanlarÄą ile kĂśylerin yerleĹ&#x;ik alanlarÄąnÄąn sÄąnÄąrlarÄąnÄąn tespitine iliĹ&#x;kin usul ve esaslarÄą belirlemek ve tespit edilen sÄąnÄąrlarÄą onaylamak, -Ä°darelerin ihtilafÄą halinde, genel imar dĂźzeni ve uyumunu saÄ&#x;lamak Ăźzere, her tĂźrlĂź etĂźt, harita ve imar planÄą, plan deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i, plan revizyonu, parselasyon planÄą hazÄąrlanmasÄą, onaylanmasÄą ve uygulanmasÄąnda koordinasyon saÄ&#x;lamak, ihtilaflarÄą gidermek, gerektiÄ&#x;inde ihtilaf konusu iĹ&#x;i resen yapmak, yaptÄąrmak ve onaylamak, -Her tĂźr ve Ăślçekteki fiziki planlarÄąn birbiriyle uyumunu ve mekânsal strateji planlarÄą hedeflerine ve kararlarÄąna uygunluÄ&#x;unu saÄ&#x;lamak amacÄąyla gerekli tedbirleri almak, ilgili idareler tarafÄąndan BakanlÄąkça verilen sĂźre içinde yapÄąlmayan il çevre dĂźzeni planlarÄąnÄą yapmak, yaptÄąrmak ve resen onaylamak, -Planlamaya iliĹ&#x;kin iĹ&#x; ve iĹ&#x;lemlerde, bakanlÄąklar, mahalli idareler ve meslek kuruluĹ&#x;larÄą arasÄąnda koordinasyonu saÄ&#x;lamak, planlama sĂźrecinin iyileĹ&#x;tirilmesini ve geliĹ&#x;tirilmesini temin etmek, Ĺžeklindeki hususlar yerine getirilmektedir. @ F 4 9 , +, 1 ? 1 , !* * ,*-* 17.08.2011 tarih ve 648 sayÄąlÄą KHK ile Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äąnda Tabiat VarlÄąklarÄąnÄą Koruma Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź kurulmuĹ&#x;tur. Bu Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźn gĂśrevleri anÄąlan KHK’nin 10’uncu maddesinde sayÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn kuruluĹ&#x;unu dĂźzenleyen 04.07.2011 tarih ve 644 sayÄąlÄą KHK’ye 13’ßncĂź maddesinden sonra gelmek Ăźzere aĹ&#x;aÄ&#x;Äądaki madde eklenmiĹ&#x;tir. Tabiat VarlÄąklarÄąnÄą Koruma Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;ĂźnĂźn belli baĹ&#x;lÄą imar ve planlama gĂśrevleri kapsamÄąnda; -Milli parklar, tabiat parklarÄą, tabiat anÄątlarÄą, tabiatÄą ko-

60

ruma alanlarÄą, doÄ&#x;al sit alanlarÄą, sulak alanlar, Ăśzel çevre koruma bĂślgeleri ve benzeri koruma statĂźsĂź bulunan diÄ&#x;er alanlarÄąn kullanma ve yapÄąlaĹ&#x;maya yĂśnelik ilke kararlarÄąnÄą belirlemek ve her tĂźr ve Ăślçekte çevre dĂźzeni, nazÄąm ve uygulama imar planlarÄąnÄą yapmak, yaptÄąrmak, deÄ&#x;iĹ&#x;tirmek, uygulamak veya uygulanmasÄąnÄą saÄ&#x;lamak. -Tabiat varlÄąklarÄą, doÄ&#x;al, tarihi, arkeolojik ve kentsel sitler ile koruma statĂźsĂź bulunan diÄ&#x;er alanlarÄąn çakÄąĹ&#x;tÄąÄ&#x;Äą yerlerde koruma ve kullanma esaslarÄąnÄą ilgili bakanlÄąklarÄąn gĂśrĂźĹ&#x;ĂźnĂź alarak belirlemek ve bu alanlarÄąn kÄąsmen veya tamamen hangi idarelerce yĂśnetileceÄ&#x;ine karar vermek, her tĂźr ve Ăślçekteki çevre dĂźzeni, nazÄąm ve uygulama imar planlarÄąnÄą yapmak, yaptÄąrmak ve onaylamak. -Orman alanlarÄą dÄąĹ&#x;Äąnda yer alan korunmasÄą gerekli taĹ&#x;Äąnmaz tabiat varlÄąklarÄą, koruma alanlarÄą ve doÄ&#x;al sit alanlarÄąnÄąn BakanlÄąkça belirlenen ilke kararlarÄąna, onaylanan planlara uygun olarak kullanÄąlmak Ăźzere tahsisini gerçekleĹ&#x;tirmek, uygulamalarÄąn tahsis Ĺ&#x;artlarÄąna uygun olarak gerçekleĹ&#x;mesini izlemek ve denetlemek, sayÄąlabilir. Orman ve orman rejimine tabi olmayan yerlerde Orman ve Su Ä°Ĺ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äąnca tespit edilen veya ettirilen tabiat parklarÄą, tabiat anÄątlarÄą, tabiatÄą koruma alanlarÄą, sulak alanlar ve benzeri diÄ&#x;er koruma alanlarÄą ile BakanlÄąkça tespit edilen doÄ&#x;al sit alanlarÄą, tabiat varlÄąklarÄą ve bunlarÄąn koruma alanlarÄąnÄąn tescil ve ilanÄą

BakanÄąn onayÄą ile yapÄąlÄąr. Ancak BakanlÄąkça yapÄą yasaÄ&#x;Äą Ăśnerilen tabiat varlÄąklarÄą ve doÄ&#x;al sit alanlarÄą dahil orman rejimine tabi olmayan bĂźtĂźn koruma alanlarÄą Bakanlar Kurulu kararÄą ile tescil ve ilan edilir. Uygulama imar planÄą kararÄą ile yapÄą yasaÄ&#x;Äą getirilen Ăśzel mĂźlkiyete konu alanlara iliĹ&#x;kin arazi ve arsa dĂźzenlemesi, trampa veya kamulaĹ&#x;tÄąrma iĹ&#x;lemleri, bu alanlarÄąn yĂśnetimi ve iĹ&#x;letmesini Ăźstlenen kuruluĹ&#x;larca veya BakanlÄąkça gerçekleĹ&#x;tirilir.â€? @ I , 5 7 ' , 1 , !* * ,*-* Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn kuruluĹ&#x;unu dĂźzenleyen 644 sayÄąlÄą KHK’nin 11’inci maddesinde Ä°mar ve Kentsel AltyapÄą Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;ĂźnĂźn gĂśrevleri sayÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźn ismi 17.08.2011 tarih ve 648 sayÄąlÄą KHK ile AltyapÄą Hizmetleri Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź Ĺ&#x;ekline getirilmiĹ&#x;tir. AltyapÄą Hizmetleri Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź de: mekânsal strateji planlarÄą ile çevre dĂźzeni ve imar planlarÄąna uygun olarak teknik altyapÄą tesislerinin planlamasÄąna, projelendirilmesine ve yapÄąlmasÄąna iliĹ&#x;kin usul ve esaslarÄą belirlemek, gerektiÄ&#x;inde yapmak, yaptÄąrmak, onaylamak, izlemek ve uygulanmasÄąnÄą denetlemek ve mahalli idarelerin talepleri Ăźzerine teknik altyapÄą tesislerine ait harita, plan, proje, keĹ&#x;if ve etĂźtleri yapmak veya yaptÄąrmak, tesis ve yapÄąlardan mahallince yaptÄąrÄąlmasÄąna imkân olmayan veya BakanlÄąk tarafÄąndan toplu olarak yaptÄąrÄąlmasÄąnda fayda bulunanlarÄą yatÄąrÄąm programÄąna alarak, mahalli idarelerin talepleri aranmaksÄązÄąn hibe veya fon yardÄąmlarÄąnÄąn katkÄąsÄąyla gerçekleĹ&#x;tirilecek olanlarÄą yapmak veya yaptÄąrmakla yetkili ve gĂśrevlidir.

@ L + 1, - 1 + , BakanlÄąÄ&#x;Äąn 81 Ä°l’de bulunan Çevre ve Ĺžehircilik Ä°l MĂźdĂźrlĂźkleri çevreye, yapÄąlaĹ&#x;maya, imar ve planlamaya iliĹ&#x;kin gĂśrev ve yetkilere sahiptir. Bu hususlardaki uygulamalarÄą izlemek ve denetlemek de Ä°l Çevre ve Ĺžehircilik Ä°l MĂźdĂźrlĂźklerinin gĂśrev ve yetkileri arasÄąndadÄąr. SĂśz konusu MĂźdĂźrlĂźkler çevre ve Ĺ&#x;ehircilik konusundaki çalÄąĹ&#x;malarÄąnÄą sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehircilik yaklaĹ&#x;ÄąmÄąna uygun olarak ilgili kurum ve kuruluĹ&#x;larla iĹ&#x;birliÄ&#x;i ve koordinasyon içerisinde gerçekleĹ&#x;tirmek durumundadÄąr. Bu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąn baĹ&#x;Äąnda mahalli idareler gelmektedir. Bu Ĺ&#x;ekildeki bir iĹ&#x;birliÄ&#x;i ve koordinasyon beraberinde baĹ&#x;arÄą getirecektir. TaĹ&#x;rada ayrÄąca Mahalli Çevre KurullarÄą da çevre konusunda yetki ve gĂśreve sahiptir. Bu kurullarÄąnda aktif olarak kullanÄąlmasÄą ve resmi kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąn bu kurul vasÄątasÄąyla sivil toplum kuruluĹ&#x;larÄąyla mĂźĹ&#x;tereken çalÄąĹ&#x;malar gerçekleĹ&#x;tirmesi beklenmektedir.

F $)$ $ % !$ 2 8 #

@ J U*+ + 1 , + 1, -

Ĺžehirlerin yeni anlayÄąĹ&#x;a gĂśre dizaynÄąnda esas ĂślçßmĂźz sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehircilik yaklaĹ&#x;ÄąmÄą ile yeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirler modeli olmalÄądÄąr. GeçmiĹ&#x;te Ĺ&#x;ehircilik anlayÄąĹ&#x;Äąnda çok yanlÄąĹ&#x;lar oldu. Gecekondular ve çarpÄąk kentleĹ&#x;me bu yanlÄąĹ&#x;lÄąÄ&#x;Äąn acÄą sonucudur. Ĺžehirlerde huzur ve sĂźkun kalmadÄą. GĂźrĂźltĂź, gĂśrĂźntĂź, hava ve su kirliliÄ&#x;i Ĺ&#x;ehirli insanÄą muzdarip etmektedir. Bu sorunlarÄąn çÜzĂźmĂź sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehircilik yaklaĹ&#x;ÄąmÄą ile yeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirler modelidir. Bu yaklaĹ&#x;Äąm ve bu modelde Ĺ&#x;ehirde yaĹ&#x;ayan her bir insanÄąn huzur ve sĂźkunu merkeze alÄąnmaktadÄąr. Ĺžehir buna gĂśre planlanmaktadÄąr.

644 sayÄąlÄą KHK’nin 16’ncÄą maddesinde YĂźksek Fen Kurulu BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn gĂśrevleri sayÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu Kurul,çevre ve imar mevzuatÄąnÄąn yĂźrĂźtĂźlmesinden doÄ&#x;an anlaĹ&#x;mazlÄąklarÄą ilgili idarelerin talebine istinaden inceleyip karara baÄ&#x;lamak, eknik veya fiziki yĂśnden birbirini etkileyen plan ve yapÄąm iĹ&#x;leri ile ilgili olarak, kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄą arasÄąnda doÄ&#x;an anlaĹ&#x;mazlÄąklarÄą, taraf olan idarelerin birlikte talep etmeleri halinde inceleyip karara baÄ&#x;lamak, plan, çevre, yapÄąm ve yapÄąmla ilgili hizmet iĹ&#x;lerine iliĹ&#x;kin konularda kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄą ile yapÄą kooperatiflerine gĂśrĂźĹ&#x; vermek Ĺ&#x;eklinde imar ve planlama gĂśrev ve yetkilerine sahiptir.

Bu yazÄą boyunca anlaĹ&#x;ÄąldÄąÄ&#x;Äą Ăźzere, 04.07.201 tarih ve 644 sayÄąlÄą KHK ve 17.08.2011 sayÄąlÄą KHK ile Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äą sĂźrdĂźrĂźlebilir çevre ve Ĺ&#x;ehircilik noktasÄąnda Ăśnemli gĂśrev ve yetkilere sahip kÄąlÄąnmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu yetki ve gĂśrevlerin ekolojik ve yeĹ&#x;il Ĺ&#x;ehirlerin vĂźcuda getirilmesi hedefine ulaĹ&#x;mada Ăśnemli bir potansiyel aÄ&#x;ÄąrlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn bulunduÄ&#x;u açĹk bir gerçektir. Bu potansiyel gĂźcĂźn uygulamaya konmasÄą ve insanÄąn huzur ve sĂźkununu esas alan ve mutluluÄ&#x;unu saÄ&#x;layan Ĺ&#x;ehirlerin vĂźcuda getirilmesini tĂźm vatandaĹ&#x;lar olarak beklemekteyiz.

61

BÄ°LGÄ° TEKNOLOJÄ°SÄ° ve BELEDÄ°YECÄ°LÄ°K

Y G G

Metin ELBEYOÄžLU BaĹ&#x;bakanlÄąk Devlet ArĹ&#x;ivleri UzmanÄą

HÄązla geliĹ&#x;en biliĹ&#x;im ve internet Ăźzerinden eriĹ&#x;im, haberleĹ&#x;me, kamu yayÄąnÄą, kamuyu bilgilendirme gibi faktĂśrleri desteklemenin temeli; belirlenen web uzantÄąlarÄą Ăźzerinden mail adreslerinin oluĹ&#x;turulmasÄądÄąr. Bu web adreslerini deÄ&#x;erlendirecek ve standartlarÄą belirleyecek mekanizmalara ihtiyaç duyulduÄ&#x;unu gĂśsteren bu çalÄąĹ&#x;ma aynÄą zamanda da yerel yĂśnetimlerde hem web hem de mail adreslerindeki çeĹ&#x;itliliÄ&#x;i gĂśz ĂśnĂźne sermektedir. TĂźrkiye’de yerel yĂśnetim denilince ilk akla gelen belediyeler son yÄąllarda hukuki, idari ve teknik yenilikler sayesinde hizmet kalitesini hÄązla yĂźkseltmeye baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;lardÄąr. Kamunun bir parçasÄą olan belediyeler, aynÄą zamanda vatandaĹ&#x;Äąn kamu kapÄąsÄąnÄą çalabileceÄ&#x;i en yakÄąn noktalardÄąr. VatandaĹ&#x; gĂźndelik hayatÄąnda alÄąĹ&#x;ÄąlagelmiĹ&#x; eski metotlarÄą terk etmeye baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;, aynÄą zamanda aldÄąÄ&#x;Äą hizmetlerde de devamlÄą bir yenilik ve iyileĹ&#x;tirme talebi ve beklentisi geliĹ&#x;tirmiĹ&#x;tir. AynÄą Ĺ&#x;ekilde kamu ve Ăśzellikle de yerel yĂśnetimler, bu geliĹ&#x;me ve deÄ&#x;iĹ&#x;im sĂźrecinde ĂśncĂź ve itici kuvvet olma hedeďŹ ile yola çĹkmÄąĹ&#x;, çoÄ&#x;u belediye de bu hedeďŹ ne ulaĹ&#x;mÄąĹ&#x; veya ulaĹ&#x;maya çok yaklaĹ&#x;mÄąĹ&#x;tÄąr.

leridir. Bu çalÄąĹ&#x;maya baĹ&#x;larken genel bir araĹ&#x;tÄąrma yaptÄąÄ&#x;ÄąmÄązda, belediyelere ait web sayfalarÄą kurulumu, teknik Ăśzellikleri, içeriÄ&#x;i gibi temel konularda bir standart olmadÄąÄ&#x;ÄąnÄą gĂśrdĂźk. Avrupa BirliÄ&#x;i Ăźlkelerinde bÄąrakÄąn sĂśz konusu standartlarÄą, engellilerin yerel yĂśnetim web sayfalarÄąna eriĹ&#x;imlerini kolaylaĹ&#x;tÄąracak standartlarÄąn bile varlÄąÄ&#x;Äą dĂźĹ&#x;ĂźnĂźldĂźÄ&#x;Ăźnde, bizim bu temel standartlar Ăźzerinde ivedilikle çalÄąĹ&#x;mamÄąz gerekliliÄ&#x;i apaçĹk ortadadÄąr.

Yenilik ve uygulama farklÄąlÄąÄ&#x;ÄąnÄą ortaya koyabilecek en belirgin deÄ&#x;iĹ&#x;im belediyelerin web sayfalarÄą ile web sayfalarÄą Ăźzerinden vatandaĹ&#x;a sunduklarÄą hizmetlerdir. AynÄą zamanda vatandaĹ&#x;Äąn belediyeye eriĹ&#x;imini klasik yĂśntemlerden farklÄą olarak web Ăźzerinden yapabilme imkânlarÄąnÄą geliĹ&#x;tiren belediyeler bu çalÄąĹ&#x;malarÄąnda da bĂźyĂźk mesafeler almÄąĹ&#x;lardÄąr.

Web sayfalarÄąnÄąn kurulmasÄąnda yine TĂźrkiye’deki yanlÄąĹ&#x; bir uygulama veya alÄąĹ&#x;kanlÄąk kendini gĂśstermektedir. DiÄ&#x;er bir belediyenin uyguladÄąÄ&#x;Äą tasarÄąm, içerik, renk ya da organizasyon beÄ&#x;enildiÄ&#x;inde, standartlara uygun olup olmadÄąÄ&#x;Äą, kurumsal ihtiyaca ne kadar cevap verdiÄ&#x;ine bakÄąlmaksÄązÄąn, birebir Ăśrnek alÄąnarak aynÄą niteliklerde web sayfalarÄą kurulmaktadÄąr. BazÄą sayfalarda gĂźncel olmayan bilgiler, açĹlÄąĹ&#x;ta kullandÄąklarÄą bilgiler, sabit ve hareketli gĂśrĂźntĂźler gibi birbirinin aynÄąsÄą olan web sayfasÄą miktarÄą rahatsÄąz edici sayÄąlara ulaĹ&#x;mÄąĹ&#x;tÄąr.

Yerel yĂśnetimlere ait web sayfalarÄą ve iletiĹ&#x;im Ĺ&#x;ekilleri konulu bu çalÄąĹ&#x;mada, web sayfalarÄąnÄąn teknik, içerik, gĂźncellik ya da benzer diÄ&#x;er konularÄą ele alÄąnmamÄąĹ&#x;tÄąr. Ele alÄąnan temel unsur web ve mail uzantÄą adres-

BazÄą web sayfalarÄąnda belediyeye eriĹ&#x;im ve iletiĹ&#x;im bilgilerini bulabilmek imkânsÄąz iken, sayfanÄąn yapÄąmÄąnÄą gerçekleĹ&#x;tiren gerçek ya da tĂźzel kiĹ&#x;inin baĹ&#x;ta e-mail adresi olmak Ăźzere her tĂźr bilgisini bulabilmek

62

mümkündür. Bazı sayfaların güncellenmediği, sayfalarda çoğu yönlendirme butonunun çalışmadığı veya hata verdiği görülmüştür. Belediyelerin web adreslerinde kullanmaları gereken bel.tr uzantılarını birçok belediyenin kullanmadığı, bazı belediyelerin hiç web sayfası olmadığı, hatta bazı kişi veya grupların bel.tr uzantılı web adreslerini rezerve ettikleri görülmüştür. Bu çalışmada bloke edilmiş, yapım aşamasında ve farklı nedenlerle adresi olduğu halde işlevi olmayan belediyelere ait web sayfaları da var olarak kabul edilmiştir. Web sayfaları kurumsal bilgi, devlet yayını niteliği taşıyan belgeler ve vatandaşın işini kolaylaştıran yönlendirme buton ve linkleri ile işlevsel bir özellik arz etmelidir. Web sayfalarında kurumsal iletişim bilgilerini görmek ve farklı konularda e-mail yolu ile belediyeye ulaşmak istediğimizde sıkıntılı bir durum ile karşı karşıya kalmaktayız. Öyle ki, bel.tr uzantılı birçok belediye ait web sayfasında, e-mail bilgilerini verirken bel.tr yerine başka uzantıları olan e-mail adresleri vermektedirler. Bazı iletişim adres uzantıları ise renkli ama bir o kadar da aykırı bir görüntü oluşturmaktadır.

kullanımı ve kullandırılması bir o kadar önem arz etmektedir. Çoğu iç yazışma, haberleşme ve bilgi yazıları kurum içinde kurumsal mail adreslerinden yapıldığında ya da yapılır ise o belediye bir o kadar e-dönüşüme ayak uydurmuş olacaktır. Kurumsal mail kullanımı hem kurumsal saygınlığı, hem de başta vatandaş olmak üzere belediye ile ilişkili gerçek ve tüzel kişilere bir güven sağlayacaktır. Belediye adına bilgi veren, yazışan, çalışan ve yetkili kılınan kişilerin kurumsal mail kullanımı saygınlık sağlamanın yanı sıra bir zorunluluğu da ortaya koymaktadır. Yerel yönetimlerde yeni hizmet anlayışı ve yönetim şekli değişikliğinde, bu değişikliğin göstergeleri ve yansımaları belediyelerin web sayfalarından izlenebilmelidir. Şeffaf, hesap verilebilir, vatandaş odaklı ve katılımcı bir yönetim sergilemek isteyen belediyeler, başta hizmet standartları, stratejik planları, performans programları ve faaliyet raporları gibi bilgileri web sayfalarında yayınlamaktadırlar. Bu yayınları destekleyen web mail adresleri ve sistemleri ile katılımcı bir yönetim algısını geliştirerek, bel.tr uzantılı mail sistemleri ile kolay ve kullanılabilir sistemler oluşturmak, hedeflenen yönetim sistemlerini pekiştirecektir.

Web sayfalarının uzantıları ile e-mail adreslerinin uzantılarının miktar ve çeşitlilikleri işlenerek, herhangi bir belediye ismi kullanılmadan yapılan bu çalışma için gerekli olan bilgiler dört aylık bir sürede toparlanmıştır. Bu bilgileri toparlarken temel referansımız www.yerelnet. org.tr olmuştur. Ama aynı zamanda bu temel referansın yanında, elde edilen web adreslerine tek tek girilerek değişiklikler izlenmiş ve bilgiler de teyit edilmiştir. Olmayan web adresleri değişken ve farklı metotlar denenerek bulunmaya çalışılmıştır. Aynı isimde olan belediyelere ait web adresleri aranırken belediyenin önüne arkasına başta ili, ilçesi ya da trafik kodu gibi belirleyici bilgiler girilerek, aynı web adresinin kullanılmamasına dikkat edilmiştir. Son olarak ise iletişim bilgilerindeki şehirlerarası telefon kodları bir ayrım aracı ve belirleyici unsur olarak kullanılmıştır. Güncel, popüler ve biraz da farklılık uyandıran günümüz terimlerinin başında kağıtsız ofis yada e-kurum, e-belediye kavramları yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu söylemi kullanabilmek için belediye web sayfasının içerik yönü temel unsur olmakla birlikte, kurumsal mail

63

BİLGİ TEKNOLOJİSİ ve BELEDİYECİLİK Aşağıdaki tablo ve grafiklerle belediyelerimizin web sayfalarında kullandıkları adres ve uzantıları şöyledir: Web Adresleri bel.tr

Miktarı 2201

Web Adresleri

Miktarı

belediyeismi.tr.gg

1

belediyeismi.web.tr

1

belediyeismi.com

67

belediyeismi.info

1

bld.gov.tr

belediyeismi.net

5

Yok

belediyeismi.org

1

Toplam

belediyeismi.tk

1

29 643 2950

Yukarıdaki tablo ve grafik incelendiğinde belediye mail adreslerinde bel.tr uzantısı toplam belediye sayısının ¾'ü kadar olduğu görülmektedir.

64

Mail Adresleri

Miktar覺

mailturk.com

1

anet.com.tr

1

Mesaj Kutusu

205

beko.net

1

met.com

1

1338

msn.com

6

bel.tr belediye.com

25

mynet.com

123

belediye.net

2

nerede.com

1

bld.com.tr

1

superonline.com

bld.gov.tr

29

tiev.net

1

cakirli.org

1

tnn.net

1

egenet.com.tr

4

ttmail.com

48

e-kolay.net

2

ttnet.gov.tr

1

gazi.tr

1

ttnet.net.tr

273

gmail.com gov.tr

50 5

11

vebbe.com.tr

1

veezy.com

3

web.tr

1

hotmail.com

316

ilkposta.com

1

webmail

2

ixir.com

3

windowslive.com

4

kaynet.com

1

yahoo.com

14

kaynet-net

1

yerelnet.org.tr

10

kolaymail.com

1

Mail adresi olmayan

1

TOPLAM

459

kuyucak.com 2950

65

BİLGİ TEKNOLOJİSİ ve BELEDİYECİLİK

Yukarıdaki tablo ve grafikte görüdüğü üzere bel.tr uzantılı belediye mail adresleri sayısı tüm belediye sayısının yarısından daha az miktardadır. Genel olarak bel.tr uzantılı mail adresi kullanmakla beraber, bel.tr uzantılı mail adresi kullanımı belediyelerde yaygın değildir. Mail adresi uzantısı bel.tr uzantılı olmakla beraber farklı mail adresleri kullanan belediyeler de bulunmaktadır.

Bel.tr UZANTILI WEB VE MAİL KULLANAN BELEDİYE MİKTARI bel.tr (web)

2201

bel.tr (mail)

1338

66

EHO WU 8]DQW×O× :HE YH 0DLO $GUHVOHUL

Yukarıdaki tablo ve grafik incelendiğinde bel.tr uzantılı mail web adresi kullanan belediyelerin yarısından biraz fazlasının bel.tr uzantılı mail adresi kullandıkları görülmektedir.

Sonuç olarak, hızla gelişen bilişim ve internet üzerinden erişim, haberleşme, kamu yayını, kamuyu bilgilendirme gibi faktörleri desteklemenin temeli; belirlenen web uzantıları üzerinden mail adreslerinin oluşturulmasıdır. Bu web adreslerini değerlendirecek ve standartları belirleyecek mekanizmalara ihtiyaç duyulduğunu gösteren bu TÜM BELEDİYELER İÇİN bel.tr UZANTILIM WEB KULLANAN çalışma aynı zamanda da yerel yönetimlerBELEDİYELER de hem web hem de mail adreslerindeki Belediye Sayısı bel.tr web Sayısı % Miktarı çeşitliliği göz önüne sermektedir. Yerel yönetimlerde görevli personelin, en azından 2950 2201 %75 belirli alanlarda kurumsal mail adreslerini kullanmalarının alışkanlık haline dönüştürülmesi hatta zorunluluk halini alması gerekliliği ortadadır. Bunu sağlamanın başlıca temel unsuru ise mail adreslerinin bel.tr TÜM BELEDİYELER İÇİN bel.tr UZANTILI MAİL KULLANAN uzantılı olarak hazırlanmasıdır. Elektronik BELEDİYELER Belge Yönetim Sistemlerine geçişi planlayan ve elektronik haberleşme kaynaklarını Belediye Sayısı bel.tr mail Sayısı % Miktarı temel hedef ve hatta stratejik amaçlarla Stratejik planlarında belirten belediyele2950 1338 %45 rin bu temel faktörü de değerlendirmesi faydalı olacaktır. En azından vatandaş başvurularının cevabi yazılarında kişisel mail adresleri yerine bel.tr uzantılı mail adresbel.tr UZANTILI BELEDİYELERDE bel.tr UZANTILI MAİL lerinin kullanımı, bu bilginin kurumsal bir KULLANIM ORANI değer taşıdığının da ifadesi anlamını taşır. “Resmi Yazışma Kuralları Yönetmelik”inde bel.tr mail Sayısı bel.tr web Sayısı % Miktarı belediyelerce hazırlanan evrakın altına yazılan kurumsal ve kişisel bilgiler bölümüne 2201 1338 %61 de, bel.tr uzantılı adreslerin belirtilmesi mevzuat açısından da bir zorunluluktur.

67

HABERLER

G G;G G G Y G . f G G

TĂźrkiye Belediyeler BirliÄ&#x;i hizmet içi eÄ&#x;itim seminerleri kapsamÄąnda AÄ&#x;ustos ayÄąnda yedi farklÄą konuda eÄ&#x;itim verildi. TBB Belediye Akademisi, lisansĂźstĂź eÄ&#x;itimler, bĂślgesel, il dĂźzeyinde ve hizmet içi eÄ&#x;itim seminerleri olmak Ăźzere farklÄą kategorilerde gerçekleĹ&#x;en eÄ&#x;itim çalÄąĹ&#x;malarÄąmÄąz artarak devam ediyor. Belediyelerimizin yanÄą sÄąra BirliÄ&#x;imiz personeli için dĂźzenlenen hizmet içi eÄ&#x;itim seminerleri ile BirliÄ&#x;imizde kapasite arttÄąrmaya yĂśnelik olarak çalÄąĹ&#x;malar da sĂźrdĂźrĂźlĂźyor. Bu kapsamda 15-23 AÄ&#x;ustos 2011 tarihleri arasÄąnda gerçekleĹ&#x;en yedi eÄ&#x;itim semineri Birlik hizmet binasÄąnda yapÄąldÄą. Seminerlerde Ä°hale MevzuatÄą (DoÄ&#x;rudan Temin ve PazarlÄąk UsulĂź) konusunda SayÄąĹ&#x;tay BaĹ&#x;denetçisi Dr. Ferhat GĂœNDĂœZ, HarcÄąrah MevzuatÄą konusunda SayÄąĹ&#x;tay Uzman Denetçisi Fikret IRMAK, Protokol KurallarÄą-Ast Ăœst Ä°liĹ&#x;kisi-KiĹ&#x;isel GeliĹ&#x;im konusunda TODAÄ°E’den Yrd. Doç.Dr. Hande MimaroÄ&#x;lu Ă–ZGEN, Resmi YazÄąĹ&#x;ma KurallarÄą konusunda TBB Hukuk Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrĂź Zeliha MERCÄ°MEK, Mahalli Ä°dareler MevzuatÄą konusunda E. Vali Zekeriya ĹžARBAK ve Verimli Bilgisayar KullanÄąmÄą konusunda Orman ve Su Ä°Ĺ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą EndĂźstri MĂźhendisi Hakan AKDAÄž eÄ&#x;itim verdi.

68

TBB LOBÄ°CÄ°LÄ°K

G G G G G G G Belediyelerle ilgili gerek birincil gerekse ikincil mevzuat hazÄąrlÄąklarÄąnda gĂśrĂźĹ&#x; ve Ăśneriler hazÄąrlanarak ilgili kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąna bildirmek ve bu amaçla yapÄąlan toplantÄąlara katÄąlÄąm saÄ&#x;lamak BirliÄ&#x;imizin temel gĂśrevleri arasÄąndadÄąr. Belediyeleri ilgilendiren mevzuat dĂźzenlemelerinde TBB’nin gĂśrĂźĹ&#x;ĂźnĂźn alÄąnmasÄą yasal bir zorunluluktur. Bu kapsamda BirliÄ&#x;imizce çok sayÄąda mevzuat hazÄąrlÄąÄ&#x;Äąnda gerek yazÄąlÄą gerekse sĂśzlĂź olarak gĂśrĂźĹ&#x; verilerek parlamentoda belediyelerimizin sesi olunmaktadÄąr. AÄ&#x;ustos 2011 dĂśneminde belediyelerimizi ilgilendiren geliĹ&#x;meler Ĺ&#x;Ăśyledir:

$ $ U ( ! ) ( ! ( % $ % % % ( U ( ( Belediyelerimizden gelen yakÄąnmalarda, elektrik daÄ&#x;ÄątÄąm Ĺ&#x;irketlerinin, 4628 sayÄąlÄą Elektrik PiyasasÄą Kanunu gereÄ&#x;i Hazine MĂźsteĹ&#x;arlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn Ăśdeme sorumluluÄ&#x;unda olan genel aydÄąnlatmalar için baÄ&#x;lantÄą anlaĹ&#x;masÄą imzalamalarÄą yĂśnĂźnde giriĹ&#x;imde bulunduÄ&#x;u, bu anlaĹ&#x;malarÄąn mevcut mevzuat kapsamÄąnda gerekli olup olmadÄąÄ&#x;Äą ve sĂśzleĹ&#x;melerin mahiyeti ile getirdiÄ&#x;i yĂźkĂźmlĂźlĂźkler konusunda bazÄą tereddĂźtlerin yaĹ&#x;andÄąÄ&#x;Äą dile getirilmektedir.

Hazine MĂźsteĹ&#x;arlÄąÄ&#x;Äąnca yapÄąlacaÄ&#x;Äą, gerekli Ăślçßm sistemlerinin tesis edilmesi ve iĹ&#x;letilmesinden ise daÄ&#x;ÄątÄąm Ĺ&#x;irketlerinin sorumlu olacaÄ&#x;Äą kanaatine ulaĹ&#x;Äąlarak, kamunun genel kullanÄąmÄąna yĂśnelik cadde ve sokak aydÄąnlatmasÄąndan kaynaklanan Ăśdeme ve sistem tesis etme sorumluluÄ&#x;u olmayan belediyelerin daÄ&#x;ÄątÄąm anlaĹ&#x;masÄą imzalamalarÄąna iliĹ&#x;kin uygulamanÄąn gĂśzden geçirilmesi hususunda giriĹ&#x;imlerde bulunulmuĹ&#x;tur. Konu BirliÄ&#x;imizin takibinde belediyelerimizle paylaĹ&#x;ÄąlacaktÄąr.

olup,

geliĹ&#x;meler

Belediyelerimizin yaĹ&#x;adÄąÄ&#x;Äą tereddĂźdĂźn ortadan kaldÄąrÄąlmasÄą ve uygulamanÄąn saÄ&#x;lÄąklÄą iĹ&#x;leyebilmesi bakÄąmÄąndan, konunun tĂźm yĂśnleriyle ele alÄąnmasÄą, 4628 sayÄąlÄą Kanun ve ilgili diÄ&#x;er mevzuatÄąn deÄ&#x;erlendirilmesi, baÄ&#x;lantÄą anlaĹ&#x;malarÄąnÄąn mahiyeti ve hĂźkĂźmlerinin tartÄąĹ&#x;ÄąlmasÄą amacÄąyla 18.08.2011 tarihinde saat 10.30’da bir toplantÄą yapÄąlmasÄą kararlaĹ&#x;tÄąrÄąlarak, konunun taraarÄą olan İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą, Maliye BakanlÄąÄ&#x;Äą, Enerji ve Tabii Kaynaklar BakanlÄąÄ&#x;Äą, Hazine MĂźsteĹ&#x;arlÄąÄ&#x;Äą ile Elektrik PiyasasÄą DĂźzenleme Kurumu toplantÄąya davet edilmiĹ&#x;tir. Enerji ve Tabii Kaynaklar BakanlÄąÄ&#x;Äą ile Hazine MĂźsteĹ&#x;arlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn haricindeki kurumlarÄąn temsilci gĂśnderdiÄ&#x;i toplantÄąda, taraar gĂśrĂźĹ&#x;lerini dile getirmiĹ&#x;lerdir. ToplantÄąda belirtilen gĂśrĂźĹ&#x;ler, 4628 sayÄąlÄą Kanun’un sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanan AydÄąnlatma YĂśnetmeliÄ&#x;i hĂźkĂźmlerinin deÄ&#x;erlendirilmesinden kamunun genel kullanÄąmÄąna yĂśnelik cadde ve sokak aydÄąnlatmasÄąndan kaynaklanan Ăśdemelerin

69

TBB LOBÄ°CÄ°LÄ°K $ $ %U$ $ % $ % %)% % % :% $ # ( $)% % %)% $ U 8 $! %U$ $ $ ! ) $ % $ % % Belediyelerimizden gelen yakÄąnmalarda, edindikleri ikinci el araçlarÄąn noter iĹ&#x;lemleri sÄąrasÄąnda yazÄąlÄąm sisteminin sorun yarattÄąÄ&#x;Äą, ikinci el araç alÄąmlarÄąnda plaka deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;ine iliĹ&#x;kin yazÄąlÄąm penceresinin Ăśzel gerçek ve tĂźzel kiĹ&#x;iler için ĂśngĂśrĂźldĂźÄ&#x;Ăź ancak ikinci el araç alan kamu kurumlarÄą için yazÄąlÄąm sisteminde plaka deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i penceresinin bulunmadÄąÄ&#x;Äą, bu nedenle satÄąn alÄąnan ikinci el aracÄąn plakasÄąnÄąn deÄ&#x;iĹ&#x;tirilemediÄ&#x;i belirtilmektedir. 237 sayÄąlÄą TaĹ&#x;Äąt Kanunu, kamu kurumlarÄąnÄąn (belediyelerin) ikinci el araç edinmelerini yasaklamamÄąĹ&#x;tÄąr. Birçok belediyemiz mali durumlarÄąnÄą da dikkate alarak ikinci el araç edinmeyi tercih etmektedir. Yasal olarak ikinci el araç edinmesi mĂźmkĂźn olan belediyelerimizin, noter iĹ&#x;lemleri sÄąrasÄąnda yaĹ&#x;adÄąklarÄą sorunlarÄąn giderilmesi bakÄąmÄąndan yazÄąlÄąm sisteminin gĂśzden geçirilerek, ikinci el araç alan kamu kurumlarÄą

için plaka deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;ine izin veren pencerenin sisteme eklenmesi amacÄąyla Emniyet Genel MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźne yazÄą yazÄąldÄą.

%7 %U # 8( % #% % $ % % $ % % % $7 $ 7 ( ( 6111 sayÄąlÄą Kanun’da yapÄąlan deÄ&#x;iĹ&#x;iklikle 01.08.2011 tarihine ertelenen, BirliÄ&#x;imizin de gĂśrĂźĹ&#x; ve Ăśnerilerde bulunduÄ&#x;u ihtiyaç fazlasÄą iĹ&#x;çilerin nakillerinde dikkat edilecek usul ve esaslarÄąn belirlendiÄ&#x;i 2011/45 sayÄąlÄą İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą genelgesinin yayÄąmÄąnÄą takiben, BirliÄ&#x;imizce uygulamayÄą kolaylaĹ&#x;tÄąrmak amacÄąyla bir rehber hazÄąrlanarak, internet adresimizden yayÄąmlanmak suretiyle bĂźtĂźn belediyelerimizle paylaĹ&#x;ÄąlmaktadÄąr.

$ U (! ( % !$ % ( ! 8( U ! 8( 9 $#% !$8% %8 $ % Belediyelerimizden gelen yakÄąnmalarda 6111 sayÄąlÄą AlacaklarÄąn Yeniden YapÄąlandÄąrÄąlmasÄą ile Sosyal Sigortalar ve Genel SaÄ&#x;lÄąk SigortasÄą Kanunu ve DiÄ&#x;er BazÄą Kanun ve Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamelerde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄą HakkÄąnda Kanun’un Geçici 10’uncu maddesi kapsamÄąnda Ăśdenecek olan afet yardÄąmlarÄą için Ä°ller BankasÄąnca ibraname ve vazgeçme beyanÄą talep edildiÄ&#x;i, bunun ise uzun sĂźredir Ăśdenmesi beklenen yardÄąmlarÄą daha da geciktirdiÄ&#x;i ve uygulamada tereddĂźt yarattÄąÄ&#x;Äą dile getirilmektedir. 6111 sayÄąlÄą Kanun’un Geçici 10’uncu maddesinde, Ăśdemeler sÄąrasÄąnda istenecek belgeler dĂźzenlenmediÄ&#x;i gibi bu konuda dĂźzenleme yapmak Ăźzere herhangi bir mercii de yetkili kÄąlÄąnmamÄąĹ&#x;tÄąr. Esasen, Kanun’da hesaplamanÄąn Ä°ller BankasÄą Anonim Ĺžirketince yapÄąlacaÄ&#x;Äą dĂźzenlenmiĹ&#x; olduÄ&#x;undan, bankaca yapÄąlacak hesaplama sonucu çĹkacak yardÄąmÄąn tamamÄąnÄąn ilgili belediye hesabÄąna aktarÄąlmasÄą ile Banka’nÄąn borcundan kurtulmuĹ&#x; olacaÄ&#x;Äą, bunun için ayrÄąca bir ibraname ve vazgeçme beyanÄą alÄąnmasÄąna ihtiyaç olmadÄąÄ&#x;Äą deÄ&#x;erlendirilerek tereddĂźtlerin giderilmesi ve uygulamanÄąn kolaylaĹ&#x;tÄąrÄąlmasÄą açĹsÄąndan afet yardÄąmlarÄąnÄąn, ibraname ve vazgeçme beyanÄą alÄąnmadan Ăśdenebilmesi hususunda BaĹ&#x;bakanlÄąk Afet ve Acil Durum YĂśnetimi BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äą nezdinde giriĹ&#x;imde bulunulmuĹ&#x;tur.

70

Belediyelerimizin gerek sigorta primlerini ve gerekse diÄ&#x;er borçlarÄąnÄą Ăśdeyememeleri, ihtiyari deÄ&#x;il zorunluluktan kaynaklanmaktadÄąr. Belediyelerimizin birçoÄ&#x;u nĂźfus yapÄąlarÄą nedeniyle genel bĂźtçe vergi gelirlerinden yeterince pay alamadÄąklarÄą gibi Ăśz gelirleri de oldukça sÄąnÄąrlÄą olarak hizmet Ăźretmeye çalÄąĹ&#x;maktadÄąr. Bu belediyelerimiz içinde bulunduklarÄą yetersiz imkânlarla, hem 6111 sayÄąlÄą Kanun kapsamÄąnda yapÄąlandÄąrdÄąklarÄą borçlarÄąnÄą hem cari borçlarÄąnÄą Ăśdemek ve aynÄą zamanda halkÄąn hizmet beklentilerine cevap vermek durumundadÄąr. BĂźtĂźn bu sorumluluklar, zaman zaman aksatÄąlarak yerine getirilebilmektedir. Sosyal GĂźvenlik Kurumu’nun alacaklarÄąnÄą tahsil amacÄąyla yĂźrĂźttĂźÄ&#x;Ăź çalÄąĹ&#x;malarda belediyelerimizin içinde bulunduÄ&#x;u mali sorunlarÄąn dikkate alÄąnmasÄą ve kiĹ&#x;isel mal varlÄąklarÄą ile Ăśdenemeyecek miktardaki prim borçlarÄą için belediye baĹ&#x;kanlarÄąnÄąn icra takiplerine muhatap edilmemesinin Kanun’un amacÄąna daha uygun olacaÄ&#x;Äą deÄ&#x;erlendirmesiyle uygulamadan vazgeçilmesi için giriĹ&#x;imde bulunuldu.

$ $ %U$ O $ $ $ % % 8

( 7 : $ % !$8% U ! 8( 9 $#% !$8% %#% % % %! $ BaĹ&#x;kanlarÄąmÄązdan gelen yakÄąnmalarda Ăśdenemeyen sigorta prim borçlarÄąnÄąn tahsili amacÄąyla belediye baĹ&#x;kanlarÄą hakkÄąnda icra takiplerinin baĹ&#x;latÄąldÄąÄ&#x;Äą, kiĹ&#x;isel mal ve haklarÄąnÄąn haczedildiÄ&#x;i bildirilmektedir. YapÄąlan araĹ&#x;tÄąrmada uygulamanÄąn 5510 sayÄąlÄą Sosyal Sigortalar ve Genel SaÄ&#x;lÄąk SigortasÄą Kanunu’nun 88’inci maddesi kapsamÄąnda gerçekleĹ&#x;tirildiÄ&#x;i anlaĹ&#x;ÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. AnÄąlan maddenin yirmi birinci fÄąkrasÄąnda “Kurumun sigorta primleri ve diÄ&#x;er alacaklarÄą haklÄą bir sebep olmaksÄązÄąn bu Kanun’da belirtilen sĂźrelerde Ăśdenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile gĂśrevli kamu gĂśrevlileri, tĂźzel kiĹ&#x;iliÄ&#x;i haiz diÄ&#x;er iĹ&#x;verenlerin Ĺ&#x;irket yĂśnetim kurulu Ăźyeleri de dahil olmak Ăźzere Ăźst dĂźzeydeki yĂśnetici veya yetkilileri ile Kanuni temsilcileri Kuruma karĹ&#x;Äą iĹ&#x;verenleri ile birlikte mĂźĹ&#x;tereken ve mĂźteselsilen sorumludur.â€? hĂźkmĂź bulunmaktadÄąr.

71

SORU-CEVAP HATTI

Y; G G G G

* + , , , - ] 8? V: 2 5 7 1 1 , 1 + & 2 5, 1 1 - 1 ' ? , 1 ' bZ1 4 , & - 1 ' 2 , /?1, g # 7 # 6 722) &EEF& ! J # $ 7 &;32 =3) 23 && :" >< ? 7 &;32 =3) 23 ;& 5 8" 7 "@

$ 8 $ 2 8 !$9 ( 8 g : 1b ' U )( h BaĹ&#x;katip kadrosundayÄąm ancak 2004 yÄąlÄąndan beri YazÄą Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź gĂśrevini de yĂźrĂźtmekteyim. Lise mezunuyum ve 3/2 derecede gĂśrev yapÄąyorum. AyrÄąca, Evlendirme MemurluÄ&#x;unu da 2004 yÄąlÄąndan beri yĂźrĂźtmekteyim. Belediyemiz norm kadrosunda YazÄą Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź ve Evlendirme MemurluÄ&#x;u da boĹ&#x; kadrodur. YĂźrĂźttĂźÄ&#x;Ăźm YazÄą Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź ve Evlendirme MemurluÄ&#x;u gĂśrevleri için hiçbir Ăźcret almamaktayÄąm. Bu gĂśrevler karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äąnda her hangi bir ek Ăźcret alabilir miyim? Ä°dare mahkemesine gitsem sonuç ne olur? Bilgi verirseniz memnun olurum.

:$9 g % # h BilindiÄ&#x;i Ăźzere, 657 sayÄąlÄą Kanun’un 86’ncÄą maddesine gĂśre boĹ&#x; kadrolara ait gĂśrevlerin yĂźrĂźtĂźlmesinde aylÄąksÄąz vekâlet asÄąldÄąr. Sayman ve veteriner kadrolarÄąnÄąn boĹ&#x; olmasÄą halinde vekâlet aylÄąÄ&#x;Äą verilmek suretiyle bu gĂśrevlerin yĂźrĂźtĂźlmesinde istisnai bir hal olarak aylÄąklÄą vekalet esas olarak dĂźzenleme yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. DiÄ&#x;er taraftan vekalet aylÄąÄ&#x;ÄąnÄąn Ăśdenebilmesi için vekalet edenin asÄąlÄą atama Ĺ&#x;artlarÄąnÄą taĹ&#x;Äąma zorunluluÄ&#x;u bulunmaktadÄąr. YazÄą Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźne atanma koĹ&#x;ullarÄąnÄąn baĹ&#x;Äąnda 4 yÄąllÄąk fakĂźlte mezunu olma Ĺ&#x;artÄą bulunmaktadÄąr. Bu durumda lise mezunu olmanÄąz ve 4 yÄąllÄąk yĂźksekĂśÄ&#x;renim koĹ&#x;ulunu taĹ&#x;ÄąmadÄąÄ&#x;ÄąnÄąz için vekâlet ettiÄ&#x;iniz YazÄą Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź gĂśrevi ve bu vekalet gĂśreviniz nedeniyle tarafÄąnÄąza hiçbir Ăśdeme yapÄąlamaz. AyrÄąca vekaleten boĹ&#x; olan Evlendirme MemurluÄ&#x;u gĂśreviniz nedeniyle de bu gĂśrev için belirlenmiĹ&#x; zam ve tazminatlarÄąn BaĹ&#x; Katip Kadrosu için belirlenmiĹ&#x; zam ve tazminatlardan fazla olmamasÄą bu gĂśrev içinde tarafÄąnÄąza herhangi bir Ăśdeme yapÄąlmasÄąnÄą saÄ&#x;lamayacaÄ&#x;Äąndan, BaĹ&#x; Katiplik gĂśrevinize ek olarak yĂźrĂźttĂźÄ&#x;ĂźnĂźz YazÄą Ä°Ĺ&#x;leri MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź ve Evlendirme MemurluÄ&#x;u gĂśrevleri için Ĺ&#x;artlarÄąnÄą taĹ&#x;ÄąmadÄąÄ&#x;ÄąnÄąz ve vekaleten yĂźrĂźttĂźÄ&#x;ĂźnĂźz Evlendirme MemurluÄ&#x;u gĂśrevinin de asÄąl kadronuz zam ve tazminatlarÄąndan yĂźksek olmamasÄą nedeniyle hiçbir Ăśdemenin yapÄąlmamasÄą gerekir.

8 g $+ O $ h Çorum Belediyesi Unvan deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i sÄąnavÄąnÄą olmadan Ăśnce kiĹ&#x;i 2 yÄąllÄąk Ăśnlisans diplomasÄąnÄą kuruma ibraz ettiÄ&#x;i zaman intibak iĹ&#x;lemi nasÄąl olacak? ÇßnkĂź kiĹ&#x;i ilk kuruma iĹ&#x;e baĹ&#x;ladÄąÄ&#x;Äąnda 4 yÄąllÄąk lisans mezunu olarak 9/1 dereceden iĹ&#x;e baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;tÄą. Hâlbuki 2 yÄąllÄąk Ăśn lisans mezunu 10/2 dereceden iĹ&#x;e baĹ&#x;lar. KiĹ&#x;inin tahsilinde son diplomasÄą esas alÄąnacaÄ&#x;Äąndan personele verilen bu 2 kademe dondurulacak mÄą? Ä°ntibak iĹ&#x;lemi konusunda bilgi verilmesi hususunda cevabÄąnÄązÄą bekliyoruz.

:$9 g % # h Ä°lgili kiĹ&#x;i 4 yÄąllÄąk yĂźksekĂśÄ&#x;renim mezunu olarak gĂśreve baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;. Daha sonra 2 yÄąllÄąk yĂźksekĂśÄ&#x;renim bitirmiĹ&#x;. Bu durumda ilgili kiĹ&#x;inin sonradan bitirdiÄ&#x;i yĂźksekĂśÄ&#x;renim Ăśnceki yĂźksekĂśÄ&#x;renimine gĂśre hem Ăźst Ăśrenim sayÄąlmaz, hem de Ăźst dereceli ĂśÄ&#x;renim sayÄąlamaz. Yani bu kiĹ&#x;inin intibakÄą 657 36/12-d hĂźkĂźmleri çerçevesinde yapÄąlamayacaÄ&#x;Äą gibi, 36/D hĂźkĂźmlerine gĂśre de derece veya kademe verilemez. KiĹ&#x;inin ilk defa iĹ&#x;e girdiÄ&#x;i Ăźst ĂśÄ&#x;renim olan 4 yÄąllÄąk yĂźksekĂśÄ&#x;renimi esas alÄąnarak derecesinin baĹ&#x;langÄącÄą belirlenerek hizmetine ve derece yĂźkselme Ĺ&#x;artlarÄąnÄąn dĂźzenlendiÄ&#x;i 657 sayÄąlÄą Kanun’un 68’inci maddesi hĂźkĂźmlerine gĂśre derece yĂźkselmesi yapÄąlÄąr.

72

8 g $ h EyĂźp Belediyesi 05.05.2006 tarih ve 26159 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de, 2 sayÄąlÄą cetvel 10.grup 5.sÄąrada bulunan sayman 1.derece kadronun deÄ&#x;eri 135 puan. 1.derece ayniyat saymanÄą kadrosunda bulunan memurumuz var. Sayman ve Ayniyat SaymanÄą ifadeleri farklÄą olduÄ&#x;undan 55 puan verildi yani kiĹ&#x;i 17.grupta sayÄąldÄą. Ancak araĹ&#x;tÄąrmalarÄąmÄąz neticesinde 2005’de yayÄąnlanan ekte gĂśnderdiÄ&#x;im gĂśrĂźĹ&#x; yazÄąsÄąnÄą buldum. Ancak 2005’de yayÄąnlanan Resmi Gazete’ye atÄąf yapÄąyor. Bu doÄ&#x;ru mudur? Pek çok belediye Ăśzel hizmeti Ayniyat SaymanÄą için 55 vermiĹ&#x; durumda. Bu konuda gĂśrĂźĹ&#x;lerinizi rica ederim.

:$9 g % # h Bakanlar Kurulunun 2006/10344 SayÄąlÄą KararÄąn II sayÄąlÄą Cetvelde aĹ&#x;aÄ&#x;Äądaki yer alan kadro unvanlarÄąna ve belirtilen derece ve oranda Ăśzel hizmet tazminatÄąnÄąn Ăśdenmesi ĂśngĂśrĂźlmĂźĹ&#x;tĂźr. Bu hĂźkĂźmlere gĂśre 1. derecede gĂśrev yapan sayman kadrolarÄąnda gĂśrev yapanlara yĂźzde 135 Ăśzel hizmet tazminat oranÄąnÄąn esas alÄąnarak Ăśzel hizmet tazminatÄą Ăśdenmesi hĂźkĂźm altÄąna alÄąnmÄąĹ&#x;tÄąr. Cetvelde yer almayan ayniyat saymanlarÄą içinde bu kadronun 1.derecesinde gĂśrev yapan Ayniyat SaymanÄą kadrosunda bulunan memura da yĂźzde 135 oranÄą esas alÄąnarak Ăśzel hizmet tazminatÄą ĂśdenebileceÄ&#x;ini deÄ&#x;erlendiriyoruz.

GRUP-10

: 135

1)DiÄ&#x;er Ä°llerin Ä°l MĂźdĂźr YardÄąmcÄąsÄą

:1

2)Belediye BaĹ&#x;kan YardÄąmcÄąsÄą, Daire BaĹ&#x;kan YardÄąmcÄąsÄą (Belediyeler)

:1

3)EnstitĂź Sekreteri, Borsa Komiseri 4)BĂślge MĂźdĂźrĂź (Belediyeler), Ä°Ĺ&#x;letme MĂźdĂźrĂź, Ĺžirket MĂźdĂźrĂź ve bunlarÄąn yardÄąmcÄąlarÄą Ĺžube MĂźdĂźrĂź, MĂźdĂźr, Muhakemat MĂźdĂźrĂź, Sayman, BaĹ&#x;kan,

:1 :1

8 g 7 + 44 1 ( ( h EyĂźp Belediyesi 6 Ĺžubat 2011 tarihli ResmĂŽ Gazete’de yayÄąmlanan YĂźksek Ă–Ä&#x;renim Kredi ve Yurtlar Kurumu TeftiĹ&#x; Kurulu YĂśnetmeliÄ&#x;inde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair YĂśnetmelik, Madde 3 - AynÄą YĂśnetmeliÄ&#x;e aĹ&#x;aÄ&#x;Äądaki ek madde eklenmiĹ&#x;tir. “EK MADDE 1 - YĂźksek Ă–Ä&#x;renim Kredi ve Yurtlar Kurumunda bĂślge mĂźdĂźrĂź, daire baĹ&#x;kanÄą ve daha Ăźst gĂśrevlerde en az iki yÄąl sĂźre ile gĂśrev yapmÄąĹ&#x; olanlar aylÄąktan kesme dahil daha aÄ&#x;Äąr disiplin cezalan almamalarÄą Ĺ&#x;artÄąyla baĹ&#x;mĂźfettiĹ&#x;liÄ&#x;e veya mĂźfettiĹ&#x;liÄ&#x;e atanabilirlerâ€? denilmektedir. Bu dĂźzenleme ile belediyeler ve baÄ&#x;lÄą kuruluĹ&#x;larÄąnda da TeftiĹ&#x; Kurulu yĂśnetmeliklerine benzer hĂźkĂźmler koyarak MĂźfettiĹ&#x;lik kadrolarÄąna istedikleri personeli atayabilir mi?

:$9 g % # h Ă–ncelikle mer’i mevzuata gĂśre yayÄąnlanmÄąĹ&#x; ve yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e girmiĹ&#x; bir YĂśnetmelik deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;ini sorunuzda bizlerle paylaĹ&#x;mÄąĹ&#x;sÄąnÄąz. Bu deÄ&#x;iĹ&#x;iklik bahse konu kuruma ait Ăśzel bir dĂźzenlemedir. Bu yĂśnetmelik gerekçe gĂśsterilerek diÄ&#x;er kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄą da emsal teĹ&#x;kil etmesini gerekçe gĂśstererek idari gĂśrevlerden kariyer bir gĂśrev olan mĂźfettiĹ&#x;liÄ&#x;e atanmayÄą kolaylaĹ&#x;tÄąrmasÄą mĂźfettiĹ&#x;lik kariyerini bitirecektir. Kurumlar idari gĂśrevlerle kariyer gĂśrevleri bu açĹdan deÄ&#x;erlendirerek dĂźzenleme yapÄąlmasÄąnÄąn daha doÄ&#x;ru olacaÄ&#x;ÄąnÄą dĂźĹ&#x;ĂźnĂźyoruz. AyrÄąca her mĂźfettiĹ&#x;liÄ&#x;e atamada bu kÄąstas esas alÄąnamaz bu husus hem teftiĹ&#x; tĂźzĂźklerine hem de kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąnda danÄąĹ&#x;ma ve denetim gĂśrevi gibi nitelikli gĂśrevlerin ifa edilmesi hususunda kendilerine gĂśrev verilmiĹ&#x; teftiĹ&#x; kurullarÄąnÄąn gĂśrev ve niteliklerine uygun olmayacaktÄąr. Bu hususta mevzuatta deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapmak kurumlarÄąn takdirinde bulunmaktadÄąr.

8 g 1 , h Devlet MemurlarÄą Kanunu’nun 48/5’inci maddesinin TĂźrk Ceza Kanunu’nun 53’ßncĂź maddesinin 1’inci ve 2’nci fÄąkralarÄą karĹ&#x;ÄąsÄąndaki uygulamasÄą ile ilgili olarak verilecek olan deÄ&#x;erli gĂśrĂźĹ&#x;lerinizin yanÄąnda aĹ&#x;aÄ&#x;Äąda sunmuĹ&#x; bulunduÄ&#x;um konu ile ilgili olarak bilgi verirseniz çok sevinirim.

73

SORU-CEVAP HATTI BilindiÄ&#x;i Ăźzere. Mahalli Ä°dare Personelinin GĂśrevde YĂźkselme ve Unvan DeÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i YĂśnetmeliÄ&#x;inin 20/ç fÄąkrasÄąnda; Ä°stisnai memuriyette bulunan ve bu gĂśrevlerde daha evvel bulunmuĹ&#x; olanlarÄąn diÄ&#x;er Ĺ&#x;artlarÄą taĹ&#x;ÄąmalarÄą koĹ&#x;uluyla sÄąnavsÄąz olarak YĂśnetmelikte belirlenen uygun gĂśrevlere atanabileceÄ&#x;i hĂźkme baÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. Ancak, bu hĂźkmĂźn yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;Ăź DanÄąĹ&#x;tay Dava Daireleri Kurulunca durdurulmuĹ&#x;tur. BaĹ&#x;bakanlÄąk Personel Dairesi BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äą, konu ile ilgili bir gĂśrĂźĹ&#x;Ăźnde; istisnai memuriyet gĂśrevinde bulunan bir memurun 657/68’inci maddesinde geçen koĹ&#x;ullara haiz olmasÄą koĹ&#x;uluyla sÄąnavsÄąz bir Ĺ&#x;ekilde diÄ&#x;er gĂśrevlere atanabileceÄ&#x;i ve sÄąnavsÄąz sÄąnÄąf deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;inin yapÄąlabileceÄ&#x;i belirtilmiĹ&#x;tir. Bu baÄ&#x;lamda; GĂśrevde YĂźkselme ve Unvan DeÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i YĂśnetmeliÄ&#x;i’nin 20’nci maddesinin (ç) fÄąkrasÄąnÄąn yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;Ăź durdurulduÄ&#x;una gĂśre, Devlet Personel Dairesi BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn gĂśrĂźĹ&#x;leri arasÄąnda bir çeliĹ&#x;ki doÄ&#x;maktadÄąr. KiĹ&#x;isel dĂźĹ&#x;Ăźnceme gĂśre, istisnai bir memuriyette bulunan bir memurun 657/68-B koĹ&#x;ullarÄąnÄą taĹ&#x;ÄąmasÄą durumunda atamaya yetkili amir tarafÄąndan 657/76.maddesine gĂśre bir baĹ&#x;ka MĂźdĂźr kadrosuna atamasÄąnÄąn mĂźmkĂźn olduÄ&#x;u yĂśnĂźndedir. Atamaya yetkili amir istisnai gĂśrevde bulunan bir memuru baĹ&#x;ka bir gĂśreve atamasÄąna dair yasadaki yetkileri durdurulmamÄąĹ&#x;tÄąr. 657/76.madde hĂźkmĂź yĂźrĂźrlĂźkte olup, bu hĂźkĂźm; YĂśnetmelik hĂźkmĂźnĂźn yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;ĂźnĂźn durdurulmasÄą ile geçersiz sayÄąlamayacaÄ&#x;Äą inancÄąndayÄąm.

:$9 g % # h 657 sayÄąlÄą Kanun’un 68/B maddesinde 1-4 dereceli kadrolara atanma usul ve esasÄą belirlenmiĹ&#x;tir. Bu Ĺ&#x;artlarÄą taĹ&#x;Äąyan istisnai kadrodaki bir personelin 1-4 dereceli mĂźdĂźrlĂźk kadrolarÄąna atanmasÄąnda 657 sayÄąlÄą Kanun’a aykÄąrÄą bir uygulama olamayacaÄ&#x;ÄąnÄą sorunuzdaki paylaĹ&#x;tÄąÄ&#x;ÄąnÄąz kanaatiniz çerçevesinde mĂźmkĂźn olacaÄ&#x;ÄąnÄą deÄ&#x;erlendiriyoruz.

8 g 1 U ( h

AydÄąn Belediyesi Bilgi Ä°Ĺ&#x;lem Biriminde Bilgisayar Ä°Ĺ&#x;letmeni Kadrosuyla gĂśrev yapmaktayÄąm. Sizden bir gĂśrĂźĹ&#x; almak istiyorum. Kadro yapÄąlarÄąyla ilgili bazÄą haksÄązlÄąklar olduÄ&#x;unu dĂźĹ&#x;ĂźnĂźyorum. Ă–rneÄ&#x;in Makine Teknikeri, Teknik Ressam, Elektrik – Elektronik vb. Teknik liselerin bu bĂślĂźmlerinden mezun olan arkadaĹ&#x;larÄąmÄąz iĹ&#x;lerinin Ăśzellik arz etmesinden olacak herhalde THS kadrolarÄąna atanmÄąĹ&#x; ve kanun bunlara hak tanÄąmÄąĹ&#x;tÄąr. Bence zamanÄąnda bu kadrolarÄąn THS olarak ayrÄąlmasÄąnÄąn sebebi Ăźlkemizin o tarihlerde bu bĂślĂźmden mezun olan arkadaĹ&#x;larÄąn zor bulunmasÄąndan kaynaklandÄąÄ&#x;ÄądÄąr. Ancak bildiÄ&#x;iniz Ăźzere Bilgisayar Ä°Ĺ&#x;letmeni, Bilgisayar ProgramcÄąsÄą, Bilg. MĂźh. Gibi kadrolarÄąn hepsi GÄ°H sÄąnÄąfÄą kadrolardÄąr. EÄ&#x;er bir Ăśzellik aranÄąyorsa bu kadrolarda yukarÄąda belirttiÄ&#x;im arkadaĹ&#x;lar kadar Ăśzellik arz eden iĹ&#x;ler ve bilgi içeren arkadaĹ&#x;lardan oluĹ&#x;maktadÄąr. Hiçbir elektrikçi veya mak. teknikerinin bilgisayar programÄą yazdÄąÄ&#x;ÄąnÄą dĂźĹ&#x;ĂźnmĂźyorum. GeldiÄ&#x;imiz 2011 yÄąlÄąnda artÄąk bu tĂźr arkadaĹ&#x;larÄąmÄązÄąn da ihtiyaç olduÄ&#x;unu ve bu meslek grubunun da Ăśzellik arz ettiÄ&#x;ini kabul etmek gerekmektedir. GĂśrĂźĹ&#x;leriniz nedir? AyrÄąca kanuni yĂśnden Bilgisayar Ä°Ĺ&#x;letmeni, Bilgisayar ProgramcÄąsÄą gibi GÄ°H sÄąnÄąfÄą kadrolarÄąnÄąn THS’da deÄ&#x;erlendirilmesi için nasÄąl bir giriĹ&#x;imde bulunabiliriz?

:$9 g % # h BilindiÄ&#x;i Ăźzere 657 sayÄąlÄą Kanunu’nun temel ilkelerinden biri de sÄąnÄąflandÄąrma ilkesidir. Bu temel ilke esas alÄąnarak da kamu hizmet ve gĂśrevleri on hizmet sÄąnÄąfÄąna ayrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. Ancak kamu hizmetlerinin yĂźrĂźtĂźlmesinde gĂśrev alan kamu personelinin gĂśrev tanÄąmlarÄąnÄąn yapÄąlmamÄąĹ&#x; olmasÄą uygulamada bĂźyĂźk eksikliktir. Bu hususta kadrolarÄąn belirlenmesinde kurumsal olarak kendilerine gĂśrev verilmiĹ&#x; Devlet Personel BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äą, Maliye BakanlÄąÄ&#x;Äą ve İçiĹ&#x;leri BakanlÄąklarÄąna gĂśrĂźĹ&#x; ve Ăśnerilerinizin iletilmesi halinde yapÄąlacak mevzuat çalÄąĹ&#x;malarÄąnda esas alÄąnacak deÄ&#x;erlendirmelerinizi bu kurumlara iletebilirsiniz.

8 g 8*, 1 U( ! h ZabÄąta MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźnde her tĂźrlĂź iĹ&#x; ve iĹ&#x;lemlerde ZabÄąta GĂśrevlisi olarak iĹ&#x;çi kadrosunda bulunan personel çalÄąĹ&#x;tÄąrabilir miyiz? Bu konuda BaĹ&#x;kanlÄąk Oluru ile gĂśrevlendirme yapÄąlabilir mi?

74

ZabÄąta memurlarÄąna aylÄąk maktu fazla çalÄąĹ&#x;ma Ăźcreti veriliyor. ZabÄątada iĹ&#x;çi personel çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmasÄą mĂźmkĂźn ise bu Ăźcret iĹ&#x;çi bordrolarÄąnda sosyal yardÄąm baĹ&#x;lÄąÄ&#x;Äąnda Ăśdenebilir mi ? Bu konu ile ilgili birçok belediye ile gĂśrĂźĹ&#x;tĂźm ancak net bir cevap alamadÄąm. Konu hakkÄąndaki gĂśrĂźĹ&#x;leriniz nelerdir?

:$9 g % # h BilindiÄ&#x;i Ăźzere Anayasa’nÄąn 128’inci maddesinde kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn asli ve sĂźrekli hizmetleri devlet memurlarÄąna gĂśrdĂźrĂźlme zorunluluÄ&#x;u bulunmaktadÄąr. ZabÄąta hizmetleri ve kolluk hizmetleri kurumlarÄąn asli ve sĂźrekli hizmetleri arasÄąnda bulunmaktadÄąr. Buna gĂśre iĹ&#x;çi kadrosunda gĂśrev yapanlara hiçbir Ĺ&#x;ekilde zabÄąta hizmetleri gĂśrevi verilemez. Verilmesi halinde bu gĂśrevlendirmeyi yapanlarÄąn sorumluÄ&#x;u bulunmaktadÄąr. AyrÄąca usulsĂźz yapÄąlan bu tĂźr gĂśrevlendirmelere hiçbir ayni veya nakdi veya sosyal bir Ăśdeme yapÄąlamaz.

8 g $ ?, 7 ! h Ben 1999 yÄąlÄąndan beri ßç dĂśnemdir belde Belediye BaĹ&#x;kanÄąyÄąm. Sosyal gĂźvenlik sigortasÄą olarak emekli sandÄąÄ&#x;Äąna kayÄątlÄąyÄąm. Emekli sandÄąÄ&#x;Äą gĂśstergem 1/3’dĂźr. Ancak yeĹ&#x;il pasaport alamÄąyorum. YanÄąmda çalÄąĹ&#x;an memur yeĹ&#x;il pasaport alÄąrken ben Belediye BaĹ&#x;kanÄą olarak alamÄąyorum. Pasaport dairesi memur olmadÄąÄ&#x;ÄąmÄązÄą sĂśylĂźyor. LĂźtfen konuyla ilgili bilgi verir misiniz?

:$9 g % # h DeÄ&#x;erli BaĹ&#x;kanÄąm, bilindiÄ&#x;i Ăźzere Belediye BaĹ&#x;kanlarÄą kamu gĂśrevlisi statĂźsĂźnde olup, 657 sayÄąlÄą Kanun’a tabi memur statĂźsĂźnde deÄ&#x;ildir. Belediye BaĹ&#x;kanlarÄąnÄąn sosyal gĂźvenlikleri açĹsÄąndan memurlarÄąn tabi olduklarÄą 5434 sayÄąlÄą Emekli SandÄąÄ&#x;Äą Kanunu’na tabi olabilecekler, ancak bu demek deÄ&#x;il ki memurlarÄąn tĂźm sahip olduklarÄą haklara Belediye BaĹ&#x;kanlarÄą da sahip olacaktÄąr. Bu hakkÄąn Belediye BaĹ&#x;kanlarÄąna da saÄ&#x;lanmasÄą mevzuatta yapÄąlacak bir deÄ&#x;iĹ&#x;iklikle mĂźmkĂźn olabilir.

8 g , , 8 h ! " Ä°lk defa memuriyete giriĹ&#x; tarihi (10.09.1992) - ayrÄąlÄąĹ&#x; tarihi (10.09.1997), uzman çavuĹ&#x; olarak gĂśrev sĂźresi sigortalÄą iĹ&#x;e giriĹ&#x; tarihi (02.05.1999) - ayrÄąlÄąĹ&#x; tarihi (09.07.2003). Ä°kinci defa memuriyete giriĹ&#x; tarihi (14.11.2010) - Kdz.EreÄ&#x;li Belediyesi. Bu bilgilere gĂśre normal 18 aylÄąk askerlik hizmeti izin hesaplamasÄąnda hizmet yÄąlÄąnÄą etkiler mi? (ĂśdemiĹ&#x; veya ĂśdememiĹ&#x; olmasÄą) DÄąĹ&#x;arÄąda çalÄąĹ&#x;mÄąĹ&#x; olduÄ&#x;u sigortalÄąlÄąk veya BaÄ&#x;kurluluk sĂźreleri yÄąllÄąk izin hesaplamasÄąnda hizmet yÄąlÄąnÄą etkiler mi? (memuriyetten Ăśnce veya sonra olmasÄą)

:$9 g % # h Bu kiĹ&#x;i gĂśreve baĹ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą gĂźnden itibaren yÄąllÄąk izin hak eder. Bu kiĹ&#x;inin sosyal gĂźvenlik primini Ăśdemesi veya Ăśdememesi hiç fark etmeden askerlik sĂźresi de yÄąllÄąk izin verilmesinde esas alÄąnÄąr. Ă–zel sektĂśrdeki hizmetlerinin ise yÄąllÄąk izin verilmesinde deÄ&#x;erlendirilebilmesi için bu hizmetlerin kazanÄąlmÄąĹ&#x; hak aylÄąk derecesinin belirlenmesinde deÄ&#x;erlendirilen hizmet kadarÄą deÄ&#x;erlendirilir. KazanÄąlmÄąĹ&#x; hak aylÄąÄ&#x;Äąnda deÄ&#x;erlendirilecek Ăśzel sektĂśr hizmetleri ise 657 sayÄąlÄą Kanun’un 36/C1,2,3,4,5 ve altÄąncÄą alt bentlerinde dĂźzenlenmiĹ&#x;tir.

8 g ,+ h #$ % & ' & Ä°Ĺ&#x;çilerimizden bir personel kanser hastasÄą olup, yĂźzde 60 iĹ&#x; gĂśremezlik raporu almÄąĹ&#x;tÄąr. Emeklilik iĹ&#x;lemleri hakkÄąnda bilgi alabilir miyim? AyrÄąca bu Ĺ&#x;ekilde emekli olduÄ&#x;unda kÄądem tazminatÄą alabilecek mi?

:$9 g ! " # h ( $ % & ' & ) *! ' + , 5510 sayÄąlÄą Sosyal Sigortalar ve Genel SaÄ&#x;lÄąk SigortasÄą Kanunu’nun “malul sayÄąlmaâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 25’inci maddesine gĂśre, “sigortalÄąnÄąn veya iĹ&#x;verenin talebi Ăźzerine Kurumca yetkilendirilen saÄ&#x;lÄąk hizmeti sunucularÄąnÄąn saÄ&#x;lÄąk kurullarÄąnca usulĂźne uygun dĂźzenlenecek raporlar ve dayanaÄ&#x;Äą tÄąbbĂŽ belgelerin incelenmesi sonucu, 4’ßncĂź maddenin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (a) ve (b) bentleri kapsamÄąndaki sigortalÄąlar için çalÄąĹ&#x;ma gĂźcĂźnĂźn veya iĹ&#x; kazasÄą veya meslek hastalÄąÄ&#x;Äą sonucu meslekte kazanma gĂźcĂźnĂźn en az yĂźzde 60’ĹnÄą, (c) bendi kapsamÄąndaki sigortalÄąlar için çalÄąĹ&#x;ma gĂźcĂźnĂźn en az yĂźzde 60’ĹnÄą veya vazifelerini yapamayacak Ĺ&#x;ekilde meslekte kazanma gĂźcĂźnĂź kaybettiÄ&#x;i Kurum SaÄ&#x;lÄąk Kurulunca tespit edilen sigortalÄą, malĂťl sayÄąlÄąr.â€?

75

SORU-CEVAP HATTI

Aynı Kanun’un “malullük sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları” başlıklı 26’ncı maddesine göre, “malûllük sigortasından sigortalılara sağlanan hak, malûllük aylığı bağlanmasıdır. Sigortalıya malûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının; a) 25’inci maddeye göre malûl sayılması, b) En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması, c) Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması, halinde malûllük aylığı bağlanır.” Yukarıda yer alan yasal düzenleme ışığında, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi çalışan işçinizin sağlık hizmeti sunucusundan almış olduğu iş göremezlik raporunun öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun olarak düzenlenmiş olması gerekmektedir. Ancak, bu şekilde düzenlenen rapor sonucu çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiği Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca tespit edilmesi halinde, 4/1-a sigortalısı malul sayılabilecektir. Malul sayıldıktan sonra malullük aylığı bağlanabilmesi için de, ikinci şart en az 10 yıldan beri sigortalı bulunup 1800 gün uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminin bildirilmiş olması, üçüncü şart ise maluliyet nedeniyle sigortalının işyerinden ayrılarak Sosyal Güvenlik Kurumuna yazılı talepte bulunması zorunludur. Sorunuzun ikinci bölümü ile ilgili olarak; Mülga 1475 sayılı İş Kanunu’nun (eski İş Kanunu) 14’üncü maddesine (halen yürürlükte) göre, “ Bu Kanun’a (4857 sayılı İş Kanunu-yeni İş Kanunu) tabi işçilerin hizmet akitlerinin; 1.İşveren tarafından bu Kanun’un 17’nci maddesinin II numaralı bendinde (4857 sayılı İş Kanunu’ndaki karşılığı 25’inci maddesinin II numaralı bendinde) gösterilen sebepler dışında, 2.İşçi tarafından bu Kanun’un 16’ncı maddesi (4857 sayılı İş Kanunu’ndaki karşılığı 24’üncü maddesi ) uyarınca, 3.Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla, 4.Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla, 5. 506 sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanun’un Geçici 81’inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.”

76

MĂźlga 1475 sayÄąlÄą Kanun’un 14’ßncĂź maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (4) numaralÄą bendine gĂśre; iĹ&#x;çinin kÄądem tazminatÄąndan yararlanabilmek için Ĺ&#x;u koĹ&#x;ullarÄąn birlikte gerçekleĹ&#x;mesi gerekir: a) Ä°Ĺ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesi sona erdirilmeli, b) Sona erdirme baÄ&#x;lÄą bulunulan sosyal gĂźvenlik kurumlarÄąndan yaĹ&#x;lÄąlÄąk, emeklilik, malullĂźk aylÄąÄ&#x;Äą ya da toptan Ăśdeme amacÄąyla yapÄąlmalÄą, c) AylÄąk ya da toptan Ăśdemeye hak kazandÄąÄ&#x;ÄąnÄą ve ilgili kurum ya da sandÄąklara bu amaçla baĹ&#x;vurduÄ&#x;unu belgelemeli, d) AylÄąk ya da toptan Ăśdemede bulunacak kurum ya da sandÄąklar yasayla kurulmuĹ&#x; olmalÄą ve iĹ&#x;çi bu kurum ve sandÄąklara baÄ&#x;lÄą bulunmalÄądÄąr. Yasayla kurulu kurum ve sandÄąklar kapsamÄąna; Emekli SandÄąÄ&#x;Äą, Sosyal Sigortalar Kurumu, BaÄ&#x;-Kur ve 506 sayÄąlÄą Kanun’un Geçici 20’nci maddesinde belirtilen bankalar, sigorta ve reasĂźrans Ĺ&#x;irketleri, ticaret odalarÄą, sanayi odalarÄą, borsalar ye da bunlarÄąn oluĹ&#x;turduklarÄą birlikler tarafÄąndan kurulmuĹ&#x; bulunan sandÄąklar girmektedir. 16.05.2006 tarihli 5502 sayÄąlÄą Sosyal GĂźvenlik Kurumu Kanunu ile Ăśz konusu sosyal gĂźvenlik kuruluĹ&#x;larÄą Sosyal GĂźvenlik Kurumuna devredilmiĹ&#x;tir. Sonuç olarak, iĹ&#x;çinizin malullĂźk nedeniyle malullĂźk aylÄąÄ&#x;Äą almak amacÄąyla iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesini sona erdirmesi durumunda kÄądem tazminatÄąna hak kazanÄąlacaktÄąr.

8 g , +& " 1 , h Belediye baĹ&#x;kanÄą, iĹ&#x;çileri re’sen izne çĹkartabilir mi?

:$9 g ! " # h ( $ % & ' & ) *! ' + , 4857 sayÄąlÄą Ä°Ĺ&#x; Kanunu’nun “yÄąllÄąk Ăźcretli izin hakkÄą ve izin sĂźreleriâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 53’ßncĂź maddesine gĂśre, iĹ&#x;yerinde iĹ&#x;e baĹ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą gĂźnden itibaren, deneme sĂźresi de içinde olmak Ăźzere, en az bir yÄąl çalÄąĹ&#x;mÄąĹ&#x; olan iĹ&#x;çilere yÄąllÄąk Ăźcretli izin verilir. YÄąllÄąk Ăźcretli izin hakkÄąndan vazgeçilemez. Kanun’un “yÄąllÄąk Ăźcretli izne hak kazanma ve izni kullanma dĂśnemiâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 54’ßncĂź maddesine gĂśre, iĹ&#x;çi her hizmet yÄąlÄąna karĹ&#x;ÄąlÄąk, yÄąllÄąk iznini gelecek hizmet yÄąlÄą içinde kullanÄąr. Kanun’un “yÄąllÄąk Ăźcretli iznin uygulanmasÄąâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 56’ncÄą maddesine gĂśre, yÄąllÄąk Ăźcretli izin iĹ&#x;veren tarafÄąndan bĂślĂźnemez. Bu iznin iĹ&#x;veren tarafÄąndan sĂźrekli bir Ĺ&#x;ekilde verilmesi zorunludur. Ancak, izin sĂźreleri, taraflarÄąn anlaĹ&#x;masÄą ile bir bĂślĂźmĂź on gĂźnden aĹ&#x;aÄ&#x;Äą olmamak Ăźzere en çok ßçe bĂślĂźnebilir. Ä°Ĺ&#x;veren tarafÄąndan yÄąl içinde verilmiĹ&#x; bulunan diÄ&#x;er Ăźcretli ve Ăźcretsiz izinler veya dinlenme ve hastalÄąk izinleri yÄąllÄąk izne mahsup edilemez. YÄąllÄąk Ăźcretli izinleri iĹ&#x;yerinin kurulu bulunduÄ&#x;u yerden baĹ&#x;ka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmalarÄą ve bu hususu belgelemeleri koĹ&#x;ulu ile gidiĹ&#x; ve dĂśnĂźĹ&#x;lerinde yolda geçecek sĂźreleri karĹ&#x;Äąlamak Ăźzere iĹ&#x;veren toplam dĂśrt gĂźne kadar Ăźcretsiz izin vermek zorundadÄąr. Ä°Ĺ&#x;veren, iĹ&#x;yerinde çalÄąĹ&#x;an iĹ&#x;çilerin yÄąllÄąk Ăźcretli izinlerini gĂśsterir izin kayÄąt belgesi tutmak zorundadÄąr. Kanun’un “yÄąllÄąk izin Ăźcretiâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 57’nci maddesine gĂśre, iĹ&#x;veren, yÄąllÄąk Ăźcretli iznini kullanan her iĹ&#x;çiye, yÄąllÄąk izin dĂśnemine iliĹ&#x;kin Ăźcretini ilgili iĹ&#x;çinin izine baĹ&#x;lamasÄąndan Ăśnce peĹ&#x;in olarak Ăśdemek veya avans olarak vermek zorundadÄąr. 03.03.2004 tarihli ve 25391 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanan ve 4857 sayÄąlÄą Kanun’un 60’ĹncÄą maddesine dayanÄąlarak hazÄąrlanan YÄąllÄąk Ăœcretli Ä°zin YĂśnetmeliÄ&#x;i hĂźkmĂźne gĂśre, iĹ&#x;veren veya iĹ&#x;veren vekilleri iĹ&#x;yerinde yĂźrĂźtĂźlen iĹ&#x;lerin nitelik ve Ăśzelliklerine gĂśre, yÄąllÄąk Ăźcretli izinlerin, her yÄąlÄąn belli bir dĂśneminde veya dĂśnemlerinde verileceÄ&#x;ini tayin edebilir. Bunu iĹ&#x;yerinde ilan eder. Ä°Ĺ&#x;çi hak ettiÄ&#x;i yÄąllÄąk Ăźcretli iznini, kullanmak istediÄ&#x;i zamandan en az bir ay Ăśnce iĹ&#x;verene yazÄąlÄą olarak bildirir. Ä°zin kurulu veya iĹ&#x;veren, iĹ&#x;çinin istediÄ&#x;i izin kullanma tarihi ile baÄ&#x;lÄą deÄ&#x;ildir. Ancak, izin sÄąra ve nĂśbetleĹ&#x;mesini gĂśstermek Ăźzere sĂśz konusu kurulca dĂźzenlenecek çizelgeler iĹ&#x;çinin talebi ve iĹ&#x; durumu dikkate alÄąnarak hazÄąrlanÄąr. AynÄą tarihe rastlayan izin isteklerinde; iĹ&#x;yerindeki kÄądem ve bir Ăśnceki yÄąl iznini kullandÄąÄ&#x;Äą tarih dikkate alÄąnarak Ăśncelikler belirlenir. YukarÄąda yer alan mevzuat ÄąĹ&#x;ÄąÄ&#x;Äąnda, iĹ&#x;veren/iĹ&#x;veren vekili sÄąfatÄą ile belediye baĹ&#x;kanÄą çalÄąĹ&#x;tÄąrdÄąklarÄą iĹ&#x;çilerin yÄąllÄąk izin dĂśnemlerini belirleyip kullandÄąrma yetkisine haiz olduÄ&#x;u deÄ&#x;erlendirilmektedir.

8 g 8 , " U( ( h $ # ' . & ' & /& 5 puanlÄąk SGK indirimi konusunda SayÄąĹ&#x;tay BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äąndan sorgu çĹkartÄąldÄą, nasÄąl bir yol izlememiz gerekir, yani kesinti yapÄąlmalÄą mÄąydÄą?

77

SORU-CEVAP HATTI :$9 g ! " # h ( $ % & ' & ) *! ' + , 5510 sayÄąlÄą Sosyal Sigortalar ve Genel SaÄ&#x;lÄąk SigortasÄą Kanunu’nun “prim oranlarÄą ve devlet katkÄąsÄąâ€? baĹ&#x;lÄąÄ&#x;ÄąnÄą taĹ&#x;Äąyan 81’inci maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn 15.05.2008 tarihli 5763 sayÄąlÄą Kanunu’nun 24’ßncĂź maddesiyle ilave edilen (Äą) bendi “ Bu Kanun’un 4’ßncĂź maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (a) bendi kapsamÄąndaki sigortalÄąlarÄą çalÄąĹ&#x;tÄąran Ăśzel sektĂśr iĹ&#x;verenlerinin, bu maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (a) bendine gĂśre malullĂźk, yaĹ&#x;lÄąlÄąk ve ĂślĂźm sigortalarÄą primlerinden, iĹ&#x;veren hissesinin beĹ&#x; puanlÄąk kÄąsmÄąna isabet eden tutar Hazinece karĹ&#x;ÄąlanÄąr. Ä°Ĺ&#x;veren hissesine ait primlerin Hazinece karĹ&#x;Äąlanabilmesi için, iĹ&#x;verenlerin çalÄąĹ&#x;tÄąrdÄąklarÄą sigortalÄąlarla ilgili olarak bu Kanun uyarÄąnca aylÄąk prim ve hizmet belgelerinin yasal sĂźresi içerisinde Sosyal GĂźvenlik Kurumuna vermeleri, sigortalÄąlarÄąn tamamÄąna ait sigorta primlerinin sigortalÄą hissesine isabet eden tutarÄą ile Hazinece karĹ&#x;Äąlanmayan iĹ&#x;veren hissesine ait tutarÄą yasal sĂźresinde Ăśdemeleri, Sosyal GĂźvenlik Kurumuna prim, idari para cezasÄą ve bunlara iliĹ&#x;kin gecikme cezasÄą ve gecikme zammÄą borcu bulunmamasÄą Ĺ&#x;arttÄąr.â€? ile Ăśzel sektĂśr iĹ&#x;verenleri açĹsÄąndan Ăśnemli sayÄąlabilecek bir teĹ&#x;vik uygulamasÄą 01.10.2008 tarihinde yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e konulmuĹ&#x; idi. Bu teĹ&#x;vik hĂźkmĂź, sigortalÄąnÄąn prime esas kazancÄąnÄąn yĂźzde 20’si olan uzun vadeli sigorta kollarÄą (malullĂźk, yaĹ&#x;lÄąlÄąk ve ĂślĂźm) prim oranÄąndan yĂźzde 11 oranÄąna isabet eden iĹ&#x;veren hissesinin 5 puanlÄąk kÄąsmÄąnÄą içeren prim tutarÄąnÄąn Hazinece karĹ&#x;ÄąlanmasÄąnÄą karĹ&#x;ÄąlamaktadÄąr. SĂśz konusu teĹ&#x;vikten yararlanabilmek için; Ăśzel sektĂśr iĹ&#x;vereni olmak, 4/1-a kapsamÄąnda (bir baĹ&#x;ka deyiĹ&#x;le, eski SSK sigortalÄąlarÄą) sigortalÄą çalÄąĹ&#x;tÄąrmak, aylÄąk prim ve hizmet belgelerini yasal sĂźre içerisinde SGK’ ye gĂśndermek, bu belgeler karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äą primleri yasal sĂźre içerisinde Ăśdemek, SGK’ ye prim, idari para cezasÄą, gecikme cezasÄą ve zammÄą borcu bulunmamak/borcu taksitlendirilmek/borcu yapÄąlandÄąrmak koĹ&#x;ullarÄą Ĺ&#x;arttÄąr. TeĹ&#x;vikten yararlanma Ĺ&#x;artlarÄąnÄąn varlÄąÄ&#x;Äą halinde Hazine tarafÄąndan karĹ&#x;Äąlanan 5 puanlÄąk indirim karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äąna isabet eden prim tutarÄąnÄąn, ihaleli iĹ&#x; alan iĹ&#x;verenler açĹsÄąndan hak ediĹ&#x; Ăśdemelerinde indirim konusu yapÄąlÄąp yapÄąlmayacaÄ&#x;Äą veya yapÄąlacaksa hangi Ĺ&#x;artlar altÄąnda yapÄąlabileceÄ&#x;i tereddĂźt konusu idi. Kesintinin yapÄąlÄąp yapÄąlmayacaÄ&#x;Äą konusu yasada dĂźzenlenmemesine raÄ&#x;men 22.08.2009 tarih ve 27327 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanan Kamu Ä°hale Genel TebliÄ&#x;i’nin 78.23.1. maddesinde dĂźzenlenmiĹ&#x;tir. Buna gĂśre;“ihale dokĂźmanÄąnda personel sayÄąsÄąnÄąn belirlendiÄ&#x;i ve haftalÄąk çalÄąĹ&#x;ma saatlerinin tamamÄąnÄąn idare için kullanÄąldÄąÄ&#x;Äą tĂźm hizmet alÄąmÄą ihalelerinde, teklifler Hazine tarafÄąndan karĹ&#x;Äąlanacak olan iĹ&#x;veren sigorta primi tutarÄą dikkate alÄąnmadan, iĹ&#x;veren paylarÄą Ăźzerinden hesaplanarak sunulacak ve deÄ&#x;erlendirilecektir. Bu çerçevede, fiyat farkÄą hesaplanmasÄą ĂśngĂśrĂźlen ihalelerde sĂśzleĹ&#x;menin yĂźrĂźtĂźlmesi aĹ&#x;amasÄąnda, yĂźklenicinin yukarÄąda anÄąlan kanun hĂźkmĂź (5510 sayÄąlÄą kanun 81/(Äą) bendi hĂźkmĂź kastedilmektedir) uyarÄąnca prim teĹ&#x;vikinden yararlanmasÄą halinde 4734 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale Kanunu’na GĂśre Ä°halesi YapÄąlacak Olan Hizmet AlÄąmlarÄąna Ä°liĹ&#x;kin Fiyat FarkÄą HesabÄąnda Uygulanacak EsaslarÄąn 8’inci maddesinde yer alan, “b) Ä°hale (son teklif verme) tarihi itibarÄąyla iĹ&#x;veren tarafÄąndan karĹ&#x;Äąlanacak olan sosyal sigorta primi ve iĹ&#x;sizlik sigortasÄą primine iliĹ&#x;kin toplam tutarda; asgari Ăźcret deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i veya sigorta primi alt sÄąnÄąr deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i ile prim oranlarÄą deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i gibi sebeplerle meydana gelecek fark, 506 sayÄąlÄą Kanun gereÄ&#x;ince iĹ&#x;veren nam ve hesabÄąna Hazinece yapÄąlacak olan Ăśdemeler de dikkate alÄąnmak suretiyle bu esaslarÄąn 7’nci maddesi uygulanmaksÄązÄąn Ăśdenir veya kesilir.â€? hĂźkmĂź gereÄ&#x;ince, Hazine tarafÄąndan karĹ&#x;Äąlanan prim tutarÄą, idare tarafÄąndan yĂźklenicinin hak ediĹ&#x;inden kesilecektir.â€? Bu dĂźzenleme ile yĂźklenici 5 puanlÄąk SGK prim indiriminden yararlanÄąyorsa Hazine tarafÄąndan karĹ&#x;Äąlanan prim tutarÄą, idarece hak ediĹ&#x;ten kesilmesi ĂśngĂśrĂźlmĂźĹ&#x;tĂź. Konu yargÄąya intikal etmiĹ&#x;, Ankara Asliye Ä°kinci Ticaret Mahkemesi (T.14.07.2010, E.2009/193, K.2010/441) verdiÄ&#x;i kararda â€œâ€ŚDavacÄą Ĺ&#x;irket 5510 sayÄąlÄą Kanun’un yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;Ăźnden itibaren bu Kanun gereÄ&#x;ince 5 puanlÄąk indirimleri uygulamak suretiyle sigorta primlerini tahakkuk ettirmiĹ&#x; ve ĂśdemiĹ&#x;tir. Ancak, davalÄą idare davacÄąnÄąn sĂśz konusu prim indirimlerini hakediĹ&#x;lerinden kesmiĹ&#x; bulunmaktadÄąr. Oysa davacÄą yĂźklenici 5510 sayÄąlÄą Kanun gereÄ&#x;ince yapÄąlan indirimleri davalÄą idareden almamÄąĹ&#x; olup Hazinenin saÄ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą bir indirim sĂśz konusudur. YaptÄąÄ&#x;Äą bu iĹ&#x;lem, ne sĂśzleĹ&#x;mede geçen fiyat farkÄą talebidir, ne de idareden alacaÄ&#x;Äą sĂśzleĹ&#x;me bedeline ek bir taleptir. Sadece sigorta Ăśdemelerinde devletin saÄ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą bir ek katkÄądÄąr. Sigorta primlerini Ăśdemeyi ĂźstlenmiĹ&#x; olan yĂźklenici, kendi sorumluluÄ&#x;unu yerine getirirken ve bu arada devletin saÄ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą bu katkÄądan yararlanÄąrken bunun idareye geçirilmesi yerinde deÄ&#x;ildir. ÇßnkĂź davacÄąnÄąn saÄ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą bu katkÄą nedeniyle davalÄą idarenin sorumluluÄ&#x;u artmadÄąÄ&#x;Äą gibi‌.. Bu nedenle davalÄą idarece yapÄąlan kesintinin yerinde olmadÄąÄ&#x;Ĺ‌â€? hususlarÄąna yer vermiĹ&#x;tir. 20.04.2011 tarih ve 27911 sayÄąlÄą Resmi Gazete’de yayÄąmlanan Kamu Ä°hale Genel TebliÄ&#x;inde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair TebliÄ&#x;in 20’nci maddesi ile TebliÄ&#x;in “78.23â€?. maddesinde yapÄąlan deÄ&#x;iĹ&#x;iklikle sĂśz konusu prim kesintisine son verilmiĹ&#x;tir. Son verilme dayanaÄ&#x;Äą da, 5510 sayÄąlÄą Kanun’un 81/Äą maddesinde yapÄąlan dĂźzenlemedir. Buna gĂśre, 5510 sayÄąlÄą Sosyal Sigortalar ve Genel SaÄ&#x;lÄąk SigortasÄą Kanunu’nun 81’inci maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (Äą) bendin-

78

de yer alan; â€œĂśzel sektĂśr iĹ&#x;verenlerinin, malullĂźk, yaĹ&#x;lÄąlÄąk ve ĂślĂźm sigortalarÄą primlerinden, iĹ&#x;veren hissesinin beĹ&#x; puanlÄąk kÄąsmÄąna isabet eden tutarÄą Hazinece karĹ&#x;ÄąlanÄąr. Bu fÄąkra hĂźkĂźmleri Kamu idareleri iĹ&#x;yerleri ile bu Kanun’a gĂśre sosyal gĂźvenlik destek primine tabi çalÄąĹ&#x;anlar ve yurt dÄąĹ&#x;Äąnda çalÄąĹ&#x;an sigortalÄąlar hakkÄąnda uygulanmaz.â€? hĂźkmĂź, 6111 sayÄąlÄą Kanun’un 38’inci maddesi ile deÄ&#x;iĹ&#x;tirilmiĹ&#x; ve bu bent hĂźkĂźmlerinin; 08/09/1983 tarihli ve 2886 sayÄąlÄą Devlet Ä°hale Kanunu ile 04/01/2002 tarihli ve 4734 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale Kanunu kapsamÄąndaki alÄąm ve yapÄąm iĹ&#x;leri ve 4734 sayÄąlÄą Kanun’dan istisna olan alÄąm ve yapÄąm iĹ&#x;leri ile uluslararasÄą anlaĹ&#x;ma hĂźkĂźmlerine istinaden yapÄąlan alÄąm ve yapÄąm iĹ&#x;lerine iliĹ&#x;kin iĹ&#x;yerleri ve bu Kanun’a gĂśre sosyal gĂźvenlik destek primine tabi çalÄąĹ&#x;anlar ile yurt dÄąĹ&#x;Äąnda çalÄąĹ&#x;an sigortalÄąlar hakkÄąnda uygulanmayacaÄ&#x;Äą ve bu dĂźzenlemenin 01/03/2011 tarihinden itibaren yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e gireceÄ&#x;i hĂźkme baÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. Bu çerçevede; a) Ä°hale dokĂźmanÄąnda personel sayÄąsÄąnÄąn belirlendiÄ&#x;i ve haftalÄąk çalÄąĹ&#x;ma saatlerinin tamamÄąnÄąn idare için kullanÄąldÄąÄ&#x;Äą fiyat farkÄą hesaplanmasÄą ĂśngĂśrĂźlen hizmet alÄąmÄą ihalelerinde, sĂśzleĹ&#x;menin yĂźrĂźtĂźlmesi aĹ&#x;amasÄąnda, yĂźklenicinin yukarÄąda anÄąlan Kanun hĂźkmĂź uyarÄąnca 01/03/2011 tarihinden Ăśnceki dĂśnemlere ait prim Ăśdemelerinde iĹ&#x;veren hissesinin beĹ&#x; puanlÄąk kÄąsmÄąna isabet eden tutarÄąn Hazinece karĹ&#x;ÄąlanmasÄą uygulamasÄąndan yararlanmasÄą halinde, 4734 sayÄąlÄą Kamu Ä°hale Kanunu’na GĂśre Ä°halesi YapÄąlacak Olan Hizmet AlÄąmlarÄąna Ä°liĹ&#x;kin Fiyat FarkÄą HesabÄąnda Uygulanacak EsaslarÄąn 8’inci maddesinde yer alan, “b) Ä°hale (son teklif verme) tarihi itibarÄąyla iĹ&#x;veren tarafÄąndan karĹ&#x;Äąlanacak olan sosyal sigorta primi ve iĹ&#x;sizlik sigortasÄą primine iliĹ&#x;kin toplam tutarda; asgari Ăźcret deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i veya sigorta primi alt sÄąnÄąr deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i ile prim oranlarÄą deÄ&#x;iĹ&#x;ikliÄ&#x;i gibi sebeplerle meydana gelecek fark, 506 sayÄąlÄą Kanun gereÄ&#x;ince iĹ&#x;veren nam ve hesabÄąna Hazinece yapÄąlacak olan Ăśdemeler de dikkate alÄąnmak suretiyle bu esaslarÄąn 7’nci maddesi uygulanmaksÄązÄąn Ăśdenir veya kesilir.â€? hĂźkmĂź gereÄ&#x;ince, Hazine tarafÄąndan karĹ&#x;Äąlanan prim tutarÄą, idare tarafÄąndan yĂźklenicinin hakediĹ&#x;inden kesilecektir. b) Ä°hale dokĂźmanÄąnda personel sayÄąsÄąnÄąn belirlendiÄ&#x;i ve haftalÄąk çalÄąĹ&#x;ma saatlerinin tamamÄąnÄąn idare için kullanÄąldÄąÄ&#x;Äą hizmet alÄąmlarÄą dahil bĂźtĂźn hizmet alÄąmlarÄąnda yukarÄąda anÄąlan Kanun hĂźkmĂź uyarÄąnca 01/03/2011 tarihinden sonraki dĂśnemlere ait prim Ăśdemelerinde iĹ&#x;veren hissesinin beĹ&#x; puanlÄąk kÄąsmÄąna isabet eden tutarÄąn Hazinece karĹ&#x;ÄąlanmasÄą uygulamasÄąna son verildiÄ&#x;inden, yĂźklenicilerin 2011 YÄąlÄąnÄąn Mart ayÄą ve sonrasÄąndaki aylara ait hak ediĹ&#x;lerinden 5510 sayÄąlÄą Kanun’un 81’inci maddesi birinci fÄąkrasÄąnÄąn (Äą) bendi kapsamÄąnda herhangi bir kesinti yapÄąlmayacaktÄąr.â€? Yeri gelmiĹ&#x;ken Ĺ&#x;unu da ifade etmekte yarar bulunmaktadÄąr. Ä°hale yolu ile iĹ&#x; alan ve SGK’ye prim borcu olmayan yĂźklenicilerin 5 puanlÄąk prim indiriminden yararlandÄąrÄąlmamasÄą da sosyal gĂźvenlik hukuku ilkelerine uygun olmadÄąÄ&#x;Äą deÄ&#x;erlendirilmektedir.

8 g , h ( # % & ! & 0"& ' & 4857 sayÄąlÄą Ä°Ĺ&#x; Kanunu’na gĂśre Ăśzel hayatÄąndan dolayÄą mahkemece tutuklama kararÄą çĹkan bir iĹ&#x;çinin iĹ&#x; akdi feshedilebilir mi? Tazminat durumu ne olur? 5510 sayÄąlÄą Kanun çerçevesinde de ayrÄąca deÄ&#x;erlendirebilir misiniz?

:$9 g ! " # h ( $ % & ' & ) *! ' + , 4857 sayÄąlÄą Ä°Ĺ&#x; Kanunu’nun “iĹ&#x;verenin haklÄą nedenle derhal fesih hakkÄąâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 25’inci maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn IV numaralÄą bendine gĂśre, sĂźresi belirli olsun veya olmasÄąn iĹ&#x;çinin gĂśzaltÄąna alÄąnmasÄą veya tutuklanmasÄą halinde devamsÄązlÄąÄ&#x;Äąn 17’nci maddesindeki bildirim sĂźresini aĹ&#x;masÄą halinde iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesini sĂźrenin bitiminden Ăśnce veya bildirim sĂźresini beklemeksizin feshedebilir. MĂźlga 1475 sayÄąlÄą Ä°Ĺ&#x; Kanunu’nun 14’ßncĂź maddesine gĂśre, hizmet akdinin iĹ&#x;veren tarafÄąndan 4857 sayÄąlÄą Kanun’un 25’inci maddesinin II numaralÄą bendinde gĂśsterilen sebepler dÄąĹ&#x;Äąnda feshedilmesi halinde kÄądem tazminatÄą Ăśdenmektedir. Bu çerçevede, iĹ&#x;çinizin tutukluluk sĂźresi, iĹ&#x;yerindeki çalÄąĹ&#x;ma sĂźresine gĂśre 2, 4, 6 veya 8 haftalÄąk sĂźreyi aĹ&#x;masÄą durumunda (Bireysel iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;meleri veya toplu iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;melerinde ihbar Ăśnelleri artÄąrÄąlmÄąĹ&#x; ise iĹ&#x;çinin iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesinin feshedilmesi artÄąrÄąlan ihbar sĂźresinin aĹ&#x;ÄąlmasÄą ile doÄ&#x;ar.) iĹ&#x;verenin iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesini fesih etme yetkisi bulunmaktadÄąr. Ä°Ĺ&#x;veren bu takdir hakkÄąnÄą kullanmakta serbesttir. Tutuklulukta yargÄą kararÄąnÄąn kesin-

79

SORU-CEVAP HATTI leĹ&#x;mesine bakÄąlmaz ancak yargÄą kararÄą ile tutuklamada tutukluluk sĂźresinde iĹ&#x;yerindeki devamsÄązlÄąÄ&#x;Äą Ăśnem arz etmektedir. Elbette tutuklulukta iĹ&#x;çinin iĹ&#x;e devamÄą da mĂźmkĂźn olmayacaktÄąr. Sonuç olarak, iĹ&#x;veren iĹ&#x;çinin iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesini yukarÄąda yer alan mevzuat hĂźkmĂź gereÄ&#x;ince gĂśzaltÄąna alÄąnmasÄą veya tutuklanmasÄą halinde devamsÄązlÄąÄ&#x;Äąn ihbar sĂźrelerini aĹ&#x;masÄą halinde haklÄą olarak feshedebilir. Ä°hbar sĂźresinin beklenilmesi durumunda sigortalÄąlÄąk devam eder, ancak Sosyal GĂźvenlik Kurumuna gĂśnderilen aylÄąk prim ve hizmet belgesinde gĂźn sayÄąsÄą ile prime esas kazanç kÄąsmÄą boĹ&#x; bÄąrakÄąlÄąr. Ä°Ĺ&#x;veren yetkisini kullanarak iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesini feshettiÄ&#x;inde iĹ&#x;çinin çalÄąĹ&#x;ma sĂźresi 1 yÄąlÄą bulmuĹ&#x;sa kÄądem tazminatÄą Ăśder. KÄądem tazminatÄą hesabÄąnda ihbar sĂźreleri de gĂśz ĂśnĂźnde bulundurulur. ÇßnkĂź ihbar sĂźresi iĹ&#x;veren yĂśnĂźnden iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesini feshetmesi için bekleme sĂźresidir. Ä°Ĺ&#x;çinin tutuklanmasÄą halinde taraflarÄąn birbirlerine ihbar sĂźresi vermeleri mĂźmkĂźn olmadÄąÄ&#x;Äą için, taraflarÄąn birbirlerine karĹ&#x;Äą ihbar tazminatÄą Ăśdemesi sĂśz konusu deÄ&#x;ildir. Tutukluluk nedeniyle iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesi feshedilen iĹ&#x;çinin daha sonra suçsuz olduÄ&#x;u karara baÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;sa iĹ&#x;çi lehine sonuçlar doÄ&#x;maz. Yani, iĹ&#x;çinin beraat etmesi iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesinin feshedilmesinin sonuçlarÄą Ăźzerinde etkisi yoktur. Tutuklulukta; tutukluluk sĂźresi çalÄąĹ&#x;ÄąlmÄąĹ&#x; gibi sayÄąlan hallerden sayÄąlmadÄąÄ&#x;Äąndan, kÄądem sĂźresinden sayÄąlmaz ve kÄądem tazminatÄą hesabÄąna dahil edilmez. Ä°Ĺ&#x;çinin tutukluluk nedeniyle ihbar sĂźresinden sonra iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesinin feshedilmesi durumunda, ihbar sĂźresinde, Sosyal GĂźvenlik Kurumuna eksik gĂźn nedeni olarak “05â€? “Tutuklulukâ€? kodu kullanÄąlarak bildirim yapÄąlÄąr. Ä°hbar sĂźresinin sona ermesinden sonra iĹ&#x;çinin iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesi feshedildiÄ&#x;inde ise, iĹ&#x;çinin çĹkÄąĹ&#x; nedeni olarak ise “27â€? “İĹ&#x;veren tarafÄąndan zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesihâ€? kodu kullanÄąlarak bildirim yapÄąlÄąr. SigortalÄą iĹ&#x;ten ayrÄąlÄąĹ&#x; bildirgesi ise, iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesinin feshini takip eden 10 gĂźn içerisinde SGK’ye e-sigorta yolu ile bildirilmesi gerekir. Aksi halde, aylÄąk asgari Ăźcret tutarÄąnda idari para cezasÄą uygulanÄąr. Ä°Ĺ&#x;veren tutukluluk sĂźresinde iĹ&#x;çinin iĹ&#x; sĂśzleĹ&#x;mesini feshetmemesi durumunda ise, SGK’ye eksik gĂźn nedeni olarak “05â€? “Tutuklulukâ€? kodu kullanÄąlarak bildirim yapÄąlÄąr. Prim Ăśdeme gĂźnĂź ile prime esas kazanç bĂślĂźmĂź boĹ&#x; bÄąrakÄąlÄąr.

8 g %4 " U h 1 + # % & ! & 0"& ' " 14.09.2011 tarih ve 16:40 saatinde meydana gelen iĹ&#x; kazasÄą bildirimlerinin hangi tarihe kadar ve nereye yapÄąlmasÄą gerekir? Ä°dari para cezasÄą var mÄą?

:$9 g ! " # h ( $ % & ' & ) *! ' + , 5510 sayÄąlÄą Kanun’un “iĹ&#x; kazasÄąnÄąn tanÄąmÄą, bildirilmesi ve soruĹ&#x;turulmasÄąâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 13’ßncĂź maddesine gĂśre, iĹ&#x; kazasÄąnÄąn iĹ&#x;veren tarafÄąndan, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Sosyal GĂźvenlik Kurumuna da en geç kazadan sonraki ßç iĹ&#x;gĂźnĂź içinde, “iĹ&#x; kazasÄą ve meslek hastalÄąÄ&#x;Äą bildirgesiâ€? ile doÄ&#x;rudan ya da taahhĂźtlĂź posta ile SGK’ye bildirilmesi zorunludur. Aksi halde, Kanun’un 21’inci maddesine gĂśre, bildirim tarihine kadar geçen sĂźre için sigortalÄąya Ăśdenecek geçici iĹ&#x; gĂśremezlik ĂśdeneÄ&#x;i, SGK tarafÄąndan iĹ&#x;verenden tahsil edilir. 4857 sayÄąlÄą Kanun’un “iĹ&#x;verenlerin ve iĹ&#x;çilerin yĂźkĂźmlĂźlĂźkleriâ€? baĹ&#x;lÄąklÄą 77’nci maddesinin ßçßncĂź fÄąkrasÄą hĂźkmĂźne gĂśre, iĹ&#x;verenler iĹ&#x;yerlerinde meydana gelen iĹ&#x; kazasÄąnÄą en geç iki iĹ&#x; gĂźnĂź içinde yazÄą ile ilgili bĂślge mĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźne bildirmek zorundadÄąrlar. Aksi halde, Kanun’un 105’inci maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (c) bendi gereÄ&#x;ince, iĹ&#x;verenlere 2011 yÄąlÄą için 1.232 TL tutarÄąnda idari para cezasÄą uygulanacaktÄąr. Sonuç olarak, 14.09.2011 ÇarĹ&#x;amba gĂźnĂź meydana gelen iĹ&#x; kazasÄą olayÄąnÄąn kazadan sonraki 2 iĹ&#x; gĂźnĂź içerisinde ÇalÄąĹ&#x;ma ve Sosyal GĂźvenlik BakanlÄąÄ&#x;Äą ilgili BĂślge MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăźne 16.09.2011 Cuma gĂźnĂźne kadar (GĂźn sayÄąsÄą hesaplamasÄąnda, kaza gĂźnĂź sayÄąlmaz.), kazadan sonraki 3 iĹ&#x; gĂźnĂź içerisinde de Sosyal GĂźvenlik Ä°l MĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź/Sosyal GĂźvenlik Merkezine 19.09.2011 Pazartesi gĂźnĂźne (GĂźn sayÄąsÄą hesaplamasÄąnda, kaza gĂźnĂź sayÄąlmaz.) kadar ayrÄą ayrÄą olmak Ăźzere bildirilmesi zorunludur.

8 g + 1 ( h ! 2 # % & ! & 0"& ' " 5393/49’uncu maddesindeki sĂśzleĹ&#x;meli çalÄąĹ&#x;anlarÄąn sosyal gĂźvenlik mevzuatÄąndaki karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äą nedir? SGK giriĹ&#x;ini nasÄąl yapacaÄ&#x;Äąz?

:$9 g ! " # h ( $ % & ' & ) *! ' + , 5510 sayÄąlÄą Kanun’un 4’ßncĂź maddesi sigortalÄąlÄąk hallerini dĂźzenlemiĹ&#x;, buna gĂśre birinci fÄąkrasÄąnÄąn (a) bendinde olanlar eski SSK’lÄąlar, (b) bendinde olanlar eski BaÄ&#x;-Kur’lular, (c) bendinde olanlar eski Emekli SandÄąÄ&#x;Äą Ä°Ĺ&#x;tirakçile-

80

ridir. Yeni dĂźzenlemede SSK, BaÄ&#x;-Kur, Emekli SandÄąÄ&#x;Äą Ä°Ĺ&#x;tirakçileri 4/1-a, 4/1-b ve 4/1-c’liler olarak adlandÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. 657 sayÄąlÄą Kanun’un 4’ßncĂź maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (A) bendindeki “memurlarâ€?Äąn sosyal gĂźvenliÄ&#x;i 4/1-c; (B) bendindeki “sĂśzleĹ&#x;meli personel’in sosyal gĂźvenliÄ&#x;i 4/1-a; (C) bendindeki “geçici personelâ€?in sosyal gĂźvenliÄ&#x;i 4/1a; (D) bendindeki “iĹ&#x;çilerâ€?in sosyal gĂźvenliÄ&#x;i ise 4/1-a kapsamÄąnda saÄ&#x;lanmaktadÄąr. 5393 sayÄąlÄą Kanun’un 49’uncu maddesinin ßç ve dĂśrdĂźncĂź fÄąkralarÄą hĂźkmĂź gereÄ&#x;ince belli kadro ve unvanlarda sĂśzleĹ&#x;me ile personel çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmaktadÄąr. AynÄą Kanun’un beĹ&#x;inci fÄąkrasÄą hĂźkmĂź ile de, bu personel hakkÄąnda bu Kanunla dĂźzenlenmeyen hususlarda vize Ĺ&#x;artÄą aranmaksÄązÄąn 657 sayÄąlÄą Devlet MemurlarÄą Kanunu’nun 4’ßncĂź maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (B) bendine gĂśre istihdam edilenler hakkÄąndaki hĂźkĂźmler uygulanÄąr. Sonuç olarak, 5393 sayÄąlÄą Kanun gereÄ&#x;ince sĂśzleĹ&#x;me ile istihdam edilecek personel, sosyal gĂźvenlik mevzuatÄąnda 4/1-a kapsamÄąnda (eski SSK, eski 506 sayÄąlÄą Kanun) saÄ&#x;lanmaktadÄąr. SĂśzleĹ&#x;meli personelin SGK giriĹ&#x;i ise, SGK tarafÄąndan ĂśrneÄ&#x;i “4/1-a-b ve 506 SK GM kapsamÄąndaki sigortalÄąlar içinâ€? belirlenmiĹ&#x; olan “sigortalÄą iĹ&#x;e giriĹ&#x; bildirgesiâ€? doldurulmak suretiyle e-sigorta yolu ile gĂśnderilir. SĂśz konusu bildirgenin B-SigortalÄąnÄąn Sosyal GĂźvenlik Bilgileri bĂślĂźmĂźnde “13-sigortalÄąlÄąk tĂźrĂź/koduâ€? olarak gĂśsterilen kutucuklardan “hizmet akdine tabi çalÄąĹ&#x;anlar 4/aâ€?, “14-2008 MayÄąs ayÄąndan Ăśnce çalÄąĹ&#x;mÄąĹ&#x; iseâ€? olarak gĂśsterilen kutucuklardan “ Kurum “SSKâ€? iĹ&#x;aretlenecektir.

%)$ !$9

8 g ! " + / 8 h ( # ( *( 3 3&$2 & ! & & Asgari Ăźcret farkÄą hesaplamasÄąndaki tereddĂźdĂźmĂźz

2010 YÄąlÄą Asgari Ăźcret

BrĂźt

760,50

2010 yÄąlÄą iĹ&#x;çilik maliyeti

955,64

2011 YÄąlÄą Asgari Ăźcret

BrĂźt

796,50

2011 yÄąlÄą iĹ&#x;çilik maliyeti

1.000,88

Toplam Ä°hale Bedeli olarak aldÄąÄ&#x;ÄąmÄąz miktar

104.660,10

Ocak AyÄą için kestiÄ&#x;imiz fatura tutarÄą

31x286,74

8.888.00

Fazla mesai

33,50x15 gĂźn 502,50

Asgari Ăźcret farkÄą

36,00x9 kiĹ&#x;i

324,00 9.714.50

TereddĂźt konusu farkÄąn hesaplanmasÄą. Biz farkÄą brĂźt asgari Ăźcretten aldÄąk, ancak iĹ&#x;veren hissesi ve iĹ&#x;sizlik iĹ&#x;veren hissesini hesaplamadÄąk birde yĂźzde 3 sĂśzleĹ&#x;me bedeli eklenecek mi?

:$9 g & 5 $!% h %4 " 2 4734 SayÄąlÄą Kamu Ä°hale Kanunu’na GĂśre Ä°halesi YapÄąlacak Olan Hizmet AlÄąmlarÄąna Ä°liĹ&#x;kin Fiyat FarkÄą HesabÄąnda Uygulanacak EsaslarÄąn; Temel asgari Ăźcretin; TarÄąm dÄąĹ&#x;Äąnda ve 16 yaĹ&#x;Äąndan bĂźyĂźk iĹ&#x;çiler için ihale (son teklif verme) tarihinde geçerli olan asgari Ăźcret,( md 6/n) GĂźncel asgari Ăźcretin ise; Ä°Ĺ&#x; programÄąna uygun olarak gerçekleĹ&#x;tirilen iĹ&#x;lere ait hakediĹ&#x;in dĂźzenlendiÄ&#x;i tarihten bir Ăśnceki aya ait tarÄąm dÄąĹ&#x;Äąnda ve 16 yaĹ&#x;Äąndan bĂźyĂźk iĹ&#x;çiler için geçerli olan asgari Ăźcret, ( md 6/o) olduÄ&#x;u ifade edilmiĹ&#x;tir. SĂśz konusu EsaslarÄąn; 7’nci maddesinde, fiyat farkÄąnÄąn hangi formĂźle gĂśre hesaplanacaÄ&#x;Äą belirtilmiĹ&#x;tir. Buna gĂśre, F = An x B x ( Pn –1) Ä°n Pn Ä°o

=

[a1 Yo

+

Yn a2 —— Go

+ Ko

b1

—— Mo

Gn +

b2

——

+

Kn c ——

+

d

——

Mn ]

81

SORU-CEVAP HATTI Formülde ; F: Fiyat farkını (TL), An: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, teklif birim fiyatlı işlerde uygulama ayında gerçekleşen iş kalemlerinin sözleşme fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL); götürü bedel işlerde ise, uygulama ayı ilerleme yüzde sine göre gerçekleşen iş grubu ve/veya iş kalemi imalat miktarlarının sözleşme fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL), B: 0,90 katsayısını, Pn: İlk geçici hakedişte (n=1) olmak üzere (n) inci hakedişte, fiyat farkı hesabında kullanılan temel indeksler ve güncel indeksler ile a1, a2, b1, b2, c ve d değerlerinin ağırlık oranları temsil katsayılarının yukarıdaki formüle uygulanması sonucu bulunan fiyat farkı katsayısını, a1: Sözleşme kapsamındaki işlerin yapılmasında kullanılacak ve bu esasların 8’inci maddesine göre artış farkı ödenecek olan asgari ücrete dayalı işçiliklerin oranını temsil eden ve yukarıdaki formülde artış öngörülmeyen sabit bir katsayıyı, a2: Sözleşme kapsamındaki işlerin yapılmasında kullanılacak olan ve a1 katsayısının dışındaki işçiliklerin ağırlık oranını temsil eden sabit bir katsayıyı, …İfade eder. a1, a2, b1, b2, c ve d sabit katsayılarından biri, birkaçı veya tamamının, ihale konusu hizmetteki oranı dikkate alınmak suretiyle ve toplamı bire (1.00) eşit olacak şekilde ihaleden önce idarece belirlenerek ihale dokümanında gösterilmesi zorunludur. Bu sabit katsayılar, sözleşmenin uygulanması sırasında hiçbir gerekçeyle değiştirilemez. Formüldeki temel indeksler (o) ve güncel indeksler (n) ise; İo, İn: İşçilikle ilgili temel asgari ücreti ve güncel asgari ücreti, İfade edildiği belirtilmiştir. “Asgari Ücret ve Sigorta Primi Alt Sınır Artışından Kaynaklanan Fark” başlıklı 8’inci maddesinde de; “İhale konusu hizmetin gerçekleştirilmesi için çalıştırılacak 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi personelin, sayısı ve günlük çalışma saatinin belirtilmesi kaydıyla; asgari ücret tespit komisyonlarınca, ihale (son teklif verme) tarihinde tarım dışında ve 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş olan asgari ücretin artırılması halinde, eski ve yeni asgari ücretler arasındaki fark; ayrıca bu farktan doğan ve işverence karşılanması gereken sosyal sigorta primleri ile sigorta primi alt sınır artışından kaynaklanan fark ve bu farklara ait işsizlik ödeneği, bu esasların 7’nci maddesi uygulanmaksızın yükleniciye ödenir.” Denilmiştir. Kamu İhale Tebliğinin 81’inci maddesinde hizmet alımlarında fiyat farkının nasıl uygulanacağı açıklanmıştır. Buna göre; Çalışan personele asgari ücretin üzerinde bir ödeme öngörülmekle birlikte hizmet alımlarına ilişkin fiyat farkı esaslarının sadece 8’inci maddesinin uygulanacağı hizmet alımı ihalelerinde, ihale tarihi itibarıyla geçerli brüt asgari ücretin artması halinde anılan madde gereği asgari ücretteki artış miktarı kadar fiyat farkı hesaplanacaktır. (83.1. ) Fiyat Farkı Esaslarının bütün olarak uygulandığı ve işçiliğin a2 olarak belirlendiği hizmet alımı ihalelerinde ise esasların 7’nci maddesi gereği ihale tarihi itibarıyla geçerli brüt asgari ücretteki artış oranı kadar fiyat farkı hesaplanacaktır. Esaslar bütün olarak uygulanmakla birlikte asgari ücretin üzerinde bir ödeme öngörülen işçilik a1 olarak belirlenmişse 8’inci madde gereği asgari ücretteki artış miktarı kadar hesaplama yapılacaktır. ( 83.2. ) denilmiştir. Ayrıca yine tebliğin 79.4.2.21. maddesinde, “ Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, yüzde 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler, sadece aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin olduğundan, bu sözleşme giderleri ve genel giderler idarece hazırlanan teklif mektubu eki cetvelde ayrı bir birim fiyat

82

kalemi olarak ĂśngĂśrĂźlmeyecektir. Ä°hale sonuçlandÄąrÄąldÄąktan sonra ihale Ăźzerinde kalan isteklinin ĂśdeyeceÄ&#x;i ihale kararÄą damga vergisi, sĂśzleĹ&#x;me damga vergisi ile diÄ&#x;er sĂśzleĹ&#x;me giderleri ilgili mevzuatÄąna gĂśre hesaplanacaktÄąr.â€? denilmiĹ&#x;tir. DolayÄąsÄąyla yukarÄądaki açĹklamalardan anlaĹ&#x;ÄąlacaÄ&#x;Äą Ăźzere, asgari Ăźcretin artÄąrÄąlmasÄą halinde, eski ve yeni asgari Ăźcretler arasÄąndaki fark; ayrÄąca bu farktan doÄ&#x;an ve iĹ&#x;verence karĹ&#x;ÄąlanmasÄą gereken sosyal sigorta primleri ile sigorta primi alt sÄąnÄąr artÄąĹ&#x;Äąndan kaynaklanan fark ve bu farklara ait iĹ&#x;sizlik ĂśdeneÄ&#x;i, bu esaslarÄąn 7’nci maddesi uygulanmaksÄązÄąn yĂźkleniciye Ăśdenecektir. AyrÄąca personel çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmasÄąna dayalÄą hizmet alÄąmÄą ihalelerinde, yĂźzde 3 oranÄąndaki sĂśzleĹ&#x;me giderleri ve genel giderler idarece hazÄąrlanan teklif mektubu eki cetvelde ayrÄą bir birim fiyat kalemi olarak ĂśngĂśrĂźlmeyeceÄ&#x;i için ihale sonuçlandÄąrÄąldÄąktan sonra ihale Ăźzerinde kalan isteklinin ĂśdeyeceÄ&#x;i ihale kararÄą damga vergisi, sĂśzleĹ&#x;me damga vergisi ile diÄ&#x;er sĂśzleĹ&#x;me giderleri ilgili mevzuatÄąna gĂśre hesaplanacaktÄąr. Bu nedenle hesaplamalarÄąnÄązÄą yukarÄąda yapÄąlan açĹklamalar doÄ&#x;rultusunda yapmanÄąz gerekir. Beldemizde, AtatĂźrkçß DĂźĹ&#x;Ăźnce DerneÄ&#x;inin Ĺžubesi bulunmaktadÄąr. AtatĂźrkçß DĂźĹ&#x;Ăźnce DerneÄ&#x;i YĂśneticileri belediyemizden kiralÄąk yer talep etmektedir. AtatĂźrkçß DĂźĹ&#x;Ăźnce DerneÄ&#x;ine yer tahsis edebilir miyiz? Veya 2886 sayÄąlÄą Yasa’ya gĂśre ihale ile yer verebilir miyiz?

8 g " h - 5393 sayÄąlÄą Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinin dĂśrdĂźncĂź fÄąkrasÄąnda; “İl sÄąnÄąrlarÄą içinde bĂźyĂźkĹ&#x;ehir belediyeleri, belediye ve mĂźcavir alan sÄąnÄąrlarÄą içinde il belediyeleri ile nĂźfusu 10.000’i geçen belediyeler, meclis kararÄąyla; turizm, saÄ&#x;lÄąk, sanayi ve ticaret yatÄąrÄąmlarÄąnÄąn ve eÄ&#x;itim kurumlarÄąnÄąn su, termal su, kanalizasyon, doÄ&#x;al gaz, yol ve aydÄąnlatma gibi alt yapÄą çalÄąĹ&#x;malarÄąnÄą faiz almaksÄązÄąn on yÄąla kadar geri Ăśdemeli veya Ăźcretsiz olarak yapabilir veya yaptÄąrabilir, bunun karĹ&#x;ÄąlÄąÄ&#x;Äąnda yapÄąlan tesislere ortak olabilir; saÄ&#x;lÄąk, eÄ&#x;itim, sosyal hizmet ve turizmi geliĹ&#x;tirecek projelere İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn onayÄą ile Ăźcretsiz veya dĂźĹ&#x;Ăźk bir bedelle amacÄą dÄąĹ&#x;Äąnda kullanÄąlmamak kaydÄąyla arsa tahsis edebilir.â€? hĂźkmĂź yer almaktadÄąr.

:$9 g & 5 $!% h %4 " 2 Kanun hĂźkmĂźnĂźn deÄ&#x;erlendirilmesi neticesinde; belediye meclis kararÄąyla saÄ&#x;lÄąk, eÄ&#x;itim, sosyal hizmet ve turizmi geliĹ&#x;tirecek projelere İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn onayÄą ile Ăźcretsiz veya dĂźĹ&#x;Ăźk bir bedelle amacÄą dÄąĹ&#x;Äąnda kullanÄąlmamak kaydÄąyla, sadece arsa tahsis edilebilir. Bu dĂźzenlemede derneklere bina tahsisine iliĹ&#x;kin bir dĂźzenleme yer almadÄąÄ&#x;Äąndan, bina tahsis edilemeyeceÄ&#x;i deÄ&#x;erlendirilmektedir. Yine 5393 sayÄąlÄą Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesinde “Belediye, belediye meclisinin kararÄą Ăźzerine yapacaÄ&#x;Äą anlaĹ&#x;maya uygun olarak gĂśrev ve sorumluluk alanlarÄąna giren konularda;‌c) Kamu kurumu niteliÄ&#x;indeki meslek kuruluĹ&#x;larÄą, kamu yararÄąna çalÄąĹ&#x;an dernekler, ĂśzĂźrlĂź dernek ve vakÄąflarÄą, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanÄąnmÄąĹ&#x; vakÄąflar ve 507 sayÄąlÄą Esnaf ve Kßçßk Sanatkârlar Kanunu kapsamÄąna giren meslek odalarÄą ile ortak hizmet projeleri gerçekleĹ&#x;tirebilir. d) Kendilerine ait taĹ&#x;ÄąnmazlarÄą, aslĂŽ gĂśrev ve hizmetlerinde kullanÄąlmak Ăźzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallĂŽ idareler ile diÄ&#x;er kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąna devredebilir veya sĂźresi yirmibeĹ&#x; yÄąlÄą geçmemek Ăźzere tahsis edebilir. Bu taĹ&#x;Äąnmazlar aynÄą kuruluĹ&#x;lara kiraya da verilebilir. Bu taĹ&#x;ÄąnmazlarÄąn, tahsis amacÄą dÄąĹ&#x;Äąnda kullanÄąlmasÄą hâlinde, tahsis iĹ&#x;lemi iptal edilir. Tahsis sĂźresi sonunda, aynÄą esaslara gĂśre yeniden tahsis mĂźmkĂźndĂźr. Kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąna belediyeler, baÄ&#x;lÄą kuruluĹ&#x;larÄą ve belediye Ĺ&#x;irketlerince devir veya tahsis edilen taĹ&#x;Äąnmazlar, kamu konutu ve sosyal tesis olarak kullanÄąlamaz.â€? hĂźkmĂź, 2886 sayÄąlÄą Devlet Ä°hale Kanunu’nun 1’inci maddesinde “Genel bĂźtçeye dahil dairelerle katma bĂźtçeli dairelerin, Ăśzel idare ve belediyelerin ‌ satÄąm, ‌ kira, trampa, mĂźlkiyetin gayri ayni hak tesisi ‌ iĹ&#x;leri bu Kanun’da yazÄąlÄą hĂźkĂźmlere gĂśre yĂźrĂźtĂźlĂźr.â€? hĂźkmĂź yer almaktadÄąr. Mevzuat hĂźkmĂź birlikte deÄ&#x;erlendirildiÄ&#x;inde; belediyelerin, kamu yararÄąna çalÄąĹ&#x;an dernekler ile ortak hizmet projeleri gerçekleĹ&#x;tirebilecekleri, kendilerine ait taĹ&#x;ÄąnmazlarÄą asli gĂśrev ve hizmetlerde kullanmak Ăźzere bedelli veya bedelsiz olarak mahalli idareler ile diÄ&#x;er kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąna devredebilecekleri veya tahsis edebilecekleri, bu idarelerin dÄąĹ&#x;Äąnda kalan gerçek ve Ăśzel hukuk tĂźzel kiĹ&#x;ilerine 2886 sayÄąlÄą Devlet Ä°hale Kanunu hĂźkĂźmlerine uygun olarak kiralayabilecekleri deÄ&#x;erlendirilmektedir.

83

RESMÄ° GAZETE'DEN SEÇTÄ°KLERÄ°MÄ°Z HazÄąrlayan : Mustafa ReĹ&#x;it HAZER İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą BaĹ&#x;kontrolĂśrĂź

o o R.G. YayÄąn Tarih-No 17.08.2011– 28028 KHK Tarih ve No 08.08.2011– 648 AdÄą Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararname ile BazÄą Kanun ve Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamelerde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair Kanun HĂźkmĂźnde Kararname Ă–zĂź -29/6/2011 tarihli ve 644 sayÄąlÄą Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamede deÄ&#x;iĹ&#x;iklikler yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -10/12/2003 tarihli ve 5018 sayÄąlÄą Kamu MalĂŽ YĂśnetimi ve Kontrol Kanununun eki (II) sayÄąlÄą cetvelin “B) Ă–ZEL BĂœTÇELÄ° DÄ°ÄžER Ä°DARELERâ€? bĂślĂźmĂźnde yer alan “31) Ă–zel Çevre Koruma Kurumu BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äąâ€? sÄąrasÄą yĂźrĂźrlĂźkten kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -27/6/1989 tarihli ve 375 sayÄąlÄą Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamenin ek 3 ĂźncĂź maddesinin birinci fÄąkrasÄąnda yer alan â€œĂ–zel Çevre Koruma Kurumu BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äą,â€? ve sekizinci fÄąkrasÄąnda yer alan â€œĂ‡evre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äą,â€? ibareleri yĂźrĂźrlĂźkten kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -3/5/1985 tarihli ve 3194 sayÄąlÄą Ä°mar Kanununun 8 ve 27 nci maddelerinde deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x; ve Kanuna bir madde eklenmiĹ&#x;tir. -9/6/2001 tarihli ve 4708 sayÄąlÄą YapÄą Denetimi HakkÄąnda Kanununun 1 inci maddesinin ikinci fÄąkrasÄą ile diÄ&#x;er birkaç maddesinde deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -21/7/1983 tarihli ve 2863 sayÄąlÄą KĂźltĂźr ve Tabiat VarlÄąklarÄąnÄą Koruma Kanununda deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -26/1/2011 tarihli ve 6107 sayÄąlÄą Ä°ller BankasÄą Anonim Ĺžirketi HakkÄąnda Kanununda deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -2/3/1984 tarihli ve 2985 sayÄąlÄą Toplu Konut Kanununda deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

R.G. YayÄąn Tarih-No 17.08.2011– 28028 KHK Tarih ve No 08.08.2011– 649 AdÄą Avrupa BirliÄ&#x;i BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararname ile BazÄą Kanun ve Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamelerde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair Kanun HĂźkmĂźnde Kararname Ă–zĂź -3/6/2011 tarihli ve 634 sayÄąlÄą Avrupa BirliÄ&#x;i BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Ka nun HĂźkmĂźnde Kararnamede deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -3/6/2011 tarihli ve 635 sayÄąlÄą Bilim, Sanayi ve Teknoloji BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamede deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -3/6/2011 tarihli ve 638 sayÄąlÄą Gençlik ve Spor BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamede deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;, SĂśz konusu Kararnamenin 7 nci maddesinin birinci fÄąkrasÄąnÄąn (Ä&#x;) bendi aĹ&#x;aÄ&#x;Äądaki Ĺ&#x;ekilde deÄ&#x;iĹ&#x;tirilmiĹ&#x; ve (h) ve (Äą) bentleri yĂźrĂźrlĂźkten kaldÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. “Ä&#x;) Gençlik alanÄąnda faaliyet gĂśsteren sivil toplum kuruluĹ&#x;larÄą ile kamu kurum ve kuruluĹ&#x;larÄą, mahalli idareler ve Ăźniversitelerin ilgili birimleriyle iliĹ&#x;kileri yĂźrĂźtmek.â€? -3/6/2011 tarihli ve 641 sayÄąlÄą KalkÄąnma BakanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn TeĹ&#x;kilat ve GĂśrevleri HakkÄąnda Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamede deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. -14/7/1965 tarihli ve 657 sayÄąlÄą Devlet MemurlarÄą Kanununda deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

84

-27/6/1989 tarihli ve 375 sayÄąlÄą Kanun HĂźkmĂźnde Kararnamede deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. - 23/2/1995 tarihli ve 4077 sayÄąlÄą TĂźketicinin KorunmasÄą HakkÄąnda Kanunda deÄ&#x;iĹ&#x;iklik yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

R.G. YayÄąn Tarih-No B.K.K. Tarih ve No AdÄą Ă–zĂź

23.08.2011– 28034 25.07.2011– 2011/2085 Mahalli Ä°dare Birliklerinin KurulmasÄąna Ä°zin Verilmesi HakkÄąnda Karar 7 adet mahalli idare birliÄ&#x;inin kurulmasÄąna izin verilmesi hakkÄąnda karar.

R.G. YayÄąn Tarih-No 26.08.2011– 28037 B.K.K. Tarih ve No 15.08.2011– 2011/2154 AdÄą 6772 sayÄąlÄą Kanun KapsamÄąna Giren Kurumlarda ÇalÄąĹ&#x;an Ä°Ĺ&#x;çilere 2011 YÄąlÄąnda YapÄąlacak Ä°lave Tediyenin Ă–denmesi HakkÄąnda Kararda DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄą HakkÄąnda Karar Ă–zĂź 4/7/1956 tarihli ve 6772 sayÄąlÄą Kanun kapsamÄąna giren kurumlarda çalÄąĹ&#x;an iĹ&#x;çilere, anÄąlan Kanunun 3 ĂźncĂź maddesine gĂśre 2011 yÄąlÄąnda verilecek ilave tediyenin birinci yarÄąsÄąnÄąn 26/8/2011, diÄ&#x;er yarÄąsÄąnÄąn 3/11/2011 tarihinde Ăśdenmesi kararlaĹ&#x;tÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

Y G R.G. YayÄąn Tarih-No YayÄąmlayan AdÄą Ă–zĂź

04.08.2011– 28015 Bakanlar Kurulundan Genel YĂśnetim Muhasebe YĂśnetmeliÄ&#x;inde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair YĂśnetmelik 3/5/2005 tarihli ve 2005/8844 sayÄąlÄą Bakanlar Kurulu KararÄą ile yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e konulan Genel YĂśnetim Muhasebe YĂśnetmeliÄ&#x;inde deÄ&#x;iĹ&#x;iklik ve eklemeler yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

R.G. YayÄąn Tarih-No 04.08.2011– 28015 YayÄąmlayan Bilim, Sanayi ve Teknoloji BakanlÄąÄ&#x;Äąndan AdÄą Organize Sanayi BĂślgeleri Uygulama YĂśnetmeliÄ&#x;inde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair YĂśnetmelik Ă–zĂź 22/8/2009 tarihli ve 27327 sayÄąlÄą ResmĂŽ Gazete’de yayÄąmlanan Organize Sanayi BĂślgeleri Uygulama YĂśnetmeliÄ&#x;inde deÄ&#x;iĹ&#x;iklik ve eklemeler yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. R.G. YayÄąn Tarih-No YayÄąmlayan AdÄą Ă–zĂź

04.08.2011– 28015 Maliye BakanlÄąÄ&#x;Äąndan Merkezi YĂśnetim Muhasebe YĂśnetmeliÄ&#x;inde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair YĂśnetmelik 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayÄąlÄą ßçßncĂź mĂźkerrer ResmĂŽ Gazete’de yayÄąmlanan Merkezi YĂśnetim Muhasebe YĂśnetmeliÄ&#x;inde deÄ&#x;iĹ&#x;iklik ve eklemeler yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

R.G. YayÄąn Tarih-No YayÄąmlayan AdÄą Ă–zĂź

06.08.2011– 28017 İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äąndan Ticari Araçlarda Reklâm BulundurulmasÄą HakkÄąnda YĂśnetmelik Belediye ve mĂźcavir alan sÄąnÄąrlarÄą içinde yĂźk ve yolcu taĹ&#x;Äąyan ticari araçlarÄąn iç ve dÄąĹ&#x; kÄąsÄąmlarÄąnda reklam bulundurulmasÄąna dair usul ve esaslarÄą belirlemektir.

85

RESMİ GAZETE'DEN SEÇTİKLERİMİZ R.G. Yayın Tarih-No Yayımlayan Adı Özü

10.08.2011– 28021 Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 17/6/2004 tarihli ve 25495 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde değişiklik yapılmıştır.

R.G. Yayın Tarih-No Yayımlayan Adı Özü

10.08.2011– 28021 Ulaştırma Bakanlığından Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 11/6/2009 tarihli ve 27255 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde değişiklik ve eklemeler yapılmıştır.

R.G. Yayın Tarih-No 16.08.2011– 28027 Yayımlayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Adı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Özü 29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğinde değişiklikler yapılmıştır. R.G. Yayın Tarih-No Yayımlayan Adı Özü

16.08.2011– 28027 Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Çevre Denetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 21/11/2008 tarihli ve 27061 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Denetimi Yönetmeliğinde değişiklikler yapılmıştır.

R.G. Yayın Tarih-No 19.08.2011– 28030 Yayımlayan Toplu Konut İdaresi Başkanlığından Adı Belediye Arsaları Üzerinde Toplu Konut ve Kentsel Çevre Üretimi ve Kredilendirilmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik R.G. Yayın Tarih-No 20.08.2011– 28031 Yayımlayan Bakanlar Kurulundan Adı Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik Özü 19/11/1986 tarihli ve 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğine ek maddeler eklenmiştir. R.G. Yayın Tarih-No 24.08.2011– 28035 Yayımlayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Adı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği

R.G. Yayın Tarih-No 25.08.2011– 28036 Yayımlayan Sağlık Bakanlığı (Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı)’ndan Adı Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği

86

R.G. YayÄąn Tarih-No 25.08.2011– 28036 YayÄąmlayan Bilgi Teknolojileri ve Ä°letiĹ&#x;im Kurumundan AdÄą KayÄątlÄą Elektronik Posta Sistemine Ä°liĹ&#x;kin Usul ve Esaslar HakkÄąnda YĂśnetmelik R.G. YayÄąn Tarih-No 26.08.2011– 28037 YayÄąmlayan Bakanlar Kurulundan AdÄą Organize Sanayi BĂślgelerinde Yer Alan Parsellerin Gerçek Veya TĂźzel KiĹ&#x;ilere Tamamen Veya KÄąsmen Bedelsiz Tahsisine Dair YĂśnetmelik R.G. YayÄąn Tarih-No 26.08.2011– 28037 YayÄąmlayan Bakanlar Kurulundan AdÄą Ulusal ve Resmi Bayramlarda YapÄąlacak TĂśrenler YĂśnetmeliÄ&#x;inde DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair YĂśnetmelik R.G. YayÄąn Tarih-No 27.08.2011– 28038 YayÄąmlayan Orman ve Su Ä°Ĺ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äąndan AdÄą Cazibeli Sulama Tesislerinden Faydalananlardan Hizmet Bedeli AlÄąnmasÄąna Dair YĂśnetmelik

G; nj G nj R.G. YayĹn Tarih-No 06.08.2011–28017 YayĹmlayan

BaĹ&#x;bakanlÄąktan

TebliÄ&#x; No

2011/9

AdÄą

Somali ve AçlÄąk Tehlikesi YaĹ&#x;ayan DiÄ&#x;er Afrika Ăœlkelerine YardÄąm KampanyasÄą ile Ä°lgili 2011/9 SayÄąlÄą BaĹ&#x;bakanlÄąk Genelgesi

R.G. YayÄąn Tarih-No YayÄąmlayan TebliÄ&#x; No AdÄą Ă–zĂź

09.08.2011–28020 (MĂźkerrer) Mesleki Yeterlilik Kurumundan Ulusal Meslek StandartlarÄąna Dair TebliÄ&#x; Bu TebliÄ&#x; ile 7 adet Ulusal Meslek StandardÄą yĂźrĂźrlĂźÄ&#x;e konulmuĹ&#x;tur.

R.G. YayÄąn Tarih-No YayÄąmlayan TebliÄ&#x; No AdÄą

13.08.2011–28024 Çevre ve Ĺžehircilik BakanlÄąÄ&#x;Äąndan Proje ve KontrollĂźk Ä°Ĺ&#x;lerinde Uygulanacak Fiyat ArtÄąĹ&#x; OranlarÄą HakkÄąnda TebliÄ&#x;

R.G. YayÄąn Tarih-No YayÄąmlayan TebliÄ&#x; No AdÄą

18.08.2011–28029 Sosyal GĂźvenlik Kurumu BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äąndan AylÄąk Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal GĂźvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ă–denme SĂźrelerine Dair Usul ve Esaslar HakkÄąnda TebliÄ&#x;de DeÄ&#x;iĹ&#x;iklik YapÄąlmasÄąna Dair TebliÄ&#x;

87

RESMİ GAZETE'DEN SEÇTİKLERİMİZ

Özü

28/9/2008 tarihli ve 27011 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesine ve Primlerin Ödenme Sürelerine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde değişiklikler yapılmıştır.

R.G. Yayın Tarih-No Yayımlayan Tebliğ No Adı Özü

18.08.2011–28029 Mesleki Yeterlilik Kurumundan Ulusal Meslek Standartlarına Dair Tebliğ Bu Tebliğ ile 3 adet Ulusal Meslek Standardı yürürlüğe konulmuştur.

R.G. Yayın Tarih-No Yayımlayan Tebliğ No Adı Özü

20.08.2011–28031 Maliye Bakanlığından 336 Milli Emlak Genel Tebliği MADDE 1- (1) Bu Genel Tebliğin amacı; Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin işgalen kullanıldığının tespiti halinde, İdarece yürütülecek ecrimisil tespit, takdir ve tahsil işlemlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. MADDE 2- (1) Bu Genel Tebliğ; Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri kapsar. … MADDE 16- (1) 27/7/2007 tarihli ve 26595 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 312 Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliği ve bu Genel Tebliğde değişiklik yapan 13/1/2010 tarihli ve 27461 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 326 Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliği yürürlükten kaldırılmıştır.

R.G. Yayın Tarih-No 20.08.2011–28031 Yayımlayan Kamu İhale Kurumu Özü 22.8.2009 tarihli ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinde değişiklikler yapılmıştır. R.G. Yayın Tarih-No Yayımlayan Tebliğ No Adı

Özü

R.G. Yayın Tarih-No Yayımlayan Tebliğ No Adı

88

24.08.2011–28035 Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik ve Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ 28/9/2008 tarihli ve 27011 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik ve Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğde değişiklik yapılmıştır.

25.08.2011–28036 Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan Kayıtlı Elektronik Posta Sistemi ile İlgili Süreçlere ve Teknik Kriterlere İlişkin Tebliğ

Ă–zĂź

MADDE 1 – (1) Bu TebliÄ&#x;in amacÄą, kayÄątlÄą elektronik posta sistemine iliĹ&#x;kin sĂźreçleri ve teknik kriterleri detaylÄą olarak belirlemektir. MADDE 2 – (1) Bu TebliÄ&#x;; KEPHS’nin iĹ&#x;leyiĹ&#x;ine, KEPHS’nin faaliyetleri için kullandÄąÄ&#x;Äą sistem, cihaz ile ďŹ ziki gĂźvenliÄ&#x;ine, personeline ve hizmetlerine iliĹ&#x;kin teknik hususlarÄą kapsar. MADDE 3 – (1) Bu TebliÄ&#x;, KayÄątlÄą Elektronik Posta Sistemine Ä°liĹ&#x;kin Usul ve Esaslar HakkÄąnda YĂśnetmeliÄ&#x;in 21 inci maddesine dayanÄąlarak hazÄąrlanmÄąĹ&#x;tÄąr.

R.G. YayÄąn Tarih-No 16.08.2011–28027 YayÄąmlayan Maliye BakanlÄąÄ&#x;Äą İç Denetim Koordinasyon Kurulundan AdÄą Kamu İç Denetim StandartlarÄą R.G. YayÄąn Tarih-No 18.08.2011–28029 YayÄąmlayan Afet ve Acil Durum YĂźksek Kurulundan AdÄą Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem PlanÄą (2012-2023) ile Ä°lgili Afet ve Acil Durum YĂźksek Kurulunun 9/8/2011 Tarihli ve 2011/1 SayÄąlÄą KararÄą Ă–zĂź Afet ve Acil Durum YĂźksek Kurulunca; Afet ve Acil Durum YĂśnetimi BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;ÄąnÄąn 27/7/2011 tarih ve B.02.1.AAD.0.14.00.00/401 sayÄą ile Kurula intikal ettirilen yazÄąsÄą dikkate alÄąnarak; Afet ve Acil Durum YĂśnetimi BaĹ&#x;kanlÄąÄ&#x;Äą koordinatĂśrlĂźÄ&#x;Ăźnde Deprem DanÄąĹ&#x;ma Kurulu, ilgili kurum ve kuruluĹ&#x;larÄąn katÄąlÄąmÄąyla hazÄąrlanan ekli “Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem PlanÄą-2023 (UDSEP-2023)â€?’ßn kabulĂźne karar verilmiĹ&#x;tir. Bu planÄąn ana amacÄą, depremlerin neden olabilecekleri ďŹ ziksel, ekonomik, sosyal, çevresel ve politik zarar ve kayÄąplarÄą Ăśnlemek veya etkilerini azaltmak ve depreme dirençli, gĂźvenli, hazÄąrlÄąklÄą ve sĂźrdĂźrĂźlebilir yeni yaĹ&#x;am çevreleri oluĹ&#x;turmaktÄąr.

89

GENELGELER

Hazırlayan : Av. Nigar GÖRGÜN T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü

Sayı : B.05.0.MAH.0.00.00.00-010.06-19692 Konu : Alışveriş Poşetleri

28/07/2011

Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün “Alışveriş Poşetleri” konulu 14.07.2011 tarih ve 23374 sayılı yazısı ilişikte gönderilmiştir. Konunun il özel idaresi ile iliniz dahilindeki belediyelere duyurulması hususunda; Bilgi ve gereğini arz ve rica ederim. Yavuz Selim KÖŞGER Bakan a. Genel Müdür

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Sayı : B.10.0.TSH. 0.10.00.02/23374 Konu : Alışveriş Poşetleri

14/07/2011 İÇİŞLERİ BAKANLIĞINA

Son günlerde bazı basın ve yayım organlarında, doğaya bilinçsizce atılan naylon poşetlerin içerdiği kimyasallar nedeniyle çevreye ve canlılara büyük zarar verdiği yaşanan birçok rahatsızlıklardan artışın nedeni olduğu belirtilerek naylon poşet kullanımı gündeme gelmiştir. Günlük hayatta alışverişte çok sık ve yaygın olarak kullanılan polietilen alışveriş poşetleri çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkilemektedir. Doğada parçalanarak yok olması yüzyıllar gerektirebilen ve alışveriş merkezlerinde genellikle ücretsiz verilen bu poşetlerin, kullanımının en aza indirgenmesi için başta tüketiciler olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlara görevler düşmektedir. Çevre ve toplum sağlığına olumsuz etkilenmemesi için alışveriş poşetlerinin kullanımı Bakanlığımızda oluşturulan Bilimsel Danışma Kurulunda değerlendirilmiş ve inceleme ve çalışmaların görüş ve tavsiyeleri şunlardır. “Doğada kısa sürede parçalanarak zararsız ürünlere dönüşebilen biyo-bozunur poşetlerinin kullanımının teşvik edilmesi, Polietilen alışveriş poşetleri yerine geri kazanılmış kağıtlardan elde edilen Kraft kese kağıdı kullanımının yaygınlaştırılması, Tüketicinin polietilen alışveriş poşetleri yerine kese kağıdı, bez torba ve file gibi ürünlerin kullanımı konusunda bilinçlendirilmesi ve özendirilmesi, Kullanımlarının azaltılması amacı ile polietilen poşetlerin alışverişlerde tüketiciye ücretli verilmesi, Yerel yönetimlerin atık yönetimi planlamalarında bu poşetlerin bertarafına yönelik çözümler üretmeleri,

90

Alışveriş poşetlerinin evlerde çöp poşeti olarak kullanılması durumunda, yerel yönetimlerin caydırıcı önlemeler alması ve bunların yerine kullanılacak biyo-bozunur çöp poşetlerini temin ederek tüketiciye sunulması” önerilmektedir. Bu amaçla; yukarıda belirtilen ve Bakanlığımız görev alanına giren konularda gerekli çalışmanın yapılması hususunda bilgi ve gereğini arz ederim. Dr. Seraceddin ÇOM Bakan a. Genel Müdür

ALIŞVERİŞ POŞETLERİNİN KULLANIMINA İLİŞKİN BİLİMSEL KOMİSYON KARARI

Günlük hayatta alışverişte çok sık ve yaygın olarak kullanılan polietilen alışveriş poşetleri çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkilemektedir. Doğada parçalanarak yok olması yüzyıllar gerektirebilen ve alışveriş merkezlerinde genellikle ücretsiz verilen bu poşetlerin, kullanımının en aza indirgenmesi çevre ve toplum sağlığına olumlu katkı yapacaktır. Bu nedenle; Doğada kısa sürede parçalanarak zararsız ürünlere dönüşebilen biyo-bozunur poşetlerinin kullanımının teşvik edilmesi, Polietilen alışveriş poşetleri yerine geri kazanılmış kağıtlardan elde edilen Kraft kese kağıdı kullanımının yaygınlaştırılması, Tüketicinin polietilen alışveriş poşetleri yerine kese kağıdı, bez torba ve file gibi ürünlerin kullanımı konusunda bilinçlendirilmesi ve özendirilmesi, Kullanımlarının azaltılması amacı ile polietilen poşetlerin alışverişlerde tüketiciye ücretli verilmesi, Yerel yönetimlerin atık yönetimi planlamalarında bu poşetlerin bertarafına yönelik çözümler üretmeleri, Alışveriş poşetlerinin evlerde çöp poşeti olarak kullanılması durumunda, yerel yönetimlerin caydırıcı önlemeler alması ve bunların yerine kullanılacak biyo-bozunur çöp poşetlerini temin ederek tüketiciye sunulması önerilmektedir. Bu amaçla; yukarıda anılan konularda toplumsal bilincin artırılmasında kitle iletişim araçlarının etkin kullanımının sağlanmasının yararlı olacağı değerlendirilmiştir.

91

GENELGELER T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü

Sayı : B.05.0.MAH.0.00.00.00-349-19697 Konu :”Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı; KENTGES (2010-2023)” Uygulama Çalışmaları

28/07/2011

Türkiye’de kentsel yerleşmelerin mekansal yaşam kalitesinin arttırılmasına, ekonomik ve toplumsal yapının güçlendirilmesine, mekansal planlama sisteminin yeniden yapılandırılmasına olan ihtiyaçtan hareketle “Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı; KENTGES” hazırlanmıştır. KENTGES; Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı; 25 Ekim 2010 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu tarafından kabul edilerek 4 Kasım 2010 tarihli ve 27749 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yüksek Planlama Kurulunca kabul edilen ve Resmi Gazete’de yayımlanan Strateji Belgesinde yer alan eylemlerin gerçekleştirilmesi, program, proje ve bütçelerin hazırlanması aşamasında strateji belgesinin dikkate alınması ve uygulamaların sürekli olarak izlenmesi, ülkemizde mekansal planlama, imar ve yapılaşma alanında uyumlu ve bütünleşik olarak iş ve işlemlerin yürütülmesi açısından yüksek düzeyde önem taşımaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından koordine edilen KENTGES, ilgili tüm kurum ve kuruluşların “ortak uygulama sorumluluğunda” olacak bir strateji belgesidir. Buna göre; toplam 100 eylemin bulunduğu KENTGES strateji belgesinde yer alan eylemlerin 7 adedi Bakanlığımızın, 27 adedi Belediyelerin, 1 tanesi Valiliklerin sorumluluğunda olan eylemlerdir. Planda belirtilen zaman dönemi içerisinde bu eylemlerin gerçekleştirilmesi ve sürekli olarak izlenmesi Bakanlığımızca gerekli görülmektedir. Bu kapsamda Belediyelerimizin anılan eylemlerle ilgili çalışmalarına başlangıç olmak üzere hali hazırda imar ve planlama alanındaki personel, hizmet ve donanım kapasitelerinin belirlenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu kapsamda http://kentges.bayindirlik.gov.tr/ internet adresinde anılan eylemlere ulaşılabilecek olup, aynı adres üzerindeki Anket Bilgi Formunun ivedi olarak (19.08.2011 tarihine kadar) doldurularak cevaplandırılması gerekmektedir.Doldurulan anket bilgi formunun bir örneği ise, doğruluğunun ilgili makam tarafından onaylanması suretiyle yazı ile “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü 2179. Sok. no:5 Söğütözü Ankara” adresine gönderilecektir. Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile KENTGES Strateji belgesini izlemekle görevlendirilen Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gerekli görüldüğü zamanlarda anket, rapor, istatistiksel veri, bilgi ve belge verilmesi konusunda yardımcı olunması, valilik ve belediyelerimizin bahse konu taleplerle ilgili olarak doğrudan ilgili Bakanlıkla temasta bulunması ve söz konusu eylemlerin gerçekleştirilmesi kapsamında olmak üzere söz konusu anket bilgi formunun doldurulması ve gerekli diğer tüm çalışmaların yapılması hususunda; Bilgi ve gereğini rica ederim. Yavuz Selim KÖŞGER Bakan a. Genel Müdür

92

T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü

Sayı : B05.0.MAH.0.00.00.00-349-20952 Konu : Maddi ve sosyal yardım talepleri İlgi

11/08/2011

: Başbakanlığın 29.07.2011 tarihli ve 1302 sayılı yazısı.

Başbakanlıktan alınan ilgi yazıda; Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığına yapılan maddi ve sosyal yardım taleplerinin doğru bir şekilde yönlendirilebilmesi ve sonuçlandırılabilmesi için kamu kurum ve kuruluşları tarafından sağlanan yardımlar ile bunlardan faydalanabilme koşulları konusunda bilgiye ihtiyaç duyulduğu belirtilmektedir. Bu kapsamda İliniz dahilindeki belediyeler tarafından sağlanan maddi ve sosyal yardımlar ile bunlardan yararlanma şartlarının neler olduğu konusundaki bilgilerin; icmal edilmek suretiyle 5 Eylül 2011 tarihi mesai bitimine kadar ekte yer alan forma işlenerek gönderilmesi hususunda; Bilgi ve gereğini rica ederim. Yavuz Selim KÖŞGER Bakan a. Genel Müdür

93

DUYURULAR

G f G G o G G G G ; o G G G G;G ǤǤǤ

İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą'nÄąn 19.07.2001 tarih ve B.05. MAH.0.65.00.02(50-51)-01-80900 sayÄąlÄą Genelgesine gĂśre; Belediye BaĹ&#x;kanÄą kimlik kartlarÄąnÄąn;

BirliÄ&#x;imiz tarafÄąndan verilmekte olan;

İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą'nÄąn 15.03.2004 tarih ve B.05.0. MAH.0.65.00.02/80 381(50-51)-04 sayÄąlÄą Genelgesi ile Belediye Meclis Ăœyesi kimlik kartlarÄąnÄąn;

Belediye BaĹ&#x;kanÄą ve Belediye Meclis Ăœyelerine verilecek kimlik kartlarÄą ile bir adet rozet ve oto çĹkartma Ăźcretsiz olup, birden fazla rozet ve oto çĹkartma bedeli 5’er TL’dir. AyrÄąca bir adet zabÄąta kartÄą da Ăźcretsizdir.

İçiĹ&#x;leri BakanlÄąÄ&#x;Äą'nÄąn 23.05.2007 tarih ve B.05.0. MAH.0.65.001/ 80000-13139 sayÄąlÄą gĂśrĂźĹ&#x; yazÄąsÄą ile ZabÄąta kimlik kartlarÄąnÄąn; hazÄąrlanÄąp daÄ&#x;ÄątÄąlmasÄą yetkisi TĂźrkiye Belediyeler BirliÄ&#x;i’ne verilmiĹ&#x;tir.

BaĹ&#x;vuru için gereken belgelerin TĂźrkiye Belediyeler BirliÄ&#x;i AtatĂźrk BulvarÄą No:229 06680 KavaklÄądere / ANKARA adresine gĂśnderilmesi halinde kimlikler en kÄąsa sĂźrede adrese postalanacaktÄąr.

Belediye BaĹ&#x;kanÄą ve Belediye Meclis Ăœyesi kimlik kartÄą almak için gerekli belgeler: -Mazbata ĂśrneÄ&#x;i -Resmi talep yazÄąsÄą, -NĂźfus cĂźzdanÄąnÄąn arkalÄą ĂśnlĂź fotokopisi -Son 6 ay içinde çekilmiĹ&#x; 1 adet fotoÄ&#x;raf -ZabÄąta kimlik kartÄą almak için gerekli belge: - Belediye tarafÄąndan verilecek resmi talep yazÄąsÄą

94

DUYURULAR

95

DUYURULAR

EÄ&#x;itimlerimiz web sitemizde yayÄąmlanarak tĂźm Ăźyelerimize duyurulmaktadÄąr.

Â?ƒ†‡Â?‹ ‡º‹–‹Â?Ž‡”‹ ˜‡ †‹º‡” ‡º‹–‹Â? ‡–Â?‹Â?Ž‹Â?Ž‡”‹Â?‹Â? „ƒç˜—”—•— ‹­Â‹Â? Ěś ‡nj‡º‹–‹Â? •‹•–‡Â?‹Â?‡̜ Â?ÂƒÂ›Ă‡Â– ‘ŽÂ?ÂƒÂ›Ă‡ —Â?—–Â?ÂƒÂ›Ă‡Â?Ă‡ÂœǤ

ßyelik için;

t Ăœyelik panelini lĂźtfen eksiksiz doldurunuz. t Ăœyelik bilgilerinizi bir defa girmeniz yeterlidir. t Onay verdiÄ&#x;inizde baĹ&#x;vurunuza iliĹ&#x;kin e-mail ve sms size ulaĹ&#x;acaktÄąr. # 6 7 22) ! 8 #6!#9# 7 :&;32< =3) 23 &&:" >< ? 7 :&;32< =3) 23 ;& 8" 7 @

96

DUR

!

Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.