Echt Rotterdams Erfgoed, deel 2 (De aanpak voor nieuw erfgoed)

Echt Rotterdams Erfgoed, deel 2 De aanpak voor nieuw erfgoed

Authentic Rotterdam Heritage, part 2 The approach to new heritage

Echt Rotterdams Erfgoed, deel 2 De aanpak voor nieuw erfgoed

Authentic Rotterdam Heritage, part 2 The approach to new heritage

Nicole van Dijk presenteert een VerhalencafĂŠ op locatie voor deelnemers van het Echt Rotterdams Erfgoed, 2019

Nicole van Dijk (l) en Marja van Katendrecht (r)

2

Voorwoord Foreword

Vanaf najaar 2016 werkt Museum Rotterdam aan het programma ‘Echt Rotterdams Erfgoed’, de actieve museumcollectie van de stad. In de drie jaar die volgen, leren we een hoop en zetten we, samen met de deelnemers, veel in beweging. In de stad en in het museum.

Museum Rotterdam has worked on the ‘Authentic Rotterdam Heritage’ programme, the city’s active museum collection, since autumn 2016. We’ve learnt a lot in three years and, together with the participants, we’ve put a lot in motion, both in the city and the museum.

We label individuals, communities, and initiatives as Authentic Rotterdam Heritage. Sometimes this leads to surprise, then pride in the recognition. The confirmation and attention given to these Rotterdammers are important to them. These communities get inspiration from the work of the city’s other pioneers, which in turn can lead to new activities. We monitor and document this process because the future’s heritage is made here. This produces vibrant and inspiring stories that are shared during the Verhalencafés (Story Cafes) at the museum and on location.

We bestempelen individuen, gemeenschappen en initiatieven tot Echt Rotterdams Erfgoed. Dit leidt soms tot verbazing, en vervolgens tot trots op deze erkenning. De bevestiging en aandacht die hiermee op deze Rotterdammers gevestigd wordt, is belangrijk voor hen. Daarnaast inspireren we deze gemeenschappen met het werk van andere pioniers in de stad, en dat kan weer leiden tot nieuwe activiteiten. We volgen en documenteren dit proces omdat hier erfgoed van de toekomst wordt gemaakt. Dit levert rijke en inspirerende verhalen op die gedeeld worden tijdens de Verhalencafés in het museum en op locatie.

In October 2018, we published the first yearbook ‘Authentic Rotterdam Heritage, 55 go-getters, doers and connectors’. A year later, the collection has 80 participants. In this second Authentic Rotterdam Heritage book, we explain how and why Museum Rotterdam collaborates with exceptional people from Rotterdam, and what this gives. A short description of the 80 participants has been included. The new participants are covered extensively in the next part.

In oktober 2018 verschijnt het eerste jaarboek ‘Echt Rotterdams Erfgoed, 55 doorzetters, aanpakkers en verbinders’. Ruim een jaar later bestaat de collectie uit 80 deelnemers. In dit tweede boek van Echt Rotterdams Erfgoed vertellen we hoe Museum Rotterdam samenwerkt met bijzondere Rotterdammers, waarom en wat dat oplevert. Van de 80 deelnemers is een korte beschrijving opgenomen. De nieuwe deelnemers komen uitgebreid aan bod in een volgend deel.

In this book, we inform on participants or initiatives from the Authentic Rotterdam Heritage (ERE) collection. The numbers we mention refer to their place in our active collection. The complete list is on page 76.

Nicole van Dijk, Authentic Rotterdam Heritage programme leader December 2019

We refereren in dit boek aan deelnemers of initiatieven van de collectie Echt Rotterdams Erfgoed (ERE). Het nummer dat we daarbij vermelden, verwijst naar de plaats in onze actieve collectie. De complete lijst staat op pagina 76.

Nicole van Dijk, programmaleider Echt Rotterdams Erfgoed december 2019 3

Team (v.l.n.r.) Leonie Roukens, Doriene Reitsma, Nicole van Dijk, Joël Ibraahim, Incisu Dilem Üzüm en Mariette van der Elburg

4

Studenten LWG 2019-2020 met v.l.n.r. begeleider Wilfried van Aubel en studenten Jessica, Quenton, Tijmen en Joella

Bedankt!

Many Thanks!

Dank gaat uit naar al diegenen die deze werkwijze ondersteunen en helpen ontwikkelen. Zij zijn niet alleen formeel betrokken bij Echt Rotterdams Erfgoed, maar denken ook enthousiast mee over deze nieuwe manier van museum-, erfgoed- en stadmaken. In de eerste plaats bedanken we de deelnemers van de collectie, die allemaal enthousiast meewerken. Ook de collega’s van Museum Rotterdam, die zich altijd bijzonder verbinden aan dit programma, willen we noemen.

waardevol voor dit programma. Zij vullen onze competenties op een belangrijke manier aan. Dank aan: Joelle Spaans, Quenton Serberie, Tijmen De Jong, Jessica de Vroege, Vlora Krasniqi en Rosa Abera Verkerk en in het verleden Elco Lafour, Beatrijs Timmermans, Iris Hellemons, Noëlla Awasai, Martine Bosma, Juliette van Eijk, Sanne Kooiman, Genc Gashi, Marijke Gips, Kekellie Kwami-Agyarko, Esme Lauran, Bianca Tanis, Eveliene Tiebosch, Tomas van de Velde, Dounia Ait Benali, Ishana Kathusing, Nina Burger, Staf Eggermont, Suqya Mutalib en Thomas Vermeij.

Ook studenten van andere opleidingen vinden hun weg naar het Echt Rotterdams Erfgoed. In 2019 was dit Leah Vos de Wael van de opleiding Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie van de Radboud Universiteit en in het verleden Romy Pricken van de Reinwardt Academie.

Daarnaast bedanken we een aantal mensen die op meer informele wijze het team en de werkwijze blijven ondersteunen: Arjen van Susteren, Otto Trienekens, Steve Elbers, Riemer Knoop, Wilfried van Aubel, Harry te Riele, Esther Janssen, Donald Hyslop en Art-Jan de Vries.

Natuurlijk zou de hele collectie niet bestaan zonder de vrijwillige inzet van de Raad Echt Rotterdams Erfgoed: Marcella Browne, Carlos Goncalves, Peter Steenbergen, Klaas van der Burg, Nicole van Namen, Tomas van de Velde, Esther Janssen, Joël Ibraahim, Arjen van Susteren en in het verleden Wilma Krüger, Dyonna Bennett, Tapkin Lam, Martine Bosma, Eveliene Tiebosch, Kekellie Kwami-Agyarko, Mich (YMP), Esme Lauran, Romy Pricken, Louise Lenten, Incisu Dilem Üzüm en Jesse van Dijk.

De financiering voor dit programma is ruimhartig beschikbaar gesteld door diverse fondsen: Stichting Doen, Fonds voor Cultuurparticipatie en in het verleden Stichting Bevordering van Volkskracht en Mondriaanfonds.

Dank!

Het team Echt Rotterdams Erfgoed Many thanks go to everyone who supports and helps develop this working method. These people are not only formally involved with Authentic Rotterdam Heritage but also think with us about this new way of making museums, heritage, and the city. Firstly, we want to thank all of the collection’s participants for their enthusiastic cooperation. Also, we want to mention the Museum Rotterdam colleagues, who are always remarkably committed to this programme.

Ook naar de vrijwilligers die verhalen vertellen, schrijven en anderen die zich onbaatzuchtig inzetten voor dit programma gaat grote dank uit: Han Meijer, Jacqueline Sterenborg, Peter den Hartog, Patrick Zoomer, Leah Vos de Wael, Scott Kannekens, Jopie Sluimer, Nynke Schaaf en in het verleden Adriaan Groenendijk († 2019), Gerard Molenaar, Erik van den Akker, Rob Hilz, Loeki van der Horst, Ewoud Kievit, Caroline Peters, Esther de Jong, José van t’ Hek, Pieter Boomsluiter, Serdal Sertdemie en Marc Groeneveld.

We also like to thank those who continue to informally support the team, and our working methods: Arjen van Susteren, Otto Trienekens, Steve Elbers, Riemer Knoop, Wilfried van Aubel, Harry te Riele, Esther Janssen, Donald Hyslop, and Art-Jan de Vries.

Of course, the entire collection wouldn’t exist without the voluntary commitment of the Authentic Rotterdam Heritage Council: Marcella Browne, Carlos Goncalves, Peter Steenbergen, Klaas van der Burg, Nicole van

De studenten Social Work van Hogeschool Rotterdam die bij ons in een Leerwerkgemeenschap (LWG) meewerken zijn altijd bijzonder 5

Sanne Kooiman, Genc Gashi, Marijke Gips, Kekellie Kwami-Agyarko, Esme Lauran, Bianca Tanis, Eveliene Tiebosch, Tomas van de Velde, Dounia Ait Benali, Ishana Kathusing, Nina Burger, Staf Eggermont, Suqya Mutalib and Thomas Vermeij. Students from other study programs also find their way to the Authentic Rotterdam Heritage. In 2019 this was Leah Vos de Wael from the Cultural Anthropology and Development Sociology course at Radboud University and in the past Romy Pricken of the Reinwardt Academy.

Namen, Tomas van de Velde, Esther Janssen, Joël Ibraahim, Arjen van Susteren, and in the past Wilma Krüger, Dyonna Bennett, Tapkin Lam, Martine Bosma, Eveliene Tiebosch, Kekellie Kwami-Agyarko, Mich (YMP), Esme Lauran, Romy Pricken, Louise Lenten, Incisu Dilem Üzüm, and Jesse van Dijk.

We are also very grateful to the volunteers who tell stories and write and all those who work selflessly for this programme: Han Meijer, Jacqueline Sterenborg, Peter den Hartog, Patrick Zoomer, Leah Vos de Wael, Scott Kannekens, Jopie Sluimer, Nynke Schaaf, and in the past Adriaan Groenendijk († 2019), Gerard Molenaar, Erik van den Akker, Rob Hilz, Loeki van der Horst, Ewoud Kievit, Caroline Peters, Esther de Jong, José van t ‘Hek, Pieter Boomsluiter, Serdal Sertdemie, and Marc Groeneveld.

Various funding organisations generously support this programme: Stichting Doen, Fonds voor Cultuurparticipatie, and in the past Stichting Bevordering van Volkskracht and the Mondriaanfonds.

Thanks!

The Authentic Rotterdam Heritage team

The Social Work students from Hogeschool Rotterdam who work with us in a Learning Work Community (LWG) are always very valuable for this programme. They truly complement our competences. Thanks to: Joelle Spaans, Quenton Serberie, Tijmen De Jong, Jessica de Vroege, Vlora Krasniqi and Rosa Abera Verkerk and in the past Elco Lafour, Beatrijs Timmermans, Iris Hellemons, Noëlla Awasai, Martine Bosma, Juliette van Eijk,

Bezoekers Verhalencafé Bospolder Tussendijken, december 2019

6

Inhoud

Contents

Voorwoord / Foreword

3

Bedankt! / Many thanks!

5

Inhoud / Contents

7

Waarom / Why

8

Aanpak / Approach

14

Collectie Echt Rotterdams Erfgoed / Authentic Rotterdam Heritage Collection

21

Verhalen / Stories

43

Samenwerking / Collaboration

50

Zichtbaarheid in de stad / Visibility in the city

61

Verbinding in beeld / Connection in image

62

Nieuw erfgoed / New heritage

64

Conclusie / Conclusion

68

Stappenplan / Step-by-step plan

70

Veel gestelde vragen / Frequently asked questions

72

Collectie Echt Rotterdams Erfgoed 1 t/m 80 / Authentic Rotterdam Heritage Collection 1 to 80 Colofon / Colophon

76

79

7

Waarom Why

Hedendaags erfgoed Museum Rotterdam experimenteert al sinds 2005 met nieuwe manieren om hedendaags erfgoed te presenteren en te bewaren. Door ROFFA 5314, een project dat zich richt op de jongerencultuur op Rotterdam Zuid, beseffen we dat de collectie van het museum niet representatief genoeg is voor alle Rotterdammers die in de stad wonen. We besluiten daarom op zoek te gaan naar relevant hedendaags erfgoed. Tijdens deze zoektocht stuiten we op allerlei uitdagingen; wat is relevant, wat is representatief en wat kunnen we daarvan bewaren? Willen we alleen materiële cultuur of ook immateriële cultuur en hoe moeten we dat vastleggen?

Rotterdam en de mantelzorgers’. In deze publicatie tonen we de door mantelzorgers uitgevonden objecten voor een optimale zorgverlening. Zoals een afgezaagd stuk rioolpijp om makkelijker een steunkous aan te kunnen trekken, bedacht door Helmuth Tjemmes wiens vrouw Irene na een TIA voor één been een steunkous nodig had. Of verschillende kleuren petten waarmee een autistische jongen zijn stemming kan aangeven en het knopenlapje waaraan een dementerende Rotterdammer kan trekken wanneer zij boos is.

We ontwikkelen hiervoor het meerjarige programma met de naam: ‘Stad als Muze’. Vanaf 2011 gaat een curator drie jaar lang, ieder jaar in een ander deel van de stad, op zoek naar relevante verschijningen van de hedendaagse cultuur. Ook ontwikkelen we ieder jaar een samenwerkingsproject met bewoners om dat hedendaagse erfgoed te presenteren. Samen met Rotterdammers zoeken we naar de betekenis van hun activiteiten en betitelen dat als erfgoed. Het gevolg: mensen voelen zich meer verbonden met het museum en met de stad. We benadrukken het belang van hun activiteiten en Rotterdammers zetten zich nog gemotiveerder in voor de stad.

De gekleurde petten van de zoon van Ayse

Contemporary heritage

In 2005, Museum Rotterdam began experimenting with new ways to present and preserve contemporary heritage. The ROFFA 5314 project, which focused on Rotterdam Zuid’s youth culture, taught us that the museum’s collection is not fully representative of Rotterdam. We therefore decided to look for relevant contemporary heritage. Our research encountered all kinds of challenges; what is relevant, what is representative, and what of this can we conserve? Do we only consider material culture, or is intangible culture also important, and how do we record this?

Met het meerjarig vervolgproject ‘Verbinding door erfgoed’, dat van 2013 tot 2016 loopt, brengen we groepen Rotterdammers met elkaar in contact die soortgelijke activiteiten hebben, zodat ze elkaar kunnen informeren en inspireren.

We koppelen onder andere ambachtslieden met elkaar. Ook organiseren we met stadstuiniers en -boeren verschillende stadsboerenconferenties om hun onderlinge samenwerking te verbeteren. Tijdens deze periode maken we bovendien samen met diverse zorgverleners, mantelzorgers en zorgorganisaties een publicatie over het eigentijds erfgoed van mantelzorgers: ‘Museum

To this end, we have been coordinating the ‘Stad als Muze’ (City as Muse) long-term programme. Since 2011, a curator has spent three years looking for relevant manifestations of contemporary culture, spending each year in a different part of the city. Every year, we develop a collaborative project with residents to present this contemporary heritage. Together with Rotterdam people, we survey the meaning of their activities and label it as heritage. The outcome is people feel more connected to the museum and the city. We emphasise the importance of their activities and Rotterdam residents become more motivated in their commitment to the city.

8

The long-term follow-up project ‘Verbinding door erfgoed’ (Connecting through heritage), which ran from 2013 to 2016, connected Rotterdammers who are involved in similar activities, to inform and inspire each other. We brought craftspeople together. We organised conferences to improve cooperation between city gardeners and city farmers. During this period, we also made a publication with various care providers, carers, and care organisations about the contemporary heritage of caregivers: ‘Museum Rotterdam en de mantelzorgers’ (Museum Rotterdam and the caregivers). The publication features objects devised by informal caregivers to optimise care provision.

For example a sawn-off drain pipe to make it easier to put on a support stocking, devised by Helmuth Tjemmes for his wife Irene after she had a mini-stroke and needed a support stocking for one leg. Or different colours caps for an autistic boy to communicate his mood, and the button patch that a person with dementia can pull when she is angry.

Feestelijke presentatie vrouwenblad Every Woman i.s.m. Vrouwen van de Velden, Stad als Muze 2011

Tentoonstelling Roffa5314 in Museum Rotterdam, 2010

9

Rotterdammers, iIllustratie ikRotterdam 10

Erkenning

De antropologische benadering is breed en kijkt vooral naar wat de samenleving voortbrengt, in aanpassing aan elkaar en de omgeving. Denk daarbij aan (nieuwe) reacties op de veranderende samenstelling van de bevolking, reacties op de gevolgen van het veranderende klimaat en de wijze waarop mensen zich organiseren en in verzet komen tegen politiek en grote bedrijven.

Het erkennen van de activiteiten door het museum, blijkt van invloed te zijn op de (zelf) waardering van mensen. Deelnemers geven in het onderzoek ‘Verbinding door hedendaags erfgoed’ door Lieke van Pruijssen en Bieke Versloot (Veldwerk) uit 2017 aan dat ze zich zekerder voelen over hun activiteiten. Daarnaast zorgen nieuwe samenwerkingen voor ideeën die men vervolgens doorontwikkelt. Zo heeft Helmuth zich aangesloten bij een kunstenaar en samen hebben zij het initiatief ‘Het zal werken’ opgericht, dat zich richt op praktische problemen en oplossingen, met name voor oudere mensen.

Recognition

The museum’s acknowledgement of activities appears to influence people’s self-esteem. According to the survey ‘Verbinding door hedendaags erfgoed’ by Lieke van Pruijssen and Bieke Versloot (Veldwerk) from 2017, participants said they feel more assured about their activities. New collaborations generate ideas that are also further developed. Together with an artist, Helmuth founded the ‘Het zal werken’ (It will work) initiative, which focuses on practical problems and solutions, especially for older people.

Rotterdam

Rotterdam is een superdiverse stad. De meerderheid van de bevolking bestaat uit minderheden: de roots van de bewoners liggen in meer dan 170 landen. Niet alleen kent Rotterdam veel verschillen in etnische achtergrond, maar, net als iedere stad, ook in opleidingsniveau, leeftijd, religie en interesse. Deze diversiteit geeft de stad een bijzondere eigenheid.

Rotterdam

Rotterdam is a very diverse city. Minorities make up the majority of the population: the residents’ roots lie in over 170 countries. As well as many differences in ethnic background, Rotterdam also, like every city, has varied educational levels, age groups, religions and interests. Rotterdam’s diversity ensures its distinctive character.

Rotterdam is een van de armste steden van Nederland; 1 op de 4 kinderen groeit op in armoede. In 2012 voelde 56 % van de ouderen zich eenzaam, het is de hoogste score van heel Nederland. Hoewel de cijfers nog steeds alarmerend hoog zijn, daalde het aantal eenzame ouderen in Rotterdam de afgelopen jaren met drie procent. Dit gebeurde dankzij de vele projecten en initiatieven, maar ook door de 9.000 huisbezoeken van de gemeente. Rotterdam is namelijk ook een stad waar bijna iedereen de handen uit de mouwen wil steken.

Samenwerken staat hoog in het vaandel.

Rotterdam is one of the Netherlands’ poorest cities. A quarter of its children grow up in poverty. Also, in 2012, loneliness levels among the elderly reached 56% – the highest in the Netherlands. Despite these alarmingly-high figures, the number of lonely older adults in Rotterdam has fallen 3% in recent years, thanks to the many projects, initiatives, and the municipality making 9000 home visits. Rotterdam is also a city where almost everyone wants to roll up their sleeves. Cooperation is of paramount importance.

Culture

It’s a challenge to build up a representative and relevant heritage collection in such a superdiverse city because concepts of culture and heritage are not the same for everyone.

Cultuur

The project group that develops innovative heritage projects at Museum Rotterdam uses anthropological research methods. The anthropological approach is broad and mainly looks at what society produces in terms of adapting to each other and the environment.

For example, new responses to the population’s changing composition, responses to the consequences of climate change, and the ways people organise themselves and oppose politics and large companies.

Het is een uitdaging om in zo’n superdiverse stad een representatieve en relevante erfgoedcollectie op te bouwen. Vooral omdat begrippen als cultuur en erfgoed niet voor iedereen hetzelfde betekenen.

De projectgroep die de innovatieve erfgoedprojecten in Museum Rotterdam ontwikkelt, gebruikt antropologische onderzoeksmethoden.

11

Erfgoed

dam ondersteunt en faciliteert het maken van nieuw erfgoed. Dat gebeurt door het aanjagen van nieuwe verbindingen en samenwerkingen, het leggen van accenten en het helpen van gemeenschappen met kennis en het formuleren van keuzes. Het leidt tot nieuwe inzichten, emancipatie en ontwikkeling van gemeenschappen, initiatieven en individuele Rotterdammers.

In het deel ‘Nieuw erfgoed’ gaan we hier uitgebreid op in.

Vaak denken we bij erfgoed aan iets uit het verleden. Maar erfgoed heeft ook een betekenis voor het heden. Het zijn onderdelen van onze cultuur die we belangrijk vinden en willen bewaren voor de toekomst. Maar de waardering voor bepaald erfgoed is niet in steen gebeiteld.

Bovendien legt elke tijdsgeest een eigen nadruk. Wat tien jaar geleden belangrijk was, is dat nu misschien niet meer. Andersom zien we nu wellicht iets over het hoofd dat later hooggewaardeerd wordt. Erfgoed verandert mee met een samenleving. Wij willen dit proces blootleggen én nieuwe waardevolle activiteiten stimuleren en ondersteunen – het erfgoed van de toekomst.

Heritage

Heritage conjures up something from the past, but it also has a place in the present. Heritage is the culture we consider important for future preservation. But how we appreciate a particular heritage isn’t fixed.

Moreover, every zeitgeist has its own emphasis. What was relevant ten years ago may not be now.

Conversely, we may overlook something that will be highly valued later. Heritage changes with society. We want to show this process and encourage and support new, worthwhile activities – the heritage of the future.

Leerproces

In tien jaar tijd leren we veel over de stad en hoe we kunnen samenwerken met Rotterdammers. Door te experimenteren weten we hoe we zoveel mogelijk in co-creatie tot presentaties en tentoonstellingen kunnen komen. Dit betekent ook samen verzamelen en organiseren. We weten inmiddels wat we zelf moeten doen: eindredactie, eindregie, eindverantwoordelijkheid en mensen bij elkaar blijven brengen. Ook vergaderen, notuleren en (laten) voorzitten is daar onderdeel van. Kortom, we zijn de lijm en ondersteuning om onderlinge verbindingen mogelijk te maken.

Niet alleen leren we van onze collega’s en betrokken Rotterdammers over de stad, maar ook van kennisinstituten als Hogeschool Rotterdam, Veldacademie en Erasmus Universiteit Rotterdam. We krijgen inzicht in onderzoeken en statistieken van het hedendaagse Rotterdam. Het zijn belangrijke aanknopingspunten om ons werk in én met de stad voort te zetten.

Learning process

In ten years, we have learnt a lot about the city and how we can work together with the people of Rotterdam. Experimentation and co-creation inform our presentations and exhibitions. This also means collecting and organising together. Our tasks are now clear: editorial control, directing, final responsibility, and to continue bringing people together. Organising meetings, chairing them (or having them chaired), and taking minutes is part of this. In short, we are the glue and support mechanism that makes interconnections possible.

We not only learn about the city from our colleagues and participating Rotterdammers, but also from knowledge institutes, such as the Hogeschool Rotterdam, Veldacademie, and Erasmus University Rotterdam. Consequently, we gain insights into studies and statistics from contemporary Rotterdam. These are significant starting points for continuing our work, both in and with the city.

Connecting

During our projects, we noticed that heritage binds, which is critical in a highly diverse city such as Rotterdam. When we connect people, new ideas and collaborations arise. New ideas stimulate joint activities, creating a new culture and heritage in the city. Museum Rotterdam supports and facilitates the creation of new heritage. We do this by encouraging and emphasising new connections and partnerships.

We use knowledge to formulate choices and to promote and help communities. This method leads to new insights and the emancipation and development of individuals, communities, and initiatives in Rotterdam. We shall elaborate on this in the chapter ‘New heritage’.

Verbinding

Tijdens onze projecten merken we dat erfgoed verbindend werkt, en dat is belangrijk in een superdiverse stad als Rotterdam. We zien dat nieuwe ideeën en samenwerkingen ontstaan, als we mensen met elkaar in verbinding brengen.

Nieuwe ideeën stimuleren om gezamenlijk activiteiten op te pakken; er ontstaat een nieuwe cultuur en erfgoed in de stad. Museum Rotter12

Bijeenkomst Verbinding door erfgoed in Verhalenhuis BelvÊdère, 2017

13

Betrokken Rotterdammers op bezoek bij Harry-Jan Bus van Theater Walhalla tijdens de Echt Rotterdams Erfgoed Bustour, 2019

Aanpak

Approach Duurzame samenwerking

permanent in Nederland verblijven maar voor die tijd rijden zij elke drie maanden op en neer om hun toeristenvisum te verlengen. Vliegen kost veel geld en daarom gebruiken ze de Volkswagenbus. De Bulgaren trekken door heel Europa, kiezen verschillende routes en maken veel mee. Deze bus weerspiegelt hoe het huidige Europa en Rotterdam in beweging is.

Maar we zien ook dat de werkwijze op projectbasis niet het gewenste, duurzame, effect blijkt te hebben. Als een project stopt verwateren de nieuw ontstane relaties vaak snel en gaat kennis over de verschillende deelnemers verloren.

Normaal gesproken verwerft een museum het object en plaatst het in het depot. Maar, de bus vervulde nog steeds een belangrijke rol voor de eigenaren. Daarom kozen we ervoor om de bus te adopteren, te bestempelen als actieve collectie en de verhalen van de gemeenschap die de bus gebruikt, te blijven noteren en volgen. In het najaar van 2016 wordt de Volkswagenbus van Kamen het eerste item in onze actieve collectie van de stad: Echt Rotterdams Erfgoed. Een nieuwe aanpak waarmee een museum kan collectioneren en verbinden en persoonlijke verhalen kan koppelen aan het collectieve geheugen.

In onze projecten werken we samen met Rotterdammers omdat zij de experts zijn. Zij weten als geen ander wat de betekenis is van hun activiteiten. We zien dat een participatieve aanpak een positieve impact heeft. Het draagt bij aan emancipatie, zelfwaardering en kennisverspreiding.

Daarom zijn we op zoek gegaan naar een duurzamere manier om samenwerking te organiseren rondom de sociaal-maatschappelijke cultuur van hedendaagse Rotterdammers.

De start

Een meerjarig project met Rotterdamse Bulgaren zet ons in 2016 op het spoor van een bruikbare en meer duurzame methode. De Bulgaarse gemeenschap onderhoudt een sterke relatie met het thuisland. Vanaf 2014 kunnen ze

Deze nieuwe manier van verzamelen verbindt het museum en gemeenschappen op een

Familiebijeenkomst Bulgaarse gemeenschap met Kamen op de voorgrond

14

Volkswagenbus Transporter (1992) Van Kamen Vladimirov, illustratie ikRotterdam

duurzame en vitale manier. In eerste instantie startten we met een pragmatische aanpak, waarbij nieuwe onderdelen voortkomen uit projecten waar we mee bezig zijn. Na verloop van tijd kozen we ervoor om onze strategie en het concept verder te ontwikkelen. We laten Rotterdammers meebeslissen over de selectie van de collectie. De Raad Echt Rotterdams Erfgoed speelt hierbij een belangrijke rol.

Bulgarians would have to travel to Bulgaria and back every three months in order to extend their tourist visa. Now, they can stay permanently in the Netherlands. Flying is expensive; therefore, they use a Volkswagen bus. The Bulgarians travel throughout Europe, taking different routes and having many experiences. This bus represents the direction in which Rotterdam and present-day Europe are heading.

Typically, a museum acquires an object and puts it in its depot. But the bus still plays an important role for the owners. Therefore, we decided to adopt the bus, to label it as active collection, and write down and follow the stories of the community that uses it. In autumn 2016, Kamen’s Volkswagen bus will be number one in our active collection of the city: Authentic Rotterdam Heritage. This new approach to museum collecting can also include personal stories and connect them to the collective memory.

Sustainable cooperation

In our projects, we work with Rotterdammers because they are the experts. They know the significance of their activities best. A participatory approach has positive impacts because it contributes to emancipation, self-esteem, and knowledge sharing.

This new collecting method connects the museum to communities in a sustainable and vital way. We started with a pragmatic approach whereby new components derive from projects we are already working on. Over time, we decided to develop our strategy and concept further. We want Rotterdammers to participate in decisions about selecting the collection. The Authentic Rotterdam Heritage Council enables this.

We noticed the project-based working method doesn’t appear to have the desired, sustainable effect.

When a project stops, the new relationships it fostered often dilute quickly, and knowledge about the different participants is lost.

Therefore, we started looking for more sustainable ways to organise cooperation around the social culture of contemporary Rotterdam residents.

The start

A long-term project with Rotterdam Bulgarians in 2016 put us on the trail of a useful and more sustainable method. The Bulgarian community maintains strong ties with its home country. Up until 2014, many 15

Raad Echt Rotterdams Erfgoed

Aantal besproken collectiedeelnemers Totaal: 476 2019: 72 Aangenomen: 80 2018: 292 Verworpen: 396 2017: 112

De Raad Echt Rotterdams Erfgoed beoordeelt de nieuwe deelnemers van de collectie die Rotterdammers aandragen. De lijst blijft groeien, we kunnen dit onmogelijk allemaal opnemen als onderdeel van deze collectie. Daarom denken we met een raad van Rotterdammers na over criteria en wijze van benoeming. Deze criteria geven de collectie een profiel waarmee we de sociaal-maatschappelijke ontwikkeling van de stad ondersteunen. Inmiddels gebruiken we de volgende criteria:

Authentic Rotterdam Heritage Council

The Authentic Rotterdam Heritage Council assesses newly proposed participants put forward by the people of Rotterdam. The list continues to grow. We cannot possibly include everything in this collection.

That’s why, together with a council of Rotterdammers, we are considering the nomination criteria and method. These criteria give the collection a profile, through which we support the city’s social development. We currently use the following criteria – the proposed participant is:

• Het is echt Rotterdams en dus herkenbaar voor Rotterdammers of Rotterdamse gemeenschappen • Het is actueel • Het zet zich in voor anderen of de stad • Het staat open voor verbinding • Het is inspirerend en pioniert • Het is verbonden aan een gemeenschap(pen) • Het zet zich in voor de andere gemeenschappen die verbonden zijn aan het Echt Rotterdams Erfgoed

• Genuinely something with which Rotterdam or its communities can identify • Of present interest • Committed to others or the city • Open for connection • Inspiring and pioneering • Connected to a community or communities • Dedicated to the Authentic Rotterdam Heritage communities During meetings, the Council considers the nominations’ relevance to Authentic Rotterdam Heritage criteria. We reject submissions that don’t meet the criteria. The Council recognises potential participants’ commitment to the city.

De raad bespreekt alle nominaties tijdens raadsbijeenkomsten en toetst deze aan de hand van de criteria voor Echt Rotterdams Erfgoed.

Een groot deel van de nominaties wordt niet benoemd omdat ze niet aan de criteria voldoen.

Number of meetings 2019: 8 meetings 2018: 5 meetings 2017: 2 meetings Proposed participants discussed 2019: 72 Total: 476 2018: 292 Adopted: 80 2017: 112 Rejected: 396

Aantal bijeenkomsten 2019: 8 bijeenkomsten 2018: 5 bijeenkomsten 2017: 2 bijeenkomsten

Leden Raad Echt Rotterdams Erfgoed 2017-2019: 21 leden

Actieve leden in 2019 Members of the Authentic Rotterdam Heritage Council 2017-2019: 21 members Active members in 2019

1. Peter Steenbergen 2. Nicole van Dijk 3. Klaas van der Burg 4. Joël Ibraahim 5. Esther Janssen 6. Marcella Browne 7. Nicole van Namen 8. Tomas van de Velde 9. Arjen van Susteren 10. Carlos Gonçalves

16

Leden Raad Echt Rotterdams Erfgoed, 2019

Actieve collectie

Active collection

The criteria we determine gives direction to a collection mostly comprised of participants who are actively committed to the city. The collection’s participants use their talents to contribute to the city, a group of people, or a tradition.

Door het toepassen van criteria geven we richting aan de collectie, die vooral bestaat uit deelnemers die zich actief inzetten voor de stad.

Zij brengen iets teweeg in de stad met inzet van hun talent, een groep mensen of een traditie.

We also introduce participants to each other.

Sometimes it helps when someone takes the lead.

New possibilities arise from thinking and working together. Therefore, the collection increasingly focuses on shaping the city together in an inclusive and connected way.

Ook brengen we deelnemers met elkaar in contact. Soms stimuleert het mensen om anderen te volgen, mee te denken en samen te werken. Hieruit komen nieuwe mogelijkheden voort. De collectie draait daardoor steeds meer om het samen vormen van de stad op een inclusieve en verbonden manier.

As a result, Museum Rotterdam can make a positive contribution to the city’s development while also building a collection both about and with contemporary city dwellers. Thanks to this approach, the museum, the city’s story, and the collection become the property of Rotterdammers.

Zo kan Museum Rotterdam een positieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de stad, terwijl het ook een collectie opbouwt over (en met) de hedendaagse stadsbewoners.

Dankzij deze aanpak worden het museum, het verhaal van de stad en de collectie, ook eigendom van Rotterdammers.

The Authentic Rotterdam Heritage collection allows us to: • make visible important connecting activities in the city; • help people and groups to connect to other initiatives; • encourage people to contribute to a liveable and inclusive city; • offer heritage insights and tools for people to improve their personal situation and community; • find and make new heritage in co-creation with Rotterdammers.

Met de collectie Echt Rotterdams Erfgoed: • maken we belangrijke verbindende activiteiten in de stad zichtbaar; • bieden we een platform waar personen en groepen zich kunnen verbinden aan andere initiatieven; • stimuleren we mensen om mee te werken aan een leefbare en inclusieve stad; • bieden we erfgoedinzichten en instrumenten waarmee mensen hun persoonlijke en gemeenschappelijke situatie kunnen verbeteren; • vinden en maken we samen met Rotterdammers nieuw erfgoed.

Jonge bezoeker in de leemhut van Max de Moestuinman, opstelling Groen Museum Rotterdam Lab, 2019

17

Leerwerkgemeenschap Social Work

samenwerken met Rotterdammers. Dit omvat bijvoorbeeld de Verhalencafés en de voorbereidingen daarvan, bijeenbrengen van gemeenschappen en in gesprek gaan met Rotterdammers. Ieder jaar begint weer een nieuwe groep studenten.

Musea verzamelen, beschrijven, bewaren en exposeren erfgoed. Naarmate de aanpak persoonlijker, actiever en participatiever is, is een niet-museale benadering noodzakelijk.

Samenwerken met bewoners, vaak ervaringsdeskundigen op verschillende gebieden, is een bijzonder proces. Daarom doen wij dit samen met de Leerwerkgemeenschap van de opleiding Social Work van Hogeschool Rotterdam. Dit is een traject waarbij derdejaarsstudenten een jaar lang, fulltime meewerken aan het actieve collectieprogramma. De studenten zijn betrokken bij alle werkzaamheden waar we

Social Work Learning Community

Museums collect, describe, preserve, and exhibit heritage. The more personal, active, and participative the method, the more a non-museum-like approach is needed.

Our collaboration with residents, with their diverse expertise and experience, is an essential process.

Therefore, we do this with the Social Work study programme’s Learning Community at Hogeschool Rotterdam. This process is for third-year students who, full-time for a year, participate in the active collection programme. The students participate in activities where we work in collaboration with Rotterdammers.

This includes the Verhalencafés and their preparation, bringing communities together, and engaging Rotterdammers in conversation. Every year we work with a new group of students.

Studenten LWG tijdens Klaag & Oploskoffie, 2018

18

Studenten LWG 2019-2020 met v.l.n.r. Tijmen, Jessica, Quenton, Vlora, Joella en begeleider Wilfried van Aubel

19 Student LWG Eveliene tijdens het VerhalencafĂŠ in speeltuin Jeugdveld, 2018

Lezingen en presentaties

Lectures and presentations

It is now standard practice for us to talk about participants in the active collection. We are not talking about exhibitions, but about encounters. We want to contribute to the city and our profession as an active heritage maker. We do this in many different places and ways. We give lectures, presentations, and training sessions about our way of working. By invitation, independently, or in an organised context.

Voor ons is het inmiddels heel gewoon om over deelnemers van de actieve collectie te praten.

We praten niet over tentoonstellingen, maar over ontmoetingen. We willen als actieve erfgoedmaker bijdragen aan de stad en ons vak.

Dit doen we op veel verschillende plekken en manieren. We geven lezingen, presentaties en trainingen over onze manier van werken. Op uitnodiging, op eigen initiatief of in georganiseerd verband.

By invitation We give presentations and conferences organised by other museums, for example at ICOM (International Council of Museums) museum conferences. We have worked in Turin, Kyoto, Moscow, and London.

Organisations invite us to talk about how we use culture to support urban development. We were in Chengdu and Anren in China at the invitation of the Association for Art History in Brighton, and we participated in a workshop on Heritage and Reconciliation in Northern Ireland.

Op uitnodiging We geven bijvoorbeeld presentaties op museumcongressen van ICOM (International Council of Museums) en conferenties die andere musea organiseren. Zo waren we in Turijn, Kyoto in Japan, Moskou en London. Ook krijgen we uitnodigingen van andere organisaties om te praten over hoe we cultuur inzetten om stedelijke ontwikkeling te ondersteunen. We waren in Chengdu en Anren in China, op uitnodiging van de Association for Art History in Brighton en namen in Noord-Ierland deel aan een workshop over Heritage and Reconciliation.

By independent initiatives By continuing to learn from our worldwide colleagues’ knowledge, we can further develop our working approach. We therefore organise international workshops to share knowledge and skills. We have been joined by colleagues from the Museum of London, MAS in Antwerp, STAM in Gent, Erfgoedcel (Heritage Cell) Antwerp, and Stadtmuseum Frankfurt and Berlin. We are a group of heritage professionals who want to collaborate sustainably.

Op eigen initiatief Het is belangrijk om te blijven leren van de kennis van collega’s uit de hele wereld. Zo kunnen we onze manier van werken verder ontwikkelen. We delen daarom kennis en vaardigheden tijdens internationale workshops die we op eigen initiatief organiseren. De collega’s van Museum of London, MAS in Antwerpen, STAM in Gent, Erfgoedcel Antwerpen, Stadtmuseum Frankfurt en Berlin zijn inmiddels aangehaakt. Dit is een groep erfgoedprofessionals die duurzaam wil samenwerken.

In an organised context During training, we involve other people to further our way of working. We worked for ICOM on the development and implementation of museum training in Cape Town, South Africa. This training about ‘social responsiveness’ of museums was carried out with museum professionals from English-speaking African countries.

In georganiseerd verband Tijdens trainingen betrekken we andere mensen om deze manier van werken verder te brengen.

Inmiddels werkten we voor ICOM mee aan de ontwikkeling en uitvoering van een museumtraining in Kaapstad in Zuid-Afrika. Deze training over ‘social responsiveness’ van musea werd uitgevoerd met museumprofessionals uit Engelstalige Afrikaanse landen.

Nicole van Dijk temidden van museumprofessionals tijdens een training in Zuid-Afrika, 2019

20

Collectie Echt Rotterdams Erfgoed Authentic Rotterdam Heritage Collection

Eind 2019 omvat de collectie 80 deelnemende organisaties, initiatieven, individuen en een enkel object. Om inzichtelijker te maken wat deze collectie is, hanteren we een indeling waarbij we kijken naar wat de verschillende deelnemers met hun activiteiten beogen en doen in de stad. Deelnemers passen met hun activiteiten soms bij meerdere definities, wij hebben de keuze gemaakt voor wat wij de meest voor de hand liggende vinden. We hanteren de volgende indeling:

Cat. A

Cat. B

Cat. C

At the end of 2019, the collection consists of 80 participating organisations, initiatives, individuals, and some objects. To make it more clear what this collection is, we use a classification system in which we look at what the various participants intend to do and do with their activities in the city. Participants sometimes fit several definitions with their activities, we have made the choice for what we think is the most obvious. We use the following classification:

Rotterdammers die actief zijn in de stad omdat ze vinden dat iets beter of anders moet. 44 deelnemers vallen in deze categorie.

Rotterdammers whose activities are informed by improving or changing the city. 44 participants fall into this category.

Erfgoedtradities die in en door Rotterdamse gemeenschappen (vernieuwd) worden voortgezet. 20 deelnemers vallen in deze categorie.

Heritage traditions that are continued or renewed by Rotterdam’s communities.

20 participants fall into this category.

Artistieke culturele activiteiten die Rotterdammers verbinden (taal, theater, beeldende kunst, ambacht). 16 deelnemers vallen in deze categorie.

Artistic cultural activities that connect Rotterdammers (language, theatre, arts, crafts). 16 participants fall into this category.

21

22

Cat. A

Rotterdammers die actief zijn in de stad omdat ze vinden dat iets beter of anders moet.

0001 Volkswagenbus Transporter (1992) Van Kamen Vladimirov De verhalen van de Bulgaars Rotterdamse bestuurders en passagiers van de bus zijn een nieuw hoofdstuk in het verhaal van de ontwikkeling van Rotterdam door (arbeids)migratie.

The stories of the Bulgarian Rotterdam van drivers and their passengers are a new chapter in the story of this city’s development through (labour) migration.

0057 Nico Adriaans Stichting De Nico Adriaans Stichting ondersteunt verslaafden en andere kwetsbare Rotterdammers op een gelijkwaardige en menselijke manier.

The Nico Adriaans Stichting supports addicts and other vulnerable Rotterdammers in an equal and human way.

0002 Broodfonds Rotterdamsche Gilden In het Broodfonds regelen Rotterdamse zelfstandigen samen een financieel vangnet gebaseerd op vertrouwen.

The Rotterdam Broodfonds allows the self-employed to establish a financial safety net based on trust.

Cat. A

Rotterdammers whose activities are informed by improving or changing the city.

0003 Burgemeester Aboutaleb De visie van Aboutaleb gaat verder dan de klassieke rol van een burgemeester. Hij trekt regelmatig de stad in om met bewoners en ondernemers te spreken over wat er speelt in hun wijk.

Aboutaleb’s vision goes beyond the conventional role of a mayor. He regularly talks with the city’s residents and entrepreneurs about what is happening in their neighbourhoods.

0059 Bouwkeet De sociale makerspace van Bospolder Tussendijken wil zelf maken weer een belangrijk onderdeel van het leven maken.

The neighbourhood of Bospolder Tussendijken’s social maker space wants making to be an important part of life again.

0005 Tuinmeester Gerrit Roukens Bewoners en professionals pakken de verantwoordelijkheid voor een groenere en gezondere stad samen op.

Together, residents and professionals tackle the responsibility for a greener and healthier city.

0006 Khalid Chennouf Sport is belangrijk in Rotterdam. Topsporters zijn een voorbeeld voor jongeren. Zij zetten de kracht van sport in voor de ontwikkeling en ondersteuning van jonge Rotterdammers.

Sport is vital to Rotterdam. Top athletes are an example to young people. They use the power of sport for the development and support of young Rotterdammers.

23

24

Rotterdammers die actief zijn in de stad omdat ze vinden dat iets beter of anders moet.

Cat. A

0007 Richard Shoes Richard de Boer zet zich als ondernemer in voor zijn straat. Hij biedt buurtjongeren mogelijkheden en weet ze zo te inspireren.

As an entrepreneur, Richard is committed to his street. He offers opportunities to the neighbourhood’s youth and knows how to inspire them.

0008 Rini de Otter Rini de Otter begeleidt vrijwilligers in de Leeuwenhoek (Humanitas #0023) tot hij plotseling overlijdt op 24 oktober 2017. Rini was erg geliefd in de Leeuwenhoek en in de wijk.

Rini de Otter guided the volunteers in the Leeuwenhoek (Humanitas #0023) until he suddenly died on 24 October 2017. Rini was very popular in the Leeuwenhoek and the neighbourhood.

0009 Leeszaal Rotterdam West De Leeszaal is een laagdrempelige ontmoetingsplek rondom taal en participatie en een plek waar je boeken kunt halen en brengen.

The Leeszaal (reading room) is an easily accessible meeting place set up around language and participation and a place where you can get and bring books.

0010 West-Kruiskade Door samenwerking in de Alliantie WestKruiskade is de West-Kruiskade en het gebied eromheen met succes uit het slop getrokken.

“Het is net een dorp.”

Working together in the West-Kruiskade Alliance has successfully improved the West-Kruiskade and its surroundings. “It’s just like a village.”

0011 Krachtvrouwen Oude Westen Deze groep vrouwen laat zien hoe mensen met verschillende achtergronden samenwerken om elkaar en de stad te versterken.

This group of women demonstrates how people from different backgrounds can work together to strengthen each other and the city.

Cat. A

Rotterdammers whose activities are informed by improving or changing the city.

0012 Speeltuinvereniging Jeugdveld Speeltuinvereniging Jeugdveld in Zuidwijk organiseert met beperkte middelen en veel inzet van het bestuur activiteiten voor alle wijkbewoners, jong en oud.

With limited resources and through its board’s dedication, speeltuinvereniging Jeugdveld organises activities for Zuidwijk’s residents, both young and old.

0013 Stadsmariniers Stadsmariniers zijn ‘superambtenaren’ die door samenwerking de hardnekkige veiligheidsproblemen in bepaalde gebieden oplossen.

Stadsmariniers (City Marines) are “super civil servants” who solve, through cooperation, the persistent safety problems in certain areas.

0060 Voedselbank Rotterdam Als reactie op de armoede in de stad is het echtpaar Sies gestart met het uitdelen van voedselpakketten. Dit initiatief is hard nodig en inmiddels uitgegroeid tot een nationaal bedrijf, volledig gerund door vrijwilligers.

In response to the city’s poverty, the Sies couple started handing out food parcels.

This desperately needed initiative has since grown into a fully-voluntary, nationwide organisation.

0014 Huiswerkklas Oude Westen Met de huiswerkklas nemen inwoners verantwoordelijkheid voor de kinderen uit de wijk.

In the homework class, residents take responsibility for the neighbourhood’s children.

25

26

Rotterdammers die actief zijn in de stad omdat ze vinden dat iets beter of anders moet.

Cat. A

0061 Niet Graag Een Lege Maag De Broodvader smeert boterhammen voor schoolkinderen in het basisonderwijs die geen lunchpakket meekrijgen van thuis.

De Broodvader makes sandwiches for primary school children who don’t get a packed lunch at home.

0018 Esdra Dierenspeciaalzaak De Rimboe is een plek met veel aandacht voor de jongeren uit de buurt.

The Rimboe pet store is a place that pays specific attention to the neighbourhood’s young.

0023 Stichting Humanitas Stichting Humanitas is er voor de meest kwetsbaren in de regio Rotterdam, van 0 tot 100+.

The Humanitas Foundation is there for the Rotterdam region’s most vulnerable, from 0 to 100+.

0024 Thuis Op Straat Thuis Op Straat zorgt met sport en spel voor beweging in de Rotterdamse straten. Zo ontdekken en ontwikkelen (jonge) Rotterdammers met plezier hun talenten.

Thuis Op Straat (togetherness on squares) provides sport and play to promote movement activities on Rotterdam’s streets. This is how (young) Rotterdammers enjoy discovering and developing their talents.

Cat. A

Rotterdammers whose activities are informed by improving or changing the city.

0026 Rotterzwam Rotterzwam inspireert met het geloof in een samenleving die kringlopen sluit, grondstoffen maximaal benut en meer plantaardige dan dierlijke eiwitten consumeert.

Rotterzwam has inspired with its belief in a society that closes cycles, maximises its use of raw materials, and consumes more plant than animal proteins.

0027 Dam, Rotterdams Geld Dam is een betaalmiddel ĂŠn netwerk van rekeninghouders dat producten en diensten ruilt.

Dam is a payment system and a network of account holders that exchanges products and services.

0030 Stichting Heilige Boontjes De Rotterdamse koffiebar Heilige Boontjes begeleidt jongeren van de straat naar betaald werk.

The Rotterdam coffee bar Heilige Boontjes (holy beans) helps to get young people off the streets into paid employment.

0031 Groene Groeiplekken Bewoners en professionals pakken de verantwoordelijkheid voor een groenere en gezondere stad samen op.

Together, residents and professionals tackle the responsibility for a greener and healthier city.

0032 De Slimme Regenton De Slimme Regenton is een Rotterdamse innovatie die automatisch de enorme hoeveelheden regenwater in de stad verwerkt.

The Slimme Regenton (smart rainbarrel) is an innovation from Rotterdam that automatically processes the City’s enormous amounts of rainwater.

27

28

Rotterdammers die actief zijn in de stad omdat ze vinden dat iets beter of anders moet.

Cat. A

0064 Concrete Blossom Concrete Blossom is een platform voor en door Rotterdammers die streven naar een inclusieve samenleving.

Concrete Blossom platform strives for an inclusive society and is run by and for Rotterdammers.

0066 Joany Muskiet Joany Muskiet zet zich in de wijk Feijenoord in voor de jongeren van de straat.

Ze leert ze om hun talenten te gebruiken om zo aan de toekomst van Rotterdam te bouwen.

Joany Muskiet works with the Feijenoord district’s street kids. She teaches them to use their talents for Rotterdam’s future.

0067 Samen & Anders Samen & Anders is een woongemeenschap waar kwetsbare en minder kwetsbare mensen elkaar helpen.

Samen & Anders is a residential community where vulnerable and less vulnerable people help each other.

Cat. A

Rotterdammers whose activities are informed by improving or changing the city.

0033 Water Sensitive Rotterdam Water Sensitive Rotterdam grijpt een bedreiging voor de stad door het veranderend klimaat aan als mogelijkheid voor het maken van nieuwe samenwerkingen en verbindingen.

Water Sensitive Rotterdam seizes a threat to the city due to the changing climate as a possibility for new collaborations and connections.

0034 Living Light Met Living Light wordt de droom van een groene en gezonde stad bereikbaarder gemaakt.

Living Light brings the dream of a green and healthy city closer.

0035 Stichting Vogelklas Karel Schot De Vogelklas is een uniek instituut dat van een Rotterdams initiatief is uitgegroeid tot een internationaal expertisecentrum voor vogelopvang.

The Vogelklas (bird class) is a unique institute that has grown from a Rotterdam initiative into an international centre for bird care expertise.

0036 Hogeschool Rotterdam Op Hogeschool Rotterdam komt een nieuwe generatie Rotterdammers samen die wordt opgeleid om de toekomstige stad te vormen.

At Rotterdam University of Applied Sciences, a new generation of Rotterdammers is learning to make the city of the future.

0037 BlueCity Koploper op het gebied van duurzaam ondernemen en daarmee grote inspirator voor anderen in de stad en daarbuiten.

A leader in sustainable entrepreneurship and an inspiration to the city and beyond.

29

30

Rotterdammers die actief zijn in de stad omdat ze vinden dat iets beter of anders moet.

Cat. A

0043 Giovanni van Bronckhorst Foundation Sport is belangrijk in Rotterdam. Topsporters zijn een voorbeeld voor jongeren. Zij zetten de kracht van sport in voor de ontwikkeling en ondersteuning van jonge Rotterdammers.

Sport is vital to Rotterdam. Top athletes are an example to young people. They use the power of sport for the development and support of young Rotterdammers.

0068 Hugo Borst Hugo Borst zet zich samen met strijdmakker Carin Gaemers in voor goede ouderen- en verpleeghuiszorg in en ver buiten Rotterdam.

Hugo Borst (with others, including Carin Gaemers) is committed to improving care and nursing homes for the elderly in Rotterdam and the rest of The Netherlands.

0044 Opzoomer Mee Tijdens Opzoomeren ondernemen bewoners activiteiten en initiatieven om hun straat op te knappen.

During Opzoomeren, residents undertake activities and initiatives to brighten up their streets.

0046 Pauluskerk Rotterdam Stichting Diaconaal Centrum Pauluskerk helpt mensen in nood en probeert hun situatie structureel te verbeteren.

The Dianocal Center Pauluskerk helps people in need and provides structure to help improve their situation.

Cat. A

Rotterdammers whose activities are informed by improving or changing the city.

0049 Afrikaanderwijk Coรถperatie De Afrikaanderwijk Coรถperatie brengt netwerken bij elkaar om de wijk beter te maken.

The Afrikaanderwijk Cooperative brings networks together to improve the neighbourhood.

0051 Straatdokter en CVD De Straatdokters en Straatverpleegkundigen verlenen medische zorg aan dak- en thuislozen.

The street doctors and street nurses provide medical care for homeless people.

0069 Marja van Katendrecht Marja heeft een hart dat openstaat voor andere mensen en legt graag verbindingen.

Marja is open-hearted with those she meets and likes to facilitate introductions.

0054 Touzani Foundation De Touzani Foundation leert kinderen van Rotterdam-Zuid met sport hun talenten te ontwikkelen, doelen na te streven en kansen te grijpen.

Through sport, the Touzani Foundation teaches children of Rotterdam-Zuid to develop their talents, pursue goals, and seize opportunities.

31

32

Rotterdammers die actief zijn in de stad omdat ze vinden dat iets beter of anders moet.

Cat. A

0070 Annie Verdoold Met ‘Annie’s Eetclub’ brengt Annie Verdoold twee keer per week ouderen en in eenzaamheid verkerende mensen met elkaar in contact.

Twice a week at ‘Annie’s Eetclub’, Annie Verdoold brings elderly and lonely people together.

0072 Kijk op de Wijk Kijk op de Wijk houdt zich bezig met het vergroten van het sociale netwerk in de wijk.

Kijk op de Wijk works to expand neighbourhood social networks.

0080 De Rotterdamse ReddingsBrigade De Rotterdamse ReddingsBrigade (RRB) is al ruim 90 jaar een vrijwillige organisatie en vindt dat zolang niet iedereen kan zwemmen, iedereen moet kunnen redden!

Rotterdamse ReddingsBrigade, RRB (Rotterdam Rescue Brigade), has been a voluntary organisation for over 90 years and believes that as long as not everyone can swim, everyone should be able to save!

33

Cat. B

Erfgoedtradities die in en door Rotterdamse gemeenschappen (vernieuwd) worden voortgezet.

0004 Dr. Mau, de Sambalman De Sambalman is een begrip in de stad. Hij toont veerkracht door kennis uit zijn Surinaamse achtergrond te gebruiken in moeilijke tijden.

The Sambal Man is a household name in Rotterdam.

He has stayed resilient through difficult times using knowledge from his Surinamese background.

0058 Breien voor Elkaar Breien voor Elkaar ziet breien als een sociaal-creatieve bezigheid en breit daarnaast voor het goede doel.

Breien voor Elkaar (knitting for each other) sees knitting as a social and creative activity; they knit for charity too.

0015 Dick de Mooi - Best West Flowers In Dick’s bloemenzaak komen allerlei culturen over de vloer. Hij heeft voor iedereen de bloemen die ze zoeken.

Many cultures pass through Dick’s flower shop, and he ensures he has the flowers his clients want.

0016 Kulturu Shop De Fred Kulturu Shop draagt de spirituele waarden van de winticultuur uit. Bezoekers met verschillende achtergronden worden geadviseerd bij grote en kleine levensvragen.

The Fred Kulturu Shop promotes the spiritual values of the Winti culture. Customers from different backgrounds can get advice on life’s big and small questions.

34

Erfgoedtradities die in en door Rotterdamse gemeenschappen (vernieuwd) worden voortgezet.

Cat. B

0017 Jinai Looi — Het Zesde Geluk Passie voor eten is de drijfveer van Jinai Looi.

In haar kookworkshops brengt ze verschillende culturen samen.

Passion for food drives Jinai Looi. In the melting pot of the West-Kruiskade, her cooking workshops combine different cultures.

0063 Morabeza Records Morabeza Records is een Kaapverdiaans platenlabel uit Rotterdam. Het houdt het muzikale Kaapverdiaanse erfgoed in stand en blaast het daarnaast nieuw leven in.

Morabeza Records is a Rotterdam-based Cape Verdean record label, preserving and breathing new life into Cape Verdean musical heritage.

0020 Fenmei - Space 101 Fenmei zet haar diverse roots in om verbindingen tussen ondernemers, kunstenaars en andere Rotterdammers te leggen.

Fenmei uses her various roots to develop connections between entrepreneurs, artists, and other Rotterdammers.

0021 Mijnheer Pang Dhr. Pang heeft het klassieke Chinese migratieproces doorlopen en helpt nu anderen die zich in Rotterdam willen vestigen.

Mr Pang went through the customary Chinese migration process and now helps others wanting to settle in Rotterdam.

Cat. B

Heritage traditions that are continued or renewed by Rotterdam’s communities.

0022 Slagerij Schell Een slagerij met een lange traditie. Schell is een stabiele factor aan de West-Kruiskade en een ontmoetingsplek voor een grote en diverse klantengroep.

A butcher’s shop steeped in tradition. Schell is a long-established part of the West-Kruiskade and a meeting place for its large and diverse group of customers.

0028 Kapsalon Door het samengaan van de vele culturen in Rotterdam ontstaan nieuwe creaties zoals het wereldberoemde gerecht Kapsalon.

Rotterdam’s mix of many cultures leads to new creations, such as the world famous Kapsalon (hairdresser’s) dish.

0073 Stichting RoMeO Stichting RoMeO is een vrijwilligersorganisatie die de geschiedenis van het openbaar vervoer van Rotterdam e.o. levendig houdt.

Volunteer organization Stichting RoMeO maintains the history of public transport in Rotterdam and the Netherlands.

0029 Keti Koti Rotterdam Kennis en inzicht in elkaars verleden en wederzijdse erkenning van een gedeelde geschiedenis is noodzakelijk om succesvol te kunnen samenleven.

Knowledge and insight into each other’s past and a mutual recognition of shared history are necessary for successfully living together.

35

36

Erfgoedtradities die in en door Rotterdamse gemeenschappen (vernieuwd) worden voortgezet.

Cat. B

0074 Rotterdam Bluegrass Festival Een driedaags gratis festival op Het Pijnackerplein in het Oude Noorden waarbij ook de wijk wordt betrokken.

Helped by local residents, this three-day free festival takes place on Het Pijnackerplein in Oude Noorden.

0077 São João Rotterdam Een Kaapverdiaans muziekfeest voor alle Rotterdammers.

A Cape Verdean music party for everyone in Rotterdam.

0079 Holi en Divali Rotterdam De feesten Holi (het officiële startsein van het nieuwe jaar voor alle Hindoestanen wereldwijd) en Divali (het lichtjesfeest) zijn voor iedereen; ongeacht ras, kleur of cultuur.

Holi (the start of the new year for all Hindus worldwide) and Divali (the festival of lights) are celebrations for everyone, regardless of race, colour or culture.

Cat. B

Heritage traditions that are continued or renewed by Rotterdam’s communities.

0039 ss Rotterdam Vrijwilligers en stagiaires zorgen ervoor dat het ss Rotterdam mooier en beter wordt zodat het een onvergetelijke plek blijft voor de stad.

Volunteers and trainees help with maintaining and improving the ss Rotterdam’s splendour, making sure it remains an unforgettable location for the city.

0041 Dogparade010 Dogparade010 brengt de meest uiteenlopende mensen bij elkaar via hun hond en schept zo de mogelijkheid tot verbinding.

Dogparade010 brings a wide range of people together through their dogs, creating an opportunity to connect.

0042 RBV Crooswijk De Rotterdamse Boks Vereniging Crooswijk draait volledig op vrijwilligers en is één grote familie.

The RBV Crooswijk is entirely run by volunteers and is one big family.

0047 HipHopHuis Het HipHopHuis bevordert de Rotterdamse hiphopcultuur en brengt mensen samen voor plezier en passie.

The HipHopHuis promotes Rotterdam’s hip-hop culture, bringing people together for fun and enthusiasm and improvement.

0048 Zomercarnaval Zomercarnaval Rotterdam is een festival met gemiddeld 2.000 Nederlandse carnavalisten uit zo’n 25 verschillende tropische carnavalstradities.

The Rotterdam Zomercarnaval has an average of 2,000 carnival participants from about 25 different tropical carnival traditions.

37

38

Cat. C

Artistieke culturele activiteiten die Rotterdammers verbinden (taal, theater, beeldende kunst, ambacht).

0019 Verhalenhuis Belvédère Verhalenhuis Belvédère maakt mensen en gemeenschappen in de stad zichtbaar met verhalen, kunst en cultuur. Door zo te verbinden, wil het Verhalenhuis ieders geluk vergroten.

Verhalenhuis Belvédère reveals the special character of the city’s people and neighbourhoods, through stories, art, and culture. By connecting in this way, Belvédère wants to increase everyone’s happiness.

0056 Crazy Sexy Cool Festival Crazy Sexy Cool kwam, bij de opening van het culturele seizoen in 2018, als winnaar uit de bus in de categorie nog bestaande festivals. Een zeer kleurrijk festival waar iedereen welkom is.

Crazy Sexy Cool won the festivals category at the opening of the 2018 cultural season. A colourful festival, welcoming to all.

0025 Theater Walhalla Het intieme karakter van dit kleine theater verrijkt het culturele aanbod in de stad en helpt bij de ontwikkeling van Katendrecht en het Deliplein tot een bruisende en vitale plek.

Although small, this theatre’s intimate character adds to the city’s cultural offerings and supports the development of Katendrecht and the Deliplein making it a vibrant and lively area.

Cat. C

Artistic cultural activities that connect Rotterdammers (language, theatre, arts, crafts).

0038 Ted Langenbach Party-organisator Ted Langenbach mixt nieuwe muzikale vormen en stijlen met andere kunstdisciplines voor een super divers publiek.

Party guru Ted Langenbach mixes new musical forms and styles with other art disciplines for a very diverse audience.

0062 Theater Zuidplein De voorstellingen van Theater Zuidplein gaan over onderwerpen die op dit moment spelen in de samenleving.

Theater Zuidplein’s performances deal with topical societal subjects.

0065 Eendracht Festival Het Eendracht Festival biedt een podium aan creatieve Rotterdammers. Samen maken zij de binnenstad levendiger.

The Eendracht Festival showcases creative Rotterdammers. Together they add vibrancy to the city centre.

39

40

Artistieke culturele activiteiten die Rotterdammers verbinden (taal, theater, beeldende kunst, ambacht).

Cat. C

0040 Rotterdams Wijktheater Het Rotterdams Wijktheater (RWT) maakt producties mét, dóór en vóór mensen die niet vanzelfsprekend met theater in aanraking komen.

The Rotterdams Wijktheater (RWT) makes productions with, by, and for people who do not normally come into contact with theatre.

0071 Circus Rotjeknor Circus Rotjeknor leert jongeren gezond omgaan met hun lichaam en medemens en is belangrijk voor de sociale en culturele vorming.

Circus Rotjeknor’s focuses on social and cultural education, teaching young people how to use their bodies and work with people in healthy ways.

0075 Jules Deelder Jules Deelder wordt ook wel de Nachtburgemeester van Rotterdam genoemd en verbindt Rotterdammers met elkaar door zijn gedichten, tot hij overlijdt op 19 december 2019.

Rotterdam’s Mayor of the Night Jules Deelder writes poetry that connects Rotterdammers, until he dies on 19 December 2019.

Cat. C

Artistic cultural activities that connect Rotterdammers (language, theatre, arts, crafts).

0045 FSV de Feijenoorder FSV De Feijenoorder zorgt met spectaculaire sfeeracties voor extra saamhorigheid tussen Feyenoord supporters en hun club.

FSV De Feijenoorder creates spectacular atmospheres, creating a bond between the Feyenoord club and its supporters.

0050 Café de Schouw Café de Schouw is de huiskamer voor literair minnend Rotterdam.

Café de Schouw is the living room for literaryloving Rotterdam.

0076 Jeugdvakantieland Jeugdvakantieland is het grootste speelplein van Rotterdam voor kinderen van 2 tot en met 12 jaar.

Jeugdvakantieland is Rotterdam’s largest playground for children aged 2 to 12 years old.

0052 Chantal Arts Chantal Arts filmt alle optredens en evenementen in Rotterdam in haar eigen stijl en brengt dit bij de Rotterdammers thuis.

Chantal Arts documents, in her own style, all of Rotterdam’s performances and events, bringing them to the city’s people.

41

42

Artistieke culturele activiteiten die Rotterdammers verbinden (taal, theater, beeldende kunst, ambacht).

Cat. C

0053 Winne Winne zet zijn talenten als rapartiest en eigenaar van een platenlabel in om jongeren te begeleiden.

Winne uses his talents as a rap artist and owner of a record label to coach young people.

0078 Grounds Met meer dan 125 concerten per jaar is Podium Grounds hĂŠt podium in Rotterdam met ongekend goede muziek dat de diversiteit aan culturen in de stad weerspiegelt.

Staging more than 125 concerts annually, Podium Grounds is where the good music reflects Rotterdam’s cultural diversity.

0055 Stichting Ketelbinkie Stichting Ketelbinkie reikt jaarlijks de Rotterdamse Ketelbinkieprijs uit voor een originele, innovatieve onderneming met een duidelijk Rotterdams karakter.

The Ketelbinkie Foundation annually awards the Rotterdam Ketelbinkie Prize to a typically Rotterdam company that is original and innovative.

Verhalen Stories

Verhalen vertellen

Storytelling

The stories from the Authentic Rotterdam Heritage collection deserve a stage. We gave workshops, with Formaat participatory theatre and the Verhalenfontein, to train fifteen volunteers in storytelling. We wanted the stories told in a museum setting, when visiting exhibitions, for example. In reality, this wasn’t effective, because some volunteers felt embarrassed, and sometimes visitors wanted to see an exhibition in silence.

De verhalen uit de collectie van Echt Rotterdams Erfgoed verdienen een podium. We trainden een groep van vijftien vrijwilligers in het vertellen van verhalen, via workshops met participatief theater Formaat en de Verhalenfontein. Het leek ons een mooi idee om de verhalen te laten vertellen in het museum, bijvoorbeeld wanneer bezoekers tentoonstellingen bekijken. We merkten echter dat dit niet altijd een goede manier was om het verhaal over te brengen. Sommige vrijwilligers voelden zich wat opgelaten en soms bekijken bezoekers liever in stilte een tentoonstelling.

Verhalencafés

Together with the storytellers, we searched for a suitable format. During the first Authentic Rotterdam Heritage Week in October 2017, we devised the Verhalencafés (Story Cafes). We decided to design part of the Museum Rotterdam Lab (one of the museum’s exhibition spaces) as a theatre that programmes several stories in succession.

Verhalencafés

A Verhalencafé isn’t a professional theatre show, but rather a platform for the expression of the city’s cultures and heritage. Culture is understood here in the broadest sense of the word, namely: how we live together. Rotterdammers come here to share their stories, which sometimes leads to very authentic and genuine stories that encourage exchange.

Samen met de verhalenvertellers zochten we naar een geschikte vorm. Tijdens de eerste Week van het Echt Rotterdams Erfgoed in oktober 2017, komen we tot de Verhalencafés.

We besluiten een deel van het Museum Rotterdam Lab (een tentoonstellingsruimte in Museum Rotterdam) in te richten als theater.

Hier programmeren we een aantal verhalen achter elkaar.

The Verhalencafés take place at Museum Rotterdam and Authentic Rotterdam Heritage participant locations throughout the city, such as a shoe store, a cooking studio, a playground, or a cafe. The intimacy of such locations adds to the stories. The events connect participants, ensuring they can think and work together.

Een Verhalencafé is geen professionele theatershow, maar een platform voor de expressie van culturen en het erfgoed van de stad. Cultuur wordt hier opgevat in de breedste zin van het woord, namelijk: hoe we samenleven. Rotterdammers komen hier hun verhaal delen. Dat leidt soms tot hele authentieke en oprechte verhalen die uitwisseling stimuleren.

De Verhalencafés vinden plaats in Museum Rotterdam én op locaties van de deelnemers van het Echt Rotterdams Erfgoed in de stad.

Denk aan een schoenenwinkel, een kookstudio, een speeltuin, of een café. De intimiteit van zo’n locatie versterkt de verhalen. Daarnaast bevordert dit het contact tussen deelnemers en zorgt het ervoor dat zij met elkaar kunnen meedenken en -werken.

Verhalencafé Kom je meeproeven, 4 mei 2019

43

Amina hoort haar eigen verhaal tijdens de Week van het Echt Rotterdams Erfgoed 2017

Amina hoort haar eigen verhaal

Tijdens de week van het Echt Rotterdams Erfgoed in 2017 vertelt een verhalenverteller het verhaal van Amina van de Krachtvrouwen (ERE #0011). Amina hoort haar verhaal en is ontroerd en trots. Andere aanwezigen zijn ook geraakt door haar verhaal. Ze begrijpen waarom het voor vrouwen met een andere culturele achtergrond lastig is om in Rotterdam een plek te vinden.

Amina hears her story

During the 2017 Authentic Rotterdam Heritage Week, a storyteller told Amina van de Krachtvrouwen’s (ERE #0011) story. Hearing her story, Amina was both moved and proud. Others were also touched. They understand that women with a different cultural background have difficulty finding their place in Rotterdam.

44

Datum: zaterdag 1 juni 2019 Thema: Black Heritage Aantal bezoekers: 100 Keti Koti Rotterdam, medeorganisator van dit Verhalencafé, vergroot met haar activiteiten de kennis en het bewustzijn van de geschiedenis die autochtone en allochtone inwoners van Rotterdam met elkaar delen.

Overzicht Verhalencafés

In oktober 2017 zijn we gestart met de Verhalencafés. In 2018 waren er 11 Verhalencafés met 555 bezoekers. In 2019 zijn dat er 10 in het museum en 10 op locatie met een totaal van 1336 bezoekers.

Datum: zaterdag 6 juli 2019 Thema: Rotterdams Weerwoord Aantal bezoekers: 55 De gevolgen van extremer weer raken iedereen, ook in Rotterdam. Echt Rotterdams Erfgoed werkt samen om de landbouwbuurt op Zuid sterker te maken tegen extreem weer.

Overview Verhalencafés

In October 2017, we began the Verhalencafés.

In 2018, 11 Verhalencafés attracted 555 visitors.

In 2019, there were 10 Verhalencafés in the museum and 10 on location, attracting 1336 visitors.

Datum: zaterdag 5 oktober 2019 Thema: Ontmoet de stad Aantal bezoekers: 80 Rotterdamse pioniers Ted Langenbach, Winston Bergwijn, Marja van Katendrecht, FSV de Feijenoorder, Dogparade010 en de Broodvader komen samen tijdens dit Verhalencafé. Ontdek en ontmoet de Rotterdammers die onze stad maken.

Verhalencafés 2019 in Museum Rotterdam Datum: zaterdag 2 februari 2019 Thema: Rotterdamse vindingrijkheid Aantal bezoekers: 47 Niet alle Rotterdammers hebben het even goed.

Pauluskerk Rotterdam, Nico Adriaans Stichting en de Voedselbank zetten zich in voor dié stadsgenoten die het wat minder hebben.

Datum: zaterdag 2 november 2019 Thema: Goede buren Aantal bezoekers: 53 In een grote stad als Rotterdam is goed contact met je buren niet altijd vanzelfsprekend. Projecten zoals Opzoomeren en Speeltuinvereniging Jeugdveld helpen bewoners om met elkaar in contact te komen.

Datum: zaterdag 2 maart 2019 Thema: Talk, Battle & Party Aantal bezoekers: 75 Hiphop is de grootste jongerencultuur in Rotterdam, met als thuisbasis het HipHopHuis. Een plek voor culturele en persoonlijke groei.

Datum: zaterdag 7 december 2019 Thema: Echt Rotterdam-Zuid Theater Aantal bezoekers: 51 Tijdens dit Verhalencafé leer je de theaters kennen die opgenomen zijn als Echt Rotterdams Erfgoed: Theater Zuidplein, Theater Walhalla en het Rotterdams Wijktheater.

Datum: zaterdag 23 maart 2019 Thema: Chinese Rotterdammers Aantal bezoekers: 38 Samen met de kunstenaar Fenmei van Space101 hebben we mooie verhalen over én met de Chinese Rotterdammers verzameld.

Datum: zaterdag 6 april 2019 Thema: Swingend Rotterdam Aantal bezoekers: 66 In een multiculturele stad als Rotterdam kenmerkt de uitgaanscene zich door een grote diversiteit aan feestgangers. Van het Zomercarnaval Rotterdam tot Café de Schouw; iedereen is welkom om los te gaan.

Datum: zaterdag 4 mei 2019 Thema: Kom je meeproeven?

Aantal bezoekers: 71 De Rotterdamse keuken is er een met vele smaken; Kapsalon, de Sambalman, Groene Groeiplekken en het onmisbare initiatief van de Broodvader.

Verhalencafé Chinese Rotterdammers, 12 maart 2019

45

Date: Saturday 2 November 2019 Theme: Good neighbours Visitors: 53 In a large city like Rotterdam, neighbourliness isn’t always the norm. Projects such as Opzoomeren and Speeltuinvereniging Jeugdveld help residents to meet one another.

Verhalencafés at Museum Rotterdam in 2019 Date: Saturday 2 February 2019 Theme: Rotterdam resourcefulness Visitors: 47 Not everyone in Rotterdam gets by so easily. The Pauluskerk Rotterdam, Nico Adriaans Stichting and Voedselbank are committed to helping less-fortunate citizens.

Date: Saturday 7 December 2019 Theme: Theatre Visitors: 51 During this Verhalencafé you are introduced to the Authentic Rotterdam Heritage theatres: Theater Zuidplein, Theater Walhalla and the Rotterdams Wijktheater.

Date: Saturday 2 March 2019 Theme: Talk, Battle & Party Number of visitors: 75 Hip-hop is Rotterdam’s most significant youth culture, and the HipHopHuis, a place for cultural and personal development, is at its heart.

Date: Saturday 23 March 2019 Theme: Chinese Rotterdammers Visitors: 38 Together with artist Fenmei, from Space101, we collected lovely stories about Rotterdam’s Chinese people.

Verhalencafés 2019 op locatie Datum: woensdag 24 januari 2019 Locatie: Schiezicht – Spangensekade Thema: Bospolder Tussendijken (BoTu) Aantal bezoekers: 32 Inspirerende verhalen over Echt Rotterdams Erfgoed, zoals Kapsalon en de Bouwkeet, uit de wijk Bospolder Tussendijken.

Date: Saturday 6 April 2019 Theme: Swinging Rotterdam Number of visitors: 66 Rotterdam is a multicultural city, and its nightlife has a broad diversity of partygoers. From the Zomercarnaval Rotterdam to Café de Schouw; feel free to let your hair down.

Datum: donderdag 21 februari 2019 Locatie: Krachtvrouwen Thema: De vele gezichten van geweld Aantal bezoekers: 32 Stichting Arosa deelt via een fototentoonstelling en het Verhalencafé diverse herstelverhalen van slachtoffers van geweld.

Date: Saturday 4 May 2019 Theme: Join us for a tasting?

Visitors: 71 Rotterdam’s kitchen suits many tastes; Kapsalon, Sambalman, Groene Groeiplekken and the Broodvader’s indispensable initiative.

Datum: zaterdag 9 maart 2019 Locatie: Café de Schouw Thema: Ondernemende vrouwen Aantal bezoekers: 26 Rond Internationale Vrouwendag is er extra aandacht voor ondernemende vrouwen. Tineke Speksnijder (Café de Schouw), Joyce de Lima (Speeltuinvereniging Jeugdveld), De Krachtvrouwen en Dejaneira Hanley van Voici La Femme zorgen voor Rotterdamse inspiratie.

Date: Saturday 1 June 2019 Theme: Black Heritage Visitors: 100 Keti Koti Rotterdam, co-organizer of this Verhalencafé, increases awareness and knowledge of the commonalities between Rotterdam’s native and non-native citizens.

Date: Saturday 6 July 2019 Theme: Rotterdams Weerwoord Visitors: 55 Extreme weather affects everyone, including Rotterdam. Authentic Rotterdam Heritage’s participants work together to make the Zuid’s agricultural area more resilient to extreme weather.

Datum: woensdag 20 maart 2019 Locatie: Koningspoort Thema: Verhalenwerkplaats Aantal bezoekers: 26 In deze slotbijeenkomst van de Verhalenwerkplaats vertellen de deelnemers hun persoonlijke verhaal.

Chris van der Meulen van de Stichting Tijdelijk Beheer Koningspoort vertelt over het sluiten van de Koningspoort.

Date: Saturday 5 October 2019 Theme: Meet the city Visitors: 80 This Verhalencafé convened Rotterdam pioneers Ted Langenbach, Winston Bergwijn, Marja van Katendrecht, FSV de Feijenoorder, Dogparade010 and the Broodvader. Discover and meet the people who make Rotterdam.

46

Date: Wednesday 20 March 2019 Location: Koningspoort Theme: Verhalenwerkplaats Visitors: 26 Participants tell their personal stories in this final gathering of the Verhalenwerkplaats. Chris van der Meulen of Stichting Tijdelijk Beheer Koningspoort tells about the Koningspoort’s closing.

Datum: woensdag 17 april 2019 Locatie: Samen & Anders Thema: WSR café Aantal bezoekers: 70 Vreewijk kent veel sociale problematiek en is steeds minder groen. De Vreewijkcoöperatie pakt de straten in Vreewijk aan en heeft de grote tuin bij Samen & Anders aangelegd. Het is tevens de startlocatie van de Reizende Slimme Regenton.

Date: Wednesday 17 April 2019 Location: Samen & Anders Theme: WSR café Visitors: 70 Vreewijk has many social problems and is less green.

The Vreewijk cooperative improves the district’s streets and planted a large garden at Samen & Anders, which is also the starting location of the Reizende Slimme Regenton (Mobile Smart Water Barrel).

Datum: donderdag 28 november 2019, 4x Locatie: Hogeschool Rotterdam Thema: De Ander Aantal bezoekers: 456 Tijdens het project De Ander maken eerstejaarsstudenten Social Work van Hogeschool Rotterdam kennis met Museum Rotterdam en het Echt Rotterdams Erfgoed. Studenten van de Leerwerkgemeenschap delen hun verhaal.

Date: Thursday 28 November 2019, 4x Location: Hogeschool Rotterdam Theme: De Ander Visitors: 456 De Ander (The Other) acquaints first-year Social Work students from Hogeschool Rotterdam with Museum Rotterdam and the Authentic Rotterdam Heritage collection. Students from the LWG share their story.

Datum: donderdag 12 december 2019 Locatie: Pier 80 Thema: Wijkcollectie BoTu Aantal bezoekers: 58 Met de Wijkcollectie volgt Museum Rotterdam samen met bewoners opvallende verhalen van bewoners en initiatieven in Bospolder Tussendijken.

De Wijkcollectie wordt ontwikkeld in het kader van Veerkrachtig BoTu 2028.

Date: Thursday 12 December 2019 Location: Pier 80 Theme: Wijkcollectie BoTu Visitors: 58 Museum Rotterdam’s Wijkcollectie (Neighbourhood Collection) keeps an eye on engaging stories about residents and initiatives in Bospolder Tussendijken.

The Wijkcollectie is developed as part of Veerkrachtig BoTu 2028.

Verhalencafés on location in 2019 Date: Wednesday 24 January 2019 Location: Schiezicht – Spangensekade Theme: Bospolder Tussendijken (BoTu) Visitors: 32 Inspirational Authentic Rotterdam Heritage stories, about the Kapsalon and the Bouwkeet, for example, from the Bospolder Tussendijken neighbourhood.

Date: Thursday 21 February 2019 Location: Krachtvrouwen Theme: The many faces of violence Visitors: 32 A photo exhibition and Verhalencafé, presented by Stichting Arosa, about the recovery stories of victims of violence.

Date: Saturday 9 March 2019 Location: Café de Schouw Theme: Enterprising women Visitors: 26 For International Women’s Day, we focus on enterprising women. Tineke Speksnijder (Café de Schouw), Joyce de Lima (Jeugdveld Playground Association), de Krachtvrouwen (Power Women) and Dejaneira Hanley from Voici La Femme inspire Rotterdam.

Nieuwjaarscafé Richard Shoes, 17 januari 2019

47

Vrijwilligers

Verhalencafé. In de Verhalenwerkplaats krijgen deelnemers ondersteuning om een mooi en pakkend verhaal samen te stellen en te vertellen. Ook brengen ze bezoeken aan de collectie Echt Rotterdams Erfgoed. Op deze manier kunnen de deelnemers tijdens de Verhalencafés hun eigen verhaal vertellen én die van de collectie.

Aan de collectie Echt Rotterdams Erfgoed zijn veel vrijwilligers verbonden. Om meer visies op dit erfgoed te laten zien, dan enkel die van het museum, vragen we de vrijwilligers om ons te helpen met de verhalen. Sommige vrijwilligers schrijven graag verhalen, anderen dragen ze liever voor. Er komt vanzelf een verdeling tussen de activiteiten. Op dit moment houden drie vrijwilligers zich bezig met het schrijven van verhalen. Drie andere vrijwilligers vertellen deze verhalen.

De Verhalenwerkplaats blijkt voor veel deelnemers een opstap naar iets anders, een opleiding, vrijwilligerswerk of een baan. Zo wordt een aantal deelnemers vrijwilliger bij bijvoorbeeld de Pauluskerk (ERE #0046) en Samen & Anders (ERE #0067). Maar er is nog meer bijzonder nieuws: het Stadsarchief scout de getalenteerde tekenaar Kai tijdens zijn deelname aan de Verhalenwerkplaats en een expositie in Museum Rotterdam. Hij werkt nu als stadstekenaar!

Daarnaast zijn er vrijwilligers die zich op andere zaken richten. Zij helpen waar ze kunnen; ze schenken bijvoorbeeld koffie tijdens Verhalencafés, helpen mee met de organisatie of ondersteunen bij een andere activiteit.

We proberen met de inzet van vrijwilligers geen betaalde arbeid te verdringen. Zodra een activiteit het toelaat, betalen we de vrijwilligers voor hun inzet. Die scheidslijn is soms lastig, voornamelijk omdat we meer willen doen dan ons budget toelaat. Het is fijn dat vrijwilligers zich verbinden aan dit project en dat laten we graag zien. Daarom gaan we met elkaar uit eten en nodigen we hen uit voor personeelsdagen van Museum Rotterdam.

De Verhalenwerkplaats richt zich op een bredere doelgroep dan alleen de deelnemers van het Echt Rotterdams Erfgoed. We kiezen er voor om vanaf september 2019 de Verhalenwerkplaats in te zetten om wijkbewoners te betrekken bij het Echt Rotterdams Erfgoed in hun wijk. Op deze manier ontstaat een netwerk van betrokkenen wijkbewoners met invloed op de gebeurtenissen in hun wijk. Dit gebeurt inmiddels in de Landbouwbuurt in Vreewijk en in Bospolder Tussendijken.

Verhalenwerkplaats Echt Rotterdams Erfgoed

Tijdens de Verhalencafés merken we dat veel Rotterdammers graag hun eigen verhaal willen delen. Vooral Rotterdammers die worstelen met hun gezondheid, financiën of sociale omgeving, hebben baat bij het vertellen van hun levensverhaal om te reflecteren op de keuzes die ze maken en op wat hen is overkomen. Ook nieuwkomers en mensen die een nieuwe ervaring zoeken vertellen graag hun verhaal.

Daarom starten we in 2018 met de Verhalenwerkplaats Echt Rotterdams Erfgoed. De Leerwerkgemeenschap Social Work van Hogeschool Rotterdam speelt een grote rol in de ontwikkeling en uitvoering van de Verhalenwerkplaats.

Volunteers

The Authentic Rotterdam Heritage collection has many volunteers. To complement the museum’s visions of this heritage, we ask volunteers to help us with the stories. Some volunteers like writing stories, others prefer telling them. Three volunteers are currently writing stories, and three other volunteers will tell these stories.

Some volunteers focus on other tasks, helping where they can. They might serve coffee at Verhalencafés or help with organising.

We do not want to displace paid work through volunteers. Wherever necessary, we pay volunteers’ efforts. Determining the dividing line is sometimes difficult, mainly because we want to do more than our budget allows. We greatly appreciate volunteers committing to this project, and we are happy to show this. We go out to dinner together and invite participants to Museum Rotterdam’s staff days.

Een Verhalenwerkplaats bestaat uit circa 10 bijeenkomsten die afgesloten worden met een 48

Authentic Rotterdam Heritage Verhalenwerkplaats (Story Workshop)

During the Verhalencafés, we noticed that many people from Rotterdam want to share their stories.

Rotterdammers, particularly those with health, financial or social issues, benefit from telling their life story because they reflect on their choices and what has happened to them. Newcomers and people looking for a new experience also like telling their stories.

Therefore, we started the Authentic Rotterdam Heritage Verhalenwerkplaats (Story Workshop) in 2018. The Social Work Learning Community of Hogeschool Rotterdam plays a major role in the development and implementation of the Verhalenwerkplaats.

Vrijwilligers aan het werk tijdens een Verhalencafé in november 2019

A Verhalenwerkplaats consists of around ten meetings that end with a Verhalencafé. The Verhalenwerkplaats supports participants in compiling and telling a beautiful and interesting story. They also visit the Authentic Rotterdam Heritage collection. This allows participants to tell their story or one from the collection during the Verhalencafés.

For many participants, the Verhalenwerkplaats appears to be a stepping stone to something else, such as training, volunteering, or a job. Some participants become volunteers at the Pauluskerk (ERE #0046) and Samen & Anders (ERE #0067). One special story is that the Stadsarchief scouted the talented draftsman Kai during his participation in the Verhalenwerkplaats and exhibition at Museum Rotterdam. He now works as a city draftsman.

The Verhalenwerkplaats’ target group is more than just Authentic Rotterdam Heritage participants. From September 2019, the Verhalenwerkplaats goes to neighbourhoods to involve local residents in the Authentic Rotterdam Heritage. We create a network of participating local residents who stimulate their neighbourhood’s events. We are doing this at the Landbouwbuurt in Vreewijk and Bospolder Tussendijken.

Deelnemers aan de verhalenwerkplaats, 2018

Van april 2018 t/m juni 2019 hebben 6 Verhalenwerkplaatsen van ieder circa 10 bijeenkomsten plaatsgevonden met in totaal 40 deelnemers. Daarvan vonden er 3 plaats in Museum Rotterdam, 1 bij de Nico Adriaans Stichting (ERE #0057), 1 in de Landbouwbuurt en 1 bij Moeders van Rotterdam.

From April 2018 to June 2019 there were 6 Verhalenwerkplaatsen, with a total of 40 participants. Of these, 3 took place at Museum Rotterdam, 1 at the Nico Adriaans Stichting (ERE #0057), 1 at the Landbouwbuurt, and 1 at Moeders van Rotterdam.

Een deel van de vrijwilligers van Museum Rotterdam, 2019

49

Samenwerking Cooperation

Inleiding

Chinese Rotterdammers

Samen met Rotterdammers zoeken we met het programma Echt Rotterdams Erfgoed naar wie en wat op dit moment belangrijk is in de stad.

Hierbij stuiten we regelmatig op Rotterdamse thema’s, onderwerpen en verhalen die we extra aandacht willen geven. Dat doen we in samenwerking met partners met speciale presentaties in het Museum Rotterdam Lab en met evenementen in het museum of op locatie. Dit leidt in 2019 tot een aantal projecten, presentaties en evenementen die voortkomen uit de actieve collectie.

Op 5 februari 2019 viert de Chinese gemeenschap het Chinees Nieuwjaar – het begin van het jaar van het varken. De Rotterdams Chinese kunstenaar Fenmei Hu (ERE #0020) zet haar roots in om Rotterdammers met elkaar en de Chinese cultuur te verbinden. Op haar verzoek geven we de Chinese gemeenschap extra aandacht. Ze maakt voor Museum Rotterdam Lab de tentoonstelling Chinese Rotterdammers met portretten van Chinese Rotterdammers. Een twintig meter lang Chinees drakenkostuum uit onze historische collectie kronkelt door de tentoonstelling. Sofie Xie, ook een Rotterdams Chinese kunstenaar, knipt uit papier een draak van meer dan twintig meter, die de ramen van het museum siert tijdens de tentoonstelling.

Introduction

Together with Rotterdammers, the Authentic Rotterdam Heritage program looks for who and what is currently important to the city. We regularly encounter themes, topics and stories about Rotterdam that we want to give extra attention to. We do this in collaboration with partners, through special presentations in the Museum Rotterdam Lab, and with events at the museum or on location. In 2019, this leads to a number of projects, presentations and events arising from the active collection.

Op 5 februari 2019 wordt de viering van het Chinees Nieuwjaar geopend met een diner in Museum Rotterdam. Hier koken verschillende Chinese chef-koks uit Rotterdam een gang; van authentiek Chinees tot een fusion van Rotterdams Chinees. Meer dan 100 gasten proeven al deze bijzondere gerechten.

Draak Chinees Nieuwjaar in Museum Rotterdam Lab, illustratie ikRotterdam 50

stelling waar de verhalen van Opzoomer Mee visueel worden gedeeld. Vanaf december volgt een 3-dimensionale aanvulling van de fototentoonstelling in het museum.

Chinese Rotterdammers

On 5 February 2019, the Chinese community celebrated Chinese New Year and the upcoming year of the pig. The Rotterdam Chinese artist Fenmei Hu (ERE #0020) uses her roots to connect Rotterdammers with each other and to Chinese culture. At her request we give extra attention to the Chinese community. For the Museum Rotterdam Lab, she made the exhibition Chinese Rotterdammers, which featured portraits of Chinese Rotterdammers. A twenty-metre-long Chinese dragon costume from our historical collection meandered through the exhibition. Sofie Xie, also a Rotterdam-based Chinese artist, made a paper cutting from more than twenty meters of paper, which adorned the museum’s windows during the exhibition.

Samen met hen organiseren we een Verhalencafé waar enkele verhalen door actieve Opzoomer bewoners worden verteld. Miguel Santos, een spoken word artist, schrijft een gedicht over Opzoomer Mee en draagt het voor aan bezoekers.

Stichting Opzoomer Mee

On 5 February 2019, the Chinese New Year celebrations opened with a dinner at Museum Rotterdam.

Various Rotterdam Chinese chefs cooked a course, from authentic Chinese to a Rotterdam-Chinese fusion.

More than 100 guests tasted these special dishes.

Opzoomer Mee (ERE #0044) is a Rotterdam concept and an active partner in the Authentic Rotterdam Heritage program.

In 2019, Stichting Opzoomer Mee celebrated its 25th anniversary. To mark this milestone, they organised activities and events with various partners at various locations. In November 2019, Stichting Opzoomer Mee presented a small exhibition at the Museum Rotterdam Lab, which visually shared this initiative’s stories. A 3-dimensional supplement to the photo exhibition in the museum followed from December.

Stichting Opzoomer Mee

Opzoomer Mee (ERE #0044) is een Rotterdams begrip en een actieve partner in het programma van Echt Rotterdams Erfgoed.

In 2019 bestaat Stichting Opzoomer Mee 25 jaar. Ter ere van het jubileum organiseren zij activiteiten en feestelijke evenementen op verschillende locaties met diverse partners. In Museum Rotterdam Lab, presenteert de Stichting in november 2019 een kleine tentoon-

We organised a Verhalencafé with them where Opzoomer residents told their stories. Miguel Santos, a spoken word artist, wrote a poem about Opzoomer Mee and recited it to visitors.

Tentoonstelling in Museum Rotterdam Lab ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Opzoomeren in Rotterdam, 2019

51

Gedicht Opzoomer Mee

Miguel Santos is een Rotterdamse schrijver en dichter. Met zijn poëzievoordrachten staat hij op veel platforms en festivals. Sinds 2016 geeft hij zijn poëzie uit in eigen beheer en onlangs verscheen zijn achtste bundel ‘2.12 Psychosis’. Daarnaast is hij een van de gastheren van de PoetsClub Rotterdam, de beroemde en beruchte poëzieavond elke eerste woensdag in Café De Schouw (ERE #0050).

Vanaf 2019 brengt Miguel Santos tijdens de Verhalencafés inspirerende gedichten over de deelnemers van het Echt Rotterdams Erfgoed. Tot eind 2019 heeft Miguel 11 gedichten geschreven die zijn voorgedragen tijdens Verhalencafés.

OPZOOMEREN het zal toch echt anders moeten moet je toch eens kijken hoe de boel erbij staat hoe de straat er bij ligt

ja dat wist jij nog niet van mij maar ik heb gouden groene handjes en geen zin om nog langer te wachten tot de gemeente of de politie eindelijk

denk ook eens aan de kinderen denk toch aan de kinderen tussen al die pleuriszooi hier wordt het vanzelf schorriemorrie

er wat aan komt doen ik ben niet achterlijk ik woon hier ook en op deze manier is het toch niet gezellig meer verschrikkelijk het was heel anders toen ik hier kwam wonen

waar je door omgeven wordt word je mee besmet zullen we maar zeggen is dat dan wat we willen nee toch dat is niet wat we willen

weet je dat nog alles groen alles schoon alles mooi alles leeg alles beter ja dat was vroeger maar dat heb je zelf in de hand

en dan zijn we er zelf ook nog moet je toch eens kijken die deur die ramen die gevel dat paadje naar de voordeur naar de portiek

morgen gaat hier een hoop veranderen de straat op de schop ruim baan met de bezem erdoor en iedereen die me tegen houdt krijgt de wind van voren

het is om je dood te schamen waarom zegt niemand daar wat van zeg nou zelf dat ziet toch iedereen daar vind je toch ook zeker wel wat van

de mouwen opgestroopt de handschoenen aan de vuilniszak paraat en dan moet jij eens opletten nou spik en span vanaf hier en nu straks herken jij je eigen straat niet meer terug

nou ik vind het genoeg zo het is welletjes geweest en nee ik ben niet opeens high geworden van die wietlucht overal

het heeft lang genoeg geduurd in de sixties was het baas in eigen buik nou baas in eigen straat doet ook mee ja toch niet dan dacht ’t wel maar moet weer gaan boodschappen straks kom ik te laat

die vent van verderop is toch zo handig als ik die nou vraag wat kozijnen te vervangen of een likje verf ik noem maar wat koop ik zelf wel wat plantjes

2-11-2019 Miguel Santos

52

Poem Opzoomer Mee

Miguel Santos is a Rotterdam writer and poet. He performs poetry at many events and festivals. He began self-publishing his poetry in 2016 and recently published his eighth volume ‘2.12 Psychosis’. Every first Wednesday, he is a host at PoetsClub Rotterdam, Café De Schouw’s famous and notorious poetry evening (ERE #0050). In 2019, during the Verhalencafés, Miguel Santos began reciting inspiring poems about the participants of Authentic Rotterdam Heritage. Up until the end of 2019, he wrote 11 poems for the Verhalencafés.

OPZOOMEREN something has to change take a look at how things are the street’s appearance think about the children too just think about the children amid this crap destined to be rabble

Voordracht Miguel tijdens een van de Verhalencafé’s

that which surrounds you let’s say it’s infectious is that what we want no it’s not what we want

to take care of it I’m not stupid I also live here but it isn’t cosy anymore it’s terrible not like when I first moved here

and then there’s us you should check out that door those windows that facade that path to the front door to the porch

do you remember when everything was still green everything clean everything nice everything empty yes everything was better back then but you can take charge

it shames you no end why doesn’t anyone speak about it everyone sees it you know I’m sure you have an opinion

tomorrow a lot will be different here the street will undergo change and make space sweeping it clean and I won’t tolerate anyone stopping me

well I think that’s enough it’s time to stop and no I didn’t suddenly get high from the weed smell everywhere

sleeves rolled up and gloves on garbage bag ready and then you must pay attention spik and span from here on in soon you won’t recognise your own street

the guy over there’s pretty handy I can ask him about the window frames replacing or painting them, you name it then I can buy some plants

it’s gone on long enough in the sixties the boss of the belly is now the boss of the street you’re in on it anyway then you’ll think gotta go shopping for groceries or I’ll be too late

yes you didn’t know this about me but I have golden green fingers and don’t feel like waiting any longer for the city or the police to arrive

2-11-2019 Miguel Santos

53

Nico Adriaans Stichting en de Pauluskerk

Nico Adriaans Stichting and the Pauluskerk

Perron Nul Door de benoeming van de Pauluskerk (ERE #0046) en de Nico Adriaans Stichting (ERE #0057) tot Echt Rotterdams Erfgoed, raken we in gesprek met deze twee belangrijke Rotterdamse organisaties die zich inzetten voor de dak- en thuislozen in Rotterdam. Hun gezamenlijke geschiedenis markeert een bijzondere periode in de stad die veel Rotterdammers zich nog goed kunnen herinneren. Perron Nul (19871994) is een gezamenlijk initiatief van Nico Adriaans en dominee Visser van de Pauluskerk: een opvang voor drugsverslaafden die zijn naam dankt aan de ligging naast het Centraal Station.

Perron Nul When we appointed the Pauluskerk (ERE #0046) and the Nico Adriaans Stichting (ERE #0057) – two important Rotterdam organisations helping the homeless in Rotterdam – as Authentic Rotterdam Heritage, many significant conversations followed.

Their shared history marks a special period in the city that many in Rotterdam still remember. Nico Adriaans and the Pauluskerk’s Pastor Visser jointly initiated Perron Nul (Platform Zero), a shelter for drug addicts, which derived its name from its location next to Centraal Station.

In 2018, Museum Rotterdam presented the exhibition ‘From Perron Nul to now’, which surveyed its history alongside drawings from this period that were made in a container set up by Perron Nul and called ‘Via Kunst’.

Museum Rotterdam maakt hier in 2018 de tentoonstelling ‘Van Perron Nul tot nu’ over. In deze tentoonstelling tonen we deze geschiedenis, maar ook de tekeningen die gedurende deze periode in een keet van Perron Nul zijn gemaakt onder de naam ‘Via Kunst’.

Kunstwand Na sluiting van Perron Nul verhuist de tekenactiviteit ‘Via Kunst’ met hulp van de Pauluskerk. In 2007 wordt Via Kunst officieel onderdeel van de Nico Adriaans Stichting (NAS).

Bij Via Kunst maken bezoekers van de Pauluskerk en NAS ook nu nog kunst.

Bram Peper en Dominee Hans Visser in gesprek tijdens de opening Van Perron Nul tot nu, 2018

Kunstwand Following Perron Nul’s closure, the Via Kunst drawing courses were relocated with the Pauluskerk’s help. In 2007, Via Kunst became an official part of the Nico Adriaans Stichting (NAS). Pauluskerk and NAS visitors still make art at Via Kunst.

In samenwerking met Via Kunst, programmeren wij in Museum Rotterdam Lab de Kunstwand.

Hier wordt de kunst die bezoekers van Via Kunst maken, geëxposeerd. Hoewel dit oorspronkelijk startte als een eenmalige expositie, ontstaat tijdens de eerste opening spontaan het idee om een tweemaandelijkse wisseltentoonstelling te maken.

Together with Via Kunst, we programme the Kunstwand (Art Wall) at the Museum Rotterdam Lab. Via Kunst participants make the art exhibited here.

Although originally a one-off show, the idea of creating a bi-monthly exhibition arose spontaneously at the first opening.

Tot en met december 2019 zijn er 6 verschillende tentoonstellingen geweest, met in totaal 70 kunstwerken. Met koffie en koek vieren de kunstenaars en hun familieleden, medewerkers van Museum Rotterdam en bezoekers, de opening van iedere nieuwe tentoonstelling.

Up to December 2019, there have been 6 different exhibitions, showing a total of 70 artworks. The artists, their relatives, and Museum Rotterdam’s employees and visitors celebrate every new exhibition opening with coffee and cake.

54

Opening Kunstwand met koffie en koek, 2019

55

Bezoeker tijdens de tentoonstelling Van Perron Nul tot nu, 2018

Kunstenaars ViaKunst voor de Kunstwand, 2019

Slimme Regenton, illustratie ikRotterdam

Landbouwbuurt

Verschillende deelnemers van Echt Rotterdams Erfgoed bundelen hun krachten om samen met bewoners de Landbouwbuurt op Zuid te vergroenen, zoals Groene Groeiplekken (ERE #0031), Tuindorp Vreewijkcoöperatie (ERE #0049), Tuinmeester Gerrit Roukens (ERE #0005), de Slimme Regenton (ERE #0032), Water Sensitive Rotterdam (ERE #0033) en Samen & Anders (ERE #0067). Museum Rotterdam brengt deze innovatieve deelnemers bij elkaar. Samen met bewoners maken ze de Landbouwbuurt in Vreewijk sterker tegen extreem weer!

Tot dusver gebeurt dit op verschillende manieren: • Door bijeenkomsten in de Landbouwbuurt ontstaat het idee om een Reizende Slimme Regenton te realiseren. De regenton legt een route af door de stad zodat bewustwording ontstaat omtrent wateropvang in de stad waardoor wateroverlast kan worden voorkomen.

Ontwerper Bas Sala geeft vorm aan dit nieuwe erfgoed van de stad. De eerste plek van de Reizende Slimme Regenton is in de Landbouwbuurt. In het voorjaar van 2020 verhuist de Reizende Slimme Regenton van de Landbouwbuurt naar een nieuwe plek.

• In een zaal van de innovatieve woongemeenschap Samen & Anders organiseert Water Sensitive Rotterdam samen met Museum Rotterdam en Bas Sala in april 2019 een bijeenkomst over samenwerking tegen de gevolgen van klimaatverandering. Een tour door de buurt, de ingebruikname van de Reizende Slimme Regenton in de tuin van woonzorgcentrum ‘Simeon & Anna’ en een gedicht door spoken word artist Oda, maken deel uit van de middag.

• In juli 2019 organiseren we in Museum Rotterdam, samen met deze deelnemers, het Verhalencafé ‘Rotterdams Weerwoord’.

• In Museum Rotterdam Lab is in een permanente opstelling te zien hoe Echt Rotterdams Erfgoed samenwerkt om de landbouwbuurt op Zuid sterker te maken tegen extreem weer. Zie foto op pagina 57.

Landbouwbuurt

Various Authentic Rotterdam Heritage participants are joining forces with residents to green the Landbouwbuurt op Zuid (a neighbourhood with agricultural street names in the city’s south). The participants include Groene Groekiplekken (ERE #0031), Tuindorp Vreewijk Cooperative (ERE #0049), gardener Gerrit Roukens (ERE #0005), the Slim Regenton (ERE #0032), Water Sensitive Rotterdam (ERE #0033), and Samen & Anders (ERE #0067). Museum Rotterdam convenes these innovative participants, and together with residents, they make the Landbouwbuurt in Vreewijk more resilient to extreme weather!

We do this in the following ways: • Meetings at the Landbouwbuurt gave rise to the idea of Traveling Smart Regenton. The rain barrel (regenton) travels through the city, raising awareness of the importance of urban water collection to prevent flooding. Designer Bas Sala gave shape to this new city heritage. The Traveling Smart Regenton’s first stop is at the Landbouwbuurt. The Traveling Smart Regenton leaves the Landbouwbuurt for a new location in spring 2020.

• In April 2019, at the innovative residential community Samen & Anders, we met with Water Sensitive Rotterdam and Bas Sala to discuss cooperating on tackling the effects of climate change. The afternoon included a neighbourhood tour, the Traveling Smart Regenton’s inauguration at the ‘Simeon & Anna’ residential care centre’s garden, and a poem by spoken word artist Oda. • In July 2019, we organised, with these participants, the ‘Rotterdams Weerwoord’ (Rotterdam’s Reply) Verhalencafé.

• A permanent presentation at the Museum Rotterdam Lab showed how Authentic Rotterdam Heritage endeavours to make Landbouwbuurt op Zuid adaptable to extreme weather. See photo on p. 57.

.

56

Opstelling Groen in Museum Rotterdam Lab: Echt Rotterdams Erfgoed werkt samen naar een klimaatadaptievere wijk, ontwerp Frans van der Horst, 2019

Stadsarchief Rotterdam

Rotterdam, and the Stadsarchief (Rotterdam City Archive). In addition to the local government archives, the Stadsarchief keeps archives of companies, foundations and individuals, to have a good picture of Rotterdam in the future. Therefore, we work with the Stadsarchief to safeguard the information we collect and the archives that people record for the future. We ask all participants in the collection to create or continue making their archives. The Stadsarchief provides simple guidelines so that participants can keep their archives optimally structured. Participants receive the guidelines and an archive box, made available by the archive, during meetings.

Op het moment dat een gemeenschap of een individu onderdeel wordt van de actieve collectie, is het waardevol dat ze goed bijhouden wat ze doen in de stad. Foto’s, notulen, overeenkomsten, gedrukt materiaal, correspondentie en persberichten maken de verhalen tastbaar. Het archiveren hiervan is belangrijk voor henzelf, voor Museum Rotterdam en voor het Stadsarchief Rotterdam. Het Stadsarchief bewaart – naast de archieven van de lokale overheid – archieven van bedrijven, stichtingen en personen, om in de toekomst een goed beeld te hebben van Rotterdam. Daarom werken wij samen met het Stadsarchief om de door ons opgehaalde informatie en de archieven die de mensen zelf vastleggen, te borgen voor de toekomst. We vragen alle deelnemers aan de collectie een eigen archief aan te leggen of daarmee door te gaan. Het Stadsarchief verstrekt eenvoudige richtlijnen zodat deelnemers dit zo gestructureerd mogelijk kunnen bijhouden. De richtlijnen en een archiefdoos, beschikbaar gesteld door het archief, ontvangen de deelnemers tijdens bijeenkomsten.

Beste Rotterdammer(s)!

Hartelijk gefeliciteerd met de benoeming tot ‘Echt Rotterdam Erfgoed’.

Met deze eervolle benoeming ben je een belangrijk onderdeel van de Rotterdamse geschiedenis geworden.

Het Stadsarchief Rotterdam bewaart – naast de archieven van de lokale overheid – archieven van bedrijven, stichtingen en personen zoals jij, om in de toekomst een goed beeld te hebben van Rotterdam en de regio.

Als vereniging, bedrijf, fotograaf, kunstenaar of gewoon een Rotterdammer bouw je vanzelf een archief op.

Dat zijn papieren of digitale documenten, bijvoorbeeld jaarverslagen, correspondentie, notulen van vergaderingen, financiële stukken, contracten, bedrijfsplannen en beeldmateriaal zoals foto’s, video’s, affiches en flyers.

Het is verstandig om je archief bij te houden, zeker na de benoeming tot Echt Rotterdams Erfgoed! Want het Stadsarchief Rotterdam neemt op een dag graag je archief op in de collectie zodat toekomstige generaties kunnen zien welke belangrijke bijdrage je levert aan Rotterdam.

Hoe zorg je voor je archief?

Bewaar papieren archief droog en schoon. Verwijder nietjes en elastiekjes.

Bewaar van drukwerk zoals affiches en flyers altijd één exemplaar in je archief.

Verzamel na afloop van een project al het materiaal bij elkaar in een mapje of (archief)doos.

Bewaar niet alles. Kopieën en krantenknipsels mogen gewoon weg.

Maak een lijstje van het materiaal: stukken nummeren, korte omschrijving van de inhoud, en een datering erbij.

Digitaal archief: geef duidelijke namen aan de bestanden. Maak een logische mappenstructuur. Bewaar niet alles en geen dubbelen. Verwijder regelmatig overbodige digitale foto’s.

De eerste archiefdoos krijg je van ons cadeau.

Stadsarchief Rotterdam

We spreken graag verder over het zorgen voor je archief en hoe je het aan het Stadsarchief Rotterdam kunt overdragen.

Zo blijven je activiteiten als Echt Rotterdams Erfgoed veilig bewaard en toegankelijk in de toekomst.

Tot ziens!

Anouk de Haas & Wanda Waanders stadsarchief@rotterdam.nl

When a community or an individual becomes part of the active collection, we find it valuable for them to keep track of what they’re doing in the city. Photos, meeting notes, agreements, printed materials, correspondence and press releases make the stories tangible. The archiving is important for them, Museum 57

Otto Trienekens, Veldacademie over Echt Rotterdams Erfgoed:

elkaar en worden nieuwe relaties gelegd. De verhalen leveren tegelijkertijd kennis voor professionals om netwerkvorming te versterken.

Via de Verhalenwerkplaats worden bewoners geholpen hun communicatieve vaardigheden te ontwikkelen.”

“Ik zie dat met de collectie Echt Rotterdams Erfgoed de potentie van cultuur als middel voor wijkontwikkeling wordt verkend. Het gaat over het verbinden en versterken van sociale netwerken en om individuele talentonwikkeling. De verhalen vormen een rijkdom aan kennis over de stad. De uitdaging voor alle stedelijke partners, zowel vanuit het maatschappelijk als ruimtelijk domein, is deze meerwaarde te onderkennen waardoor aan een betere leefomgeving voor iedereen gewerkt kan worden.

Otto Trienekens, Veldacademie on Authentic Rotterdam Heritage: ‘I see that the Authentic Rotterdam Heritage collection explores culture’s potential for neighbourhood development. The collection is about connecting, strengthening social networks, and individual talent development. The stories form a wealth of knowledge about the city. The challenge for all urban partners, both in the social and spatial domains, is to recognise this added value so that we can work towards a better living environment for everyone.

Hierom zijn wij met Museum Rotterdam een experiment gestart in Bospolder Tussendijken. De opgave in de wijken Bospolder Tussendijken wordt beschreven in het stedelijk beleidsprogramma ‘Veerkrachtig Bospolder Tussendijken 2028’.

Om de lokale bewoners weerbaar te maken voor veranderingen dient allereerst geïnvesteerd te worden in gemeenschapsvorming. Wij denken dat een actieve wijkcollectie kan bijdraOtto Trienekens gen. In de Verhalencafés ontmoeten wijkbewoners

Opening Loving Day met studenten Hogeschool Rotterdam, 2018

We have therefore started an experiment, together with Museum Rotterdam, in Bospolder Tussendijken. The assignment in the Bospolder Tussendijken neighbourhoods is written into the urban policy programme ‘Veerkrachtig Bospolder Tussendijken 2028’ (Resilient Bospolder Tussendijken). To make the residents resilient to changes, investments must first be made in community development. We believe that an active neighbourhood collection can contribute to such resilience. At the Verhalencafés, local residents meet and new relationships are established. The stories simultaneously provide knowledge for professionals to strengthen the formation of networks. Through the Verhalenwerkplaats, residents receive help in developing their communication skills.’

58

Hogeschool Rotterdam

Hogeschool Rotterdam

The Authentic Rotterdam Heritage programme takes shape by working with all its participants. The participants support however they can; they tell stories, participate in projects, and come up with ideas, questions, and requests. The collaboration with Hogeschool Rotterdam (ERE #0036) has led to various joint projects. Also, every year, 650 pupils from the Social Work study programme get to know the city through ‘The Other’ introductory project, organised by the Authentic Rotterdam Heritage programme.

De samenwerking met Hogeschool Rotterdam (ERE #0036) leidt tot verschillende gezamenlijke projecten. Ook leren ieder jaar 650 leerlingen van de opleiding Social Work de stad kennen door het kennismakingsprogramma ‘De Ander’, georganiseerd vanuit het Echt Rotterdams Erfgoed programma.

Hogeschool Rotterdam is een diverse school – een echte weerspiegeling van de stad. Deze diversiteit komt onder andere door de diverse afkomst van de studenten. Veel studenten groeien op in gezinnen waarvan de ouders roots hebben in verschillende landen. Deze diversiteit, met een oorsprong in liefde tussen mensen, is aanleiding voor de gezamenlijk met studenten van Hogeschool Rotterdam geproduceerde tentoonstelling ‘Loving Day’ in 2018. ‘Loving Day’ refereert aan 12 juni 1967, de dag dat in Amerika interraciale huwelijksverboden ongrondwettig worden verklaard: een rechtszaak die door het gemengde echtpaar Loving werd aanspannen. De tentoonstelling bestaat uit portretten en interviews van 15 gezinnen. Aan deze samenwerking koppelden we ook een debat en Verhalencafé.

Hogeschool Rotterdam is a diverse school – a true reflection of the city. Its diversity is partly due to the students’ different backgrounds. Many students come from families where the parents have roots in different countries. Such diversity, with its origin in love between people, informed the exhibition ‘Loving Day’, which we produced jointly with students from Hogeschool Rotterdam in 2018. ‘Loving Day’ refers to 12 June 1967, when interracial marriage bans were declared unconstitutional in the U.S. after a lawsuit brought by a mixed-race couple whose surname was Loving. The exhibition consists of portraits and interviews with 15 families. We also organised a debate and a Verhalencafé as part of this collaboration.

Veldacademie and EMI

Veldacademie and EMI (Expertise Centre for Social Innovation at the Hogeschool Rotterdam) are also important partners. Veldacademie, a research agency of the Municipality of Rotterdam, examines how architecture, planning, and sociology intersect. The action-oriented research questions they pose concern the city’s quality of life. With the Veldacademie we organise Verhalencafés (storytelling cafes) in the Bospolder Tussendijken district and soon in Hillesluis.

Veldacademie’s research is conducted with the help of students from Hogeschool Rotterdam (EMI), Erasmus University, and TU Delft. In this way, we connect knowledge and research to the collection of the city.

Their research extends the collection: students go into the neighbourhood and encounter important and resilient Rotterdammers.

Veldacademie en EMI

Veldacademie en Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie van Hogeschool Rotterdam (EMI) zijn andere belangrijke partners. Veldacademie, een onderzoeksbureau van gemeente Rotterdam, doet research naar het grensvlak van architectuur, planning en sociologie. Actiegericht onderzoek waarin zij vragen stelt rondom de leefbaarheid van de stad. Samen met Veldacademie organiseren we Verhalencafés in de wijk Bospolder Tussendijken en in de toekomst in Hillesluis. Veldacademie voert het onderzoek uit met studenten van Hogeschool Rotterdam (EMI), Erasmus Universiteit en TU Delft. Op die manier verbinden we kennis en onderzoek aan de collectie van de stad. Dit onderzoek levert ook uitbreiding van de collectie op: studenten gaan de wijk in en komen in contact met belangrijke, veerkrachtige Rotterdammers.

Onderzoek Veldacademie tijdens Verhalencafé Bospolder Tussendijken, 2019

59

Presentatie van de tijdlijn van Khalid in Thaiboksschool Khalids Gym in het Oude Westen, december 2019

60

Khalid Chennouf bekijkt zijn tijdlijn bij de entree van de Thaiboksschool Khalids Gym in het Oude Westen, december 2019

Zichtbaarheid in de stad Visibility in the city

We willen het Echt Rotterdams Erfgoed in de stad zichtbaarder maken om anderen nog beter te laten zien hoe en waarom anderen initiatieven en activiteiten ondernemen. Omdat de deelnemers van deze collectie heel verschillend zijn past hiervoor niet een eenvormige oplossing.

Voor sommige is een bordje voor het raam voldoende, anderen willen een poster om op te hangen of willen vooral digitaal zichtbaar zijn.

Hiervoor maken we oplossingen op maat. Soms geven deelnemers aan dat ze meer ruimte hebben voor deze zichtbaarheid, bijvoorbeeld Khalid (ERE #0006). Samen met hem maken we in de boksschool een tentoonstelling over zijn ontwikkeling in Rotterdam. De tentoonstelling maken we in de vorm van een tijdlijn die laat zien welke weg hij heeft afgelegd om te komen tot wie hij nu is.

want to be digitally visible. We make tailor-made solutions for this. Sometimes participants indicate they have more space for such visibility. For example, Khalid (ERE #0006), with whom we are making an exhibition at the boxing school about his development in Rotterdam. The exhibition is in the form of a timeline, showing how he has come to be who he is today.

We want to make Authentic Rotterdam Heritage more visible in the city, to show the general public how and why people are developing initiatives and activities.

We have no uniform approach to this because the collection’s participants are very different. For some, a sign for the window that signifies their participation is sufficient, while others want a poster to hang or mainly

Poster op het hek van het gebouw van de Afrikaanderwijk CoĂśperatie

De growkit van Rotterzwam met daarop het logo van het Echt Rotterdams Erfgoed

61

Verbinding in beeld Connection in image

Om te kijken of het programma Echt Rotterdams Erfgoed bijdraagt aan de uitbreiding van het netwerk van de deelnemers, brengen we de onderlinge verbinding in kaart. Tijdens het weekend van Echt Rotterdams Erfgoed in oktober 2019, geven de deelnemers op een groot paneel aan met wie van de collectie ze in verbinding staan. De zwarte markering weerspiegelt de reeds bestaande verbindingen.

Groen, de kleur van Rotterdam, laat zien hoe verbindingen tot stand komen door Verhalencafés en andere ontmoetingen van Echt Rotterdams Erfgoed. Ook hierna blijven we deelnemers vragen wie ze hebben leren kennen en met wie ze samenwerken. Zo volgen we de ontwikkelingen van onderlinge verbondenheid en brengen we de impact van deze werkwijze in beeld.

By mapping interconnections, we can test the Authentic Rotterdam Heritage programme’s ability to expand its participant network. In October 2019, during the Authentic Rotterdam Heritage weekend, the participants indicated on a large panel which acquisitions they feel most connected to. The black marks indicate connections. Rotterdam’s colour is green; thus, the green marks represent connections established through Verhalencafés and other Authentic Rotterdam Heritage encounters. We’ll continue asking participants about who they’ve met and who they work with. We consequently monitor the development of interconnectedness, and we visualise this method’s impact.

You can see a video of the participants during the marking process on the Museum Rotterdam website.

Er is een video van het aanbrengen van de markeringen door de deelnemers. Deze is te vinden op de website van Museum Rotterdam.

62

63 groot paneel aan met wie van de collectie ze in verbinding staan, 2019 Deelnemers geven op een

Nieuw erfgoed New heritage

Speeltuinvereniging Jeugdveld

Met deze collectie maken we samen ook nieuw erfgoed. Het is een proces van co-creatie en erfgoedproductie, waarmee we willen bijdragen aan een leefbare, inclusieve en duurzame stad.

We organiseren activiteiten en ontmoetingen om processen in gang te zetten. We geven twee voorbeelden van dit nieuwe erfgoed aan de hand van ontwikkelingen bij Speeltuinvereniging Jeugdveld en Stichting Niet Graag Een Lege Maag.

Speeltuinvereniging Jeugdveld in Zuidwijk (ERE #0012) is al vanaf het begin betrokken bij de actieve collectie. Door het goede contact met de drijvende kracht achter dit initiatief, Joyce de Lima, krijgen wij inzicht in de voortdurende zorg over het voortbestaan van deze speeltuin. Ze vertelt ons over de teruglopende subsidies vanuit de gemeente en de verantwoordelijkheid van de speeltuin om zelf voor financiering te zorgen. We weten wat voor waarde deze plek heeft voor de wijk, met name voor het verbinden van verschillende groepen bewoners; jong en oud. We koppelen Speeltuinvereniging Jeugdveld aan andere deelnemers van de collectie.

This collection generates new heritage. It is a process of co-creation and heritage production, with which we want to contribute to a liveable, inclusive, and sustainable city. We organise activities and convene meetings to initiate processes. Below, we give two examples of this new heritage based on developments at Speeltuinvereniging Jeugdveld and Stichting Niet Graag Een Lege Maag.

We vragen de studenten van de opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie van het Instituut voor de Gebouwde Omgeving (Hogeschool Rotterdam – ERE #0036) mee te denken.

Voor drie maanden lang voeren zij onderzoek uit naar de ontwikkelingsmogelijkheden van de speeltuin.

SV Jeugdveld, illustratie ikRotterdam

64

Ze dragen vervolgens oplossingen aan. Dit zijn onder andere:

geweest en hebben het begin hiervan vastgelegd in de archieven van het Echt Rotterdams Erfgoed!

• Verander de vereniging in een stichting, daarmee kun je op korte termijn meer subsidie aanvragen.

• Zorg voor een grotere bekendheid van de speeltuin in omringende meer draagkrachtige wijken. Onderzoek of zij kunnen ondersteunen door sponsoring in te zetten.

• Zorg voor een breder aanbod aan activiteiten zodat je meer verschillende groepen in de speeltuin kunt verwelkomen.

• Richt de speeltuin aantrekkelijker in. Als een deel van het terrein wordt ingericht als natuurspeeltuin, kunnen ook meer educatieve schoolprojecten worden bediend. Bovendien vraagt het om iets minder onderhoud.

Speeltuinvereniging Jeugdveld

Speeltuinvereniging Jeugdveld (Jeugdveld Playground Association) in Zuidwijk (ERE #0012) has participated since the very beginning of the active collection.

Thanks to good contact with this initiative’s driving force, Joyce de Lima, we learnt about concerns for this playground’s future. She told us about the cuts in municipality subsidies and the increasing need for the playground finance itself. We know Jeugdveld’s value for the neighbourhood, especially in connecting different resident groups, young and old. We put Speeltuinvereniging Jeugdveld in contact with other participants in the collection.

We asked students of the Spatial and Urban Planning study programme at the School of Built Environment (Hogeschool Rotterdam – ERE #0036) to think with us.

For three months, they researched possibilities for how the playground can develop. Their proposed solutions include: • Make the association into a foundation, enabling it to apply for more subsidies in the short term.

• Increase awareness of the playground in the surrounding more-affluent neighbourhoods.

Investigate whether they can support through sponsorship.

• Provide a broader range of activities that welcome more different groups to the playground.

• Make the playground more attractive. If part of the site is set up as a nature playground, more educational school projects can be offered.

Moreover, this slightly reduces maintenance.

Het bestuur van de speeltuin vindt het lastig om met deze aanbevelingen aan de slag te gaan.

Het lijkt ons daarom een goed idee om het bestuur van de speeltuin in contact te brengen met de Afrikaanderwijk Coöperatie (ERE #0049), Tuinmeester Gerrit Roukens (ERE #0005) en Dam, Rotterdams geld (ERE #0027). De Afrikaanderwijk Coöperatie kan namelijk vertellen over het ‘Right to Challenge’ traject dat zij succesvol hebben doorlopen. Met dit traject heeft de Afrikaanderwijk Coöperatie een aanbesteding gewonnen om de schoonmaak van het marktplein met wijkbewoners uit te voeren. Dit kan ook voor de speeltuin een manier zijn waarmee zij meer vrijheid hebben om de speeltuin naar de wensen en behoeften van bewoners en de visie van het bestuur in te richten.

The playground’s board found it difficult to implement these recommendations. Therefore, we put them in contact with the Afrikaanderwijk Cooperative (ERE #0049), gardener Gerrit Roukens (ERE #0005), and Dam, Rotterdams geld (ERE #0027). The Afrikaanderwijk Cooperative could share knowledge on the ‘Right to Challenge’ process, which they had previously and successfully pursued. This can also be a way for the playground to give them more freedom to design the playground according to the wishes and needs of residents and the vision of the board.

Tuinmeester Gerrit kan adviseren over de inrichting van de speeltuin en Dam, Rotterdams geld, kan ondersteunen bij de verdere zoektocht naar financiering. Natuurlijk hebben al deze deelnemers weer contacten die het proces verder kunnen helpen. Wordt het nieuwe erfgoed hier een natuurspeeltuin die door bewoners uit de wijk wordt onderhouden? Waar ouderen hun groente verbouwen en een nieuwe traditie van de ‘Natuurspeeltuindag’ wordt georganiseerd? Als dat zo is, zijn wij erbij

Gardener Gerrit can advise on the layout of the playground, and Dam, Rotterdams geld supported researching financing possibilities. Of course, all these participants have contacts who can further support the process. Will the new heritage here become a nature playground that is maintained by neighbourhood residents? Will the elderly grow their vegetables there and a will a new tradition of the ‘Natuurspeeltuindag’ (Natural Playground Day) emerge? If so, we have recorded the process from its beginning in the Authentic Rotterdam Heritage archive.

65

Het verhaal van de ‘Broodvader’, Stichting Niet Graag een Lege Maag (ERE #0061)

A story about the ‘Broodvader’, Stichting Niet Graag een Lege Maag (Don’t like an Empty Stomach Foundation) (ERE #0061)

Geschreven door vrijwilliger Leah Vos de Wael, verteld door verhalenverteller Peter den Hartog tijdens het Verhalencafé ‘Ontmoet de Stad’ op 5 oktober 2019.

Written by volunteer Leah Vos de Wael and told by storyteller Peter den Hartog at the ‘Meet the City’ Verhalencafé on 5 October 2019.

Johan makes a packed lunch for his son every morning.

One afternoon, picking him up from school, he sees him giving his sandwiches to a friend. His son says the boy’s hungry and didn’t bring any food to school. Johan is very proud of his son but shocked by what he hears.

Talking with the headmaster, he learns that poverty is leading to more children going to school on an empty stomach.

Johan smeert elke ochtend de boterhammen voor zijn zoontje. Als hij hem op een middag van school ophaalt, ziet hij dat de jongen zijn boterhammen weggeeft aan een vriendje. Zijn zoon vertelt dat het vriendje honger heeft omdat hij geen eten meekrijgt. Johan is heel trots op zijn zoon, maar schrikt wel van het verhaal. Na een gesprek met de directeur hoort hij helaas dat er meer kinderen zijn die vanwege armoede met een lege maag naar school gaan.

Johan commits to making sandwiches for the children every day. He doesn’t need to know who they are or what the reason is, he understands people are happy for the help but embarrassed they cannot feed their children. Johan has experienced poverty and understands we sometimes make the wrong choices or unexpectedly end up in penury. He also knows that children don’t choose poverty.

Vanaf die dag smeert Johan elke dag boterhammen voor deze kinderen. Hij hoeft niet te weten wie ze zijn of wat de reden is. Hij weet dat mensen blij zijn met hulp, maar dat ze zich schamen omdat ze hun kind niet van eten kunnen voorzien. Ook Johan heeft armoede gekend; hij weet dat mensen soms verkeerde keuzes maken of onverhoopt in armoede terechtkomen. Maar hij weet ook dat de kinderen hier niet om gevraagd hebben.

Meanwhile, the ‘Broodvader’ feeds about sixty students daily at three schools. The Humanitas Foundation officially recognises his activities and volunteer work.

The ‘Broodvader’ is a phenomenon in Rotterdam.

Inmiddels smeert de Broodvader dagelijks voor zo’n zestig leerlingen, voor drie verschillende scholen.

Stichting Humanitas erkende zijn activiteiten officieel als vrijwilligerswerk. De ‘broodvader’ is een fenomeen in Rotterdam.

Despite widespread enthusiasm for Johan’s project, he remains very independent. And though promises of help come in, some don’t follow through. By his reckoning, he could help ten schools if he had the resources. For example, given his walking difficulties, an electric bike would make getting around easier.

Er is veel enthousiasme voor zijn project, maar toch doet Johan nog veel alleen. Verschillende mensen en organisaties beloofden te helpen, maar de meesten hebben niets meer laten horen. Volgens zijn berekeningen heeft hij de capaciteiten om tien scholen te helpen, maar hij heeft er niet de middelen voor. Hij is slecht ter been, een elektrische fiets zou zijn werkzaamheden makkelijker maken.

Johan doesn’t want Rotterdam’s schoolchildren learning on empty stomachs. He says that if society were better organised and more honest, his help wouldn’t be needed. Since this isn’t the situation, the ‘Broodvader’ remains committed to these children. He doesn’t earn much but derives great satisfaction. ‘It is such a wonderful thing to do,’ he says. ‘It’s gratifying work and more important than money because it comes from the heart.’

Het liefst zou Johan willen dat geen enkel kind in Rotterdam nog met een lege maag naar school gaat. Volgens hem zou zijn hulp niet nodig zijn wanneer de samenleving beter en eerlijker in elkaar zat. Maar zolang dit niet het geval is, blijft de Broodvader zich inzetten voor deze kinderen. Veel geld zal hij er niet mee verdienen, maar hij haalt er wel voldoening uit. Zo zegt hij: ‘Het is zoiets moois om te doen, het is heel dankbaar werk. Dat het uit je hart komt, is belangrijker dan centen.’

Broodvader smeert boterhammen

66

Stichting Niet Graag Een Lege Maag

Johan in het nieuwe jaar, met ondersteuning van het netwerk van Echt Rotterdams Erfgoed, verder in gesprek; nieuw erfgoed van de stad!

De volgende ontmoetingen die we organiseren, richten zich op de uitdagingen waar de ‘Broodvader’ van Stichting Niet Graag Een Lege Maag (ERE #0061) voor staat. Hij moet zorgen dat hij voldoende brood, beleg en gezonde tussendoortjes heeft en dat de eenmaal gesmeerde boterhammen op verschillende scholen bij de juiste kinderen terechtkomen. Iets wat begon met de eenvoudige gedachte om te helpen en boterhammen te smeren, blijkt toch ingewikkelder. Daarnaast legt het natuurlijk een aantal problemen bloot: de armoedesituatie van gezinnen in Rotterdam en de onmacht van scholen om hier zelf iets in te betekenen door de wijze waarop het schoolsysteem is georganiseerd. Wij denken dat de Voedselbank (ERE #0060), Marja van Katendrecht (ERE #0069) en Stichting Opzoomer Mee (ERE #0044) belangrijke deelnemers zijn in deze ontmoeting.

Stichting Niet Graag Een Lege Maag

We organised the following meetings to address challenges faced by the ‘Broodvader’ of Stichting Niet Graag Een Lege Maag (Please No Empty Stomachs Foundation) (ERE #0061). He must ensure he has enough bread, spreads, and healthy snacks and that the sandwiches he makes go to the right children at different schools. Something that started with the simple idea of helping and making sandwiches, is actually rather complicated. Of course, the initiative highlights several problems: Rotterdam families in poverty and the schools’ inability to resolve the problem because of how the school system is organised. We think that the Voedselbank (ERE #0060), Marja van Katendrecht (ERE #0069), and Stichting Opzoomer Mee (ERE #0044) are important participants for this meeting.

Marja van Katendrecht (#0069) heard the above story about the Broodvader during a Verhalenafé in October 2019. She decided to publicise his cause during her weekly Friday evening Radio Rijnmond programme.

Marja also starts a fundraising campaign for a cargo bike. After making a trial round on a cargo bike, Johan notices the bike is too heavy for him because of his physical ailments.

Tijdens een Verhalencafé in oktober 2019 hoort Marja van Katendrecht (#0069) het bovenstaande verhaal over de Broodvader. Zij besluit in haar wekelijke radioprogramma op de vrijdagavond bij Radio Rijnmond hier aandacht aan te besteden en start een geldinzamelingsactie voor een bakfiets. Hierop maakt Johan een proefrondje en merkt dat het fietsen op een bakfiets voor hem te zwaar is vanwege lichamelijke problemen.

Money pours in for a more suitable means of transport. Many people in Rotterdam come forward offering extra help. A greengrocer offers to pick up fruit for him at the fruit and vegetable auction in Barendrecht, and a furniture maker even donates 5% of his annual turnover in 2020 to Johan’s Niet Graag Een Lege Maag foundation!

It seems that many people in Rotterdam want to help ensure our children get enough food. They’re making it happen! But Johan faces other challenges. It seems the association with poverty and hunger means working with Johan is a complicated issue for schools.

How can this problem be solved? Johan will, therefore, continue discussions in the new year, with support from the Authentic Rotterdam Heritage network: the city’s new heritage!

Inmiddels stroomt het geld binnen voor een vervoermiddel dat geschikt is voor Johan. Veel Rotterdammers melden zich, zij willen extra hulp bieden. Een groenteboer biedt aan om voor Johan fruit op te halen bij de groente en fruitveiling in Barendrecht en een meubelmaker stelt zelfs 5% van zijn omzet in 2020 beschikbaar voor de stichting Niet Graag Een Lege Maag van Johan!

Het lijkt erop dat veel Rotterdammers willen helpen om onze kinderen voldoende eten te geven. Dat gaat lukken! Maar Johan heeft te maken met meer problemen. Het lijkt erop dat scholen het ingewikkeld vinden om met Johan samen te werken; zij willen liever niet met armoede en honger in verband gebracht worden. Hoe dit te op te lossen? Hiervoor gaat

Broodvader en Marja van Katendrecht, foto Rijnmond

67

Conclusie Conclusion

bijzonder van Social Work, EMI, en onderzoekers en studenten van Veldacademie. We starten eind 2019 met een pilot in Bospolder Tussendijken, waar we een aantal Verhalencafés organiseren om een collectie verhalen over het hedendaags erfgoed van de wijk samen te stellen. Ook Rondom Zuidplein en Hillesluis kan in de loop van 2020 zo’n wijkcollectie met Verhalencafés ontstaan.

Museum Rotterdam ontwikkelde de afgelopen jaren een duurzame manier om hedendaags erfgoed samen met Rotterdammers aan te wijzen, te presenteren en te verzamelen. Het is geen erfgoedcollectie over de historie, maar over de hedendaagse en toekomstige stad. Het accent ligt op gemeenschappen en personen die iets bijdragen aan de stad, of andere Rotterdammers inspireren. Het is hierbij belangrijk dat het pioniert en iets nieuws in beweging zet. De collectie die vervolgens ontstaat, vertelt 80 inspirerende verhalen over Rotterdammers die zich gepassioneerd inzetten voor anderen en de stad.

Deze wijkcollecties stellen we samen met behulp van wijkbewoners. Ongetwijfeld zullen er initiatieven aan het licht komen waarvan we denken dat deze ook stadsbreed van belang kunnen zijn. We zullen deze initiatieven dan voorleggen aan de stadsraad Echt Rotterdams Erfgoed.

Met het programma Echt Rotterdams Erfgoed geeft Museum Rotterdam deze collectie een platform, zodat het aandacht krijgt en anderen kan inspireren. Door gesprekken met deelnemers zien en horen we waar we nieuwe verbindingen kunnen maken voor verdere ontwikkeling van initiatieven. Dat doen we tijdens Verhalencafés en andere bijzondere ontmoetingen.

Zo zal het Echt Rotterdams Erfgoed een inclusieve hedendaagse erfgoedcollectie zijn die de kracht heeft om bij te dragen aan de sociaal-maatschappelijke ontwikkeling van de stad.

Deze aanpak brengt ons tot een stedelijke collectie en veel presentaties, bijzondere Verhalencafés en belangrijke ontmoetingen die niet alleen een cultuurhistorische waarde hebben. Het heeft een sociaal-maatschappelijke waarde doordat de werkwijze vaak bijdraagt aan de veerkracht van Rotterdammers.

In recent years Museum Rotterdam has developed, together with Rotterdammers, a sustainable approach to identifying, presenting, and collecting contemporary heritage. It is not a heritage collection about history, but about the city’s present and future. The emphasis is on communities and individuals who contribute to the city or inspire other Rotterdammers.

It is essential to be pioneering and set new things in motion. The subsequent collection includes 80 inspiring stories about Rotterdam people passionately committed to others and the city.

De beide opbrengsten van het programma willen we zo goed mogelijk verder ontwikkelen door samen te werken met partners. Op dit moment onderzoeken we of we met Veldacademie en Hogeschool Rotterdam een Echt Rotterdams Erfgoedcollectie op wijkniveau kunnen ontwikkelen. We willen hiermee het hedendaags erfgoed van de Rotterdamse wijken laten zien aan de rest van de stad en nieuwe verbindingen tot stand brengen.

Through the Authentic Rotterdam Heritage programme, Museum Rotterdam provides a platform to publicise this collection and to inspire others. Our conversations with participants teach us where we can make new connections to develop initiatives further.

We do this during Verhalencafés and other special meetings.

This approach leads to an urban collection and many presentations, special Verhalencafés, and meaningful encounters that have a cultural-historical and social value because the working method often contributes to the resilience of Rotterdammers.

We kunnen dit doen met de bijdrage van studenten van Hogeschool Rotterdam, in het 68

Speeddates deelnemers Echt Rotterdams Erfgoed, 2019

We want to develop further the programme’s benefits and working together with partners. We are currently investigating whether we can develop an Authentic Rotterdam Heritage collection at the neighbourhood level, with Veldacademie and Hogeschool Rotterdam.

We want to show the contemporary heritage of the Rotterdam neighbourhoods to the rest of the city and create new connections.

We do this with the help of Hogeschool Rotterdam students, in particular from Social Work and EMI, and researchers and students from the Veldacademie. At the end of 2019, we launched a pilot project in the Bospolder Tussendijken district, organising a number of Verhalencafés to compile a collection of stories about this neighbourhood’s contemporary heritage. In 2020, we aim to initiate similar neighbourhood collections with Verhalencafés for Zuidplein and Hillesluis.

We compile these neighbourhood collections with the help of local residents. Undoubtedly, we will identify initiatives that are of interest to the city as a whole. We shall then present these initiatives to the Authentic Rotterdam Heritage Council.

Authentic Rotterdam Heritage will be an inclusive contemporary heritage collection that has the power to contribute to the city’s social development.

Dirck Slabbekoorn vertelt zijn verhaal over ‘open hiring’ in Bospolder Tussendijken, 2019

69

Van nominatie naar collectie naar nieuw erfgoed

1

Nomineren

Rotterdammers en het museum* zoeken naar nominaties in de stad, het museum en online. *Museum Rotterdam

2

3

Benoemen Erfgoed

Op basis van actuele sociaal maatschappelijke criteria selecteert de Raad Echt Rotterdams Erfgoed en het museum welke nominaties uitgeroepen worden tot Echt Rotterdams Erfgoed.

70

Meedenken

Het museum stelt een groep van meedenkers en meebeslissers samen: De Raad Echt Rotterdams Erfgoed.

5

6

Nieuw erfgoed

4

Documenteren

Naar aanleiding van de nieuwe initiatieven faciliteert het museum gerichte ontmoetingen om deze ideeĂŤn verder te ontwikkelen.

Delen en inspireren

De collectie wordt zichtbaar gemaakt in de stad en gedeeld door vertellers, schrijvers en deelnemers in verhalencafes en online. Hier ontstaan vaak nieuwe intitiatieven.

71

Het erfgoed wordt voor de collectie vastgelegd in foto’s, films en interviews door de deelnemers en het museum.

Veel gestelde vragen

Frequently Asked Questions Als de bus van Kamen kapot is, nemen jullie hem dan op in je collectie?

Wat doen jullie als iemand overlijdt?

Als iemand overlijdt, blijven we relevante ontwikkelingen met deze persoon of gemeenschap volgen. Helaas hebben we al te maken gehad met het onverwachts overlijden van Rini de Otter (1955-2017) (ERE #0008) en Jules Deelder (1944 - 2019) (ERE #0075). Als eerbetoon blijven zij onderdeel van de collectie. Het werk van Jules Deelder blijft relevant voor Rotterdam, we zullen dit blijven volgen. Ook als iets gebeurt rondom Rini blijven we dat volgen.

Aan de West-Kruiskade komt misschien een grote muurschildering met zijn portret. Dit houdt verband met zijn activiteiten waardoor hij Echt Rotterdams Erfgoed is geworden.

De bus is voor ons belangrijk, omdat het een verbinding is met de Rotterdams Bulgaarse gemeenschap. Het is een symbool dat het verhaal vertelt over migratie en het creëren van een nieuw thuis. Onze films en foto’s van de reis van de bus, en het leven van Kamen in Rotterdam, zijn vastgelegd in een database en opgenomen in de geschiedenis van de stad. De bus zelf wordt niet opgenomen in de historische collectie.

Wat doen jullie als Aboutaleb geen burgemeester meer is?

Als burgemeester Aboutaleb zijn ambtsketting neerlegt, en niet meer actief is voor de stad, zullen we zijn activiteiten niet meer volgen. Als hij in Rotterdam actief blijft op een manier die van belang is voor het Echt Rotterdams Erfgoed, zullen we dat blijven volgen.

Wat is het doel van de collectie Echt Rotterdams Erfgoed?

Het is ons doel om samenleven in de stad te documenteren en te ondersteunen, mensen bijeen te brengen en nieuwe processen op te starten. We zien cultuur en erfgoed als actieve en dynamische processen waarmee we in co-creatie werken aan een meer inclusieve en veerkrachtigere stad.

Wanneer is de collectie af?

Zolang de stad zich ontwikkelt, is de werkwijze in beweging. De collectie is dus nooit af en de manier waarop die gevormd wordt zal in de loop van de tijd zeker veranderen.

Kan ik via jullie sambal van de Sambalman (ERE #0004) kopen?

Nee, helaas! Wij zijn geen verkooppunt van zijn sambal, alleen de Sambalman zelf verkoopt zijn unieke sambal. Maar: de Sambalman is een deelnemer van de collectie en daarom bezoekt hij af en toe onze activiteiten en bijeenkomsten.

Met een beetje geluk neemt hij z’n sambal mee.

Bekijk het programma via de website of de facebookpagina van Echt Rotterdams Erfgoed.

Misschien tref je hem op het juiste moment.

Maar, we kunnen je helaas geen volledige garantie geven.

Sambalman, illustratie ikRotterdam

72

Kapsalon, illustratie ikRotterdam

Kan ik meehelpen?

Wie bepaalt de thema’s van de Verhalencafés?

Ja, natuurlijk! Een actieve collectie van de stad maak je immers met zoveel mogelijk Rotterdammers. Je kunt op veel verschillende manieren iets doen, bijvoorbeeld door verhalen te schrijven, verhalen te vertellen of door te helpen met het organiseren van activiteiten.

Stuur een mail naar: echtrotterdamserfgoed@museumrotterdam.nl

Dat doen we samen met de verschillende deelnemers van de collectie. We staan open voor alle ideeën en gedachten, en zeggen in eerste instantie ‘ja’. Vervolgens gaan we op zoek naar mogelijkheden om die ideeën te realiseren.

Dat kan betekenen dat plannen soms een andere invulling krijgen dan we hadden gedacht.

Hoe kan ik iemand voordragen voor Echt Rotterdams Erfgoed?

Kan ik zelf ook een verhaal vertellen?

Je kunt iemand nomineren door in het museum een kaartje in te vullen of door te mailen naar: echtrotterdamserfgoed@museumrotterdam.nl.

Kijk eerst even of het aan de criteria voldoet, zie pagina 16. We hebben een lange lijst met voorgedragen initiatieven, dus het duurt even voordat de Raad het bespreekt.

Ja, graag zelfs! We zijn altijd op zoek naar mensen voor de Verhalencafés in het museum of op locatie. Wil je meedoen, mail naar: echtrotterdamserfgoed@museumrotterdam.nl

Kunnen de criteria nog veranderen?

Jazeker. De stad verandert en het erfgoed verandert mee. Dus ook de criteria veranderen.

Kan ik mezelf voordragen voor Echt Rotterdams Erfgoed?

Ja, dat kan. Net als bij het voordragen van iemand anders, kijkt de Raad of jij met jouw activiteiten voldoet aan de criteria, zie pagina 16.

73

of the collection, Sambalman sometimes attends our activities and meetings. If we’re lucky, he brings some sambal. We publish the programme on Authentic Rotterdam Heritage’s website and facebook page. You might find the right moment to chance upon him. But we can’t guarantee this.

If Kamen’s bus breaks down, will you include it in your collection?

The bus’s connection to Rotterdam’s Bulgarian community is important to us. The bus symbolises their migration stories and creating a new home. Films and photos of the bus journey and Kamen’s life in Rotterdam are documented in a database and recorded in the city’s history. The actual bus isn’t in the historical collection.

Can I help?

Yes, of course! After all, it takes as many Rotterdammers as possible to activate this city collection. You can help in many different ways, such as writing stories, telling stories or helping organise activities.

Send an email to: echtrotterdamserfgoed@museumrotterdam.nl.

What will you do when Aboutaleb is no longer Mayor?

When Mayor Aboutaleb leaves office and no longer represents the city, we’ll stop following his activities. If his activities are relevant to Real Rotterdam Heritage, we’ll continue monitoring them.

How can I nominate someone for Authentic Rotterdam Heritage?

You make a nomination by filling in a form at the museum or by sending us an email to echtrotterdamserfgoed@museumrotterdam.nl. Before you do, check your proposal meets the criteria, see page 16. We have a long list of proposed initiatives, which takes the Council time to discuss.

What do you do when someone dies?

If someone dies, we continue pursuing developments relevant to the person or community. Unfortunately, Rini de Otter (1955–2017) (ERE #0008) and Jules Deelder (1944 - 2019) (ERE#0075) died. In honour of their commitment to Rotterdam, they remain part of the collection. The work of Jules Deelder remains relevant for Rotterdam, we will continue to follow this.

Even if something happens around Rini, we’ll keep an eye on how this develops. A mural featuring his portrait may be realised on West-Kruiskade. It’s pertinent to who he was and what he did.

Can I nominate myself for Authentic Rotterdam Heritage?

Yes, you can. As with all nominations, the Council checks whether you or your activities meet the criteria.

See page 16.

Who thinks up the Verhalencafés topics?

What is the purpose of the Authentic Rotterdam Heritage collection?

We think up the topics together with the collection’s various participants. We start with a ‘yes’, and we’re open to all ideas and thoughts. Then we look for opportunities to realise those ideas. We are also aware those plans get interpreted differently.

We support togetherness in the city, introducing people so they can start new activities together. The processes of culture and heritage are active and dynamic, and through them we co-create a more inclusive and resilient city.

Can I tell a story myself?

The process is active as long as the city develops. As such the collection is never complete and the way in which it is formed will certainly change over time.

Yes, please! We’re always on the lookout for help with the Verhalencafés at the museum or on location. If you want to help, please contact: echtrotterdamserfgoed@museumrotterdam.nl.

Do you sell Sambalman’s (ERE #0004) sambal?

Can the criteria change?

When will the collection be complete?

Absolutely. The city changes and its heritage with it, so the criteria also change.

Unfortunately, we don’t sell his sambal. Only the Sambalman sells his unique sambal. Because he is part

Verhalenverteller Peter den Hartog vertelt het verhaal van de Broodvader, 2019

74

Optreden tijdens het Echt Rotterdams Erfgoed weekend, 2019

75

Crazy Sexy Cool, Echt Rotterdams Erfgoed #0056

Collectie Echt Rotterdams Erfgoed 1 t/m 80 Authentic Rotterdam Heritage 1 to 80

#0001 Volkswagenbus Transporter (1992) Van Kamen Vladimirov

pag. 22

#0002 Broodfonds Rotterdamsche Gilden pag. 22 #0003 Burgemeester Aboutaleb pag. 23 #0004 Dr. Mau, de Sambalman pag. 33 #0005 Tuinmeester Gerrit Roukens pag. 23 #0006 Khalid Chennouf pag. 23 #0007 Richard Shoes pag. 24 #0008 Rini de Otter († 2017) pag. 24 #0009 Leeszaal Rotterdam West pag. 24 #0010 West-Kruiskade pag. 24 #0011 Krachtvrouwen Oude Westen pag. 24 #0012 Speeltuinvereniging Jeugdveld pag. 25 #0013 Stadsmariniers pag. 25 #0014 Huiswerkklas Oude Westen pag. 25 #0015 Dick de Mooi – Best West Flowers

pag. 33

#0016 Kulturu Shop pag. 33 #0017 Jinai Looi — Het Zesde Geluk

pag. 34

#0018 Esdra pag. 26 #0019 Verhalenhuis Belvédère pag. 38 #0020 Fenmei - Space 101 pag. 34 #0021 Mijnheer Pang pag. 34 #0022 Slagerij Schell pag. 35 #0023 Stichting Humanitas pag. 26 #0024 Thuis Op Straat pag. 26 #0025 Theater Walhalla pag. 38 #0026 Rotterzwam pag. 27 #0027 Dam, Rotterdams Geld pag. 27 #0028 Kapsalon pag. 35 #0029 Keti Koti Rotterdam pag. 35 #0030 Stichting Heilige Boontjes pag. 27 #0031 Groene Groeiplekken pag. 27 #0032 De Slimme Regenton pag. 27 #0033 Water Sensitive Rotterdam pag. 29 #0034 Living Light pag. 29 #0035 Stichting Vogelklas Karel Schot

pag. 29

#0036 Hogeschool Rotterdam pag. 29 #0037 BlueCity pag. 29 #0038 Ted Langenbach pag. 39 76

#0039 ss Rotterdam pag. 37 #0040 Rotterdams Wijktheater pag. 40 #0041 Dogparade010 pag. 37 #0042 RBV Crooswijk pag. 37 #0043 Giovanni van Bronckhorst Foundation

pag. 30

#0044 Opzoomer Mee pag. 30 #0045 FSV de Feijenoorder pag. 41 #0046 Pauluskerk Rotterdam pag. 30 #0047 HipHopHuis pag. 37 #0048 Zomercarnaval pag. 37 #0049 Afrikaanderwijk Coöperatie pag. 31 #0050 Café de Schouw pag. 41 #0051 Straatdokters en de Verpleegafdeling Dak- en Thuislozen CVD

pag. 31

#0052 Chantal Arts pag. 41 #0053 Winne pag. 42 #0054 Touzani Foundation pag. 31 #0055 Stichting Ketelbinkie pag. 42 #0056 Crazy Sexy Cool Festival pag. 38 #0057 Nico Adriaans Stichting pag. 22 #0058 Breien voor Elkaar pag. 33 #0059 Bouwkeet pag. 23 #0060 Voedselbank Rotterdam pag. 25 #0061 Niet Graag Een Lege Maag, Broodvader

pag. 26

#0062 Theater Zuidplein pag. 39 #0063 Morabeza Records pag. 34 #0064 Concrete Blossom pag. 28 #0065 Eendracht Festival pag. 39 #0066 Joany Muskiet pag. 28 #0067 Samen & Anders pag. 28 #0068 Hugo Borst pag. 30 #0069 Marja van Katendrecht pag. 31 #0070 Annie Verdoold pag. 32 #0071 Circus Rotjeknor pag. 40 #0072 Kijk op de Wijk pag. 32 #0073 Stichting RoMeO pag. 35 #0074 Rotterdam Bluegrass Festival pag. 36 #0075 Jules Deelder († 2019) pag. 40 #0076 Jeugdvakantieland pag. 41 #0077 São João Rotterdam pag. 36 #0078 Grounds pag. 42 #0079 Holi en Divali Rotterdam pag. 36 #0080 Rotterdamse ReddingsBrigade pag. 32 77

Team Echt Rotterdams Erfgoed Museum Rotterdam, v.l.n.r: Doriene Reitsma, Nicole van Dijk, Leonie Roukens, Joël Ibraahim, Mariette van der Elburg en Incisu Dilem Üzüm

Studenten LWG en deelnemers aan de verhalenwerkplaats, 2019

78

Colofon

Colophon

tekst / text Nicole van Dijk

drukker / printer Veenman+

redactie / editing Tekstbureau Babble – Claire van Berkum

oplage / circulation 750

coördinatie en beeldredactie / coordination and image editing Mariette van der Elburg

met dank aan / thanks to alle deelnemers en betrokkenen Echt Rotterdams Erfgoed. / all participants and partners in Authentic Rotterdam Heritage.

fotografie / photography Museum Rotterdam, Erik van den Akker, Rob Hilz, Wijnand Groenen, Arthur Geursen m.u.v.:

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. / All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means without the prior written permission of the publisher.

Florian Braakman: 6, 59, 69 onder Theo van Pinxteren: 8, 9 onder Sanne Donders: 9 boven Joop Reijngoud: 14, 22 boven Stacii Samidin: 23 2e van boven, 24 2e van boven, 33 3e van boven Desirée Schippers: 23 onder, 24 boven, 24 onder, 26 2e van boven, 26 2e van onder, 30 boven, 42 boven, 55 Vera van Duivenvoorden: 27 onder Water Sensitive Rotterdam: 29 boven Living Light: 29 2e van boven Erik van de Belt: 36 midden Rob Hilz: 41 boven Jeugdvakantieland: 41 3e van boven JDL Street Art: 42 boven streetart op gevel Ryan Derks – Cineac TV: 54 Laurens Wonen: 58 Arjen van Doezelaar: 63 stills lb en rm Rijnmond: 67

Echt Rotterdams Erfgoed is een concept van Museum Rotterdam en wordt mede mogelijk gemaakt door het BankGiro Loterij Fonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie / Authentic Rotterdam Heritage is a concept of Museum Rotterdam and is made possible by the BankGiro Loterij Fonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie.

Echt Rotterdams Erfgoed, deel 2; De aanpak voor nieuw erfgoed / Authentic Rotterdam Heritage, Part 2; The approach to new heritage

vertaling / translation Jason Coburn

ISBN/EAN 978-90-828926-1-1 © Museum Rotterdam, 2019

vormgeving / graphic design Lotl Design - Marlies Bouman illustraties / illustrations ikRotterdam

79

Deelnemers en team Echt Rotterdams Erfgoed tijdens het VerhalencafĂŠ zomereditie, 2019

In dit tweede boek van Echt Rotterdams Erfgoed vertellen we hoe Museum Rotterdam samenwerkt met bijzondere Rotterdammers, waarom en wat dat oplevert.

Deel 2, want natuurlijk blijven we samen met Rotterdammers op zoek naar nieuw Echt Rotterdams Erfgoed! Â In this second Authentic Rotterdam Heritage book, we explain how and why Museum Rotterdam collaborates with exceptional people from Rotterdam, and what that yields.

Part 2, because of course we are continuing to research with Rotterdammers to identify and recognise new Authentic Rotterdam Heritage!