MAART 2020 - NOTTEBOHMKRANT - ERFGOEDBIBLIOTHEEK HENDRIK CONSCIENCE - DE BIBLIOTHEEK VOOR NEDERLANDSE TAAL, CULTUUR EN GESCHIEDENIS VAN VLAANDEREN
ERFGOEDBIBLIOTHEEK VIERT BEETHOVENJAAR MET UITZONDERLIJKE CONCERTREEKS
‘Je voelt het wanneer Beethoven met het verkeerde been uit bed stapte’ Interview – Sam Capiau Dit jaar zou componist Ludwig van Beethoven 250 jaar zijn geworden. In de enorme stroom aan herdenkingsconcerten springt er één initiatief tussenuit. In mei tovert het Taurus Quartet de Nottebohmzaal om in een concertzaal en spelen ze op vier dagen tijd alle zestien strijkkwartetten van Beethoven. We vroegen violist Wietse Beels om een woordje uitleg bij deze krachttoer. Beethoven componeerde zestien strijkkwartetten, goed voor ongeveer veertien uur muziek. Hoe komen jullie erbij om dit bijna in één ruk live te brengen? Beels “Die kwartetten van Beethoven, dat is het nec plus ultra voor elk strijkkwartet. Ik denk niet dat er een kwartet bestaat dat niet met dit materiaal aan de slag wil. Het grote verschil met de meeste andere ensembles is dat ze die opvoeringen ruim in de tijd spreiden. Onze ambitie om alle Beethovenkwartetten op vier dagen en in zes concerten te brengen kun je zien als een stunt, waarvan ik nog niet weet of het moedig is of dom (lacht).”
Spelen jullie het repertoire van Beethoven chronologisch? Beels “Neen, want dat zou voor het publiek niet boeiend zijn.
Je voelt het wanneer hij met het foute been uit bed was
Ik denk eigenlijk dat het echt vreselijk moet hebben geklonken.
Beethoven componeerde zijn hele leven kwartetten. In zijn
gestapt. Hij was een genie, maar ook maar een mens.”
Voor Beethoven zelf moet dat heel frustrerend zijn geweest. Ik
beginjaren was hij nog schatplichtig aan zijn leermeester Joseph
hoop dus dat wij het er beter vanaf brengen (lacht). Er is inder-
Ervaar jij diezelfde emotie bij het spelen of instuderen van de stukken?
daad een strekking om de authentieke beleving van klassieke
ouder – en ook dover – werd, werd zijn muziek experimenteler en grilliger, en dus ook technisch moeilijker om te spelen. Om in
Beels “Daar streef ik naar, maar dat is niet altijd gemakkelijk.
deden. In de partituren vind je daartoe heel veel aanwijzingen,
elk concert voldoende variatie te brengen, spelen we telkens iets
Ik zoek naar manieren om die emotie te distilleren. Dat gaat
bijvoorbeeld om bepaalde passages met hartstocht of heel inge-
uit zowel zijn vroege als midden- en late periode. Zo ervaar je
verder dan alleen maar het repeteren van de juiste noten, melo-
togen te spelen. Daar wordt veel musicologisch onderzoek naar
ook Beethovens muzikale evolutie.”
dieën en ritmes. Ik probeer gedachten, beelden en gevoelens
gevoerd, dat vaak een frisse wind over de partituren laat waaien.
Haydn en schreef hij heel lichte en frisse muziek. Naarmate hij
muziek voorop te stellen, en te spelen zoals ze het in die tijd
bij de muziek te plaatsen. Dat kunnen ook heel banale dingen
Ik ben daar helemaal niet tegen, maar voor mij is muziek ook
Hoe bereiden jullie zich voor?
zijn, of emoties die waarschijnlijk heel ver af staan van wat
iets dat moet leven. Het is geen museumstuk. Vandaar dus het
Beels “Het Taurus Quartet bestaat ongeveer zeven jaar. Het
Beethoven voelde. Maar ik denk dat als de muzikant niets voelt,
belang dat ik eraan hecht om als muzikant gevoelens en emoties
eerste kwartet dat we ooit speelden was er een van Beethoven.
het ook voor het publiek heel moeilijk is om zich in de muziek
uit mijn eigen leefwereld toe te voegen. Dat zijn meestal details,
We zijn er dus al langer mee bezig. Bij aanvang van dit project
in te leven.”
toch hoop ik dat het publiek dit ook zal ervaren.”
PRAKTISCH
concerten zeker nog oefenen. Want ik wil beslagen op het
Als professionele muzikanten zijn jullie het gewend om in moderne concertzalen te spelen. Hoe anders wordt het om in de Nottebohmzaal op te treden?
ijs komen. We starten onze repetities altijd met een lukraak
Beels “We hebben al een paar keer in de zaal gerepeteerd, en
Op 14, 15, 16 en 17 mei 2020 speelt het Taurus Quartet alle
gekozen stuk dat we integraal spelen. Soms gaat het heel goed,
ze is eerder aan de ‘droge’ kant. Het tegenovergestelde van
kwartetten van Beethoven, verdeeld over zes concerten.
maar af en toe klinkt het nog rampzalig. Die wake-upcall zorgt
bijvoorbeeld een kathedraal, waar er veel galm is. De klanken
Elk concert wordt voorafgegaan door een gratis inleiding van
ervoor dat we voldoende scherp blijven.”
worden goed opgeslorpt door het interieur en de vele boeken.
Hendrik Vanden Abeele die niet alleen een boeiend relaas zal
Als muzikant word je daar heel snel aan gewend. De zaal is
brengen over het werk en leven van Beethoven, maar ook over
Wat maakt de muziek van Beethoven zo speciaal?
uitstekend geschikt voor een intieme opvoering. We zullen in
elk opus afzonderlijk.
Beels “Beethoven componeerde, net als alle anderen, gewoon
het midden zitten, in kruisvorm, met het publiek rondom ons.”
bleek dat we een zestal kwartetten nog nooit hadden gespeeld. Inmiddels (eind januari) blijven er daar nog twee van over. Net twee zeer moeilijke stukken, dus die gaan we op kleinere
met noten en ritmes. Maar hij zette die noten zo ragfijn naast
6
Op 16 mei kunnen concertgangers met kinderen tussen de 6 en de 12 jaar genieten van het concert, terwijl de kinderen gratis
Bij het beluisteren of spelen van zijn werk leer je de persoon
In welke mate zal de muziek hetzelfde klinken als in de tijd van Beethoven?
van Beethoven kennen. Je ontdekt zijn zeer liefdevolle of filosofi-
Beels “Dat is moeilijk te zeggen, alleen al omdat de muzikanten
ten ontdekken!’ onder leiding van Aline Hopchet. 10 euro per
sche blik op de mensheid, denk maar aan zijn negende symfo-
van Beethoven veel minder beslagen aan de start kwamen.
concert, 50 euro voor alle zes concerten.
nie. Tegelijk had hij ook een zeer energieke tot zelfs cholerieke
Ze speelden zijn stukken zonder veel oefening. Zijn beste violist
kant met een soms ongelooflijke boosheid en ergernis.
werkte bij het Rekenhof en speelde muziek in zijn vrije tijd.
elkaar dat ze enorme emoties oproepen en verhalen vertellen.
deelnemen aan een workshop ‘Spelenderwijs muziekinstrumen-
www.consciencebibliotheek.be/beethoven
ERFGOEDBIBLIOTHEEK HENDRIK CONSCIENCE - Hendrik Conscienceplein 4 - 2000 Antwerpen - tel. +32 3 338 87 10 - consciencebibliotheek@antwerpen.be
