markt cijfers
het dieptepunt om volgend jaar voorzichtig te groeien. Het animo om te investeren in nieuwe kantoorruimte daalt daarentegen. De belangrijkste gebruikers van kantoren in Nederland, de overheid en de zakelijke dienstverlening, zijn gedwongen te saneren. De laatste twaalf maanden tot en met juli 2012 bereikte het vloeroppervlak van nieuwe kantoren, waarvoor een bouwvergunning is afgegeven, niet het niveau van 500.000 m2. Dat is een halvering ten opzichte van het jaar 2009. Tot 2015 zal het bouwvolume aan nieuwe kantoren alleen maar verder krimpen.
Investeringsfonds Er zijn ernstige twijfels of de gemeenten de beschikbare budgetten voor de onderwijshuisvesting daadwerkelijk in schoolgebouwen stoppen. Voor verschillende partijen (het Waarborgfonds Kinderopvang, kinderopvangorganisaties, de PO-raad, Aedes, de VNG en het ministerie van Onderwijs) is deze situatie aanleiding om plannen te maken voor een investeringsfonds scholenbouw. Het is de bedoeling om pensioenfondsen over te halen geld beschikbaar te stellen voor de bouw van nieuwe schoolgebouwen. Daarnaast zouden schoolbesturen meer zeggenschap moeten krijgen over investeringen in hun onderwijsgebouwen. Als volgend jaar de nodige regelgeving wordt aangepast en het investeringsfonds
van de grond komt, zal dit in 2014 kunnen zorgen voor een impuls in de scholenbouw. Op basis van de ontwikkeling van de vergunningverlening voor nieuwe schoolgebouwen, mag voor volgend jaar al een zeker herstel verwacht worden.
Zorgvastgoed Dit jaar en ook in 2013 is er in de zorgsector sprake van een daling van de nieuwbouwproductie. Uitgedrukt in de totale waarde van de bouwkosten van de verleende bouwvergunningen lag deze vorig jaar voor zorggebouwen 35% lager dan in 2010. Deze daling komt dit jaar en volgend jaar tot uiting in een daling van de nieuwbouwproductie. Omdat in 2012 de vergunningverlening niet verder daalt, is er vanaf 2014 weer groei van de bouwproductie mogelijk in deze sector. Met uitzondering van enkele deelsegmenten daalt de nieuwbouwproductie in Nederland in 2013 en 2014. Voor de woningbouw geldt dat de terugval leidt tot een niveau dat sinds de jaren ‘30 van de vorige eeuw niet meer is voorgekomen. Dit zal aanzienlijke gevolgen hebben voor de bedrijven in de bouwsector. Bouwbedrijven die erin slagen om zich te oriĂŤnteren op nieuwe markten, voldoende kapitaalkrachtig zijn of mee kunnen krimpen met de bouwproductie, hebben de beste kansen om het te halen tot 2014. Pas dan zal de bouwproductie de ontwikkeling van de algemene economie weer kunnen gaan overstijgen.
Figuur 1: Woningnieuwbouwproductie (aantal woningen)
Figuur 2: Utiliteitsnieuwbouwproductie Buildsight (in mln. euro; prijzen 2010)
60.000
5.000
50.000
4.000
40.000
3.000
30.000
2.000
20.000
1.000
10.000 0
2010
(bron: Buildsight)
2011
2012
2013
2014
0
2010
2011
2012
2013
2014
(bron: Buildsight)
n o v e m b e r 2 0 1 2 - M I X p ro
Marktcijfers_Buildsight_2pag.indd 15
15
02-11-12 15:38