1
co-nieuwsbrief
De is een initiatief van de Masterraad. De Masterraad is onderdeel van M.F.V. Panacea. De conieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar. Aan deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend. De Masterraad en/of M.F.V. Panacea hoeft de zienswijze in de geplaatste stukken niet te onderschrijven.
Hoofdredactie: Willemijn de Rooij Michelle Engel In totaal bedraagt de oplage 500 exemplaren.
Redactieadres:
Leden Masterraad:
Voorzitter: Babette Becherer Nynke Borren Secretaris: Corine Straver Daan Ties Penningmeester:
Dagmar Wortmann
Onderwijs: Andries Groen Olaf Geerse Michiel van Basten Batenburg FĂŠline Voss Janine Prick Cursussen: Gert van Mourik Alet Leus Maarten Struyvenberg Maarten van Wiechen PR: Valerie van der Ploeg Willemijn de Rooij Michelle Engel
masterraad@panacea.nl www.masterraad.nl Check ook onze Facebook pagina:facebook.com/masterraadgroningen Inleveren kopie volgende editie voor 28 februari.
I n h o u d s o p g a ve Voorwoord van de voorzitter 2 Masterraad 3 Dr. Hulscher: Kasai procedure 4 Wist je dat... 7 Dr. Horlings: De gekleurde huid 8 Dr. van Houten: COlour blindness 10 In ‘t zonnetje 12 Co-borrels 14 Michiel van Basten Batenburg: Dedicated schakeljaar 16 Co-out dag! 18 LOCA 19 Agenda 21
1
Vo o r w o o r d v a n d e v o o r z i t t e r
D
aar is ‘ie weer, een nieuwe nieuwsbrief! En dit keer in een toepasselijk voorjaarsthema. Hoewel de winter niet bepaald streng is geweest dit jaar, begon de lente direct goed. We hebben al meerdere dagen achter de rug met veel zon en temperaturen waarbij de eerste nederlanders het toch niet konden laten om zich met een korte broek en slippers te vertonen... Maar ook eindelijk ‘s ochtends in het licht naar het ziekenhuis toe fietsen. Dat maakt het toch een stuk fijner! Zelfs als je voor weer een enerverend coschap diep het Groningse Ommeland in moet. Bijzonder in deze nieuwsbrief is de vaste rubriek “in het zonnetje”. Dit keer zijn er namelijk meerdere aanmeldingen binnen gekomen en ook voor de volgende brief staan al een paar enthousiastelingen klaar. Heb jij ook een begeleider of zaalarts die je coschap tot een feestje maakt? Geef dit dan aan ons door en breng ze een bedankje. Aanmeldingen zijn altijd welkom! Even een korte update met betrekking tot het onderwijs: Michiel geeft verderop een overzicht van de ontwikkelingen van het schakeljaar
2
tot nu toe, de affiliatatieavond is net weer geweest (hopelijk is iedereen een beetje blij met z’n plek...), G2020 wordt bijna ingevoerd, de evaluaties van KTC blokken zijn inmiddels afgerond en de opzet van onze huidige master zal eind dit jaar weer geëvalueerd worden. Wij zijn dus druk bezig, maar mocht jij nog ideeën of suggesties hebben dan horen wij dat zoals altijd erg graag. Wat betreft de cursussen en activiteiten is er onder andere een 4-daagse anatomiecursus, de Docent van het Jaar verkiezing die dit jaar ook voor KTC docenten is, de Coout organiseert de Co-outdag en we mogen (hopelijk) weer uit ons dak gaan tijdens het WK. Genoeg dingen dus in de aanloop naar de zomer! Je kan een overzicht van alle activiteiten terug vinden op onze facebookpagina. Als laatste zou ik graag een nieuwe lichting van de Masterraad willen introduceren. Daan Ties, Janine Prick, Féline Voss, Maarten van Wiechen en Maarten Struyvenberg. Welkom! Helaas betekent dat wel dat er andere mensen worden uitgezwaaid. Gert, Michiel, Corine, Olaf en ikzelf. Graag wil ik jullie ontzettend bedanken voor jullie inzet en enthousiasme in het afgelopen
Babette Becherer jaar! Met volle vertrouwen draag ik alles over aan Nynke Borren en ik wil haar graag net zoveel zoveel plezier wensen als ik dit jaar gehad heb.
PS: Nog een mededeling over de
Naast de mensen uit de Masterraad wil ik ook graag jullie medeco’s heel erg bedanken. Voor alle kritische noten, verbeterpunten en de gezelligheid, waar wij zeker niet zonder kunnen.
onze facebook in de gaten meld je bij ons
stethoscoopzakken: we zijn bezig met het bestellen van nieuwe zakken, dus zit je in een van de afgelopen lichtingen en heb je nog geen stethoscoopzak, houd dan zodra de nieuwe binnen zijn.
Hopelijk tot gauw! Liefs, Babette.
3
K A s a i p r o c e d u r e
I
k zie ik zie wat jij niet ziet, en de kleur is…POEP! Je poep wil je wat vertellen… Dat is althans de stelling van de Maag Lever Darm Stichting. Via allerlei kanalen probeert zij duidelijk te maken dat het regelmatig bestuderen van de vers gedraaide drol belangrijk is voor het vroegtijdig opsporen van darmkanker. Facebook, YouTube, overal is de pratende drol te vinden. Elke student geneeskunde weet ook wel dat een veranderd ontlastingpatroon een alarmsymptoom is, Wat bijna niemand weet is dat de kleur van de ontlasting – niet zozeer de consistentie – bij pasgeboren baby’s ook een alarmsymptoom kan zijn. Babypoep kan een heleboel kleuren hebben, variërend van groen tot bruin tot geel. Zeker bij kinderen die borstvoeding krijgen kan de kleur sterk wisselen. In sommige gevallen is hij echter wit of grijs. Dit kan het eerste symptoom zijn van een leverziekte: doordat de gal op de een of andere manier de darm niet bereikt, komt er geen groene kleurstof in de poep en wordt deze stopverfkleurig.
4
Dit kan het geval zijn bij galwegatresie. Galwegatresie is een zeer zeldzame ziekte waarbij de galwegen vrijwel direct na de geboorte verschrompelen of niet goed aangelegd zijn. De oorzaak is onbekend. Doordat de gal niet goed af kan vloeien komt er geen gal in de ontlasting en kleurt deze dus wit. Daarnaast ontstaat geelzucht. Onbehandeld leidt de galstuwing in de lever tot leverfalen en overlijden voor het tweede levensjaar. De enige behandeling die een kans op genezing biedt is een operatie. Hierbij wordt het verlittekende extrahepatische gedeelte van de galwegen gereseceerd, waarna via een Roux-Y reconstructie de darm op de hilus van de lever wordt geanastomoseerd: de operatie van Kasai. In ca. de helft van de gevallen lukt het op deze manier galafvloed te bewerkstelligen. Als de operatie faalt, of er later toch weer galstuwing optreedt is levertransplantatie de enige oplossing. Hoe eerder de Kasai plaatsvindt, hoe minder schade de lever heeft geleden en hoe beter de uitkomsten. Een operatie voor de 60ste levensdag heeft veel betere uitkomsten dan een operatie daarna. Het is dan ook van het grootste
Dr. Hulscher, kinderchirurg
belang de diagnose zo snel mogelijk te stellen. En daar komt de kleur van de ontlasting om de hoek kijken. In Taiwan is de ontlasting kleurenkaart ontwikkeld. Alle ouders leren hoe ze met deze kaart de kleur van de ontlasting kunnen analyseren. Indien afwijkend wordt er meteen aan
de bel getrokken. Het invoeren van deze kleurenkaart heeft het aantal kinderen dat binnen 60 dagen werd geopereerd sterk doen stijgen. Ook de resultaten, gemeten in aantal patiĂŤnten dat de geelzucht klaarde en transplantatievrije overleving, verbeterden spectaculair.
5
Ka s a i p r o c e d u r e In Nederland wordt helaas slechts de helft van de kinderen met galwegatresie voor de 60ste levensdag geopereerd. Dit komt grotendeels doordat de kleur van de ontlasting door ouders of verzorgers niet als abnormaal wordt herkend. Met medewerking van de Groeigids, de consultatiebureaus en de website ‘www.babyzietgeel.nl’ is het UMCG een campagne gestart om ouders rond de 4e levensweek - als ze bij het consultatiebureau komen - kennis te laten maken met de kleurenkaart en zo de ontlasting van hun kind te testen. Bij afwijkende kleuren volgt een onmiddellijke verwijzing naar het UMCG. Daarnaast zal ook een ontlasting kleuren App voor iPhone en Android worden ontwikkeld. Door aan de hand van de kleur van de ontlasting kinderen met galwegatresie vroegtijdig op te sporen hopen wij de prognose van deze kinderen te verbeteren. Ik zie ik zie wat jij niet ziet, en de kleur is…
Dr. Hulscher, kinderchirurg UMCG
6
7
I
De gekleurde huid
n het algemeen maakt het in de geneeskunde weinig of geen verschil of men bij lichamelijk onderzoek mensen van verschillende etnische achtergronden ziet en vervolgens behandelt. Echter in de dermatologie is er een duidelijk verschil in de expressie van huidaandoeningen bij verschillende huidskleuren. In de donkere huid bijvoorbeeld is het erytheem bij ontstekingsverschijnselen amper te zien. Terwijl dermatoloog bij blanke huiden voornamelijk zijn ogen zal gebruiken, is hij bij de donkere huid daarom veel meer aangewezen op palpatie. De term kleurling is een algemene aanduiding voor mensen met een getinte huidskleur, die zowel de negroide als Indo-Aziatisch kan zijn. In de dermatologie zijn we geneigd mensen in te delen naar huidtypes op een schaal van 1 tot 6, volgens de Fitzpatrick classificatie. Dit veronderstelt een ordinal meetniveau van rossig met sproeten (1) naar negroide (6), maar in de praktijk blijken de huidkleurverschillen veel subtieler te zijn. De bruine kleuren worden veroorzaakt door het organische
8
pigment melanine in de keratinocyten dat wordt aangemaakt door de melanocyten. Het verschil in huidskleur wordt niet bepaald door aantal melanocyten, maar door de grootte en de verspreiding van de pigmentkorrels (melanosomen) in de cel. Bij depigmentaties, zoals vitiligo, zijn de melanocyten verdwenen of worden ze verhinderd in het aanmaken van pigment. Een bijzondere vorm van depigmentatie is het albinisme waarbij door een genetische oorzaak het melanine geheel ontbreekt.
De huid als grootste orgaan van het lichaam is iemands visitekaartje. Het kan door zijn kleur, geur, textuur en gevoel verschillende associaties oproepen. In het gunstige geval zijn dit schoonheid of verleiding, maar helaas is het voor veel mensen met ernstige huidziektes ook een
Ruud Horlings, AIOS dermatologie bron van ernstige schaamte. In veel landen is racisme een groot thema en in enkele Oost-Afrikaanse landen worden albinos vervolgd en soms vermoord, omdat men hier aan “ deze bijzondere huid” geneeskundige krachten toekent. Bennie Jolink, de zanger van de achterhoekse rockband “Normaal” schreef er ooit een mooi liedje over. of ow vel now wit is, zwart geel of bruun of ow ogen blauw bunt, bruun of zelfs gruun of i-j buntstinkend riek, of zo arm as ‘n pier of i-j drinkt alleen spaatjes, of i-j zoept altied bier of i-j blond bunt of donker, of i-j bunt helemoal kaal wi-j bunt allemoal ‘t zelfde doe effe normaal Uiteindelijk gaat het er tenslotte niet om wat voor kleur je huid heeft, zo lang je maar een kleurrijk persoon bent.
Dr. Ruud Horlings, AIOS dermatologie UMCG
9
COlour blindness
G
ehele of gedeeltelijke kleurenblindheid is het niet volledig waarnemen van kleuren. Volledige kleurenblindheid, of de geneeskundige term achromatopsie, is een zeer zeldzame maar beperkende aangeboren oogaandoening. Deze mensen zien de buitenwereld in grijstinten en hebben een verminderde visus. Gedeeltelijke kleurenblindheid daarentegen is een relatief vaak voorkomende oogaandoening die tot praktische problemen kan leiden. Kleurenblindheid is meestal een geslachtsgebonden (X-chromosomaal) erfelijke aandoening. Er bestaan ook verworven vormen, meestal als gevolg van vergiftigingen door gebruik van bepaalde geneesmiddelen of langdurig alcoholmisbruik.
10
Het menselijk oog kan ongeveer 160 kleurmengsels waarnemen, samengesteld uit een mix van de 3 primaire kleuren: blauw, groen en rood. De oorzaak van het minder waarnemen van kleuren is disfunctie van de kegeltjes centraal gelegen in de achterpool van het oog. Hoe zat dat ook alweer? Eén type kegeltje herkennen jullie vast wel en treedt vooral ’s ochtends/’s middags op na een lange nacht. In de retina zijn er daarnaast nóg drie typen kegeltjes te onderscheiden met de grootste gevoeligheid in respectievelijk het rode, het groene en het blauwe golflengtegebied. Om verwarring te voorkomen zal ik deze aangeven met de letters L (long), M (medium) en S (short). Een bepaalde kleur, die het oog “ziet”, wordt ontleed in componenten die ieder van deze 3 kegeltjes kan verwerken. In de hersenen wordt deze informatie weer samengesteld tot een gewaarwording van de gegeven kleur. Kleurenzien is in de praktijk het vaakst gestoord door minder goed werkende L- of M-kegeltjes (protanomalie, verminderd rood zien en deuteranomalie, verminderd groen zien). Beide vormen leiden tot moeilijkheden bij het waarnemen
V i c t o r va n H o u t e n , A I O S o o g h e e l ku n d e van verschillen tussen rood en groen en worden samengevat onder de term gedeeltelijke rood-groen kleurenblindheid. Deze aandoening is zeker niet zeldzaam en komt voor bij 1 op de 20 mannen. Een aangedaan persoon kan niet of niet goed onderscheid maken tussen rood- en groentinten. Kleurenblindheid heeft weinig maatschappelijke gevolgen, maar er zijn beroepen/situaties waarvoor een goed kleurenzien essentieel is. De hiernaast staande afbeelding is een voorbeeld: voor gevarentekens en verkeerslichten is het onderscheiden van de kleur rood belangrijk. Jaren geleden heeft men bij Belgische verkeerslichten het rood iets naar het violet verschoven en het groen iets naar het blauw. Daardoor zijn ze voor mensen met kleurenblindheid wat makkelijker te onderscheiden. Deze mensen kunnen verrast worden wanneer ze buiten BelgiĂŤ voor een stoplicht staan. Natuurlijk helpt ook de vaste positie (rood bovenaan) bij het waarnemen. Een ander voorbeeld is de elektricien. Deze moet verschillend gekleurde draadjes kunnen onderscheiden, anders kan hij in moeilijkheden komen. De oude kleurcodering voor lichtnetbedrading gebruikte groen en rood voor fase en nul, waardoor een
kleurenblinde elektricien ze
heel makkelijk verwisselt met een enkeltje CSO als gevolg. Vandaar dat tegenwoordig (sinds Âą1960) bruin en blauw gekleurde draden gebruikt worden. Om kleurenblindheid vast te stellen kan gebruik gemaakt worden van onder andere de Ishiharaplaat. Niet-kleurenblinden ontwaren hier het getal 74, mensen met een deuteranomalie zien een 21. Wil jij weten of je gestoord kleurenzien hebt, doe de test!
Dr. Victor van Houten, AIOS oogheelkunde UMCG
11
I
I n ‘ t zo n n e t j e
n deze rubriek wordt elke nieuwsbrief iemand uit de kliniek bedankt voor zijn of haar inzet voor co-assistenten, om welke reden dan ook. Deze nieuwsbrief kregen wij zoveel enthousiaste reacties van co-assistenten, dat drie AIOSSEN “In ‘t zonnetje” worden gezet.
Deze maand werd dr. Wouter van Wijhe, AIOS van de afdeling Orthopedie, door Martine en Marieke in ‘t zonnetje gezet. Marieke Berghuis en Martine Keunings willen Wouter graag bedanken voor zijn enthousiasme en inzet. Hij betrekt co-assistenten overal bij, trekt extra tijd uit om te leren hechten en zorgt ervoor dat je veel leert! Verder heeft hij veel vertrouwen in je als co-assistent en laat hij je veel zelf doen. Gefeliciteerd Wouter!
12
i n ‘ t zo n n e t j e Dr. Ruud Horlings en Dr. Christiaan Bakker,beiden AIOS bij de dermatologie werden door Anouk Tuininga in ‘t zonnetje gezet. Anouk, Maartje en Valerie willen ze graag bedanken voor het leuke en leerzame co-schap! Gefeliciteerd Ruud en Christiaan!
Ken jij een leuke arts of arts-assistent die om wat voor reden dan ook in het zonnetje gezet mag worden? Stuur dan een mailtje naar:
masterraad@panacea.nl
13
C o - b o r r e l : Le t i t s n ow yo u d i r t y c o
14
Co-borrel
15
H e t d e d i ca t e d s c h a ke l j a a r
H
et dedicated schakeljaar, sommigen van jullie zullen er al van gehoord hebben, anderen wellicht nog niet. Zowel in het Medisch Contact als in de Arts in Spe zijn artikelen verschenen over het schakeljaar en alle medische faculteiten in Nederland werken eraan. Ook in Groningen is er inmiddels een werkgroep samengesteld om het schakeljaar op touw te zetten. Het schakeljaar is een opleidingsprogramma dat gevolgd wordt tijdens het laatste jaar van de studie geneeskunde met als doel de instroom tot de vervolgopleiding efficiĂŤnter te maken en mogelijk zelfs de opleidingsduur met een halfjaar te verkorten. Het schakeljaar komt voort uit een overeenkomst die onlangs tussen de minister van VWS en de verschillende koepels in de zorg (NFU, GGZ-instellingen, Raad Opleiding OMS, Jonge Orde/LVAG en CGS) gesloten is met als uitkomst een bezuiniging van 218 miljoen euro op de opleiding van medisch specialisten. Deze bezuiniging zal bereikt worden door een beperking van het aantal instroomplaatsen
16
voor aiossen, een korting op de vergoeding die het ziekenhuis per aios krijgt en een verkorting van de opleidingsduur. Bij dit laatste is het uitgangspunt dat 80 procent van de aiossen in 2022 een opleidingsduur heeft die een halfjaar korter is dan de huidige norm daarvoor. Er zijn een aantal mogelijkheden waarmee deze korting bereikt kan worden. Ten eerste kunnen middels het schakeljaar aanstaande aiossen in het laatste jaar van de basisopleiding al bepaalde competenties te ontwikkelen waardoor zij in aanmerking kunnen komen voor een korting op de vervolgopleiding. Ten tweede is het mogelijk dat een aios sneller dan gemiddeld zijn competenties ontwikkelt tijdens zijn opleiding en daardoor het vereiste niveau aan het eind van de opleiding eerder behaalt. Ten derde kan het zo zijn dat een aios een aantal jaren als anios werkzaam is geweest of voorafgaand aan de opleiding een promotietraject doorlopen heeft waarbij competenties opgedaan zijn die korting op de opleidingsduur rechtvaardigen. Het schakeljaar is dus een van de mogelijkheden om de afgesproken verkorting van de opleidingsduur te realiseren.
M i c h i e l va n B a s t e n B a t e n b u r g Elke opleidingsregio heeft zelf de vrijheid om het schakeljaar naar eigen inzicht vorm te geven. In Nijmegen en Rotterdam zijn de eerste pilots al van start gegaan maar in Groningen is men nog niet zo ver. Er zijn verschillende bijeenkomsten geweest waarbij opleiders met elkaar van gedachten gewisseld hebben over het schakeljaar. Op dit moment werken een aantal opleiders aan een conceptversie van hoe zij het schakeljaar binnen hun specialisme vorm zouden willen geven. Aan de hand hiervan zal gekeken worden hoe het schakeljaar in Groningen definitief vorm zal krijgen, dit zal dus ook per specialisme kunnen verschillen. Zoals het er nu voor staat, krijgt de student niet de garantie op een opleidingsplek wanneer gestart wordt met het schakeljaar. Wel is het een goede manier om een band op te bouwen met de desbetreffende opleider waardoor de kans om daadwerkelijk in opleiding te komen bij goede prestaties wel groter wordt. Ook op de korting kan op voorhand geen garantie worden gegeven, in het tweede of derde jaar van de opleiding tot specialist zal gekeken worden of de schakelstudent hiervoor in aanmerking kan komen. Hoe de
selectie voor het schakeljaar precies plaats zal vinden, welke specialismen een schakeljaar aanbieden en hoe omgegaan moet worden met studenten die hun stage wetenschap al in M1 gedaan hebben is op dit moment nog onduidelijk. Dit zal in de komende maanden verder uitgewerkt worden. We houden jullie op de hoogte van de ontwikkelingen. Zie ook de artikelen over het schakeljaar in het Medisch Contact en Arts in Spé te vinden via google: ‘Arts in Spé’ Nr. 1 - 13 februari 2014: Het dedicated schakeljaar ‘Medisch Contact’ Nr. 09 - 27 februari 2014: het schakeljaar uit de mottenballen
Michiel van Basten Batenburg, coassistent UMCG, masterraad: functie onderwijs
17
18
19
20
Agenda Activiteit
Datum
Co-borrel
30 mei
Anatomie cursus
2, 4, 11, 16 juni
Docent van het jaar verkiezing
19 juni
Co-out dag
27 juni
Co & carrière dag
17 september
Mail je vragen en/of klachten naar masterraad@panacea.nl Check voor meer informatie www.masterraad.nl
21
ACHTERKANT