Franciscanen.nl, nr. 5, september/oktober 2012

franciscanen.nl ja ar g an g 7 | s e p t e m b e r /o k to b e r 2012 | n u m m e r 5

4 6 8

Agnes van Praag K ampioene van de armoede

Geven en ontvangen Gesprek met Theo Moorman

Internationaal Vlaams-Nederlandse samenwerking

vooraf

Dialoog als weg naar vrede

Foto omslag:

Tussen alle beelden van de verschrikkingen in Syrië werd ik getroffen door een persbericht van het Vaticaanse persagentschap Fides, op 13 juli: “Syrië heeft dialoog nodig, geen wapens.”

Die oproep komt van de franciscanen in Syrië. “We vragen alle partijen om in gesprek te gaan en een einde te maken aan het geweld dat al zovelen het leven heeft gekost. De weg naar de vrede is die van dialoog. We staan open voor al onze broeders, van elke religie. We zijn de lijdende bevolking nabij en zullen het land nooit verlaten. We blijven in Syrië omwille van het evangelie.

We waren er gisteren, we zijn er vandaag en zullen er morgen zijn, in tijden van vrede en van oorlog. We zijn er van overtuigd dat God ons hier wil hebben en dat Hij voor ons zal zorgen.”

Het ‘tuintje van Clara’ in het klooster van San Damiano bij Assisi.

Franciscanen.nl is het tweemaan­ de­lijkse contactblad van de minder­ broeders franciscanen in Nederland.

Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het ­franciscaanse denken en doen.

Oplage: 6500.

Franciscus ging naar sultan Malek al-Kamil van Egypte. De vijfde kruistocht was in volle gang.

Te midden van alle geweld en vijandschap heeft hij de dialoog gezocht met degenen tegen wie het christelijke Westen ten strijde trok. Het zal van grote invloed zijn op Franciscus’ verdere leven. Dialoog: het over-en-weer openstaan voor elkaar. Een toenadering met open hart en handen. Bij Franciscus kwam de dialoog voort uit een open en ontvankelijke houding zonder toe-eigening van wie of wat dan ook. Ten diepste kwam dialoog bij hem voort uit een overgave aan God, de Gever van alle goeds. Durven wij de dialoog aan?

Ton Peters ofm

Abonnement: Gratis aan te vragen via tel.: 030 2324080 en e-mail: provincialaat@franciscanen.nl.

Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op rekeningnummer 41.62.44.181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, Utrecht.

IBAN: NL52ABNA0416244181 Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Peter van Zoest (eindredacteur), Joost van Heijst (redactiesecretaris), Maarten Lemmers ofm, Ton van ­ ­Oosterhout ofm, Joop Sierat.

Ontwerp en drukwerk: ART= ontwerp- en reclameburo www.art-is.nl Contact: Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13, 3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080, e-mail: redactie@franciscanen.nl, website: www.franciscanen.nl.

ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658

2

Detail fresco, Assisi.

Woorden van Franciscus De broeders nu die onder Saracenen of andere ongelovigen willen leven, moeten geen conflicten of woordenstrijd aangaan, maar ieder menselijk schepsel onderdanig zijn omwille van God.

ac t u e e l

Tien Duitse franciscanen brachten van 19 tot en met 25 augustus een bezoek aan Nederland. De Nederlandse en Duitse provincies hadden een intensief programma samengesteld om de oosterburen kennis te laten maken met hun medebroeders hier te lande en uiteenlopende facetten van de Nederlandse samenleving.

De Duitse franciscanen na hun aankomst in Megen.

‘Hollanderfahrung’ Duitse franciscanen De ‘Hollanderfahrung’ vond plaats in het kader van de groeiende samenwerking tussen de Nederlandse en Duitse provincies die nood­ zakelijk wordt met het krimpen van de orde in West-Europa. Deze samenwerking vindt onder meer plaats binnen de ‘Conferentia Transalpina Franciscana’ (COTAF), de ‘Franciscaanse ­Conferentie boven de Alpen’. Tweemaal per jaar komen de provinciaals van Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Roemenië, Oostenrijk, Zwitserland, de twee Franse provincies, V­ laanderen en Nederland bij elkaar in dit verband. Daarnaast is er een Duits-Nederlands noviciaat in Rheda-­ Wiedenbrück, twee uur rijden over de grens.

De Nederlandse broeder Lucas van Druten besloot er op 1 september zijn noviciaatsjaar met het afleggen van de tijdelijke geloften.

Wegwijs

‘Prachtige dagen’

Het bezoek begon in Megen, waar de Duitse broeders daags na hun aankomst door provinciaal Jan van den Eijnden wegwijs werden gemaakt in heden en verleden van de ­Nederlandse franciscanen. In het stadje aan de Maas stond diezelfde dag ook een ontmoeting met de Megense clarissen in hun klooster St. Josephsberg op het programma.

In Utrecht, Amsterdam en Den Haag kregen de Duitse gasten de volgende dagen een inkijkje in religieuze, culturele en sociaal-politieke ontwikkelingen in Nederland aan de hand van inleidingen en wandelingen door de binnensteden. Ook een voettocht door het typische Hollandse polderlandschap stond op het programma.

“Aan het eind konden we terugkijken op prachtige dagen”, zo blikt Wim Pot ofm terug.

Hij was mede-verantwoordelijk voor het vervoer van de Duitse gasten. “De broeders hebben vooral genoten van onze gastvrijheid en van de kennismaking met Nederlandse medebroeders. Ze zagen verschillen en overeenkomsten met de Duitse situatie.

Van onze kant werden we getroffen door hun warme belangstelling. Wat ze misten was een bezoek aan de zee. Nederland zonder zee, kon men zich niet voorstellen. Dus dat moet zeker op het programma voor een volgend bezoek!”

Peter van Zoest

3

ko p s t u k k e n Monument voor Agnes van Praag op het naar de heilige genoemde plein in Podebrady, Tsjechië.

Prinses Agnes van Praag, de zus van de koning van Bohemen, trad 1234 in bij de clarissen.

Ze werd in de loop der eeuwen het symbool voor Tsjechische hoop in benarde tijden.

Toen paus Johannes Paulus II haar in 1989 heilig verklaarde, brak meteen de ‘Fluwelen Revolutie’ uit die een einde maakte aan de communistische heerschappij.

Agnes van Praag (1211-1282) Agnes werd geboren als jongste dochter van koning Ottokar I van Bohemen en was al jong een pion in het schaakspel van vorstelijke huwelijken. Haar eerste verloofde kreeg ze op drie­ jarige leeftijd; toen ze acht was, werd ze aan een ander beloofd.

Ondertussen werd ze in kloosters en aan het hertogelijke hof in Wenen opgevoed. Na het zoveelste huwelijksvoorstel besloot ze dat ze niet wilde trouwen, maar in het klooster wilde treden.

Ze zocht daarvoor de hulp van paus Gregorius IX, want rond 1230 dong niemand minder dan keizer Frederik II naar haar hand.

Armoede Aanvankelijk dacht ze aan intrede bij de cisterciënzerinnen.

Haar moeder had al plannen om een klooster voor haar te bouwen, toen Agnes onder de indruk van haar nicht Elisabeth van Thüringen voor een meer franciscaanse richting koos.

Eerst stichtte ze een hospitaal voor arme pelgrims en zieken.

Daarnaast moest een klooster komen, niet van cisterciën­ze­ rinnen, maar zoals dat van Clara in San Damiano bij Assisi.

Clara schreef haar een welkomstbrief en haar moeder gaf haar de landerijen die ze voor het eerste klooster had gereserveerd.

Maar toen ontdekte Agnes dat leven als claris een radicalere keuze betekende: helemaal geen bezit. Ze gaf haar moeders geschenken door aan het hospitaal en probeerde de eigendommen van hospitaal en klooster te scheiden. De paus wilde dat niet: dat gaf maar onzekerheid voor de zusters. Clara juichte Agnes’ plannen toe en moedigde haar aan vol te houden. Haar koninklijke broer kwam tussenbeide en zorgde ervoor dat de paus aan Agnes het privilege van de armoede verleende.

clarissen. Eerst deed Agnes dat met behulp van haar broer.

Toen haar verzoek tot een eigen regel door twee pausen afgewezen was, nam Clara de strijd over met als resultaat dat zowel San Damiano als Agnes’ klooster volgens Clara’s regel in armoede mochten leven. Agnes’ gezag groeide. Haar kloosterkerk werd de begraafplaats van haar familie en ze bemiddelde toen haar broer de koning met zijn zoon, de kroonprins, ruzie kreeg. Het liep met haar familie niet goed af: in de laatste jaren van Agnes’ leven nam een nieuwe dynastie het over. Praag leed honger door de oorlog, en ook in het klooster heerste bittere armoede, maar Agnes wist waarvoor ze gekozen had en gaf niet op. Haar strijd werd tot symbool voor het onderdrukte ­Tsjechische volk, tot in 1989.

Agnes werd geëerd: tussen 1994 en 2011 sierde haar beeltenis het ­Tsjechische bankbiljet van ­vijftig kronen, een merkwaardig eerbewijs voor deze ­kampioene van de allerhoogste armoede.

Gerard Pieter Freeman Deze rubriek wordt verzorgd door medewerkers van het Franciscaans Studiecentrum. Info: www.franciscaans-studiecentrum.nl.

‘Fluwelen Revolutie’ Tussen Clara en Agnes ontwikkelde zich een hecht bond­ genootschap. Samen streden ze voor een betere regel voor de

4

Beeltenis van Agnes op het Tsjechische bankbiljet van vijftig kronen.

overweging

Hoe rijk ben jij?

“Die tuin van mij is wel acht meter lang. En minstens even breed!”

De man die erover opschepte, keek heel triomfantelijk de kring rond.

Hier zou vast geen mens tegenop kunnen bieden. Tenminste, dat dacht hij. Totdat iemand zei: “Nou, ik heb rondom het huis een lap grond liggen met een lengte van ongeveer tien meter. De breedte is ook ongeveer tien meter.”

“Mijn tuintje is nog geen drie meter lang.

Het is zo’n anderhalve meter breed. Maar het is wel heel hoog!” Verbaasd keek iedereen naar de jongen die dit naar voren bracht. Hij vervolgde: “Als ik in het tuintje op mijn rug lig, heerlijk in het hoge gras, met een sprietje tussen de tanden, kijk ik omhoog. Het plafond is altijd in beweging. Prachtige wolkenslierten glijden voorbij. ‘s Morgens en ‘s avonds is het op z’n mooist. Want dan zie je ook nog heel mooie kleurenpartijen die langzaam verder glijden. Dan denk ik wel eens: ik ben toch eigenlijk de rijkste man van de wereld. Want het baldakijn boven mijn tuintje is werkelijk fantastisch!”

Het is maar waar je rijk mee bent. De rijkdom van die blije jongen is onbegrensd. Je bent een bevoorrecht mens als je zo kunt leven. Niet iedereen zal je benijden om dat voorrecht.

De meeste mensen zullen zeggen: “Je mag je privilege houden!” Het ‘privilegium pauper­ tatis’, zoals het in het Latijn heet, het privilege van de bezitloosheid, was ook het voorrecht waar Franciscus van Assisi zijn zinnen op had gezet. Hij bracht het ter sprake toen hij bij de paus goedkeuring vroeg voor zijn broederschap. Franciscus heeft nogal moeten pleiten

Het ‘tuintje van Clara’ in het klooster van San Damiano bij Assisi.

om het ‘privilege van de hoogste armoede’ te verkrijgen. In de vorm van dat privilege heeft de kerk toegestaan wat van rechtswege eigenlijk ontoelaatbaar was. Ook Clara, de eerste vrouwelijke volgeling van Franciscus, heeft heel wat moeite moeten doen om dit privilege te verkrijgen. Pas op haar sterfbed kreeg ze de pauselijke goedkeuring van haar regel.

En toen in Praag de koningsdochter Agnes wilde gaan leven in net zo’n kloostertje als dat van Clara, ontstond er weer heel wat kerkelijke

en maatschappelijke heisa. Maar het klooster van Agnes is zo’n geprivilegieerde plek geworden waar je je rijk mocht rekenen, niet vanwege de erfenis van een adellijke familie, maar als erfgenaam en koningskind van het rijk der hemelen. “Daar mag je je aan hechten”, had Franciscus gezegd. “In de naam van onze Heer Jezus Christus zeg ik je: je hoeft echt niet nog meer in bezit te hebben.”

Maarten Lemmers ofm

5

de binnenkant

Geven en In 1996 werd hij door de toenmalige minister-provinciaal Jan van Duijnhoven gevraagd om Ton Tourné op te volgen als Coördinator Ouderenzorg. Na 31 jaar ziekenhuispastoraat was dit voor Theo Moorman (78) een nieuwe uitdaging. Nu, na vijftien jaar, heeft hij deze taak overgedragen aan Tonny van den Heuvel, die per 1 mei ‘zorgcoördinator’ bij de franciscanen is. Theo blikt terug op het verleden en kijkt vooruit naar de toekomst.

“Dat mijn opvolger ‘zorgcoördinator’ heet, geeft al aan dat mijn functie zich in de afgelopen jaren ontwikkeld heeft: van ouderenzorg tot algehele zorg. Mijn functie was veelomvattend. Maar voorop stond de zorg voor individuele medebroeders.” Om daar goed op in te kunnen spelen, had Theo ook intensief contact met gardiaans en met de provinciaal. Ook het overleg met directies, hoofden verzorging in de verzorgingstehuizen te Warmond, Weert en Wijchen - waar communiteiten van franciscanen wonen - was erg belangrijk. Niet alleen voor wat betreft de materiële kant, maar zeker ook om op te ­komen voor de mogelijkheden de franciscaanse spiritualiteit vorm te geven.

Loslaten De beëindiging van zijn functie typeert Theo als “een ander straatje in gaan”.

“Dat is meerdere keren gebeurd in mijn leven”, legt hij uit. “Mijn ervaringen en belevingen neem ik mee. Ik ben blij dat doorgaat waar ik mee begonnen ben en wat ik in de afgelopen jaren heb opgebouwd. Het is een rijke periode

6

Theo Moorman bij de ingang van het provincialaat van de franciscanen in Utrecht.

geweest. Vooral de mogelijkheid om met veel broeders in contact te komen was verrijkend.”

Hij realiseert zich dat hij inmiddels ook behoort tot de ‘doelgroep’ en dat de komende periode een tijd wordt van loslaten. Het contact met de broeders over het proces van ouder-worden, en zeker ook de broeders van de Commissie Ouderenzorg, zal hij het meeste missen. “Al er één is die mij daarbij inspireerde

- en nóg - dan is dat wel Franciscus. Zijn wijze van spreken over ‘zuster dood’, over het loslaten en het leven teruggeven aan de Heer, zijn houding tegenover de schepping, spelen een belangrijke rol in mijn leven. Ik vind het ook van belang dat uit te dragen: ieder mens - hoe ellendig ook - is de moeite waard; die moeten wij terzijde staan, met hem of haar moet ik optrekken.”

ontvangen Met God leven “Die instelling heb ik van thuis uit mee­ gekregen. Ik kom uit een groot katholiek gezin, waar het geloof een belangrijke rol speelde, het geloof dat ook vorm krijgt in de inzet voor de ander. Het was de tijd van de triomfale kerk, maar dat heeft mij nooit zo aangesproken. Uiteraard heb ik ten aanzien van de kerk, en ook in mijn Godsbeleving, een ontwikkeling doorgemaakt.” In dit verband vertelt Theo hoe hij zijn leven verankerd ziet in het verleden, in het gezin waarin hij opgroeide. Voor hem is daarom ook de band met zijn familie van belang. “Maar,” zo vertelt hij, “in de eerste plaats is er bij mij sprake van een toewending naar het levensgeheim, naar het mysterie ‘God’. God leren kennen en met God leven als de dragende grond van mijn leven.

Je kunt God leren kennen en de sporen van Hem ervaren in je leven. Die sporen ontdek je juist in de ander: medebroeders, familie ... Dat merk je in de ouderenzorg hoe wezenlijk de ervaring is dat er een primaire Andere is en dat er anderen zijn die je daarin dragen.

Een kwestie van geven en ontvangen.”

Leer én leven In zijn beleving heeft kerk-zijn veel te maken met kleinschaligheid en dialoog. Deze laatste is voor hem een wezenlijk evangelische waarde. “Sturing, eisen stellen, ingrijpen, denken in termen van geldigheid, zijn voor mij geen evangelische waarden. Natuurlijk moet er regelgeving zijn. Maar ik lijd er aan als ik zie hoe mensen de maat wordt genomen, hoe ze aan de kant worden gezet om ... ja waarom eigenlijk? Omdat de leer prevaleert boven het leven? Het gaat om beide: leer én leven.

Horen wat er leeft in mensen. Ik probeer het wel van me af te zetten, maar moet het ook niet wegwuiven. Verwerken is vaak een brug naar de toekomst. Dat geldt bijvoorbeeld ook bij verdriet, als je dat deelt. Die hiërarchische kerk is voor mij voorbij; daarin beleef ik weinig evangelie.”

Theo Moorman in gesprek met Frans Leers (87), nestor van de communiteit van het provincialaat in Utrecht.

‘Zorg op maat’ “Hetzelfde zie ik ten aanzien van de zorg”, vult hij aan. “Daar voeren schaalvergroting en verzakelijking de boventoon. Dat is enerzijds frustrerend, maar van de andere kant biedt het ook mogelijkheden. Mensen met een hart, werkzaam in de zorg, lijden aan opgeschroefde regelgeving, waarbij vooral de financieeleconomische overwegingen de boventoon voeren. Ik heb altijd geprobeerd te voorkomen dat optimale zorg en aandacht eronder zouden lijden en heb er de nadruk op gelegd dat bij alle technische vooruitgang op medisch gebied de ondersteuning ‘van binnen’ niet vergeten wordt. Ik mis dat wel in de opleiding en begeleiding van verzorgenden. Juist bij het ouder worden, als alles en met name het lichamelijke minder gaat, kan het geestelijke groeien. Daar hoort zorg op in te spelen. Noem dat maar ‘zorg op maat’.

Toekomst De laatste tijd heeft Theo veel adviezen uitgebracht aan het bestuur van de Nederlandse franciscanen. Het kapittel van

2010 had immers gevraagd om op het komend provinciaal kapittel - in 2013 - de ouderenzorg ‘hoog op de agenda’ te plaatsen. Op diverse deelthema’s heeft hij zijn visie gegeven, onder meer op het gebied van de mantelzorg en de inzet van vrijwilligers bij de zorg voor de broeders op leeftijd. Voor hem was dit een mooie afronding van zijn coördinatorschap ouderenzorg. Hij besluit: “Onze provincie heeft nog lef genoeg en ook voldoende dynamiek om op te blijven komen voor evangelische waarden in het voetspoor van Franciscus.

Met het ‘kleine’ binnen de orde en in de kerk moeten we leren leven.

Er zijn mogelijkheden genoeg; dat heb ik in mijn contacten met de broeders mogen ervaren en dat heeft me ook geboeid, zeker met de openheid waarmee dat gebeurde. Er zijn ook al stapjes op die weg gezet en ik hoop op die weg mee te kunnen blijven lopen, ook al ga ik een ander straatje in.”

Ton Peters ofm

7

i n t e r n at i o n a a l

Vlaamse en Nederlandse gardiaans bijeen in Megen, 25-26 mei 2011.

Vlaams-Nederlandse samenwerking Het kapittel van de Vlaamse In samenspraak met het Nederlandse bestuur is er voor gekozen om een sterkere band franciscanen heeft zich in 2010 met de franciscaanse noorderburen aan te gaan. Dit betekent dat na de kapittels van 2013 in Nederland en Vlaanderen waarop dit officieel goedgekeurd moet worden, de Vlaamse intensief bezig gehouden met de provincie een afhankelijke ‘custodie’, een kleinere bestuurseenheid, van Nederland gaat toekomst. Hoe verder met elkaar, worden. In beide besturen is hier goed over doorgepraat en de Nederlandse provincieraad heeft in mei 2011 volmondig ‘ja’ gezegd op het officiële verzoek van de Vlaamse provincie. in een steeds kleiner en ouder Ondanks het cultuurverschil, dat er zeker is, zijn de banden tussen beide provincies de wordende provincie, met minder afgelopen jaren gegroeid . Zo hebben al enkele keren gezamenlijke vergaderingen van gardiaans plaatsgevonden, en is er twee keer per jaar een uitwisseling tussen beide besturen. bestuurskracht en creatieve Er zijn nieuwe constituties gemaakt, waarin de verhouding tussen provincie en afhankelijke mogelijkheden? Wat zijn de custodie omschreven wordt. mogelijkheden voor de toekomst? Bezorgd Zelfstandig blijven of aansluiting In januari van dit jaar togen de beide provinciaals naar Rome om het gezamenlijk verzoek aan het generaal bestuur voor te leggen. Vooral de minister generaal was bezorgd over de zoeken bij een buitenlandse toekomst van het franciscaanse charisma in Vlaanderen, dat een zeer rijke franciscaanse provincie. Het kapittel koos voor traditie heeft, en hij betreurt het wanneer dit zou verdwijnen. Hij liet weten er aan te hechten dat alles in het werk gesteld wordt om dit te voorkomen. In januari komt hij naar verregaande samenwerking met de Nederland en Vlaanderen om met beide besturen daarover te spreken.

Nederlandse franciscanen. Om niet alleen op bestuurlijk niveau hiermee bezig te zijn was er op 4 september in Hasselt een ontmoetingsdag voor beide provincies, waarop de broeders verder kennis konden maken met wat er aan franciscaanse presentie in Vlaanderen en Nederland is en elkaar meer informeel konden ontmoeten.

Frans Gerritsma ofm

8

m a at s c h a p p i j

Diaconie vind ik “belangrijk, omdat je daarmee je geloof concreet kunt maken.

Ik zet me in voor de Derde-Wereldwinkel, de Voedselbank, en help asielzoekers.

Zo probeer ik mensen nabij te zijn die het moeilijk hebben.

�

Leo Soede (80), franciscaan, Nijmegen. Was jarenlang werkzaam op het pastoraal centrum Oost-Gelderland te Loil-Didam. Doet diaconaal vrijwilligerswerk in een parochie.

9

n i eu w s

Mensen Op 2 juni is Theo van Adrichem (57), Amsterdam, door bisschop Jos Punt van HaarlemAmsterdam in de kathedraal van Haarlem, tot diaken gewijd. Op 27 oktober volgt de priesterwijding door Hugo van Steekelenburg ofm, bisschop van Almenara (Brazilië).

De Megense franciscaan Loek Bosch staat te midden van vrijwilligers klaar om een feestelijke peperkoek aan te snijden.

Koperen jubileum ‘Hof van Lof’ Vrijwilligers van de ‘Hof van Lof’ van het minderbroedersklooster in Megen vierden 17 augustus het 12,5-jarig bestaan van deze bijzondere tuin. Jaarlijks bezoeken tussen de vijftienhonderd en tweeduizend belangstellenden de unieke plek met planten die verwijzen naar bijbel, liturgie en kerkelijke feesten. Met het overlijden van de laatste broeder-tuinman, Judocus van der Wielen, kwam er een einde aan de functie van de kloosterhof als moestuin. Wat bleef was een fruit- en kruidentuin. Niet lang daarna werd het plan opgevat om de tuin ­gedeeltelijk een bezinningsfunctie te geven, waarbij planten een verhaal v­ ertellen. De poorten staan sindsdien op gezette tijden open tijdens ‘scharrelmiddagen’ en rond­ leidingen. Een twintigtal vrijwilligers draagt zorg voor de Hof van Lof en de ontvangst van belangstellenden. De gasten krijgen koffie en thee en gaan met een speciale tuingids op pad. Er is een expositieruimte en een Maria-zithoek.

Meer informatie: www.hofvanlof.nl.

Postzegel voor ‘Heilig Bruurke’ Op 16 augustus werden bij het minderbroedersklooster in Megen duizend postzegels afgeleverd met een foto van het markante beeld van Everardus Witte, ook wel ‘Heilig Bruurke’ genoemd.

“Prima PR”, liet gardiaan Fer van der Reijken die dag weten op de website www.franciscanen.nl.

“Postzegels plakken we tóch, maar waarom eindeloos die gespikkelde Beatrix als je er ook een toepasselijk franciscaans plaatje op kunt zetten?” Post.nl biedt de mogelijkheid om een ‘Persoonlijke Postzegel’ te maken, waar een eigen afbeelding op kan worden geplaatst.

“Per duizend stuks kosten ze vijfhonderd euro voor de Nederland 1-zegel. Even duur als in de winkel. En ze worden gratis thuisbezorgd”, aldus de gardiaan. Eerder al verstuurden de Megense franciscanen poststukken met foto’s van hun fraaie onderkomen in het stadje aan de Maas en van het stalen ­Franciscusbeeld in de kloostertuin. Nu is de beurt aan het ‘Heilig Bruurke’ van Megen, de franciscaan die 1950 in geur van heiligheid overleed en wiens stoffelijk overschot rust in een aan hem gewijde gedachteniskapel naast het minderbroedersklooster in Megen.

10

Op 19 juli overleed te Alverna (Wijchen), Johan Wienk. Hij was 82 jaar oud, 62 jaar minderbroeder en 56 jaar priester. Van 1957 tot 1975 werkte hij in Pakistan in parochies en op scholen. In 1976 werd hij pastor in Rotterdam, achtereenvolgens in verschillende parochies. In 2008 verhuisde hij naar Alverna.

Lucas van Druten (33) besloot op 1 septem­ber zijn noviciaatsjaar met het afleggen van de tijdelijke geloften in de orde van de minderbroeders. Hij deed dat in het klooster van de Duitse f­ ranciscanenprovincie in Rheda-Wiedenbrück. Hier is een gezamenlijk noviciaat van de Duitse en Nederlandse franciscanen ondergebracht. Broeder Lucas woont in de commu­ niteit van Megen en studeert theologie aan de Faculteit Katholieke­­Theologie van de Universiteit van Tilburg, te Utrecht.

In Warmond overleed op 6 september Richard van Zaalen, 92 jaar oud, 74 jaar franciscaan en 67 jaar priester. Vele jaren was hij docent klassieke talen in Venray, Megen, Katwijk aan den Rijn en Heerlen. Na zijn emeritaat als docent vertaalde hij teksten van Augustinus.

ac t i v i t e i t e n

La Verna

Franciscaans Jongerenwerk

Stoutenburg

De monnik in jezelf

Franciscaans Jongerentreffen

Franciscustuinweek

Ben je op zoek naar stilte, eenvoud, verbinding met het ‘hogere’, wijsheid en innerlijke vrijheid? Dit zoeken is een verlangen van ‘de monnik in jezelf’. We werken aan vaardigheden die de monnik in ons ondersteunen.

Data 8, 22 oktober, 5, 19 november,

3, 10 december Tijd 10.00-12.00 uur Prijs € 70,-

Het dertiende Franciscaans Jongerentreffen heeft als thema ‘Le(e)f!’. Een weekend vol inspiratie, ontmoeting en gezelligheid voor jongeren van 16-30 jaar die kennis willen maken met de spiritualiteit van Franciscus en Clara.

Locatie Megen Data 5-7 oktober Prijs € 50,-

Franciscus van Assisi geeft zo zijn eigen wijze raad aan tuinlieden. Grassen, bloemen en kruiden, maar ook vogels, vlinders en bijen horen allemaal thuis in een moestuin. Ervaar hoe Franciscus onlosmakelijk verbonden is met onze manier van tuinieren en leven.

Data 1-5 oktober Prijs € 95,- (donateurs € 85,-)

Leven met aandacht

Kerstkaarten recyclen

Wereldmaaltijd

Hoe kunnen we ons optimaal ontplooien?

Hoe kunnen we liefdevolle aandacht geven aan wat op ons pad komt? We gaan na hoe we kunnen groeien in het geven van aandacht, aan onszelf, aan anderen.

Datum 12 oktober Tijd 10.00-16.00 uur Prijs € 35,-

Een creatief weekend voor jongeren van 18-30 jaar waarin we kerstkaarten gaan recyclen en meeleven en meebidden met de broeders. Voor het materiaal wordt gezorgd. De kaarten worden in december verkocht en de opbrengst gaat naar ­kansarme kinderen in India.

Locatie minderbroedersklooster, Megen Data 26-28 oktober Prijs € 50,-

In een Wereldmaaltijd zijn niet meer ingrediënten verwerkt dan de hoeveelheden die per persoon per dag beschikbaar zijn als al het beschikbare voedsel wereldwijd eerlijk zou worden verdeeld. En dat is meer dan genoeg. De vegetarische wereldmaaltijd bestaat voor een groot deel uit onze eigen biologisch geteelde producten.

Datum 16 oktober (Wereldvoedseldag) Tijd 18.00 uur Prijs € 16,-

Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling

Open zelfonderzoek

Spirituele ontplooiing is een zuiveringsproces. Zelfonderzoek speelt daarin een belangrijke rol. Hoe doe je dat? Hoe weet je dat je op de goede weg zit? Tijdens deze cursus leer je werken met de vorm van zelfonderzoek die bekend is geworden onder de naam ‘inquiry’.

Data 30 oktober, 13, 27 november,

11 december Tijd 19.30-22.00 Prijs € 45,Informatie en opgave: Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdam tel.: 020 3467530 e-mail: info@laverna.nl website: www.laverna.nl

Franciscaans Milieuproject

Maatschappelijke stage

Ben je op zoek naar een bijzondere plek voor je maatschappelijke stage? Beleef bij de franciscanen in Amsterdam een milieu­ vriendelijke middag of maak een levensboek over een van de oudere broeders. Bij de broeders in Megen kun je in de tuin of in de kloosterkeuken werken. Neem contact met ons op en samen werken we een plan uit!

Informatiemiddag

Informatie en opgave: Fer van der Reijken ofm Kloosterstraat 6, 5366 BH Megen tel.: 0412 465770 / 465780 e-mail: fjwmegen@hetnet.nl website: www.franciscanen.nl > jongeren

Informatie en opgave: Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg tel.: 033 4945500 e-mail: post@stoutenburg.nl website: www.stoutenburg.nl

Als je wilt weten hoe wij hier wonen, wat we doen en waarom, kom dan naar onze informatiemiddag. Je krijgt dan informatie over het project en een rondleiding door huis, moestuin en bos.

Datum 28 oktober Tijd 14.00-16.00 uur Prijs gratis (gift wordt op prijs gesteld)

Voor meer activiteiten in franciscaans ­N ederland: www.franciscaanseweg.nl

11

Fr a n c i s c a a n s J o n g e r e n w e r k

Met een gezellige groep, bestaande uit zes jongeren en twee broeders, zijn we van 27 juli tot en met 6 augustus naar Assisi geweest. Hier traden we in de voetsporen van Franciscus en lieten we ons inspireren door samen te bidden, zijn verhalen te lezen en de diverse plaatsen waar hij geweest is te bezoeken. Ook kruiste het leven van Clara regelmatig ons pad.

In Franciscus’ voetsporen In Assisi verbleven we in een gasthuis bij de franciscanessen, niet ver van de San ­Francesco-kerk. Vanuit deze centrale plaats hebben we de eerste dag Assisi verkend.

Het was alsof we terug gingen naar de tijd van Franciscus, wat de herbeleving van de verhalen ten goede kwam. Deze dag zijn we onder andere naar de kerk geweest waar Franciscus is gedoopt, bezochten we zijn ouderlijk huis, en gingen we naar de Santa Chiara, waar zich het graf van Clara bevindt en het indruk­ wekkende kruis van San Damiano hangt.

Daarnaast keken we die dag onze ogen uit tijdens een rondleiding door het immense klooster dat naast de San Francesco ligt.

‘s Avonds bezochten we de musical ‘Chiara di Dio’, waarin met schitterend acteren, zingen en dansen het leven van Clara werd uitgebeeld. Met name het slot was erg indrukwekkend. Een personage dat door de musical heen steeds als vreemdeling over het toneel bewoog, bleek Christus te zijn. Hiermee werd uitgedrukt dat Christus altijd aanwezig is, en dat je hem kunt herkennen in je naasten.

De rest van de week hebben we Franciscus beter mogen leren kennen door onder meer plaatsen te bezoeken waar hij de regel van de broederschap heeft geschreven, de eerste levende kerststal heeft laten maken en waar hij de stigmata heeft ontvangen. Door de

reis heen baden we samen en gaven we elkaar onze ervaringen terug. Het was mooi en verrijkend om te horen hoe een ieder op eigen wijze verschillende gebeurtenissen beleefde en over Gods aanwezigheid sprak.

Deze aanwezigheid hebben we tijdens de reis met elkaar mogen ervaren. Zo was het samen vieren van de eucharistie bijzonder mooi. ­Tijdens een viering in de open lucht vergezelde een vlinder ons bij het tafelgebed door rond de gaven te vliegen en zacht de wijn aan te raken. Dit was voor ons een zichtbaar gebaar van Gods hand.

Emy Jansons-van Steekelenburg