On Reading Forugh Farrokhzad's Poems Poetically

“On Reading Forugh Farrokhzād’s Poems Poetically” PowerPoint Slides and Commentary by Michael Craig Hillmann 1 The Iranian Women’s Woman in the 1960s…..….1-4 2 Forugh Farrokhzād (1934-1967)… ..…………..…..5-7 3 American Formalism and Farrokhzad’s Poems….8 4 Farrokhzād Poems………………………………………...12-32

5

«‫»اسیر‬ ‫»جفت‬ « «‫»حلقه‬ «‫»جمعه‬ «‫ک سیک ه م ثلهیچ ک س‬ ‫»ن یست‬ «‫»ف تح ب اغ‬ «‫»آنروزها‬ «‫»پ نجره‬

FF Still Life

Bibliography……………………………………………….33-34

• This slide show appears online at https://issuu.com/michaelhillmann.

unedited draft, 022122 FF Self-portrait

The Iranian Women’s Woman in the 1960s

1

Farah Dibā Pahlavi (b. 1938), 3rd wife of Mohammad Rezā Pahlavi (ruled 1941-1979), fled Iran in January 1979.

Gougoush (Faegheh Atashin, b. 1950)… singer, actress Mehrangiz Dowlatshāhi (1917-2008)… member of Parliament, Ambassador to Denmark

Farrokhru Pārsā (1923-1980)… physician, educator, and Minister of Education, executed by the Islamic Republic of Iran

1

Sattāreh Farmānfarmāyān (1921-2012) social work pioneer

Irān Darrudi (1936-2021)…painter

2

Foruzān (Parvin Khayrbaksh) (1937-2016)…film actress

Ashraf Pahlavi (1919-2016)…twin sister of Mohammad Rezā Pahlavi, power broker, palace advisor, and advocate for women’s rights

Simin Dāneshvar (1921-2012)… fiction writer, author of the bestselling novel Savushun (1969)

3

2 Forugh Farrokhzad (1934-1967)

‘Forugh Farrokhzad, Modern Iranian Poet Biographical Sketch,” pp. 291-317.

4

• artistic: painting, acting, filmmaking, dressmaking, poetry, prose fiction and non-fiction (e.g., travelogue) • candid, frank, bold, autobiographical • complicated, conflicted • determined, headstrong • famous • female, feminine, beyond-feminist? without “older sister” poets?

• iconoclastic, aesthetically and culturally • indefinable–many faces (Google “images of Forugh Farrokhzād”) • individualistic • inspirational to later women writers • introspective • innovative • love-seeking and poetry-loving • modern(ist), as “modern” as any major contemporary Iranian poet • often moody, unhappy, suicidal (calls for help?)

• multi-talented; see artistic • risk-taking, and political • secular-minded • Whitmanesque in valuing physicality, including sexuality, as equal to spirituality, but without Whitman’s American optimism

Amy Lowell, “The Sisters” (1924); Sara Teasdale, “The Kiss” (1910), and ”I Might Have Sung of the World” (1919)..

5

• In Ja’fari’s narrative, Farrokhzād composes “Asir” [(The) Captive] before her son Kāmyār was born.

• In Ja’fari’s narrative, Farrokhzād composes “Gonah” [(The) Sin] before having had sexual relations with anyone except for her husband.

• In Ja’fari’s narrative, Farrokhzād’s response to her husband’s negative reaction to the content of “The Captive” and “The Sin” is that they are just poems.

«‫• م نظور از م ن(در ب عضیش ع رهایف رخزاد) چهره ی ا‬ ‫ماسکیاست‬ ‫ این چهره می‬.‫که شاعر برای بیان خود انتخاب می کند‬ ‫تواند دارای بسیاری از خصوصیات و حاالت شاعر باشد‬ ‫»ولی عین خود او نیست‬. ،‫ذر نفیسی‬

‫آ‬

• Frost is on record asserting the speaker ۱۹۹۰ ،that ‫مجله کلک‬ ،»‫«دزپناه پنجره‬. in ”The Road Not Taken” does not reflect his state of mind or worldview.

6

7

Translations

by Jascha Kessler with Amin Banani

.Translations by Elizabeth X. Gray, Jr New Directions, 2022

8

3 American Formalism and Farrokhzad’s Poems •extrinsic study of poetry: (1) poetry and biography, (2) poetry and psychology, (3) Poetry and society, and (4) Poetry and ideas • intrinsic study of poetry, e.g.:

Formalism

‫ صورت گرایی‬،‫شکل گرایی‬، ‫ شکل‬،‫ شکل مداری‬،‫فرمالیسم‬ ‫نگری‬qua poetry in vacuo • close reading of lyric poems

as sui generis texts • lyric poems as a series of experiences that appeal to the imagination and communicate experience • lyric poems as part of the world of art as opposed to the world of everyday reality or the world of fiction • form, structure, imagery/figures of speech, and sound as partners to sense • the suggestibility/suggestivenss of lyric poems • Wilber Scott, “The Formalist Approach,” Five Approaches of Literary Criticism (New York, NY: Collier Books, 1962, 1974, 7th printing), pp.177-244; A.C. Bradley, “Poetry for Poetry’s Sake” ( https://www.gutenberg.org, 1901); Cleanth Brooks, The Well Wrought Urn: Studies in the Structure of Poetry (New York, NY: Harcourt: A Harvest Book, 1947, 1956, 1970); Perrine’s Sound and Sense: An Introduction to Poetry by Thomas R. Arp (New York, NY: Harcourt Brace College Publishers, 1997, 9th edition); and Jonathan Culler, Theory of the Lyric (Cambridge, MA: Harvard University Press, 2015).

9

‫عالم های واقعیت عینی‬ ‫و هنری‬ ‫کلیسایی در ایالت مین در آمریکا‬

‫تابلو از مارزدن هارتلی‪۱۹۴۱ ،‬‬

‫‪10‬‬

‫عکس از والتر اسمالینگ‪۲۰۲۰ ،‬‬

‫نمونه هایی ایرانی از عالم‬ ‫واقعیت هنری‬

‫حسین زندرودی‬ ‫پرویز‬ ‫کالنتری‬

‫‪11‬‬

‫بدری‬ ‫برقعی‬

‫ناصر‬ ‫اویسی‬

‫خوانش زیباشناختی از اشعار فروغ‬ ‫فرخزاد‪:‬‬

‫‪3 Reading 8 Farrokhzād Poems Poetically:‬‬

‫شعر در پنج مجموعه به اضافۀ تعدادی ‪۱۲۷‬‬ ‫شعر چاپ نشده‬

‫‪۱۹۵۵‬‬ ‫«رمیده»‬ ‫«اسیر»‬ ‫«ناآشنا»‬ ‫«حلقه»‬ ‫س رود«‬ ‫»پ یکار‬ ‫ب ه«‬ ‫»خواهرم‬

‫‪12‬‬

‫‪۱۹۵۶‬‬ ‫»گ ناه«‬ ‫ی‬ ‫»آبتن «‬ ‫»دیوار«‬

‫‪۱۹۵۸‬‬ ‫»ش ع ریب رایت و«‬ ‫ازگشت‬ ‫«‬ ‫»ب‬

‫‪۱۹۶۴‬‬ ‫»آنروزها«‬ ‫»گ لس رخ«‬ ‫»جفت‬ ‫«‬ ‫جمعه«‬ ‫» ُ‬ ‫وکی‬ ‫«‬ ‫»عروسکک‬ ‫»ف تح ب اغ«‬ ‫»ت ولدیدیگر«‬

‫‪۱۹۷۴‬‬ ‫»پ نجره «‬ ‫دلم ب رایب اغچه«‬ ‫»م یسوزد‬ ‫«‬ ‫ک سیک ه م ثل‬ ‫»هیچکسن یست‬

‫ت نها ص داستک ه«‬ ‫»م یماند‬

“(The) Captive” I want you, yet I know that never can I embrace you to my heart's content.

You are that clear and bright sky.

I, in this corner of the cage, am a captive bird.

From behind the cold and dark bars casting toward you my ruéful, astónished loók, I’m thínking a hánd might cóme and I might suddenly spread my wings toward you.

I’m thínking ín a móment óf negléct I might fly from this silent jail, laugh in the face of the man who is my jailer, and beside you begin life anew.

«‫»اسیر‬ ‫که‬

‫تورا میخواهم و دانم‬ ‫هرگز‬ ‫به کام دل در آغوشت نگیرم‬ ‫توئی آن آسمان صاف و‬ ‫روشن‬ ‫ مرغی‬،‫من در کنج قفس‬ ‫اسیرم‬

‫ هر‬،‫ز پشت میله های سرد و تیره ز پشت میله ها‬ ‫نگاه حسرتم حیران به رویت صبح روشن‬ ‫در این فکرم که دستی پیش نگاه کودکی خندد برویم‬ I‘m thinking these things, yet I know ‫چو من سر میکنم اواز‬ ‫آید‬ that I can not, dare not leave this jail. ‫و من ناگه گشایم پر بسویت شادی‬ Even if the jailer would wish it, ‫لبش با بوسه می‌آید‬ no breáth or breéze remaíns for flíght. ‫در این فکرم که در یک لحظه بسویم‬ From behind the bars, every bright morning ‫غفلت‬ the look of a child smiles in my face. ‫از این زندان خامش پر بگیرم اگر ای آسمان خواهم که‬ When I begin a song of joy, his lips come toward me with a kiss. ‫به چشم مرد زندانبان بخندم یکروز‬ ‫از این زندان خامش پر‬ ‫کنارت زندگی از سر بگیرم‬ O sky, if I want one day to fly from this silent jail, ‫بگیرم‬ what shall I say to the weeping child's eyes: ‫در این فکرم من و دانم که‬ ‫کودک گریان چه‬ ‫به چشم‬ ِ "Forget about me, for Í’m a cáptive bírd?" ‫هرگز‬ ‫گویم‬ I ‘m that candle that illumines a ruins ‫مرا یارای رفتن زین قفس‬ ‫ که من‬،‫ز من بگذر‬ with the burning of her heart. ‫نیست‬ ‫مرغی اسیرم‬ If I want to choose silent darkness, ‫اگر هم مرد زندانبان بخواهد‬ I’ll bríng a nést to ruin. ‫من آن شمعم که با سوز‬ ‫دگر از بهر پروازم نفس‬ . • Unpoetic translations in these slides serve merely as plain sense commentary on the Persian texts. ‫دل خویش‬ ‫ نیست‬13 ‫فروزان میکنم ویرانه ای‬

• Wallace Stevens: “...above everything else, poetry is words, and … words, above everything else, are, in poetry, sounds.”

• Jonathan Culler, Theory of the Lyric:: “rhythm above all …makes lyrics attractive, seductive, and memorable.” qualitative metrical pattern: tetrameter of stressed syllables quantitative metrical pattern: apocopated hazaj trimeter; u – – – u – – – u – – to-rā mikhāham-o dānam ke hargez u – – – u – – – u – – be kām-e del dar āghushat nagiram u–– – u – – – u – – to’i ān āsemān-e sāf-o rowshan u – – – u – – – u–– man dar konj-e qafas morghi asiram

poetic license:

l. 5. l. 8.

‫ز‬

‫ن اگه‬ l. 10. ‫خامش‬ l. 14. ‫زین‬ l. 17. ‫ز‬ l. 19. ‫چو‬ l. 22.‫خامش‬ l. 24. ‫ز‬

dieresis in versefinal feet of all lines, except for 9, 17, 19, and 26; dieresis in all feet of lines 7, 13, 24, 25, and 27.

rhetorical emphasis:

۸. ‫گشایم پر بسویت‬ ۱۴ ‫مرا یارای رفتن زین‬ ‫قفس نیست‬ ۱۸. ‫کودکی خندد برویم‬ ۱۹. ‫سر می کنم آواز شادی‬ ۲۰. ‫لبش می‌آید به سویم‬ ۲۶. ‫فروزان میکنم ویارانه‬ ‫ای را‬ ۲۸. ‫پریشام میکنم کاشانه‬ ‫ای را‬

structure: 1. apostrophe: lover 2. speaker looking beyond cage 3. speaker thinks of escape from jailer apostrophe: lover 4. speaker doubts strength 5. child looking toward cage 6. quandry: lover or child 7. speaker responsible for light oe darkness in child’s life :anaphora/repetition lines 1 & 13, 7, 9, & 23 end rhyme scheme:

۲. ‫آغوشت نگیرم‬ ۴. ‫مرغی اسیرم‬ ۶. ‫برویت‬ ۸. ‫بسویت‬ ۱۰. ‫پر بگیرم‬ ۱۲. ‫از سر بگیرم‬ ۱۴. ‫قفس نیست‬ ۱۶. ‫نفس نیست‬ ۱۸. ‫برویم‬ ۲۰. ‫بسویم‬ ۲۲. ‫پر بگیرم‬ ۲۴. ‫مرغی اسیرم‬ ۲۴. ‫ویرانه ای را‬ ۲۸ ‫گاشانه ای را‬

14

Aspects of End Rhyme Schemes in Persian Poetry

by Mohammad Rezā Shafi’i Kadkani.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

musical effect distinctiveness or emphasis given words participating in a rhyme scheme pleasure associated with the expectation-fulfillment sense effecting a sense of variety within a unified whole concentration of the poet’s emotion and the ordering of his/her thoughts enhancement of the strength or firmness of organization of a poem effecting or facilitating transition or movement from one section to another in a poem linking of plain sense through rhythms or music of words creation of a composition’s unity of superficial form marking verses or couplets as rhetorical units aid to reading and comprehension of consecutive pieces of the sense focusing attention on the inherent aural appeal of words development of symmetry and proportion

• How does Farrokhzād achieve such effects in post-’Esyān poems that do not feature end rhyme schemes?

• How do Farrokhzād translations lacking metrical patterns and sound repetition and word order features in the Persian texts achieve poetic effects parallel to those in the Persian originals?

15

‫»اسیر«‬

‫بن مایه های شعر فرخزاد‪:‬‬

‫‪– – u – – – u – – – u‬‬

‫تورا میخواهم و دانم ‪ /‬که‬ ‫هرگز‬ ‫به کام دل در آغوشت ‪/‬‬ ‫نگیرم‬ ‫توئی آن آسمان صاف ‪ /‬و‬ ‫روشن‬ ‫من در کنج قفس‪ ،‬مرغی ‪/‬‬ ‫اسیرم‬ ‫ز پشت میله های سرد ‪ /‬و‬ ‫تیره‬ ‫نگاه حسرتم حیران ‪ /‬به‬ ‫رویت‬ ‫در این فکرم که دستی ‪/‬‬ ‫پیش آید‬ ‫و من ناگه گشایم پر ‪/‬‬ ‫بسویت‬

‫‪16‬‬

‫در این فکرم که در یک‬ ‫لحظه غفلت‬ ‫از این زندان خامش پر ‪/‬‬ ‫بگیرم‬ ‫به چشم مرد زندانبان ‪/‬‬ ‫بخندم‬ ‫کنارت زندگی از سر ‪ /‬بگیرم‬

‫ز پشت میله ها‪ ،‬هر صبح‬ ‫روشن‬ ‫نگاه کودکی خندد ‪ /‬برویم‬ ‫چو من سر میکنم اواز‬ ‫شادی‬ ‫لبش با بوسه می آید ‪/‬‬ ‫بسویم‬ ‫‪/‬‬

‫اگر ای آسمان خواهم‬ ‫که یکروز‬ ‫از این زندان خامش پر ‪/‬‬ ‫بگیرم‬ ‫کودک گریان ‪ /‬چه‬ ‫به چشم‬ ‫ِ‬ ‫گویم‬ ‫ز من بگذر‪ ،‬که من مرغی ‪/‬‬ ‫اسیرم‬ ‫من آن شمعم که با سوز ‪/‬‬ ‫دل خویش‬ ‫فروزان میکنم ویرانه ای‬ ‫را‬ ‫اگر خواهم که خاموشی ‪/‬‬ ‫گُزینم‬

‫مرگ و زوال و‬ ‫‪۱‬‬ ‫پوسیدگی‬ ‫نومیدی و یأس و‬ ‫‪۲‬‬ ‫بدبینی‬ ‫حسرت گذشته‬ ‫‪۳‬‬ ‫مظلومیّت‬ ‫‪۴‬‬ ‫تنهایی و غربت‬ ‫‪۵‬‬ ‫حسرت‬ ‫‪۶‬‬ ‫سادگی و زودباوری‬ ‫‪۷‬‬ ‫و اعتمادهای‬ ‫بی مورد‬ ‫مسألۀ ازدواج‬ ‫‪۸‬‬ ‫زندگی در خانه یا‬ ‫‪۹‬‬ ‫«ترنم‬ ‫عشق ‪۱۱‬‬ ‫دلگیر چرخ‬ ‫‪۱۲ .............‬‬ ‫خیاطی» ‪۱۳‬‬ ‫‪.............‬‬ ‫‪ ۱۰‬دلمشغولی های دوران‬ ‫کودکی‬ ‫سیروس شمیسا‬

‫»درونمایه ی «اسیر ‪۱‬‬ ‫تجربه ی انتقالی در ‪۲‬‬ ‫شعر‬ ‫مفهوم – ساختار – صدا‬ ‫لذ ّت زیباشناختی ‪۴‬‬

‫‪۳‬‬

‫«جفت» از‬ ‫فروغ فرخزاد‬ ‫شب می‌آید‬ ‫‪shab miyāyad‬‬ ‫و پس از شب‪ ،‬تاریکی‬ ‫‪va pas az shab, tāriki‬‬ ‫‪va pas az tāriki‬‬ ‫و پس از تاریکی‬ ‫‪chashm’hā‬‬ ‫چشم‌ها‬ ‫‪dast’hā‬‬ ‫دست‌ها‬ ‫‪va nafas’hā va nafas’hā‬‬ ‫‪va nafas’hā...‬‬ ‫و نفَس‌ها‬ ‫و نفَس‌ها‬ ‫‪va sedā-ye āb‬‬ ‫و نفَس‌ها‪...‬‬ ‫‪ke foru mirizad‬‬ ‫‪qatre qatre qatre az shir‬‬ ‫و صدای آب‬ ‫که فرو میریزد‬ ‫قطره قطره‬ ‫قطره از شیر‬ ‫‪ba‘d . do noqte-ye sorkh‬‬ ‫‪az do sigār-e rowsh∫n‬‬ ‫‪tik tāk-e sā‘at‬‬ ‫‪va do qalb‬‬ ‫‪va do tanhā’i‬‬

‫بعد دو نقطۀ سرخ‬ ‫از دو سیگار روشن‬ ‫‪۱۰‬‬ ‫تیک‌ تاک ساعت‬ ‫”‪“(The) Couple‬‬ ‫و دو قلب‬ ‫‪night comes‬‬ ‫‪and after night darkness‬‬ ‫و دو تنهائی‪.‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪10‬‬

‫‪17‬‬

‫‪and after darkness‬‬ ‫‪eyes‬‬ ‫‪hands‬‬ ‫‪and breathing and more breathing‬‬ ‫‪and the sound of water‬‬ ‫‪which drips drips drips from the faucet‬‬ ‫‪then two red points‬‬ ‫‪from two lighted cigarettes‬‬ ‫‪the clock's tick-tock‬‬ ‫‪and two hearts‬‬ ‫‪and two lonelinesses‬‬

‫‪ .۱‬طرح ‪ /‬تابلو ‪ /‬صحنه‬ ‫‪ .۲‬شعر روایتی یا توصیفی؟‬ ‫‪ .۳‬زاویۀ دید گوینده یا راوی؟‬ ‫ی دانای کامل‬ ‫روایت غیر شخص ِ‬ ‫‪ .۴‬موضوع‪ ،‬سوژه‪ :‬تن کامگی‪ ،‬تن آمیزی‪،‬‬ ‫جفت خواهی‬ ‫‪ .۵‬فعلها در متن‪« :‬میآید» و «فرومیریزد»‬ ‫مسندالیه های غیر جاندار‬ ‫تحرک ‪ /‬پویایی در شعر‬ ‫عدم دینامیسم ‪/‬‬ ‫ّ‬ ‫‪ .۶‬صحنه‌پردازی ‪ /‬صداپردازی‬ ‫«شاعر در آرایش صداها از طریق تکرار‬ ‫کلمات (نفس‌ها‪ ،‬قطره قطرۀ آب‌‪ ،‬تیک‌تاک‬ ‫ساعت) و درآمیختن صداها با هم (نفس‌ها‬ ‫و قطره‌ها و ساعت و ضربه‌های قلب) در‬ ‫جهت صحنه‌پردازی بسیار موفق عمل‬ ‫کرده است‪ .‬استخوان این شعر بر‬ ‫صحنه‌پردازی بنا شده و استخوان‬ ‫صحنه‌پردازی هم بر صداپردازی»‪.‬‬ ‫فرخزاد ‪۷.‬‬ ‫سایه شعر‬ ‫‪:‬پنج مختصه در‬ ‫فیسبوک‪،‬‬ ‫فروغنیا در‬ ‫اقتصادی‬ ‫‪ ۱۱‬گفتار‬ ‫زبان‬ ‫مارسو ‪۲۰۲۱‬‬ ‫تخاطب‬ ‫وزن طبیعی‬ ‫گفتاری‬ ‫مختصۀ طنز‬ ‫مختصۀ بیان‬

‫ زمان و مکان‬:‫ زمینۀ شعر‬.۱ ‫ گوینده‬:‫ شخصیت ها درشعر‬.۲ ‫ زن‬- ‫دخترک‬ ‫مرد‬

‫نماد‬ ‫تکرار‬ ‫آیرونی‬

‫همه‬ ‫ تصویر‬:‫ صنایع بدیع‬.۳

“Wedding Band” The girl smiled and said: What is the secret of this gold ring, the secret of this ring that so tightly embraces my finger, the secret of this band that sparkles and shines so?

Startled, the man said: It is the ring of good fortune, the ring of life.

Everyone said: Congratulations and best wishes!

The girl said: O, that I still have doubts about its meaning.

‫حلقه‬ ‫راز این حلقه‬ ‫ زر‬- ‫راز‬ ‫تصویر؟ نماد؟‬

»‫«حلقه‬

The years passed, and one night a downhearted woman looked at that gold band and saw in its gleaming pattern days wasted in hopes of husbandly fidelity, days totally wasted.

:»‫ « حلقۀ زر‬.۴

:‫ شکل یا قالب متن شعر‬.۵ ‫سنّتی؟ مدرن؟‬ ‫تعداد بندهای شعر؟‬ ‫دلیل یک بند بودن هشت‬ ‫سطر بند اول؟‬ ‫دلیل یک خط بودن بند سوم؟‬ ‫ موقعیت زن در بندهای چهارم‬.۶ ‫و پنجم‬ ‫ احتمالی یا‬،‫حتمی‬ ‫ممکن است‬

The woman grew upset and cried: O my, this ring that still sparkles and shines is the ring of slavery and servitude.

‫دخترک خنده کنان گفت که چیست‬ ‫راز این حلقۀ زر‬ ‫راز این حلقه که انگشت مرا‬ ‫این چنین تنگ گرفته است بِبَر‬ ‫راز این حلقه که در چهرۀ او‬ ۵ ‫اینهمه تابش و َرخشَ دگی است‬ ‫مرد حیران شد و گفت‬ ‫ حلقۀ‬،‫حلقۀ خوشبختی است‬ ‫زندگی است‬ ‫ مبارک باشد‬:‫همه گفتند‬ ۱۰ ‫ دریغا که مرا‬:‫دخترک گفت‬ ‫معنی آن شک باشد‬ ‫باز در‬ ِ ‫سالها رفت و شبی‬ ُ ‫زنی اف‬ ‫سرده نظر کرد برآن حلقۀ‬ ‫زر‬ ‫دید در نقش فروزندۀ او‬ ۱۵ ‫روزهائی که به امید وفای شوهر‬ ‫بِهَدَر رفته هدر‬

۱۹۵۵ ‫ بهار‬،‫تهران‬ ‫وای‬ ‫زن پریشان شد و نالید که‬ ‫ این حلقه که در چهرۀ او‬،‫وای‬ ‫بازهم تابش و رخشندگی است‬ ۲۰ by Women • In The Mirror of My Heart: A Thousand Years of Persian Poetry ‫است‬ ‫بندگی‬ ‫حلقۀ بَردِگی و‬ (Washington, D.C.: Mage Publishers, 2019), p. 181, Dick Davis reformats the Persian poem into a quatrain-sequence text of five stanzas.

18

‫جمعه»‬ ‫« ُ‬

‫”‪“Friday‬‬

‫جمعۀ ساكِت‬ ‫جمعۀ َمتروك‬ ‫ُ‬ ‫جمعۀ چون كوچه هاى كهنه‪،‬‬ ‫غَم اَنگیز‬ ‫ل بیمار‬ ‫جمعۀ اَندیشه هاى تَنب َ ِ‬ ‫ى كِشدار‬ ‫جمعۀ خَمیازه هاى موذ ِ‬ ‫جمعۀ بى اِنتِظار‬ ‫جمعۀ تسلیم‬

‫‪quiet Friday‬‬ ‫‪desolate Friday‬‬ ‫‪like old alleys, sad‬‬ ‫‪with its sick, lazy thoughts‬‬ ‫‪with its surreptitious, long yawns.‬‬ ‫‪Friday, with no expectations.‬‬ ‫‪Surrender.‬‬

‫‪The empty house,‬‬ ‫‪oppressive,‬‬ ‫‪with doors shut against the onslaught of youth,‬‬ ‫‪with darkness and visions of the sun,‬‬ ‫‪with loneliness and guesses‬‬ ‫‪about the future, and doubts,‬‬ ‫ُجوم َجوانى‬ ‫ه ِ‬ ‫‪with its curtains, books, cupboards,‬‬ ‫صوُرِ خورشید‬ ‫‪and pictures.‬‬ ‫تَ َ‬

‫خانۀ خالى‬ ‫خانۀ دِلگیر‬ ‫خانۀ در َبسته بر‬ ‫خانۀ تاریكى و‬ ‫ُّأ‬ ‫خانۀ تَنهائى وَ تَف ل و تَردید‬ ‫خانۀ پَرده‪ ،‬كتاب‪ ،‬گَنجه‪ ،‬تَصاویر‬

‫‪O how peacefully and pridefully my life‬‬ ‫‪flowed by like a strange stream‬‬ ‫‪in the heart of those quiet,‬‬ ‫‪desolate Fridays,‬‬ ‫‪in the heart of those empty,‬‬ ‫‪oppressive houses.‬‬ ‫‪O how peacefully and pridefully it flowed by.‬‬

‫آه‪ ،‬چه آرام و پُرغُرور گُذ َر‬ ‫داشت‬ ‫جویبار َغریبى‬ ‫ِگى من چو‬ ‫ِ‬ ‫ِزند ِ‬ ‫ت َمتروك‬ ‫در د ِ​ِل این جمعه هاى سا ِك ِ‬ ‫ى‬ ‫در‬ ‫ى خال ِ‬ ‫دل این خانه ها ِ‬ ‫ِ‬ ‫مجله اندیشه و هنر‪،‬‬ ‫دِلگیر‬ ‫‪۱۹۵۹‬‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫آه‪ ،‬چه آرام و پُرغرور گذ َر‬ ‫داشت‬

‫‪19‬‬

‫‪ .۱‬زمینه (زمان و مکان)‬ ‫‪ .۳‬موضوع‬ ‫‪ .۴‬ساختار‪ :‬ترکیب متوازی ‪ /‬قرینه‬ ‫سازی‬ ‫(‪ )۱‬جمعه ها در‬ ‫نوجوانی گوینده‬ ‫(‪ )۲‬خانه در جمعه ها در‬ ‫نوجوانی گوینده‬ ‫(‪ )۳‬نظر گوینده در حال‬ ‫حاضر‬ ‫دربارۀ آن خانه در‬ ‫آن جمعه ها‬ ‫‪ .۵‬تصاویر‬ ‫‪ .۶‬ریتم‬ ‫قافیه‬ ‫‪ .۷‬درونمایه‬ ‫‪ .۸‬لحن‬ ‫تجربۀ خواننده ‪ /‬شنونده‬

“Someone Who Is Not like Anyone”

‫ی‬ ِ ‫ تک گوی‬.۱ ‫نمایشی‬ ‫هویت‬ ِ ‫گوینده؟‬

‫گونه های کاربردی زبان‬ ‫فارسی‬ ‫زبان ادبی‬ / ‫زبان کتابی‬ ‫نوشتاری‬ / ‫زبان محاوره ای‬ ‫گفتااری‬ ‫زبان عامیانه‬ ‫«پریا» از احمد شاملو‬ ‫موردهای تلمیح‬ ‫آنافورا و تکرار‬

I've had a dream that someone is coming.

I've dreamt of a red star, and my eyelids keep twitching and my shoes keep lining up together, and may I go blind if I'm lying about this.

I've dreamt of that red star when I wasn't asleep.

Someone is coming, someone is coming, someone else someone better someone who is not like anyone, not like Father, not like Ensi, not like Yahyā, not like Mother, but is just like the person he ought to be.

And he is taller than the trees of the overseer's house, and his face is brighter than the face of the Imam of the Age, and he's not afraid even of Sayyed Javād's brother who has gone and put on a police uniform.

And he's not afraid even of Sayyed Javād himself who owns all the rooms in our house.

And his name, just like Mother calls him at the beginning and at the end of prayers, is O Judge of Judges!

O Fulfiller of Needs!

»‫«كسی كه مثل هیچ كس نیست‬ ‫من خواب دیده ام که کسی می آید‬ ‫من خواب یک ستارۀ قرمز دیده ام‬ ‫و پلک چشمم هی می پرد‬ ‫و کفشهایم هی جفت میشوند‬ ‫و کور شوم‬ ۵ ‫اگر دروغ بگویم‬ ‫من خواب آن ستارۀ قرمز را‬ ‫وقتی که خواب نبودم دیده ام‬ ‫کسی میآید‬ .‫کسی میآید‬ ۱۰ ‫کسی دیگر‬ ‫کسی بهتر‬ ‫ مثل پدر‬،‫کسی که مثل هیچ کس نیست‬ ،‫نیست‬ ‫ مثل یحیی‬،‫مثل انسی نیست‬ ‫ مثل مادر نیست‬،‫نیست‬ ‫و مثل آن کسی ست که باید باشد‬ ‫و قدش از درختهای خانۀ معمار هم بلندتر‬ ۱۵ .‫است‬ ‫و صورتش‬ ‫از صورت امام زمان هم روشن تر‬ ‫و از برادر سید جواد هم‬ ‫که رفته است‬ .‫و رخت پاسبانی پوشیده است نمیترسد‬ ۲۰ ‫و از خود خود سید جواد هم که تمام‬ ‫اتاقهای منزل ما‬ ‫مال اوست نمیترسد‬ ‫و اسمش آن چنانکه مادر‬ ‫در اول نماز و در آخر نماز صدایش میکند‬

20

«‫»حرفهایس ختک تابس وم‬

. . . . . ‫«دلم میخواهد که روی‬ »‫چارچرخه ی یحیی بنشینم‬

. . . .

And with his eyes closed he can recite all the hard words in the third grade book, and he can even subtract one thousand from twenty million without coming up short.

And he can buy on credit however much he needs from Sayyed Javād's store.

And he can do something so that the neon Allāh sign which was green, as green as dawn, will shine again in the sky above Meftāhiyān Mosque.

O...how nice bright light is, how nice the light is, and I want so much for Yahyā to have a cart and a small lantern, and how I want to sit on Yahyā's cart in the middle of honeydew melons and watermelons and ride around Mohammadiyeh Square.

O...how fun it is to ride around the square, how fun it is to sleep on the roof, how fun going to City Park is, how good the taste of Pepsi is, how good Fardin's movies are,

‫و میتواند‬ ‫تمام حرفهای سخت کتاب کالس سوم را‬ ‫با چشمهای بسته بخواند‬ ‫و میتواند حتی هزار را‬ ‫بی آنکه کم بیاورد از روی بیست میلیون‬ ۳۰ ‫بردارد‬ ‫و میتواند از مغازۀ سید جواد هر چه قدر‬ ‫جنس‬ ‫ جنس نسیه بگیرد‬،‫که الزم دارد‬ »‫و میتواند کاری کند که المپ «الله‬ ‫که سبز بود مثل صبح سحر سبز بود‬ ‫دوباره روی آسمان مسجد مفتاحیان‬ ‫روشن شود‬ ۳۵ ... ‫آخ‬ ‫چه قدر روشنی خوبست‬ ‫چه قدر روشنی خوبست‬ ‫و من چه قدر دلم میخواهد‬ ‫که یحیی‬ ۴۰ ‫یک چارچرخه داشته باشد‬ ‫و یک چراغ زنبوری‬ ‫و من چه قدر دلم میخواهد‬ ‫که روی چارچرخۀ یحیی میان هندوانه ها‬ ‫و خربزه ها بنشینم‬ ‫و دور میدان محمدیه بچرخم‬ ۴۵ ... ‫آخ‬ ‫چقدر دور میدان چرخیدن خوبست‬ ‫چقدر روی پشت بام خوابیدن خوبست‬ ‫چقدر باغ ملّی رفتن خوبست‬

21

and how I like all good things.

And how I'd like to pull Sayyed Javâd’s daughter's hair.

‫و من چقدر از همه ی چیزهای خوب خوشم‬ ‫میآید‬ ‫و من چقدر دلم میخواهد‬ ‫که گیس دختر سید جواد را بکشم‬

‫چرا من این همه کوچک هستم‬ ۵۵ Why am I so small that I can get lost on the streets?

Why doesn't Father ‫که در خیابانها گم میشوم‬ who isn't so small ‫چرا پدر که این همه کوچک نیست‬ and who doesn't get lost in the streets ‫و در خیابانها هم گم نمیشود‬ do something so that the person in my dreams will speed up his arrival? ‫کاری نمیکند که آن کسی که بخواب من آمده‬ ،‫ست‬ And the people in the slaughter-house neighborhood where even the earth in their gardens is bloody ‫روز آمدنش را جلو بیاندازد‬ and even the water in their courtyard pools is bloody ‫و مردم محلۀ کشتارگاه‬ and even their shoe soles are bloody, ۶۰ why don't they do something? ‫که خاک باغچه هاشان هم خونیست‬ Why don't they do anything? ‫و آب حوض هاشان هم خونیست‬ How lazy the winter sunshine is. ‫و تخت کفش هاشان هم خونیست‬ ‫چرا کاری نمیکنند‬ I've swept the stairs to the roof and I've washed the windows too.

How come Father has to dream only in his sleep?

I've swept the stairs to the roof and I've washed the windows too.

‫چرا کاری نمیکنند‬ ۶۵ ‫چه قدر آفتاب زمستان تنبل است‬

‫من پله های پشت بام را جارو کرده ام‬ ‫و شیشه های پنجره را هم شسته ام‬ ‫چرا پدر فقط باید‬ ‫ خواب ببیند‬،‫در خواب‬ ۷۰ ‫من پله های پشت بام را جارو کرده ام‬

22

coming, ‫کسی میآید‬ someone is coming, ‫کسی میآید‬ someone who in his heart is with us, ‫با‬ ‫نفسش‬ ‫در‬ ‫ماست‬ ‫با‬ ‫دلش‬ ‫در‬ ‫کسی که‬ in his breathing is with us, in his voice ۷۵ ‫ماست‬ is with us, ‫ماست‬ ‫با‬ ‫صدایش‬ ‫در‬ someone whose coming can't be stopped and handcuffed and thrown in jail, someone who's hidden under ‫کسی که آمدنش را‬ Yahyā's old clothes, ‫نمیشود گرفت‬ and day by day grows bigger and bigger, ‫و دستبند زد و به زندان انداخت‬ someone from the rain, ‫کرده‬ ‫بچه‬ ‫یحیی‬ from the sound of pouring rain, ‫کسی که زیر رختهای کهنۀ‬ from within the whispering of petunias. ‫است‬ Someone is coming from the sky ‫و روز به روز‬ above Artillery Square ۸۰ on the night of the fireworks, ‫ بزرگتر میشود‬،‫بزرگ میشود‬ and he’ll spread out the table cloth ،‫باران‬ ‫شر‬ ‫شر‬ ‫ از صدای‬،‫کسی از باران‬ and divide up the bread and pass out Pepsis ‫از میان پچ و پچ گلهای اطلسی‬ and divide up City Park and pass out the whooping cough syrup ‫کسی از آسمان توپخانه در شب آتش‬ and pass out the slips on registration day ‫بازی میآید‬ and give everybody hospital ‫اندازد‬ ‫می‬ ‫را‬ ‫و سفره‬ waiting room numbers and distribute the rubber boots .‫و نان را قسمت میکند‬ and pass out Fardin movie tickets ۸۵ and give away Sayyed Javād’s ‫و‬ daughter's dresses ‫پپسی را قسمت میکند‬ and give away whatever hasn't sold ‫میکند‬ ‫و باغ ملی را قسمت‬ and even give us our share.

I've had a dream… ‫و شربت سیاه سرفه را قسمت میکند‬ Someone is

‫ذکر و تصویر لباس درشعر‬ ‫خواب دیدن بچه ها‬ ‫خواب دیدن بزرگساالن‬ ‫آیا شاعر امیدوار است که فرد‬ ‫نجات دهنده‬ ‫روزی بیاید و باعث بهبود‬ ‫اوضاع بشود؟‬ ‫درونمایه ی شعر‬ ‫نشان دادن به جای گفتن‬ ‫تک گفتاری نمایشی‬ ‫تعهد ادبی‬ ‫صدا – ساختار – مفهوم‬ ‫درونمایه‬ ‫تجربۀ انتقالی در شعر‬ ‫جنبه های هنری در شعر‬ ‫جنبه های شعری متن شعر‬ circular effect

.

‫و روز اسم نویسی را قسمت میکند‬ ‫و نمرۀ مریضخانه را قسمت میکند‬ ۹۰ ‫و چکمه های الستیکی را‬ ‫قسمت میکند‬ ‫و سینمای فردین را قسمت میکند‬ ‫رخت های دختر سید جواد را قسمت‬

23

‫ک سیک ه م ثلهیچ ک س«‬ ‫»ن یست‬

‫صنایع ادبی‬ ‫در اشعار فرخزاد‪:‬‬ ‫کنایه‬ ‫تشبیه‬ ‫استعاره‬ ‫سجع‬ ‫جناس‬ ‫ارسال المثل‬ ‫نامگذاری‬

‫‪24‬‬

‫مجله آرش‪ ،‬تابستان‬ ‫‪۱۹۶۶‬‬

‫‪۱۰‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫‪۷‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫جدید‬ ‫جابجائی صفت‬ ‫‪۳‬‬ ‫بدل‬ ‫‪۲‬‬ ‫تکرار‪:‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫نکرار‬ ‫صامت‬ ‫تگرار‬ ‫مصوت‬ ‫تکرار‬ ‫هجا‬ ‫تکرار‬ ‫کلمه‬ ‫تمرار‬ ‫عبارت‬

‫ف تح«‬ ‫»ب اغ‬

‫آن کالغی که پرید‬ ‫از فراز سرما‬ ‫و فرو رفت در اندیشۀ آشفتۀ ابری‬ ‫ولگرد‬ ‫و صدایش همچون نیزه کوتاهی پهنای‬ ‫افق را پیمود‬ ‫خبر ما را با خود خواهد برد به شهر‬ ‫همه میدانند‬ ‫همه میدانند‬ ‫که من و تو از آن روز روزنۀ سرد‬ ‫عبوس‬ ‫باغ را دیدیم‬ ‫و از آن شاخۀ بازیگر دور از دست‬ ‫سیب را چیدیم‬ ‫همه میترسند‬ ‫همه میترسند اما من و تو‬ ‫به چراغ و آب و آینه پیوستیم‬ ‫و نترسیدیم‬

‫‪25‬‬

‫سخن از پیوند سست دو نام‬ ‫و همآغوشی دراوراق کهنۀ یک دفتر‬ ‫نیست‬ ‫سخن از گیسوی خوشبخت منست‬ ‫با شقایق های سوختۀ بوسۀ تو‬ ‫و صمیمیّت تن هامان در طراری (‪)۵‬‬ ‫و درخشیدن عریانیمان‬ ‫مثل فلس ماهی ها در آب‬ ‫ی آوازیست‬ ‫سخن از زندگی نقره ا ِ‬ ‫که سحرگاهان فوارۀ کوچک میخواند‬

‫و در آن کوه غریب فاتح‬ ‫از عقابان جوان پرسیدیم‬

‫‪۱‬‬

‫زمیه (زمان و مکان)‬

‫‪۲‬‬

‫هویت گوینده‬

‫همه میدانند‬ ‫همه میدانند‬ ‫ما به خواب سرد و ساکت سیمرغان ره‬ ‫یافته ایم‬

‫‪۳‬‬

‫تصویرسازی‬

‫‪۴‬‬

‫درونمایه‬

‫ما حقیقت را در باغچه پیدا کردیم‬

‫‪۵‬‬

‫هویت گوینده‬

‫در نگاه شرم آگین گلی گمنام‬ ‫و بقا را در یک لحظۀ نا محدود‬ ‫که دو خورشید به هم خیره شدند‬

‫‪۶‬‬

‫تصویرسازی‬

‫‪۷‬‬

‫درونمایه‬

‫که چه باید کرد؟‬

‫سخن از پچ پچ ترسانی در ظلمت نیست‬ ‫سخن از روزست و پنجره های باز‬ ‫و اجاقی که در آن اشیاءِ بیهُده میسوزند‬ ‫و زمینی که ز کِشتی دیگر بارور است‬ ‫و تولّد و تکامل و غرور‬ ‫سخن از دستان عاشق ماست‬ ‫که پلی از پیغام عطر و نور و نسیم‬ ‫بر فراز شبها ساخته اند‬ ‫به چمنزار بیا‬ ‫به چمنزار بزرگ‬ ‫و صدایم کن‪ ،‬از پشت نفس های گل‬ ‫ابریشم‬ ‫همچنان آهو که جفتش را‬ ‫پرده ها از بغضی پنهانی سرشارند‬

‫‪۵‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫«فتح ما در آن جنگل سبز سیال‬ ‫باغ»‬ ‫پرده ها از بغضی پنهانی‬ ‫(‪)۲۵‬‬ ‫آن کالغی که پرید (‪)۱‬‬ ‫سرشارند (‪)۵۲‬‬ ‫شبی از خرگوشان وحشی (‪)۲۶‬‬ ‫از فراز سرما (‪)۲‬‬ ‫و در آن دریای مضطرب خونسرد (‪)۲۷‬و کبوترهای معصوم (‪)۵۳‬‬ ‫از بلندی های برج سپید خود‬ ‫و فرو رفت در اندیشۀ آشفتۀ ابری ولگرد از صدف های پر از مروارید (‪)۲۸‬‬ ‫(‪)۳‬‬ ‫(‪)۵۴‬‬ ‫و در آن کوه غریب فاتح (‪)۲۹‬‬ ‫و صدایش همچون نیزه کوتاهی پهنای افق‬ ‫به زمین مینگرند (‪)۵۵‬‬ ‫از عقابان جوان پرسیدیم‬ ‫را پیمود (‪)۴‬‬ ‫(‪)۳۰‬‬ ‫خبر ما را با خود خواهد برد به شهر‬ ‫کیهان‬ ‫که چه باید کرد؟ (‪)۳۱‬‬ ‫‪ ۱۹۶۲‬دید‬ ‫زاویه ی‬ ‫هفته تابستان‬ ‫(‪)۵‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫همه میدانند (‪)۳۲‬‬ ‫«منظور از من چهره یا‬ ‫همه میدانند (‪)۶‬‬ ‫همه میدانند (‪)۳۳‬‬ ‫ماسکی (‪ )persona‬است‬ ‫همه میدانند (‪)۷‬‬ ‫ما به خواب سرد و ساکت سیمرغان ره‬ ‫که شاعر برای بیان خود‬ ‫که من و تو از آن روز روزنۀ سرد عبوس‬ ‫یافته ایم (‪)۳۴‬‬ ‫(‪)۸‬‬ ‫انتخاب میکند‪ ،‬این‬ ‫پیدا‬ ‫باغچه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫حقیقت‬ ‫ما‬ ‫باغ را دیدیم (‪)۹‬‬ ‫چهره می تواند دارای‬ ‫کردیم (‪)۳۵‬‬ ‫و از آن شاخۀ بازیگر دور از دست‬ ‫بسیاری از خصوصیات و‬ ‫در نگاه شرم آگین گلی گمنام (‪)۳۶‬‬ ‫(‪)۱۰‬‬ ‫حاالت شاعر باشد ولی‬ ‫و بقا را در یک لحظۀ نا محدود (‪)۳۷‬‬ ‫سیب را چیدیم (‪)۱۱‬‬ ‫عین خود او نیست‪.‬‬ ‫که دو خورشید به هم خیره شدند (‪)۳۸‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۷‬‬ ‫همه میترسند (‪)۱۲‬‬ ‫التفات ‪ /‬خطاب شاعرانه‬ ‫نیست‬ ‫ظلمت‬ ‫در‬ ‫ترسانی‬ ‫پچ‬ ‫پچ‬ ‫از‬ ‫سخن‬ ‫همه میترسند اما من و تو (‪)۱۳‬‬ ‫حذف به قرینه‬ ‫(‪)۳۹‬‬ ‫به چراغ و آب و آینه پیوستیم (‪)۱۴‬‬ ‫ترکیب متوازی ‪ /‬قرینه‬ ‫سخن از روزست و پنجره های باز‬ ‫و نترسیدیم‬ ‫سازی‬ ‫(‪)۴۰‬‬ ‫(‪)۱۵‬‬ ‫ساختار بندها‬ ‫و هوای تازه (‪)۴۱‬‬ ‫و اجاقی که در آن اشیاءِ بیهُده میسوزند‬ ‫(‪)۴۲‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫آنافورا و تکرار‬ ‫و زمینی که ز کِشتی دیگر بارور است‬ ‫سخن از پیوند سست دو نام (‪)۱۶‬‬ ‫تجانس آوایی‬ ‫(‪)۴۳‬‬ ‫و همآغوشی دراوراق کهنۀ یک دفتر نیست‬ ‫صوت‬ ‫جناس م ِّ‬ ‫و تولّد و تکامل و غرور (‪)۴۴‬‬ ‫آهنگ‪ ،‬ریتم‪ ،‬وزن‬ ‫(‪26)۱۷‬‬ ‫سخن از دستان عاشق‬ ‫سخن از گیسوی خوشبخت منست (‪)۱۸‬‬ ‫قافیه‬

‫صدا‬ ‫تجانس‬ ‫آوایی‬ ‫آنافورا‬ ‫تکرار‬ ‫ آهنگ‬،‫ریتم‬ ‫حذف‬ ‫ترکیب‬ ‫متوازی‬

«‫ف تح‬ ‫»ب اغ‬

۲۰ ‫سطر‬

*Javadi/Sallée (1981): “The Conquest of the Garden” Kessler/Banani (1982): ”Garden’s Victory” Martin (1985): “Conquest of the Garden” Karimi-Hakkak (1997): “Conquering the Garden” Wolpé (2007): “Inaugurating the Garden” Gray (2022) “The Victory of the Garden” *Javadi/Sallée (1981): “our candid bodies in playfulness” Kessler/Banani (1982): the secret loyalty of our bodies” Martin (1985): “the intimacy of our bodies” Karimi-Hakkak (1997): “the defiant intimacy of our bodies” Wolpé (2007): “our bodies’ defiant intimacy” Gray (2022) “the intimacy of our bodies in the slipperiness”

27

‫»آنروزها«‬

‫‪۱‬‬ ‫آن روزها رفتند (‪)۱‬‬ ‫آن روزهای خوب (‪)۲‬‬ ‫آن روزهای سالم سرشار (‪)۳‬‬ ‫آن آسمان های پر از پولک (‪)۴‬‬ ‫آن شاخساران پر از گیالس (‪)۵‬‬ ‫آن خانه های تکیه داده در حفاظ سبز پیچکها‪،‬‬ ‫به یکدیگر (‪)۶‬‬ ‫آن بام های باد بادکهای بازیگوش (‪)۷‬‬ ‫آن کوچه های گیج از عطر اقاقی ها (‪)۸‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫آن روزها رفتند (‪)۹‬‬ ‫آن روزها ئی کز شکاف پلکهای من (‪)۱۰‬‬ ‫آوازهایم‪ ،‬چون حبابی از هوا لبریز‪ ،‬میجوشید‬

‫(‪)۱۱‬‬

‫چشمم به روی هرچه میلغزید (‪)۱۲‬‬ ‫آنرا چو شیر تازه میتوشید (‪)۱۳‬‬ ‫گوئی میان مردمکهایم (‪)۱۴‬‬ ‫خرگوش نا آرام شادی بود‪)۱۵( .‬‬ ‫هر صبحدم با آفتاب پیر (‪)۱۶‬‬

‫در احساس سرد نور ‪)۲۳( --‬‬ ‫و طرح سرگردان پرواز کبوترها (‪)۳۴‬‬ ‫در جامهای رنگی شیشه‪)۳۵( .‬‬ ‫فردا … (‪)۳۶‬‬ ‫گرمای کرسی خواب آور بود (‪)۳۷‬‬

‫من تند و بی پرو (‪)۳۸‬‬ ‫دور از نگاه مادرم خطهای باطل را‬

‫(‪)۳۹‬‬

‫از مشق های کهنۀ خود پاک میکردم‬

‫(‪)۴۰‬‬

‫به دشتهای نا شناس جستجو میرفت (‪)۱۷‬‬ ‫شبها به جنگل های تاریکی فرو میرفت (‪)۱۸‬‬

‫در باغچه میگشتم افسرده (‪)۴۲‬‬

‫آن روزها رفتند (‪)۱۹‬‬

‫خشک یاس (‪)۴۳‬‬

‫‪۳‬‬

‫آن روزهای برفی خاموش (‪)۲۰‬‬

‫کز پشت شیشه‪ ،‬در اتاق گرم‪،‬‬

‫(‪)۲۱‬‬

‫هر دم به بیرون‪ ،‬خیره میگشتم (‪)۲۲‬‬ ‫پاکیزه برف من‪ ،‬چو کرکی نرم‪)۲۳( ،‬‬ ‫آرام میبارد (‪)۲۴‬‬ ‫بر نردبام کهنۀ چوبی (‪)۲۵‬‬ ‫بر رشتۀ سست طناب رخت (‪)۲۶‬‬

‫‪28‬‬

‫‪۴‬‬ ‫با خش خش چادر مادربزرگ آغاز‬ ‫میشد (‪)۳۱‬‬ ‫و با ظهور سایۀ مغشوش او در‬ ‫چارچوب در (‪)۳۲‬‬ ‫‪ --‬که ناگهان خود را رها میکرد‬

‫پیر (‪)۲۷‬‬

‫بر گیسوان کاجهای‬

‫و فکر میکردم به فردا‪ ،‬آه (‪)۲۸‬‬

‫چون برف میخوابید (‪)۴۱‬‬

‫در پای گلدانهای‬

‫گنجشک های مرده ام را خاک میکردم‬ ‫(‪)۴۴‬‬ ‫‪?.…………………………………………………۶‬‬ ‫آن روزها رفتند (‪)۴۵‬‬ ‫آن روزهای جذبه و حیرت (‪)۴۶‬‬ ‫آن روزهای خواب و بیداری (‪)۴۷‬‬ ‫آن روز ها هر سایۀ رازی داشت‬ ‫(‪)۴۸‬‬

‫هر جعبۀ سربسته گنجی را نهان‬ ‫میکرد (‪)۴۹‬‬ ‫هر گوشۀ صندوقخانه‪ ،‬در سکوت ظهر‪،‬‬

‫آن روزها‬ ‫‪۱‬‬ ‫آن روزها‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪ ۳‬آن‬ ‫روزها‪...‬برف‪...‬فردا‬ ‫برف‪...‬فردا‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪ ۵‬فردا‪...‬‬ ‫آن روزها‬ ‫‪۶‬‬

‫‪۷‬‬

‫آن روزها رفتند (‪)۵۴‬‬ ‫آن روزهای عید (‪)۵۵‬‬

‫و عشق (‪)۷۷‬‬ ‫آن انتظار آفتاب و گل (‪)۵۶‬‬ ‫که در سالمی شرم آگین خویشتن را بازگو‬ ‫آن رعشه های عطر (‪)۵۷‬‬ ‫میکرد (‪)۷۸‬‬ ‫در اجتماع‬ ‫در ظهر های گرم دود آلود (‪)۷۹‬‬ ‫ساکت و محبوب نرگسهای صحرائی (‪)۵۸‬‬ ‫ما عشقمان را در غبار کوچه میخواندیم‬ ‫که شهر را در آخرین صبح زمستانی (‪)۵۹‬‬ ‫(‪)۸۰‬‬ ‫دیدار میکردند (‪)۶۰‬‬ ‫ما با زبان سادۀ گلهای قاصد آشنا بودیم‬ ‫های‬ ‫لکه‬ ‫دراز‬ ‫خیابان‬ ‫در‬ ‫گردان‬ ‫آوازهای دوره‬ ‫(‪)۸۱‬‬ ‫سبز (‪)۶۱‬‬ ‫ما قلبهامان را به باغ مهربانی های‬ ‫‪۸‬‬ ‫معصومانه میبردیم (‪)۸۲‬‬ ‫بازار در بوهای سرگردان شناور بود (‪)۶۲‬‬ ‫و به درختان قرض میدادیم (‪)۸۳‬‬ ‫و توپ با پیغام های بوسه در دستان ما‬ ‫در بوی تند قهوه و ماهی (‪)۶۳‬‬ ‫میگشت (‪)۸۴‬‬ ‫بازار در زیر قدمها پهن میشد کش میآمد با‬ ‫و عشق بود آن حس مغشوشی که در‬ ‫تمام لحظه‬ ‫تاریکی هشتی (‪)۸۵‬‬ ‫های راه میآمیخت (‪)۶۴‬‬ ‫ناگاه (‪)۸۶‬‬ ‫و چرخ میزد در ته چشم عروسکها (‪)۶۵‬‬ ‫محصورمان میکرد (‪)۸۷‬‬ ‫بازار مادر بود که میرفت با سرعت‬ ‫به سوی حجم و جذبمان میکرد در انبوه سوزان نفس ها و‬ ‫های رنگی سیال (‪)۶۶‬‬ ‫تپش ها‬ ‫و باز میآمد (‪)۶۷‬‬ ‫و‬ ‫با بسته های هدیه با زنبیل های پر (‪)۶۸‬‬ ‫تبسم های دزدانه (‪)۸۸‬‬ ‫میریخت‬ ‫بازار باران بود که میریخت که‬ ‫‪۱۰‬‬ ‫که میریخت (‪)۶۹‬‬ ‫آن روزها رفتند (‪)۸۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫آن روزها مثل نباتاتی که در خورشید‬ ‫میپوسند (‪)۹۰‬‬ ‫آن روزها رفتند‪)۷۰( .‬‬ ‫از تابش خورشید پوسیدند (‪)۹۱‬‬ ‫آن روزهای خیرگی در رازهای جسم (‪)۷۱‬‬ ‫و گم شدند آن کوچه های گیج از عطر‬ ‫آن روزهای آشنائی های محتاطانه‬ ‫در ازدحام پر هیاهوی‬ ‫اقاقی ها (‪)۹۲‬‬ ‫با زیبائی‬ ‫خیابانهای بی برگشت (‪)۹۳‬‬ ‫رگهای آبی رنگ (‪)۷۲‬‬ ‫‪29‬‬ ‫و دختری که گونه هایش را (‪)۹۴‬‬ ‫دستی که با یک گل (‪)۷۳‬‬ ‫با برگهای شمعدانی رنگ می زد آه (‪)۹۵‬‬ ‫از پشت دیواری صدا میزد (‪)۷۴‬‬

‫آن روزها‬ ‫‪۱‬‬ ‫آن روزها‬ ‫‪۲‬‬ ‫آن‬ ‫‪۳‬‬ ‫روزها‪...‬برف‪...‬فردا‬ ‫برف‪...‬فردا‬ ‫‪۴‬‬ ‫فردا‪...‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫آن روزها‬ ‫‪۶‬‬ ‫آن روزها‪...‬عید‬ ‫‪۷‬‬ ‫نوروز‬ ‫بازار‬ ‫‪۸‬‬ ‫آن روزها‪...‬عشق‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪ ۱۰‬آن روزها‪...‬اکنون‬

‫فاصلۀ زیباشناختی فاصله ای‬ ‫است که شاعر از یک سو‬ ‫میان عواطف و امیال خود با‬ ‫جریان شعر و از سوی دیگر‬ ‫میان خواننده و شعر به‬ ‫وجود می آورد‪.‬‬ ‫فاصلۀ زیباشناختی موجب‬ ‫میشود که خواننده‪ ،‬اثررا به‬ ‫منزلۀ پدیده ای جدای از خود‬ ‫تجربه کند‪ .‬در مورد شاعر نیز‪،‬‬ ‫این فاصله مانع از دخالت‬ ‫احساسات‬ ‫و عواطف او در جریان شعر‬

‫شعر «آبتنی» از مجموعۀ دیوار‬ ‫لخت شدم تا در آن هوای‬ ‫دل انگیز‬ ‫پیکر خود را به آب چشمه‬ ‫بشویم‬ ‫وسوسه میریخت در دلم‬ ‫شب خاموش‬ ‫تا غم دل را بگوش چشمه‬ ‫بگویم‬ ‫آب خنک بود و موجهای‬ ‫درخشان‬ ‫ناله کنان گرد من به شوق‬ ‫خزیدند‬ ‫گوئی با دستهای نرم و‬ ‫بلورین‬ ‫جان و تنم را بسوی خویش‬ ‫کشیدند‬ ‫بادی از آن دورها وزید و‬ ‫شتابان‬ ‫دامنی از گل بروی گیسوی‬ ‫من میریخت‬ ‫پون‬ ‫تند‬ ‫و‬ ‫عطر دالویز‬ ‫ۀ‬ ‫وحشی‬ ‫از نفس باد در مشام من‬ ‫آویخت‬

‫‪30‬‬

‫چشم فرو بستم و خموش و‬ ‫سبکروح‬ ‫تن به علف های نرم و تازه‬ ‫فشردم‬ ‫همچو زنی کاو غنوده در برِ‬

‫‪ .۱‬واژگان امروزی‬ ‫ساختارسنّتی‪ :‬دوبیتی های‬ ‫مسلسل‬ ‫‪ .۲‬وزن عروضی‪:‬‬

‫–‬ ‫‪u u‬‬ ‫–‬ ‫‪...lokht . shodam‬‬ ‫–‬ ‫‪u u‬‬ ‫–‬ ‫‪…ab . khonak‬‬ ‫–‬ ‫– ‪uu‬‬ ‫‪…bādi az ān‬‬ ‫‪– uu‬‬ ‫–‬ ‫‪…cheshm . foru‬‬ ‫‪– u u‬‬ ‫–‬ ‫‪…ruy-e do sā‬‬

‫‪ .۳‬قافیه‪:‬‬

‫بشویم ‪.......‬بگویم‬ ‫خزیدند‪......‬کشیدند‬ ‫میریخت‪....‬آویخت‬ ‫فشردم‪......‬سپردم‬ ‫تبدار‪........‬گنه کار‬

‫‪ .۴‬ضرورت شعری‪ :‬خموش‬ ‫کو‬ ‫ناگه‬ ‫گنه کار‬ ‫‪ .۵‬تکرار‪ :‬دل انگیز‬ ‫در دلم‬ ‫دآلویز‬ ‫غم دل‬

‫تصویر همراه شعر «آبتنی» در چاپ اول‬ ‫مجموعۀ دیوار (‪)۱۹۵۶‬‬

»‫«آبتنی‬

‫هویت گوینده؟‬

۱

‫تصویرسازی؟‬

۲

‫شخصیّت‬ ۳ ‫چشمه‬...‫بخشی‬ ‫استعاره – تشبیه؟‬

۴

‫عشق – عاشق – معشوق‬ ‫«آب چشمه» = معشوق گوینده؟‬

۵

‫شباهت ما بین گویندۀ «آبتنی» و گویندۀ‬ ۶ ‫ بندهای‬،‫«سرود از خودم» از وامت ویتنم‬ ‫؟‬۳۰-۲۷ ‫ و‬۱۱ ‫«چشمه سار گنه کار»؟‬

۷

‫تجربۀ انتقالی؟‬

۸

‫ساختار و صدا و مفهوم؟‬

۹

‫ لذ ّت زیباشناختی؟‬۱۰

écriture feminine 11 Bradleian suggestion

12‫أ‬

‫لخت شدم تا در آن هوای‬ ‫دل انگیز‬ “Bathing” ‫پیکر خود را به آب چشمه‬ In that heart-stirring air I disrobed ‫بشویم‬ to cleanse my body in a spring’s water The quiet night poured temptation into my heart ‫وسوسه میریخت در دلم‬ that I might speak my heart’s sorrow to the spring. ‫شب خاموش‬ ‫تا غم دل را بگوش چشمه‬ The water was cool and gleaming ripples ‫بگویم‬ crept around me moaning with desire as if with soft and crystalline hands they pulled my soul and body toward themselves.

‫آب خنک بود و موجهای‬ ‫درخشان‬ ‫ناله کنان گرد من به شوق‬ A breeze blew from afar and hurriedly cast a ring of flowers on my hair; ‫خزیدند‬ tender/loving/delectable and sharp aroma of wild mint ‫گوئی با دستهای نرم و‬ hung from the breeze’s breath in my olfactory sense ‫بلورین‬ ‫جان و تنم را بسوی خویش‬ I closed my eyes and quiet and light and free ‫کشیدند‬ I pressed my body against soft and fresh rushes like a woman asleep in a beloved’s embrace I entrusted myself wholly to the spring’s hands On my thighs the water’s trembling lip kissing and restive and thirsty and feverish suddenly crept together...satisfied and intoxicated .my body and the spirit/soul of the sinning spring

‫بادی از آن دورها وزید و‬ ‫شتابان‬ ‫دامنی از گل بروی گیسوی‬ ‫من ریخت‬ ‫عطر دالویز و تند پونۀ‬ ‫وحشی‬ ‫از نفس باد در مشام من‬ ‫آویخت‬ ‫چشم فرو بستم و خموش‬ ‫و سبکروح‬ ‫تن به علف های نرم و تازه‬ ‫فشردم‬

31

‫پ نجره«‬ ‫(‪»)۱‬‬

‫‪۱‬‬

‫يک پنجره برای ديدن‬ ‫يک پنجره برای شنيدن (‪)۲‬‬ ‫يک پنجره که مثل حلقه ی چاهی که (‪)۳‬‬ ‫در انتهای خود به قلب زمين ميرسد (‪)۴‬‬ ‫و باز می شود به سوی وسعت اين مهربانی‬ ‫مکرر آبی رنگ (‪)۵‬‬ ‫يک پنجره که دست های کوچک تنهايی را (‪)۶‬‬ ‫از بخشش شبانه ی عطر ستاره های کريم (‪)۷‬‬ ‫سرشار ميکند (‪)۸‬‬ ‫و می شود از آنجا (‪)۹‬‬ ‫خورشيد را به غربت گلهای شمعدانی مهمان کرد‬ ‫(‪)۱۰‬‬

‫يک پنجره برای من کافيست‬ ‫‪۲‬‬ ‫من از ديار عروسکها می آيم (‪)۱۲‬‬ ‫از زير سايه های درختان کاغذی (‪)۱۳‬‬ ‫در باغ يک کتاب مصور (‪)۱۴‬‬ ‫از فصل های خشک تجربه های عقيم دوستی و‬ ‫عشق (‪)۱۵‬‬ ‫در کوچه های خاکی معصوميت (‪)۱۶‬‬ ‫از سال های رشد حروف پريده رنگ الفبا (‪)۱۷‬‬ ‫در پشت ميز های مدرسه ی مسلول (‪)۱۸‬‬ ‫از لحظه ای که بچه ها توانستند (‪)۱۹‬‬ ‫(‪)۲۰‬‬ ‫بر روی تخته حرف «سنگ» را بنويسند‬ ‫و سارهای سراسيمه از درخت کهنسال پر زدند‪.‬‬ ‫(‪)۱۱‬‬

‫(‪)۲۱‬‬

‫‪۳‬‬ ‫من از ميان ريشه های گياهان گوشتخوار می آيم‬

‫‪32‬‬

‫(‪)۲۲‬‬

‫و مغز من هنوز‬

‫(‪)۲۳‬‬

‫مثال ‪،‬‬

‫اهمیت آنافورا و تکرار در شعر‪،‬‬ ‫»واژۀ «پنجره‬ ‫در سطرهای ‪،۳۹ ،۳۸ ،۱۱ ،۶ ،۳ ،۲ ،۱‬‬ ‫‪۶۹‬‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫(‬ ‫پردازی‬ ‫صحنه‬ ‫‪/‬‬ ‫زمینه‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪panjaré: ll. 1, 2, 3, 6, 11, 38, 39, 69‬‬ ‫مکان)؟‬ ‫‪۳‬‬

‫‪۱‬‬

‫هویت گوینده؟‬ ‫م نظور از م ن(در ش ع ر«‬ ‫«پ نجره») چهره ی ا ماسکیاست‬ ‫ک ه ش اعر ب رایب یانخود انتخاب‬ ‫م یک ند‪ .‬اینچهره م یت واند دارای‬ ‫ب سیاریاز خصوصیاتو حا التش اعر‬ ‫‪».‬ب اشد ولیعینخود او ن یست‬ ‫آذر نفیسی‪« ،‬دزپناه پنجره»‪،‬‬ ‫‪.‬مجله کلک‪۱۹۹۰ ،‬‬

‫بندهای ‪ ۲ ،۱‬و ‪ ۳‬بعنوان شعر کامل بی‬ ‫نفسه؟ ?‪tanzas 1, 2, and 3 = mini-poems‬‬

‫‪۴‬‬

‫‪۴‬‬ ‫وقتی که اعتماد من از ريسمان سست عدالت‬ ‫آويزان بود (‪)۲۷‬‬ ‫و در تمام شهر (‪)۲۸‬‬ ‫قلب چراغ های مرا تکه تاه می کردند‪)۲۹( .‬‬ ‫وقتی که چشم های کودکانه ی عشق مرا (‪)۳۰‬‬ ‫با دستمال تيره ی قانون می بستند (‪) ۳۱‬‬ ‫و از شقيقه های مضطرب آرزوی من (‪)۳۲‬‬ ‫(‪)۳۳‬‬ ‫فواره های خون به بيرون می پاشيد‬ ‫وقتی که زندگی من ديگر (‪)۳۴‬‬ ‫چيزی نبود‪ ،‬هيچ چيز بجز تيک تاک ساعت ديوار‪.‬‬

‫(‪)۳۵‬‬

‫دريافتم‪ ،‬بايد بايد بايد‬ ‫ديوانه وار دوست بدارم‪.‬‬

‫(‪)۳۶‬‬

‫(‪)۳۷‬‬

‫‪۵‬‬ ‫(‪)۳۸‬‬ ‫يک پنجره برای من کافيست‬ ‫يک پنجره به لحظه ی آگاهی و نگاه و سکوت‬

‫(‪)۳۹‬‬

‫‪33‬‬

‫اکنون نهال گردو‬ ‫آن قدر قد کشيده که ديوار را برای برگهای‬ ‫(‪)۴۱‬‬ ‫جوانش‬ ‫معنی کند (‪)۴۲‬‬ ‫( ‪) ۴۳‬‬ ‫از آينه بپرس‬ ‫نام نجات دهنده ات را‪)۴۴( .‬‬ ‫آيا زمين که زير پای تو می لرزد‪)۴۵( .‬‬ ‫تنها تر از تو نيست ؟ (‪)۴۶‬‬ ‫پيغمبران‪ ،‬رسالت ويرانی را (‪)۴۷‬‬ ‫(‪)۴۸‬‬ ‫با خود به قرن ما آوردند‬ ‫اين انفجارهای پياپی‪)۴۹( ،‬‬ ‫و ابرهای مسموم‪)۵۰( ،‬‬ ‫(‪)۴۰‬‬

‫‪۱‬‬

‫تصویرسازی؟‬

‫‪۲‬‬

‫صنایع بدیع؟‬

‫‪۳‬‬

‫درونمایه شعر‬

‫‪۴‬‬

‫وزن‪/‬ریتم؟‬

‫ای دوست‪ ،‬ای برادر‪ ،‬ای همخون‬ ‫وقتی به ماه رسيدی (‪)۵۳‬‬ ‫تاريخ قتل عام گل ها را بنويس‪)۵۴( .‬‬

‫(‪)۵۲‬‬

‫‪۶‬‬ ‫هميشه خوابها (‪)۵۵‬‬ ‫از ارتفاع ساده لوحی خود پرت می شوند و می‬ ‫ميرند (‪)۵۶‬‬ ‫من شبدر چهار پری را می بويم (‪)۵۷‬‬ ‫که روی گور مفاهيم کهنه روييده ست (‪)۵۸‬‬ ‫آيا زنی که در کفن انتظار و عصمت خود خاک شد‬ ‫جوانی من بود؟ (‪)۵۹‬‬ ‫آيا دوباره من از پله های کنجکاوی خود باال خواهم‬ ‫رفت (‪)۶۰‬‬ ‫تا به خدای خوب که در پشت بام خانه قدم ميزند‬ ‫سالم بگويم؟ (‪)۶۱‬‬ ‫‪۷‬‬ ‫حس می کنم که وقت گذشته ست (‪)۶۲‬‬ ‫حس می کنم که «لحظه» سهم من از برگهای تاريخ‬ ‫است (‪)۶۳‬‬ ‫حس می کنم که ميز فاصله ی کاذبی است‬ ‫در ميان گيسوان من و دستهای اين غريبه ی غمگين‬

‫(‪)۶۴‬‬

‫‪34‬‬

‫‪۸‬‬ ‫حرفی به من بزن (‪)۶۵‬‬ ‫آيا کسی که مهربانی يک جسم زنده را به تو می‬ ‫بخشد (‪)۶۶‬‬ ‫جز درک حس زنده بودن از تو چه می خواهد؟ (‪)۶۷‬‬

‫درونمایه‬ ‫ساختار‬

‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬

‫‪ll. 69-70 ...circular effect/‬‬ ‫‪conclusion‬‬

‫تجربه انتقالی‬

‫‪۳‬‬

‫فاصله زیباشناختی؟‬ ‫لذت زیباشناختی؟‬

‫‪۴‬‬ ‫‪۵‬‬

‫‪6 Bradleian suggestion‬‬

‫تنها صداست که‬ ‫میماند‬ ‫کنم چرا؟‬ ‫چرا توقف‬ ‫پرنده ها به جستجوی جانب آبی رفته اند‬ ‫افق عمودی است‬ ‫افق عمودی است و حرکت ‪ :‬فواره وار‬ ‫و در حدود بینش‬ ‫‪۵‬‬ ‫سیاره های نورانی می چرخند‬ ‫زمین در ارتفاع به تکرار می رسد‬ ‫و چاههای هوایی‬ ‫به نقب های رابطه تبدیل می شوند‬ ‫و روز وسعتی است‬ ‫‪۱۰‬‬ ‫که در مخیله ای تنگ کرم روزنامه نمی گنجد‬ ‫چرا توقف کنم؟‬ ‫راه از میان مویرگهای حیات می گذرد‬ ‫کیفیت محیط کشتی زهدان ماه‬ ‫سلولهای فاسد را خواهد کشت‬ ‫‪۱۵‬‬ ‫و در فضای شیمیایی بعد از طلوع‬ ‫تنها صداست‬ ‫صدا که جذب ذره های زمان خواهد شد‬ ‫چرا توقف کنم؟‬

‫‪35‬‬

‫من از سالله ی درختانم‬ ‫تنفس هوای مانده ملولم میکند‬ ‫پرنده ای که مرده بود به من پند داد‬ ‫که پرواز را به خاطر‬ ‫بسپارم‬ ‫نهایت تمامی نیروها پیوستن است پیوستن‪.‬‬ ‫‪۳۵‬‬ ‫به اصل روشن خورشید‬ ‫و ریختن به شعور نور‬ ‫طبیعی است‬ ‫که آسیابهای بادی می پوسند‬ ‫چرا توقف کنم؟‬ ‫‪۴۰‬‬ ‫من خوشه های نارس گندم را‬ ‫به زیرپستان میگیرم‬ ‫و شیرمی دهم‬

‫صدا صدا تنها صدا‬ ‫صدای خواهش شفاب آب به جاری شدن‬ ‫‪۴۵‬‬ ‫صدای ریزش نور ستاره بر جدار مادگی‬ ‫خاک‬ ‫صدای انعقاد نطفه ی معنی‬ ‫و بسط ذهن مشترک عشق‬ ‫چه میتواند باشد مرداب‬ ‫صدا‪ ،‬صدا‪ ،‬صدا‪ ،‬تنها صداست که‬ ‫‪۲۰‬‬ ‫میماند‬ ‫چه میتواند باشد جز جای تخم ریزی حشرات‬ ‫فساد‬ ‫در سرزمین قدکوتاهان‬ ‫افکار سردخانه‬ ‫‪۵۰‬‬ ‫را جنازه های باد کرده رقم میزنند‬ ‫معیارهای سنجش همیشه بر مدار صفر سفر‬ ‫نامرد در سیاهی‬ ‫کرده اند‬ ‫است‬ ‫کرده‬ ‫پنهان‬ ‫را‬ ‫فقدان مردیش‬ ‫چرا توقف کنم؟‬ ‫‪۲۵‬‬ ‫من از عناصر چهار گانه اطاعت میکنم‬ ‫و سوسک‪...‬آه‬ ‫و کار تدوین نظامنامه ی قلبم‬

‫زمینه‪/‬صحنه پردازی (زمان و‬ ‫مکان)؟‬ ‫هویت گوینده؟‬ ‫تصویرسازی؟‬ ‫صنایع بدیع؟‬ ‫لحن گوینده‪/‬شاعر؟‬ ‫درونمایه شعر‬ ‫وزن‪/‬ریتم؟‬ ‫اهمیت آنافورا و تکرار در‬ ‫متن؟‬ ‫تعداد وام واژه های عربی در‬ ‫متن؟‬ ‫در سطرهای ‪۴۸-۴۷‬؟‬

‫‪Bradleian suggestion‬‬

Bibliography Arp, Thomas R., and Laurence Perrine. Perrine’s Sound and Sense: An Introduction to Poetry .

9th ed. New York (NY): Harcourt Brace, 1997.

Behfar, Mehri. “Sedā-ye Khāhesh-e Shafāf-e Āb be Jāri Shodan” [The Sound of the Limpid Request of Water to Flow]. ‘Eshq dar Gozargāh’hā-ye Shab’zade [Love at Nocturnal Crossroads]. Tehrān: Enteshārāt-e Hirmand. Pp. 141-185.

Beum, Robert, and Karl Shapiro, The Prosody Handbook: A Guide to Poetic Form. Mineola, NY: Dover Publications, 2006, revised edition (1965, first edition).

Bradley, A. C. “Poetry for Poetry’s Sake.” 1901. htpps://archive.org. Project Gutenberg EBook.

Cleanth Brooks, Cleanth. The Well Wrought Urn: Studies in the Structure of Poetry . New York, NY: Harcourt: A Harvest Book, 1947, 1956, 1970.

Darznik, Jasmine. Song of a Captive Bird: A Novel. New York, NY: Ballatine Books, 2018.

Culler, Jonathan. Theory of the Lyric. Cambridge: Harvard University Press, 2015.

Eghtesadinia, Sayeh. (“Joft” [(The) Couple]). Facebook, 11 March 2021. __________. Panj Ābtani va Maqālāt-e Digar darbāre-ye Forugh Farrokhzād [Ten Instances of Bathing and Other Articles about Forugh Farrokhzād]. Tehrān: Enteshārāt-e Morvārid, 2019.

Hillmann, Michael Craig. A Lonely Woman: Forugh Farrokhzad and Her Poetry . Washington, D.C.: Three Continents Press and Mage Publishers, 1987. ”Bibliography,” pp. 165-172. __________. Editor. Forugh Farrokhzad A Quarter-Century Later . Literature East & West 24 (1988). __________. “Notes on the Uses of Translations of Classic Persian Poems in the Study of Persian.”

2022. 50+ p. Draft essay online at https://academia.edu/michaelhillmann. __________. “Reading Forugh Farrokhzad’s ”Panjaré” [Window] Poetically.” 2022. 50+ p.

Draft essay online, as of May 2022, at https://academia.edu/michaelhillmann. __________. Zani Tanhā: Forugh Farrokhzād va She‘rash [A Lonely Woman: Forugh Farrokhzād and Her Poetry]. Translated by Tina Hamidi. Tehrān: Hanuz, 2015.

36

Ja‘fari, Maryam. Shahr’āshub: Forugh Farrokhzād be Ravāyat-e Romān {City-disrupter: Forugh Farrokhzād in the Guise of a Novel]. Tehrān: Enteshārāt-e Shādān, 2016.

Karachi, Ruhangiz, and Mitrā Tusi. Farhang-e Vāzhenamā-ye Forugh Farrokhzād [Forugh Farrokhzād Concordance]. Tehran: Nashr-e Chāpār, 2011.

Karāchi, Ruhangiz. Forugh Farrokhzād. Tehrān: Enteshārāt-e Dāstān’sarā, 2005. Features a Farrokhzād chronology and a bibliography.

Milani, Farzaneh. “Farroxzād, Forug-Zamān.” Encyclopaedia Iranica, 1999, 2011. Online at https://iranicaonline.org. __________. Forugh Farrokhzād: Zendegi’nāmé-ye Adabi, Hamrāh bā Nāme’hā-ye Chāp’nashodé. [Forugh Farrokhzād: A Literary Autobiography, along with Unpublished Letters. Toronto: Persian Circle, 2016.

Nafisi, Azar. “Dar Panāh-e Panjaré: Yādi az Forugh” [In the Refuge of a/the Window: In Memory of Forugh]. Kelk, no. 3 (May/June 1991): 21-28. Online at https://ensani.ip.

Scott, Wilber. “The Formalist Approach.” Five Approaches of Literary Criticism (New York, NY: Collier Books, 1962, 1974, 7th printing), pp.177-244.

Shafi‘i Kadkani, Mohammad Rezā. “Darbāré-ye Qāfiyé” [On the Subject of Rhyme]. Sokhan Magazine 16 (1965): 123-30, 223-32, 358-70.

Sirus Shamisā, Sirus. Negāhi be Forugh [A Look at Forugh]. Tehrān: Enteshārāt-e Morvārid, 1993. With chapters on themes, figures of speech, and ‘aruz meters in Farrokhzad’s poems.

37