Bijlage II Thomas & Kilmann-test Overal waar (samen)gewerkt wordt of mensen samen komen, komen conflicten voor. Wie aan conflicten denkt, denkt daar meestal negatief over. Dat hoeft niet altijd. Conflicten horen bij mensen. Er kunnen ook positieve kanten aan zitten. Denk maar eens terug aan conflicten die u zelf, tijdens werk, studie of privé, hebt meegemaakt. Als conflicten worden opgelost, zitten er ook positieve kanten aan. Enkele belangrijke positieve kanten van conflicten zijn: * Een conflict biedt u de kans op een dieper liggend probleem op te sporen en op te lossen; * Een conflict geeft u de gelegenheid om kennis te nemen van andere gezichtspunten. Achteraf blijken die vaak een aanvulling te zijn op uw eigen gezichtspunten. Wanneer spreken we van een conflict ? Een conflict ontstaat wanneer er tegengestelde belangen, wensen, verwachtingen of doelstellingen zijn tussen personen of groepen. Conflicten zijn inherent aan de mens en kunnen constructief zijn als ze worden opgelost. Welke soorten conflicten onderkennen we ? a. Het intrapersoonlijke conflict: hier is sprake van een conflict in de persoon zelf, bijvoorbeeld dilemmasituaties. b. Het interpersoonlijke conflict: een conflict tussen twee personen. c. Het intragroepsconflict: een conflict binnen een groep. d. Het intergroepsconflict: een conflict tussen twee of meer groepen. Hoe ontwikkelt een conflict zich ? In de ontwikkeling van een conflict zijn in grote lijnen vier fasen te onderkennen: a. de latente fase: er is nog geen conflict, slechts het potentieel voor een conflict is aanwezig, er bestaan tussen de partijen bijvoorbeeld verschillende doelen, opvattingen, belangen. Men weet nog niet dat die tegenstellingen bestaan, dat gebeurt pas in de fase van onderkenning. b. de fase van onderkenning: de verschillende partijen constateren dat doelen en opvattingen strijdig (lijken te) zijn. Hierdoor ontstaat een daadwerkelijk probleem, dat tot een conflict kan uitlopen. Het is natuurlijk ook mogelijk dat het probleem door middel van overleg en onderhandelen opgelost wordt. c. de emotionele fase: de partijen ontwikkelen en versterken een visie hoe zij zelf tegen het probleem aankijken, er wordt stelling gekozen tegenover de andere partij(en). Tussen de verschillende partijen ontwikkelen zich negatieve gevoelens over de tegenstander: de communicatie neemt af, het vertrouwen wordt opgezegd, het beeld van de tegenstander naar buiten toe wordt (zeer) negatief gemaakt. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het zogenaamde egodefensieve mechanisme in de mens, wat betekent dat de zelfkritiek afneemt, en alle schuld bij de andere partij gelegd wordt. In dit stadium gekomen is een constructieve oplossing zonder ingrijpen bijzonder moeilijk: de partijen hebben onjuiste beelden, zowel van de ander als van zichzelf. d. de manifeste fase: het conflict komt openlijk tot uiting. Dit kan gebeuren door passief verzet (opmerkingen maken, procedures traineren, afwezigheid bij besprekingen), of door openlijke agressie (de tegenstander "afmaken" in het bijzijn van anderen, projecten "saboteren"). Wat u waarneemt is niet het conflict, maar zijn de emotionele uitingen als gevolg van dat conflict. De relatie met het feitelijke probleem is hierbij meestal ver te zoeken. Kenmerken die zich vaak bij het verergeren van conflicten voordoen zijn: * de samenwerking stagneert; * de productie neemt af; * de communicatie vermindert of ontbreekt; * standpunten verharden zich; * er ontstaat wantrouwen; * het wij-gevoel verdwijnt; * er ontstaan kampen; * niemand wil de 'mindere' zijn; * de wil om te komen tot een oplossing ontbreekt; * er wordt op de persoon gespeelt.
Test je gedrag – Gedragstesten van Leary en Kilmann – door: Minne Troostheide
11