Project1_Opmaak 1 03-06-13 13:43 Pagina 27
WETENSCHAP IN ASz
De relatie van transferrine/log (ferritine) en beenmergijzer-content Vorig jaar februari publiceerde Rob Castel met enkele collega’s een artikel in Clinical Chemistry and Laboratory Medicine over een nieuwe waarde om ijzerdeficiëntie aan te tonen - transferrine/log (ferritine). Deze waarde geeft - zo toonden de auteurs aan - een veel nauwkeurigere weergave van de ijzervoorraad in het lichaam ten opzichte van ferritine. Dit geldt vooral voor de groep patiënten die een ferritine-waarde heeft tussen de 20 en 100 ug/L. Janneke Baan bespreekt hier de relevantie van deze publicatie en schetst de opzet van een nader onderzoek op basis van de transferrine/log (ferritine), dat ze samen met de collega’s Castel, Droogendijk, Sonneveld, Riedl, Berendes en Levin uitvoert.
Een goede parameter van de ijzervoorraad in het lichaam is belangrijk, aangezien ijzergebrek een veelvoorkomend probleem is in de klinische praktijk (een frequentie van 2-5 % bij mensen in ontwikkelde landen). De diagnose ijzergebrek is vaak onduidelijk. Een beenmerg-ijzerkleuring is de gouden standaard, maar die wordt zelden verricht. Veel laboratoriumparameters, zoals ferritine, transferrine, serum ijzer, serum transferrine, ijzerverzadiging of hepcidine, zijn beperkt betrouwbaar. Dit wordt veroorzaakt door de interactie met acute fasereacties en voorts is de bepaling lastig uit te voeren. Het tegenwoordig vaak gebruikte ferritine heeft tevens zijn beperkingen, aangezien een waarde tussen de 20 en 100 ug/L een ijzergebrek niet uitsluit dan wel aantoont. Als de nieuwe waarde gebruikt wordt, zien Castel et al. voor deze laatste groep dus een duidelijke verbetering bij de bepaling van ijzerdeficiëntie. Om te kijken hoe het transferrine/log (ferritine) zich meet aan de gouden standaard - de beenmerg ijzervoorraad hebben wij het volgende onderzoek opgezet. Nader onderzoek We hebben bij alle patiënten die in de periode januari 2007 tot en met december 2012 een anemie hadden (vrouwen Hb < 7,5 mmol/l en mannen < 8,5 mmol/l) en waarbij een ijzerstatus (transferrine, ferritine, serum ijzer) verricht was in het kader van het PAGAS onderzoek, gescreend of zij een beenmergonderzoek ondergaan hadden. Dit was een totale groep van 281 patiënten.
Janneke Baan Janneke Baan is als AIOS Interne Geneeskunde verbonden aan het Albert Schweitzer ziekenhuis.
In 229 gevallen werd een beenmergonderzoek verricht. Met behulp van de onderzoeksverslagen hebben we twee groepen gemaakt, één groep met een normaal beenmerg en één met een afwijkend beenmerg. Voor de analyse zullen we alleen de patiënten gebruiken met een niet-afwijkend beenmerg, zodat de ijzervoorraad niet beïnvloed wordt. Van deze laatste groep patiënten zullen we met drie onafhankelijke personen het beenmergijzer gaan beoordelen met behulp van het Gale grading system. Hierbij wordt de hoeveelheid ijzer in het beenmerg ingedeeld in zes categorieën. Aangezien het beenmergijzer de gouden standaard is, zullen we deze vergelijken met de transferrine/log (ferritine)-waarde, om te kijken hoe betrouwbaar deze waarde is ten opzichte van de beenmergijzervoorraad. Hiernaast zullen we tevens serumijzer, transferrine, ferritine, MCV en RDW meenemen in deze vergelijking. Afgelopen maart zijn we begonnen met het beoordelen van de verzamelde beenmergpreparaten.
Figuur 1: Beenmergijzer-kleuring, normale voorraad
1. Castel, Rob, Martine G.H.M. Taks, Jolanda Droogendijk, Math P.G. Leers, Ruud Beukers, Mark-David Levin, Pieter Sonneveld en Paul B. Berendes (2012), The transferrin/log(ferritin) ratio: a new tool for the diagnosis of iron deficiency anemia. Clinical Chemistry and Laboratory Medicine, Vol. 50, Issue 8, pp. 1343-1349.
27