Το 108 τεύχος του περιοδικού "Μελισσουργοί"

ΚΩΔΙΚΟΣ 016128

ΕΝΤΥΠΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΑΡ. ΑΔΕΙΑΣ 1611/01 ΚΕΜΠΑ

ISSN 2459-3605

3232

ΚΕΜΠΑ

w w w. m e l i s s o u r g i o t e s . g r

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΙΩΤΩΝ ΑΘΗΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ 28ος - ΑΡ. ΤΕΥΧΟΥΣ 108 - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 Π. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ 68, 152 35 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ, ΤΗΛ.: 210 80 44 151 - 210 23 84 101

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΟΒΟΛΑΣ [1942 - 2022]

Άξιο τέκνο των Μελισσουργών, της Ηπείρου και της Πατρίδας uΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΕΛ. 2, 3, 10-11

2

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΙΩΤΩΝ “Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ”

ΕΚΔΟΤΡΙΑ: ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΠΟΛΕΜΗ - ΤΣΙΜΠΛΗ Πρόεδρος Δ.Σ. Αδελφότητας Π. Μπακογιάννη 68 Βριλήσσια, 152 35 Τηλ.: 210 8044151 6944295630 a.polemi.tsimpli @hotmail.com

Ν

Μάρτιος 2022

Με τόλμη και αισιοδοξία να ξανανταμώσουμε!

έα χρονιά και εύχομαι και ελπίζω να είναι καλύτερη ναδικό και μεγάλης αξίας ταβάνι του Αγίου Μάρκου. από τις προηγούμενες και να μας δοθεί η ευκαιρία Ο καθείς μπορεί με τον τρόπο του να βοηθήσει την να ανταμωθούμε από κοντά, αφήνοντας πίσω σαν κατάσταση και το χωριό μας να γίνει τόπος έλξης κακό όνειρο τα δύο χρόνια του εγκλεισμού και της και θρησκευτικού, εκτός του ψυχαγωγικού, τουριαποξένωσής μας. σμού. Η χρονιά αυτή ξεκίνησε με τον χαμό ενός μεγάΜια αναδρομή στις δεκαετίες του λου Μελισσουργιώτη. Ο συγχωριανός μας Δη1950 και 1960 κάνει ο Λάμπρος Αθ. μήτρης Κ. Τσοβόλας «έφυγε» από τον κόσμο Καλιαρντάς. Αναφέρεται στους συνοιετούτο και μας παρακολουθεί από ψηλά. Δεν κισμούς που υπήρχαν γύρω από το είμαι σε θέση να απαριθμήσω τα όσα προσέχωριό και τις οικογένειες που ζούσαν φερε στο χωριό μας, τα οποία σίγουρα είναι εκεί, στα Λινάρια, στο Κλίμα, στην πάρα πολλά. Είμαι σε θέση όμως να σας μεταΠλάκα και στους Ζηλέους που κατά τον φέρω ότι δεν έχω ακούσει οτιδήποτε μεμπτό για πρόχειρο υπολογισμό του έφταναν και την πολιτική του σταδιοδρομία και τη δικηγορική τα εκατό άτομα. Γράφει η του αξία. Όλοι μιλούσαν με τα καλύτερα λόγια Αντιγόνη Πολέμη Οι πανελλαδικές εξετάσεις πλησιά- Τσιμπλή για το ήθος του και για το πόσα πολλά προσέζουν και οι οικογένειες που έχουν παιΠρόεδρος της φερε στον τόπο μας, μακριά από πολιτικές ανδιά και θα λάβουν μέρος σ’ αυτές τις Αδελφότητας τιπαλότητες, ως υπουργός Οικονομικών. Η εξετάσεις, από τις οποίες εξαρτάται το ακεραιότητά του ήταν προσωνύμιο του ονόμα- Μελισσουργιωτών μέλλον τους, βρίσκονται σε μια στρετός του, όπως θα διαβάσετε και στο εκτενές σογόνο κατάσταση. Το θέμα των διααφιέρωμα στις σελίδες του περιοδικού μας. γωνισμάτων των μαθητών μέχρι την επίτευξη των Το αφιέρωμα στην Εθνεγερσία συνεχίζεται και στόχων τους πραγματεύεται μια νέα επιστήμονας ο Αποστόλης Τρομπούκης μέσα από ανέκδοτες η Πανωραία Βλάχου με τίτλο: Διαγωνίσματα-ευπηγές και κείμενα που κατέχει προσωπικά ο ίδιος καιρία για επανάληψη ή στρεσογόνος διαδικασία γράφει για την κήρυξη της επανάστασης του 1821 βαθμοθηρίας; και τον θάνατο του Αλεξάνδρου Υψηλάντη, ο Αφήνω για το τέλος την πρόθεση της Αδελφόοποίος δεν πρόλαβε να δει την πατρίδα του ελεύ- τητας να ξανασυναντηθούμε σε κάποιο ανοιχτό θερη μιας και στις 19 Ιανουαρίου του 1828 στη χώρο πριν εκδράμουμε στο χωριό. Η εκδρομή Βιέννη άφησε την τελευταία του πνοή. Επιθυμία του που διοργανώναμε ήταν σημείο αναφοράς μαζί με ήταν η καρδιά του να βαλσαμωθεί και να ενταφια- την κοπή της πίτας τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα σθεί όπου η πατρίς θέλει. θα ξεκινήσουμε δειλά και πάλι για να βρεθούμε όλοι Ο αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου Γιάν- μαζί και να διασκεδάσουμε. Περισσότερες πληρονης Γ. Μπανιάς μάς ενημερώνει για τις επαφές φορίες μπορείτε να δείτε στην σελίδα 3 του περιοπου έκανε με την Αρχαιολογική Υπηρεσία, καθώς δικού μας. και τις επόμενες ενέργειες που πρέπει να κάνουμε Χριστός Ανέστη, Χρόνια Πολλά και καλή ανάόλοι μαζί, συλλογικοί φορείς, Δήμος, Τοπικό Συμ- γνωση του περιοδικού. Οι σελίδες μας είναι ανοιβούλιο και ο καθένας κατά μόνας, ώστε τα κειμήλια χτές να φιλοξενήσουν τις απόψεις σας. του τόπου μας να συνεχίσουν να στέκονται αγέρωχα και να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Υ.Γ.: Το αφιέρωμα στον Δημήτρη Τσοβόλα, άφησε Εκτός από τα άμεσα έργα που απαιτούνται για το εκτός ύλης μερικά κείμενα, τα οποία και θα δημοσιΜοναστήρι, προκειμένου να μην καταρρεύσει ολο- ευθούν στο επόμενο τεύχος, Ζητούμε συγγνώμη κληρωτικά, πρέπει να φροντίσουμε και για το μο- από τους συντάκτες τους.

Σημείωμα της έκδοσης

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ Εσωτερικού 15 ευρώ Eξωτερικού 50 ευρώ Δήμοι-Οργανισμοί 100 ευρώ ΠΛΗΡΩΜΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ/ΔΩΡΕΕΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΠΟΛΕΜΗ - ΤΣΙΜΠΛΗ Π. Μπακογιάννη 68 Βριλήσσια, 152 35 Τηλ.: 210 8044151 6944295630 ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ “Πέτρα” ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ 32 106 83 Αθήνα Τηλ.: 210 2384101 ekdoseispetra@hotmail.com ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ Αντιγόνη Πολέμη - Τσιμπλή Αποστόλης Λ. Τρομπούκης Δημήτριος Ψηλός Άρης Ραβανός Πανωραία Βλάχου Ιφιγένεια και Κωνσταντίνος Χριστογεωργάκης Γιάννης Γεωργ. Μπανιάς Θεόδωρος Γ. Παππάς Λάμπρος Αθ. Καλιαρντάς Αλεξάνδρα Ι. Πάντζου Ελένη Μέλιου Νίνα Πάνου-Νικολακοπούλου Ορέστης Φάκλαρης Γιώργος Λακόπουλος Ανδρέας Σπ. Ρίζος

Άρθρα

Οι ενυπόγραφες συνεργασίες δεν σημαίνει ότι εκφράζουν κατ’ ανάγκη και τις απόψεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Αδελφότητας

ΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΣΑΣ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΨΗΛΟ Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Αδελφότητας ορίσθηκε υπεύθυνος για την είσπραξη των συνδρομών και των άλλων οικονομικών ενισχύσεων, για την Άρτα και το χωριό, ο επίτιμος πρόεδρος της Αδελφότητας Δημήτριος Ψηλός, τηλ.

6977351352, ο οποίος τους περισσότερους μήνες του χρόνου βρίσκεται εκεί.

Καλό ταξίδι Πρόεδρε

τοπίτες και συγχωριανοί. Επί πάρα πολλούς μήνες βρέθηκα μαζί του καθημερινά από το πρωί στο Εφετείο Αθηνών. Οι περισσότεροι με γνωΕκεί πάντα, αγέρωχος, ρίζουν λόγω της δημοσιοΤου Άρη προσιτός. Τον πλησίαζαν γραφικής μου ιδιότητας Ραβανού όλοι. Πάντα είχε ένα εδώ και 24 περίπου χρόκαλό λόγο για όλους. νια. Όμως αυτός ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, πάνω απ’ όλα, μου Συμβουλές στους νεότερους, άνοιξε την πόρτα της δικηγο- χωρίς ίχνος υπεροψίας. Με ρίας. Ο αγαπητός Δημήτρης πολύ σεβασμό πάντα στην Τσοβόλας, το φευγιό του οποίου έδρα και αυτό ήταν αμφίδρομο. όλους μάς συγκλόνισε, ήταν Τώρα δεν γράφω για τα πολιαυτός που απευθύνθηκα όταν τικά - άλλη στιγμή- αλλά δίνω θέλησα να κάνω άσκηση. Είχα μια εικόνα από τις πολλές που ήδη πολλά χιλιόμετρα στον μα- είδα μαζί του. Μια μέρα είμαστε ραθώνιο της δημοσιογραφίας, στο Εφετείο και ο πρόεδρος περίπου 25 χρόνια. Τον ξάφ- διακόπτει: με αναγνώρισε. νιασε, αλλά με αγκάλιασε. Συν- - Κύριε Ραβανέ έχει τόσο ενδια-

φέρον η δίκη και ήρθατε; Τότε παρεμβαίνει ο Δ. Τσοβόλας με περηφάνια και λέει: - Κύριε πρόεδρε είναι μαζί μου ως ασκούμενος. Το έλεγε και καταλάβαινα πως γέμιζε το στόμα του. Ήταν αυτός που με προέτρεψε μετά την άσκηση, να δώσω τις εξετάσεις για την άδεια και να κάνω παράλληλα τα πρώτα βήματά μου και στο πεδίο της δικηγορίας για να είμαι ανεξάρτητος, όπως έλεγε. Θα είχα να γράψω πολλά. Κρατώ ως πολύτιμη παρακαταθήκη τις συμβουλές του για όλα! Αγαπητέ πρόεδρε καλό ταξίδι και καλόν παράδεισο!

www. melissourgiotes.gr

Μάρτιος 2022 ΝΑ ΞΑΝΑΒΡΕΘΟΥΜΕ!

Μετά την τελευταία κοπή πίτας, που έγινε πριν από δυόμιση περίπου χρόνια, λίγο πριν την πανδημία του COVID 19 που μας κράτησε καθηλωμένους και απομονωμένους, ήρθε ο καιρός να σκεφτούμε να ανταμώσουμε και πάλι. Για τον σκοπό αυτόν το Διοικητικό Συμβούλιο της Αδελφότητας σκέφτεται, τώρα που ο καιρός γίνεται καλύτερος και θα είναι πιο εύκολη η συγκέντρωση μας σε εξωτερικό χώρο, να διοργανώσει μια Μελισσουργιώτικη μέρα σε κάποιο χώρο που θα υπάρχει εύκολη η πρόσβαση σε όλους τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου και σε όσους φίλους μας επιθυμούν να γλεντήσουν μαζί μας, τηρώντας τα προβλεπόμενα μέτρα. Η εκδήλωση προγραμματίζεται για τα τέλη Μαΐου με το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου. Γι’ αυτό θα σας παρακαλούσαμε να μας δηλώσετε την επιθυμία σας για να συμμετάσχετε, ώστε να είμαστε και εμείς έτοιμοι για την καλύτερη διοργάνωση. Παρακαλούμε καλέστε στο τηλ.

6944295630 την πρόεδρο της Αδελφότητας Αντιγόνη Τσιμπλή για να δηλώσετε τη συμμετοχή σας. Υποβολή και έγκριση πρότασης που περιλαμβάνει την Πράξη: «Αγροτική οδοποιία από Σκρίπτα έως Ζηλέους ΔΕ Μελισσουργών Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων», συνολικού προϋπολογισμού 405.000,00€ αναρτήθηκε στη Διαύγεια.

Αποχαιρετισμός στον ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΟΒΟΛΑ*

Αγαπημένε μας Δημήτρη, φίλε, συμπατριώτη, γνήσιε πατριώτη! Είμαστε όλοι εδώ σήμερα για να σε αποχαιρετήσουμε στην έξοδό σου από αυτή τη ζωή, που στο άκουσμα της είδησης ξαφνιαστήκαμε όλοι. Εσένα Δημήτρη, που, παρά τη μεγάλη φτώχεια, έφτασες ψηλά, που τίμησες τον τόπο που γεννήθηκες, τους Μελισσουργούς της Άρτας, που έμεινες αγέρωχος σε όλη την πορεία της ζωής σου, σαν τα περήφανα και απροσκύνητα Τζουμέρκα. Εσένα Δημήτρη, που, παρά τις μεγάλες φουρτούνες της πολιτικής σου ζωής, αγωνίστηκες για τις αξίες της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης, έδειξες συνέπεια, πάθος και εντιμότητα. Πάλεψες μαζί με άλλους, αλλά, όταν χρειάστηκε, συνέχισες να παλεύεις μόνος σου. Λεβέντικα, ανθρώπινα, για να προσφέρεις σε όλους, χωρίς διακρίσεις, καλύτερες συνθήκες ζωής, για να μας αφήσεις σ’ ένα κόσμο με πραγματική κοινωνική δικαιοσύνη. Γιατί, ακριβώς αυτό ήταν για σένα η λέξη πρόοδος. Εσένα Δημήτρη, που έμεινες απλός, ευγενής και γλυκομίλητος με όλους τους ανθρώπους. Εσένα, που η ψυχή σου ήταν πάντα στο χωριό μας, στις πλατείες και στα καλντερίμια του, εκεί που, με κάθε ευκαιρία, επέστρεφες και ζούσες στο σπίτι σου, δικαιωμένος για τους κοινωνικούς σου αγώνες. Πράγματι, μας έδειξες ότι «κανείς δεν είναι νικητής αν δεν φύγει απ’ το χωριό του, αλλά και κανείς δεν παραμένει νικητής αν δεν επιστρέψει στο χωριό του». Θα σε θυμόμαστε πάντα με συγκίνηση, ως αγωνιστή, αλλά προπάντων ως έναν πραγματικό άνθρωπο. Σου φέραμε ένα κλωνάρι έλατο απ’ τα όμορφα Τζουμέρκα, να το ‘χεις συντροφιά στο μεγάλο σου ταξίδι. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάσει. Καλό σου ταξίδι, Δημήτρη! ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΠΟΛΕΜΗ - ΤΣΙΜΠΛΗ Πρόεδρος της Αδελφότητας

*[Επικήδειος που εκφωνήθηκε στην εξόδιο ακολουθία]

ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΟ 178 τ.μ., εντός οικισμού, στους Μελισσουργούς. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 - 3470983 & 6972-751113.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΟ (1 ΣΤΡΕΜΜΑ) ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΤΗΛ. 6955090199

Α Ρ Ι Θ Μ Ο Σ ΛΟ ΓΑ Ρ Ι Α Σ Μ ΟΥ Δ Ι Κ Τ ΥΟΥ Ν Ε ΟΥ ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι ΚΟΥ ΤΑ Μ Ι Ε Υ Τ Η Ρ Ι ΟΥ Γ Ι Α Τ Η Ν Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Ε Ν Ι Σ Χ Υ Σ Η Τ Η Σ Α Δ Ε Λ Φ Ο Τ Η ΤΑ Σ 0 0 2 6 - 0 6 11 - 0 5 - 0 1 0 1 7 9 9 2 3 7 - I B A N : G R 6 0 0 2 6 0 6 11 0 0 0 0 0 5 0 1 0 1 7 9 9 2 3 7

3

4

1821 - 2021: 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

«Η ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΄21 ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ» Συνέχεια από το προηγούμενο

Ενώ ο Υψηλάντης περίμενε το πλοίο, το οποίο θα τον έφερνε από την Τεργέστη στην Πελοπόννησο, όπου θα γινόταν ο μεγάλος ξεσηκωμός κατά των Τούρκων, πληροφορήθηκε από τους έμπιστους συνεργάτες του ότι προδόθηκαν τα πολεμικά του σχέδια και μάλιστα από τον αντιδραστικό ηγεμόνα της Βλαχίας Αλέξανδρο Σούτσο. Η δυσάρεστη και απογοητευτική αυτή είδηση ανάγκασε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη να επαναπροσδιορίσει τα επαναστατικά του σχέδια και πάραυτα στέλνει εμπιστευτικές οδηγίες σ’ όλους τους οπλαρχηγούς, τόσο στην κυρίως Ελλάδα όσο και σε ολόκληρη τη Μολδοβλαχία και τους γνωστοποιούσε ότι η επανάσταση θα αρχίσει στις 14 Νοεμβρίου του 1820, συγχρόνως στο Ιάσιο και στην Πελοπόννησο, καθώς και στις άλλες προκαθορισμένες επαναστατικές εστίες, ήτοι: στην Κωνσταντινούπολη και στη Σερβία. Στη μακροσκελή αυτή επιστολή του μεταξύ των άλλων έγραφε: «…Τώρα δε, επειδή η σεβαστή Αρχή έλαβεν από την Ελλάδα ειδήσεις νεωτέρας και ολεθρίας, αι οποίαι αναγγέλλουσιν, ότι οι άσπονδοι εχθροί μας

Επιμέλεια - Έρευνα: Αποστόλης Λ. Τρομπούκης

καταγίνονται να ματιώσωσι τους σκοπούς μας, με επρόσταξε να ταχύνω όσον το γρηγορότερον την εκτέλεσιν των ιερών σκοπών μας και να κινηθώ δια ξηράς, επειδή από Τριέστι είναι πλέον αδύνατον, διότι η Αγγλία και Αουστρία εκήρυξαν πόλεμον κατά της Ιταλίας και Νεαπόλεως. Όθεν η παρούσα επιστολή μου περιέχει τας προς υμάς τελευταίας διαταγάς μου, τας οποίας ταχύνετε χωρίς την παραμικράν αναβολήν να εκτελέσετε. Εγώ διωργάνισα τα πράγματα εις την Μολδαβίαν, και περνώ τον ερχόμενον μήνα με όλους τους περί εμέ εις Ιάσιον. Σεις δε, τη νύκτα της δεκάτης τετάρτης του ερχομένου μηνός Νοεμβρίου (1820), κινήσατε τα μελετημένα αυτού εις Βουκουρέστιον, καταστρέψατε την υπάρχουσα διοίκησιν, πιάσατε τον Ηγεμόνα και διορίσατε προσωρινήν διοίκησιν από άρχοντας εντοπίους. Αν δε τις ξένος σας ερωτήση, με τίνος άδειαν επράξατε ταύτα, ειπέτε τον να στείλει άνθρωπον προς με εις Ιάσιον, δια να λάβει απόκρισιν…». Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης επειδή είχε

Μάρτιος 2022

την πεποίθηση ότι το καλύτερο στην προκειμένη περίπτωση θα ήταν να εξεγερθούν και οι άλλοι βαλκανικοί λαοί, γι’ αυτό χωρίς χρονοτριβή απηύθυνε και μία άλλη επιστολή προς τον Μιλός Ορβένοβιτς, με την οποία του έκανε γνωστές τις απειλητικές προθέσεις του Σουλτάνου κατά της Σερβίας και τον καλούσε να εξεγείρει και αυτός τον λαό του κατά των Τούρκων. Συγκεκριμένα του έγραψε:

«…Όθεν κατά τας διαταγάς της σεβαστής Αρχής (της Φιλικής Εταιρείας) έδωσα προσταγήν εις όλα τα μέρη της Ελλάδας από τον Μορέα έως τον Δούναβιν, και εις τας δεκαπέντε του ερχομένου μηνός Νοεμβρίου (1820), θέλει κηρυχθεί η αποστασία μέσα εις την Κωνσταντινούπολιν και εις όλην την Γραικίαν. Λοιπόν και η ενδοξότης Σας μη προσμένετε, όσον ο εχθρός να ετοιμασθεί, αλλ’ αμέσως, αφ’ ου λάβετε την παρούσα μου, αρματώσατε τους ανδρείους σας Σέρβους και καθαρίσατε την πατρίδα σας από τους βαρβάρους. Εγώ δε έως εις τας 20 ή το πολύ 25 Νοεμβρίου φθάνω δια μέσου Μολδαβίας και Βλαχίας εις το μέσον των φιλτάτων μου Σέρβων με στρατεύματα, ζωοτροφίας, χρήματα και άλλα πολεμικά εφόδια, και τότε δια στόματος σας λέγω, όσα είμαι προσταγμένος να σας είπω…». ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛ. 7

Μάρτιος 2022

www. melissourgiotes.gr

Με μεγάλη λύπη πληροφορηθήκαμε τον θάνατο του αγαπητού σε όλους μας συγχωριανού βουλευτού, υπουργού και προέδρου του κόμματος ΔΗ.Κ.ΚΙ Δημητρίου Τσοβόλα, ο οποίος φρόντιζε πάντα να δίνει λύσεις σε θέματα που αφορούσαν το χωριό μας. Η Αδελφότητα συμμετείχε με αντιπροσωπεία της στην εκδημία του και εκφώνησε και επικήδειο λόγο που θα τον διαβάσετε σε άλλη σελίδα.

Ένα μεγάλο θέμα που έλαβε και εκρηκτικές διαστάσεις, ειδικά με τις αυξημένες τιμές στους λογαριασμούς ενέργειας με τη ρήτρα αναπροσαρμογής που βγάζει εκτός προϋπολογισμού τα περισσότερα νοικοκυριά, είναι η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια που όλοι προβάλλουν. Πώς όμως θα υλοποιηθούν αυτές οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Τί μέτρα έχουν παρθεί ώστε να είναι και προς όφελος πρώτα απ’ όλα του οικοσυστήματος, της τοπικής κοινωνίας και όχι μόνο για τις τσέπες των «επενδυτών»; Όπως θα έχετε διαβάσει σε προηγούμενα τεύχη του περιοδικού μας για το Μελισσουργιώτικο ποτάμι έχουν κατατεθεί αιτήσεις για μικρά υδροηλεκτρικά φράγματα. Είμαστε αντίθετοι στην εγκατάσταση τέτοιων φραγμάτων για λόγους που θα αναλύσουμε και παρακάτω.

Λίγες μόνο γραμμές από το Δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών για το ΜΥΗ που φέρεται να έχει μπει μπροστά λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω από το χωριό μας, στους Χριστούς. Αντιγράφω: η Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών μελέτησε προσεκτικά τη Μ.Π.Ε. της εταιρείας «AQUAVOLT IKE» σχετικά με το ΜΥΗ ισχύος 2,8MW στον Μελισσουργιώτικο (τμήμα Τσόπελα-Χριστοί) Δ.Ε. Πραμάντων και έχει να διατυπώσει τις εξής επισημάνσεις – αντιρρήσεις. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ολοκληρωμένη μελέτη για τη φέρουσα ικανότητα των ποταμών και των ρεμάτων της χώρας. Δεν υπάρχει ολοκληρωμένος σχεδιασμός σχετικά με το πόσα υδροηλεκτρικά αντέχει ένα ποτάμιο οικοσύστημα. Ο Άραχθος με τα μεγάλα φράγματα Πουρνάρι 1 και 2 έχει προσφέρει τα μέγιστα στο ενεργειακό δυναμικό της χώρας, χωρίς η περιοχή να λάβει τα ανταποδοτικά οφέλη που όριζε η ΜΠΕ της εποχής. Οι κάτοικοι πληρώνουν ακριβά το ρεύμα χωρίς καμιά ελάφρυνση!

Μικρά - Μεγάλα Ενδιαφέροντα

Ιδιαίτερη μνεία έχει και το παρακάτω σημείο… Με 4 περίπου χιλιόμετρα αγωγού που θα απορροφά όλο σχεδόν το νερό του Μελισσουργιώτικου, αφήνοντας ελάχιστη οικολογική παροχή να κυλά ελεύθερη, είναι αυτονόητο ότι καμία τουριστική αξιοποίηση δεν μπορεί να προκύψει στην περιοχή για τα επόμενα 50 χρόνια! Στη ΜΠΕ γίνεται αναφορά για την όδευση του σωληνωτού αγωγού 4 περίπου χιλιομέτρων, αγνοώντας το γεγονός ότι μεγάλο μέρος αυτού διέρχεται από ιδιωτικές εκτάσεις από τις οποίες οι ιδιοκτήτες δεν επιτρέπουν τη διέλευση. Πώς είναι δυνατόν η διοίκηση να μην λάβει υπόψη της αυτή την παράμετρο;

Συνεχίζοντας η ανακοίνωση περιγράφει: Πάνω από την περιοχή που σήμερα εξετάζουμε υπάρχει κι άλλη μια βεβαίωση παραγωγής από τη ΡΑΕ για ΜΥΗ 1,18MW στα όρια της τοπικής κοινότητας των Μελισσουργών. Με την πρακτική αυτήόπου κάποιοι άλλοι αποφασίζουν για μας χωρίς εμάς - γίνεται κατανοητό ότι νερό δεν θα βλέπουμε και το οικοσύστημα της ευρύτερης περιοχής υποβαθμίζεται βίαια, κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση. Και καταλήγει η Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών ότι κατέθεσε τις αντιρρήσεις της στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων το οποίο στη συνεδρίαση της 21/2/2022 με απόλυτη πλειοψηφία γνωμοδότησε αρνητικά επί της Μ.Π.Ε. Η Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών θα σταθεί αρωγός στον αγώνα των κατοίκων, των φορέων και του Δήμου, ζητώντας από την Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Ηπείρου και από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας την απόρριψη της ΜΠΕ και την ακύρωση του έργου. Η προσφυγή στο ΣτΕ είναι η τελευταία επιλογή! Στο στόχαστρο των «επενδυτών» στις ΑΠΕ μπήκε η εγκατάσταση και η λειτουργία του πλωτού Φ/Β σταθμού ισχύος 103 ΜW στη λίμνη του Πουρναρίου, από την "ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ". Όλα αυτά τα Φ/Β πάνελ, που θα καταλαμβάνουν μία τεράστια έκταση 1.144 στρεμμάτων, θα συμπεριφέρονται σαν καθρέπτες που θα αντανακλούν και θα διαχέουν στην γύρω περιοχή την ηλιακή θερμότητα, με συνέπεια να

Γράφει ο ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΟΣ

έχουμε αλλαγή του μικροκλίματος και μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.

Σε μία Μελέτη 440 σελίδων, των Περιβαλλοντολογικών Επιπτώσεων, η κατασκευάστρια εταιρεία προσπαθεί να ωραιοποιήσει αυτή την κατασκευή. Δεν είδα όμως πουθενά να αναφέρεται για το πόσο θα αυξηθεί η θερμοκρασία του περιβάλλοντος και πόσο θα επηρεαστεί το μικροκλίμα! Καμία δε αναφορά δεν γίνεται για την "οπτική όχληση" , όπου θα "στραβωθεί" αν κάποιος τολμήσει να κοιτάξει τη λίμνη όταν υπάρχει ηλιοφάνεια. Όμως το φυσικό περιβάλλον, οι λίμνες, τα ποτάμια, είναι κοινό αγαθό για όλους μας και όχι μόνον για κάποιες εταιρείες που ανεξέλεγκτα και χωρίς να ρωτούν κανέναν θέλουν να κερδοσκοπήσουν καταστρέφοντας το περιβάλλον και αλλάζοντας το μικροκλίμα της περιοχής! Ο Άραχθος ενεργειακά έχει εξαντληθεί με δύο μεγάλα φράγματα. Η περιοχή μας έχει καταστραφεί με τα φράγματα δίνοντας χιλιάδες MW χωρίς να πάρει τίποτε, ούτε καν 1% έκπτωση στο ρεύμα..! Ας μας αφήσουν τουλάχιστον αυτή τη μικρή ανάπτυξη που επιχειρείται στην περιοχή μας με την αξιοποίηση της λίμνης και με τον εναλλακτικό τουρισμό! Συγχαίρω τα Δημοτικά Συμβούλια των όμορων Δήμων, Αρταίων και Νικολάου Σκουφά που ομόφωνα αντέδρασαν στην εγκατάσταση των Φ/Β πάνελ στη λίμνη του Πουρναρίου!

Ο τόπος μας δεν θέλει τέτοια ανάπτυξη! Έχει τους δικούς του ανθρώπους, τα δικά του οράματα και έχει ήδη χαράξει έναν άλλον δρόμο ήπιας τουριστικής αξιοποίησης με σεβασμό στο περιβάλλον και αυτό είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα και δεν το παραχωρούμε σε κανέναν. Πιστοί στο καθήκον μας, θα υπερασπιστούμε τον τόπο μας, τις αξίες, τα ιδανικά μας και θα βγούμε και πάλι νικητές! Αυτά και πολλά άλλα καταγγέλλει ο Αντώνης Κοντός, Παιδίατρος, πρόεδρος του Συλλόγου Κεντρικών Τζουμέρκων και μέλος του Δ.Σ. της Π.Σ.Ε.

Σας ευχόμαστε Καλό Πάσχα!

5

6

Η πολιτιστική εκκλησιαστική μας κληρονομιά

Συγχωριανοί μου, σας χαιρετώ! Συνεχίζοντας το άρθρο του προηγούμενου τεύχους της Αδελφότητάς μας, θα ήθελα να σας ενημερώσω για ό,τι καινούργιο ήρθε σε γνώση μου σχετικά με το μεγάλης σημασίας θέμα των εκκλησιών που στολίζουν το χωριό μας. Το πιο σημαντικό είναι το λόγω και έργω ενδιαφέρον της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Άρτας. Όπως με πληροφόρησαν, εδώ και ενάμιση χρόνο (περίπου), παρέδωσαν στον συγχωρεμένο πλέον ιερέα όλα τα υλικά (δοκάρια και λαμαρίνες) που τους ζητήθηκαν για να αλλαχτεί η πνέουσα τα λοίσθια σκεπή του καθολικού του μοναστηριού και συμβούλεψαν να τοποθετηθούν το συντομότερο, ώστε να απαλλαγούν οι τοίχοι από το βάρος και να στεγανοποιηθούν. Συνάμα θα διασφαλιζόταν ότι θα είχε εξαλειφθεί ο κίνδυνος κατάρρευσης για τη σκεπή, κάτι που θα έσωζε και τις εξαιρετικής τεχνικής τοιχογραφίες. Το θέμα χρόνιζε αλλά -δόξα τω Θεώ θα έλεγα- πληροφορήθηκα ότι η ταβέρνα ΠΑΠΑΣ καλύπτει το κόστος του κατεβάσματος της πλάκας απ' τη σκεπή. Ο Σύλλογός μας βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση χρηματοδότη (-τών), ώστε να καλυφθεί το συντομότερο το ποσό που απαιτείται για τις υπόλοιπες εργασίες (αλλαγή δοκαριών και τοποθέτηση λαμαρίνας). Παρακαλούνται όσοι μπορούν να συνδράμουν, να έρθουν σε επαφή με το προεδρείο του Συλλόγου μας. Μίλησα προηγουμένως για το ενδιαφέρον της Αρχαιολογίας. Όπως με πληροφόρησαν, κάτι παρόμοιο πρέπει να γίνει και στον Αϊ-Μάρκο, όπου εκτός των νωπογραφιών μεγάλη αξία έχει και το ταβάνι. Συμβούλεψαν να τοποθετηθούν άμεσα υποστυλώματα και ένας από τους μαστόρους του χωριού προσφέρθηκε να στηρίξει το ταβάνι ως δωρεά. Κάποιος όμως αφαίρεσε τα υποστυλώματα και το ταβάνι κινδυνεύει εκ νέου. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία προσέφερε και προσφέρει την απαραίτητη τεχνογνωσία, προσφέρεται να καλύψει το κόστος των μελετών συντήρησης πριν την αναστήλωση και να είναι αρωγός μας στην αναζήτηση προγραμμάτων χρηματοδότησης. Εμείς μπορούμε να δείξουμε ότι ενδιαφερόμαστε περισσότερο. Σας ευχαριστώ.

Υ.Γ. 1: Στο επόμενο τεύχος το μυστήριο των χαμένων εκκλησιαστικών σκευών και εικόνων. Υ.Γ. 2: Παρακαλώ να βοηθήσετε ώστε να έχουμε στη διάθεσή μας έγχρωμες φωτογραφίες από τις εικόνες και τα σκεύη που υπήρχαν στα παρεκκλήσια. ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΠΑΝΙΑΣ Αντιπρόεδρος Αδελφότητας

Μάρτιος 2022

Το σημείο της σκεπής που κινδυνεύει να καταρρεύσει. Η αρχαιολογία έχει ήδη μεταφέρει κέδρινα δοκάρια και μερικά φύλλα λαμαρίνες εντός του ναού. Μετά από μειοδοτικό διαγωνισμό, θα φύγει η πλάκα ώστε να σποσυμφορηθεί η στέγη και θα μπει λαμαρίνα έως ότου...

Η σημερινή εικόνα του τέμπλου. Όποιος μπορεί να δώσει πληροφορίες για τις ελλείψεις θα προσφέρει στην ψυχή και στον τόπο του... Προς τους αγαπητούς και ευλαβεστάτους ενορίτες μας

Με βαθιά συνείδηση της ευθύνης που κατέχουμε απέναντι στην εκκλησία μας, απευθυνόμαστε προς όλους σας και ζητούμε τη βοήθειά σας.Με τις μικρές οικονομικές δυνατότητες που έχει η ενορία μας, προσπαθούμε να τακτοποιήσουμε τις εκκρεμείς υποθέσεις, για την ομαλοποίηση της ορθής λειτουργίας της, ώστε να είμαστε οικονομικά τακτοποιημένοι απέναντι στο κράτος και στη διοικούσα εκκλησία. Πέραν τούτων όμως υπάρχουν και τοπικά προβλήματα σε παρεκκλήσια που χρίζουν άμεσης αποκατάστασης. (Η σκεπή στο Μοναστήρι – Η σκεπή και το ταβάνι στον Αγ. Μάρκο - Αγ. Παρασκευή – Πρ. Ηλίας ). Πολλά μαζί και δύσκολα, αλλά όχι ακατόρθωτα. Όποιος και όποια επιθυμεί και έχει τη δυνατότητα να προσφέρει, μπορεί να καταθέσει τη δωρεά του/της στον τραπεζικό λογαριασμό του ναού με την επωνυμία « ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΩΝ» στην Τράπεζα Πειραιώς με αρ. λογ. 6296 1606 80855 και IBAN GR58 0171 2960 0062 9616 0680 855. Ένα μικρό ποσό από πολλούς, για εμάς θα είναι ένα μεγάλο βοήθημα για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε το έργο μας. Τηλ. επικοινωνίας για οποιαδήποτε πληροφορία στο 6942 46 76 34. Με εγκάρδιες ευχές Ο πρόεδρος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Ιερέας Λεωνίδας Καραβάτσος

Μάρτιος 2022 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛ. 4

1821 - 2021: 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Κι ενώ όλα τα σχέδια λάμβαναν σάρκα και οστά, έφθασε η είδηση ότι οι πληροφορίες «περί προδοσίας των σχεδίων της επανάστασης», οι οποίες ανάγκασαν τον Υψηλάντη να επαναπροσδιορίσει τα σχέδια του, ήταν ψευδείς. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, οπωσδήποτε, βρέθηκε σε ένα μεγάλο δίλημμα. Ωστόσο ακολούθησε το δεύτερο σχέδιό του, διότι του φάνηκε λογικότερη η σκέψη για έναν γενικό ξεσηκωμό κατά των Τούρκων σ’ ολόκληρη τη Βαλκανική χερσόνησο. Όμως, ένεκα αυτών των γεγονότων η κατάσταση που επικρατούσε δεν ήταν η καλύτερη για μια εθνική επανάσταση. Η γενική αταξία που κυριαρχούσε τη χρονική αυτή στιγμή, είναι γεγονός ότι δεν ευνοούσε τα επαναστατικά σχέδια, που είχαν προγραμματισθεί. Εκτός αυτών ορισμένοι ηγεμόνες των Βαλκανικών λαών αθέτησαν τον λόγο τους. Ο Υψηλάντης παρά τη θλίψη του για όλα αυτά, χωρίς να χάσει το χρόνο που κυλούσε εις βάρος του, υψώνει τη σημαία της επανάστασης στη Μολδοβλαχία. Πριν σύρει το ξίφος του ο Υψηλάντης απευθύνει θερμή έκκληση στον Τσάρο και συγχρόνως εξαπέλυσε τις περίφημες προκηρύξεις του προς τους απανταχού ομοεθνείς και προς τους κατοίκους της Μολδαβίας. Οι προκηρύξεις αυτές του Υψηλάντη συντάχθηκαν όπως και οι προηγούμενες, που προαναφέραμε από τους επιτελικούς συνεργάτες του: Γιώργο Λασάνη, Πέτρο Ηπίτη και Γεώργιο Κοζούκη – Τυπάλδο. Τα κείμενα αυτά, είναι σκόπιμο να σημειώσουμε, αποτελούν αξιοθαύμαστα πατριωτικά και πολεμικά μνημεία του γραπτού μας λόγου, εμπνευσμένα από την αρχαία ελληνική εύκλεια. Η έρευνά μου έχει αποκαλύψει αρκετά από αυτά. Φρονώ ότι υπάρχουν και άλλα εξ ίσου σημαντικά, τα οποία θα πρέπει να «δουν το φως της δημοσιότητας». Ίσως διαφανούν περισσότερα απ’ όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Οι προκηρύξεις αυτές κυκλοφόρησαν ευρύτατα, με τη βοήθεια των τοπικών εφοριών της Φιλικής Εταιρείας, σε πάρα πολλά αντίγραφα και μετέδωσαν έτσι

τον ενθουσιασμό και την πίστη του Γενικού Επιτρόπου της Φιλικής Εταιρείας σε όλους τους ομογενείς εντός και εκτός της Ελλάδος. «…Η ώρα ήλθεν, ω άνδρες Έλληνες… Η πατρίς μάς προσκαλεί…».

Στις 21 Φλεβάρη του 1821 ο Υψηλάντης συνοδευόμενος από τους αδερφούς του Νικόλαο και Γεώργιο, καθώς και από τον Γεώργιο Κατακουζηνό και ισχυρού αποσπάσματος από έφιππους, διαβαίνει τον Προύθο ποταμό και μπαίνει θριαμβευτικά στο Ιάσιο. Από το Ιάσιο στις 24 Φεβρουαρίου 1821, στέλνει προς τους «αδελφούς της Εταιρείας των Φιλικών» την επιστολή. «Έφθασε τέλος πάντων η ποθεμένη εκείνη στιγμή. Ιδού ο σκοπός των προ χρόνων ενεργειών μας και αγώνων εκτυλίσσεται σήμερον. Η Φιλική Εταιρεία ήτον ο πρώτος σπόρος της ελευθερίας μας. Η Φιλική Εταιρεία θέλει διαμείνει και αιωνίως το μόνον ιερόν σύνθημα της ευδαιμονίας μας! Σεις φίλοι μου συνεταίροι, εδείξατε τι ο καθαρός και θερμός πατριωτισμός δύναται. Από σας ελπίζει και μεγαλύτερα εις την ανάστασίν της τώρα η Ελλάς, Και δικαίως˙ διότι, αν δια μόνας ελπίδας, εθυσιάζετε το παν τι δεν θέλετε πράξει τώρα, ότε ο φαεινός αστήρ της ελευθερίας μας έλαμψεν; Άγετε λοιπόν, ω αδελφοί, συνδράμετε και την τελευταίαν ταύτην φοράν έκαστος υπέρ τη δυναμίν του, εις οπλισμένους ανθρώπους, εις όπλα, χρήματα και ενδύματα εθνικά, αι δε μεταγενέστεραι γενεαί θέλουσιν ευλογεί τα ονόματά σας και θέλουν σας κηρύττει ως τους πρωταιτίους της ευδαιμονίας των». Ιάσιον την 24 Φεβρουαρίου 1821 Αλέξανδρος Υψηλάντης Γενικός Επίτροπος της Αρχής. Κι ενώ γρήγορα άρχισαν να έρχονται ελπιδοφόρα μηνύματα από παντού,

www. melissourgiotes.gr 7

όμως «μετ’ ου πολύ» οι ελπίδες του Αλέξανδρου Υψηλάντη διαψεύσθηκαν, διότι η γενναία πρωτοβουλία του δεν βρήκε την αναμενόμενη απήχηση ούτε στους Βλάχους, ούτε στους Σέρβους, αλλά ούτε και στους Βούλγαρους, εκτός μεμονωμένων εξαιρέσεων. Ωστόσο το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη, αφού χάρισε στην Ελληνική Ιστορία λίγες αλλά ένδοξες και αθάνατες σελίδες, όπως: το έπος των Ιερολοχιτών στο Δραγατσάνι, τη θυσία του Ολύμπιου στη μονή Σέκου και την ηρωική πάλη του Φαρμάκη στο Σκουλένιο, καταπνίγηκε στο αίμα. Το παρήγορο, όμως, είναι ότι στην Πελοπόννησο και στην άλλη Ελλάδα το πνεύμα της Φιλικής Εταιρείας ξαπλώθηκε ταχύτατα σ’ όλες τις τάξεις των Ελλήνων: στον κλήρο, στους πρόκριτους, στους στρατιωτικούς, στον Λαό και έγινε η θεία πνοή και η κινητήριος δύναμη, η οποία ώθησε τους Έλληνες στη Μεγάλη του Γένους Επανάσταση του 1821. Από τα χειρόγραφα που κατέχω φρονώ ότι εκείνες τις ημέρες, δεν θα υπήρχε καμία δύναμη στον κόσμο, η οποία θα μπορούσε να κατασβήσει αυτό το επαναστατικό κίνημα των Ελλήνων, το οποίο ενεφύσησε όντως η Φιλική Εταιρεία και ούτε θα μπορούσε κανείς να αναχαιτίσει αυτή την πολεμική ορμή των Ελλήνων επαναστατών κατά του απαίσιου κατακτητή. Γι’ αυτό, πριν ακόμη σημάνουν οι καμπάνες των εκκλησιών στις 25 Μαρτίου του 1821, είχε ήδη αρχίσει αισίως στην Πελοπόννησο ο απελευθερωτικός αγώνας των Ελλήνων, του οποίου μοναδικό σύνθημα ήταν ο υπερήφανος όρκος των Φιλικών «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ή ΘΑΝΑΤΟΣ».

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έκανε πράξη το όραμα του Νικολάου Σκουφά. Έζησε και χάρηκε για επτά ολόκληρα χρόνια όλες τις θυσίες, τις νίκες και τα κατορθώματα των Ελλήνων εναντίων των Τούρκων. Δεν πρόφτασε όμως να δει τη λευτεριά της Ελλάδας βγαλμένη μέσα από τα ιερά κόκαλα των Ελλήνων, διότι απεβίωσε στις 19 Ιανουαρίου του 1828 στη Βιέννη. Πριν πεθάνει, η τελευταία του επιθυμία ήταν η καρδιά του να βαλσαμωθεί και να ενταφιασθεί όπου η πατρίς θελήσει.

8

Μελισσουργιώτικα Φωτο - Γραφήματα

Μάρτιος 2022

1960 από αριστερά, Βασίλης Ματσούκας, οι αδελφές Νίνα Πάνου - Νικολακοπούλου και Νίκα Πάνου και Στάθης Κολιοπάνος.

Γιώργος Ι. Παππάς με τη γυναίκα του Χαρίκλεια Λ. Καλιαρντά και τα παιδιά τους Παναγιώτα και Γιάννη. (1947)

1960 σε εκδρομή Μελισσουργιωτών. Οι κατέχοντες τη φωτογραφία δεν μπορούν να θυμηθούν τα πρόσωπα. Όσοι γνωρίζουν να μας τα γνωστοποιήσουν και να τα δημοσιεύσουμε.

Διακρίνονται η Νίνα Πάνου- Νικολακοπούλου, Νίνα Πάνου

Οι αδελφές Νίνα και Νίκα Πάνου.

Μάρτιος 2022

www. melissourgiotes.gr

Μελισσουργιώτικα Φωτο - Γραφήματα

Πρωτομαγιά γειτονιάς 1979; Γιώργος Αν. Μέλιος, Βασίλης Νασιούλας και σύζυγος, Θανάσης Μέλιος, Άννα Μέλιου, Γιώργος και Βασιλική Καραγιάννη, Γιάννης Νικολάου (Παλιούρας) και Κατίνα σύζ. Νικολάου, Βγενιά Νικολάου-Γρέβια και Κώστας Γρέβιας.

Αποστόλης Γκολομάζος, Άγγελος, Γιώργος και Κωνσταντίνα Μπάρκα.

Από αριστερά: Τάσος Νικολάου Μέλιος, Ελένη Αθανασίου Μέλιου, Τάσος Αθανασίου Μέλιος και Βασιλική Νικ. ΜέλιουΚαραγιάννη

Στείλτε στο περιοδικό μας φωτογραφίες από τη ζωή του χωριού και των συγχωριανών. Έτσι προβάλλουμε ένα κομμάτι της ιστορίας, της παράδοσης και του πολιτισμού μας. Το περιοδικό μας καταγράφει την ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό του χωριού μας και των Μελισσουργιωτών. Βοηθείστε το να συνεχίσει. Είναι από τα λίγα έντυπα των Αδελφοτήτων που άντεξε στον χρόνο και με ποιότητα στη θεματογραφία του. Εάν σταματήσει την έκδοσή του θα “τραυματίσει” την Αδελφότητα και κατ’ επέκταση και το χωριό μας. Στείλτε τη μικρή, των 15 ευρώ, συνδρομή σας.

Η παράδοσή μας δεν είναι νεκρό παρελθόν. Είναι οι ζωντανές και χειμώδεις ρίζες του λαού μας, από όπου βλασταίνει και αναπτύσσεται ο σύγχρονος λαϊκός μας πολιτισμός.

9

10

Μάρτιος 2022

Δημήτρης Τσοβόλας: ο γνήσιος άνθρωπος, ο έντιμος πολιτικός, ο μάχιμος δικηγόρος Ο συγχωριανός μας Δημήτρης Τσοβόλας ήταν μια χαρισματική πολιτική, και όχι μόνο, προσωπικότητα, που τον διέκρινε η εντιμότητα, η αξιοπρέπεια, η ανιδιοτέλεια, το ασυμβίβαστο και μαχητικό δημοκρατικό πνεύμα του. Υπήρξε μάχιμος πολιτικός, αγωνιστής της δημοκρατίας και περήφανος Ηπειρώτης. Κατάφερε να καταξιωθεί στην πολιτική με τις γνήσιες αρετές που διέθετε, την παρρησία της γνώμης του, την σταθερότητα στις απόψεις του, την αυθεντικότητα και την ειλικρίνειά του. Καταξιώθηκε όμως και στον επαγγελματικό χώρο του όπου έδειξε την αγάπη και την εμπιστοσύνη του για τη νομική επιστήμη, τις αρχές και αξίες της δικαιοσύνης, της ισοπολιτείας και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπηρέτησε την νομική επιστήμη, την δικηγορία, και προασπίσθηκε με απαράμιλλο σθένος τα δικαιώματα των ανθρώπων, ιδιαίτερα των αδυνάτων, μέχρι το τέλος της ζωής του. Εξαιτίας της λαϊκής του καταγωγής τον είπαν γιο του αγωγιάτη και τον λοιδόρησαν για την ηπειρώτικη προφορά του, αλλά κανείς δεν αμφισβήτησε την αριστοκρατική αγωγή του και την εντιμότητά του. Εισήλθε στην πολιτική φτωχός και βγήκε από αυτήν φτωχότερος, κατά το παράδειγμα των γνήσιων της πατρίδας πολιτικών τέκνων. Υφυπουργός και Υπουργός των Οικονομικών επί σειρά ετών. Αγαπητός από τον λαό όσο λίγοι πολιτικοί. Ποτέ δεν ξέχασε την ρήση του τραγικού ποιητή Αγάθωνα (5ος αι. π.Χ.) που είπε ότι ο άρχων πρέπει να έχει κατά νουν τρία πράγματα: πρώτον, ότι διοικεί ανθρώπους (με τις ατέλειες και τις αδυναμίες τους, με παράπονα δίκαια ή και παράλογα), δεύτερον, ότι διοικεί σύμφωνα με τους υφιστάμενους νόμους της πολιτείας και συνεπώς είναι απαράδεκτο να εκτρέπεται σε υπερβασίες, αυθαιρεσίες και αδικίες και, τρίτον, ότι δεν είναι αιώνιος άρχων, δεν θα κυβερνάει για πάντα, κάποτε θα αποχωρήσει από την εξουσία και πρέπει ως εκ τούτου, να είναι προσεκτικός, ώστε όταν απομακρυνθεί από αυτήν να έχει αφήσει αγαθές εντυπώσεις, τόσο για τις ικανότητές του, όσο και για τις φιλάνθρωπες ενέργειές του. Ο Δημήτρης Τσοβόλας τήρησε αυτές τις τρεις εντολές και απεδείχθη άξιος πολιτικός με πίστη στη δημοκρατία και προσήλωση στην υπηρεσία των συμφερόντων της πατρίδας και ξεχωριστή τιμή και αγάπη για τον πολυαγαπημένο τόπο της καταγωγής του, τους Μελισσουργούς. Θεόδωρος Γ. Παππάς Καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο e-mail: thpappas@ionio.gr

Αφηγήσεις του Νίκου Νικολάου: Η προκατάληψη και η αλήθεια για τον Δημήτρη Τσοβόλα

Ένα από τα καλύτερα άρθρα που γράφτηκαν ποτέ για τον Δημήτρη Τσοβόλα, ήταν αυτό του πολύ γνωστού οικονομικού συντάκτη Νίκου Νικολάου στην Καθημερινή, το 2008. Το άρθρο έχει ως εξής:

Πόσα επικριτικά άρθρα δεν έχω άραγε γράψει στην «Καθημερινή» της περιόδου ’81-’89 για την πολιτική του Δημήτρη Τσοβόλα στο υπουργείο Οικονομικών; Τώρα που ξεφυλλίζω τους παλαιούς τόμους, ανακαλύπτω δεκάδες πικρόχολα σχόλια εναντίον του! Πόσες φορές, επίσης, σε τηλεοπτικές συζητήσεις δεν του βγήκα επιθετικά και ενίοτε με αδικαιολόγητο πάθος; Τώρα, ύστερα από είκοσι ολόκληρα χρόνια, καθώς ωριμάσαμε όλοι και βλέπουμε ότι η ελληνική οικονομία στροβιλίζεται στα ίδια προβλήματα, που και οι σοσιαλιστές και οι φιλελεύθεροι που κυβέρνησαν απεδείχθησαν ανίκανοι να τα λύσουν, είμαι πεπεισμένος ότι ενίοτε αδίκησα τον Τσοβόλα, όπως τον αδίκησε μία μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης παρασυρμένη κι αυτή από την εμπάθεια και προκατάληψη ορισμένων μέσων μαζικής ενημέρωσης εναντίον του. Γιατί αυτή η εμπάθεια; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Τσοβόλας ήταν ένας αυθεντικός πασόκος, που πίστευε ότι το κόμμα του θα φέρει τον σοσιαλισμό στην Ελλάδα και συνεπώς στην άσκηση της οικονομικής του πολιτικής είχε συχνά τις ακαμψίες που συνεπάγεται ο ιδεολογικός δογματισμός, εμπλουτισμένος με λαϊκίστικα συνθήματα. Αυτή όμως η φανατική εμμονή σε κρατικίστικες πολιτικές χαρακτήριζε και πολλούς άλλους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ που βαρύνονται μάλιστα με τη λήψη σκληρών μέτρων που δυναμίτισαν την οικονομία. Γιατί, λοιπόν, το μένος του κατεστημένου μόνο κατά Τσοβόλα; Η καταγωγή Νομίζω ότι η απάντηση στο ερώτημα αυτό που πάντα με βασάνιζε είναι σύνθετη και, πάντως, δεν είναι μόνο πολιτική. Ο Τσοβόλας, λοιπόν, δεν άρεσε στο κατεστημένο, γιατί η καταγωγή του ήταν λαϊκή και ξεχώριζε σαν ο καθημερινός άνθρωπος του δρόμου, ακόμη και από τους λουσάτους συντρόφους του που, όταν ανεδείχθησαν στην εξουσία, άλλαξαν ντύσιμο, τρόπους συμπεριφοράς, μετακόμισαν στα πολυτελή προάστια και κυκλοφορούσαν απρόσιτοι μέσα στα πολυτελή κυβερνητικά αμάξια, ακολουθούμενοι από φρουρούς και παρακοιμωμένους. Ο Τσοβόλας από πριν το ’81, που ήταν στέλεχος και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, επί 8 χρόνια που χρημάτισε υπουργός, εν συνεχεία αρχηγός του ΔΗΚΚΙ και τώρα μεγαλοδικηγόρος έμενε και μένει στο μικροαστικό διαμέρισμα της Αχαρνών 300. Ως υπουργός πήγαινε στην Καραγεώργη Σερβίας με το λεωφορείο, όπως και ο Κουλουριάνος και δεν είχε φρουρούς. Αποδεικτικό στοιχείο τρανό ότι η αντιπάθεια κάποιων προς τον Τσοβόλα είχε στοιχεία κοινωνικού ρατσισμού, ήταν το δημοσίευμα του «Βήματος» με το οποίο εσκιαγραφείτο η προσωπικότητα και η δραστηριότητα του Τσοβόλα και το οποίο είχε τον τίτλο «Ο Μήτσος της Ρήνης από τους Μελισσουργούς της Άρτας!» και υπότιτλο «Ο γιος του αγωγιάτη!». Το άρθρο καθρέφτιζε τη στάση της ελιτίστικης Αριστεράς απέναντι σε έναν πολιτικό που δεν είχε πίσω του σόι, δεν ήταν από τζάκι και δεν το έπαιζε προοδευτικός διανοούμενος. Ο λαός Ο Δημήτρης Τσοβόλας ήταν όντως από τους Μελισσουργούς, από τα Τζουμέρκα και ο πατέρας του ήταν πράγματι αγωγιάτης και αγωνιστής του ΕΑΜ. Συνελήφθη ο πατέρας του από τους Γερμανούς και έμεινε έγκλειστος στο κολαστήριο του Νταχάου μέχρι το 1944 και επιστρέφοντας στην Ελλάδα τον έστειλαν εξορία. Η κυρά Ρήνη, πάντως, που ζει ακόμη, δύο φορές που είχα πάει στο σπίτι τής Αχαρνών με φίλεψε χορτόπιτες και κρεατόπιτες που θυμάμαι

ακόμη τη νοστιμιά τους. Οσο, όμως, το κατεστημένο της εποχής μισούσε τον Τσοβόλα, άλλο τόσο και περισσότερο τον αγαπούσε ο απλός λαός και ιδιαίτερα τον λάτρευε ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ. Το κοινωνικά ρατσιστικό δημοσίευμα του «Βήματος», που ήταν και εφημερίδα του ΠΑΣΟΚ, προκάλεσε λαϊκή θύελλα και χρειάστηκε να παρέμβει ο ίδιος ο Τσοβόλας και ο κομματικός μηχανισμός, για να μην κάψουν τα φύλλα του στις πλατείες στα Γιάννενα, τη Λάρισα, την Άρτα κ.λπ. Μέχρι και λαϊκές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας έγιναν τότε, στις οποίες κυριαρχούσε το σύνθημα: «Τιμή και δόξα στον γιο του αγωγιάτη!». Πού οφειλόταν, άραγε, αυτή η αγάπη των ανώνυμων οπαδών του ΠΑΣΟΚ και έφτανε μέχρι του σημείου στις συγκεντρώσεις του κόμματος οι οπαδοί να υψώνουν πανό με φωτογραφίες του Ανδρέα, αλλά και του Δημήτρη; Νομίζω ότι οι μη προνομιούχοι έχουν πάντα ένα αλάνθαστο ένστικτο και είχαν αντιληφθεί ότι ο Τσοβόλας ήταν σεμνός, εργατικός και προπαντός έντιμος. Θα μου πείτε ότι χιλιάδες άνθρωποι της διπλανής μας πόρτας έχουν τα ίδια προτερήματα και όμως δεν έχουν αξιωθεί κοινωνικής αναγνώρισης. Σύμφωνοι, αλλά ο λαός βαθμολογεί πρώτα τους άρχοντές του, αυτούς που τον κυβερνούν και δυστυχώς οι αρετές που έχουν οι απλοί άνθρωποι σπανίζουν ενίοτε στους υπουργούς, τουλάχιστον σε πάρα πολλούς! Η εντιμότητα του Τσοβόλα, η ακεραιότητά του στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος δεν αμφισβητήθηκε ποτέ και αναγνωρίστηκε και από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Οκτώ ολόκληρα χρόνια στο υπουργείο Οικονομικών και δεν βρέθηκε κάτι να καταμαρτυρήσουν σε βάρος του υπουργοί της Νέας Δημοκρατίας που τον διαδέχθηκαν, πολλοί από τους οποίους μάλιστα τον μισούσαν για την επιθετικότητα που είχε δείξει και ο ίδιος εναντίον τους, όταν ήταν υπουργός. Είναι γνωστό ότι ιδιαίτερα προς τον πρόεδρο της Ν.Δ. Κώστα Μητσοτάκη η συμπεριφορά του ήταν μερικές φορές απρεπής, γιατί τον παρέσυρε προς την κατεύθυνση αυτή ο Μένιος Κουτσόγιωργας. Αλλά και οι σχέσεις του με την κομματική τρόικα (Γεννηματάς, Τσοχατζόπουλος, Λαλιώτης), δεν ήταν οι καλύτερες δυνατές, και πάντως όχι συντροφικές. Τον αντιπαθούσαν, γιατί ήταν δημοφιλής και τον φθονούσαν, γιατί μετά τον Ανδρέα εισέπραττε τα περισσότερα χειροκροτήματα από τον λαό στις συγκεντρώσεις. Γενικά, ο Τσοβόλας μπορεί να ήταν ένας «μπρούτος» πασόκος, αλλά δεν ήταν ποτέ άνθρωπος του κομματικού μηχανισμού και όταν τον έπαιρνε η νομενκλατούρα τηλέφωνο δεν έκανε τα χατίρια των κομματικών που ζητούσαν όλο και νέους διορισμούς. Γι’ αυτό και αυτοί μιλούσαν απαξιωτικά γι’ αυτόν κατηγορώντας τον σαν τον «τσιγκούνη Ηπειρώτη που έχει καβούρια στην τσέπη»! «Τσοβόλα δώσ’ τα όλα» Γνωρίζω ότι από το κατεστημένο που τον μισούσε το όνομα Τσοβόλας έχει γίνει συνώνυμο με τη σπάταλη οικονομική διαχείριση του ΠΑΣΟΚ, που οδήγησε σε πολλαπλασιασμό του δημοσίου χρέους, καθώς πολλές κοινωνικές παροχές χρηματοδοτήθηκαν όντως με δανεικά. Ολοι θυμόμαστε ότι η περίφημη φράση του Ανδρέα Παπανδρέου στην προεκλογική συγκέντρωση του Ιουνίου ’89 στο Περιστέρι «Τσοβόλα δώσ’ τα όλα», έμεινε στο πολιτικό λεξιλόγιο από τότε μέχρι σήμερα σαν αποδεικτική ότι ο Τσοβόλας ως υπουργός Οικονομικών πήρε δήθεν εντολή από τον Παπανδρέου να μοιράσει χρήματα, για να κερδηθούν οι εκλογές! Και όμως, αυτό δεν είναι αλήθεια, και το γνωρίζω πολύ καλά, γιατί από το ρεπορτάζ που έκανα καθημερινά στο υπουργείο Οι-

Μάρτιος 2022

κονομικών δεν μου προέκυψε ποτέ στοιχείο ότι στην προεκλογική περίοδο του ’89 διετέθησαν χρήματα για παροχές. Αλλωστε, ο Ανδρέας με την ευφυΐα που τον διέκρινε και το αλάνθαστο πολιτικό του κριτήριο, μου είχε πει ένα πρωί που είχα ανέβει στο σπίτι της Πολιτείας που ζούσε με τη Δήμητρα: «Οι παροχές της τελευταίας στιγμής δεν έχουν νόημα, γιατί δεν πείθουν τους ψηφοφόρους». Εν πάση περιπτώσει ο Τσοβόλας έχει αθωωθεί για την κατηγορία αυτή από τον υπουργό της Ν.Δ. που τον διεδέχθη, τον κ. Γιάννη Παλαιοκρασσά, ο οποίος απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή διαβεβαίωσε ότι ο προϋπολογισμός του ’89, τον οποίο εκτέλεσε για το πρώτο εξάμηνο ο Τσοβόλας είχε αύξηση δαπανών 14% έναντι πρόβλεψης 18% και από το αποθεματικό δεν είχε δαπανηθεί ούτε μια δραχμή. Έργο Οσον αφορά την περιώνυμη φράση του Ανδρέα, το περιεχόμενό της δεν ήταν οικονομικό. Είναι γνωστό ότι στις εκλογές του Ιουνίου ’89 το ΠΑΣΟΚ όδευε προς την αναμέτρηση μέσα σε ένα αποπνικτικό κλίμα σκανδαλολογίας και ηθικής παρακμής με αφορμή την υπόθεση Κοσκωτά. Στη συγκέντρωση στο Περιστέρι ο Τσοβόλας δεν ήταν παρών, γιατί ήταν στη Βουλή, υπερασπιζόμενος ένα φορολογικό πολυνομοσχέδιο. Ο Ανδρέας, μιλώντας σε ένα πλήθος που ανάμεσα στα άλλα φώναζε «Τσοβόλα – Τσοβόλα» είπε τη φράση αυτή, για να εξηγήσει, γιατί ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ αγαπούσε τον Τσοβόλα. Γιατί πράγματι είχε εδραιωθεί τότε στους οπαδούς του ΠΑΣΟΚ και όχι αδικαιολόγητα ότι ο Τσοβόλας ως υπουργός υπερασπιζόταν τους χαμηλόμισθους και εφάρμοζε μία προοδευτική φορολογική πολιτική ελάφρυνσης των βαρών για τα χαμηλά εισοδήματα. Και εν πάση περιπτώσει είχε κάνει και έργο, εκσυγχρονιστικό και αναπτυξιακό στο υπουργείο Οικονομικών όλα αυτά τα χρόνια. Θυμίζω: 1. Την εφαρμογή του συστήματος της φορολογίας με βάση τις αντικειμενικές αξίες στη μεταβίβαση ακινήτων, που είχαν προετοιμάσει οι κ.κ. Δρεττάκης και Κουλουριάνος. Τα παζάρια φορολογουμένων και εφοριακών κόπηκαν με το μαχαίρι και η αγορά ακινήτων εξυγιάνθηκε και αναπτύχθηκε, καθώς ο Τσοβόλας όρισε τις πρώτες αντικειμενικές στο 50% των αγοραίων τιμών.

2. Εισήγαγε τον ΦΠΑ, καταργώντας δεκάδες έμμεσους φόρους (ΦΚΕ, χαρτόσημο κ.λπ.), καθιστώντας την έμμεση φορολογία προοδευτική, αφού όρισε συντελεστή 6% για τα είδη λαϊκής κατανάλωσης, 16% για τις υπηρεσίες και 36% για τα είδη πολυτελείας.

3. Θεσμοθέτησε τον μοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους στους μικρομεσαίους.

4. Θεσμοθέτησε την υποχρέωση των εφοριών να αποδέχονται ως ειλικρινή τα βιβλία όλων των επιχειρήσεων, εφόσον δεν υπήρχαν οριστικές και δικαστικά βεβαιωμένες παραβάσεις του Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων.

5. Έδωσε την επιδότηση ενοικίων κ.λπ. Βέβαια, ο κ. Τσοβόλας εφάρμοσε την οικονομική πολιτική του ΠΑΣΟΚ, που με τις ακαμψίες της, τις τριτοκοσμικές της περιπλανήσεις και τις σπατάλες καθήλωσε την ελληνική οικονομία στη δεκαετία του ’80. Ο Τσοβόλας με την κομματική αφοσίωση στις σοσιαλιστικές αρχές του ΠΑΣΟΚ τρόμαξε όντως την ιδιωτική πρωτοβουλία και δεν βοήθησε στα ανοίγματα που επιχείρησαν τη δεύτερη τετραετία οι κ.κ. Κ. Σημίτης και Τάκης Ρουμελιώτης. Όμως, αυτά τα λάθη του δεν αρκούν, για να εξηγήσουν την κατασυκοφάντηση που υπέστη από το κατεστημένο. Εφταιγε όμως γι’ αυτό και ο κλειστός χαρακτήρας του και η προκλητική του αδιαφορία να κάνει δημόσιες σχέσεις. Θυμάμαι εντυπωσιασμένος ότι στο Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά (όπου τον εγκατέλειψαν όλοι οι σύντροφοί του και δικάσθηκε αναιτίως), όταν προσήλθαν να καταθέσουν οι τρεις μεγαλοεκδότες και κατήγοροι του Ανδρέα, οι Λαμπράκης, Μπόμπολας και Τεγόπουλος, τους σύστησε στον Τσοβόλα ο διεθυντής του «Βήματος» κ. Στ. Ψυχάρης. Ο Τσοβόλας τους έβλεπε και τους τρεις για πρώτη φορά! Γνωρίζετε κανέναν υπουργό που να έμεινε μια οκταετία και να μην επεδίωξε να γνωρισθεί και να καλλιεργήσει καλές σχέσεις με τους μεγαλοεκδότες; Αν γνωρίζετε από παλαιά ή και τώρα πείτε τον μου, να τον μάθω και εγώ! Γιατί εγώ γνωρίζω υπουργούς που κυριολεκτικά κολακεύουν, αν δεν γλείφουν τους συγκεκριμένους εκδότες!

Ο αδικημένος της Αλλαγής

Του Γιώργου Λακόπουλου

Κανείς δεν ξέρει πώς θα ήταν οι πολιτικές εξελίξεις στη χώρα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και εντεύθεν, αν ο Ανδρέας Παπανδρέου που χρειάσθηκε να διασχίσει την έρημο της απομόνωσης, δεν είχε δίπλα του μια χούφτα ανθρώπους. Ο πιο μαχητικός ήταν ο Δημήτρης Τσοβόλας. Ήταν και από τους πιο ακέραιους, σε μία εποχή που η διαπλοκή της εποχής και οι «ανταποκριτές» της εντός του ΠΑΣΟΚ αμφισβητούσαν την εντιμότητα ακόμη και του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο «γιος του αγωγιάτη από την Άρτα» όπως τον χλεύαζαν όσοι δεν κατάφεραν να δαμάσουν την αδιαπραγμάτευτη προσήλωσή του στο δημόσιο συμφέρον, που τον διέκρινε ως υπουργό Οικονομικών - μπήκε στο ΠΑΣΟΚ με την ίδρυσή του, ωθούμενος από την ΕΑΜική καταγωγή του. Είχε την τύχη να εισέλθει στη Βουλή από το 1977 κιόλας, όταν η ερμηνεία του νόμου έστειλε στην Άρτα την τελευταία έδρα της τρίτης κατανομής στην περιφέρεια της Ηπείρου. Από τότε, άφησε το στίγμα του ως μαχόμενος πολιτικός με κρυστάλλινο βίο. Δεν παρασύρθηκε από την ισχύ που απέκτησε και τις κατά καιρούς σειρήνες του συστήματος που τον προσέγγιζαν, με τα συνήθη επιχειρήματά τους: χρήμα και εξουσία. Το 1981 ήταν αναγνωρισμένος δικηγόρος και θριαμβευτής στην εκλογική του περιφέρεια, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου τον ξεχώρισε από τους νέους βουλευτές της Αλλαγής και τον τοποθέτησε υφυπουργό στο υπουργείο Οικονομικών. Έμεινε ώς το 1989 - ενώ γύρω του άλλαζαν διαρκώς υπουργοί του οικονομικού επιτελείου. Στη μεγάλη αναμέτρηση του Ανδρέα Παπανδρέου με τις δυνάμεις που οργάνωσαν το «βρόμικο ‘89» - με αφορμή το σκάνδαλο Κοσκωτά - για «να τον ρίξουν και να φέρουν τον Κ. Μητσοτάκη», έγινε και ο ίδιος στόχος και στάθηκε όρθιος απέναντί τους. Ανάμεσα σε σκληρούς πολέμιους και κομματικούς παράγοντες που συμπαρέσυρε η συναλλαγή, η στάση του ήταν ασπίδα και για τον Ανδρέα Παπανδρέου, με τον οποίο παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο, με διάτρητο κατηγορητήριο. Η άδικη καταδίκη του Ιανουάριο του 1992 σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση με αναστολή και τριετή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, έμελλε να σημάνει την ανάκαμψη του ΠΑΣΟΚ και την πρώτη μεγάλη ήττα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Η επαναληπτική εκλογή στη Β’ Αθήνας για την κάλυψη της έδρας που του αφαιρέθηκε από το Δικαστήριο, εξελίχθηκε σε εποποιΐα δικαίωσής του και τον εδραίωσε με το δικό του φωτοστέφανο στην ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ. Στάθηκε δίπλα στον Ανδρέα Παπανδρέου όταν πολλοί τον εγκατέλειπαν. Ήταν ένας από τους τρεις -οι άλλοι δυο ήταν ο Πέτρος Λάμπρου και ο Αντώνης Λιβάνης- στους οποίους ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ ανέθεσε να διασώσουν τα σύμβολα, τα «χαρτιά» και τους συσχετισμούς στην Κοινοβουλευτική Ομάδα, αν στο «Πεντελικό» έχανε τον ανίερο πόλεμο εναντίον του στην Κεντρική Επιτροπή. Με οργανωτή τον Κώστα Σημίτη και εκτελεστή τον Κώστα Λαλιώτη. Μετά τη νίκη του 1993, οι πιέσεις στον, ασθενούντα πλέον, Ανδρέα Παπανδρέου τού έκλεισαν το δρόμο προς το οικείο του υπουργείο Οικονομικών. Αποποιήθηκε κάθε άλλη πρόταση και δεν

11 έγινε ποτέ υπουργός του επανακάμψαντος Παπανδρέου - παρά τη συμβολή του σ’ αυτό. Καταγράφηκε όμως στη συνείδηση των πολιτών ως «αδικημένος της Αλλαγής» και με τη στήριξή τους ως επικεφαλής του Δημοκρατικού Κοινωνικού Κινήματος που ίδρυσε, μπήκε στη Βουλή του 1996. Η αναμέτρηση με τις υπέρτερες δυνάμεις που επένδυσαν στον Κώστα Σημίτη, μετά το θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, τον άφησε εκτός Βουλής . Δεν βγήκε ποτέ όμως από το πάνθεο των πολιτικών που λατρεύτηκαν από την κοινή γνώμη για την εντιμότητα, το ήθος και τη συναίσθηση του ρόλου τους ως εκπροσώπων του λαού. Το όνομά του υπήρξε σε τόσο βαθμό συνώνυμο της ακεραιότητας, ώστε ο ίδιος ο διώκτης του Κώστας Μητσοτάκης υποκλίθηκε. Όταν τον συνάντησε με τη σύζυγό του τυχαία σε μία από τις τελευταίες γιορτές για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, είπε στη σύζυγό του: «Ρένα να τον προσέχεις τον Δημήτρη, είναι έντιμος άνθρωπος». Αυτός που τον έστειλε στο Ειδικό Δικαστήριο, ο αθεόφοβος. Επέστρεψε στη μαχόμενη δικηγορία και ως κορυφαίος ποινικολόγος κέρδισε μεγάλες υποθέσεις - με πολιτικό ενδιαφέρον συχνά. Η τελευταία περίοδος της ζωής του, με τον καρκίνο να τον κατατρώει - χωρίς ο ίδιος να κάμπτεται- τον βρήκε συνήγορο των διωκόμενων από το σύστημα Μητσοτάκη στο σκάνδαλο Novartis, Δημήτρη Παπαγγελόπουλου και της Γιάννας Παπαδάκου- της οποίας η απολογία αναβλήθηκε, ακριβώς γιατί ως συνήγορός της δεν ήταν σε θέση να τη συνοδεύσει τον ανακριτή. Έτσι κι αλλιώς η παρουσία του προμήνυε μεγάλη δίκη, για την ελευθερία του λόγου και τη Δικαιοσύνη, που δεν θα δώσει πλέον αφήνοντας όμως στο πόδι του τη Λυδία Τσοβόλα, εξαίρετη νομικό, κόρη και συνεργάτιδά του. Η Ρένα Τσοβόλα και ο γιος τους Κώστας, θα έχουν ως παρηγοριά ότι η πολιτική διαδρομή του υπήρξε, με καθολική αναγνώριση, υποδειγματική. Πολιτικοί σαν τον Τσοβόλα κράτησαν ψηλά τη σημαία της Δημοκρατικής Παράταξης και μαζί τις μεγάλες ιδέες της και το φρόνημα του λαού. Τον γνώρισα το 1974 στην Άρτα - αυτός στο Κίνημα κι εγώ στη Νεολαία ΠΑΣΟΚ- και ξέρω πόσο αποφασισμένος ήταν όταν επρόκειτο για την απονομή του Δικαίου, αλλά και για το δίκιο των πολλών. Όπως ξέρω και πόσα στερήθηκε η πολιτική όταν το 2004 την εγκατέλειπε, λυπημένος, αλλά ακατάβλητος και υπερήφανος για τις δυο δεκαετίες που την υπηρέτησε. Στις επόμενες δεκαετίες δεν θέλησε να επιστρέψει, παρότι είχε ευκαιρίες. Έμενε στρατιώτης της Παράταξης, με την ικανοποίηση ότι δεν έριξε ποτέ νερό στις αρχές του- ακόμη και αν επρόκειτο να μείνει έξω από τον πολιτικό στίβο. Και με τη στεναχώρια για τις ήττες και τις υστερήσεις της παράταξης. Είναι από τους λίγους σύγχρονους πολιτικούς που αντλούσε τη δύναμή του μόνο από τον λαό: έχανε αξιώματα, αλλά κέρδισε θέση στις καρδιές των ανθρώπων και βάθρο στη Ιστορία. Δεν παραπονέθηκε ποτέ επειδή αδικήθηκε, για να μην έχουν εμπόδιο άνομες επιδιώξεις, οι εκπρόσωποι των οποίων κυριάρχησαν στο κόμμα που αυτός και κάποιοι έχτισαν ακολουθώντας με ανιδιοτέλεια τον Ανδρέα Παπανδρέου. Αν η πολιτική έχει και μία παιδαγωγική πλευρά, η πορεία του Δημήτρη Τσοβόλα στα δημόσια πράγματα συνιστά, σπάνια θετική παιδαγωγική.

12

Α

Θύμησες χωριανικές

παλλαγμένος πλέον από επαγγελματικές υποχρεώσεις, κάθομαι, σκέφτομαι και ανακαλώ στη μνήμη μου τη ζωή που κάναμε στο χωριό μας κατά τη δεκαετία του 1950, λίγο πριν πάρουμε το δρόμο της εσωτερικής μετανάστευσης. Μετά την κατοχή των Ιταλών και Γερμανών ακολούθησε ο αδελφοκτόνος πόλεμος. Όλα αυτά τα χρόνια δεν ήξερες τι σου ξημερώνει. Τα πάντα ήταν ρευστά. Επιτέλους κάποια στιγμή αυτά σταματήσανε και προσπαθήσαμε να βάλουμε τη ζωή μας σε μία σειρά. Έπρεπε να μαζέψουμε τα συντρίμμια μας και να σηκωθούμε επάνω βλέποντας και πιάνοντας τη ζωή «από τα κέρατα». Δυστυχώς, όμως, πολλά σπίτια ήταν σχεδόν κατεστραμμένα, πολλά δε εξ αυτών ήταν καμένα. Πολλοί συγχωριανοί μας που πλέον ζούσαν στην Άρτα και στο Αγρίνιο προσπάθησαν να πουλήσουν τα ακίνητά τους. Βέβαια η πρόσβαση στο χωριό δεν ήταν εύκολη τότε και ο αμαξωτός δρόμος έφτανε στο Πλατανόρεμα πολύ κοντά στην Άρτα. Όσοι διαβιούσαμε ολόκληρο τον χρόνο στο χωριό μάς αποκαλούσαν «χειμωνιάτες». Οι κτηνοτρόφοι του χωριού μας, που πότε ήταν πάρα πολλοί, με χιλιάδες αιγοπρόβατα, ανέβαιναν στο χωριό περί τα τέλη του Μάη και έφευγαν για να παραχειμάσουν στον κάμπο του Αγρινίου, στο Ξηρόμερο και στην Κατοχή οι περισσότεροι και λιγότεροι στον κάμπο της Άρτας. Δύσκολες οι μετακινήσεις με τα πόδια για να φτάσουν εκεί μετά από περπάτημα που μπορεί να έφτανε και την εβδομάδα. Τα λιβάδια που θα έβοσκαν τα πρόβατα τα φυλούσε ο λιβαδοφύλακας. Αυτός ήταν χωριανός που τοποθετούσε ο Πρόεδρος της Κοινότητας για δύο μήνες, Απρίλιο, Μάη και στις αρχές του Ιουνίου απολύονταν. Οι περισσότεροι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού τότε έμεναν σε διάφορους συνοικισμούς και όχι μέσα στο χωριό όπως το ξέρουμε σήμερα. Απέναντι στο Κλίμα ζούσαν οι οικογένειες του Γιώργου Ραβανού, των Γιάννη και Νίκου Ραβανού, οι οικογένειες του Κώστα Γρηγούρα και του Νικόλα Ρίζου. Στα Λινάρια οι οικογένειες των Κώστα και Μήτσου Σκέντου και στην Πλάκα οι πιο πολλές οικογένειες, πρόχειρα μου έρχονται στο μυαλό οι οικογένειες του Λάμπρου και της Γιώργενας Τασιούλη, οι οικογένειες των Βαγγέλη και Γιώργου Σκέντου, του Σπύρου Ξηροπόταμου και της Μάρως Σιαμέτη. Στους Ζηλέους ζούσαν οι οικογένειες Χρήστου Σκέντου, δύο οικογένειες των Βαγγέλη και Γιάννη Πλάκα. Οι πέντε οικογένειες των Καλιαρνταίων, δηλαδή Νάσιος Καλιαρντάς, ο Σπύρος, ο Γιώργος, ο Κωστάκης Λαμπ. Καλιαρντάς και ο Κώστας Β. Καλιαρντάς. Εμείς μέναμε στους Ζηλέους από το Νοέμβρη μέχρι τον Μάρτη. Τότε ανεβαίναμε ξανά στο χωριό μαζί με τις οικογένειες των Σπύρου Ξηροπόταμου, Γιώργου και Βαγγέλη Σκέντου. Κατά το έτος 1956 στα Λινάρια τοποθετήθηκε και δεύτερο κοινοτικό τηλέφωνο για την εξυπηρέτηση των κατοίκων που διαβιούσαν εκεί και ήταν δύσκολη η επικοινωνία με το χωριό. Στη δεκαετία του ‘60 επιτέλους ο αυτοκινητόδρομος έφτασε και στο χωριό μας. Το ταξίδι διαρκούσε σχεδόν μία μέρα. Το μεσημέρι τρώγαμε στη Μπολιάνα και το απόγευμα επιτέλους φτάναμε στο χωριό. Εκείνη τη δεκαετία η ΔΕΗ έφερε και σε εμάς το ρεύμα. Μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1967 άρχισαν σιγά σιγά να μετακομίζουν οι κάτοικοι των γύρω περιοχών και να συγκεντρώνονται στο χωριό με αποτέλεσμα να γίνονται αρκετές αγοραπωλησίες, φτάσαμε δε στο σημείο σήμερα να διαμένουν μόνο δύο άτομα απέναντι στο Κλίμα. Η ομορφιά του τόπου μας είναι αξεπέραστη, ας φροντίσουμε να τη διατηρήσουμε αναλλοίωτη και να την παραδώσουμε όπως την παραλάβαμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας. ΛΑΜΠΡΟΣ ΑΘΑΝ. ΚΑΛΙΑΡΝΤΑΣ

Μάρτιος 2022

Με τον “Αϊ-Μάρκο” στην Ικαρία

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μελισσουργιωτών Άρτας “ο Αΐ - Μάρκος” διοργανώνει ταξίδι στην ΙΚΑΡΙΑ. Η εκδρομή θα γίνει 7 έως 11 ΙΟΥΛΙΟΥ 2022 και είναι ανοιχτή για όλους. Θα συνδυαστεί με χορευτική εκδήλωση που θα γίνει στη μία από τις τέσσερις μέρες και θα συμμετέχει και το χορευτικό τμήμα του συλλόγου μας.

ΠΑΚΕΤΟ ΕΚΔΡΟΜΗΣ - 4 βράδια στο ξενοδοχείο Karras star hotel (Εύδηλος) με πρωινό.

- Ακτοπλοϊκά εισιτήρια Πειραιάς - Ικαρία και Ικαρία - Πειραιάς ( Blue star) - 1 δείπνο για όλους. Θα συνδυαστεί με παραδοσιακό γλέντι.

- 2 με 3 διαδρομές σε διάσημες παραλίες και μέρη της Ικαρίας με μικρό λεωφορείο.

- Μετακίνηση με λεωφορείο Άρτα - Πειραιάς και Πειραιάς - Άρτα. ΤΙΜΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΔΡΟΜΕΙΣ 290€ το άτομο. ΤΙΜΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΟΡΕΥΤΕΣ 260€ το άτομο. ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗ 50€ (Μη επιστρέψιμη)

ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕΧΡΙ ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Δηλώσεις συμμετοχής και πληροφορίες: Τηλ. 6974311824

www. melissourgiotes.gr 13

Μάρτιος 2022

Γράφει η Πανωραία Βλάχου Φιλόλογος Ειδική παιδαγωγός

Ο ρόλος των διαγωνισμάτων στη μαθησιακή διαδικασία – Εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης των μαθητών. Ποια η σημασία και η βαρύτητα ενός διαγωνίσματος; Λειτουργεί ως κίνητρο για μια εποικοδομητική επανάληψη, η οποία θεωρείται μήτηρ μαθήσεως; Ή αντ’αυτού, παίρνει τη μορφή βαθμοθηρικής διαδικασίας που καταπλακώνει τους εξεταζόμενους με αρνητικά συναισθήματα; Η λέξη διαγώνισμα προέρχεται από την πρόθεση διά και το ρήμα αγωνίζομαι=αμιλλώμαι, φέροντας την έννοια του συναγωνισμού, της άμιλλας. Πρόκειται δηλαδή, για μια διαδικασία που σου παρέχει κίνητρο να προσπαθήσεις για το βέλτιστο, να θέσεις έναν προσωπικό στόχο και να αποδώσεις τα μέγιστα, αποκτώντας στο τέλος μία αίσθηση προσωπικής ικανοποίησης που απορρέει από την προσπάθεια που κατέβαλες. Το αποτέλεσμα που θα λάβεις ίσως σε ικανοποιήσει, ίσως και όχι. Θα σου παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον βαθμό στον οποίο απέδωσε ο προσωπικός σου μόχθος. Μπορεί όμως, το αποτέλεσμα της προσπάθειας να αποτυπωθεί σε ένα νούμερο; Σε ποιο βαθμό τα παιδιά έχουν διδαχθεί να «αγνοούν» τη βαθμολογία και να εστιάζουν στην ποιότητα των απαντήσεών τους, όπου και βρίσκεται η πραγματική ουσία; Ο βαθμός θα δώσει μία τυπική ενημέρωση· οι σωστές απαντήσεις όμως, θα πληροφορήσουν για τα σημεία που έχουν πιθανώς κατακτηθεί, ενώ οι λανθασμένες απαντήσεις θα σημάνουν το καμπανάκι για τα σημεία που χρήζουν περαιτέρω εξάσκησης. Θετικά σημεία στη διαδικασία αξιολόγησης μαθητών

Μία επερχόμενη αξιολόγηση δίνει στον μαθητή την ευκαιρία να συγκεντρώσει τα κομμάτια που έχει διδαχθεί, να εντοπίσει σε ποια σημεία οι πληροφορίες είναι ξεκάθαρες, σε ποια σημεία το τοπίο είναι θολό, να γεννήσει απορίες, να αναζητήσει απαντήσεις. Παράλληλα, αυτή η προετοιμασία τον εισάγει σε μία φάση εγρήγορσης και κινητοποίησης, στην οποία περιλαμβάνεται και το δημιουργικό άγχος. Τέλος, το στάδιο μίας αξιολόγησης (ο όρος εξέταση από μόνος του προκαλεί περιττό άγχος) παροτρύνει τον μαθητή να θέσει προσωπικούς στόχους, να επιδιώξει να τους φτάσει ή και να τους ξεπεράσει, μπαίνοντας στη διαδικασία να έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις

Διαγωνίσματα: ευκαιρία για επανάληψη ή στρεσογόνος διαδικασία βαθμοθηρίας;

από τον εαυτό του και να πιστέψει στις δυνατότητές του. Αυτό αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μάθημα για τη μετέπειτα ζωή του παιδιού, αφού αρχίζει να αποκτά αυτοπεποίθηση και πίστη στα τωρινά και μελλοντικά του επιτεύγματα. Ωστόσο, δεν θα ήταν ενδιαφέρον να δοκιμάσουμε να απαγκιστρωθούμε από τους κλασικούς όρους «διαγώνισμα, εξέταση, βαθμολόγηση» επαναπροσδιορίζοντας το νόημα της αξιολόγησης και της επανάληψης; Υπάρχουν εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης που θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε συστηματικά στην τάξη, ώστε το μαθησιακό κλίμα να αποφορτιστεί και να μετατραπεί από αυστηρό και στρεσογόνο σε ζωντανό και δημιουργικό. Εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης μαθητών

● Ανάθεση συνθετικών ή διαθεματικών δημιουργικών εργασιών σε ατομικό ή ομαδικό πλαίσιο: Πρόκειται για εργασίες που εμπλέκουν τους μαθητές σε μία φάση αναζήτησης και εξερεύνησης, αφού καλούνται να συγκεντρώσουν πληροφορίες πάνω σε ένα ζητούμενο θέμα, να αξιολογήσουν την ποιότητα των πληροφοριών που εντόπισαν, να συσχετίσουν δεδομένα από διάφορες πηγές και τέλος να προχωρήσουν σε σύνθεση των δεδομένων με στόχο τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης απάντησης.

● Παρουσιάσεις ατομικών ή ομαδικών εργασιών: Οι μαθητές αφού έχουν εργαστεί και καταλήξει στη σύνθεση της απάντησής τους, προχωρούν στην παρουσίασή της προβάλλοντας τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει, υποστηρίζοντας τις απόψεις τους με επιχειρήματα και ενημερώνοντας

για τον τρόπο σκέψης και μεθοδολογίας τους. Εξοικειώνονται με αυτόν τον τρόπο, με τεχνολογικά προγράμματα δημιουργώντας το δικό τους project και μαθαίνουν να παρουσιάζουν δημόσια τις απόψεις τους.

● Διαγωνισμοί στην τάξη: Ο διδάσκων αναθέτει στους μαθητές τη μελέτη κάποιας διδακτικής ενότητας πάνω στην οποία θα πραγματοποιηθεί διαγωνισμός στην τάξη. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες, εφοδιάζονται με ορισμένα ερωτήματα και έχουν συγκεκριμένο χρονικό όριο στη διάθεσή τους για να ετοιμάσουν τις απαντήσεις τους. Ο διδάσκων εποπτεύει τη διαδικασία, ώστε να διασφαλίσει τη συμμετοχή όλων των παιδιών ανά ομάδα στο χτίσιμο των απαντήσεων και να δημιουργηθεί κλίμα ομαδοσυνεργατικότητας. Ο διαγωνισμός αποκτά τη μορφή παιχνιδιού και η νικητήρια ομάδα λαμβάνει κάποια ξεχωριστή επιβράβευση.

● Χρήση εκπαιδευτικών βίντεο: Ο παραδοσιακός τρόπος μελέτης από τους μαθητές γίνεται μέσω ανάγνωσης του σχολικού εγχειριδίου ή επιπρόσθετων γραπτών σημειώσεων. Εντούτοις, θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρον εάν ο εκπαιδευτικός παρείχε στους μαθητές υλικό σε ηλεκτρονική μορφή που να βασίζεται σε οπτικοακουστικά ερεθίσματα για να προσελκύσει το ενδιαφέρον τους, αλλά και να δύνανται να κατανοούν πιο εύκολα το γνωστικό αντικείμενο. Ύστερα από την παρακολούθηση ενός ή περισσότερων βίντεο, υποβάλλονται στην τάξη ερωτήματα από τον διδάσκοντα σχετικά με το περιεχόμενό τους, τα οποία μπορούν να απαντηθούν γραπτώς ή προφορικώς από τους μαθητές ή και να αποτελέσουν αφορμή μιας εποικοδομητικής συζήτησης.

14

Μάρτιος 2022

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ - ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ & ΤΗΝ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ

ΘΑΝΑΤΟΙ

- Ο Ζηνόβιος Τσεκούρης, σύζ. της Μελπομένης Γκίζα απεβίωσε και ετάφη στην Αθήνα.

- Ο Βασίλης Αλ. Καραβασίλης απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα.

- Ο Κωνσταντίνος Θεοδώρου απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα.

- Ο Κωνστατίνος Οικονομίδης, σύζ. Ευαγγελίας Καραβασίλη απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα.

- Ο Αναστάσιος Μέλλιος απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα.

- Ο Δημήτριος Ιωαν. Τρομπούκης απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα.

- Ο Κωνσταντίνος Κουτσούμπας απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα.

- Ο Στάθης Καψάλας απεβίωσε στην Άρτα και ετάφη στους Μελισσουργούς.

- Ο Δημήτριος Κων. Τσοβόλας απεβίωσε και ετάφη στην Αθήνα.

- Η Θεοδώρα (Λόλα) Ρίζου - Καραγκούνη απεβίωσε στην Αθήνα και ετάφη στους Μελισσουργούς - Ο Φώτης Λ. Τρομπούκης απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα.

- Η Ευαγγελία (Λίτσα) Φλώρου απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους τους.

ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ

- Η Μιράντα Χαρίση, χήρα Αναστασίου Μέλιου, προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας στη μνήμη του συζύγου της Αναστασίου Μέλιου.

- Η οικογένεια Θεοδώρου Θεοδώρου προσφέρει 100 ευρώ αντί στεφάνου στη μνήμη του αδελφού και θείου Κωνσταντίνου Θεοδώρου.

- Η Δήμητρα, χήρα Γεωργίου Τσίκου, προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του συζύγου της Γεωργίου.

- Η Γεωργία Τσίκου - Αλεξάκη προσφέρει 30 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη της αδελφής της Θεοδώρας Τσίκου - Τσώρου.

- Ο Θωμάς Δημ. Μίχος προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας στη μνήμη των γονέων του Δημητρίου και Καλλιόπης.

- Ο Ιωάννης Δημ. Μίχος προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας στη μνήμη των γονέων του Δημητρίου και Καλλιόπης.

- Η Ελένη Μέλιου προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας στη μνήμη του Αναστασίου Μέλιου.

- Ο Αποστόλης Λ. Τρομπούκης προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας στη μνήμη του αδελφού του Φώτη Τρομπούκη.

- Ο Νικόλαος Αθ. Τσιμπλής προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας στη μνήμη της μητέρας του Γεωργούλας.

- Η οικογένεια Γεωργίου και Ζωής Κούση προσφέρει 30 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας στη μνήμη του γιου τους Μάριου, του αδελφού της Χρήστου Κούση και των γονέων του Κωνσταντίνου και Μαρίας Κούση.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ - Η Αλεξάνδρα Ι Πάντζου προσφέρει 20 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας.

- Ο Γεώργιος Χ. Κολιοπάνος προσφέρει 20 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας.

- Η Ιουλία Κάτσινου προσφέρει 20 ευρώ για

ενίσχυση της Αδελφότητας.

- Η Μαρίτσα Χαρίση προσφέρει 20 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας.

“ΕΦΥΓΕ” Ο ΜΑΡΙΝΟΣ ΓΑΡΝΕΛΗΣ

Ο πρώην Δήμαρχος Κεντρικών Τζουμέρκων Μαρίνος Γαρνέλης, και συγχωριανός μας -η σύζυγός του είναι Μελισσουργιώτισσα- “έφυγε” από τη ζωή την Τετάρτη 12 Ιανουαρίου 2022, αφού πάλεψε γενναία, όπως είχε συνηθίσει στη σύντομη ζωή του, με την επάρατη νόσο. Πληθωρικός και εκρηκτικός, έντιμος και ειλικρινής, ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στην τοπική μας κοινωνία και με όσους είχε συνεργαστεί. Αν και η καταγωγή του από τα Χανιά, αγάπησε τον τόπο μας και υπηρέτησε στο Σώμα της Ελληνικής Αστυνομίας, διατελέσας και Αστυνομικός Επιθεωρητής Ηπείρου με πολλές επιτυχίες στην καριέρα του. Το προσωνύμιο ήταν «ο Τίγρης» των Τζουμέρκων. Μετά την αποστρατεία του ασχολήθηκε με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και το 2014, αφού είχε ακυρωθεί η εκλογή του στις εκλογές του 2010, εξελέγη Δήμαρχος και είχε έντονη παρουσία στο χωριό μας, το οποίο και βοήθησε με ποικίλους τρόπους. Συμμετείχε στις εκδηλώσεις της Αδελφότητας και θα τον θυμόμαστε όλοι ως έναν καλό φίλο του χωριού μας. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκέπασε στη γενέτειρά του.

Άρτα - Μαξ. Γραικού 1 - Τηλ.: 2681303073, 6982053022

Μάρτιος 2022

www. melissourgiotes.gr

πωνύμως

Με τον ΑΝΔΡΕΑ ΡΙΖΟ

Ηπειρωτικά θέματα, θέματα του Δήμου μας και του Χωριού μας, αλλά και ευρύτερα, σχόλια για όσα μας συγκινούν και φιλοξενία Ηπειρωτών, που έχουν κάτι να μας πουν, θα δημοσιεύουμε εδώ κάθε τρίμηνο...

Με μια σειρά εκδηλώσεων, καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, τιμά ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων τον προεπαναστατικό ήρωα Κατσαντώνη, έχοντας χαρακτηρίσει το 2022 ως «Έτος Κατσαντώνη». Η πρώτη εκδήλωση προς τιμήν του αδάμαστου και ασυμβίβαστου ήρωα, όπως τον χαρακτήρισε ο δήμαρχος Β. Τζουμέρκων Γιάννης Σεντελές, έγινε στα Γιάννενα στις 18 Φεβρουαρίου 2022 και περιελάμβανε τη διοργάνωση μιας ημερίδας και την παρουσίαση μιας θεατρικής παράστασης. Όπως ανέφερε ο κ. Σεντελές σε συνέντευξη τύπου, η επιλογή απόδοσης τιμής στον Κατσαντώνη, στο πλαίσιο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, έγινε αφενός γιατί έχει αναφορά στην περιοχή, αφετέρου για να τιμηθούν στο πρόσωπό του όλοι οι προεπαναστατικοί ήρωες, ο ρόλος των οποίων δεν έχει αναγνωριστεί από την πολιτεία στον βαθμό που θα έπρεπε. «Μεγαλώσαμε με τον θρύλο και τις ιστορίες του Κατσαντώνη, που μας τις έλεγαν οι παππούδες μας και οι πατεράδες μας. Επίσης, όλα τα Τζουμέρκα είναι γεμάτα από τοπωνύμια σχετικά με τον Κατσαντώνη. Από την άλλη πλευρά, θέλαμε με αυτόν τον τρόπο να τιμήσουμε τους προεπαναστατικούς ήρωες, τους οποίους ο Μακρυγιάννης αποκάλεσε “μαγιά της λευτεριάς”, που την κράτησαν ξυπόλυτοι και γυμνοί στα βουνά και τις ερημιές για να μη χαθεί. Είχαν συντρόφους τους τ’ άγρια θηρία και τα φίδια. Ο Κατσαντώνης και τα παλικάρια του, διαφύλαξαν την πατροπαράδοτη αγάπη για την ελευθερία και την ανεξαρτησία και απολάκτισαν τη ρετσινιά του ραγιαδισμού, πολεμώντας τον αδίστακτο και κτηνώδη κατακτητή, αλλά και τους προσκυνημένους συνεργάτες του. Οι αγνοί και ανυπότακτοι εκείνοι ήρωες, απαρνήθηκαν κάθε φυσικό συναίσθημα και όλες τις χαρές της ζωής. Έζησαν κάτω από ανείπωτες κακουχίες. Υπέστησαν απίστευτα βασανιστήρια. Περιφρόνησαν τον θάνατο. Τελικά, έχυσαν και το αίμα τους για την πατρίδα, αλλά η ελληνική πολιτεία δεν έστερξε να αφιερώσει έστω και δύο σειρές στα σχολικά βιβλία για το έργο τους, ειδικότερα όμως για τον κορυφαίο, τον αδάμαστο και ασυμβίβαστο Κατσαντώνη, τόνισε χαρακτηριστικά. Στα Γιάννενα και στην Αθήνα πρόσφατα, ανέβηκε η θεατρική παράσταση με τον τίτλο «Κλέφτης». Πρόκειται για μια δραματοποιημένη πα-

Η ΑΓΑΠΗ: Η αγάπη σαν ένα εκτυφλωτικό, φωτεινό, ολόλαμπρο βεγγαλικό ας τοξεύει φωτοβόλα αστεράκια πλημμυρίζοντας τις καρδιές των ανθρώπων με απεριόριστη έκσταση αισιοδοξία, θετικές σκέψεις, δημιουργικότητα, γαλήνη, ηρεμία, ευφροσύνη, κατανόηση, υπομονή, θάρρος, τόλμη, αλληλεγγύη και πίστη για ειρηνική ζωή και αγάπη για κάθε όμορφο και ωραίο πάνω στον πλανήτη γη! Αλεξάνδρα Ι. Πάντζου

10 ΧΡΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΣΥΓΧΩΡΙΑΝΟ ΜΑΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΑΝΙΑ Δέκα χρόνια πέρασαν από τη “φυγή” του εκλεκτού τέκνου των Μελισσουργών Γιάννη Μπανιά, ο οποίος έβαλε, με τη ζωή και τη δράση του, έντονο αποτύπωμα στα πολιτικά δρώμενα του τόπου μας. Υπήρξε ανυποχώρητος αγωνιστής για μια πατρίδα με δικαιοσύνη και κοινωνική προκοπή. Σηματοδότησε με τη στάση του τις εξελίξεις στο προοδευτικό κίνημα, το οποίο υπηρέτησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Έχαιρε της εκτίμησης φίλων και αντιπάλων στην ιδεολογία του. [Είναι χαρακτηριστική η φιλία του με τον αείμνηστο Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο]. Προσωπικά διαπίστωσα την απλότητα και την ευγένειά του, όταν κατά καιρούς συναντιόμασταν στα Εξάρχεια, όπου είχε για μία περίοδο το γραφείο και την οικία του. Μιλούσε με αγάπη για το χωριό μας και τους ανθρώπους του και δεν παρέλειπε να συμμετέχει στα δρώμενα της Αδελφότητάς μας. Είναι αυτός, με τον αδερφό του Νίκο, που εκτίμησαν από μηχανική άποψη, το κτήριο της Στέγης μας, όταν βρισκόμασταν στις διαδικασίες για την αγορά του. Δεν παρέλειπε ακόμα, όταν βρισκόταν το καλοκαίρι στο χωριό, να εκφέρει τη γνώμη του για τα θέματά του, στη Λαϊκή Συνέλευση. Θα τον θυμόμαστε πάντα με αγάπη, εκτίμηση και σεβασμό, για όσα μας κληροδότησε στο διάβα του...

15

ρουσίαση της ζωής και της δράσης του ήρωα Κατσαντώνη. «Θέλουμε μέσα από την παράσταση αυτή να φέρουμε τον νέο κόσμο κοντά στην ιστορία του Κατσαντώνη, κοντά στην ιστορία μας, και να αναδείξουμε ότι ο Κατσαντώνης δεν είναι ένας ήρωας τοπικός, Τζουμερκιώτης, Σαρακατσάνος, Αγραφιώτης, Θεσσαλός, Έλληνας, αλλά είναι ένας παγκόσμιος ήρωας και συγκαταλέγεται στη χορεία των ηρώων, οι οποίοι ξεχώρισαν για το ανυπότακτο πνεύμα τους και κυρίως για το ότι δεν θέλησαν ποτέ να εξαργυρώσουν τον αγώνα τους με οποιοδήποτε οφίτσιο ή οτιδήποτε άλλο», τόνισε ο κ. Σεντελές, ο οποίος έχει την ευθύνη της παράστασης (κείμενα - σκηνοθεσία). Οι Μελισσουργιώτες έχουμε κάθε λόγο να συμμετέχουμε ενεργά σ’ αυτές τις εκδηλώσεις, αφού ο Κατσαντώνης λημέριαζε στο χωριό μας (υπάρχει και η λεγόμενη “Σπηλιά του Κατσαντώνη), είχε παλικάρια και συνεργάτες Μελισσουργιώτες και τον έχουμε τιμήσει με την προτομή του. [Ο δε αείμνηστος συγχωριανός μας Δημήτριος Κων. Ρίζος κατέλειπε και το έργο - βιβλίο με τίτλο “Ο κλεφταρματολός Κατσαντώνης, ο πολέμαρχος, ο παντός ανδρείου ανδρειότερος”]. (Στη φωτ. ο Κατσαντώνης, έργο του λαϊκού ζωγράφου Χρηστίδη).

Η

ΦΩΤ.: ΟΡΕΣΤΗΣ ΦΑΚΛΑΡΗΣ

ημέρα της Λαμπρής είναι μέρα χαράς και συμφιλίωσης, ειρήνης και αγάπης, μέρα Ανάστασης και ελπίδας. Και η νίκη της ζωής πάνω στο θάνατο προβάλλει δοξασμένη και ανθοφορούσα, όπως η άνοιξη. Το ποίημα του Δ. Σολωμού «Η ημέρα της Λαμπρής» είναι, κατά τους κριτικούς, η πιο άρτια απόδοση της μεγάλης αυτής γιορτής της Χριστιανοσύνης.

Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ [Διονύσιος Σολωμός]

Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι, σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσε τ’ ουρανού σε κανένα από τα μέρη και από κει κινημένο αργοφυσούσε τόσο γλυκό στο πρόσωπο τ’ αέρι, που λες και λέει μες στης καρδιάς τα φύλλα: Γλυκιά η ζωή και ο θάνατος μαυρίλα.

Χριστός ανέστη! Νέοι, γέροι, και κόρες, όλοι, μικροί μεγάλοι, ετοιμαστήτε

μέσα στες εκκλησίες τες δαφνοφόρες με το φως της χαράς συμμαζωχτήτε, ανοίξτε αγκαλιές ειρηνοφόρες ομπροστά στους Αγίους και φιληθήτε, φιληθήτε γλυκά χείλη με χείλη, πέστε Χριστός Ανέστη εχθροί και φίλοι.

Δάφνες εις κάθε πλάκα έχουν οι τάφοι και βρέφη ωραία στην αγκαλιά οι μανάδες, γλυκόφωνα, κοιτώντας τες ζωγραφισμένες εικόνες, ψάλλουνε οι ψαλτάδες. Λάμπει το ασήμι, λάμπει το χρυσάφι από το φως που χύνουνε οι λαμπάδες, κάθε πρόσωπο λάμπει απ’ τ’ αγιοκέρι όπου κρατούνε οι Χριστιανοί στο χέρι.