Eeuwig Ganzenrijden. 100 jaar de Oude Gans.

EEUWIG GANZENRIJDEN 100 jaar de Oude Gans

Stadskronieken

EEUWIG GANZENRIJDEN 100 jaar de Oude Gans

Stadskronieken

Petrus Wils, de meest succesvolle ruiter van de Oude Gans tot op heden, trekt aan de kop op het koningrijden van de Oude Gans. Rechts met lichte pet en bril staat Jaak Plompen, één van de oprichters en de allereerste lokaalhouder. Iets voorbij Jaak staat Maurice Crynen met bril, lange mantel en hoed.

In dit boek loodsen we u doorheen de geschiedenis van het ganzenrijden en door die van de Oude Gans Berendrecht in het bijzonder. In 2023 vierde de Oude Gans haar eeuwfeest. Aan de hand van enkele mijlpalen maken we duidelijk dat deze prachtige folklore de klei is die de mensen samenbrengt en houdt, niet alleen tijdens de carnavalsperiode, maar doorheen een gans jaar...

VOORWOORD

Beste lezer, Het ganzenrijden is anno 2023 niet meer weg te denken uit onze polderdorpen. Zeker tijdens de carnavalsperiode, waar het zwaartepunt ligt van het ganzenrijdersjaar. Maar eigenlijk leeft het ganzenrijden een heel jaar door bijzonder hard… In Berendrecht, Zandvliet, Lillo, Stabroek, Hoevenen en Ekeren bepaalt deze folklore een belangrijk onderdeel van de identiteit van deze dorpen.

wel uitvoerig aan bod in dit boek. Bewust niet alleen als aparte mijlpaal, maar we plaatsen hen bij een andere gebeurtenis in onze geschiedenis omdat elk van hen, naast een keizerskroon, veel meer heeft betekend voor onze vereniging. Zo proberen we het volkse karakter en de familiale verbondenheid van het ganzenrijden op een correcte manier te schetsen.

Op het einde van de 19de eeuw ontstond het ganzenrijden in zijn huidige vorm in Oorderen, een dorp dat door de havenuitbreiding, net als Wilmarsdonk, spijtig genoeg ter ziele is gegaan. Doorheen de jaren werden meerdere ganzenrijdersmaatschappijen opgericht in omliggende polderdorpen. De Oude Gans Berendrecht is momenteel de oudste nog actieve vereniging. In 2023 vierden we als eerste ganzenrijdersvereniging het 100-jarig bestaan met een grandioos feest.

In dit boek loodsen we u door de geschiedenis van het ganzenrijden, door die van de Oude Gans in het bijzonder. Met belangrijke mijlpalen in onze geschiedenis tonen we u hoe het ganzenrijden evolueerde van een relatief klein evenement tot een groots volksfeest dat de mensen bij elkaar brengt.

Ik wens u veel leesplezier!

Onze vele koningen die we doorheen de jaren kroonden, bespreken we per tijdperk. We doen dat niet per koning omdat over die van in de beginjaren, ondanks intens opzoekwerk, niet heel veel terug te vinden valt. Onze tien keizers die we tot op heden kennen, komen

6

Frédéric Crynen Voorzitter Oude Gans Berendrecht

Als burgemeester van Berendrecht – Zandvliet – Lillo vind ik het een bijzondere eer om een voorwoord te mogen schrijven in dit jubileumboek.

De rijke geschiedenis van De Oude Gans komt weer tot leven in dit prachtig naslagwerk.

Daarom wil ik dit gedenkboek dan ook aan iedereen die het ganzenrijden in de polder genegen is aanprijzen om te lezen.

Tevens wil ik mijn waardering uitspreken voor de belangeloze inzet van velen, zowel zij die hebben bijgedragen aan het samenstellen van dit boek als wie in dit jubileumjaar meewerkte aan de organisatie van activiteiten rond het 100- jarig bestaan van ‘De Oude Gans’.

Tenslotte wil ik, namens alle inwoners van district Berendrecht-Zandvliet-Lillo, de vereniging ‘De Oude Gans’ nogmaals feliciteren met jullie 100-jarig bestaan. Ik hoop dat jullie deze traditie mee verder willen uitdragen voor de toekomstige generatie Polderbewoners.

Carl Geeraerts Burgemeester Berendrecht-Zandvliet-Lillo

7

MIJLPALEN 10

Wat is ganzenrijden?

14

Oprichting Oude Gans

18

1948 De splitsing en het allereerste keizerrijden

26

1953 Overstroming

32

1969 Keizers in 1969 – 1970 – 1971

42

1973 50 jaar de Oude Gans

48

1979 Voorzitter Jos Crynen

54

1980 Laatste keizer

58

Onze lokalen

66

1987 Kindergansrijden

70

1998 75 jaar de Oude Gans

74

2017 Vier paarden

78

2020 COVID

84

2023 100 jaar de Oude Gans

94

Koningen Oude Gans

97

Keizers Oude Gans

99

Slotwoord

9

André Aendekerk

WAT IS GANZENRIJDEN? Het gansrijden in de Antwerpse Polder - in de volksmond ‘ganzenrijden’ - is een levendig gebeuren dat in de periode van carnaval tot en met de zondag na halfvasten plaatsvindt.

10

Het is een spel waar zowel een 16-jarige als een 70-jarige aan kan deelnemen. Zittend op een boerenpaard proberen ze om de beurt om de kop van een dode gans te trekken. De gans hangt ondersteboven in een net aan een galg waar de ruiter met zijn paard onderdoor rijdt.

Het paard moet in looppas, meestal in draf, soms in galop, onder de galg door. De ruiter mag maar met één hand aan de kop trekken. De winnaar heeft de ganzenkop in de hand en is dan voor één jaar koning van zijn vereniging. Je kan het ‘koningrijden’ zien als een clubkampioenschap.

Elke vereniging kroont slechts één koning per jaar. Alle koningen van de laatste drie of vier jaar van elke vereniging strijden in datzelfde jaar ook om de titel van “Keizer van de Polder”. Het keizerrijden, ook keizerschap genoemd, vindt

plaats op de zondag na halfvasten in het dorp van de uittredende keizer. Heel de Antwerpse Polder leeft naar deze dag toe. Fanfares, carnavalsgroepen en alle ganzenrijders uit de omliggende gemeenten nemen deel aan die stoet. Een keizerschap trekt vele duizenden toeschouwers.

“De winnaar heeft de ganzenkop in de hand en is dan voor één jaar koning van zijn vereniging.”

KOUDE WINTERS Het ganzenrijden in zijn huidige vorm bestond al op het einde van de 19de eeuw. Om na een koude winter de paarden opnieuw warm te krijgen voor het harde werk op het veld, kwamen boeren uit het noorden van Antwerpen op het idee om de paarden warm te rijden met een spel. De boeren vonden inspiratie in oude gebruiken. Voor een goede oogst offerden ze een dier tijdens het spel. Ze kozen voor een gans, die vaak diende als waker op het erf.

Tot midden de jaren 1920, toen de wet op de Dierenbescherming in België van kracht ging, deden ze het gansrijden met een levende gans. De boeren geloofden dat ze een dier met bloed moesten offeren. Sinds de wet op de Dierenbescherming vragen ze een dierenarts om een gans op voorhand te euthanaseren.

Speaker Peter Paardekam naast ere-voorzitter Jos Crynen.

SPEAKER De speaker is de man aan de micro die het koningrijden aan elkaar praat. Hij is iemand die zeer actief is in de maatschappij en zo ook op de hoogte is van vele weetjes. Hij becommentarieert de ruiters en overloopt ook de sponsors die de maatschappij steunen om zo de premie aan de kop de hoogte te laten ingaan.

11

Anno 2023 bestaan er negen actieve ganzenrijdersmaatschappijen: 2 in Berendrecht, 2 in Zandvliet, en telkens 1 in Hoevenen, Stabroek, Lillo en Ekeren. De Vrouwegans, de negende vereniging, richt haar rijden begin mei in voor een goed doel, maar doet niet mee aan het keizerrijden.

Bij het begin van de krokusvakantie organiseren de Nieuwe Gans (Berendrecht), de Veteranen en de Jonge Ruiters van Zandvliet en de Ganzenrijders van Stabroek hun koningrijden. Eén week later is het de beurt aan de Lustige Gans van Ekeren en nog één zondag later aan de Ware Gans van Lillo. Het koningrijden van de Oude Gans vindt steeds plaats twee zondagen voor het keizerschap. De Ganzerijders van Hoevenen kronen als laatste vereniging hun koning één week voor het keizerschap.

HET KONINGRIJDEN

Louis Bril als snijmeester.

12

Bij het koningrijden van de Oude Gans komen alle leden ‘s ochtends samen bij een café waar ook de ruiters hun paard optuigen en versieren. De paarden waren in de beginjaren boerenpaarden of Brabantse trekpaarden, vooral van de ruiters zelf. Nadat de tractor zijn intrede deed op de boerderij, hadden boeren vaak minder paarden op het erf waardoor ruiters elders een paard dienden te zoeken. Op een bepaald moment reed een groot deel van de ruiters op een gewoon paard, geen boerenpaard, omdat deze schaarser werden en een gewoon paard makkelijker beschikbaar was via een manege. Vooral midden van de jaren 1960 door onder andere de onteigening van enkele polderdorpen en vele gronden, waren er minder paarden bij de lokale boeren.

Heden ten dage rijden de meeste ruiters opnieuw op Brabantse trekpaarden. Sommige ganzenrijders hebben een eigen paard, anderen huren het voor één dag.

Als de paarden zijn opgetuigd, trekken de fanfare, leden en ruiters in stoet naar de uittredende koning om hem ‘uit te halen’. Meestal gebeurt dit bij hem thuis, waar ook andere genodigden aanwezig zijn als de stoet aankomt. De uittredende koning trakteert zijn onderdanen die hem nog een laatste keer vieren door hem enkele keren op de schouders te dragen en hem in de lucht te steken. Vervolgens gaat het via enkele tussenstops bij lokale cafés richting lokaal De Koerel voor een lunch met pistolets en soep.

Nadien volgen nog twee tussenstops bij cafés en rond 15h15 start meestal het koningrijden.

De uittredende koning mag nog eenmaal met mantel en kroon onder de galg. In ronde twee moet hij die terug inleveren, vanaf dan barst de strijd voor de nieuwe koningstitel los. De snijmeester probeert meestal rond 17u30 een blote nek te bekomen, zodat het koningrijden tussen 17u30 en 19u zijn hoogtepunt bereikt.

Ondertussen entertaint de speaker het volk met de nodige commentaar en probeert hij mensen en sponsors warm te maken om te steunen aan de kop om zo de sneeuwbalpremie aan te dikken.

LEVE ONZE KONING!

Louis Cloots

SNEEUWBALPREMIE Tijdens het koningrijden kunnen sponsors en sympathisanten een centje

Als uiteindelijk een ruiter de kop trekt, kroont meestal de voorzitter of erevoorzitter hem tot koning. Hij krijgt als nieuwe koning ook een mantel om de schouders. Dit gebeurt onder de galg waar de gans hangt, zeer kort nadat de kop is getrokken. Zodra de koning is gekroond, hijsen de leden hem op de schouders terwijl de fanfare het lied “Leve onze koning” speelt.

Als de koning gekend en gekroond is en een eerste keer gevierd onder de galg, samen met de omstanders, dragen ze hem naar lokaal De Koerel om daar uitbundig te vieren.

steunen, wat we ook wel “steun aan de kop” noemen. Sommige sponsors steunen de maatschappij vooraf.

Anderen komen tijdens het ganzenrijden op de wagen van de vereniging, die naast het parcours aan de galg staat, om daar cash een bijdrage te doen.

Sponsors krijgen op de wagen meestal een borrel aangeboden. De speaker overloopt alle sponsors en hun bijdrage en laat de premie verder groeien.

Vandaar de naam “sneeuwbalpremie”.

13

19 22

OPRICHTING OUDE GANS In de koude winter van 1922, nadat reeds enkele jaren ganzenrijders in Oorderen en Wilmarsdonk actief waren, staken enkele mannen in Berendrecht de koppen bij elkaar om ook in dit prachtige polderdorp een ganzenrijden in te richten...

14

Hoe de gesprekken aan tafel van een bruine kroeg op het Solft verliepen, is moeilijk te achterhalen. Toch doen we hierbij graag een beloftevolle poging met de volgende hoofdpersonages: Jan Baptist Geerts, Jaak Plompen, de broers Petrus en Mathijs Reynaerts, Kees de Langh, Corneel Wils en Louis Adriaenssens.

Of deze mannen allemaal effectief aanwezig waren op de allereerste vergadering is moeilijk te achterhalen, maar we beschouwen hen wel als de oprichters van de Oude Gans omdat ze samen het allereerste bestuur van onze vereniging vormden.

Toekomstig voorzitter Jan Baptist Geerts opent de gesprekken: “Heren... welgekomen op deze gure 10de november hier op het Solft te Berendrecht.

“Kunnen we net als onze buren uit Oorderen en Wilmarsdonk geen ganzenrijden inrichten in het voorjaar?”

Een koude winter dient zich aan… Zouden wij, in navolging van onze vrienden uit Oorderen en Wilmarsdonk, ook niet een evenement organiseren om onze paarden in het voorjaar warm te krijgen?”

Mathijs Reynaerts reageert eerder laconiek en ziet een deelname aan Waregem Koerse, in 1849 ontstaan, niet zitten. Ook de andere aanwezigen zijn nog niet helemaal mee en schenken nog een borrel in om het zelf ietwat warm te krijgen. Jaak Plompen, uitbater van het café, is enigszins bij de les en vraagt wat Jan Baptist dan in gedachten heeft?

Jan Baptist Geerts vervolgt: “Kunnen we net als onze buren uit Oorderen en Wilmarsdonk geen ganzenrijden inrichten in het voorjaar?”

15

Jef Plompen, koning 1928, 1930 en 1939.

Alfons Adriaenssens, koning 1936.

Willem Wils, koning 1937 en voorzitter van 1957 tot 1971.

Lucien Vermaelen, koning 1949 en 1961.

16

De ganse tafel barst in lachen uit en Jan Baptist denkt: “We zijn nog niet aan de nief patatten...”

Opnieuw schenken ze de nodige borrels uit en stilaan voelen alle aanwezigen toch iets voor ganzenrijden in Berendrecht. “Is het niet om de paarden in te rijden na een koude winter, dan is het toch een mooie reden om samen nen borrel te pakken” merkt Kees de Langh op. En plots is iedereen mee... een verhaal dat 100 jaar later nog steeds leeft in Berendrecht en nog steeds dezelfde toedracht kent... Mensen samenbrengen, samen plezier laten beleven, samen buiten komen, samen een pintje pakken, samen ganzenrijden...

Na vele borrels en het nodige vertier discussieerden ze over de naam van de nieuwe ganzenrijdersmaatschappij. “Ganzenrijders Berendrecht” is de meest logische keuze en tot het 25-jarig bestaan blijft de vereniging ook zo heten. In 1948 komt het tot een splitsing en verandert de naam in Oude Gans Berendrecht.

Het eerste koningrijden van de Oude Gans vond plaats in het voorjaar van 1923. Ze kozen er toen voor om op dinsdag, “vastenavond”, het ganzenrijden in te richten. Na een barre eerste wereldoorlog vierde de kerk hoogtij en werden belangrijke katholieke gebruiken bijzonder gerespecteerd. Vastenavond (ook gekend als “Vette dinsdag” of ‘Mardi Gras’ in van oorsprong Franstalige streken) is de dinsdag voor Aswoensdag en vormt traditioneel het einde van de carnavalsperiode. Tot dinsdagnacht om 0 uur mocht je nog carnaval vieren en was het toegelaten om je als Vastenavondgek te verkleden. In de katholieke traditie is klokslag middernacht carnaval voorbij en dan begint de veertigdaagse vastentijd tot Pasen. “Een nieuwe koning kunnen we dus perfect vieren en iedereen ligt nog op tijd in bed om de vastenperiode aan te vatten.” sprak kersvers voorzitter Jan Baptist Geerts. En zo geschiedde... Frans Raymakers kroonde zich op 13 februari 1923 tot allereerste koning van de Oude Gans.

“Het eerste koningrijden van de Oude Gans vond plaats in het voorjaar van 1923”

17

19 48

DE SPLITSING EN HET ALLEREERSTE KEIZERRIJDEN In 1948 viert de Oude Gans haar 25-jarig bestaan. Het werd een woelig jaar voor de vereniging met hoogtes en laagtes. We spoelen even terug om het één en ander te kaderen…

18

Etienne Van de Eynde, Jos Deckers, Stan Van Meir, Jef Plompen.

In het voorjaar van 1939 kroonde Jef Plompen zich voor de derde keer tot koning van de Oude Gans. Daarmee zette hij zich naast Jos Deckers, tot dan de succesvolste ruiter van de vereniging. Jef werd eerder ook koning in 1928 en 1930. Jos Deckers won in 1932, 1935 en 1938.

Door de Tweede Wereldoorlog werd er zes jaar geen koningrijden meer georganiseerd, waardoor Jef Plompen zich tot 1946 koning van de Oude Gans mocht noemen. In 1945 werden reeds verschillende activiteiten ingericht zoals ook volksspelen in het gekende Reigersbos in Berendrecht. Dit blijkt onder andere uit een speech van Louis Bril op de viering van het 25-jarig bestaan van onze vereniging.

Louis Bril, koning 1954

“Een overstap als ruiter naar een andere vereniging ligt ook vandaag nog gevoelig, maar vooral vroeger werd dit maar moeilijk aanvaard”

Pas in 1946 werd opnieuw het koningrijden georganiseerd, waarbij ze Fons De Schutter tot koning kroonden. Een jaar later viel die eer te beurt aan de broer van Fons, Louis De Schutter.

Echter, door een grondig meningsverschil zou de uittredende koning in 1948 niet deelnemen aan het koningrijden van de vereniging. Wat het meningsverschil juist inhield, valt moeilijk te achterhalen na al die jaren. Er doen verschillende versies de ronde waarbij de waarheid uiteraard zoals vaker ergens in het midden zal liggen. Eén van de versies, die enigszins onderbouwd klinkt, is die van een onderliggend “conflict” tussen de Boerenbond en het Boerenfront. Het ongenoegen over de aanhoudende slechte landbouwsituatie en rancunes tegen de Boerenbond dreef vele “kleine” boeren en tuinders naar het Boerenfront.

Op de inwijding van pastoor De Rijck in 1947 viel op dat de Ganzenrijders Berendrecht en het Boerenfront als aparte groepen deelnamen.

De later prominente figuren van de Nieuwe Gans bevonden zich toen aan de zijde van het Boerenfront. Een mogelijk teken aan de wand voor een komende splitsing…

Een groep mensen vertrok bij de Oude Gans en richtte de Nieuwe Gans op. Onder de mensen die zich afsplitsten, zat ook Louis De Schutter die één van de grondleggers van de Nieuwe Gans werd. Die organiseerden in 1949 een eerste keer koningrijden. De toen 16-jarige Petrus Wils kroonde zich als eerste tot koning van de Nieuwe Gans. Hij werd nadien vooral een bekend ganzenrijder na zijn overstap naar de Oude Gans, waar hij tot op heden de meest succesvolle ruiter is met liefst zes koningstitels (1962, 1963, 1966, 1968, 1971 en 1974) en drie keizerskronen (1963, 1969 en 1971). Zo’n overstap lijkt net een transfer in het voetbal, maar zo werkt het in het ganzenrijden niet. Iedere vereniging bepaalt in zekere mate haar reglementen zelf, maar bij de Oude Gans is het niet toegestaan om mee te rijden met het koningrijden als je ook bij een andere maatschappij meedoet.

19

Eduard Reynaerts, koning 1955 en 1957

Jos Deckers, koning in 1932, 1935 en 1938. Keizer in 1948 en 1950.

20

Een overstap als ruiter naar een andere vereniging ligt ook vandaag nog gevoelig, maar vooral vroeger werd dit maar moeilijk aanvaard.

ALLEREERSTE KEIZERSCHAP MET NIEUWE TENUE De Oude Gans bleef echter niet bij de pakken zitten in deze turbulente periode. Ze vierden onverstoord hun zilveren verjaardag en kroonden Ceriel Van den Eynde als koning in 1948. Tot dan was er niet echt een specifieke tenue van de vereniging. Ruiters en sympathisanten verkleedden zich wel voor carnaval, maar omdat pastoor De Rijck eind 1947 werd ingehuldigd, wilde de Oude Gans er netjes voorkomen. Ze kozen voor een blauwe broek met wit hemd en rode das om de inhuldiging bij te wonen. Omdat dit toch wel netjes was, werd besloten dit als uniform te houden voor de vereniging.

Kort voordien, in de winter van 1947, zaten enkele personen van verschillende maatschappijen rond de tafel om een keizerschap in te

richten. Daarbij zouden de laatste koningen van de verschillende maatschappijen strijden voor de keizerskroon. Initieel werd besloten dat iedere vereniging zijn drie laatste koningen mocht afvaardigen om samen te strijden voor de keizerstitel. In de loop der jaren zou het aantal ruiters per vereniging dat mag deelnemen aan het keizerschap voer zijn voor discussie en ook wijzigen.

Maurice Crynen van de Oude Gans, vader van oud-voorzitter Jos Crynen en grootvader van huidig voorzitter Frédéric Crynen, stond mee aan de wieg van de Verenigde Gansrijders van de Polder, in de volksmond gewoon Polderbond genoemd. Zo organiseerde hij mee het allereerste keizerrijden op 7 maart 1948. Hij zou ook jarenlang bestuurslid blijven van de Polderbond.

Het allereerste keizerrijden vond plaats in Wilmarsdonk. Het was die dag gezellig druk op het marktplein voor de kerk omdat de ganzenrijders van Wilmarsdonk eerst nog hun koningrijden hadden. Petrus Vervloet werd nog gekroond tot koning van Wilmarsdonk en vervoegde zich zo bij een totaal van 21 ruiters voor het keizerschap diezelfde dag.

POLDERBOND De Polderbond, officieel Verenigde Gans-

Enkel de volgende 8 verenigingen zijn lid:

rijders Antwerpse Polder genaamd, is het overkoepelend orgaan van alle ganzenrij-

- Oude Gans (Berendrecht)

dersmaatschappijen. Naast een voorzitter en

- Nieuwe Gans (Berendrecht)

een secretaris zijn er van elke vereniging twee

- Veteranen (Zandvliet)

afgevaardigden vertegenwoordigd in de

- Jonge Ruiters (Zandvliet)

Polderbond. De Vrije Gans, oftewel de vrouwe-

- Koninklijke Ganzenrijders Stabroek

gans, maakt geen deel uit van de Polderbond.

- Koninklijke Ganzenrijders-

De Polderbond is in zekere zin de lijm tussen

maatschappij Hoevenen

de verschillende verenigingen die voor een

- Ware Gans (Lillo)

zekere eensgezindheid dient te zorgen,

- Lustige Gans (Ekeren)

als ganzenrijders onder elkaar.

21

Voor de inwijding van pastoor De Rijck eind 1947 werd een nieuw uniform aangemeten. Op de foto herkent u helemaal links Petrus Reynaerts, vooraan centraal Jef Plompen en helemaal rechts Maurice Crynen.

Jos Deckers, net keizer geworden in 1948.

22

Het was Jos Deckers van de Oude Gans die zich in de geschiedenisboeken zette als allereerste keizer. Jos had zich al drie keer tot koning gekroond, een laatste keer in 1938 en trok dus tien jaar later, na de onderbreking door de Tweede Wereldoorlog, de keizerskroon.

Door het wegvallen van de koningen van 1946 en 1947, omwille van hun overstap naar de Nieuwe Gans, kreeg Jos Deckers toch de kans en de eer om de Oude Gans met succes te vertegenwoordigen samen met Ceriel Van den Eynde, de koning van 1948, en Jef Plompen die in 1939 koning werd.

KEIZERRIJDEN IN 1949 EN 1950 Ook in 1949 vond het keizerschap plaats in Wilmarsdonk. Bij de oprichting van de Polderbond bepaalden ze dat de eerste twee keer keizerrijden in Wilmarsdonk zouden plaatsvinden. Nadien en vandaag nog steeds is het de maatschappij van de uittredende keizer die in haar dorp het keizerrijden inricht. Het was de welgekende Fons Gabriëls die de eerste van zijn zeven keizerskoppen wist te bemachtigen in 1949.

In 1950, op de Botermarkt in Zandvliet, wist Jos Deckers zich opnieuw tot keizer te kronen.

Met drie koningskronen en tweemaal keizer mag Jos Deckers zich één van de succesvolste ruiters van de Oude Gans noemen.

Louis Cloots en Pieter Aendekerk met een plakaat gemaakt ter ere van het 25-jarig bestaan van toen nog de Ganzerijders Berendrecht.

23

Jos Deckers trad de legende binnen in 1948 toen hij in Wilmarsdonk als allereerste ganzenrijder tot keizer werd gekroond. Ook in 1950, op deze foto, wist hij zich tot keizer te kronen op de Botermarkt te Zandvliet. Links te paard is Ceriel Van den Eynde, rechts op de achtergrond collega ruiter Lucien Vermaelen. Rechts met de lange mantel en hoed is Maurice Crynen.

19 53

OVERSTROMING Door de overstroming in onze polderdorpen in 1953 richtte de Oude Gans dat jaar geen koningrijden in.

Door de overstroming in onze polderdorpen in 1953 richtte de Oude Gans dat jaar geen koningrijden in. Op 1 februari 1953 werd ons land getroffen door de grootste stormvloedramp van de 20ste eeuw. In de nacht van 31 januari raakten

26

De Dorpstraat in Berendrecht ten tijde van de overstroming.

de dijken op meer dan tweehonderd plaatsen beschadigd en overspoeld. Op drie plaatsen sloeg het water grote bressen in de dijk. Daarbij kwamen 18 mensen in België om het leven.

De ramp was het gevolg van een noordwesterstorm: een combinatie van een stormvloed en springtij op de Noordzee. Ook Duitsland, Denemarken, Nederland en Groot-Brittannië deelden in de klappen. In Nederland maakte de ramp de meeste slachtoffers. Daar overleden meer dan 1800 mensen.

Verschillende dorpen en steden aan de kust en langs de Schelde liepen (deels) onder water. Onder meer in Oostende en Antwerpen

stonden straten blank. Ook de polderdorpen Berendrecht, Zandvliet en Lillo konden niet aan het water ontkomen.

Naar aanleiding van de overstroming belegden de ganzenrijders uit de polder op een dinsdagavond een vergadering in zaal “De Ploeg” in Zandvliet omtrent het al of niet rijden der gans. Er werd een akkoord bereikt dat gezien de droevige omstandigheden door de watersnood - dat jaar de ganzenkoningen niet uit zouden rijden. Behalve Hoevenen waren alle maatschappijen van toen vertegenwoordigd.

Omdat ze niet aanwezig waren op de vergadering in Zandvliet, waar de overige verenigingen beslisten om niet te rijden, vond Hoevenen dat ze niet gebonden waren door deze beslissing en richtten ze alsnog hun koningrijden in.

Het keizerrijden van 1953 vond echter niet plaats in Zandvliet, maar wel op het SintJansplein in Antwerpen. Alleen Hoevenen kroonde een nieuwe koning in 1953 en stuurde hem dus mee om de eer te verdedigen. De andere verenigingen hielden het normaliter op dezelfde deelnemers als aan het keizerschap van 1952. Al is dat niet helemaal zeker omdat van 1952 geen ruiterlijsten (deelnamelijsten) terug te vinden zijn. Het was alweer de Oude Gans, met name de koning van 1950, Stan Van Meir, die de keizerskroon wist te bemachtigen.

Dat het ganzenrijden toen vooral gekend was in het noorden van Antwerpen bewijst een artikel uit het Polderke van zondag 22 maart 1953.

“Zoals we Zondagnamiddag de bonte ruiterschaar op hun zware fijngeborstelde rossen door de stad zagen paraderen, gevolgd door de muziekmaatschappijen van Zandvliet, Lillo en Berendrecht en de koddige dokter in zijn koets, meenden we dat het een spetterend Halfvastenfeest zou geworden zijn met toeschouwers die hingen te rekken langs de omheining om de koningen toe te juichen, met lach en leute en plezier.

27

Toen het ganstrekken begon, bleek dat het publiek en de ruiters gans vreemd waren aan elkaar. De stemming bleef zoek. Welke zottigheden ook de ‘doktoor’ en zijn verpleegsters of de gardes verzonnen, de massa vertoonde slechts een lichte glimlach op het veel te ruime plein. Er was niet die gezellige atmosfeer die er vroeger was op de Solftplaats te Berendrecht, op het Marktplein te Zandvliet of te Wilmarsdonk waar oude vrienden elkaar ontmoetten, waar de ruiters werden toegeschreeuwd en aangevuurd, en waar werd gezongen en gedronken. Hoe ook Jos Schepers zijn best deed om langs de micro die nabij de kiosk stond opgesteld, de massa en de ruiters te begeesteren, het bleef vruchteloos.

Er werd gereden en getrokken, terwijl een der fanfaren een deuntje speelde op de Antwerpse kiosk. Daarmee was alles gezegd. Het weer was puik en volk was er genoeg, maar er was niet dat innig contact tussen de ruiters en toeschouwers, die daar stonden te zien als naar een zonsopgang of een maansverduistering, louter uit nieuwsgierigheid. Het was eens wat anders, dat ze nog niet hadden gezien. Toen tenslotte de ganzennek op ‘t kraken hing, lang en uitgerafeld, kwam er wel wat animo en spanning onder de menigte, doch meteen kwam de forse greep van Stan Van Meir (Oude Gans Berendrecht) er een eind aan stellen. De premie was toen opgedreven tot 7.900 fr. Lachend en gelukkig, nu hij na de zware dagen die hij reeds had meegemaakt, een tikje afleiding had gevonden in dit ruiterspel waarvan hij thans keizer werd gekroond, reed hij zijn ereronde omheen de plein, met de fluwelen mantel om de schouders. Het feest was gelopen en de meesten keerden polderwaarts hoewel ook de herbergen rond het plein nog druk bezet bleven.

Gardes Machteld en Carine

GARDES De gardes tijdens het ganzenrijden kunnen zowel mannen als vrouwen zijn en zijn een soort boetemeesters. Ze gaan verkleed als politieagent en trachten op een ludieke manier de orde tijdens de stoet en tijdens het koningrijden te handhaven. Ze schrijven vrijblijvende “boetes” uit. De bekeuring is een lotje waarmee je een prijs kan winnen.

Marcel Gabriels, onze allereerste garde.

28

Het was goed geweest, doch de Sinjoren hadden blijkbaar het aloude typische ganzenrijden niet gesmaakt of is het misschien als met de kweeperen die ge moet leren eten. We weten het niet. Wat eveneens te betreuren viel was de grote massa nieuwsgierigen die achter de afsluitdraad het spel gadesloegen om alzo aan de inkomprijs te ontsnappen. Evenwel mag niet geklaagd worden als we weten dat er een slordige 30.000 fr. in ‘t zakje kwam ten voordele der getroffen ganzenrijders. De inrichters mogen gelukgewenst. Hopen we maar dat we voortaan dit typisch polderse carnavalsspel in eigen streek kunnen houden en dat we nooit meer door omstandigheden van zulke rampzalige aard onze toevlucht zullen moeten nemen tot de Sinjorenstad.”

Stan Van Meir, Keizer 1953.

DOKTOOR EN VERPLEEGSTERS De doktoor en verpleegsters staan de ganse dag van het koningrijden paraat om ruiters te verzorgen en op te lappen. Ze zijn niet echt in functie, maar ludiek. Een echt medisch team staat altijd paraat voor echte ingrepen. De doktoor en verpleegsters van de Oude Gans zitten tijdens de stoet in een koets samen met de ere-voorzitter.

Tijdens één van de caféstops tijdens de stoet, zorgen zij dat nieuwe ruiters worden gedoopt, tijdens het koningrijden zelf lappen ze “vallende” ruiters op met een beetje roodsel, windels, en een borrel.

Doktoor Ludo De Cort vergezeld door zijn verpleegsters, met daarnaast ook de gardes.

29

Foto van het koningrijden in 1957, getrokken in de Sint-Jan Baptiststraat te Berendrecht.

VLNR: Frans Hendrick (toenmalig schatbewaarder) met bolhoed, Jos Van Wellen en Willem Wils, die kort nadien voorzitter zou worden. Te paard van links naar rechts, de gebroeders Reynaerts de eerste 2 links.

Achteraan als 3de van links Honoré Verhulst, Louis Bril vooraan in het midden. Koning 1956 Petrus Verhulst, Willy Van den Eynde met pet achteraan naast de uittredende koning.

Etienne Van den Eynde achteraan met pet, 3de van rechts.

2de van rechts Lucien Vermaelen, en helemaal rechts Jos Plompen.

19 69

Jef Hendrickx I wordt koning 1970. Links komt Fonny Crynen aanlopen om de koning te feliciteren.

KEIZERS IN 1969 – 1970 – 1971 De Oude Gans is tot op heden de enige maatschappij die drie jaar na elkaar de keizerskroon wist te bemachtigen. Nadat in 1968 de alom gekende Fons Gabriëls zich

32

voor de zesde keer tot keizer wist te kronen, werd het keizerschap in 1969 op de Botermarkt in Zandvliet georganiseerd. Toen noemden ze dat nog ’t Marktplein.

KEIZERSCHAP 1969 Er was geen sprake van lentestemming toen die zondagnamiddag 23 maart 1969 keizer Fons Gabriëls en zijn 15 koningen uit heel de polderstreek stipt op tijd hun rondgang begonnen door het ijskoude Zandvliet. Hoe ook de zes fanfares, waaronder de drie van Zandvliet, hun wangen bol bliezen om er de warmte in te krijgen.

Ook de majorettesmeisjes met minirokjes uit Hoogerheide zagen blauw van de kou bij het stijlvol uitvoeren van hun paradedansjes voor het gemeentehuis. En toch was er weer veel volk gekomen om het folkloristische spektakel in ogenschouw te nemen. Er was tevens een knappe ordedienst van de politie om de vele auto’s in goede banen te leiden.

Tijdens de optocht was er in het gemeentehuis van Zandvliet achter de kerk een receptie met aan de eretafel de gewestelijke voorzitter der ganzenrijders: Julien Van Der Stee met zijn secretaris Rik Wijnants, de gemeenteraadsleden Graaf Le Grelle en Staf De Lie en ook burgemeester Eduard De Bie van Stabroek. De receptie, waar volgens aanwezigen “bijlange geen slappe koffie” werd geschonken, werd bijgewoond door afvaardigingen van verschillende

Snijmeester Sooi Cleiren

SNIJMEESTER De snijmeester is een jurylid tijdens het

3 uur is het heel onwaarschijnlijk dat iemand

koningrijden en heeft als taak het net rond

de kop trekt omdat het net in principe te sterk

de gans beetje bij beetje los te snijden. Het

is... Als er geen net rond de kop zou zitten,

net is op maat gemaakt en is in principe te

kan het na 5 minuten al beklonken zijn. De

sterk om door te trekken door de ruiters. De

ruiters rijden ieder om beurt op hun nummer

snijmeester probeert om na ongeveer 2,5 à 3

rondjes. Het geeft hen de kans om het paard

uur spel, het net op 6 mazen te zetten zodat

goed onder de galg te krijgen... Vanaf het net

de ruiters de resterende koordjes kunnen

weg is, is het “blote nek” en komt de span-

overtrekken en zo de nek en kop van de gans

ning erin. Elke ruiter die vanaf dan passeert,

kunnen ontbloten. Gedurende de eerste 2,5 à

kan de nieuwe koning worden...

33

ganzenrijdersgroepen en fanfares. Het woord werd gevoerd door voorzitter Van Der Stee, die alle medewerkers dankte en liet uitschijnen dat mogelijk volgend jaar ook Hoevenen terug aan het keizerschap zou kunnen deelnemen.

Inmiddels was de keizersstoet in ‘t centrum toegekomen. Nadat die aan het gemeentehuis in ogenschouw was genomen door de genodigden, begon om kwart na drie de strijd voor de ganzenkop. Deze zou drie uur duren en de snijmeester moest herhaaldelijk aan het ganzennet snijden voor er een beetje spanning in de zaak kwam. Naar het einde toe deed zich nog een spijtig incident voor. Een ruiter van de Nieuwe Gans Berendrecht was het urenlang trekken moe. Hij ging met twee handen aan de ganzenkop hangen en werd prompt door het bestuur uit de wedstrijd gewezen. Uit solidariteit staakten dan ook de twee andere koningen van de Nieuwe Gans de strijd waardoor er met slechts 13 ruiters werd verder gereden.

De sneeuwbalpremie, omgeroepen door speaker Hendrickx, bedroeg toen reeds meer dan 16.000 fr. De overgebleven ruiters merkten nu toch een beetje slapte in de ganzenkop en gingen zich extra weren. Na een laatste maal aan het net te hebben geknipt, was het uiteindelijk de Stabroekse koning, Louis Gabriëls, die het hele net lostrok zodat het in flarden hing aan de ganzenbek. De sterke Berendrechtenaar Peer Wils, die hem volgde, had toen de kop maar te pakken onder luide aanmoedigingen van het publiek. De eindpremie bedroeg meer dan 19.000 fr. na een ijskoude ren die drie uur duurde. Peer Wils werd zo voor de tweede keer keizer, nadat het hem in 1963 ook reeds gelukt was op diezelfde Botermarkt.

34

De mannen van Oude Gans Berendrecht juichten van blijdschap en nog dezelfde avond kreeg de nieuwe keizer reeds een viering in het lokaal De Kroon. Een week later volgde een keizersbal in zaal Roeland in de Dorpsstraat, waar alle ganzenrijdersvrienden, jong en oud, welkom waren.

KEIZERSCHAP 1970 Een jaar later, in 1970, was het dus aan de Oude Gans om in het Reigersdorp Berendrecht het keizerschap in te richten. Al van ‘s morgens vroeg was er heel wat bedrijvigheid in Berendrecht. Het strijdtoneel werd in orde gebracht en menige ruiter was in de weer om zijn paard op te smukken of de koningsmantel in de plooi te leggen. Rond twee uur verzamelden de maatschappijen en deelnemende groepen in de omgeving van het gemeentehuis en in herberg “De Kroon”, lokaal van de Oude Gans Berendrecht.

“Hoewel nooit wetenschappelijk bewezen, ging men ervan uit dat een oudere gans zeer taai kon zijn”

Jef Hendrickx I, keizer 1970

Inmiddels kwamen de besturen van de verschillende ganzenrijdersmaatschappijen en de leden van het hoofdbestuur van de Verenigde Gansrijders bijeen in de prachtige raadszaal van het Berendrechtse gemeentehuis waar alles herinnerde aan het glorierijke, onafhankelijke bestaan van het polderdorp. Achter de eretafel hadden als gastheren de twee Berendrechtse raadsleden van het Antwerps stadsbestuur, graaf Daniël Le Grelle en Staf De Lie plaatsgenomen met in hun midden algemeen voorzitter Julien Van Der Stee en aan hun zijde burgemeester Eduard De Bie van Stabroek en ere-gemeentesecretaris L. Hendrickx van Berendrecht. De erewijn werd geschonken en het glas geheven op de groei en de bloei van de aloude folkloristische traditie. Voorzitter Van Der Stee sprak daarbij zijn dank uit ten overstaan van de twee polderse mandatarissen die zich steeds hebben ingespannen voor de instandhouding van het ganzenrijden, niet in het minst door de financiële steun die zij vanwege het stadsbestuur wisten te verkrijgen.

De genoemde personen en bestuursleden stelden zich daarna op voor het gemeentehuis om de stoet te aanschouwen die inmiddels het belangrijkste gedeelte van het dorp was doorgetrokken.

Niet minder dan negen fanfares stapten mee in de stoet. Daarbij drie maatschappijen uit de NoordBrabantse Polder: Ossendrecht, Hoogerheide en Huijbergen, allen vergezeld van een prachtige groep majorettes. De meest opvallende waren die uit Huijbergen. Zij showden een speciale formatie-demonstratie en leken het in geen geval koud te hebben ondanks de tamelijk gure wind en hun schaarse kledij. Uittredend keizer Petrus Wils ging een kruim van vijftien geblokte koningen vooraf: zes van Zandvliet, zes van Berendrecht en drie van Stabroek.

Het spel om de keizerskroon ging zijn gang en zou zwaar worden. De gans had de niet te onderschatten ouderdom van tien jaar!

35

Hoewel nooit wetenschappelijk bewezen, ging men ervan uit dat een oudere gans zeer taai kon zijn omwille van een sterker ontwikkelde en gespierde nek. De Zandvlietse T.V.-man en ganzenrijdersfan, René Janssens, liet dat niet aan zijn hart komen en praatte aan één stuk door in zijn micro, daarbij de premie opdrijvend en tegelijkertijd een plezante noot brengend door zijn commentaar op het ganzenrijden en de ruiters. Ondanks de koude en de dreigende bewolkte hemel was er veel volk samengetroept. In de omliggende herbergen kwamen zoveel mensen binnen dat men er nog nauwelijks op de been kon blijven.

Het was pas na twee en een half uur trekken en sleuren dat er beweging in het moedwillige ganzenhoofd begon te komen. Toen was het bij iedere trek een roepen en tieren van de toeschouwers, maar de ruiters zouden toch nog een vijftal ronden onder de galg doorstormen voor het er werkelijk om begon te spannen.

Helemaal sensationeel werd het toen de zware mannen in actie kwamen. Toevallig reden er zo drie achter elkaar: Peer Wils, Fons Gabriëls en Jef Hendrickx. Stuk voor stuk machtig grote mensen, gezeten op blokken van paarden: één geheel van kracht en spieren. Als die voorbij doempten, was het net of er een stoomlocomotief passeerde! Hoewel de jonge 19-jarige Jef Hendrickx een stevige beenhouwer was, werd hij kansloos geacht na krachtpatsers als Peer Wils en Fons Gabriëls, die samen tot dan acht keizerskronen behaalden.

Het zou dit trio zijn dat de beslissing bracht.

Peer Wils door de pezen van de nek te kraken, Fons Gabriëls door een sleur die de hals ongeveer een arm langer maakte en Jef Hendrickx door de beslissende greep die hem tot keizer 1970 maakte. De jongste van de polder op dat moment en tegelijkertijd één van de weinigen die tot dan toe als “beginnende” ruiter op acht dagen tijd koning en keizer werd. Het lokale weekblad Het

36

Polderke schreef toen dat dit niet verwonderlijk was als men weet welk een “manskerel” Jef was, stammende uit een oerdegelijk Polders geslacht van boeren en beenhouwers, graag gezien in Berendrecht en in gans het gewest.

Het was dan ook met intense vreugde dat de nieuwe keizer in de hoogte werd gestoken. De Oude Gans Berendrecht, waartoe hij behoort, vierde tot laat in de nacht, omringd door vele ganzenrijders en toeschouwers die mee in het Reigersdorp bleven plakken.

WOELIGE AANLOOP NAAR HET KEIZERSCHAP VAN 1971 De aanloop naar het keizerrijden van zondag 28 maart 1971 verliep alles behalve vlekkeloos.

In de mijlpaal over het aantal paarden en ruiters dat iedere vereniging mag vertegenwoordigen op een keizerschap, kan u meer details lezen, maar een krant kopte kort voor het keizerschap: “Gedonder in het keizerrijk der polderse gansrijders”. De ganzenrijders van Stabroek voelden zich tegenover de dorpen Zandvliet en Berendrecht, die elk zes ruiters mochten afvaardigen, ondervertegenwoordigd met hun drie ruiters. Tot dan was de redenering steeds dat elke vereniging recht had op drie paarden. Daar er in Berendrecht en Zandvliet twee verenigingen waren, voelden de ganzenrijders van Stabroek zich in de minderheid.

Op een eerste vergadering hierover in Berendrecht kwam men niet tot een overeenkomst. Ook daarna, op een donderdagavond kort voor het keizerrijden, werd in de Leeuw van Vlaanderen in Zandvliet, nog steeds een gekend café en restaurant, evenmin een akkoord gevonden over het aantal paarden voor Stabroek. Het hoofdbestuur van de Polderbond had zich in de keuken van de herberg teruggetrokken om dit knelpunt rustig te bespreken.

Toenmalig voorzitter Julien Van Der Stee stelde voor om in 1971 Stabroek vier paarden toe te kennen en nog twee extra in de daarop volgende jaren. Eén extra paard in 1972 en nog één in 1973 om alzo aan de gevraagde zes paarden te komen.

Hoewel dit een fair voorstel leek, was Stabroek hier niet voor te vinden en van een rustige afhandeling was op dat moment geen sprake meer.

Het kwam zover dat de Stabroekse afvaardiging de vergadering verliet met het parool: “In dit geval doen wij niet mee aan het keizerschap!”

Uit solidariteit trok ook de Stabroekse fanfare de Verbroedering zich terug van alle festiviteiten.

Het keizerschap kwam steeds korter bij. Het Polderke ging polshoogte nemen om na te gaan of een akkoord nog zou worden gevonden.

Julien Van Der Stee bleef zeer diplomatisch en was van mening dat mits een goede verstandhouding van beide kanten, een akkoord nog steeds mogelijk was. Van Der Stee zat nog samen met Rik Wijnants, secretaris van de Polderbond en zoon van Stabroeks voorzitter Jos Wijnants.

Hij zag nog steeds een oplossing mogelijk. Ook veelvuldig keizer Fons Gabriëls werd bezocht op zijn hoeve in Ossendrecht om zijn licht over de zaak te laten schijnen. Hij was van mening dat Stabroek vrij categoriek en ondiplomatisch te werk was gegaan. Volgens Fons kwam de aanvraag voor extra paarden zeer laat, wat de zaken zeer bemoeilijkte. Moest de aanvraag vroeger zijn gebeurd, toen er nog geen nieuwe koningen waren gekroond, hadden ze volgens Fons makkelijker een akkoord gevonden.

Tot slot werd regerend keizer Jef Hendrickx gevraagd wat hij van al het tumult vond. De jonge Jef antwoordde met de wijze woorden: “Och, ze moeten langs weerszijden maar wat water bij de wijn doen. Ik ben ervoor om de eensgezindheid te bewaren en had zelfs graag dat Hoevenen tot het keizerschap toetrad. Het moet een feestdag zijn voor heel de polder.”

KEIZERSCHAP 1971 Uiteindelijk werd alsnog een akkoord gevonden. De volgende 17 ruiters dienden zich op 28 maart 1971 aan voor het keizerschap: Oude Gans Berendrecht, Jef Hendrickx, Keizer 1970

Oude Gans Berendrecht, Toon Hendrickx

Nieuwe Gans Berendrecht, Marcel Philips, Koning 1971

Veteranen Zandvliet, Fons Gabriëls, Koning 1970

Jonge Ruiters Zandvliet, Gilbert Snoeckx, Koning 1971

Nieuwe Gans Berendrecht, Jozef Leyten, Koning 1969

Stabroek, Gustaaf Schouwaerts, Koning 1971

Jonge Ruiters Zandvliet, Eddy Ameye, Koning 1969

Oude Gans Berendrecht, Petrus Wils, Koning 1971

Stabroek, Frans Couscheir, Koning 1969

Veteranen Zandvliet, Alfons Pittoors, Koning 1971

Oude Gans Berendrecht, Charel Mertens

Nieuwe Gans Berendrecht, Louis Cleiren, Koning 1970

Veteranen Zandvliet, Maurice Rul, Koning 1969

Jonge Ruiters Zandvliet, Frans Stoffels, Koning 1970

Stabroek, Louis Gabriëls, Koning 1968

Stabroek, Jos Cuypers, Koning 1970

Wie dacht dat alle perikelen hiermee uitgeklaard waren, kwam bedrogen uit. Bij aanvang van het keizerrijden diende op het Solft zich een vierde paard met ruiter aan van de Nieuwe Gans. Omdat Stabroek toch met vier paarden mocht deelnemen, waarbij na lang beraad en veel discussie een consensus was binnen de Polderbond, ging de Nieuwe Gans ervan uit dat ook zij een vierde paard mochten afvaardigen. Toen deze vierde ruiter van de Nieuwe Gans, Frans Leyten, aanstalten maakte om onder de galg door te rijden, zat het spel op de wagen. Zijn paard werd de pas afgesneden door enkele bestuursleden van Stabroek en er ontstond een schermutseling met de aanhangers van de Nieuwe Gans. Zonder aan

37

de kop te trekken, geraakte de ruiter onder de gans door, maar toen hij zich de volgende ronde opnieuw aanbood, was er opnieuw herrie en werden de gemoederen nog meer opgehitst. Het hoofdbestuur van de Polderbond, onder leiding van voorzitter Julien Van Der Stee, betreurde het incident, maar trad niet krachtdadig op.

Tenslotte haalde de man aan de galg, Petrus De Vree, de gans naar beneden en even was er sprake om het keizerschap niet te laten doorgaan. Dit werd ook zo afgeroepen, wat op luid awoert-geroep werd onthaald door het talrijk opgekomen en verbaasde publiek. Inmiddels hadden de vier Stabroekse ruiters zich uit de strijd teruggetrokken. Zij wilden niet meer deelnemen tot de ruiter van de Nieuwe Gans het strijdtoneel had verlaten. Uiteindelijk werd de vierde ruiter van de Nieuwe Gans weggeleid en kon het keizerschap dan toch aanvatten.

Alvorens het keizerschap verder te bespreken na deze incidenten, spoelen we enkele dagen terug, toen op datzelfde Solft het koningrijden van de Oude Gans werd ingericht. Nadat Jef Hendrickx, koning en keizer 1970, werd uitgehaald in zijn ouderlijk huis in de Dorpstraat 17 in Berendrecht, ging het in minder goed weer richting Solftplaats. Het Polderke omschreef de uiteindelijke titanenstrijd als volgt: “Ronde na ronde werd afgelegd door de blauw-wit uitgedoste ruiters met dito versierde paarden.

De premie werd opgedreven tot een eind in de zevenduizend Belgische frank. Toen begon er spanning in te komen en goed na half zes kraakte keizer Hendrickx het net. Toen was het maar een kleintje voor de oersterke Peer Wils om het ganzenhoofd te kraken en zich koning 1971 van de Oude Gans te maken. De hoeveelste keer dat Peer op die wijze koning en keizer werd weten we niet meer, we zijn de tel kwijt geraakt maar op het Solftplein werd er gezegd dat het de elfde maal is. Hij wil het record van ex-keizer Fons Gabriëls (15 maal) nu breken.”

38

De cijfers kloppen niet helemaal, maar nadat Peer Wils zich als eerste koning ooit van de Nieuwe Gans had gekroond in 1949, werd hij die dag voor de vijfde maal koning van de Oude Gans. Twee keizerskronen, in 1963 en 1969, waren reeds zijn deel.

Opnieuw naar het keizerschap, waar de stemming op het Solft verbeterde. Op een bepaald moment was het de gekende Fons Gabriëls die een stuk net dat over de ganzenbek hing, aan flarden scheurde. Het net was er nog niet volledig af, maar kort nadien kwam Fonske Van Den Bogaert, keizer voor de Jonge Ruiters Zandvliet in 1967, die het net er volledig aftrok en zo de nek ontblootte. Enkele ruiters reden nog onder de blote nek door, maar misten. Toen Staf Schouwaerts van Stabroek aan de beurt was, dacht iedereen dat het gebeurd was, zeker omdat de nek een flinke knauw had gekregen.

Het 13-jarige dier kraakte echter niet en het was de oersterke Peer Wils van de Oude Gans die de keizerskroon voor de derde keer op rij bij de Oude Gans hield.

Peer Wils werd voor de derde keer keizer en kroonde zich, tot op heden nog altijd, tot meest succesvolle ganzenrijder van de Oude Gans ooit. In 1974 zou zelfs een zesde koningskroon volgen waardoor Peer Wils alles samen één koningskroon bij de Nieuwe Gans, zes bij de Oude Gans en drie keizerskronen voor de Oude Gans wist te verzamelen. Het record van Fons Gabriëls waarover Peer sprak, heeft hij bij lange na nooit kunnen breken. Een eergierige en fiere Fons Gabriëls zette na drie keizerskronen van de Oude Gans in zekere zin orde op zaken en trok in 1972 in Berendrecht zijn zevende en laatste keizerskroon. Tot op heden is en blijft Fons één der grootste ganzenrijders, al komt zijn kleinzoon Maarten tegenwoordig met vijf koningskronen en vijf keizerskronen voor de Jonge Ruiters Zandvliet aardig in de buurt.

39

KEIZER 1963 – PETRUS WILS

begon dan toch de grote keizersstrijd. Rond de nadarhekken verdrong zich een dichte

De grootste ganzenrijder van de eerste 100

massa toeschouwers terwijl de koulijksten in

jaar bij de Oude Gans is zonder twijfel Petrus,

de nabijgelegen herbergen aan de tapkasten

alias Peer, Wils. Op 16-jarige leeftijd was hij

bleven hangen.

nog de eerste koning van de Nieuwe Gans

Ze deden allen hun best. De ruiters, de snij-

in 1949, maar na zijn overstap naar de Oude

meester, den doktoor met zijn verpleegsters,...

Gans werd hij pas echt een fenomeen.

Ze zorgden allemaal voor een folkloristisch spek-

In 1962 trok hij bij de Oude Gans zijn allereerste

takel dat de toekijkende mensen de nijpende

koningskroon en in 1963 volgde hij zichzelf op.

kou deed vergeten. Toen de ganzenkop begon

Samen met Lucien Vermaelen (koning 1961)

te lossen, kwam er extra spanning bij terwijl de

en Jos Plompen (koning 1960) verdedigde hij

premie alsmaar verhoogde. Twee uur en een

in 1963 op het keizerschap in Zandvliet de eer

half hing de gans daar te bengelen en dan plots

van de Oude Gans.

gebeurde het: Petrus Wils, de koning van 1962

Er was veel volk. Hoe kan het ook anders

en 1963 van de Oude Gans Berendrecht gaf

als er 13 fanfares op bezoek komen? Toch

een ferme sleur en pikte de ganzenkop mee tot

zorgde een ijzige noorderwind ervoor dat vele

grote vreugde van zijn supporters.

zondagstoeristen voor hun televisie bleven plakken. De mensen van de fanfares, alsook alle ganzenrijders die naar Zandvliet kwamen afgezakt, stonden te bibberen, terwijl de stoet gevormd werd. Velen gingen zich nog wat opwarmen in een café. Rond half drie kwam er beweging en vertrok de stoet met keizer 1962 Frans Heylaerts op kop.

Toenmalig voorzitter Fons Crynen speecht op de receptie ter ere van het 50 jarig bestaan.

“Leve de Keizer!, schreeuwden zijn vrienden. Ze vierden nog lang na tussen pot en pint.”

Dat in Zandvliet mensen waren die geen gelegenheid hadden om de stoet te zien, is haast

“Leve de Keizer!”, schreeuwden zijn vrienden.

onmogelijk. De ruiters en fanfares tsjokten het

Ze vierden nog lang na tussen pot en pint.

hele dorp door van west naar oost en van oost

Fanfares zwalpten tot het donker werd van

naar west, tot zelfs helemaal aan de Heide.

het ene lokaal naar het andere, om tenslotte

Vele toeschouwers bleven binnen en zagen

met loodzware benen huiswaarts te keren.

de stoet voorbij trekken van achter het raam, waar de stoof brandde en het warm was. De uitzonderlijk lange stoet bleek een vergissing van de optochtleider en een samenloop van omstandigheden, maar met enige vertraging

41

19 73

50 JAAR DE OUDE GANS In 1973 vierde de Oude Gans haar 50-jarig bestaan. Het 25-jarig bestaan in 1948 was vrij woelig geweest door de splitsing met de Nieuwe Gans.

In 1973 kende de Oude Gans na drie recente keizerskronen een zekere boost, onder leiding van de toen 24-jarige Fons Crynen die sinds 1971 als voorzitter aan het roer stond. Nadat de Oude Gans

42

drie opeenvolgende keizerskronen trok (1969, 1970, 1971), had Fons Crynen op 21-jarige leeftijd de voorzitterssjerp overgenomen van Willem Wils. Een bijzonder jong bestuur kwam aan het roer om de maatschappij door de jaren 1970 te loodsen.

Op Halfvastenzondag, 1 april 1973, werden de feestelijkheden voor het 50-jarig bestaan van de vereniging georganiseerd op de dag van het koningrijden. De weergoden werkten niet mee, de regen viel heel de dag met bakken uit de hemel. Om 12u30 werd bijeengekomen om in stoet naar het Jobe-lokaal (het vroegere stempellokaal in de Schouwvegerstraat) te trekken om daar koning 1972 Jef Hendrickx II, die woonachtig was aan het Hoogeind in Stabroek, uit te halen.

Toenmalig voorzitter Fons Crynen speecht op de receptie ter ere van het 50 jarig bestaan.

De koning van 1972 wordt nog steeds Jef Hendrickx II genoemd, omdat deze niet dezelfde Jef Hendrickx is als de koning en keizer van 1970.

Er trok een mooie stoet met 22 ruiters en praalwagens door de Berendrechtse straten. Naast de ruiters van de Oude Gans, was ook een afvaardiging te paard van een Nederlandse manege aanwezig, net als een gouden koets met daarin de inrichters, een ganzenwagen met levende gans op een toren, een dopingkar en een bezemwagen.

Ook de twee Berendrechtse fanfares “Willen is Kunnen” en “Kunst na Arbeid” sloten zich hierbij aan. Leuk weetje: “Willen is Kunnen”, opgericht in 1901, was kort voordien benoemd tot “koninklijke vereniging”. Fons Crynen zou na zijn periode als voorzitter van de Oude Gans gedurende vele jaren voorzitter zijn van de “Koninklijke Fanfare Willen is Kunnen”.

Om 13u30 werd koning Jef Hendrickx II een laatste keer gevierd in De Kroon, om vervolgens één huis op te schuiven naar het toenmalige gemeentehuis van Berendrecht, dat pal rechts naast De Kroon gelegen was.

Op het gemeentehuis werd de gouden maatschappij daarna ontvangen en gehuldigd. Voorzitter Fons Crynen sprak een welkomstwoord uit en dankte allen die deze viering hadden mogelijk gemaakt. Antwerps burgemeester Lode Craeybeckx stak de loftrompet over de folklore en het solidariteitsgevoel van De Polderbewoners. Verder had hij het nog over ons leefmilieu, de evolutie van de haven, luchtbezoedeling en andere lokale problemen.

Ook de folkloristische binding met Stabroek en Hoevenen raakte hij even aan. Graaf Daniel Le Grelle dankte de inrichters, sprak zijn bewondering uit over hun prestaties en wenste hen geluk.

De huldigingsreceptie werd ook bijgewoond door de schepen van cultuur, de raadsleden Verhulst en De Lie, door de gewestelijke voorzitter der ganzenrijders Julien Van Der Stee (voorzitter van de Polderbond) en afgevaardigden der diverse ganzenrijdersmaatschappijen.

43

NIEUW UNIFORM

Willy Van den Eynde, koning 1964, 1967 en 1973.

44

Burgemeester Craeybeckx en zijn gevolg stapten mee op in de stoet naar het strijdtoneel op de Solftplaats, waar de 20 ruiters (Jef en Toine Hendrickx waren er uiteindelijk niet bij om medische redenen) werden voorgesteld. Ter ere van het 50-jarig bestaan van de vereniging werden alle ruiters en leden in een nieuwe tenue gestoken die toendertijd omschreven werd als “spiksplinternieuw uniform dat bestaat uit koningsblauwe broek, wit hemd met blauwe boord, zak en manchetten en ook het insigne van de Oude Gans in blauw borduursel. Keurig, netjes, stijlvol ruiterpak met blauw-witte pet.” Lange tijd kocht de maatschappij zelf stof aan en liet het de uniformen maken bij een naaister in het dorp.

Sinds 2018 worden de uniformen gemaakt bij een gespecialiseerde firma. Tot op heden is dit nog steeds het gekende uniform van de vereniging.

En dan kon het trekken beginnen. De nieuwe speaker, Fonny Crynen, tevens koning van de maatschappij in 1965, deed het knap en de sneeuwbalpremie ging maar steeds crescendo.

Fonny zou tot 2005 speaker blijven van de maatschappij en zou ook op het 75-jarig bestaan en 100-jarig bestaan aanwezig zijn als speaker. Het werd op het Solft op die 1ste april 1973 een sportieve strijd die duurde tot haast zes uur s’avonds.

Toen de premie opgelopen was tot een toenmalig record van 26.788 frank, kwam Willy Van den Eynde met een langgerekte greep een einde aan het spektakel stellen door de ganzenkop van de nek te sleuren. Willy werd reeds koning in 1964 en 1967 en wist in het jubileumjaar dus zijn derde kop te bemachtigen.

“Willy werd reeds koning in 1964 en 1967 en wist in het jubileumjaar dus zijn derde kop te bemachtigen”

Oude vlag van de Oude Gans.

KOT MET 30 KIEKENS Elke

ganzenrijdersmaatschappij

heeft

een eigen clublied. Dat van de Oude Gans is “kot met 30 kiekens”. Ondanks intensief opzoekwerk hebben we niet kunnen achterhalen vanaf wanneer dit lied als clublied wordt bestempeld van de Oude Gans en wie het ooit heeft geschreven. Een weinig hoogstaande tekst, die vroeger eerder spottend zou

Ter gelegenheid van dit jubileum werden ook een feestlied op de wijze van “Hugge, Hugge, Hugge” en gouden vlaggetjes aan de man gebracht. Dit verhoogde het feestelijk cachet, hoewel de stoet niet volledig tot zijn recht kwam wegens het barslechte weer.

Maar de gouden viering was nog niet gedaan. ‘s Avonds werd de nieuwe koning uitgehaald in het Jobe-zaaltje om vandaar in stoet naar café “De Kroon” en “De Ster” te trekken. De beide fanfares konden hun dorst lessen op kosten van de jubilerende vereniging in de diverse Berendrechtse bierwinkels.

zijn geweest, maar nog steeds ludiek gezongen wordt. De tekst gaat als volgt: ‘k Heb een kot met 30 kiekens en daarbij maar enen haan diejen haan die moet maar ene keer piepen en alle kiekens blijven staan Springt em daar van d’één op d’ander ge moet em er ne gang zien gaan tokke tokke tok, heuj! tokke tokke tok, heuj! wasse kik maar diejen haan

45

Jef Verhulst, koning 1978 en 1983, op de schouders gedragen door Antoon Hendrickx die jarenlang snijmeester was.

Herman Verhulst, koning 1981, op het keizerschap in Berendrecht in 1981.

VOORZITTER JOS CRYNEN In 1979 nam Jos Crynen als voorzitter de fakkel over van zijn broer Fons na een meningsverschil over de keuze van het lokaal van de vereniging.

Fons en enkele bestuursleden wilden van lokaal veranderen en naar café het Snoekske op het Solft verhuizen. De meeste andere bestuursleden wilden in lokaal De Ster blijven.

Jos nam uiteindelijk het roer over en in 1980

19 79 48

volgde al meteen een keizerskroon voor het nieuwe bestuur. Die gaf de maatschappij opnieuw een boost. Vele nieuwe leden sloten zich aan en het aantal ruiters dat zou deelnemen aan het koningrijden ging de hoogte in. Begin jaren 1980 vertaalde dit zich eveneens in een versterking van het bestuur met enkele zeer geëngageerde mannen die doorheen de jaren hun stempel wisten te drukken op de maatschappij.

Het bestuur van een maatschappij kent uiteraard een zeker verloop, maar bepaalde namen in het bestuur van toen, komen nog steeds voor in het huidige bestuur. Het toont aan dat de ganzenrijdersmicrobe wel degelijk wordt doorgegeven.

Ere-voorzitter Jos Crynen, met zijn zoon en opvolger Frédéric.

André Aendekerk trok als nieuweling van de maatschappij in 1982 zijn eerste van zes koppen.

Hierdoor mocht hij als regerend koning mee aan de bestuurstafel zitten. Al snel werd duidelijk dat André meer in zijn mars had dan alleen een sterke rechterarm. Hij bleef 40 jaar actief in het bestuur van de Oude Gans. In mei 2022 werd hij duchtig gevierd toen hij stopte als bestuurslid.

Maar dat deed hij niet zonder voor een opvolger te zorgen. Zijn zoon Pieter, is tot op heden een steunpilaar van de maatschappij en ook ondervoorzitter, net als zijn vader dat vele jaren was.

Georges Poussiere, Jos voor de vrienden, werd door zijn buurman André ook besmet met de ganzenrijdersmicrobe. Hij trad toe tot het bestuur in datzelfde 1982. Het rijden hield Jos maar kort vol. Zijn sterkte lag langs de zijlijn van het gebeuren en al snel werd hij schatbewaarder van de Oude Gans. Goed 40 jaar later is Jos nog steeds bijzonder actief: niet alleen als schatbewaarder, maar ook als materiaalmeester en eindverantwoordelijke van vele activiteiten.

Patrick Boeykens trad midden jaren 1980 toe tot het bestuur. Hij was “hoofd van het feestbestuur” en de drijvende kracht achter nieuwe initiatieven zoals onder andere het kinderganzenrijden. Kwestie van de allerkleinsten ook warm te maken en hen het ganzenrijdersplezier mee te geven. Hij was gedurende vele jaren ook een trouwe luitenant en vertegenwoordiger van de Oude Gans in de Polderbond. Na het plotse overlijden van Patrick kwam zijn zoon Yannick bij het bestuur. Yannick is nog steeds bijzonder actief. Hij is een sterke kracht en net als zijn vader vertegenwoordigt hij de Oude Gans in de Polderbond.

Op het huwelijksfeest van Patrick in 1987 in feestzaal De Koerel was ook Ronny Lamot aanwezig. Daar werd Ronny aan de toog warm gemaakt voor het bestuur van de ganzenrijders.

Ronny was niet echt bekend met het ganzenrijden, maar werkte samen met Jos Poussière. Die

introduceerde Ronny al in de maatschappij tijdens een koningrijden. Vele jaren later is Ronny nog steeds lid van het bestuur en afgevaardigde van de vereniging in de Polderbond. In 2017 slaagde Ronny er na vele jaren in om de Oude Gans haar welverdiende vierde paard en deelnemer te verkrijgen op het jaarlijkse keizerschap.

Bovenstaande namen zijn slechts enkelen van de vele bestuursleden die de Oude Gans kende sinds het aantreden van Jos Crynen in 1979. Velen die vandaag nog steeds lid zijn, maakten ooit deel uit van het bestuur. Het valt op dat velen van hen die ooit toetraden tot het bestuur, ook één of meerdere koningstitels behaalden. Tony Wouters, Jef Verhulst, Roland Geuens, Hugo Van Meir, Louis Cloots, Joris Aendekerk, David Cleynhens,... zijn voorbeelden van oud-koningen die ooit in het bestuur zetelden. Maar alleen goede wil volstaat niet in het bestuur. Het vergt een bepaald engagement en vooral ook tijd om een bestuursfunctie terdege uit te voeren. Vele leden zijn wel nog steeds bijzonder geëngageerd binnen de maatschappij, zonder daarbij een bestuursfunctie op te nemen. Een mooi voorbeeld van engagement is Ludo De Cort die in diezelfde jaren 1980 enkele jaren secretaris was in het

Midden jaren 1980 werd het soms iets te gezellig tijdens bestuursvergaderingen met de nodige drank. Dat leidde soms tot verhitte discussies waardoor er beslist werd om geen alcohol meer te schenken tijdens vergaderingen. Tot op heden geldt deze regel nog steeds. Een kwestie van op een beschaafde manier en vooral efficiënt te vergaderen. Na de vergadering drinken de bestuursleden meestal wel samen nog een borrel.

49

bestuur tot hij deze functie doorgaf aan Ronny Lamot. Het bestuur liet Ludo achter zich, maar vele jaren bleef hij actief en vooral bekend als Sinterklaas van de maatschappij. Het aantal kinderen dat hij verblijdde met mooie cadeautjes is niet te tellen. In 2019 werd Ludo daarom benoemd tot erelid van de Oude Gans.

In 2017 besloot Jos Crynen om na bijna 40 jaar te stoppen als voorzitter. Hij gaf de fakkel door aan zijn zoon Frédéric. Die trad in december 1999 als 18-jarige knaap toe tot het bestuur en werd in 2017 unaniem verkozen om zijn vader op te volgen als voorzitter van de Oude Gans.

Deze overdracht werd uitvoerig gevierd met een geweldig feest in november 2017. Tot op heden omringt een bijzonder sterk en trouw bestuur de voorzitter nog steeds. Vier van de negen huidige bestuursleden behaalden ooit één of meerdere koningstitels. Nog een weetje: bij de Oude Gans werd in de eerste 100 jaar een dienstdoend voorzitter nooit tot koning gekroond.

50

Vlnr Ronny Lamot, Georges Poussiere, André Aendekerk, Jos Crynen op het afscheidsfeest van André

VOORZITTERS VAN DE OUDE GANS 1923 - 1935

Jan Baptist Geerts

1935 - 1937

Felix Weemaes

1937 - 1957

Petrus Reynaerts

1957 - 1971

Willem Wils

1971 - 1979

Fons Crynen

1979 - 2017

Jos Crynen

2017 - heden

Frédéric Crynen

Ere-voorzitter Jos Crynen in het midden met beeldje, omringd door alle andere bestuursleden op de viering van november 2017.

Inhuldiging van de nieuwe vlag door voorzitter Frédéric Crynen met zijn vader Jos.

51

19 80

LAATSTE KEIZER Tot op heden is Alex Cleiren de laatste keizer die de Oude Gans in haar rangen had. Alex wist op zondag 23 maart 1980 in Hoevenen de keizerskroon te bemachtigen.

54

Het keizerschap in 1980 was de 33ste editie, maar de eerste keer in Hoevenen nadat Frans Cerstiaens zich in 1979 tot keizer wist te kronen in Berendrecht. Dat was toen een keizerrijden ingericht door de Oude Gans na de kroning van Dirk Kerschot als keizer van 1978.

De Oude Gans vaardigde toen volgende ruiters af: Jef Verhulst (koning 1978), Alex Cleiren (koning 1979) en de koning van 1980 Jef Hendrickx II, die eerder al koning werd in 1972.

Na “de mooiste stoet in jaren”, zoals het Polderke toen omschreef, konden 22 koningen van de verschillende ganzenrijdersmaatschappijen met een half uurtje vertraging de strijd aangaan. Na een fel en hard, maar zeker sportief duel van twee uur beklom snijmeester Maurice Rul zijn ladder.

Hij sneed de laatste mazen van het net weg.

Een lang uitgerokken ganzennek zou dadelijk een blote nek moeten worden. Het leek erop dat de strijd snel beslist zou zijn. Niets was minder waar… Er werden nog menige ronden onder de blote nek gereden voor de honderden supporters de nieuwe keizer kenden. Om precies 18u10 was het de beurt aan Alex Cleiren. Hij onthoofdde onder oorverdovend applaus het taaie dier. Hierna volgde een klassiek interview op het podium door de kersverse keizer.

Hij verklaarde aan de speaker dat hij lang van mening was dat de inrichtende maatschappij een elastiek in de gans had gestoken. Alex eindigde zijn interview met de woorden “wat was me dat een oude lor”.

De Oude Gans Berendrecht vierde na 33 edities hun tiende keizer. Die werd uiteraard stevig gevierd. Tot 20u werd de keizerskroon gevierd in Hoevenen. Nadien zakte iedereen af naar het eigen reigersdorp. Ook vandaag vieren ze de nieuwe keizer nog minstens één uur in het dorp dat het keizerschap inricht, waarna ze hem naar zijn eigen dorp brengen om daar uitbundig verder te vieren. Er werd een bezoek gebracht in café ‘t Snoekske op het Solft, toen uitgebaat door drievoudig keizer van de Oude Gans, Petrus Wils. In lokaal ‘De Ster’ kregen de leden nadien allemaal iets te eten en daarna ging de viering verder. Ook andere ganzenrijdersmaatschappijen kwamen hun felicitaties overbrengen aan kersvers keizer Alex Cleiren.

UITHALEN VAN DE NIEUWE KEIZER Later dat jaar werd nieuwbakken keizer Alex Cleiren uitgehaald en gevierd door heel de polder. Heden ten dage organiseert de maatschappij die de keizer in haar rangen heeft nog steeds het keizeruithalen. Lange tijd vond dit plaats op zondag met Sinksen, maar de laatste

jaren valt dit steeds op de laatste zaterdag van september. Het keizeruithalen start meestal met een korte stoet richting feestlocatie. Daar zijn alle leden van de ganzenrijdersmaatschappijen uitgenodigd voor een receptie met hapjes en vooral veel drank. Na een officieel gedeelte, met de nodige speeches en bedankingen, gaat de receptie door tot ongeveer 21u30. Daarna opent een DJ het aansluitende bal.

Het uithalen van keizer Alex in 1981 begon omstreeks 13u. Aan lokaal ‘De Ster’, aan de kerk in Berendrecht verzamelden ganzenrijders van alle kleur en fanfares. Van hieruit vertrok de stoet richting de reusachtige feesttent die de Oude Gans bouwde op het erf van de vroegere hoeve Adriaenssens. Zoals het vroeger ging en nog steeds gaat, liep de keizer op kop van de stoet.

Aangekomen in de tent verzamelde zich al snel een grote massa ganzenrijders. Bij aankomst aan de feestlocatie wacht de keizer met een delegatie alle ganzenrijders op ter verwelkoming.

Na felicitaties van toenmalig Polderbondvoorzitter Fons Gabriëls aan de keizer en de Oude Gans, kreeg keizer Alex geschenken en bloemen. Hierna speelde de fanfare uitbundig en werd de keizer verschillende malen omhoog gestoken. De avond werd verder gezet met goede muziek en het nodige bier. Het feest duurde nog tot in de late uurtjes.

MOEIZAME ORGANISATIE VAN HET KEIZERSCHAP IN 1981 Nadat de Oude Gans een feestjaar kende met hun nieuwe keizer moesten ze weer volop aan de bak om het keizerschap van 1981 te organiseren. Dit liep niet van een leien dakje.

Het organiseren is ieder jaar een hele klus.

Gelukkig had ons toenmalig bestuur hier al wat ervaring in door de viering van de in 1979 uittredende keizer Dirk Kerschot.

55

Het keizerschap stond gepland op 5 april 1981. Om dit te verwezenlijken werd er altijd een oproep gedaan naar het stadsbestuur voor een financiële en materiële tegemoetkoming.

Ze stelden ook de vraag om in het toenmalige gemeentehuis van Berendrecht een receptie te voorzien. Nog steeds vindt tijdens de stoet met het keizerrijden, een receptie plaats vanaf ongeveer 14u. Niet alleen ganzenrijdersmaatschappijen zijn hierop aanwezig. Uiteraard ook de uittredende keizer, maar vaak ook politiekers van de omliggende dorpen en de stad Antwerpen. Als de stoet omstreeks 15u langskomt, staan alle genodigden met de keizer buiten de stoet te aanschouwen.

Anno 2023 verlopen aanvragen bij de stad Antwerpen en het district digitaal. Er zijn heel wat feestmaterialen voorhanden die verenigingen mogen ontlenen voor activiteiten. Maar begin jaren 1980 gebeurde dit per brief. Vele briefwisselingen tussen het bestuur van de Oude Gans, de Polderbond en het stadsbestuur gingen vooraf aan het keizerschap van 1981.

Al snel bleek dat het stadsbestuur niet kon instaan voor ontvangsten en recepties. Door besparingen dat jaar werden er geen recepties georganiseerd op een zon- of feestdag wegens te hoge kosten voor personeel en locatie.

Hierdoor wilde het stadsbestuur het keizerrijden verplaatsen naar 4 april 1981. Uiteraard konden de Polderbond en de inrichtende maatschappij deze datum niet wijzigen. Er waren al te veel zaken geregeld en mensen uitgenodigd.

Alles een dag verplaatsen, was van het goede te veel. Er werd een alternatief voorgesteld waarbij de Oude Gans de receptie zelf zou organiseren in hun lokaal De Ster, weliswaar met hulp en materiaal van de Stad Antwerpen. Hier wilde het stadsbestuur eerst niet in meegaan. Zij wilde de receptie verplaatsen naar het ontspanningslokaal voor bejaarden op de Solftplaats, toen vooral bekend als het kaartkot.

56

Deze locatie werd al snel afgeketst door het bestuur. Naar aanleiding hiervan stuurde toenmalig voorzitter Jos Crynen een brief naar het stadsbestuur. Hierin vermeldt Jos dat de uitnodigingen al verstuurd zijn met de locatie en dit dus te laat is om nog te wijzigen. “Alsook is het aanschouwen van de keizersstoet aan het ontspanningslokaal onmogelijk. De grote praalwagens in de stoet kunnen daar onmogelijk passeren”, volgens de voorzitter.

Uiteindelijk kon alles doorgaan zoals de vereniging het plande, met een receptie in lokaal de Ster. Corry Van Den Bussche van de Veteranen Zandvliet kroonde zich tot keizer van 1981.

Patrick Boeykens, koning 1990.

Beste lezers, Het is mij een waar genoegen om een kort woordje te mogen schrijven in het boek over 100 jaar de Oude Gans Berendrecht.

Als oudste nog actieve ganzenrijdersvereniging van de polder vierden jullie als eerste het eeuwfeest.

Dat wil zeggen dat deze mooie folklore de tand des tijds goed heeft doorstaan en dat nieuwe generaties ganzenrijders deze traditie succesvol verderzetten.

Jullie zijn herkenbaar in jullie wit/blauwe kleuren en klederdracht. En jullie verenigingslied “een kot met 30 kiekens” is zeer gekend. Op de Solftplaats is het steeds een zeer aangename en gemoedelijke sfeer als jullie het koningrijden inrichten. Ondanks het uitblijven van een keizerstitel is de Oude Gans op activiteiten van de Polderbond steeds talrijk vertegenwoordigd met een enthousiaste bende.

Ik wens de Oude Gans Berendrecht nog veel mooie jaren toe en hopelijk ook een keer een keizer.

Alfons Stuyts Voorzitter “ Verenigde Gansrijders Antwerpse Polder”

Alfons (Fons) Stuyts is sinds 2021 voorzitter

iedereen van de acht verenigingen twee

van de Verenigde Gansrijders Antwerpse

stemmen kon geven, kwam het bestuur van

Polder, ook wel de Polderbond genoemd. Hij

de Polderbond niet tot een uitkomst. Een

was reeds jarenlang actief in de Polderbond

lottrekking uit een hoge hoed bepaalde de

als afgevaardigde voor de Nieuwe Gans

keuze voor een nieuwe voorzitter. Het was

toen hij zich kandidaat stelde als voorzitter.

toenmalig keizer Maarten Gabriëls die de

Na een ongemeen spannende stemming

naam van Fons uit de hoed toverde.

over de resterende twee kandidaten, waarbij

57

ONZE LOKALEN De Oude Gans werd in november 1922 opgericht in het café van Jaak Plompen. Dat stond toen op het Solft, rechts naast waar nu De Koerel is.

Jaak Plompen was één van de oprichters van de maatschappij. Zelf werd Jaak nooit koning, maar zijn zoon Jef wel driemaal in 1928, 1930 en 1939. Hij was de laatst gekroonde koning van de maatschappij toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. De zoon van Jef Plompen, bijgenaamd Jos van Jef van Juinen, werd in 1959 en 1960 koning van de Oude Gans en was jarenlang schatbewaarder.

CAFÉ DE KROON Tot 1958 bleef het café van Jaak Plompen het lokaal van de Oude Gans. Toen ze moesten verhuizen, kozen ze voor café De Kroon aan de kerk in Berendrecht. De reden van de verhuis is moeilijk te achterhalen, maar vroeger waren er in Berendrecht, net als in vele Vlaamse dorpen, tientallen cafés.

Heden ten dage zijn de cafés in Berendrecht op één hand te tellen. Café De Kroon werd op dat moment uitgebaat door Stan Hendrickx, ook “de Pruis” genaamd, en later overgenomen door Dré Mertens. Die had een

58

sterke band met de vereniging en ook vele jaren later is de familie van Dré nog steeds nauw verbonden met de Oude Gans. Achterkleinzoon Tom Brands kroonde zich in 2005 tot koning en is samen met zijn neef Quinten Lamot, zoon van bestuurslid Ronny, nog steeds actief als ruiter.

Petrus Reynaerts was in 1958 de eerste koning die in De Kroon werd gevierd.

DE STER BIJ TILLEKE In 1973 verhuisde de maatschappij haar lokaal van de ene kant van de straat naar de andere... Dré Mertens kwam vroegtijdig te overlijden en café De Kroon sloot tijdelijk de deuren om te rouwen en een groot verlies te verwerken. De Ster, bij Tilleke, op dat moment een zeer druk bezocht café, werd omgedoopt tot nieuw lokaal. De Ster was een goede uitvalsbasis. Er was ook een zaaltje waar de vereniging teerfeesten kon houden.

DE KOEREL Eind 1985 verhuisde de Oude Gans naar lokaal De Koerel. De Ster was tanende na gouden jaren en uitbaters Ben en Erna vernieuwden recent De Koerel. Na hun huwelijk in 1967, namen Ben Huegens en Erna Daelemans in 1968 De Koerel over. Dat was toen een cinema met ongeveer 145 plaatsen op de bovenverdieping en 220 zitjes beneden. Erna verkocht de tickets aan de deur, terwijl Ben voor de film en de nodige drank en snacks zorgde. Eind jaren 1970 werd de cinema omgebouwd tot feestzaal. De cinema was erg geliefd bij de inwoners van de polderdorpen en men spreekt er tot op vandaag nog steeds over. De eerste activiteit die de Oude Gans er vierde, was het uithalen van koning Marcel Willemen eind 1985.

Pas in het voorjaar van 1986 werd Marc Van Gool als eerste koning gevierd in het nieuwe lokaal. Het was een bijzonder jaar omdat Marc

Van Gool niet gekroond werd op het Solft in Berendrecht, maar wel aan de Ruytermansweg op de terreinen van ruitervereniging St.-Jan. Een week eerder werd op het Solft het eigenlijke koningrijden gehouden. Bij het trekken van de kop werden onregelmatigheden opgemerkt, doch door de jury niet als zware fout bestempeld. Peter Paardekam werd tot koning gekroond en gevierd. Enkele dagen later kwamen echter videobeelden van het gebeuren tevoorschijn. Deze toonden aan dat in de euforie van de beslissende fase toch een zware en onaanvaardbare fout werd gemaakt. Peter trad onmiddellijk en vrijwillig af en zei er vele jaren later het volgende over: “In 1986 trok ik dan de kop, maar ik leverde kroon en mantel in omdat er discussie was ontstaan of ik de kop wel rechtmatig had getrokken.

In alle eerlijkheid, ik kan mij ni herinneren dat ik met 2 handen trok, al leek het er misschien wel op.

59

60

Ge weet, onder nen blote nek, da gaat in een fractie van een seconde. Ook beelden brachten geen duidelijkheid, maar in die jaren waren dat onduidelijke zwart-wit beelden hé. In ieder geval, met zoveel discussie hoefde het voor mij niet meer. In zekere zin ging ook de jury daar niet vrijuit mijn gedacht, want als de koning wordt gekroond, is er in mijn ogen eigenlijk geen weg terug... Dat jaar heb ik uiteraard niet meer meegedaan toen aan de Ruytermansweg de Marc Van Gool koning werd. Maar in 1987 was ik terug van de partij.”

Tot op heden is Peter nog steeds een actief lid van de Oude Gans, en sinds 2005 speaker van dienst tijdens het koningrijden.

Een week na deze gebeurtenis, moest dus nog een koning worden gekroond voor dat jaar en er werd een nieuw rijden ingericht aan de Ruytermansweg. Het was namelijk te kort dag om dit met de nodige goedkeuringen opnieuw op het Solft te doen. Deze oplossing kwam er alleen door de sportiviteit, eerlijkheid en eendracht onder de ruiters. Er werd besloten de strijd niet te lang te laten duren, omdat het grote

teerfeest diezelfde avond plaatsvond in nieuw lokaal De Koerel bij Ben en Erna. Na anderhalf uur was het voor iedereen een verrassing dat Marc van Gool de ganzenkop met zeven mazen ineens afrukte. Stil gebeurde de kroning, om dan ‘s avonds luid de koning te vieren.

Ieder jaar vinden in De Koerel verschillende activiteiten van de Oude Gans plaats. Zoals ook het welbekende teerfeest waar de leden onze nieuwe koning vieren. Bij een teerfeest drinken we de aperitief meestal in een ander café op het

“Na anderhalf uur was het voor iedereen een verrassing dat Marc van Gool de ganzenkop met zeven mazen ineens afrukte”

TEERFEEST Het teerfeest van de Oude Gans vindt traditioneel plaats op de eerstvolgende zaterdag na het keizerschap. Dit feest vindt plaats in het lokaal van de vereniging, waarbij een warm en koud buffet wordt aangeboden en waarbij we de kersverse koning en eventueel keizer, vieren. In zekere zin wordt een druk ganzenrijdersseizoen hierbij afgesloten.

Marc Van Gool, koning 1986 en 1989.

61

Solft, om vervolgens in stoet richting De Koerel te gaan. Daar staat dan een lekker maal klaar dat vroeger een vast menu was: varkensgebraad met rosbief, erwtjes en worteltjes en kroketten. Later kon de menu wel eens veranderen, soms met de hulp van een traiteur.

STAARTJESGANS Er werd ook een nieuwe activiteit in het leven geroepen die groter en groter werd met de jaren: staartjesgans. Dat vindt steeds plaats op de maandag na het koningrijden. Iedereen die hier kwam helpen, was bezig door weer en wind. En dit na al een zware dag ervoor. Op een gegeven moment werd er gevraagd aan Ben en Erna om iets van eten te voorzien voor de mensen die het Solft opruimden. Een simpel gerechtje, meer moest dat niet zijn. Al snel groeide staartjesgans verder uit naar een hele activiteit waar ook leden naar toe kwamen die niet hielpen bij het opruimen van het Solft. De laatste jaren steken

POLDERTEREN Het organiseren van het polderteren eind november is in handen van de vereniging die de keizer in haar rangen heeft. Alle ganzenrijdersmaatschappijen zijn hierop uitgenodigd, maar de praktijk leert dat het merendeel van de deelnemers lid is van de inrichtende maatschappij. Al is er van iedere maatschappij steeds een afvaardiging die deelneemt en de keizer viert. Eerst samen lekker eten en nadien verbroederen aan de toog bij de nodige pinten.

62

Ben en Erna, uitbaters van De Koerel

ze zelfs een film in elkaar van het koningrijden die iedereen na het eten kan bekijken.. Zo kan iedereen een zwaar, maar leuk weekend van het koningrijden herbeleven en afsluiten in De Koerel.

De algemene ledenvergaderingen en de ruitervergaderingen vinden plaats in het lokaal.

De algemene vergaderingen durven al eens uit te lopen met het nakaarten met de nodige pintjes getapt door Erna en haar familie.

Aan de toog van De Koerel worden veel leuke, grappige en sappige verhalen beleefd en verteld. Vaak is het “vechten” om er ene te geven. Terwijl de garçon verse pinten klaarzet, gaan ze al rond voor de volgende ronde...

Jammer genoeg hebben Ben en Erna nog nooit een keizeruithalen of polderteren mogen organiseren. Dit geluk hebben zij en de Oude Gans tot op heden niet meer gekend, daar de laatste keizer van de Oude Gans al van 1980 dateert. Erna en haar familie, die na het overlijden van Ben begin 2023 De Koerel dapper en succesvol verder openhouden, hopen om ooit toch een keizer van de Oude Gans te mogen vieren in De Koerel.

TOOGKLAP Het was een zwoele zaterdagavond in Berendrecht. Het Solft lag nog na te hijgen van een uiterst warme en vroege zomerdag in juni. Toch heerste in de Koerel op de hoek bedrijvigheid. De leden van de Oude Gans kwamen in hun stamlokaal samen om de film te bekijken van een weekend in maart. Toen vierde de oudste nog actieve ganzenrijdersmaatschappij van de polder haar honderdste verjaardag. Voor één keer werd de grote zaal van de lokale herberg nog eens een cinema, een traditie die bijna vijftig jaar geleden eindigde. Ik was echter uitgenodigd om een uur eerder in het kleine café, pal naast de grote zaal, notitie te nemen van wat een dertiental ganzenrijders te vertellen hadden over een aantal heikele punten over hun favoriete tijdverdrijf. Met alleen mannen aan de toog en een fris pintje in de hand zouden de tongen snel los komen en daar bleek later niets van overdreven. Toch, toen ik mijn fiets tegen de gevel stalde, waren in het café alleen de broers Boeykens in een gemoedelijk gesprek verwikkeld.

Het bleef een tijd rustig aan de toog. Pieter Aendekerk, juist aangekomen en initiatiefnemer van deze ‘Toogklap’, ijsbeerde onrustig rond en vreesde met de heersende warmte en de finale van de Champions League op televisie, niet veel volk te zien. Ook ik had al enkele pintjes achter de kiezen en verwachtte van een kale reis thuis te komen, toen plots de deur open zwaaide. Omroeper Peter Paardekam en zoon Rico maakten hun opwachting en vervoegden de broers Glenn en Yannick Boeykens. Ook vader en zoon Fissers, Dave en Kenley, kwamen mee aan de toog staan, waarop ook anderen de weg naar de Koerel vonden. Joris Aendekerk, Toon Hendrickx, voorzitter Fré Crynen en Theo Reynaerts werden op hun beurt door de aanwezigen hartelijk begroet. Toen ook

de koning van 2023, Filip Van Gestel, mee aanschoof, was dat voor Pieter het teken om van start te gaan. De afspraak om alleen met mannen aan de toog te staan, zette hij kracht bij door zijn eigen moeder, Mariëtte, die in het kielzog van haar man André, de Koerel was binnengekomen, vriendelijk doch kordaat de deur te wijzen. ‘Enkel mannen, vanavond, ma!

Wacht maar op het terras.’

De hoofdrolspelers waren bekend, de debatten konden beginnen. Wie wat zei in het afgemeten uur kon ik uit het tumult niet altijd opmaken maar dat had weinig belang.

De stemmen klonken verrassend unaniem, elke uitspraak van de ene werd door de anderen luid toegejuicht en overdonderend bevestigd. De hardste roepers kwamen zoals dat vaak gaat in een groep, het meest aan het woord. Gespreksonderwerpen die mij door Pieter waren ingefluisterd dropte ik zonder veel nadenken in de groep waarop steevast een spontaan antwoord kwam. Zo kaartte ik de rijrichting tijdens het koningrijden op het Solft aan. In de loop van het jaar was daarop wat kritiek gekomen en het leek opportuun hiermee te openen. Hoewel de eerste reactie was ‘Niks on veraandere!’ kwamen toch al snel wat tegenargumenten. ‘Zoals de rijrichting nu is, rijden we in de winter toch vaak een trekgat in’. Anderen moesten toegeven dat de zon soms hinderlijk in de ogen kon schijnen, wanneer die in de winter na vijf uur wegzakte.

‘Als een laagstaande zon een argument is, kunnen we net zo goed in de zomer rijden,’ riep er één. ‘De rijrichting speelt geen rol, zolang we maar blijven ronddraaien,’ merkte een ander op. Voordat het Solft werd gemoderniseerd boden de oude, hoge bomen een betere bescherming tegen de ondergaande zon. Binnen enkele jaren, wanneer de bomen genoeg gegroeid zijn, lost dat probleem zichzelf op.

63

Wel of niet een handschoen dragen? Nog zo ’n puntje waar niet iedereen het over eens was. ‘Da ’s voor janetten,’ klonk het krachtig van aan de toog, hoewel niet iedereen die mening deelde. ‘De grootste ‘beiren’ van de polder rijden met een handschoen en hebben daarmee resultaat geboekt. Het geeft meer grip en maakt dat het net minder in je hand snijdt. Vooral bij koud weer kan zo ’n net gemeen in je hand snijden.’ Meteen kwam de kwaliteit van het net ter sprake. De ‘nettenbraaier’ was trouwens aanwezig.

Peter Paardekam moest bekennen dat de kwaliteit van het net de laatste jaren ingrijpend veranderde. De synthetische materialen van nu zijn sterker, scherper en moeilijker over te trekken dan de natuurlijke vezels van vroeger. ‘Er is 38 kg nodig om één maas kapot te trekken,‘ wist de specialist. ‘Waaj staken oons net vruuger nen nacht in nen jemmer water,’ opperde den Dré. Het maakte de zachte netten van vroeger net iets steviger. Den Dré voegde daaraan toe dat dokwerkers in die tijd beweerden dat een intact net een last van 40 ton kon torsen.

‘Allaj, Dré, hoe kan da na? Verontwaardiging alom, maar handschoenen dragen werd toch op nog meer hoongelach onthaald. ‘As ge oew pollekes ni wilt zjer doen, moette mor gon pingponge!’ en ‘Afschaffe die dinge!!’ waren de toon van het commentaar.

Met alleen mannen aan de toog keerde het gesprek al snel richting vrouwen. Of het raadzaam was vrouwen in het bestuur op te nemen, wou ik weten. ‘Dan stop ik direct met de gaans,’ riep er één. ‘Vrouwen zijn welkom, noodzakelijk zelfs, maar niet in het bestuur.

Dat moet een mannenzaak blijven,’ was een ander argument. ‘Met vrouwen erbij wordt er anders beslist, emotioneler, en dat kunnen we bij de gans missen.’ ‘Mijn vrouw beslist al mee,’ repliceerde Pieter. ‘Na elke vergadering vraag ik haar bij thuiskomst naar haar mening en ik houd daar naderhand terdege rekening mee.’ ‘Mannen onder elkaar die daarbovenop nog eens goede vrienden zijn, durven gemakkelijker hun ongezouten mening geven,’ was

64

te horen. ‘Die mening zou, als er vrouwen bij zijn, misschien onuitgesproken blijven.

Mannen maken ook ruzie, vaak zelfs en dan klettert het langs alle kanten, maar ze komen er naderhand altijd uit. Ze vegen al sneller de spons over meningsverschillen.’ ‘Je moet ook weten waar het ganzenrijden vandaan komt,’ filosofeerde Peter. ‘Het was vroeger iets van boeren en knechten, mannen onder elkaar die een reden zochten om op café te gaan.

De vrouwen waren daarbij niet betrokken, die bleven thuis bij de kinderen. Bij de Oude Gans zijn ze maar beginnen meegaan toen de nieuwe uniformen er zijn gekomen. Dat was in 1973.’ ‘We kunnen het misschien eens proberen, voor één keer,’ riep een vooruitstrevende stem.

‘Misschien valt het wel mee.’ Maar dat argument werd weggelachen.

Wanneer het gesprek vervolgens de kant opging van vrouwen die man willen worden en wat daarmee dan moest gebeuren, was de hilariteit compleet. De meesten hielden het er bij dat het op den duur niet langer houdbaar zou blijven om vrouwen uit het bestuur te weren. De reglementen vragen op tijd om een aanpassing als het ganzenrijden een louter mannenzaak wilt blijven.

De sfeer zat er goed in en ik durfde nu een moeilijker onderwerp aankaarten.

Ik schoof mijn stoel wat achteruit omdat ik mij verwachtte aan een stortvloed van verwijten en vroeg dan heel voorzichtig naar de relatie met de Nieuwe Gans. ‘Da zen oons vriende,’ klonk het onverwacht diplomatisch. De tijd van de grote vetes bleek achter de rug. De huidige generatie was daarvan minder op de hoogte, al blijft er bij een select groepje, zeg maar een harde kern, nog wel iets hangen. ‘Je moet je vooral goed voelen in een vereniging,’ orakelde Peter. ‘De tijd dat je bij je geboorte al wist tot welke ganzenrijdersmaatschappij je voor de rest van je leven ging behoren, is lang voorbij. De verenigingen lopen door elkaar, iets wat vroeger onmogelijk was.’ De mannen discussieerden verder over wie allemaal een kiel mocht dragen? Of het lief van iemand van

de Oude Gans zomaar het wit-blauwe uniform mag aantrekken in een stoet, ook al is die geen lid? ‘Daar hadden we vroeger Cor Balemans voor, die wist van iedereen of er lidgeld was betaald. Was dat niet het geval, moest de kiel onherroepelijk uit. Bij ons is het niet zo dat wanneer de vader lidgeld betaalt, het hele gezin automatisch lid is. Bij ons betaalt iedereen volwaardig lidgeld.’

In het gezelschap ganzenrijders van de Oude Gans dat zich rond mij verzameld had, zaten verschillende koningen. Vader Dré Aendekerk had zelfs al zes kroontjes op de mouw van zijn kiel staan. Anderen droomden nog van een titel. Ik wou weten hoe het gesteld was met de sponsoring uit de kas om een koningsfeest te organiseren? Kom je met andere woorden als koning toe met wat de kas je toeschuift om je vrienden te trakteren? ‘’t Is altaj te weinig,’ riep de ene en ‘Ge moet altaj opleggen,’ antwoordde de ander. ‘In principe zijn wat sigaren en een fles jenever genoeg. Niemand verplicht je om er een groot feest van te maken met barbecue, broodjes en bakken bier.’ Toch probeert elke koning in de korte tijd die hem is gegund rond de middag voor de nieuwe koningsstrijd zijn vrienden met overdaad te ontvangen. En dan kom je met wat je van de kas krijgt niet toe.

Er werden bedragen geschreeuwd van hoeveel sommigen hadden betaald bovenop hun deel van de premie. ‘Ik werd koning voor de eer en dat mocht iets kosten. Je steekt er zoveel geld in als je zelf wilt. Als je niets wil betalen, moet je geen koning willen worden, dan moet je afstappen! Ik zou de kop er in ieder geval nooit voor laten hangen.’

vrouwvriendelijk, maar ongelooflijk eensgezind. Hoewel de mannen elkaar bij andere gelegenheden in Berendrecht vaak troffen, bleek het ganzenrijden toch het cement dat deze groep aan elkaar lijmde. ‘Waaj zen altaj leste man! Zelfs in andere dorpen zal de delegatie van de Oude Gans als laatste de deur achter zich dichttrekken.’ Toen ik ze tenslotte nog vroeg hoe ze zichzelf zouden omschrijven klonk het al snel: ‘Als een toffe bende, een vriendengroep waarin zo niet alles, dan toch veel kan en die kost wat kost hun traditie wil behouden. Een groep die het ganzenrijden in hun kleine gemeenschap hoog in het vaandel draagt en na meer dan veertig jaar nog steeds hoopvol uitkijkt naar een nieuwe keizer bij de Oude Gans. Het ontlokte bij Yannick Boeykens misschien wel de strafste uitspraak van de avond. ‘Zonder ganzenrijden in Berendrecht zou ik hier niet meer wonen. Dan was ik al lang geëmigreerd.’ Opnieuw klonk het instemmend gegrom en als één grote familie zochten de mannen een plaatsje in de grote zaal.

Peter Hendrickx

Ik had genoeg gehoord. Ik dronk mijn laatste pintje leeg en borg mijn notitieboekje op. De film in de grote zaal stond intussen al warm te lopen. Ik had met de mannen van de Oude Gans een vriendengroep ontmoet die voor elkaar door het vuur ging, die meestal aan hetzelfde zeel trok en elkaar door dik en dun steunde. De stem die uit hun kelen klonk was luid, oerconservatief, niet altijd even

65

KINDER GANSRIJDEN Op de bestuursvergadering van juni 1987, werd voor het eerst kinderganzenrijden met een echte kip of eend besproken.

Tot dan toe, en nog steeds, bootsen vele kindjes het ganzenrijden na met een sok waarin een tennisbal werd gestoken en enkele doeken.

In 1987 werd gekeken of het voor de kindjes iets ludieker kon met een echte kip of eend en een fiets in plaats van een paard. De toen

aanwezige bestuursleden waren voorzitter Jos Crynen, schatbewaarder Jos Poussiere, André Aendekerk, Patrick Boeykens, Tony Wouters, Laurent Geuens, Marcel Willemen en Silvere Willemen. Er werd besloten om na te gaan of er voldoende interesse was bij de kinderen tussen 7 en 12 jaar. Het was Patrick Boeykens die zijn schouders eronder zette.

Uiteindelijk werd eind augustus 1987 een allereerste kinderganzenrijden georganiseerd in de Dorpstraat op een stuk braakliggend terrein tegenover lokaal De Koerel. Op datzelfde stuk grond en in de aanpalende, oude schuur organiseerde Fanfare Willen is Kunnen vele jaren haar jaarlijkse rommelmarkt en muziekfeest. Tijdens de kindergans werd een klein tentje gezet waar je iets kon drinken.

19 87

66

‘s Nachts bewaakten Patrick en Roland van het bestuur de tent. Iets wat zijn zoon Yannick Boeykens 35 jaar later nog steeds doet.

In de beginjaren werd nog in één groep gereden. Na verloop van tijd werd uitgebreid naar twee groepen zodat kinderen van alle leeftijden tot 16 jaar mochten deelnemen. Toen midden jaren 1990 tegenover De Koerel de oude schuur werd afgebroken, zochten ze een andere locatie voor het kinderganzenrijden. Er werd gekozen om dit op het erf van Maurice Crynen te doen aan de Sint-Jan Baptiststraat 6 in Berendrecht, waar toen nog tennisclub TC Raffic was. In 2008 overleed Maurice Crynen, enkele dagen nadat kleinzoon Vincent zich tot koning van de Oude Gans kroonde. Enkele jaren later overleed de weduwe van Maurice, Julia Adriaenssens, waarna het erf met bijhorende tennisterreinen werd verkocht. Heden ten dage staan er appartementen en enkele woningen.

Na het kinderganzenrijden, steeds op de laatste zaterdag van augustus, is er een barbecue voor leden, maar ook niet-leden mogen aanschuiven. Vaak deden ook vriendjes en vriendinnetjes van onze kleine ganzenrijders mee. Een barbecue was een mooie gelegenheid om nieuwe leden tot de vereniging te laten toetreden.

Het kinderganzenrijden van 2017 was het laatste dat plaatsvond op het erf in de Sint-Jan Baptiststraat. Met de toen 6-jarige Marcus Crynen als koning bij de kleintjes, achterkleinzoon van wijlen Maurice Crynen, werd een mooi punt gezet achter vele edities van het kinderganzenrijden op deze locatie.

In 2018 werd voor de eerste keer de kindergans georganiseerd op de speelplaats van de nieuwe Berenschool aan de Antwerpsebaan in Berendrecht. De kindjes konden dus nog steeds verzamelen in lokaal De Koerel om daar de koninkjes van het jaar voordien uit te halen.

67

Die krijgen dan een kleine traktatie met een zakje snoep en een drankje van de uittredende koningen. De kleine stoet, met daarbij ook mini-verpleegstertjes, kon nog steeds vanuit De Koerel naar de Berenschool gaan. De kleine verpleegstertjes delen snoepjes uit aan de kindjes die van hun fiets vallen en kunnen de de ruitertjes ook verzorgen met kleurrijke pleisters en windels. Ze gaan ook rond met kleine “borreltjes” zoals bij de echte ganzenrijders. Al blijft het bij de kindjes uiteraard bij wat frisdrank... Ook de barbecue kon doorgaan op de speelplaats van de Berenschool onder een grote mooie luifel. Al was het verplichte sluitingsuur om middernacht voor deze locatie voor enkele leden toch wel wat vroeg.

Omwille van COVID-19, werd slechts twee keer de kindergans en barbecue georganiseerd in de Berenschool. In augustus 2021 waren nog steeds beperkende maatregelen in voege voor het organiseren van activiteiten. Ook scholen dienden nog steeds verschillende corona-maatregelen na te leven en De Berenschool zag een kinderganzenrijden kort voor de start van een nieuw schooljaar niet echt zitten. Het bestuur ging praten met de nieuwe uitbaters van De Ponderosa, Eddy en Ilse of ze daar deze activiteit konden organiseren? De Ponderosa, midden in de bossen met grote parking en bijhorende voetbalvelden, bleek de ideale locatie omdat ze zeer kindvriendelijk is.

Het eerste jaar op de Ponderosa werden zowel de kindergans als barbecue georganiseerd volgens de toen geldende corona-maatregelen. Maar vanaf 2022 en ook in 2023 groeide deze activiteit enorm. Om en bij de 50 kindjes doen tegenwoordig in twee groepen mee met de kindergans. De kleinsten doen een kiekenrijden, de groten een eendenrijden. Ook de aansluitende barbecue is nog steeds een gigantisch succes. Bijna 40 jaar al verzorgen André Aendekerk en zijn vrouw Mariette hiervoor. ‘s

68

Ochtends verzamelen ze met enkele dames bij hen thuis voor het snijden van de groentjes en het bereiden van de barbecue. Waar in 2022 nog gedacht werd dat de “knaldrang” na corona voor 155 deelnemers aan de barbecue zorgde, bleek het gewoon de gezelligheid en het lekker eten die het hem deden. In 2023 schoven maar liefst 185 deelnemers aan en stonden er omwille van het 100-jarig bestaan extra springkastelen voor de kindjes. Heden ten dage zijn de kindergans en aansluitende barbecue uitgegroeid tot een ware familiedag voor alle leden, maar ook voor sympathisanten van de Oude Gans.

Willy Van den Eynde, koning 1964, 1967 en 1973.

19 98

75 JAAR DE OUDE GANS In 1998 vierde de Oude Gans haar 75-jarig bestaan. Op vrijdagavond werden alle leden, alsook genodigden van alle andere ganzenrijdersmaatschappijen, getrakteerd op een receptie in lokaal De Koerel.

70

De vele aanwezigen konden de hapjes en dranken smaken. In zijn speech blikte toenmalig voorzitter Jos Crynen terug op de rijke geschiedenis van de Oude Gans.

Bijzonder laat werd het echter niet die vrijdag, want op zaterdag stond voor het eerst in de geschiedenis van de maatschappij een veteranenrijden op het programma. Oud-koningen en keizers werden opgetrommeld. Liefst zestien ruiters kwamen zaterdag opdagen aan café De Molengeest voor een stoet richting het Solft. Na een bezoek aan enkele aangesloten cafés ging het naar het Solft waar de strijd om 15.30 uur begon. Speakers aan de micro waren koning en keizer 1970, Jef Hendrickx samen met zijn goede vriend Jos Crynen.

Met hun uitgebreide kennis van de geschiedenis

van de vereniging, maar ook van de deelnemende veteranen, wisten zij met hun zelf zo genoemde “Radio Dorpstraat” de menigte rond het parcours goed te entertainen.

Bij de zestien ruiters voor het veteranenrijden zaten enkele opvallende figuren zoals dokter Leo Bril die zich nog eens bij het ganzenrijden wilde uitleven. Ook zijn vader, Louis Bril, oud-secretaris van de vereniging en koning in 1954, reed enkele ronden mee. Louis Reynaerts, zoon van één van de stichters van de Oude Gans, Petrus Reynaerts, die vroeger aan de Zandweg woonde, stond ook aan de start. Louis was na de onteigeningen in de jaren zestig, uitgeweken naar Hannuit in Wallonië (provincie Luik). Hij was speciaal voor het ganzenrijden voor veteranen enkele dagen naar de heimat gekomen waar hij bij zijn familie kon overnachten. De strijd barstte los omstreeks half zes. Louis hoopte nog eens koning te worden, maar dat heeft niet mogen zijn. Hij was wel één van de ruiters die de laatste krachtige snokken aan het ganzenhoofd gaf. Maar uiteindelijk was het Dirk Kerschot die met een verwoestende greep de kop van het afgebeulde ganzenlijf scheidde. Dirk was al koning van de Oude Gans 1977 en kroonde zich in 1978 als 24-jarige knaap tot keizer. Als veteranenkoning werd Dirk uitbundig gevierd in lokaal De Koerel. In 2023, bij het 100-jarig bestaan van de maatschappij, zou Dirk opnieuw meedoen als regerend en uittredend veteranenkoning.

Op zondagochtend, daags na het veteranenrijden en de viering van Dirk, werd verzameld op de werf van de boerderij van Maurice Crynen aan de Sint-Jan Baptiststraat aan de kerk in Berendrecht. Van daaruit zou een prachtige stoet vertrekken voor het uithalen van koning 1997 Tommy Willemen bij hem thuis in de Monnikenhofstraat. De stoet was in een feestelijk kleedje gestoken, met naast het voetvolk en de ruiters, ook enkele oude trekkers en landbouwtuigen. Aangekomen op het Solft vond er een onaangename verrassing plaats.

André Aendekerk met paard en werktuig tijdens de feestelijke stoet.

Fons Van den Bogaert met paard en werktuig..

Dirk Kerschot, veteranenkoning 1998.

71

“Aangekomen op het Solft vond er een onaangename verrassing plaats.

De galg was verdwenen...”

De galg was verdwenen... Uiteraard werd er een oplossing gevonden zodat het koningrijden tijdig kon aanvatten, maar echt gesmaakt werd deze “grap” niet. Het getuigt van bitter weinig sportiviteit...

André Aendekerk liet het niet aan zijn hart komen en kroonde zich voor de vierde keer tot koning van de Oude Gans. Eerder trok hij al de kop in 1982, 1988 en 1994. Na zijn titel in 1998 werd hij ook in 2003 en 2009 nog koning. André werd duchtig gevierd in De Koerel tot in de vroege uurtjes. Op maandag, bij staartjesgans, werd nagekaart en een pintje gedronken op een succesvolle viering van het 75-jarig bestaan.

KEIZERSCHAP 1978 Dat keizerschap van 1978 vond plaats in Lillo. Het was een bijzonder regenachtige dag waarbij de stoet zelfs niet volledig kon doorgaan. Uitgerekend op het uur dat die prachtstoet moest starten, kwam regen roet in het eten gooien. Bijgevolg kortten ze de rondgang in. Door het feit dat

sommige

groepen

rechtsomkeer

maakten op de Scheldelaan ontstonden er grote gaten in de zo kleurige optocht.

Even dreigde de hele manifestatie uit de hand te lopen. Nat als “polderpuiten” werd dan toch nog voorbij de eretribune gemarcheerd waarop vooraan naast burgemeester Mathilde Schroeyens ook schepen Julliams, bestendig afgevaardigde Loos en de gemeenteraadsleden Graaf D. Le Grelle en Staf De Lie hadden plaatsgenomen.

Ook het rijden zelf zou een bijzonder natte bedoeling blijven. Het was uiteindelijk Dirk Kerschot van de Oude Gans die de kop trok en zich tot keizer wist te kronen.

Dirk Kerschot, keizer 1978.

72

André Aendekerk, net koning geworden in 1998, op handen gedragen door schatbewaarder Jos Poussière. Links met hoed doktoor Sylvère Willemen.

VIER PAARDEN Het aantal ruiters te paard dat een maatschappij mag afvaardigen op een keizerschap leidde vaak tot veel discussie. Doorheen de jaren veranderde het deelnemersveld regelmatig omdat er verenigingen verdwenen, maar ook nieuwe werden opgericht.

Bij het keizerrijden van 2017 in Hoevenen mocht de Oude Gans voor het eerst met vier paarden deelnemen. Dit was in het verleden anders.

In 1948 werd het allereerste keizerschap gereden in Wilmarsdonk. Naast Wilmarsdonk, namen ook Stabroek, Oorderen, de Oude Gans Berendrecht, de Nieuwe Gans Berendrecht, LilloKruisweg en Zandvliet deel. Zij reden elk met drie paarden. Zo deden er in totaal 21 ruiters mee aan het allereerste keizerrijden. Jos Deckers bezorgde meteen de eerste keizerstitel aan de Oude Gans.

Reeds in 1948 ontstond discussie over de mogelijke deelnemers aan het keizerrijden, want de Nieuwe Gans werd pas opgericht en hield in 1949 zijn eerste koningrijden. Hoevenen nam nog niet deel aan het eerste keizerrijden, maar begin jaren 1950 sloten ze wel aan waardoor er met 25 ruiters werd gereden. Drie ruiters per vereniging en de keizer.

In 1965 verdwenen omwille van de havenuitbreiding de dorpen Wilmarsdonk en Oorderen.

De kerktoren van Wilmarsdonk, gelegen tussen het Churchilldok en het Zesde Havendok, is nog een stille getuige van waar het dorp zich bevond. Oorderen verdween volledig en het vroegere General Motors kwam in de plaats...

74

Met het verdwijnen van de dorpen verdwenen ook de ganzenrijdersmaatschappijen. Hierdoor werd in 1966 voor het eerst zonder Oorderen en Wilmarsdonk het keizerschap ingericht.

In 1970 deed Stabroek nog mee aan het keizerschap, maar zij voelden zich met drie paarden benadeeld tegenover Berendrecht en Zandvliet die elk met twee verenigingen en dus zes paarden in totaal per dorp deelnamen. Het keizerschap van 1971, georganiseerd door de Oude Gans na de keizerstitel van Jef Hendrickx in 1970, begon tumultueus toen de Nieuwe Gans met een vierde paard en ruiter kwam aanzetten en ongeoorloofd het parcours betrad. Stabroek kreeg een vierde paard toegewezen door de Polderbond en de Nieuwe Gans was van mening dat zij ook een vierde paard verdienden. Na de nodige discussie werd het vierde paard van de Nieuwe Gans verwijderd van het parcours en kon het keizerrijden van start gaan. Peer Wils hield voor de derde keer op rij de keizerskroon bij de Oude Gans.

Stabroek besloot om zich tijdelijk uit de Polderbond terug te trekken en reed enkele jaren geen keizerschap meer mee. Begin/ midden jaren 1970 werd het keizerschap enkele jaren gereden met slechts dertien ruiters. De keizer, drie koningen van de Oude Gans, drie van de Nieuwe Gans, drie van de Veteranen van Zandvliet en drie van de Jonge Ruiters van Zandvliet.

Sinds 1977 werd er met een vrij stabiele samenstelling van zeven verenigingen gereden.

De Polderbond vond een mooie overeenkomst met alle maatschappijen en ook Lillo, in 1973 heropgestart, deed opnieuw mee. Stabroek reed net zoals Hoevenen en Lillo het keizerschap met vier paarden. De Oude Gans Berendrecht, de Nieuwe Gans, Jonge Ruiters Zandvliet en Veteranen Zandvliet mochten elk slechts drie ruiters afvaardigen.

Zo kreeg elk dorp waar slechts één vereniging was vier paarden en de Zandvlietse en Berendrechtse verenigingen elk drie paarden.

Kwestie van het evenwicht tussen de dorpen enigszins te bewaren.

De Oude Gans was blij dat het tot een akkoord kwam, maar bleef toch met een wrang gevoel achter omdat zij als oudste actieve maatschappij, één ruiter minder hadden.

Verschillende keren vroeg de Oude Gans om een vierde paard, maar dit voorstel werd steeds verworpen. Een tegenvoorstel dat ooit op tafel lag, was: het aantal paarden terugbrengen naar vier per gemeente. Dat zou betekenen dat 4 maatschappijen, waaronder De Oude Gans, nog slechts met twee paarden zouden deelnemen.

Gelukkig werd dat voorstel snel opnieuw van tafel geveegd.

In 2007 werd voor het eerst sinds 70 jaar opnieuw de gans gereden in Ekeren. Nadat zij in 2009 hun derde koning kroonden, richtten

zij een schrijven aan de Polderbond. Zij zouden in 2010 hun vierde koning kronen en daarom wilden zij graag ook dat jaar met vier paarden deelnemen aan het keizerschap. De Polderbond reageerde negatief op dit voorstel. In de loop van de volgende jaren werd hun vraag meerdere malen opnieuw ingediend. Tot er beslist werd om dit onderwerp tot 2017 “in de ijskast te steken”. Dat betekende dat dit tot dan niet meer op de agenda kon verschijnen en dus niet meer bespreekbaar was.

Begin 2017 werd uiteraard het verzoek van de Lustige Gans opnieuw ingediend. Ditmaal werd het onderwerp breder bekeken en kwam de totale herverdeling van de paarden op de agenda. Ook toen werden er enkele zware discussies gevoerd tijdens de Polderbondvergaderingen en kwamen verschillende voorstellen op tafel.

Eindresultaat was dat Ekeren mocht toetreden tot de Polderbond en het keizerrijden met vier paarden, en dat De Oude Gans eindelijk ook hun fel bevochten vierde paard kreeg. Ook de Nieuwe Gans kreeg vanaf 2017 zijn verdiende vierde paard. In 2017 werd dan voor het eerst volgens de nieuwe verdeling gereden. In totaal namen 31 ruiters deel aan het keizerrijden.

Ter vergelijking: het keizerschap van 1969 eindigde met maar 13 ruiters van slechts vier verschillende verenigingen. Samen met het aantal deelnemers aan het keizerrijden, nam ook de beleving van het ganzenrijden in de polderdorpen aanzienlijk toe.

75

Louis Cloots van de Oude Gans op het keizerrijden in Lillo in 2023.

COVID Tijdens de COVID-19 crisis viel het verenigingsleven volledig stil in België en in de rest van de wereld.

Op zondag 8 maart 2020 reed de Ware Gans van Lillo nog haar koningschap. Veel volk verzamelde zich op het Kazerneplein en vierde de nieuwe koning van de Ware Gans.

ALLES VOLGENS PLAN Op dinsdag 10 maart hield de Oude Gans naar aloude gewoonte de laatste algemene ledenvergadering in aanloop van haar koningrijden het komende weekend. Op zondag 15 maart wilden ze een opvolger van koning 2019 David Cleynhens kronen. Op die laatste dinsdag voor het koningrijden bekijken ze de dagplanning in detail: langs waar gaat de stoet? Bij welke cafés gaan we langs? Wie neemt de taak van dokter en verpleegster, vorkmeester, jury, gardes en vele andere op zich?

Op het einde van de vergadering is er steeds enige spanning omdat dan de trekking volgt van de nummers die de volgorde van de deelnemende ruiters bepaalt voor die komende zondag. Verschillende vragen werden gesteld over COVID-19 en welke impact dit mogelijk zou hebben op het koningrijden? Op dat moment was corona in België al groot nieuws en werden verschillende evenementen in vraag gesteld. Het bestuur van de Oude Gans, alsook het districtsbestuur waarmee de situatie reeds werd afgetoetst, reageerden hoopvol dat alles naar wens zou kunnen verlopen voor het koningrijden van zondag 15 maart.

78

LOCKDOWN Op donderdag 12 maart diende het bestuur echter een versnelling hoger te schakelen.

Verschillende media berichtten van afgelasting van grotere evenementen en ook de federale regering ging in spoedberaad. Diezelfde avond werd een bestuursvergadering met spoed bijeengeroepen om overleg te plegen over het koningrijden van die aanstaande zondag. Voetbalclub KFC Berendrecht Sport, dat steeds restaurantdagen organiseert hetzelfde weekend als het koningrijden van de Oude Gans, gelastte in laatste instantie de restaurantdagen van vrijdag 13, zaterdag 14 en zondag 15 maart af. Liefst 800 bevestigde couverts werden één voor één afgebeld. Het sein voor het bestuur van de Oude Gans, dat nauwe contacten heeft met de lokale voetbalploeg, om ook het ganzenrijden van 15 maart af te blazen.

Diezelfde donderdagavond, rond de klok van 22u en nadat de Oude Gans haar leden informeerde over de afgelasting, kondigde toenmalig premier Sophie Wilmès een lockdown af die zou ingaan op vrijdag om middernacht. Het was voor iedereen een zeer ongewone situatie. Initieel nog werd gedacht dat deze vrij snel zou stabiliseren en overwaaien.

In eerste instantie overwoog de Oude Gans om in mei het koningrijden te organiseren, op een zondag nadat de vrouwegans zou rijden datzelfde weekend. Die organiseerden dat jaar hun ganzenrijden in principe in Berendrecht en rijden altijd op een zaterdag. Op datzelfde Solft zou de Oude Gans op zondag aansluitend het uitgestelde koningrijden kunnen organiseren. Al snel werd duidelijk dat de coronacrisis wel eens langer zou kunnen duren dan initieel gedacht. Alvorens een datum in mei werd gecommuniceerd, bevestigde de Oude Gans de intentie om de laatste zondag van

augustus 2020 het koningrijden te organiseren.

Dat weekend valt traditioneel samen met Berendrecht Kermis. Die kende de laatste jaren een revival dankzij een 10km loopwedstrijd op maandag en kermiskoers met lokale teams op dinsdag.

Vele bestuursvergaderingen verliepen online, waarbij de oudere garde van het bestuur niet altijd goed mee was met de moderne communicatiemiddelen.

Vergaderingen werden dan ook vrij kort gehouden en alleen over hoogdringende punten werden knopen doorgehakt. Hoewel de eerste lockdown reeds ten einde was en de eerste versoepelde maatregelen kwamen voor de horeca, werd relatief snel duidelijk dat ganzenrijden eind augustus 2020 onmogelijk kon doorgaan. Bij het ganzenrijden hoort bijvoorbeeld ook een fanfare die vanaf ‘s ochtends mee op pad gaat en voor de nodige sfeer zorgt. Die konden niet repeteren omwille van beperkende maatregelen. Laat staan dat ze een ganzenrijden konden opluisteren met muziek. Anno 2020 was het ganzenrijden, en nu nog steeds, meer dan ooit een hoeksteen van het Noord-Antwerpse verenigingsleven. Het bracht en brengt mensen samen, die verbroederen bij een gezellige sfeer met muziek, eten en drank... Het bestuur van de Oude Gans nam zich dan ook voor om het koningrijden pas te organiseren als dit op een verantwoorde manier zou kunnen, volgens de traditie en zonder beperkende maatregelen.

Gezellig samenzijn, samen ganzenrijden...

In 2020 zou de Oude Gans geen koningrijden meer organiseren en ook in 2021 verkoos het bestuur om dit nog niet te doen. De maatregelen die de federale regering oplegde om zo’n evenement op een verantwoorde manier te organiseren, waren bijzonder streng, kostelijk en deden vooral afbreuk aan de mogelijke beleving van het evenement.

“Het bracht en brengt mensen samen, die verbroederen bij een gezellige sfeer met muziek, eten en drank... ”

79

Enkele nevenactiviteiten werden tijdens de corona-periode wel in een ander jasje gestoken.

Zo kwam de Sint in 2020 niet naar lokaal De Koerel, maar wel aan huis met mondmasker en social distance en ook met cadeautjes voor de allerkleinsten van de vereniging. Iets wat bij de ouders, maar vooral bij de kindjes, zeer in de smaak viel. Ook voor hen was deze periode bijzonder intens met onder andere thuisonderwijs, pre-teaching, gesloten speeltuintjes,... In november 2021 kon voor het eerst nog eens een samenkomst plaatsvinden in lokaal De Koerel in de vorm van het najaarsfeest. Verschillende voorzorgsmaatregelen werden genomen om alles veilig te laten verlopen en alle aanwezigen genoten van het vernieuwde samenzijn en vierden koning 2019 David Cleynhens als ware dat hij nog maar net tot koning gekroond.

De maatschappij ging op 12 maart 2020 bij de plotse afgelasting van haar koningrijden een lastige periode in, maar kwam er sterker en zeer verenigd opnieuw uit toen in 2022 eindelijk het koningrijden opnieuw kon plaatsvinden.

Waar andere verenigingen datzelfde jaar nog met beperkende maatregelen zoals het COVID Safe Ticket kregen af te rekenen, kon de Oude Gans op haar vertrouwde Solft gewoon haar koningrijden inrichten...

Om dan te beginnen bij waar ze gebleven waren... met het vieren van kersvers koning David Cleynhens, die na twee jaar onderbreking de draad gewoon opnieuw oppakte en zich in 2022 voor de tweede keer tot koning kroonde...

SOLIDARITEIT Andere maatschappijen kozen ervoor om in 2021 toch een koningrijden in te richten onder deze strenge maatregelen. De ene koos ervoor om dit te doen op de traditionele plaats van hun rijden onder strenge covid-maatregelen met onder andere een volledig afgesloten parcours en toegangscontrole. Een andere maatschappij opteerde voor een eveneens succesvol koningrijden in een afgesloten weide, opnieuw met toegangscontrole en volgens de op dat moment geldende maatregelen.

Bij de Oude Gans was de solidariteit bij alle leden en ruiters naar hun huidige koningen en vertegenwoordigers op het keizerschap echter bijzonder groot. In 2020 kroonden zes van de acht maatschappijen een nieuwe koning.

Alleen de Oude Gans en Hoevenen dienden dat jaar in laatste instantie af te gelasten. Ook het keizerrijden werd logischerwijs afgelast in 2020.

80

David Cleynhens, koning 2019 en 2022.

Beste vrienden van de Oude Gans, Niet iedere vereniging kan zijn eeuwfeest vieren, maar de Oude Gans Berendrecht is zowaar aan haar 100-jarig bestaan bezig. Wat een prestatie! Dit vierden jullie op fenomenale wijze met een mooie receptie en een veteranenrijden.

Onze samenleving past zich aan de steeds veranderende reglementeringen aan en dat heeft ook zijn impact op het verenigingsleven. Ook de Oude Gans stelde zich steeds vooruitstrevend op. Als de oprichters van uw vereniging een keertje terug zouden kunnen komen, zouden zij bevestigen dat jullie de vereniging die vele jaren zeer goed hebben bestuurd. Jullie droegen steeds veel bij aan de goede werking van de Polderbond. Vele constructieve voorstellen kwamen uit jullie hoek, waardoor de Polderbond steeds tot een goed besluit kwam. Dat was niet altijd eenvoudig met vele meningen rond de tafel. Het bekomen van een keizerstitel is voor jullie de laatste jaren echter niet weggelegd. Het is ook geen loterij of een op voorhand met opbod verkochte titel zoals in Duitsland.

Toch heeft de Oude Gans dit steeds bijzonder positief en sportief opgepakt. Ik ben ervan overtuigd dat gans de Polder het jullie gunt. En als de keizerskroon jullie toch een keer te beurt valt, zal het feest gigantisch zijn.

Proficiat met jullie 100ste verjaardag!

Frans De Schutter Oud-voorzitter van de Verenigde Gansrijders Antwerpse Polder

Frans De Schutter nam in 1989 de fakkel

een mooie bloem op die alle kleuren van

over als voorzitter van de Polderbond

de

toen toenmalig voorzitter Fons Gabriëls

Na meer dan 30 jaar voorzitter van de

het leven liet. Frans werd in 1975 koning

Polderbond besloot Frans in 2020 de fakkel

van de Ganzenrijders Stabroek en werd

door te geven. Omwille van corona werd

er voorzitter in 1985. Als voorzitter van de

dit uitgesteld, maar in 2022 kroonde Frans

Polderbond was Frans zeer herkenbaar

zijn laatste keizer samen met zijn opvolger,

aan zijn hoge hoed en zijn pitteleer met

Fons Stuyts.

verschillende

verenigingen

bevatte.

81

Pieter Aendekerk, koning 2011 en 2014.

Joris Aendekerk, koning 2012, op de schouders gedragen door Vincent Crynen, koning 2008.

100 JAAR DE OUDE GANS 100 jaar de Oude Gans kon niet ongemerkt voorbij gaan... Als oudste nog actieve ganzenrijdersmaatschappij startte de Oude Gans haar festiviteiten in november 2022 met een korte bestuurssamenkomst op donderdag 10 november 2022.

100 jaar de Oude Gans kon niet ongemerkt voorbij gaan... Als oudste nog actieve ganzenrijdersmaatschappij startte de Oude Gans haar festiviteiten in november 2022 met een korte bestuurssamenkomst op donderdag 10 november 2022. Exact 100 jaar nadat de vereniging werd opgericht in een bruine kroeg op het Solft bij Jaak Plompen.

KICK-OFF Op haar jaarlijkse najaarsfeest enkele dagen later, steeds midden november, werd de aftrap gegeven van een waar feestjaar. Het najaarsfeest in november is in zekere zin steeds het begin van het nieuwe ganzenrijdersjaar.

Met een “vrije activiteit” op de eerste zaterdag van juli overbruggen we de zomerperiode. Die dag, waar zowel jong als oud aan kan deelnemen en waar het ganzenrijden an-sich niet per se centraal moet staan, draait het vooral om gezellig samenzijn. Dit kan een uitstap zijn naar de Zoo van Antwerpen, een pretpark, een fietstocht of zoals in 2023 een huifkarrentocht.

De zomerperiode sluit traditioneel af in het

84

laatste weekend van augustus met een kindergansrijden en een aansluitende barbecue.

Eind september vieren we de keizer van de polder nog op het keizeruithalen, maar vanaf november leeft iedereen toe naar een nieuw ganzenrijdersjaar. Een beetje vergelijkbaar met het startschot van carnaval op de 11de van de 11de maand... Zoals het traditionele carnaval nét voor de katholieke vastenperiode valt (Vastenavond), was er vroeger ook een vastenperiode voor Kerstmis. Die begon op 12 november. En dus werd er op 11 november nog eens duchtig gefeest met veel eten en drinken.

De feestdag van Sint-Maarten is al eeuwenlang een échte carnavalsdag.

Tijdens het traditionele najaarsfeest viert de Oude Gans in november in lokaal De Koerel de koning van dat jaar nog eens en zetten ze eventueel enkele andere leden in de bloemetjes. Dit gaat bijvoorbeeld om ruiters die 25 jaar meereden met het koningrijden en daarvoor een aandenken krijgen. Tijdens de jaren 1990 was het najaarsfeest steeds het “mosselfeest”, maar later werd er gevarieerd en kon dit zowel een steak-avond, hespen-avond als mosselfeest zijn.

Op zaterdag 12 november 2022 werd het najaarsfeest ietwat anders aangepakt door de officiële start van het eeuwfeest. Er werd gestart met een kleine kroegentocht met samenkomst in lokaal De Koerel, waar ‘s avonds ook het eetfestijn zou plaatsvinden. Met een fanfare werd het feest ingezet langs verschillende omliggende cafés. Onder andere bij de Sportbar aan de sporthal, maar ook bij lokale voetbalclub Berendrecht Sport werd langsgegaan.

Uiteindelijk dronken ze de finale aperitief in café Nelekes bij Nicole aan het Solft, alvorens naar de Koerel af te zakken om het diner aan te vatten... Een speciale act met onder andere dragqueens maakte de feestavond compleet.

20 23 INTENSE VOORBEREIDINGEN

“Eind september vieren we de keizer van de polder nog op het keizeruithalen, maar vanaf november leeft iedereen toe naar een nieuw ganzenrijdersjaar”

De Oude Gans vatte het idee om van het 100-jarig bestaan een ware dorpsdag te maken, waar niet alleen de ganzenrijdersmaatschappijen, maar ook bewoners van het dorp van konden genieten. Met de nodige steun van het lokale districtsbestuur en de stad Antwerpen, werden toelatingen verleend om het ganzenrijden van de Oude Gans in 2023 in een ander kleedje te stoppen. Vele vergaderingen om alles te organiseren gingen vooraf. Maar niet alles verliep van een leien dakje... Een dorpsdag met onder andere enkele kermiskramen bleek niet vanzelfsprekend. Ook met lokaal De Koerel kwam het tot een discussie over een geplande feesttent op het Solft wat in slechte aarde viel bij lokaalhouders Ben en Erna...

85

Veel erger dan deze discussie, was het zeer plotse overlijden van Ben diezelfde week, vlak voor de viering... Een klap voor de vereniging, maar nog veel meer voor de familie van Ben... Maar zoals zo vaak brengt niet alleen feestvreugde, maar ook verdriet, mensen samen. De feestelijkheden werden herbekeken, maar waren al te ver gevorderd om te annuleren. Ook Erna begreep dat het feestweekend diende door te gaan, maar De Koerel ging voor enkele weken dicht om een zwaar verlies te verwerken...

De opbouw van de feesttent startte op dinsdagnamiddag op het Solft bij regenweer. De broers van de voorzitter, die in de tentensector actief zijn, sponsorden de tent. De vloer werd al opgebouwd bij regenweer. Diezelfde avond werd de laatste algemene vergadering niet in de Koerel gehouden, maar in de kantine van voetbalclub Berendrecht Sport. Ook deze vergadering werd afgesloten met de nummertrekking voor de volgorde van de ruiters voor het koningrijden van zondag 12 maart. Maar diezelfde vergadering ging niet alleen over het koningrijden, maar ook over het geplande veteranenrijden op zaterdag 11 maart.

VETERANENRIJDEN Net als de viering van het 75-jarig bestaan in 1998, organiseerde het bestuur opnieuw een ludiek veteranenrijden op zaterdag waarbij enkele oud-ruiters en koningen opnieuw te paard stegen. Op de ledenvergadering van dinsdag, vroeg 6-malig koning André Aendekerk waarom de nummers voor de veteranen reeds op een bestuursvergadering waren getrokken... Tot hij hoorde dat deze trekking hem achter oud-voorzitter en goede vriend Jos Crynen bracht en vóór Ronny Lamot, eveneens vele jaren een trouwe vriend in het bestuur. Luid gelach vulde de kantine van Berendrecht Sport

86

Wouter Verhulst, veteranenkoning 2023.

want dit had André niet zien aankomen Een nieuwe nummertrekking was plots niet meer nodig. Den Dré wist dat komende zaterdag de strijd fair zou verlopen.

Op woensdagochtend, nadat de ledenvergadering om 3u30 werd afgesloten, werd om 9u opnieuw verzameld op het Solft om de feesttent verder op te stellen. Een dik pak sneeuw (zeker 15cm) was er gevallen in de vroege ochtend.

Sneeuwschoppen werden uit tuinhuizen opgediept en het Solft en de reeds gelegde vloer werden sneeuwvrij gemaakt in de bittere kou.

Ook donderdag en vrijdag zouden de weergoden tijdens de opbouw niet echt meewerken, maar op zaterdag 11 maart klaarde de hemel zowaar op…

FEEST! Onder een stralende zon en bij 21 graden werden omstreeks 13u ruim 500 gasten verwelkomd in een fenomenale feesttent. Genodigden werden overvloedig getrakteerd met hapjes en drank. Voor de hapjes werd teruggegrepen naar oude, traditionele lokale gerechtjes zoals beuling met appelmoes, rooje lowie met ajuin, gehaktballetjes met krieken, een erwtensoepje en zo verder... Kortom, 100 jaar terug in de tijd.

Een decap-orgel zorgde naast de obligate fanfare voor de nodige sfeermuziek en na de

Geen ganzenrijden zonder fanfare.

Uittredend veteranenkoning Dirk Kerschot, omringd door enkele mede-ruiters.

87

Het ontvangstcomité op de receptie: Jos Crynen, Ronny Lamot, André Aendekerk en voorzitter Frédéric Crynen.

speech van voorzitter Frédéric Crynen, die ook lokaalhouder Ben herdacht, werden alle ruiters en neven-functies op het podium geroepen en één voor één voorgesteld. Hoofdvogel bij de ruiters was veteranenkoning van 1998, bij het 75-jarig bestaan, Dirk Kerschot. Tevens oud-keizer van de maatschappij in 1978. De neven-functies werden ingevuld door oud-verpleegster, gardes, speakers en vele anderen...

Omstreeks 16u stegen de veteranen te paard, om iets voor 18u tot het hoogtepunt te komen.

Wouter Verhulst, koning van de Oude Gans in 2006, zoon van Jef Verhulst die koning werd in 1978 en 1983, maar ook kleinzoon van Petrus Verhulst, koning 1956 en zowaar keizer 1958, kroonde zich tot veteranenkoning 2023 op het 100-jarig bestaan van de vereniging. Het toont aan wat een geweldig familiegebeuren het ganzenrijden anno 2023 nog steeds is...

Wouter werd duchtig gevierd in de feesttent op het Solft, maar op zondagochtend 12 maart

88

Filip Van Gestel, koning 2023.

Verpleegster Gilberte Mertens met doktoor Jan Willems.

“Een geweldig feestweekend, waar maanden voorbereiding aan voorafging, werd afgesloten met de traditionele staartjesgans op maandag”

werd omstreeks 9u opnieuw verzameld om de stoet van het koningrijden aan te vatten en koning 2022, David Cleynhens, uit te halen.

Zondag 12 maart was eerder een miezerige dag, maar het deerde Fil (Filip) van Gestel niet om zich voor het eerst tot koning te kronen. Tot in de late uurtjes werd Fil gevierd... De leden die mee hielpen bij de opbouw in een koude aanloop, toonden karakter en hielpen op hun tandvlees ook de feesttent en Solft mee op te ruimen op maandag en dinsdag...

Een geweldig feestweekend, waar maanden voorbereiding aan voorafging, werd afgesloten met de traditionele staartjesgans op maandag 13 maart in de kantine van Berendrecht Sport.

Finaal werd het feestjaar afgesloten, hoe kan het ook anders, in november 2023 op het traditionele najaarsfeest met dit keer ook een voorstelling van een mooi boek: een stadskroniek over de geschiedenis van het ganzenrijden en 100 jaar de Oude Gans.

89

Yannick Boeykens wordt koning in 2013 enkele maanden nadat zijn vader Patrick overleed. Hij wordt omringd door zijn moeder, zijn broer, en zijn vrouw (rechts).

KEIZER PETRUS VERHULST (1958)

Schouwvegerstraat te nemen, doch het is hen niet gelukt. Het was de sterke Petrus Verhulst

Petrus Verhulst, kroonde zich in 1956 tot

die hem juist voor de neus van Etienne Van

koning van de Oude Gans en zou in 1958 in

Den Eynde wegkaapte. ‘s Avonds hield de

zijn derde en laatste deelnamejaar de keizers-

koning een receptie voor zijn ruiters en het

kroon bemachtigen. Petrus gaat de geschie-

gevolg in het vroegere ganzenrijders lokaal bij

denis in met één konings- en één keizerstitel,

Jaak Plompen, waar het aan drank, koekjes en

een palmares waar elke ganzenrijder direct

geurige sigaren niet ontbrak.”

voor zou tekenen.

In 1958 kroonde Petrus zich dus tot keizer op het marktplein in Wilmarsdonk. Het keizer-

“Petrus gaat de geschiedenis in met één konings- en één keizerstitel, een palmares waar elke ganzenrijder direct voor zou tekenen. ”

schap vond hier plaats nadat Petrus Ipermans zich in 1957 tot keizer wist te kronen. Hoe het er die dag aan toe ging, kan niet beter omschreven worden als in het Polderke van 30 maart 1958.

“Och iedereen kent die folkloristische strijd, die altijd dezelfde is maar toch telkens weer boeiend en meeslepend in zijn eenvoud. Er werd gelachen met de zeer geslaagde karikatuur van de gardes, de verpleegster en de doktoor paradeerden arm aan arm van slachtoffer naar slachtoffer en er werd getrokken, gesneden aan het net, en nog eens getrokken.

Het Polderke omschreef zijn koningstitel

De

van 1956 als volgt: “Ook te Berendrecht had

franken en plots gebeurde het. Een dolge-

zondagnamiddag een lekker voorjaarszon-

lukkige Petrus Verhulst van de Oude Gans

netje tal van kijklustigen naar de Solftplaats

van Berendrecht, plaatste de keizersgreep

gelokt voor het ganzenrijdersspel. Stijl en

en hield de ganzenkop in de hand. Onder het

tuchtvol werd door de 15 ruiters de strijd

uitbundige enthousiasme van zijn supporters

aangebonden, een strijd die circa twee uren

der Oude Gans werd hij gekroond.”

lang duren zou. Op te merken viel dat de familie Van Den Eynde met 4 broeders-ruiters vertegenwoordigd was. Zij zouden alles op alles zetten om de ganzenkop mee naar de

92

premie

werd

opgedreven

tot

7.500

KONINGEN OUDE GANS Tussen 1923, het allereerste koningrijden van de Oude Gans en 2023, het jaar van het 100-jarig bestaan, organiseerde de vereniging 92 keer haar koningrijden. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd zes jaar geen koningrijden georganiseerd, van 1940 tot en met 1945. Acht jaar later, in 1953, werd opnieuw geen koningrijden gereden door de overstroming in de polderdorpen. Meer recent beleefden we de covid-jaren 2020 en 2021, ook zonder koningrijden bij de Oude Gans.

In totaal kroonden we 92 koningen bij de Oude Gans, maar slechts 60 unieke personen.

Liefst 19 mannen wisten zich meermaals tot koning te kronen.

De allereerste koning van de Oude Gans was Frans Raymakers die op 13 februari 1923 de kop van het ganzenlijf trok. Tot aan de Tweede Wereldoorlog trokken maar liefst 5 Leyten’s de kop. Hun naam komt dezer dagen eerder voor bij de Nieuwe Gans. Jef Plompen, zoon van oprichter en toenmalig lokaalhouder Jaak Plompen, kroonde zich driemaal tot koning, net als Jos Deckers die later de allereerste keizer werd.

Na een onderbreking van zes jaar door de oorlog, kroonden twee broers De Schutter zich tot koning om in 1948 de overstap te maken naar de Nieuwe Gans. In de jaren 1950 waren het vooral bestuursleden die de kop wisten te trekken met onder andere Maurice Crynen, Louis Bril, Petrus en Eduard Reynaerts en Jos Plompen. Maurice, Petrus, Eduard en Jos werden zowaar tweemaal koning in die periode.

In 1962 begon het rijk van de tot nog toe meest succesvolle ganzenrijder van de Oude

94

Gans: Petrus (alias Peer) Wils... Maar liefst vier keer wist hij in de jaren 1960 zich tot koning te kronen van de maatschappij. Lucien Vermaelen trok zijn tweede kop en ook Willy Van den Eynde flikte het twee keer op vier jaar. Tussendoor trok Fonny Crynen, nadien nog vele jaren speaker, in 1965 de kop.

De jaren 1970 begonnen zeer succesvol omwille van enkele keizers. Zo ook Jef Hendrickx I die zich in 1970 zowel tot koning en keizer liet kronen. Peer Wils liet zich in de jaren 1970 uiteraard niet onbetuigd en trok nog tweemaal koning, alsook Jef Hendrickx II die koning werd in 1972 en 1980. Tussendoor trok Willy Van den Eynde zijn derde kop en waren ook Freddy Brands en Jan Willems succesvol.

Dirk Kerschot, Jef Verhulst en Alex Cleiren kwamen eind jaren 1970 aan bod. Zowel Dirk als Alex wisten zich ook tot keizer te kronen, terwijl Jef Verhulst in 1983 een tweede keer koning werd.

De jaren 1980 waren het begin van een nieuw tijdperk waarbij André Aendekerk gedurende vele jaren zeer succesvol zou zijn als ruiter met maar liefst zes koningskronen tussen 1982 en 2009. De familie Verhulst liet ook haar ganzenrijdersgenen spreken met een koningstitel voor Herman in 1981. De familie Willemen reed op een bepaald moment met zes broers mee, waarvan Marcel (1985) en Silvere (1987) succesvol waren en koning werden. Roland Geuens trok zijn eerste kop in 1984 en deed dat in 1992 opnieuw. Mark Van Gool wist zich eveneens twee keer tot koning te kronen, zowel in 1986 als 1989.

Begin jaren 1990 werd het ganzenrijden van de Oude Gans nog gereden aan de kant van

frituur ’t Solft. Het was Patrick Boeykens, gedreven bestuurslid toen, die zich in 1990 op een zonovergoten Solft tot koning wist te kronen door zowel net als kop in één keer te trekken. Tony Wouters volgde Patrick op en werd koning in zowel 1991 als 1996. Hugo Van Meir, schoonbroer van André Aendekerk, werd bij zijn eerste deelname al koning in 1993. Hugo en zijn familie verlieten om familiale redenen de Oude Gans en hij werd jaren later, ook vandaag nog, voorzitter van de Ware Gans van Lillo. André werd in de jaren 1990 net als in de jaren 1980 twee keer koning. In 1994 en 1998, bij het 75-jarig bestaan van de maatschappij, was André aan het feest. Tussendoor, in 1995, was het Louis Cloots die zijn rekening opende en zijn eerste van vier koppen bij de Oude Gans trok. Hij zou dit ook doen in 2000, 2010 en 2017. Tommy Willemen, zoon van de koning van 1987 Sylvere, trok in 1997 precies tien jaar na zijn vader de kop. Stephan Van den Eynde vervolledigt de lijst van koningen van de jaren 1990 met zijn titel in 1999, zijn vader Willy was eerder drie keer koning van de maatschappij.

Bij het begin van de 21ste eeuw was Ronny Lamot, toen al en nu nog steeds bestuurslid van de Oude Gans, succesvol. Hij werd koning in zowel 2001 als 2004. Hierdoor kon hij zes jaar op rij deelnemen aan het keizerschap.

Guy Chovau trok zijn enige kop in 2002, net als Tom Brands in 2005, Wouter Verhulst in 2006, Joost Crynen in 2007 en Vincent Crynen in 2008. Wouter trad zo in de voetsporen van zijn vader Jef die koning werd in 1978 en 1983 en van zijn grootvader Petrus, koning in 1956 en keizer van 1958. Wouter zou zich in 2023 op het 100-jarig bestaan ook tot Veteranenkoning weten te kronen van de maatschappij.

En André Aendekerk? Die trok in 2003 zijn vijfde kop en in 2009 zijn zesde en laatste.

Dré slaagde er dus in om drie decennia na elkaar twee koningskoppen te trekken. Hij was met andere woorden succesvol in de jaren 1980, 1990 en 2000. Dré zijn zonen konden

uiteraard niet achterblijven. Pieter, vele jaren samen met zijn vader in het bestuur zetelend en nog steeds bijzonder actief, trok in 2011 de kop en in 2014. Zijn eerste kop leverde Pieter drie deelnames op aan het keizerrijden, zijn kop van 2014 zowaar vier deelnames nadat de maatschappij vanaf 2017 haar vierde paard mocht afvaardigen. Broer Joris volgde Pieter in 2012 op als koning van de maatschappij.

Yannick Boeykens werd in 2013 koning, enkele maanden nadat zijn vader Patrick, koning van 1990, het leven liet. Het gaf mooie en emotionele beelden onder de galg toen Yannick gekroond en gevierd werd. Yannick is in navolging van zijn vader eveneens actief in het bestuur.

In 2015 werd Benjamin Bril koning. Hij is de kleinzoon van koning 1954 Louis Bril. In 2016 werd Rico Paardekam de nieuwe koning van de maatschappij. Hij werd zeer luid aangemoedigd door zijn vader Peter, die nog steeds actief is als speaker aan de micro tijdens het koningrijden. Louis Cloots trok zijn vierde kop in 2017 en Sven Averens, schoonzoon van André Aendekerk, wist zich in 2018 tot koning te kronen. In 2019 was het de beurt aan David Cleynhens, schoonbroer van Tom Brands, koning van 2005. Na een onderbreking van twee jaar omwille van COVID, wist David zich zowaar op te volgen als koning van de Oude Gans van 2022. De laatste in het rijtje is Filip Van Gestel, die op een feestelijk Solft omwille van het 100-jarig bestaan, de kop wist te bemachtigen en vervolgens uitvoerig gevierd werd in de feesttent.

95

KONINGEN OUDE GANS 20 20

20 10

20 00

96

2023

Filip Van Gestel

2022

David Cleynhens

2021

CORONA

2020

CORONA

2019

David Cleynhens

2018

Sven Averens

2017

Louis Cloots

2016

19 90

1990

Patrick Boeykens

1989

Mark Van Gool

1988

André Aendekerk

1987

Silvere Willemen

Rico Paardekam

1986

Mark Van Gool

2015

Benjamin Bril

1985

Marcel Willemen

2014

Pieter Aendekerk

1984

Roland Geuens

2013

Yannick Boeykens

1983

Jef Verhulst

2012

Joris Aendekerk

1982

André Aendekerk

2011

Pieter Aendekerk

1981

Herman Verhulst

2010

Louis Cloots

1980

Jef Hendrickx II

2009

André Aendekerk

1979

Alex Cleiren

2008

Vincent Crynen

1978

Jef Verhulst

2007

Joost Crynen

1977

Dirk Kerschot

2006

Wouter Verhulst

1976

Jan Willems

2005

Tom Brands

1975

Freddy Brands

2004

Ronny Lamot

1974

Petrus Wils

2003

André Aendekerk

1973

Willy Van den Eynde

2002

Guido Chovau

1972

Jef Hendrickx II

2001

Ronny Lamot

1971

Petrus Wils

2000

Louis Cloots

1970

Jef Hendrickx I

1999

Stephan Van den Eynde

1969

Johnny De Backer

1998

André Aendekerk

1968

Petrus Wils

1997

Tommy Willemen

1967

Willy Van den Eynde

1996

Tony Wouters

1966

Petrus Wils

1995

Louis Cloots

1965

Fons Crynen

1994

André Aendekerk

1964

Willy Van den Eynde

1993

Hugo Van Meir

1963

Petrus Wils

1992

Roland Geuens

1962

Petrus Wils

1991

Tony Wouters

1961

Lucien Vermaelen

19 80

19 70

19 60

19 50

19 40

1960

Jos Plompen

1959

Jos Plompen

1958

Petrus Reynaerts

1957

Eduard Reynaerts

1956

19 30

1930

Jef Plompen

1929

Piet Leyten

1928

Jef Plompen

1927

Maurice Leyten

Petrus Verhulst

1926

Janus Leyten

1955

Eduard Reynaerts

1925

Kees Wils

1954

Louis Bril

1924

Toon Schepers

1953

Overstroming

1923

Frans Raymakers

1952

Maurice Crynen

1951

Maurice Crynen

1950

Stan Van Meir

1949

Lucien Vermaelen

1948

Ceriel Van den Eynde

1947

Louis De Schutter

1946

Fons De Schutter

1945

oorlog

1944

oorlog

1943

oorlog

1942

oorlog

1941

oorlog

KEIZERS

1940

oorlog

1948

Jos Deckers

1939

Jef Plompen

1950

Jos Deckers

1938

Jos Deckers

1953

Stan Van Meir

1937

Willem Wils

1958

Petrus Verhulst

1936

Fons Adriaenssens

1963

Petrus Wils

1935

Jos Deckers

1969

Petrus Wils

1934

Maurice Leyten

1970

Jef Hendrickx I

1933

Louis Van der Linden

1971

Petrus Wils

1932

Jos Deckers

1978

Dirk Kerschot

1931

Emiel Leyten

1980

Alex Cleiren

97

98

SLOTWOORD Toen ik geboren werd in 1981 zat onze vereniging al over de helft van de honderd jaar die we nu vieren, en onze tien keizers tot op heden hadden we toen al op het droge.

Het was niet eenvoudig om, zelfs met een zeer toegewijde werkgroep, een correct en volledig beeld van onze geschiedenis te schetsen.

Ik heb me samen met anderen enorm moeten verdiepen in een geschiedenis die ik dacht te kennen en hoop u als lezer een mooi beeld te hebben gegeven van het ganzenrijden in het algemeen en de Oude Gans in het bijzonder. Wat me bij het schrijven van dit boek vooral opviel en zal bijblijven, is de verandering van de tijdsgeest...

Een keizerschap in 1971 waarbij twee ruiters van de Oude Gans per lottrekking aan mochten deelnemen is anno 2023 bijvoorbeeld onvoorstelbaar. Getuige daarvan onze delegatie op het keizerschap van 2022, na twee Corona-jaren, waarbij wij als de Oude Gans onze koningen van 2013 en 2014 afvaardigden omdat de koningen van 2015, 2017 en 2018 om persoonlijke redenen verstek gaven. Van lottrekking is nooit gesproken. We gingen gewoon de lijst van koningen af. Allemaal zaken die vroeger “normaal” waren, maar nu zo bijzonder zijn.

Ik wil ook onze collega’s en vrienden van alle andere ganzenrijdersmaatschappijen aanhalen en de Nieuwe Gans in het bijzonder. Bepaalde historische gebeurtenissen moeten we in een zekere tijdsgeest en context plaatsen. Wat gebeurd is, is gebeurd en zoals steeds heeft elk verhaal twee kanten en zal de waarheid waarschijnlijk ergens in het midden liggen. Heden ten dage durf ik te stellen dat een overgrote meerderheid van de leden van de Oude Gans en van alle andere maatschappijen elkaar ten zeerste apprecieert en respecteert... Wat ook zo hoort... Ganzenrijders onder elkaar.

Bij deze dank ik nogmaals de mensen van onze vereniging die het vele opzoekwerk en digitalisatie op zich namen, alsook de mensen van het Erfgoedlab, zonder wie dit boek niet tot stand kon komen.

Eindigen wil ik dit boek met de woorden die ik als voorzitter sprak tijdens mijn speech op onze viering van “100 jaar Oude Gans” op 11 maart 2023 in onze geweldige feesttent: “De Oude Gans heeft een grootse geschiedenis en een geweldige toekomst. Dat kan ik u verzekeren... Dat wij allen hier aanwezig, ganzenrijders onder elkaar, deze prachtige folklore samen in stand mogen houden. Een stukje Vlaamse eigenheid, waar wij in het noorden van Antwerpen met zijn allen terecht heel fier op mogen zijn.”

Lang leve het ganzenrijden, lang leve de Oude Gans!

Frédéric Crynen Voorzitter Oude Gans Berendrecht

99

De snijmeester aan het werk op het keizerrijden in Lillo in 2023, omringd door de afgevaardigden van de verschillende verenigingen.

Achter de schermen

Samenkomst van enkele oud-leden om te verdiepen in het verleden en oude foto’s te benoemen.

De werkgroep komt samen in lokaal De Koerel voor uitwerking van het boek.

102

Bronnen Het Polderke (Publi Polder BVBA) Felix Archief (Stad Antwerpen) Verenigingsarchief Oude Gans Berendrecht vzw.

“De odyssee van een ganzenrijder door de 20 ste eeuw” - Dirk Dons “50j Verenigde gansrijders Antwerpse polder” “75j Verenigde gansrijders Antwerpse polder” Polderheem “De diamanten gans van het Klonendorp” - Ganzenrijders Hoevenen Poldermuseum DAN (Documentatiecentrum Antwerpse Noorderpolders) Blog Ganzenrijden online - Gert Simons Archief Wouters & Fasseur.

“De gans in de volksvermaken” – Karel Nyen 1943.

Archief Jo van der Sluijs Journalist Peter Hendrickx (Het Polderke) Foto’s, teksten en verhalen van vele sympathisanten

Bijzondere dank aan de werkgroep die deze stadskroniek mee verwezenlijkte: Pieter Aendekerk, Quinten Lamot, Rico Paardekam, Silke De Hert, Louis Cloots, Jana Struyf, Peter Paardekam, Theo Reynaerts, David Cleynhens, Jeannine Van Huffelen, Sven Pauwels, Yannick Boeykens, Jos Crynen, Frédéric Crynen

103

Colofon Eeuwig ganzenrijden 100 jaar de Oude Gans Stadskronieken zijn erfgoedverhalen over Antwerpen en de Antwerpse districten, verzameld en geschreven door een groep bewoners of een vereniging.

In een Stadskroniek tekenen zij zelf een stukje stadsgeschiedenis op. ErfgoedLab Antwerpen begeleidt hen daarbij.

Meer informatie? antwerpen.be/stadskronieken oude-gans.be Auteur: Frédéric Crynen Eindredactie: Stijn de Koning Lay-out: Lander De Coster Wettelijk depot: D/2023/0306/85 V.U.: Frédéric Crynen, Dorpstraat 24, 2040 Berendrecht Druk: Albe de Coker