SPRAWY ZAGRANICZNE NR 1 (1) 2023, 82–117 DOI: 10.33896/SZ.2023.1.5
Jacek Reginia-Zacharski ORCID: 0000-0002-1939-1246 Uniwersytet Łódzki
Pokój „pozytywny” i „negatywny” – rozważania w cieniu ukraińskiej wojny obronnej przeciw agresji Federacji Rosyjskiej “Positive” and “negative” peace – reflections in the shadow of the Ukrainian defensive war against the aggression of the Russian Federation Abstrakt: Agresja rosyjska na Ukrainę 24 lutego 2022 roku i ludobójcza wojna, prowadzona przez Federację Rosyjską przeciwko państwu i narodowi ukraińskiemu, po raz kolejny postawiły przed badaczami wyzwanie weryfikacji aktualności pojęć wojny i pokoju we współczesnym świecie. Przekonanie, któremu hołdowano od początku lat 90. XX wieku, wykluczające możliwość wielkiej wojny systemowej toczącej się na obszarze Europy, przestało być aktualne. Jednocześnie – co trzeba podkreślić – dywidenda pokoju1, z której Stary Kontynent korzystał przez ponad trzydzieści lat, spowodowała, że świadomość wojny i pokoju, a także narzędzia badawcze mogą się wydawać anachroniczne, a nawet zapomniane. Kilkaset dni toczącej się wojny wymusiło przyśpieszony kurs i intensywne prace badawcze, które być może zdołają wypełnić tę widoczną lukę poznawczą. O ile refleksja na temat współczesnej wojny dzięki wielkiemu rozwojowi prac analitycznych wydaje się nadążać za polityczną i militarną rzeczywistością, to zagadnienia pokoju pozostają nadal w cieniu. Pojawiające się tak naprawdę od początku wojny „inicjatywy pokojowe” niestety bardzo często funkcjonują w koncepcyjnej 1
82
Przez pokój rozumieć należy brak wojny/konfliktu systemowego, który zagrażałby istniejącemu ładowi regionalnemu.