Franciscanen.nl, nr. 6, november/december 2012

franciscanen.nl ja argang 7 | november/december 2012 | nummer 6

4 6 8

Maximiliaan Kolbe Heilige martelaar

Van binnenuit Gespr ek m et J o o p Si er at

Internationaal Provincies samen op weg

vooraf

Een broederlijk afscheid Deze editie van Franciscanen.nl is gedenkwaardig te noemen. Dit vanwege het feit dat Joop Sierat te kennen heeft gegeven na vijftien jaar zijn lidmaatschap van de redactie met dit laatste nummer van deze jaargang te willen beëindigen. Uiteraard vindt de redactie dit jammer, en méér dan dat!. Al die jaren heeft Joop een gewaardeerde inbreng gehad, zowel in het meedenken over de koers van het magazine als bij de inhoudelijke planning van de verschillende jaargangen.

Foto omslag: Kluizenarij Fonte Colombo bij Rieti, Italië, waar Franciscus zijn Regel schreef.

Franciscanen.nl is het tweemaan­ de­lijkse contactblad van de minder­ broeders franciscanen in Nederland.

Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het ­franciscaanse denken en doen.

Oplage: 6500.

Daarnaast zijn vele artikelen van zijn hand verschenen. We denken hierbij aan zijn serie over de gesprekken rond het boek van Sigismund Verheij Naar het land van de levenden, in de rubriek ‘Ter zake’ (jaargang 2009) en aan de reeks ‘Van twee kanten’ (jaargang 2010), waarin steeds twee personen, onder wie een franciscaan, zich uitspraken over actuele thema’s. Maar zijn naam is toch vooral verbonden met de vele interviews die hij gehouden heeft en waarvan de neerslag te lezen was in zijn rubriek ‘De binnenkant’. Het is daarom ook dat Joop in dit nummer de geïnterviewde is en zíjn binnenkant laat zien.

Wij willen Joop van harte danken voor zijn inbreng en voor de broederlijke wijze waarop hij vijftien jaar met ons als redactie is meegetrokken. Vrede en alle goeds!

Ton Peters ofm

Abonnement: Gratis aan te vragen via tel.: 030 2324080 en e-mail: provincialaat@franciscanen.nl.

Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op rekeningnummer 41.62.44.181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, Utrecht.

IBAN: NL52ABNA0416244181 Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Peter van Zoest (eindredacteur), Joost van Heijst (redactiesecretaris), Maarten Lemmers ofm, Ton van ­ ­Oosterhout ofm, Joop Sierat.

Ontwerp en drukwerk: ART= ontwerp- en reclameburo www.art-is.nl Contact: Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13, 3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080, e-mail: redactie@franciscanen.nl, website: www.franciscanen.nl.

ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658

2

Detail fresco, Assisi.

Woorden van Franciscus De broeders moeten mild, vredelievend en bescheiden zijn, vriendelijk en nederig en met iedereen respectvol praten zoals dat hoort.

ac t u e e l

De franciscanen van Papua met gasten bijeen in Sentani.

Franciscanen driekwart eeuw in Papua De eerste Nederlandse franciscanen kwamen op 18 maart 1937 aan in het toenmalige Nieuw-Guinea.

2012 is daarmee een jubileumjaar geworden voor minderbroeders in het huidige Papua. Na een eerste ­h erdenking rond 18 maart dit jaar volgde een tweede viering van 17 tot en met 21 september in Jayapura.

Minister provinciaal Jan van den Eijnden en vice-provinciaal Frans Gerritsma waren hiervoor uitgenodigd.

De Duitse franciscanen na hun aankomst in Megen.

Nico Dister ofm, veertig jaar missionaris in Papua, bericht over het bezoek.

In zijn toespraak op 17 september bij de openingsviering van de jubileumfestiviteiten sprak Jan van den Eijnden de (bijna) voltallige broederschaar van de franciscaanse custodie (kleinere bestuurseenheid) in Papua toe.

Hoewel hij pas 48 uur in het land was, hadden onder de vele eerste indrukken drie ervaringen hem bijzonder goed gedaan, zo liet hij weten.

De eerste was dat hij in het door Jan van der Horst ofm (overleden op 23 februari 2012) opgerichte katholieke ziekenhuis in Waena (stadsdeel van de hoofdstad Jayapura) het pas enkele maanden geleden in gebruik genomen nieuwe ‘Paviljoen Jan van der Horst ofm’ in ogenschouw kon nemen. “Ik was jarenlang Jans huisgenoot, en ken hem als een zwakke, zieke man wiens ziekte steeds erger werd”, zei de provinciaal. “Daarom ben ik blij nu te mogen zien hoeveel Jan tot stand heeft gebracht ten bate van de mensen in Papua.”

Als tweede bijzondere ervaring noemde hij dat

op het einde van de voorafgaande eucharistieviering alle broeders uit volle borst het Zonnelied zongen op de voor hem zo bekende melodie van Eliseus Bruning ofm. “Blijf dit lied zingen”, drukte hij de broeders in Papua op het hart, “want het herinnert je aan jullie wortels: Franciscus en Nederland.”

De derde ervaring was voor hem de voornaamste. In Nederland en omstreken is hij gewend aan een gemeenschap van oude tot zeer oude broeders, maar nu stond hij oog in oog met veel jonge tot zeer jonge en vitale broeders, die voortzetten wat de Nederlandse franciscanen begonnen zijn. “Een reden tot grote dankbaarheid”, aldus de provinciaal.

Beeld bijstellen In het kader van het jubileum bezochten de Nederlandse gasten onder meer Jayapura en een museum, gewijd aan de gewoonten en gebruiken van Papua. Jan van den Eijnden was

erdoor verrast: “Het beeld dat ik had van Papua, ging terug op fotoboeken en films uit de jaren zestig, in het archief van onze provincie. Dat klopt totaal niet meer met de situatie in het Papua van 2012. Ik moet dat beeld dus behoorlijk bijstellen.”

Op 20 september werd bij gelegenheid van het jubileum het dodenofficie gebeden. Tijdens deze dienst las Frans Lieshout (één van de zes uit Nederland afkomstige broeders die nog in Papua wonen en werken) de naam, plaats, maand en het jaar van overlijden voor van alle mede­broeders - Nederlandse en Indonesische - die in Papua geleefd en gewerkt hebben. Een dag later werd het jubileumjaar afgesloten met een plechtige eucharistieviering waarin vier medebroeders hun plechtige geloften uitspraken.

Op 30 september keerden Jan van den Eijnden en Frans Gerritsma terug naar Nederland.

Nico Dister ofm

3

ko p s t u k k e n

Beeld, Maximilian Kolbe Schule (middelbaar- en hoger beroepsonderwijs), Neumarkt, Duitsland.

Maximiliaan Kolbe (1894-1941)

Maximiliaan Kolbe wordt in 1894 geboren in Zduńska Wola, Polen. Hij treedt in bij de minderbroeders conventuelen, studeert filosofie en theologie in Rome en wordt daar in 1918 tot priester gewijd. Er ontwikkelt zich bij hem een grote verering tot Maria. In Rome ziet hij hoe fascisten tegen de kerk ageren. Als tegenbeweging richt hij de ‘Militia Immaculata’ op, de ‘Ridderschap van de Onbevlekte’.

Met gedrevenheid verspreidt hij via de communicatiemiddelen van pers en radio de evangelische boodschap en de oproep tot toewijding aan Maria. Hiermee sluit hij aan bij de Mariale traditie binnen zijn orde. In Polen sticht hij ‘De stad van de Onbevlekte’. Het aantal broeders daar groeit uit tot méér dan achthonderd. Ook in China en Japan beijverde hij zich voor de verspreiding van het evangelie; hier via het gedrukte woord.

Als de nazi’s in 1939 Polen bezetten, gebruikt Kolbe drukpers en radio om hiertegen protest aan te tekenen. Op 17 februari 1941 wordt hij gearresteerd en naar Auschwitz afgevoerd.

Na een vermeende ontsnappingspoging van een gevangene uit de barak van Kolbe, werden tien mannen veroordeeld tot de hongerdood in een bunker. Wanneer een Poolse huisvader aangewezen wordt om dit lot te ondergaan, treedt Maximiliaan naar voren en zegt tegen de commandant: “Ik ben een Poolse priester. Ik ben al oud. Ik wil zijn plaats innemen, want hij heeft een vrouw en kinderen.” Het tiental werd op 31 juli 1941 ingesloten. Nadat 14 augustus nog steeds vier mannen, onder wie Kolbe, in leven waren, krijgen ze een dodelijke injectie. Een dag later, op het feest van Maria Tenhemelopneming, wordt zijn lichaam verbrand. Paus Paulus VI spreekt op 17 oktober 1971 zijn zaligverklaring uit. De Poolse Paus Johannes Paulus II verklaart hem op 10 oktober 1982 als martelaar heilig.

4

Mariale beweging Als rechtgeaarde Pool bezat Maximiliaan Kolbe vóór alles een grenzeloos vertrouwen in Maria. Zij is voor hem degene die hem de weg wijst naar evangelisch leven. Maximiliaan kiest daarbij voor het model van Franciscus’ leven. Spiritualiteit is voor hem levensnoodzaak; een doorlopende bezinning op wat een leven voedt en draagt. Zijn manier om de moderne communicatiemiddelen aan te wenden voor de verkondiging, viel op in die tijd .

Het besef dat de drukpers een machtig middel is, heeft hij in de praktijk omgezet. Hij richt grote drukkerijen op, waar uitgaven werden verzorgd met oplagen van honderdduizend tot een miljoen exemplaren. Zijn apostolaat werd constant gevoed door het evangelie, Maria en Franciscus.

Paus Johannes Paulus II was een groot bewonderaar en vereerder van hem. Zijn heiligverklaring speelde een grote rol in de bijdrage van de verzoeningspolitiek van deze paus tussen Duitsland en Polen en de ontwikkelingen in het Oostblok. De Poolse paus heeft de ‘Militia Immaculata’ officieel erkend als een vernieuwende beweging in de Rooms-Katholieke Kerk.

Thijs Moons ofm conv

overweging

Wat heb je voor elkaar over?

Franciscus was al een paar jaar dood.

Van de broeders die met hem het leven hadden gedeeld, waren er ook niet veel meer over.

Ze zochten elkaar wel eens op. En dan kwamen de verhalen los. “Weet je nog van ...?” Soms werden er wel eens verhalen opgeschreven.

‘Vertelsels’, zo zou je ze kunnen noemen.

Beeld van Franciscus in de kluizenarij Fonte Colombo bij Rieti, Italië, waar Franciscus zijn Regel schreef.

Zo’n veertig jaar later zeiden de broeders die de leiding hadden in de orde: het wordt tijd dat we een echte levensbeschrijving laten maken, eentje die een officieel karakter krijgt. En al die oude verhaaltjes, och, die kunnen we maar beter opruimen.

Zo kwam het dat er van het Verhaal van de drie gezellen maar een paar exemplaren zijn overgebleven. De meeste afschriften zijn zoekgeraakt.

In de negentiende eeuw heeft iemand er iets van teruggevonden. Broeder Leo, broeder Rufinus en broeder Angelus doen daarin verhaal over de begintijd van de orde. “Er was bij de mensen nog niet veel waardering voor de levenswijze van Franciscus en zijn broeders”, zo vertellen ze. “Soms werden we bekogeld met stenen of met modder en drek. Op een dag gingen twee broeders op weg. Ze kwamen iemand tegen die niet goed bij z’n hoofd was.

Die man begon de twee broeders met stenen te bekogelen. Hij had er één uitgekozen als mikpunt.

Toen de andere broeder dat zag, ging hij telkens vóór hem staan om de projectielen op te vangen.

Want die eerste broeders hadden heel veel voor elkaar over. Desnoods wilden ze hun eigen leven geven voor de ander.”

Als er stenen naar je worden gegooid, buk je.

Je houdt je armen voor je hoofd. En je probeert de stenen te ontwijken. Dat is een natuurlijke reflex.

Wie zou daarbij ook nog aan een ander denken?

Dat doet toch niemand. Alleen een moeder zou met haar eigen lichaam de klappen opvangen om haar kleine kindje te beschermen. Het Verhaal van de drie gezellen laat goed zien wat Franciscus bedoelde toen hij in zijn Regel voor de broeders schreef.

“Als een moeder haar lichamelijk kind voedt en liefheeft, met hoeveel meer zorg moet iemand dan niet zijn geestelijke broeder liefhebben en voeden?” Aan de Regel van Franciscus kun je zien dat hij vol was van het evangelie van Jezus: “Niemand heeft groter liefde dan hij die zijn leven geeft voor zijn broeders.”

Maarten Lemmers ofm

5

de binnenkant

Van binnenuit Het was een jas die me paste. Het voelde goed, maar - en dat is achteraf gezien - het was ook onwerkelijk en bleef iets van buiten. Dat brave fratertje in de bruine pij was ik niet helemaal zelf. Het voelde ook als een jas die ik uit kon trekken.”

In die periode van de opleiding veranderde er veel in zijn leven. Het was de tijd vlak vóór het Tweede Vaticaanse Concilie. “Mijn godsbesef veranderde: van een verticale, dirigerende God, naar een meer horizontale God, die zich laat zien in de zorg en nabijheid van mensen onderling. Ook bij het ongehuwd blijven begon ik vragen te stellen. Kan ik dat wel aan? Is dat voor mij wel weggelegd? Na maanden aarzelen speelde ik met de gedachte om uit te treden.” Terugkijkend zegt hij: “Mijn omgeving weerhield mij ervan, maar ik ben gebleven, in de hoop dat de problemen zich zouden oplossen na de beslotenheid van het klooster. Ik had moeten gaan.” Alles bij elkaar typeert Joop deze periode als niet realistisch.

Een gebeurtenis op de dag van zijn priesterwijding staat daar wellicht symbolisch voor: met de feestelijke corsage nog op zijn pij, zit hij ’s avonds in de ambulance. Zijn vader had een hartaanval gekregen. De euforie van de wijding en de dreun op de grond terug in het gewone leven; en dat op één dag.

Joop Sierat, onderwerpt op 25 oktober tijdens zijn laatste ­redactie­vergadering in het provincialaat van de franciscanen te Utrecht het meest recente nummer van ‘Franciscanen. nl’ aan een kritisch oordeel.

De afgelopen vijftien jaar heeft Joop Sierat (75) als lid van de redactie van ‘Franciscanen.nl’ (voorheen: ‘Frappant’) veel broeders en ook zusters geïnterviewd. De neerslag van die gesprekken verscheen in de rubriek ‘de binnenkant’. Nu hij zijn redactielidmaatschap beëindigt, vertelt hij over zíjn ‘binnenkant’, over de inspiratie van waaruit hij de weg gegaan Papua Van 1965 tot 1974 woont en werkt Joop is in zijn leven en hoe het franciscaans charisma daarbij steeds een op Irian Jaya (het huidige Papua). Deze tijd typeert hij als een rijke periode in zijn leven. belangrijke rol speelde.

Terugkijkend op zijn leven onderscheidt Joop drie belangrijke periodes: de tijd van zijn weg naar het priesterschap, zijn tijd in Papua en - na zijn uittrede als franciscaan - de tijd van zijn huwelijk.

Franciscaan-zijn Zoals veel katholieke kinderen wilde Joop piloot of brandweerman of ... pastoor worden.

6

Dat laatste werd het, zonder dat hij daar als jongen zwaarwegende argumenten voor had. Hij doorliep het gymnasium in Megen, daarna het noviciaat en de studie filosofie en theologie. Een weg waarop hij groeide in de franciscaanse spiritualiteit en waar het franciscaan-zijn belangrijker begon te worden dan het priester-zijn. “Alles bij elkaar”, zo vertelt hij, “voelde het aan als een warme jas.

“Ik leerde de betrekkelijkheid inzien van onze westerse cultuur, godsdienst, economie, ethiek enzovoorts. Het was alsof er een gat zat in mijn rugzak en door dat gat verloor ik in een paar maanden tijd bijna alle bagage van de laatste jaren. Eenzaam en alleen stond je daar in die totaal andere oercultuur van het stenen tijdperk. En in die situatie val je terug op de basis, op het wezen van het mensenbestaan.

Ook God werd voor mij anders. God werd de God van het ‘Ubi caritas et amor, Deus ibi est’,

Joop Sierat aan het werk in Papua.

‘Waar vriendschap heerst en liefde, daar is God’. Ik kwam daarmee bij de fundamenten van mijn leven. Ik heb daar mijn westerse jas uitgetrokken en kwam zo naakt te staan te midden van mensen van wie ik ben gaan houden en die ik als gelijkwaardig ging beschouwen. Hier ben ik minderbroeder geworden en heb ik echt leren relativeren.

Hoewel ik niks meer was en had, was dit een heel rijke tijd. Maar ook een heel zware tijd.

De eenzaamheid, het alleen-zijn, heeft me veel gedaan. Het oude celibaats­probleem kwam in deze situatie levensgroot naar boven. De Papua’s zagen en voelden het en op hun manier vingen ze me op. In die tijd gebeurde het dat mijn buurman - een oud oorlogsstamhoofd, met vijf vrouwen, veel kinderen en genoeg varkens en schelpen - mij aanbood ‘een vrouw voor mij te kopen’. Voor mij was dit het begin van het besluit om niet te blijven vechten en open te staan voor wat er verder op mijn weg mocht komen. En toen kwam Elly in mijn leven. Ze was franciscanes en werd door een ontwikkelingsorganisatie uitgezonden voor de begeleiding van meisjes na hun schooltijd. Vanaf de eerste ontmoeting kwam er een rust over mij, die ik eigenlijk nog nooit gekend had.”

Franciscaanse levensvisie “Tamelijk snel na mijn terugkeer in Nederland, ben ik met Elly getrouwd”, aldus Joop, “en daarmee begon een heel ander leven.

We zijn gelukkig. En goddank hebben we onze franciscaanse levensvisie ook nooit opgegeven.

Ik voel me thuis bij Franciscus en zijn spiritualiteit. De lijn liep en loopt gewoon door. Mijn leven als gehuwde en dus buiten de broederschap doet daar niets aan af. Franciscaanse gedrevenheid hangt niet af van wel of niet gehuwd zijn. Ik durf zelfs te zeggen dat juist de eenheid tussen Elly en mij en onze gemeenschappelijke franciscaanse basis, ons ‘fran­ ciscaan-zijn’ positief beïnvloedt.” Joop noemt de tijd met Elly “mijn gelukkigste periode”.

vulling gaven aan hun minderbroeder-zijn en de geloften. Het riep bij mij de vraag op: ‘Waarom ben ik dan eigenlijk uitgetreden?’. Die felle houding ben ik in de loop der jaren wel kwijtgeraakt.” En nu? “Je moet een keer stoppen, en toch wil ik het contact met de broederschap niet verliezen. Maar ... laat ik reëel zijn: als je er geen functie meer in hebt, ben je gauw vergeten en zul je heel snel weer de buitenstaander zijn ...

Het zij zo, maar het minderbroeders-bloed zal in mijn lijf blijven stromen!”

Ton Peters ofm

En nu?

Na vijftien jaar stopt hij als redacteur. Het gaf hem de gelegenheid om met de broeders in contact te blijven. “Ik had een eigen plaats binnen de redactie. Als ‘relatieve buitenstaander en leek’ kijk je toch net iets anders tegen de broederschap aan. Door veel gesprekken heb ik diep in het leven van broeders mogen kijken.

In het begin had ik best moeite met het gedrag van sommige broeders die wel een erg vrije in-

Hoofdredacteur Ton Peters ofm overhandigt de vertrekkende redacteur als afscheidscadeau een fotoboek over de San Francescobasiliek in Assisi.

7

i n t e r n at i o n a a l

In het kader van de toekomstige nauwere samenwerking van de Nederlandse en Vlaamse provincie, kwamen op 4 september ruim honderd broeders van beide provincies samen in het minderbroedersklooster in Hasselt, België, voor een ontmoetingsdag. Deze werd afgesloten met een gebedsviering in de kloosterkerk. De Belgische provinciaal Bob Van Laer en zijn Nederlandse collega Jan van den Eijnden gingen hier in voor. Gelezen werd de ‘uitzendingsrede’ volgens Matteüs (6,7-13) en het begin en het slot van Franciscus’ brief aan de hele orde.

Jan van den Eijnden hield de overweging, waaruit enkele passages.

Provincies samen op weg ‘Dit is wat ik wil’ zou een passende acclamatie geweest zijn op het evangelie van daarnet. Zo reageerde Franciscus immers toen hij dit evangelie hoorde waarmee wij in het hart staan van onze franciscaanse spiritualiteit, van onze roeping. Die roeping behelst dat wij leven vanuit het geloof dat wij niets nodig hebben voor onderweg. Vanuit het geloof dat onze hemelse Vader weet wat wij onderweg nodig hebben en ons dat ook geven zal. Daarom hoeven wij er niet zelf voor te zorgen. Zoals wij hier elkaar ontmoeten op weg naar onze belangrijke kapittels van 2013, die ons aan elkaar gaan verbinden, hebben wij toch nauwelijks iets om elkaar te geven en elkaar te versterken. Wat hebben wij eigenlijk nog?

Toekomst Wij hebben onze rijke geschiedenis, waar wij trots op zijn en soms ook wel heimwee naar

8

hebben. Wij hebben de bescheiden plaatsen waar wij nog wonen, en waar wij op bescheiden wijze proberen onze roeping te leven en onze spiritualiteit levend en aanstekelijk te houden te midden en ten bate van de mensen met wie wij leven. Wij zijn nauwelijks toegerust voor de toekomst die wij ons voorstellen. Wij hebben zo weinig dat er soms de bekoring is om te denken dat wij geen toekomst meer hebben.

Rijkdom Eigenlijk hebben wij al lege handen. Wij hoeven ons niet van een heleboel te ontdoen om op weg te kunnen gaan op de wijze die Jezus ons vandaag voorhoudt. Wij hebben zo weinig meer aan vitaliteit, aan jonge broeders, aan projecten, dat wij bijna als vanzelf denken dat het onbegonnen werk is, onze toekomst.

Misschien zou Franciscus wel tegen ons zeggen, dat wij zouden moeten willen dat het is

zoals het is. Dat wij deze werkelijkheid moeten omarmen en ons er niet door moeten laten verlammen en ons er niet bang door moeten laten maken voor onze toekomst. Vandaag wordt ons opnieuw de vraag gesteld: willen wij dit? Durven wij dit? Met elkaar verder gaan, ook al hebben wij elkaar niet zoveel te geven. Van harte hoop ik dat ons nog wel het geloof rest in Hem die ons de toekomst geeft die wij niet kennen. Dan beschikken wij over een rijkdom die Jezus ons niet verbiedt mee te nemen en die ons in staat stelt de armoede van ons heden mee de toekomst in te nemen die God voor ons in petto heeft, en tot een nieuwe rijkdom te laten maken.

Jan van den Eijnden ofm

Beeld van de ontmoetingsdag in Hasselt.

m a at s c h a p p i j

zijn vooral “deHet kansarmen die het moeilijk hebben in onze samenleving.

Juist voor hen willen we iets betekenen, heel bescheiden: geloven in de praktijk.

�

Jos Drijvers (82), franciscaan, Utrecht. Was 46 jaar werkzaam in het pastoraat in Pakistan. Woont nu in het provincialaat van de franciscanen in Utrecht. Namens zijn communiteit schrijft hij garantiestellingen uit aan daklozen voor overnachting in een van de slaaphuizen van de Domstad.

9

n i eu w s

Mensen

‘La Verna’ Amsterdam viert derde lustrum

In Brazilië overleed 5 oktober Cor Uiterwaal op 84-jarige leeftijd.

Hij trad in 1949 in bij de franciscanen.

In 1956 vertrok hij na zijn priesterwijding naar Brazilië. Hij was er werkzaam in het onderwijs en actief in het pastoraat.

Vanaf 1983 werd dat laatste zijn hoofdtaak. Daarnaast was hij vicaris van het bisdom Texeira de Freitas-Caravelas.

Sinds 2004 woonde hij in Montes Claros, het noviciaat van de franciscanen.

La Verna, het ‘Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling’ in ­Amsterdam, vierde 6 oktober zijn derde lustrum. Een honderdtal belangstellenden was getuige van de onthulling van een nieuw gevelbord, door Achmed Baâdoud, voorzitter van het dagelijks bestuur van Stadsdeel Nieuw-West.

Aansluitend vond een bijeenkomst plaats in een nabijgelegen buurthuis.

Op 23 oktober overleed te Warmond Siem Hooij. Hij was 90 jaar oud, 72 jaar franciscaan en 65 jaar priester.

Na zijn studie Engelse taal- en letterkunde te Nijmegen, was hij leraar Engels aan het Willibrordcollege te Katwijk aan den Rijn. Van 1966 tot 1980 was hij rector in het Academisch Ziekenhuis Leiden. Tot aan zijn verhuizing naar Warmond - in 1997 - was hij assistent in het pastoraat te Heerhugowaard en Vorden.

Erik Borgman, hoogleraar ‘Theologie van de religie, in het bijzonder het christendom’ aan de Universiteit van Tilburg, hield bij gelegenheid van de lustrumviering een lezing, getiteld: ‘Leven van ontvankelijkheid: spiritualiteit als contrapunt in de huidige cultuur’. Hij verwoordde hoe La Verna vanuit de franciscaanse achtergrond enerzijds breekt met Achmed Baâdoud, voorzitter van het dagelijks de huidige (activistische) cultuur en anderzijds bestuur van Stadsdeel Nieuw-West, onthult het nieuwe gevelbord van La Verna onder juist op die manier midden in de wijk wil staan. toeziend oog van Rob Hoogenboom ofm, Aansluitend ging Osman Paköz, imam van coördinator van het centrum. de Turkse Westermoskee, in op de betekenis van offer, Ramadan en vrijdaggebed voor de samenleving. Daarop belichtte Anne-Marie Hauer, bestuursvoorzitter van La Verna, het belang van de vrijwilligers voor het centrum. Het pand van La Verna is onopvallend gelegen tussen de hoogbouw van Slotervaart, direct naast de westelijke randweg van Amsterdam. Behalve het spiritualiteitscentrum is er een communiteit van franciscanen gehuisvest. Het centrum ging in het voorjaar van 1997 van start en is uitgegroeid tot een plek waar ruim honderd cursussen en andere activiteiten worden aangeboden.

Zo’n vijftienhonderd mensen nemen er op jaarbasis aan deel. Ga voor meer informatie naar www.laverna.nl.

Franciscaans Jongerentreffen Van 5 tot en met 7 oktober 2012 vond in Megen het dertiende Franciscaans Jongerentreffen plaats.

Het thema luidde: ‘Le(e)f!’ 36 jongeren namen deel aan het weekend vol inspiratie, ontmoeting en vooral veel gezelligheid waarin de spiritualiteit van Franciscus en Clara centraal stond. Drie dagen met workshops, vieringen, theater en bezinning in en rond het minderbroedersklooster en het clarissenklooster in het stadje aan de Maas.

Op 27 oktober werd Theo van ­Adrichem OFM (57) tot priester gewijd door Hugo van Steekelenburg ofm, bisschop van Almenara (Brazilië).

De plechtigheid vond plaats in de ­ Mozes- en Aäronkerk aan het Waterloo­ plein te Amsterdam.

10

De deelnemers aan het Franciscaans Jongerentreffen bijeen in de tuin van het Megense minderbroedersklooster.

ac t i v i t e i t e n

La Verna

Franciscaans Jongerenwerk

Stoutenburg

De religie van de Etrusken

Wereldjongerendagen voor thuisblijvers

Informatiemiddag

Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling

De Etruskische cultuur was gebaseerd op een sacrale wetenschap van de aarde en een verering van het ‘vrouwelijk principe’.

Een lezing over de interpretatie van symbolen en oude sacrale praktijken en over de vraag wat ze ons anno 2012 te vertellen hebben.

Datum 10 december Tijd 20.00-22.00 uur Prijs € 10,Wat mag ik verwachten?

Advent betekent: ‘dichterbij komen’. In het christendom is het de voorbereidingstijd op de geboorte van Christus. Tijdens deze retraitedag onderzoeken we wat ons in deze periode bezig houdt.

Datum 14 december Tijd 10.00-16.00 uur Prijs € 35,-

In juli 2013 vinden in Rio de Janeiro de Wereldjongerendagen plaats. Dat is niet naast de deur en de reis is duur. Daarom wordt van 25 tot en met 28 juli in Nederland een programma voor thuisblijvers georganiseerd. Nadere informatie over de locatie en het programma volgen.

Als je wilt weten hoe wij hier wonen, wat we doen en waarom, kom dan naar onze informatiemiddag. Je krijgt dan informatie over het project en een ­rondleiding door huis, moestuin en bos.

Datum 25 november Tijd 14.00-16.00 uur Prijs gratis (gift wordt op prijs gesteld)

Kerst bij Franciscus

Sacred dance

Een weekend rond het kerstfeest.

Wat betekende het feest voor Franciscus en wat betekent het voor ons? Op zondagmiddag is er een kerstconcert in de kloosterkerk, een tentoonstelling in de pandgangen en zijn er kraampjes in de kloostertuin.

Locatie minderbroedersklooster, Megen Data 14-16 december.

Prijs € 50,-

Sacrale dansen op zondagmiddag.

Data 25 november, 23 december Tijd 14.00-16.30 uur Prijs € 10,- per middag

Maatschappelijke stage Tussen kerst en kitsch

Waar in het evangelie van Lucas nog slechts gesproken wordt over een “kind, liggende in een kribbe”, is in de loop der eeuwen een ware cultus rond het Kerstkind ontstaan. In deze kerstbezinning plaatsen we afgesleten beelden naast oorspronkelijke, om ze zo nieuw leven in te blazen.

Datum 20 december Tijd 20.00-21.30 uur Prijs € 10,Informatie en opgave: Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdam tel.: 020 3467530 e-mail: info@laverna.nl website: www.laverna.nl

Franciscaans Milieuproject

Ben je op zoek naar een bijzondere plek voor je maatschappelijke stage? Beleef bij de franciscanen in Amsterdam een ­milieuvriendelijke middag of maak een levensboek over een van de oudere broeders. Bij de broeders in Megen kun je in de tuin of in de kloosterkeuken werken.

Neem contact met ons op en samen werken we een plan uit!

Informatie en opgave: Fer van der Reijken ofm Kloosterstraat 6, 5366 BH Megen tel.: 0412 465770 / 465780 e-mail: fjwmegen@hetnet.nl website: www.franciscanen.nl > jongeren

Eten van de seizoenen

Vegetarisch biologisch eten met groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg.

Lekker aanschuiven en genieten van het (h)eerlijke eten.

Datum 11 december Prijs € 10,Meeleefdagen

In overleg bieden wij de mogelijkheid voor (school)groepen van minimaal tien personen om op doordeweekse dagen het kloosterleven in Stoutenburg te ervaren.

Informeer naar de mogelijkheden en de kosten.

Informatie en opgave: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg tel.: 033 4945500 e-mail: post@stoutenburg.nl website: www.stoutenburg.nl

Voor meer activiteiten in franciscaans ­Nederland: www.franciscaanseweg.nl

11

Fr a n c i s c a a n s J o n g e r e n w e r k

Na de Wereldjongerendagen in Sydney en in Madrid meldde ik me aan voor mijn volgende internationale katholieke evenement: de derde Europese franciscaanse jongerenontmoeting, van 27 augustus tot en met 1 september in Polen. Er waren zo’n vierhonderd jongeren uit heel Europa.

Een wereldwijde familie Na mijn bagage te hebben ingepakt, klopte ik op 25 augustus aan bij het minderbroedersklooster in Megen, vanwaar we de volgende dag de reis naar de Sint-Annaberg in Polen zouden beginnen. Vijf van de anderen die meegingen kende ik al en met de overige twee maakte ik gauw contact. Na een lange en mooie reis via de broeders in Halberstadt, bereikten we onze bestemming. Met zijn vieren of met zijn tweeën kregen we in het pelgrimshuis mooie kamers. ‘s Avonds mochten we ons meteen als Nederlandse groep presenteren, waarbij we drop, stroopwafels en de felbegeerde polsbandjes met ‘Vrede en alle goeds!’ uitdeelden.

De volgende dag maakten we onze eerste Engelstalige mis mee, want wij waren ingedeeld in de Engelstalige groep. In deze viering mocht ik mijn eerste Engelse tekst voorlezen.

Hierna volgde een boeiende lezing van een Engelse claris, over hoe we ons mogen spiegelen in het Gelaat van Christus.

In ‘gemengde’ groepjes werd hierover nagepraat. Omdat de taal voor sommigen toch een barrière was, werden de volgende gesprekken in de eigen taalgroep gevoerd. Hierbij durfde en kon ieder zich uiten en dat leverde heel mooie gesprekken op.

Tussen de gesprekken door was er ruimte voor vrije tijd.

Die werd gebruikt om de nodige slaap in te halen of te volleyballen of hiernaar te kijken. In de avonden was er van alles te doen. Zo zagen we een theatervoorstelling, waarbij het levensverhaal van Franciscus op indrukwekkende wijze met enkel muziek en mimiek werd vertoond, en woonden we een concert bij. Donderdag waren we letterlijk getuige van de kruisweg waarbij deze door jonge ‘acteurs’ werd verbeeld.

Deze realistische weergave was voor onze groep een beetje te veel van het goede. ‘s Avonds hadden we een Mariavigilie.

Ik vond het fijn dat de locatie waar we verbleven relatief klein was met alles op loopafstand. Het kost me namelijk moeite om grote afstanden te lopen. Ook vond ik het leuk om niet-Nederlandse broeders te leren kennen en zo te (her) ontdekken hoe mondiaal de franciscaanse broederschap eigenlijk is. Ik vind het superfijn deel te mogen zijn van zo’n grote wereldwijde familie!

Ellen Holkers