JARDUNALDIAK: ONDARE ARTISTIKO ETA
KULTURALA GERRA GARAIAN
Ondare artistikoa eta kulturala gerren biktima handienetako bat da. Suntsipena, materialetik haratago, herrien nortasunaren eta historiaren aurkako eraso zuzena da.
Jardunaldi honetan, gerra-gatazketan ondarea babesteko o egindako ekintzak aztertuko dira, 1936ko Gerra Zibiletik gaur egungo gatazketara arte. Helburua, da erakustea nola kudeatu ziren lan horiek Gerra Zibilean, bai Euskadin, bai Katalunian, bai Estatuan nola kudeatu ziren erakustea da. Era berean, gaur egun egiten ari diren konfiskatutako artelanen itzulketen garaiari helduko zaio ere, bereziki azpimarratuz kasu jakin batzuk, hala nola Sota familiarena; kasu hauek Memoria Demokratikoaren Legearekin duten harremana aipatuz. Gainera, nazien espolioa aztertuko da Bigarren Mundu Gerran, baita egungo gatazketan ondare kulturala babesteko hartutako neurriak ere, Siria, Ukraina eta Gazakoak, besteak beste.
IZENA
EMAN
2025eko apirilaren 29a, asteartea
12:00-13:30 Gernikako Bakearen Museoko erakusketa iraunkorreraren bisita, Foru Plaza,1 (Aurretiaz izena emanda)
Lekua Elai Alai Aretoa. Foru Plaza. Gernika-Lumo (Bizkaia). Aurkezten du: Iratxe Momoitio Astorkia
15:30-16:30 Akreditazioak
16:00-16:15 Jardunaldien inaugurazio ekitaldia. JAurkezten du: Iratxe Momoitio Astorkia (Gernikako Bakearen Museoko zuzendaria).
16:15-17:45 Gerra Zibilean ondare artistiko-kulturala babesteko kudeaketak
Artea konfiskatu, zaindu, bonbardatu, lekualdatu eta espoliatzea. Arturo Colorado Castellary (Madrilgo Universidad Complutense-ko katedraduna eta emeritua)
Artea eta liburuak: ondarearen arriskua, babesa eta erbestea Euskadiko gerran. Francisco Javier Muñoz (Artearen Historiako irakaslea Euskal Herriko Unibertsitatean, UPV/EHU).
Kultura-ondasunen aldeko bataila Katalunian, gerra eta iraultza garaian. Errepublikako Generalitatearen ondare-politika. Santos M. Mateos Rusillo (Artearen Historialaria eta irakaslea Vic-eko Unibertsitatean – Universitat Central de Catalunya)
17:45-18:10 Kaferako atsedenaldia
18:10-18:4018:10-18:40 Nazien espoliazioa: ikuspegi globala. Miguel Martorell (Historia politiko eta sozialeko katedraduna. UNED)
18:40-19:10 Kultur ondarea gaur egungo gatazketan: testigantzak, babes estrategiak eta ikasitako ikasgaiak. Isber Sabrine (Arkeologoa eta Instituto Milá y Fontanals IMF-CSIC-en ikertzailea)
Apirilak 29-30 de abril
JORNADAS: EL PATRIMONIO ARTÍSTICOCULTURAL EN TIEMPOS DE GUERRA
El patrimonio artístico y cultural es una de las grandes víctimas de las guerras. Su destrucción, más allá de lo material, representa un ataque directo a la identidad y la historia de los pueblos.
En estas jornadas se analizarán las acciones de salvaguarda y protección del patrimonio durante los conflictos bélicos, abarcando un periodo que va desde la Guerra Civil de 1936 hasta los conflictos actuales. El objetivo es mostrar cómo se gestionaron estas labores durante la Guerra Civil, tanto en Euskadi como en Cataluña y en el resto del Estado. Asimismo, se abordarán las restituciones de obras de arte incautadas que se están realizando actualmente, poniendo especial énfasis en casos concretos como el de la familia Sota y su relación con la Ley de Memoria Democrática. Además, se tratará el expolio nazi durante la Segunda Guerra Mundial y las medidas adoptadas para la protección del patrimonio cultural en los conflictos actuales, como los de Siria, Ucrania y Gaza, entre otros.
29 de abril de 2025, martes
12:00-13:30 Visita a la exposición permanente del Museo de la Paz de Gernika (Previa inscripción).
Lugar Elai Alai Aretoa. Plaza de los Fueros. Gernika-Lumo (Bizkaia). Presenta: Iratxe Momoitio Astorkia
15:30 - 16:30 Acreditaciones
16:00 - 16:15 Inauguración de las jornadas. Presenta: Iratxe Momoitio Astorkia (Directora del Museo de la Paz de Gernika)
16:15-17:45 Actuaciones para la salvaguarda del patrimonio artísticocultural durante la Guerra Civil.
Incautación, custodia, bombardeo, traslado y expolio del arte. Arturo Colorado Castellary (Catedrático y Emérito de la Universidad Complutense de Madrid)
Arte y libros: peligro, salvaguarda y exilio del patrimonio durante la guerra en el País Vasco. Francisco Javier Muñoz (Profesor de Historia del Arte en la Universidad del País Vasco. UPV/EHU).
La batalla por los bienes culturales en una Cataluña en tiempos de guerra y revolución. La política patrimonial de la Generalitat republicana. Santos M. Mateos Rusillo (Historiador del Arte y profesor de la Universidad de Vic – Universitat Central de Catalunya)
17:45-18:10 Pausa café
18:10-18:40 El expolio nazi: una perspectiva global. Miguel Martorell (Catedrático de Historia Política y Social. UNED)
ERAKUSKETA BIBLIOGRAFIKOA:
UMEEN ERBESTEA
Gerra Zibilaren ondorioz, milaka haurrek atzerrira ihes egin zuten, familiak atzean utzita. Horietako asko gatazka amaitzean itzuli ahal izan ziren, baina beste askok hamarkadak eman zituzten erbestean.
Hemen ikusgai dauden liburuak Gernikako Bonbardaketari buruzko Dokumentazio Zentroaren funtsetako batzuk dira, eta bertan interesa duten guztiek kontsultatu ahal izango dituzte.
EXPOSICIÓN BIBLIOGRÁFICA:
EL EXILIO DE NIÑOS Y NIÑAS
Como consecuencia de la Guerra Civil miles de niños y niñas huyeron al extranjero dejando atrás a sus familias. Muchos de ellos pudieron volver al finalizar la contienda pero otros muchos sufrieron décadas de exilio.
Los libros que aquí se exponen forman parte de los fondos del Centro de Documentación sobre el Bombardeo de Gernika donde pueden ser consultados por todas aquellas personas interesadas en los mismos.
EZAGUTU EZAZU GERNIKAKO BONBARDAKETARI BURUZKO
DOKUMENTAZIO ZENTRUA ETA BERE ALTXORRAK
CONOCE EL CENTRO DE DOCUMENTACIÓN ESPECIALIZADO EN EL BOMBARDEO DE GERNIKA Y SUS TESOROS
Datu Basea
Bases de datos
Gernikako bonbardaketari buruzko libururik garrantzitsuenak
Los libros más importantes sobre el bombardeo de Gernika
Gure altxorrak
Nuestros tesoros
Gure altxorrak
Nuestros tesoros +
Dokumentazio zentroko liburuak. Klik egin eta irakurri!
Libros del centro de documentación. ¡Clica para leerlos!
Azken urteetako erakusketa bibliografikoak Dokumentazio zentroak dituen
altxorrez osatua / Exposiciones bibliográficas de los últimos años con los tesoros que el Centro de Documentación posee
Beste liburu interesgarri batzuk:
Otros libros interesantes:
El hospital militar de prisioneros de Guerra de Gernika
Libro bombardeos en Euskadi
Libro la reconstrucción de Gernika
Arte para la memoria
Memorias de Piedra y acero
El bombardeo de Gernika y su repercusión internacional
Arte , memoria y espacio público
Recreación en Gernika
Arte, memoria y espacio público
Herbert Southworth y Gernika
El papel de los corresponsales de guerra
Otros recursos educativos sobre la temática:
El bombardeo de Gernika online: recursos educativos (eusk, es, engl, fr)
La Guerra Civil a través de las viñetas (eusk, es, engl, fr)
Revista sobre el Bombardeo de Gernika para el alumnado
Laster Museoan...
WEBGUNE BERRIA!
GERNIKA. MEMORIAREN KUTXA IHES JOKOA
2050. urtea da. Mundua erabat aldatu da... baina ez onerako.
Memoria historikoa galdu egin da. Historia liburuak ahaztuak izan dira, bizirik atera direnen kontakizunak desagertu egin dira, eta horiekin batera iraganari buruzko egia ere bai. Oroitzapen horiek gabe, gizarteak iraganeko akats berberak errepikatuko ditu, axolagabekerian eta kaosean murgilduta.
Baina oraindik itxaropena dago. Ikertzaile´talde batek “Memoriaren Kutxa” izeneko tresna misteriotsu bat aurkitu du, iraganera bidaiatzeko eta historian galdutako zatiak berreskuratzeko diseinatutako gailu bat.
Prest zaude memoria berrezartzeko eta gizarteriaren patua aldatzeko?