THE LAST GRAND TOUR - EXHIBITION CATALOGUE

THELASTGRANDTOUR COVER_34.7x24.indd 1

11/04/2011 2:11 ΜΜ

24

THE LAST GRAND TOUR

Lynda Benglis

Lynda Benglis (born 1941 in Louisiana, America) is a sculptor of Greek origin who came to prominence in the 1970s and is known for her wax paintings, poured latex sculptures and pleated sculptural forms such as the works San Marcos and Elvis. Benglis’s work is noted for an unusual blend of organic imagery, sensuality and physicality combined with an interest in new media.

Her best-known works include large polyurethane pieces made in the 1970s that appear like poured paintings on the floor of the gallery and gold leaf, zinc, and aluminium sculptures (such as the two here) that she would install in groups. These pleated wall sculptures recall the drapery of classical Greek sculpture - in particular the Caryatid form - and yet carry the veneer of an industrially

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 24

produced object. Benglis is an artist whose work continues to challenge artistic norms and exceed easy definition. Initially developed in the 1960s, her singular practice did not fit neatly within the sharp aesthetics of Minimalism or in the overtly political gestures of feminist art. Unlike Minimalist sculpture, Benglis’s works are steeped in the organic, with vibrant colours and erotic melting forms populating her sculptures.

Benglis lives and works between New York; Santa Fe; Kastelorizo, Greece; and Ahmedabad, India.

05/04/2011 7:22 ΜΜ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η Lynda Benglis (γενν. 1941, Λουιζιάνα, ΗΠΑ) είναι γλύπτρια ελληνικής καταγωγής που διέπρεψε στη δεκαετία του 1970 και είναι γνωστή για τα έργα που δημιούργησε χρησιμοποιώντας την τεχνική της κηρογραφίας, τα γλυπτά από χυτό λάτεξ, καθώς και τα γλυπτά της με πτυχώσεις, όπως τα έργα Σαν Μάρκος και Έλβις. Το έργο της Benglis είναι γνωστό για την ασυνήθιστη σύζευξη οργανικών και βιομορφικών εικόνων και αισθησιασμού, σε συνδυασμό με ένα ενδιαφέρον για τα νέα μέσα. Η πιο γνωστή δουλειά της περιλαμβάνει μεγάλα έργα από πολυουρεθάνη κατασκευασμένα στη δεκαετία του 1970, τα οποία εμφανίζονται

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 25

σαν πίνακες ζωγραφικής χυτοί στο δάπεδο, καθώς και γλυπτά από φύλλο χρυσού, τσίγκο και αλουμίνιο (όπως τα δύο έργα της έκθεσης), τα οποία παρουσίαζε σε ομάδες. Αυτά τα γλυπτά με πτυχώσεις θυμίζουν τα πτυχωμένα υφάσματα ελληνικών γλυπτών της κλασικής περιόδου – ιδιαίτερα τις Καρυάτιδες – αποδίδοντας ωστόσο επιφανειακά την όψη ενός βιομηχανικού αντικειμένου. Η Benglis είναι μια καλλιτέχνης της οποίας το έργο συνεχίζει να προκαλεί τα καλλιτεχνικά στερεότυπα και να υπερβαίνει κάθε προσπάθεια εύκολης ερμηνείας. Η ιδιότυπη τεχνική της, που ανέπτυξε

αρχικά τη δεκαετία του 1960, δεν ταίριαζε σαφώς με την αυστηρή αισθητική του Μινιμαλισμού ή τις έντονα πολιτικές χειρονομίες της φεμινιστικής τέχνης. Σε αντίθεση με τη Μινιμαλιστική γλυπτική, τα έργα της Benglis διαποτίζονται από οργανικά στοιχεία, με ζωντανά χρώματα και ερωτικές φόρμες που μοιάζουν να λιώνουν και να δεσπόζουν στα γλυπτά της. Η Benglis ζει και εργάζεται μεταξύ Νέας Υόρκης, Σάντα Φε, Καστελόριζου και Αχμενταπάντ στην Ινδία.

05/04/2011 7:22 ΜΜ

26

THE LAST GRAND TOUR

Lynda Benglis Elvis, 1991 Stainless steel and copper 40 x 60 x 8 cm Private collection, Athens Courtesy Kalfayan Galleries, Athens / Thessaloniki

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 26

Έλβις, 1991 Ανοξείδωτο ατσάλι και χαλκός 40 x 60 x 8 εκ. Ιδιωτική συλλογή, Αθήνα Με την ευγενική μεσολάβηση των Kalfayan Galleries, Αθήνα / Θεσσαλονίκη

05/04/2011 7:22 ΜΜ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

San Marcos, 1995 Stainless steel and copper 48 x 43 x 20 cm Private collection, Athens Courtesy Kalfayan Galleries, Athens / Thessaloniki

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 27

Σαν Μάρκος, 1995 Ανοξείδωτο ατσάλι και χαλκός 48 x 43 x 20 εκ. Ιδιωτική συλλογή, Αθήνα Με την ευγενική μεσολάβηση των Kalfayan Galleries, Αθήνα / Θεσσαλονίκη

05/04/2011 7:22 ΜΜ

36

THE LAST GRAND TOUR

Barbara Hepworth at Delphi, 1954

H Barbara Hepworth στους Δελφούς, 1954

Barbara Hepworth Dame Barbara Hepworth (1903 – 1975, born in West Yorkshire, UK) was a leading modernist British sculptor and one of the most important figures in British abstract art. Her curvaceous sculptures, produced mainly from her home in the fishing village of St Ives, Cornwall, reflect the nature that surrounded her. She married Ben Nicholson in 1931 with whom she had triplets.

Hepworth made many sculptures that refer to Greece after her visit in 1954 (she travelled with a friend to Athens, Epidauros, Mycenae, Delphi, Crete, Rhodes, Cos, Patmos, Delos, and Santorini). Torso III (Galatea) belongs to a group of three bronzes made in 1958 (including Torso I (Ulysses) and Torso II (Torcello) inspired

by Greece). The form has a bone-like appearance like a fragment or archaeological find worn down by time and abrasion but also recalls the human figure.

Hepworth’s trip to Greece followed the death of her son Paul in an airplane crash in 1953. Though she had first employed Greek words in her titles in the 1940s with works such as Pelagos, following her extended visit Hepworth made a series of sculptures named after ancient Greek sites. Hepworth and Ben Nicholson had been fascinated with Greece for many years and early works had been discussed in classical terms. She was conscious of their association with Greece and wrote to him from Athens, “I wish you were here. It just seems wrong to see it without you, for every time I look I think

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 36

of the way you would see it”. With Torso III (Galatea) and other works in this series Hepworth developed a means of casting which allowed for her to make modifications in the bronze surface. She has said: “I only learned to love bronze when I found that it was gentle and I could file it and carve it and chisel it”.

Hepworth’s description and memoirs of her trip suggest that she was drawn both to the historical and cultural associations of Greece and to her own sensuous experience of the Greek landscape. The artist published a selection of the notes in her Greek sketchbook and much of her attention was devoted to the colours, forms and sensations of the places she visited. It has been suggested that these ‘post-Greece landscapes’ reflect the first expression of ‘a humanist philosophy’, which Hepworth had arrived at during her Greek trip.

Her comments suggest that various aspects of her experience of Greece contributed to an elevation of mankind: “In Greece I noticed the wonderful stance of man. I thought of Greek philosophy, of the majesty of Greek tragedy, and of certain strength of the human mind which causes people to become bigger when you see them”.

05/04/2011 7:22 ΜΜ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Barbara Hepworth with the plaster Coré, c.1960, St Ives (prototype for bronze)

Η Barbara Hepworth με εκμαγείο για το έργο Coré, περ.1960, St Ives (πρωτότυπο για μπρούντζο)

Η Dame Barbara Hepworth (1903 – 1975, γενν. Δυτικό Γιορκσάιρ, Ηνωμένο Βασίλειο) ήταν πρωτοπόρα βρετανίδα γλύπτρια του μοντερνισμού και μία από τις πιο σημαντικές εκπροσώπους της βρετανικής αφηρημένης τέχνης. Τα καμπυλόμορφα γλυπτά της, τα οποία δημιουργήθηκαν κυρίως στο σπίτι της, στο ψαροχώρι St. Ives στην Κορνουάλη, αντανακλούν τη φύση που την περιέβαλλε. Παντρεύτηκε τον Ben Nicholson το 1931, με τον οποίο απέκτησε τρίδυμα.

Η Hepworth ταξίδεψε στην Ελλάδα μετά το θάνατο του γιου της Paul, ο οποίος σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το 1953. Παρόλο που είχε πρώτα χρησιμοποιήσει ελληνικές λέξεις στους τίτλους των έργων της στη δεκαετία του 1940, όπως στο έργο Πέλαγος, μετά την παρατεταμένη επίσκεψή της στην Ελλάδα δημιούργησε μια σειρά από γλυπτά στα οποία έδωσε ονόματα αρχαίων ελληνικών τοποθεσιών. Η Hepworth και ο Ben Nicholson είχαν γοητευθεί από την Ελλάδα για πολλά χρόνια και Η Hepworth φιλοτέχνησε πολλά γλυπτά τα πρώιμα έργα τους αναλύθηκαν με που παραπέμπουν στην Ελλάδα μετά την την κλασική θεώρηση. Έχοντας επίγνωση επίσκεψή της το 1954 – όταν ταξίδεψε της σύνδεσης των έργων της με την με παρέα στην Αθήνα, την Επίδαυρο, Ελλάδα, τού έγραψε από την Αθήνα: τις Μυκήνες, τους Δελφούς, την Κρήτη, “Μακάρι να ήσουν εδώ. Μοιάζει λάθος τη Ρόδο, την Κω, την Πάτμο, τη Δήλο και να τα βλέπω χωρίς εσένα, γιατί κάθε τη Σαντορίνη. Το έργο Κορμός III φορά που τα κοιτάζω σκέφτομαι με ποιον τρόπο θα τα έβλεπες εσύ”. (Γαλάτεια) ανήκει σε μια κατηγορία τριών μπρούντζινων έργων Με το έργο Κορμός III (Γαλάτεια) και άλλα που δημιουργήθηκαν το 1958 έργα σε αυτήν την κατηγορία, η Hepworth [συμπεριλαμβανομένων των έργων ανέπτυξε έναν τρόπο χύτευσης που της Κορμός I (Οδυσσέας) και Κορμός II επέτρεπε να επεμβαίνει στην επιφάνεια (Torcello)], τα οποία εμπνεύστηκε του μπρούντζου. Όπως έλεγε: “Έμαθα από την Ελλάδα. Η μορφή είναι οστεώδης, να αγαπώ τον μπρούντζο όταν ανακάλυψα σαν θραύσμα ή αρχαιολογικό εύρημα ότι ήταν εύπλαστος και μπορούσα να φθαρμένο από τον χρόνο και την τριβή, τον λιμάρω, να τον χαράξω και να τον παραπέμποντας, ωστόσο, στην ανθρώπινη σμιλεύσω”. μορφή.

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 37

Η περιγραφή της Hepworth, καθώς και οι αναμνήσεις από το ταξίδι της, υποδηλώνουν ότι είχε γοητευτεί τόσο από τους ιστορικούς και πολιτιστικούς συσχετισμούς της Ελλάδας, όσο και από τις δικές της εντυπώσεις από το ελληνικό τοπίο. Η καλλιτέχνης εξέδωσε μια συλλογή με τις σημειώσεις που είχε κρατήσει στο μπλοκ σχεδίασης που χρησιμοποίησε στην Ελλάδα, ενώ μεγάλο μέρος της προσοχής της δόθηκε στα χρώματα, στις μορφές και στις εντυπώσεις που της άφησαν τα μέρη που επισκέφθηκε. Έχει ειπωθεί ότι αυτά τα ‘μετα-ελληνικά τοπία’ που ακολούθησαν την επιστροφή της από την Ελλάδα αποτελούν την πρώτη έκφραση ‘μιας ανθρωποκεντρικής φιλοσοφίας’, την οποία η Hepworth συνέλαβε στη διάρκεια του ταξιδιού της στην Ελλάδα. Τα σχόλιά της υποδηλώνουν ότι πολλές πλευρές της εμπειρίας της στην Ελλάδα συνέβαλαν στην εξύψωση της θεώρησής της για την ανθρωπότητα: “Στην Ελλάδα παρατήρησα την υπέροχη στάση του ανθρώπου. Στοχάστηκα την ελληνική φιλοσοφία, το μεγαλείο της ελληνικής τραγωδίας και τη δύναμη του ανθρώπινου μυαλού που κάνει τους ανθρώπους να γίνονται μεγαλύτεροι όταν τους βλέπεις”.

05/04/2011 7:22 ΜΜ

38

THE LAST GRAND TOUR

Barbara Hepworth Torso III (Galatea), 1958 Bronze, cast 2/7 55.5 x 39.5 cm The Hepworth Estate

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 38

Κορμός III (Γαλάτεια), 1958 Μπρούντζος, πρόπλασμα 2/7 55,5 x 39,5 εκ.

The Hepworth Estate

05/04/2011 7:22 ΜΜ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 39

05/04/2011 7:23 ΜΜ

74

THE LAST GRAND TOUR

Daniel Spoerri in Symi, Greece, in the mirror left: Pontus Hulten

Ο Daniel Spoerri στη Σύμη, στον καθρέφτη αριστερά: Pontus Hulten

Daniel Spoerri Spoerri (born Daniel Isaac Feinstein in Romania, 1930) had a peripatetic upbringing, serving apprenticeships at a Zurich import/export house, as a taxidermist and then studying dance in Paris and working as a tourist guide.

He became principal dancer at the State Opera in Bern and produced a number of avant-garde theatre pieces there and in Darmstadt. During the 1950s and 1960s Spoerri was a leading contributor to the Fluxus movement and the Nouveau Réalistes.

In 1962 he conceived his Anecdoted Topography of Chance, a celebrated table-top map of random objects in a Parisian hotel room, which developed into an autobiographical artist’s book, documenting with ironically tinged scientific fervour the life and times of everyday objects. In 1967 the artist opened the ‘Restaurant Spoerri’ in Düsseldorf and expanded it in 1970 with an upstairs gallery devoted to ‘Eat Art’.

At the same time he commenced his renowned series of Fallenbilder/tableaux-pièges/snare-pictures that archived in resin the leftovers of shared meals.

he produced during a twelve month sojourn on the Greek island of Symi in 1966-67, entitled Magie à la noix.

The objects emerged from flotsam, stones, dried plants, animal bones, customised detritus and the leftovers of cooking, which Spoerri composed into apparently accidental assemblages. The objects simultaneously documented his everyday life and experiences on the island, evoked details of its natural and cultural history, served as accessories for the curious characters of his neighbours and guests, and, of course, showed themselves as Dadaesque pieces of art.

The American poet Emmet Williams wrote that “in Magie à la noix he creates the histories and circumstances of objects whose past he cannot know.

He treats them as objects in search of a history”.

Spoerri himself testified that while even the most eclectic and absurd of these objects, displayed in his garden and on the walls of his house, passed virtually unnoticed by the islanders, nearly all of them felt compelled to advise him constantly on the creation and execution of the local cuisine.

Spoerri’s preoccupation with the history and art of both quotidian things and cooking came together in a series of originally twenty-five ‘archaeological objects’, which

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 74

05/04/2011 7:25 ΜΜ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Daniel Spoerri sitting in the door of an old ruin near his house in Symi, Greece

Ο Daniel Spoerri στην είσοδο ερειπωμένου κτηρίου κοντά στο σπίτι του στη Σύμη

Ο Spoerri (γενν. Daniel Isaac Feinstein στη Ρουμανία, 1930) είχε περιπατητική ανατροφή, καθώς μαθήτευσε σε μια εταιρεία εισαγωγών / εξαγωγών στη Ζυρίχη, εργάστηκε ως ταριχευτής και ξεναγός και σπούδασε χορό στο Παρίσι. Έγινε πρώτος χορευτής στην Κρατική Όπερα της Βέρνης και παραγωγός μιας σειράς πρωτοποριακών θεατρικών κομματιών στη Βέρνη και στο Ντάρμσταντ. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 και του 1960, ο Spoerri ήταν πρωτεργάτης του κινήματος Φλούξους (Fluxus movement) και του Νέου Ρεαλισμού (Nouveau Réalistes). To 1962 συνέλαβε το έργο του Anecdoted Topography of Chance, μια ονομαστή χαρτογραφημένη επιφάνεια από τυχαία αντικείμενα στο δωμάτιο ενός παρισινού ξενοδοχείου, το οποίο εξελίχθηκε σε αυτοβιογραφικό βιβλίο του καλλιτέχνη, καταγράφοντας με ειρωνικά επιστημονική θέρμη, τη ζωή και την πορεία καθημερινών αντικειμένων.

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 75

Το 1967 άνοιξε το ‘Εστιατόριο Spoerri’ στο Ντύσσελντορφ και το 1970, στον επάνω όροφο του εστιατορίου, προχώρησε στη δημιουργία μιας γκαλερί αφιερωμένης στην ‘Eat Art’. Την ίδια περίοδο ξεκίνησε τη δημιουργία της φημισμένης σειράς των Fallenbielder/ tableaux-pièges/snare-pictures στερεοποιώντας με ρητίνη τα υπολείμματα γευμάτων.

Ταυτόχρονα, τα αντικείμενα κατέγραφαν την καθημερινή του ζωή και τις εμπειρίες του από το νησί, έφεραν στο νου λεπτομέρειες από τη φυσική και πολιτιστική του ιστορία, χρησίμευσαν ως αξεσουάρ για τους περίεργους γείτονες και επισκέπτες του και, φυσικά, εμφανίστηκαν ως ντανταϊστική τέχνη. Ο αμερικανός ποιητής Emmet Williams έγραψε ότι “στο έργο του Magie à la noix δημιουργεί τις ιστορίες και τις συνθήκες Η εμμονή του Spoerri με την ιστορία και των αντικειμένων, των οποίων την τέχνη των καθημερινών πραγμάτων το παρελθόν δεν μπορεί να γνωρίζει. και συγχρόνως της μαγειρικής, οδήγησε Τους συμπεριφέρεται ως αντικείμενα στη δημιουργία μιας σειράς αρχικά είκοσι σε αναζήτηση μιας ιστορίας”. πέντε ‘αρχαιολογικών αντικειμένων’, Ο ίδιος ο Spoerri επιβεβαίωσε ότι ενώ με τίτλο Magie à la noix, τα οποία ακόμα και τα πιο εκλεκτικά και παράλογα από αυτά τα αντικείμενα, εκτιθέμενα στον δημιούργησε στη διάρκεια της δωδεκάμηνης παραμονής του κήπο και στους τοίχους του σπιτιού του, περνούσαν σχεδόν απαρατήρητα από στη Σύμη το 1966-1967. Τα αντικείμενα δημιουργήθηκαν από επιπλέοντα τους κατοίκους του νησιού, σχεδόν όλοι θαλάσσια εκβράσματα, λίθους, τους ένιωθαν την ανάγκη να τον συμβουλεύουν διαρκώς σχετικά με αποξηραμένα φυτά, οστά ζώων, αποσαθρώματα και υπολείμματα τη δημιουργία και την εκτέλεση πιάτων τροφής, τα οποία ο Spoerri συνέθεσε σε της τοπικής κουζίνας. φαινομενικά τυχαίες συγκεντρώσεις.

05/04/2011 7:25 ΜΜ

76

THE LAST GRAND TOUR

Daniel Spoerri Objets de magie à la noix, 1966-67 20 objects, mixed media, variable dimensions Museum Morsbroich, Leverkusen

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 76

Objets de magie à la noix, 1966-67 20 αντικείμενα, μικτή τεχνική, ποικίλες διαστάσεις Μουσείο Morsbroich, Λεβερκούζεν

05/04/2011 7:26 ΜΜ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

THELASTGRANDTOUR 17x24 a.indd 77

05/04/2011 7:26 ΜΜ