ΚΩΔΙΚΟΣ 016128
ΕΝΤΥΠΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΑΡ. ΑΔΕΙΑΣ 1611/01 ΚΕΜΠΑ
3232
ΚΕΜΠΑ
w w w. m e l i s s o u r g i o t e s . g r
ISSN 2459-3605
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΙΩΤΩΝ ΑΘΗΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ 28ος - ΑΡ. ΤΕΥΧΟΥΣ 106 - ΙΟΥΛΙΟΣ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021 Μ. ΑΣΙΑΣ 76, 115 27 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210 82 33 830
Το πετρογέφυρο της Πλάκας
ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ
ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ
Η πέτρα έχει φωνή και μιλάει... ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ
ΦΩΤ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΙΖΟΣ - ΛΑΜΑΡΗΣ
2
Άρθρα
Μ
Σεπτέμβριος 2021
Με νέα ορμή στις δραστηριότητες της Αδελφότητας
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΙΩΤΩΝ “Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ”
ΕΚΔΟΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Πρόεδρος Δ.Σ. Αδελφότητας Μ. Ασίας 76, 115 27 Αθήνα, τηλ.: 6974484100
ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ Εσωτερικού 15 ευρώ Eξωτερικού 50 ευρώ Δήμοι-Οργανισμοί 100 ευρώ
ΠΛΗΡΩΜΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ/ΔΩΡΕΕΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Κ. ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Μ.Ασίας 76, 6974484100 gmastro@otenet.gr
Σημείωμα της έκδοσης
ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ “Πέτρα” ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ 32 106 83 Αθήνα Τηλ.: 210 8233830 ekdoseispetra@hotmail.com
ετά από μια επιπλέον χρονιά παράτασης, που η πανδησερχόμενη και εξερχόμενη μετανάστευση). Η μεθοδολομία προσέθεσε στο απερχόμενο Διοικητικό Συμβούλιο γία της απογραφής, λόγω των συνθηκών που διαμορτης Αδελφότητας, έφτασε η ώρα της ανάδειξης του φώθηκαν από την πανδημία, τροποποιήθηκε σε σχέση νέου Διοικητικού Συμβουλίου. Ο απολογισμός θα γίνει με τις προηγούμενες απογραφές (συμπλήρωση έντυστην αίθουσά μας “Δημήτριος Ψηλός” την Κυριακή 21 πων ερωτηματολογίων με προσωπική συνέντευξη) με Νοεμβρίου 2021 και σας παρακαλώ να είμαστε όλοι εκεί επαναπροσδιορισμό της απογραφικής διαδικασίας συγια να αναδείξουμε το νέο Συμβούλιο που θα ανεβάνυπολογιζόμενης της υγειονομικής προστασει την Αδελφότητά μας ακόμη περισσότερο. Οι νέες σίας του πληθυσμού. Στο πλαίσιο αυτό, η ιδέες πρέπει να γίνουν φύτρα και να μεγαλώσουν νέα προσέγγιση βασίζεται στην αξιοποίηση μέσα στο καινούργιο Συμβούλιο που θα αναδείξουμε της σύγχρονης τεχνολογίας. Συγκεκριμένα, από τις κάλπες. Ύψιστη η διαδικασία και σας καλώ προβλέπεται ο πληθυσμός να απογραφεί τόσο προσωπικά όσο και ως απερχόμενος πρόεδρος ηλεκτρονικά μέσω ειδικά σχεδιασμένης ηλετου Διοικητικού Συμβουλίου όλοι οι Μελισσουργιώτες κτρονικής (web) εφαρμογής (ηλεκτρονική του λεκανοπεδίου Αττικής, να προσέλθετε. Θα αυτοαπογραφή). έχουν ληφθεί όλα τα αναγκαία υγειονομικά μέτρα για - Ο Αποστόλης Τρομπούκης στο πλαίΓράφει ο την απρόσκοπτη λειτουργία των εκλογών. σιο του εορτασμού των διακοσίων ετών Γιώργος Κ. - Όπως θα διαβάσετε και στην ακριβώς απέναντι (200) από την εθνεγερσία μας, μας κάνει Μαστρογιάννης σελίδα μας επόμενο σημαντικό γεγονός είναι η αρκοινωνούς του αγώνα που έδωσαν τα Πρόεδρος τοκλασία που διοργανώνει η Αδελφότητα και θα άλλα αρχηγικά μέλη της Φιλικής Εταιρείας, πραγματοποιηθεί την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου της Αδελφότητας προκειμένου να αναζητήσουν τον νέο Αρστον Ιερό Ναό Αγίου Κωνσταντίνου της Ομό- Μελισσουργιωτών χηγό της Φιλικής Εταιρείας, μετά τον θάνοιας και στη συνέχεια θα πάμε στην αίθουσά μας νατο του Νικολάου Σκουφά. Μας μεταφέρει για το καθιερωμένο γλέντι μας. Ευκαιρία να ξαναθυμητις κινήσεις του Εμμανουήλ Ξάνθου προς τον Καποδίθούμε τις καλοκαιρινές μας συντροφιές και να κάνουμε στρια και την άρνηση του. Ακολουθεί η προσέγγιση και η τον προγραμματισμό για το ερχόμενο καλοκαίρι. αποδοχή της ηγεσίας της από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη - Η φετινή χρονιά, είναι χρονιά απογραφής. Μιας αποόπως τη δίνει ο Χριστόφορος Περραιβός στα «Πολεμικά γραφής που έχει σαν στόχο, όπως αναγράφεται στην Απομνημονεύματα» ιστοσελίδα της Στατιστικής Υπηρεσίας https://www.sta- Συνεχίζουμε με το δεύτερο μέρος της μελέτης της Λέtistics.gr/2021-census-pop-hous: την καταμέτρηση του κτορος της Αγγλικής Γλώσσας του Πανεπιστήμιο ΙωανΜόνιμου Πληθυσμού της Χώρας, δηλαδή των κατοίκων νίνων Αναστασίας Καρρά, για τον “Ανελεήμονα που διαμένουν μόνιμα σε κάθε Περιφέρεια, Περιφερειχάροντα” και τις σπάνιες τοιχογραφίες του όπως αυτή ακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Κοινότητα και αυαπεικονίζεται στον βόρειο τοίχο του πρόναου του Καθοτοτελή οικισμό, ανεξαρτήτως ιθαγένειας και καθεστώτος λικού της Μονής Εισοδίων της Θεοτόκου στους Μελισδιαμονής, την καταμέτρηση του Μόνιμου Πληθυσμού της σουργού και αναφέρεται στο ποίημα «Πένθος Θανάτου» Χώρας, δηλαδή των δημοτών κάθε Δήμου και Δημοτικής του Γιούστου Γλυκού. Ενότητας, βάσει του οποίου γίνεται η κατανομή των βου- Ενάντια στα υδροηλεκτρικά φράγματα στην περιοχή λευτικών εδρών στις επιμέρους εκλογικές περιφέρειες, μας είναι η Αδελφότητά μας, καθώς και ο Σύλλογος Αη κατά τις βουλευτικές εκλογές (άρθρο 54 του ΣυντάγμαΜάρκος και στη σελίδα 10 θα διαβάσετε τα δελτία τύπου τος), τη συλλογή στοιχείων για τον αριθμό των κατοικιών, που έχουν εκδώσει. κατά είδος (κανονικές ή μη κανονικές κατοικίες) και τη - Πολλά και χρήσιμα λαογραφικά στοιχεία μάς δίνει η Βασυλλογή στοιχείων αναφορικά με τα κύρια χαρακτηρισιλική Αποστόλη Γκολομάζου μέσα από τα προσωστικά και τις ανέσεις τους, τη συλλογή στοιχείων για τον πικά της βιώματα και τις αφηγήσεις του πατέρα της. αριθμό και τη σύνθεση των νοικοκυριών και των πυρηΣας εύχομαι καλή ανάγνωση και σας περιμένουμε νικών οικογενειών, τη συλλογή στοιχείων για τα δημοστις εκδηλώσεις μας: Την Κυριακή 21 Νοεμβρίου για γραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και οικονομικά την ανάδειξη του νέου Διοικητικού Συμβουλίου και χαρακτηριστικά του Μόνιμου πληθυσμού της Χώρας, την την Κυριακή 12 Δεκέμβρη στην Αρτοκλασία της καταγραφή στοιχείων σχετικών με τη μετανάστευση (ειΑδελφότητας.
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ
Αποστόλης Λ. Τρομπούκης Αναστασία Καρρά Δημήτριος Ψηλός Άρης Ραβανός Γιώργος Κ. Μαστρογιάννης Ιφιγένεια και Κωνσταντίνος Χριστογεωργάκης Βασιλική Απ. Γκολομάζου Σύλλογος Αϊ - Μάρκος Μαστρογιάννη Ε. Αθανασάκη Α. Λεωνίδας Καραβάτσος, Λίτσα, Γιώτα, Νίκος και Βάσω Βάσση. Βασιλική Μπάρκα-Ψηλού Ανδρέας Σπ. Ρίζος
Οι ενυπόγραφες συνεργασίες δεν σημαίνει ότι εκφράζουν κατ’ ανάγκη και τις απόψεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Αδελφότητας
ΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΣΑΣ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΨΗΛΟ Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Αδελφότητας ορίσθηκε υπεύθυνος για την είσπραξη των συνδρομών και των άλλων οικονομικών ενισχύσεων, για την Άρτα και το χωριό, ο επίτιμος πρόεδρος της Αδελφότητας Δημήτριος Ψηλός, τηλ. 6977351352, ο οποίος τους περισσότερους μήνες του χρόνου βρίσκεται εκεί.
Π
Η φύση μάς μιλάει, αλλά δεν την ακούμε...
ότε θα ξυπνήσουμε; Πότε θα περιβάλλον. Οι βροχοπτώσεις συνειδητοποιήσουμε ότι που έγιναν σπάνιες και όταν έρπολλά πρέπει να αλλάξουν; Τι δεν χονται είναι με μανία και προκακαταλαβαίνουμε; Μία μελούν καταστροφές, η γάλη φωτιά πολλές φορές, αγροτική παραγωγή που όπως αυτή στην Αττική και μειώνεται, η έλλειψη νερού φέτος ή οι πρόσφατες και η ξηρασία, οι ανελέητες πλημμύρες στην Εύβοια, πυρκαγιές κάθε χρόνο, τα μας ξυπνάει και μετά πάλι δάση που σώνονται, η σε λήθαργο. Και δεν ήταν στάθμη των νερών που θα μόνο φέτος, όπως και κάθε καταπιεί παράνομα χτισμέΤου Άρη χρόνο η Αττική, αλλά υπάρνες ακτές, οι ζωές ζωνταΡαβανού χουν πολλές άλλες περιονώς και ανθρώπων που χές. χάνονται... και τώρα και οι Μιλάμε για την κλιματική αλλαγή πανδημίες... αυτές που ζούμε και που είναι εδώ, μας ταρακουνάει αυτές που θα έρθουν... Δείτε την και εμείς συνεχίζουμε να χτίζουμε εικόνα στο Λεκανοπέδιο που θύόλο και πιο σφιχτά τις πόλεις μας μιζε θάλαμο αερίων... ή την ασύλανά την επικράτεια. Συνεχίζουμε ληπτη καταστροφή στη βόρεια να καταπατάμε, να καίμε ενίοτε... Εύβοια. και άλλα πολλά, «βιάζοντας» το Η τραγωδία στο Μάτι και όσα
ακολούθησαν, δυστυχώς, δεν μας έμαθαν τίποτα παρά να αντιμετωπίζουμε μοιρολατρικά τη φύση και τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. "Εμείς θα ζούμε όπως θέλουμε, η φύση θα κάνει ό,τι θέλει, ε, κι εμείς καλά να είμαστε και βλέπουμε".
Και στην ευρύτερη περιοχή του χωριού μας οφείλουμε όλοι να είμαστε προσεκτικοί και να φροντίζουμε το περιβάλλον με ό,τι αυτό σημαίνει, από το ξεχορτάριασμα μέχρι και το άνοιγμα και καθάρισμα μονοπατιών, αλλά και προστασία της πανίδας και χλωρίδας. Η φύση είναι η μάνα μας και εμείς την τιμωρούμε. Μας μιλάει, αλλά δεν την ακούμε. Ας την ακούσουμε πριν να είναι αργά.
Σεπτέμβριος 2021
Στις 21 Νοεμβρίου 2021 η Γενική μας Συνέλευση και η εκλογή νέου Δ.Σ. Λόγω των περιορισμών όχι μόνο στις μετακινήσεις, αλλά και σε όλες τις άλλες δραστηριότητές μας, πολλές προγραμματισμένες εκδηλώσεις πήραν αναβολή για μεταγενέστερο χρόνο. Το Διοικητικό Συμβούλιο της Αδελφότητας αποφάσισε οι εκλογές για την ανάδειξη νέου Διοικητικού Συμβουλίου να γίνουν την Κυριακή 21η Νοεμβρίου και ώρα 11.00, στην ιδιόκτητη αίθουσά μας (Βούλγαρη 8-10). Κατά την ημέρα των εκλογών θα έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα υγειονομικά μέτρα, ώστε να είναι απρόσκοπτη η παρουσία μας. Επιθυμούμε τη συμμετοχή όλων των Μελισσουργιωτών που ζουν στην Αθήνα, και ιδιαίτερα των νέων, για να σηκώσουμε ακόμη ψηλότερα την Αδελφότητα. Οφείλουμε να στηρίξουμε την Αδελφότητα σ’ αυτές τι δύσκολες στιγμές και να δώσουμε όλοι το παρών σ’ αυτή την ύψιστη δημοκρατική διαδικασία. ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΩ! 21 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Γ.Σ. ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ 12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2021 ΑΡΤΟΚΛΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΑΜΩΜΑ ΣΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΜΑΣ
www. melissourgiotes.gr
Η ΑΡΤΟΚΛΑΣΙΑ ΜΑΣ & ΤΟ ΑΝΤΑΜΩΜΑ
3
Μετά από τη δύσκολη εποχή που διανύσαμε λόγω της πανδημίας και τον περιορισμό που μας επιβλήθηκε με την απαγόρευση της κυκλοφορίας και όλων των άλλων μέτρων που έθεσε σε εφαρμογή η Πολιτεία, ευχόμαστε φέτος να είμαστε καλύτερα και έτσι να πραγματοποιήσουμε τις εκδηλώσεις μας. Έτσι, λοιπόν και φέτος, όπως άλλωστε γίνονταν κάθε χρόνο, πριν από την πανδημία, την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2021, θα κάνουμε την Αρτοκλασία μας στον Ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου Ομόνοιας, όπως γίνεται κάθε χρόνο, από το 2007, μετά την απόκτηση της ιδιόκτητης στέγης μας. Μια ημέρα που συγκεντρώνονται όλοι οι Μελισσουργιώτες και ανταλλάσσουν τις απόψεις τους. Αυτός ο θεσμός πρέπει να διαφυλαχτεί ως κόρη οφθαλμού και να συνεχίζεται με επιτυχία. Σας προσκαλούμε, λοιπόν, μικρούς μεγάλους, παππούδες με τα εγγόνια, μαμάδες και μπαμπάδες με τα παιδιά, να έρθετε και να γιορτάσουμε μαζί αυτή την ημέρα. Να είστε βέβαιοι ότι η Αδελφότητα θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την υγιεινή του χώρου, ώστε να μην υπάρξει ανησυχία. Η διαδικασία για τους παλαιότερους είναι γνωστή. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας θα πάμε όλοι στο στέκι μας, όπου θα απολαύσουμε τον καφέ μας και στη συνέχεια οι συγχωριανές μας θα προσφέρουν τα εκλεκτά τους εδέσματα, που για άλλη μια χρονιά έφτιαξαν όπως αυτές ξέρουν. Αντιλαμβανόμαστε τις δυσκολίες, θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα είμαστε όλοι εκεί. Το κρασί και το τσίπουρο που προσφέρει η Αδελφότητα, θα ρέουν άφθονα και σας υποσχόμαστε μια όμορφη Μελισσουργιώτικη μέρα.
ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΟ 178 τ.μ., εντός οικισμού, στους Μελισσουργούς. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 - 3470983 & 6972-751113.
ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΙΚΟΠΕΔΟ (1 ΣΤΡΕΜΜΑ) ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΤΗΛ. 6955090199
Α Ρ Ι Θ Μ Ο Σ ΛΟ ΓΑ Ρ Ι Α Σ Μ ΟΥ Δ Ι Κ Τ ΥΟΥ Ν Ε ΟΥ ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι ΚΟΥ ΤΑ Μ Ι Ε Υ Τ Η Ρ Ι ΟΥ Γ Ι Α Τ Η Ν Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Ε Ν Ι Σ Χ Υ Σ Η Τ Η Σ Α Δ Ε Λ Φ Ο Τ Η ΤΑ Σ 0 0 2 6 - 0 6 11 - 0 5 - 0 1 0 1 7 9 9 2 3 7 - I B A N : G R 6 0 0 2 6 0 6 11 0 0 0 0 0 5 0 1 0 1 7 9 9 2 3 7
4
1821 - 2021: 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
(Συνέχεια από το προηγούμενο)
«ΣΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ»
Μετά τον θάνατο του Νικολάου Σκουφά, οι αρχηγοί της Φιλικής Εταιρείας αποφάσισαν να παραμείνει ακόμη η Ανωτάτη Αρχή μυστική και απρόσωπος, όπως συνέβαινε ήδη από το 1814. Ωστόσο ο μύθος της μυστηριώδους Αρχής δεν ήταν δυνατό να συνεχισθεί επ’ άπειρον. Τούτο γινόταν φανερό από τις εκθέσεις των αντιπροσώπων (αποστόλων), οι οποίοι επισήμαιναν ότι είναι διάχυτη η επιθυμία των προεστών και των προκρίτων της Ελλάδας να μάθουν τον «μυστηριώδη», τέλος πάντων, αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας, τον οποίο φαντάζονταν ότι θα είναι ένας εκ των σπουδαιοτέρων Ελλήνων της Ρωσίας. Ορισμένοι μάλιστα δεν δίσταζαν να ζητήσουν από τους πράκτορες της Φιλικής Εταιρείας ο νέος αρχηγός να είναι ο Ιωάννης Καποδίστριας, διότι τον θεωρούσαν ως τον καταλληλότερο για να αναλάβει την ηγεσία αυτής της Εταιρείας και του «μελετωμένου αγώνος» και σ’ αυτόν στήριζαν τις περισσότερες ελπίδες τους. Από το ένα άκρο της Ανατολικής Ευρώπης ώς το άλλο, ήτοι από την Πετρούπολη μέχρι τη Μάνη σ’ αυτόν είχαν στραμμένα τα βλέμματά τους. Επίσης παρόμοιο ήταν και το γενικό πνεύμα των μυουμένων στη Φιλική Εταιρεία. Επομένως, συνάγεται το συμπέρασμα ότι ολόκληρο το υπόδουλο έθνος καλούσε τον Καποδίστρια να αναλάβει την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας, διότι όλοι είχαν διαπιστώσει ότι ουδείς άλλος θα μπορούσε να υπηρετήσει τόσο επιτυχώς τη μεγάλη αυτή ιδέα της Φιλι-
Επιμέλεια: Αποστόλης Τρομπούκης
κής Εταιρείας όσο αυτός και τούτο γιατί τη χρονική αυτή περίοδο ο Καποδίστριας διέθετε την ισχύ και το κύρος ως πανίσχυρος υπουργός του Τσάρου. Εκτός αυτού, τη χρονική αυτή περίοδο είχαν ριχθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και άλλα «μεγάλα» ονόματα, όπως του Αλέξανδρου Υψηλάντη και του πρώην ηγεμόνα της Βλαχίας Ιωάννη Καρατζά. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι περισσότερο πάντων βάραινε το όνομα του Καποδίστρια. Ένεκα αυτών, στον Ξάνθο ανατέθηκε, αρνηθέντος του Τσακάλωφ, η δυσχερής αποστολή να μεταβεί από την Κωνσταντινούπολη στη Ρωσία, προκειμένου να προσφέρει την ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας στον Καποδίστρια, αφού προηγουμένως λάβει από τον Άνθιμο Γαζή, ο οποίος βρισκόταν στο Πήλιο, συστατική επιστολή προς αυτόν. Η κίνηση αυτή έγινε στις αρχές του Δεκέμβρη του 1818. Επειδή οι δύο εναπομείναντες αρχηγοί, Τσακάλωφ και Ξάνθος, πίστεψαν ότι ο Καποδίστριας θα αποδεχόταν την προτεινόμενη ηγεσία της Εταιρείας, αποφάσισαν «εν όψει» δραματικών γεγονότων να αποδυθούν με όλες τους τις δυνάμεις στο έργο της Εταιρείας, εγκαταλείποντας πάσα ιδιωτική εργασία. Σε εκτέλεση αυτής της απόφασης υπόγραψαν κοινή συμφωνία διά της οποίας καθοριζόταν η μελλοντική πορεία και τα καθήκοντα των «κινούντων την μηχανήν της Φιλικής Εταιρείας». Αρχομένου όμως του 1819 οι δύο ηγέτες˙ Ξάνθος και Τσακάλωφ βρέθηκαν προ μεγάλων δυσχερειών. Διότι, από τη μια μεριά οι
Σεπτέμβριος 2021
χρηματικές αξιώσεις του Πετρόμπεη και άλλων οπλαρχηγών της Πελοποννήσου ήταν ανοικονόμητοι, οι δε υποθέσεις της Φιλικής Εταιρείας στη Μολδοβλαχία εχώλαιναν, ένεκα προσωπικών αντιθέσεων των εκεί κορυφαίων Φιλικών και από την άλλη το ζήτημα ανακήρυξης γενικού αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας παρέμενε εκκρεμές. Ενώπιον αυτής της κρίσιμης κατάστασης αποφασίζεται να μεταβεί, το δυνατόν γρηγορότερα, ο μεν Ξάνθος στην Πετρούπολη για να πείσει τον Καποδίστρια να αποδεχθεί την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας, ο δε Αναγνωστόπουλος να μεταβεί στη Μολδοβλαχία, προκειμένου να εξομαλύνει τις δυσχέρειες σ’ αυτές τις Ηγεμονίες, οι οποίες, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έφταναν στην Κωνσταντινούπολη από το Ιάσιο, ήταν σοβαρές. Συγκεκριμένα ο Θεόδωρος Νέγρης, με επιστολή του ειδοποιούσε τον Ξάνθο και τον Τσακάλωφ ότι: «Αι υποθέσεις της Εταιρείας εκινδύνευον ένεκα της δυσμένειας των ηγεμόνων Σκαρλάτου Καλλιμάχη και Αλεξάνδρου Σούτσου και ένεκα της αλληλουχίας των Φιλικών». Στις 15 Ιανουαρίου του 1820 έφθασε στην Πετρούπολη ο Εμμανουήλ Ξάνθος και την επόμενη ημέρα έγινε «φιλοφρόνως δεκτός» από τον Ι. Καποδίστρια, προς τον οποίο ανέπτυξε τις προόδους της Φιλικής Εταιρείας και τον κύριο σκοπό της επίσκεψής του, ήτοι το πανελλήνιο αίτημα να αναλάβει αυτός την αρχηγία του Έθνους κατά τη μέλλουσα επανάσταση. Όμως ο Καποδίστριας δεν αποδέχθηκε την προσφερόμενη αρχηγία. Είχε δε τη γνώμη ότι θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα στην ανάσταση του Γένους ως υπουργός του Τσάρου, παρά ως αρχηγός της Ελληνικής ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛ. 7 Επανάστασης.
Σεπτέμβριος 2021
www. melissourgiotes.gr
Μετά από απουσία λίγων τευχών – λόγω πληθώρας ύλης – η στήλη επανέρχεται. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν θα γίνει ξανά περικοπή της και θα είναι παρούσα σε κάθε τεύχος, έστω και με λίγα σχόλια, για να κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον των αναγνωστών μας. Πολλά μεσολάβησαν στους μήνες που λείψαμε. Το τελευταίο και πιο επώδυνο για τη λειτουργία ενός Συλλόγου είναι η επιβολή του υπέρογκου προστίμου που βεβαιώθηκε σε βάρος του Συλλόγου “Αϊ-Μάρκος” στις εκδηλώσεις του παραμονές του πανηγυριού. Ας καταλάβουν οι αρμόδιοι ότι με την επιβολή προστίμων σε Συλλόγους, που σκοπός τους είναι η διατήρηση και η συνέχεια της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αντί να τους μηδενίσει, όπως είναι η επιδίωξή τους, τους γιγαντώνει και θα σταθούν όρθιοι βράχοι απέναντί τους και θα είναι πάντα μπροστά, ανεξάρτητα με τις προθέσεις τους. Ας το καταλάβουν επιτέλους. Οι Σύλλογοι και οι Αδελφότητες δεν είναι εμπορικές εταιρείες.
Ένας νέος κύκλος δραστηριοτήτων, μετά την αναγκαστική αποχή λόγω της πανδημίας, ξεκινά ο Σύλλογος Αϊ Μάρκος με τα χορευτικά του τμήματα, ανηλίκων και ενηλίκων. Συγχαρητήρια στο Συμβούλιο και στους συμμετέχοντες και αυτό ας δώσει έναυσμα να δημιουργηθούν και αντίστοιχα τμήματα στην Αδελφότητα και να δώσουμε παράσταση, εφόσον αυτό κριθεί ότι μπορεί να γίνει από τον χοροδιδάσκαλο. Τα τηλέφωνα των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της Αδελφότητας είναι ανοιχτά και πρόθυμα να δεχτούν τις δηλώσεις συμμετοχής σας.
Λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης. Απολαύστε! Στις αρχές του τρέχοντος έτους το χωριό μας επλήγη από το πέρασμα του ανεμοστρόβιλου, ο οποίος προκάλεσε αρκετές και σοβαρές ζημιές σε σπίτια συγχωριανών μας. Δέκα μήνες από εκείνο το βράδυ, οι αρμόδιες υπηρεσίες ΔΕΝ έχουν προχωρήσει στις απαραίτητες διαδικασίες, ώστε να γίνει η καταγραφή των ζημιών και να καταβληθούν οι απαραίτητες αποζημιώσεις. Αλήθεια, πότε σκοπεύει η κεντρική διοίκηση να προβεί στις απαιτούμενες και εκ του νόμου προβλεπόμενες διαδικασίες; Όταν ξαναχτυπήσει–ποτέ βέβαια να μην γίνει– νέα καταστροφή; Οι πληγέντες
Μικρά - Μεγάλα Ενδιαφέροντα
φρόντισαν και επισκεύασαν τα σπίτια τους. Τώρα πώς θα το δεχθούν οι πραγματογνώμονες; Οφείλουμε βέβαια να συγχαρούμε τον αντιπεριφερειάρχη Άρτας Βασίλη Ψαθά και τον Δήμαρχο Κεντρικών Τζουμέρκων Χρήστο Χασιάκο για τα υπομνήματά τους προς τους υπευθύνους, αλλά δυστυχώς εδώ ισχύει η παροιμία «στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα». Το χωριό μας φαίνεται είναι μια πολύ μικρή κουκίδα στον χάρτη και προφανώς δεν προλαβαίνουν να ασχοληθούν. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνούν ότι πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
Ιδιαίτερη τιμή αποτελεί για την περιοχή μας η βράβευση από την Europa Nostra για την αναστήλωση του φάρου των Τζουμέρκων, της Γέφυρας της Πλάκας. Σε σεμνή τελετή που έγινε για τα εγκαίνια, ήταν λίγοι οι καλεσμένοι, όπως αναγράφει το σχετικό δελτίο τύπου, λόγω του Covid, λες και η εκδήλωση έγινε σε κλειστό χώρο και όχι δίπλα στην κοίτη του Αράχθου. Απουσίαζαν φορείς που έπαιξαν σημαντικό ρόλο τόσο στην κατασκευή όσο και στην αναστήλωση του ιστορικού γεφυριού. Αγνοήθηκαν παντελώς τόσο εκπρόσωπος του χωριού μας, που οι Μελισσουργιώτες διέθεσαν το μεγαλύτερο ποσό για να κατασκευασθεί η γέφυρα, όσο και η Ομοσπονδία Τζουμερκιωτών, η οποία δίπλα στο πεσμένο γεφύρι έκανε εκδηλώσεις με σκοπό να μην ξεχαστεί και να προχωρήσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα η αναστήλωσή του. Βέβαια αφανείς εργάτες του πολιτισμού αυτοί, άλλοι όμως έχουν τη δύναμη και επέβαλαν την παρουσία τους εκεί. Δυστυχώς την ιστορία δεν πρέπει να την ξεχνάμε και μάλιστα από φορείς που είναι αρμόδιοι να τη διαφυλάττουν.
Σε πανελλήνιο συνέδριο που διοργάνωσε η Ένωση Ποινικολόγων και Μαχόμενων Δικηγόρων στα Γιάννενα βραβεύτηκε ο συγχωριανός μας δικηγόρος και πρώην υπουργός Οικονομικών Δημήτρης Τσοβόλας. Αντιγράφω από το epiruspost.gr: «Μόνο τα καλύτερα είχαν να πουν ποινικολόγοι και δικαστικοί που τίμησαν στα Γιάννινα τον Δημήτρη Τσοβόλα με τον ίδιο να μην κρύβει τη συγκίνησή του. Η βράβευση έγινε με ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης και εκ μέρους όλων των μελών ο Βασίλης Τα-
Γράφει ο ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΟΣ
ουξής μίλησε για τον έντιμο πολιτικό και τον μαχόμενο δικηγόρο, για τον άνθρωπο που μπήκε στην πολιτική φτωχός και βγήκε φτωχότερος». Όπως ειπώθηκε από δικηγόρους και δικαστικούς «έμεινε στην ιστορία ως ο υπουργός που δεν διαπλέκεται».
Στην αντιφώνησή του ο Δημήτρης Τσοβόλας είπε: «Η καταξίωσή μου στον επαγγελματικό μου χώρο είναι πιο σημαντική από την καταξίωση στον πολιτικό χώρο... Σεβάστηκα τους συναδέλφους μου, σέβομαι τους δικαστές, συνεργάζομαι με χαρά με τους νέους», ενώ για τη μακρά πολιτική του διαδρομή έκανε μόνο μία αναφορά... Κι αυτή, στην επιλογή του να μην συνδιαλέγεται με εκδότες και καναλάρχες της εποχής εκείνης. «Δεν έβρισκαν όμως να πουν τίποτα για μένα... Έτσι το μόνο που είπαν είναι “ο γιος του αγωγιάτη” και “ο Μήτσος της Ρήνας”. Τι πιο ρατσιστικό...Είμαι περήφανος και ευχαριστώ για την τιμή...».
Όλο και περισσότεροι τουριστικοί πράκτορες, τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού, ανακαλύπτουν τον παρθένο τόπο μας και την απέραντου κάλλους ομορφιά που προσφέρει αυτός ο τόπος. Οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις που έχουν κατασκευασθεί και λειτουργούν στην περιοχή μας είναι η ζωντανή διαφήμιση αυτής της περιοχής. Ας γίνει αντιληπτό από την κεντρική διοίκηση ότι αυτές οι επενδύσεις έχουν κοστίσει αρκετά σε χρήματα και κατάθεση ψυχής και πρέπει να στηριχθούν και να διαφυλαχθούν ως κόρη οφθαλμού. Ας αναθεωρήσουν τις απόψεις τους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως έχει μετονομασθεί η καταστροφή του παρθένου περιβάλλοντος που μεγαλώσαμε.
Υπέρμαχοι της διαφύλαξης του φυσικού πλούτου της περιοχής μας θα προσπαθήσουμε με όλα τα νόμιμα μέσα να αποτρέψουμε την καταστροφή του περιβάλλοντος που επιδιώκουν μερικοί κερδοσκόποι. Ήδη έχουμε ταχθεί ενάντια στα υδροηλεκτρικά φράγματα και με δελτίο τύπου έχουμε εκφράσει την αντίθεσή μας. Γι’ αυτό σας καλούμε όλους σε επαγρύπνηση για να μπορέσουμε να ματαιώσουμε τα σχέδιά τους. Σας ευχόμαστε καλή ανάγνωση!
5
6
Οι Τοιχογραφίες του Ανελεήμονα Χάρου στα Τζουμέρκα Γράφει η ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Γ. ΚΑΡΡΑ-
ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
λετό, που βρίσκεται μπροστά στη σαρκοφάγο. Ακριβώς δίπλα του βρίσκεται η δεύτερη ανδρική μορφή, που έχει σκύψει σχεδόν μέσα στη σαρκοφάγο (το πρόσωπό της ακουμπά πάνω της), με τα χέρια της ακουμπά τους σκελετούς, ενώ στο κεφάλι φορά ένα τριγωνικό καπέλο. Τρίτη στη σειρά βρίσκεται μια μορφή - μάλλον γυναικεία - η οποία έχει κοντά μαλλιά, φορά καπέλο, ακουμπά με το πηγούνι πάνω στη σαρκοφάγο και στρέφει το βλέμμα στο εσωτερικό της. Τέλος, στην άκρη της σαρκοφάγου στην επιμήκη πλευρά βρίσκεται μια ανδρική μορφή με γενειάδα και καπέλο με ψηλό γείσο, η οποία δείχνει και με τα δύο χέρια προς τους σκελετούς, που βρίσκονται μέσα στη σαρκοφάγο. 4. Οι τοιχογραφίες με τον Ανελεήμονα Χάρο στα Τζουμέρκα
Απεικόνιση του Χάρου, ξυλογραφία σε στιχούργημα του Γιούστου Γλυκού στην έκδοση του 1528.
Πιο συγκεκριμένα στο χαρακτικό που κοσμούσε το στιχούργημα του Γιούστου Γλυκού στην έκδοση του 1528 και του 1543, υπάρχει η σκελετωμένη μορφή του Χάρου, που πατά πάνω σε μια ανοιχτή σαρκοφάγο. Η μορφή του θανάτου κυριαρχεί στον χώρο, καθώς είναι ψηλότερη από τα στοιχεία που περιβάλλουν και συμπληρώνουν το τοπίο, τόσο τα έμψυχα (τους ανθρώπους που θρηνούν δίπλα από τη σαρκοφάγο), όσο και τα άψυχα (τους μικρούς λοφίσκους, τους θάμνους, ακόμη και το δέντρο, που βρίσκεται στα δεξιά της μορφής). Στο μηρό της σκελετωμένης μορφής στα αριστερά κρέμεται ένα μεγάλο ξίφος και μια θήκη για τα βέλη. Η μορφή κρατά στο δεξί της χέρι ένα τεράστιο δρεπάνι και μια θήκη για τα βέλη και στο αριστερό της ένα τόξο, στο κέντρο του οποίου βρίσκονται στερεωμένα δύο βέλη. Αριστερά της σκελετωμένης μορφής (δεξιά για τον θεατή), στο χαρακτικό, βρίσκονται τέσσερις μορφές: μία ανδρική και τρεις γυναικείες. Η πρώτη, η ανδρική, βρίσκεται στη στενή πλευρά της σαρκοφάγου και την κρατά με τα δύο του χέρια, καθώς σκύβει πάνω της. Η πρώτη γυναικεία μορφή με το αριστερό της χέρι κρατά το φέρετρο και ακουμπά το δεξί στη δεξιά παρειά του προσώπου της. Η επόμενη μορφή έχει τα χέρια υψωμένα και η τελευταία, που βρίσκεται πιο κοντά στον Χάρο, έχει χαμηλωμένο το βλέμμα, στραμμένη την κεφαλή προς τα αριστερά και σταυρωμένα τα χέρια. Στα δεξιά της σκελετωμένης μορφής (αριστερά για τον θεατή), στο χαρακτικό, βρίσκονται τέσσερις μορφές, τρεις ανδρικές και μία γυναικεία. Η πρώτη ανδρική - η πιο κοντινή στη σκελετωμένη μορφή - έχει νεανικό πρόσωπο, με λυπημένη έκφραση, μαλλιά που φτάνουν ώς τον αυχένα και φορά καπέλο. Με το αριστερό χέρι δείχνει τον σκε-
Η ευρεία κυκλοφορία των τριών πρώτων εκδόσεων του ποιήματος του Γλυκού, ακόμη και στα πιο απόμακρα μέρη της Ηπείρου, αποδεικνύεται από την ύπαρξη στο Βόρειο τοίχο του παρεκκλησίου του Προδρόμου της Μονής Βύλιζας Ματσουκίου, μιας τοιχογραφίας, η οποία αποτελεί πιστό σχεδόν αντίγραφο της ξυλογραφίας του. Αυτό το γεγονός σημαίνει ότι είτε κάποιο αντίτυπο του ποιήματος υπήρχε στην πλούσια βιβλιοθήκη του μοναστηριού ή θα έτυχε να το είχαν υπ’ όψιν τους οι αγιογράφοι του Παρεκκλησίου. Την τοιχογραφία του Χάρου και την ομοιότητά της με την ξυλογραφία του Γιούστου Γλυκού πρόσεξαν αρχικά ξένοι επισκέπτες στην περιοχή και στη συνέχεια ο Δημήτριος Καλούσιος, ο οποίος και τη δημοσίευσε με σχετικά σχόλια στο βιβλίο του «Η Βύλιζα» (σελ. 78-81). Η ίδια όμως τοιχογραφία, μισοκατεστραμμένη ανακαλύφθηκε από τον Δημήτρη Καμαρούλια στο Βόρειο τοίχο του πρόναου του Καθολικού της Μονής Εισοδίων της Θεοτόκου στο γειτονικό χωριό των Μελισσουργών. Η τοιχογραφία αυτή μέχρι τότε δεν μνημονεύονταν ούτε από τον Δ. Καλούσιο, ούτε από τον Νικόλαο Παπακώστα, ο οποίος είχε ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη συγκεκριμένη Μονή (Ηπειρωτική Εστία, 10, σελ 387-393, 1961 και Ηπειρωτικά, σελ. 349-375,1967). Οι τοιχογραφίες και στις δύο Μονές, της Βύλιζας και των Μελισσουργών, έχουν την ίδια επιγραφή «Ο ΑΝΕΛΕΗΜΩΝ ΧΑΡΟΣ». Η επιγραφή αυτή δεν υπάρχει στο ποίημα του Γλυκού και κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να προέρχεται από τη δημοτική μας ποίηση, όπως στο δημοτικό τραγούδι: «Ο Χάρος ο ανελεήμονας παίρνει ψυχές στον Άδη, παίρνει κορίτσια κι άγουρους παίρνει και παντρεμένες» Ο Χάρος στην Ορθόδοξη εικονογραφία, τη λαϊκή τέχνη και τη δημοτική ποίηση, εμφανίζεται συνήθως καβαλάρης και οπλισμένος με ένα μόνο όπλο, όπως τόξο με βέλη, ξίφος, σπαθί, μάχαιρα, λόγχη, ακόντιο ή δρεπάνι. Τα συνηθέστερα δε όπλα του είναι το δοξάρι και το δυτικής προέλευσης δρεπάνι. Η απεικόνιση του Χάρου με δύο όπλα- δοξάρι και ακόντιο- είναι σπάνια, ενώ με τρία -τόξο, σπαθί και δρεπάνι- ακόμη σπανιότερη. Ωστόσο, κατά τον 15ο και 16ο αιώνα, εικόνες
Σεπτέμβριος 2021
του Χάρου οπλισμένου με τρία όπλα, θα πρέπει να ήταν συνηθισμένο φαινόμενο και να κυκλοφορούσαν ευρύτατα στα λαϊκά στρώματα της Δύσης. Αυτό δε αποδεικνύεται, όχι μόνο από το ποίημα του Γλυκού, στο οποίο συμπληρωματικά αναφέρεται (στίχοι 217220) «Να βάλεις κάτω το σπαθί, ν’ αφήκης το δοξάριν, / Να ρίξης τες σαγίτες σου, δεν θέλομ’ άλλην χάριν. Και το δρεπάνι οπού βαστάς, καθώς σε ζωγραφίζουν, / Έφες το πλέον, μεν το κρατής, ότι όλοι σε κακίζουν», Αλλά και από το ποίημα «Το θανατικόν της Ρόδου», του Ρόδιου ποιητή Εμμανουήλ Γεωργιλά (15ος αιώνας) Πολλοί σ’ εζωγραφήσασιν και κάθεσαι επάνω /Αμμή εγώ θωρώντα σε είμαι δια ν’αποθάνω… Κρατών πασίλογ’ άρματα και με τα δρέπανά σου Βλέπουμε δηλαδή ότι και στα δύο ποιήματα οι ποιητές τους αναφέρονται σε ζωγραφικούς πίνακες του Χάρου της εποχής τους, τους οποίους προφανώς είχαν υπ’ όψιν τους και τους μετέφεραν και στα έργα τους. Η τοιχογραφία «ΑΝΕΛΕΗΜΩΝ ΧΑΡΟΣ» στη Μονή της Βύλιζας έγινε, σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει πάνω από την πόρτα της εισόδου σε αυτό, το 1737 από τους Καλαρρυτινούς αδελφούς Γεώργιο και Στέργιο. Ο ΑΝΕΛΕΗΜΩΝ ΧΑΡΟΣ εδώ είναι αντίγραφο της ξυλογραφίας του Γιούστου Γλυκού, από την οποία διαφέρει σε ελάχιστες λεπτομέρειες, που έχουν σχέση με το τοπίο , την διάταξη των προσώπων γύρω από τον τάφο και τη διάταξη των σκελετών μέσα σ’ αυτόν, ενώ και στις δύο παραστάσεις είναι γραμμένο το εξάστιχο: «Άνθρωποι, μη θαυμάζετε, ξεύροντα ‘τ’ ειμ’ εχθρός σας; / Κ’ημέρα νύχτα πάντοτε δεν χ’ το πλευρό σας, Με πάντα τρόπο θέλοντα χ’ τον κόσμο να σας βγάλω, / ‘τι αυτού που κείτονται και αυτοί βιάζονται να σας βάλω. Ούτως γαρ ένι πρόσταγμα και ορισμός Κυρίου, / Δια την πλάνην του Αδάμ και δόλον του θηρίου».
Η τοιχογραφία του Ανελεήμονα Χάρου στο παρεκκλήσι της Γέννησης του Προδρόμου στη Μονή Βύλιζας Ματσουκίου. Η αντίστοιχη τοιχογραφία στο Καθολικό της Μονής των Μελισσουργών, σύμφωνα με την επιγραφή πάνω από τη θύρα τού κυρίως ναού του έγινε το 1761, από τον εξ Άρτης αγιογράφο Αλέξιο:
Σεπτέμβριος 2021
ΙΣΤΟΡΗΘΕΙ ΟΥΤΟΨ Ο ΘΕΙΟΨ Κ(ΑΙ) ΠΑΝΨΕΠΤΟΣ ΝΑΟΨ ΤΗΨ ΥΠΕΡΑΓΙΑΨ ΕΝΔΟΞΟΥ Κ(ΑΙ) ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΜΑΡΙΑΣ ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΗΣ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ «ΙΣΤΟΡΗΘΕΙ ΟΥΤΟC Ο ΘΕΙΟC Κ (ΑΙ) ΠΑΝCΕΠΤΟC ΝΑΟC ΤΗC ΥΠΕΡΑΓΙΑC ΕΝΔΟΞΟΥ Κ(ΑΙ) ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΜΑΡΙΑC / ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΗΣ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΔΙΑ CΥΝΔΡΟΜΗC ΚΟΠΩΝ Κ(ΑΙ) ΕΞΟΔΩΝ ΤΩΝ ΕΥCΕΒΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ / ΙΑΚΩΒΟΥ, ΧΡΥCΑΝΘΟΥ, ΧΡΗΣΤΟΦΟΡΟΥ, Κ(ΑΙ) CΕΡΑΨΗΜ ΤΩΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΩΝ ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΥΩΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΙΕΡΩΤΑΤΟΥ Κ(ΑΙ) ΛΟΓΙΟΤΑΤΟΥ ΗΜΩΝ ΔΕCΣΠΟΤΟΥ ΤΗC ΑΓΙΟΤΑΤΗC ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩC ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡ / ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΔΕ ΤΟΥ ΑΝΩΘΕΝ ΚΥΡ ΙΑΚΩΒΟΥ ΙΕΡΟΝΟΝΑΧΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΨΞΑ ΕΤOC ιδ’ αν μαυήν σοι, και τίνος φήλε πόνος, ταπηνού αλεξίου, εκ πώλεως άρτης». Ο ΑΝΕΛΕΗΜΩΝ ΧΑΡΟΣ της Μονής Μελισσουργών είναι πιο απλός, με λιγότερα πρόσωπα γύρω από τον τάφο, λιγότερους σκελετούς μέσα σ’ αυτόν και χωρίς το απολογητικό του εξάστιχο.
Η Τοιχογραφία του Ανελεήμονα Χάρου στην Ι.Μ. Εισοδίων της Θεοτόκου στους Μελισσουργούς.
Από τα παραπάνω, καθώς και από τις χρονολογίες αγιογράφησης των μοναστηριών, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι η τοιχογραφία της Μονής Βύλιζας είναι πιστό αντίγραφο της ξυλογραφίας του βιβλίου του Γλυκού, ενώ αυτή της Μονής Μελισσουργών είναι απλοποιημένο αντίγραφο εκείνης της Μονής Βύλιζας. Καλό θα είναι δε να αναφέρουμε ότι μια ακόμη παρόμοια τοιχογραφία βρίσκουμε και στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονα Αγιάς στη Λάρισα. Θα μπορούσαμε λοιπόν να ισχυριστούμε ότι οι τοιχογραφίες του ΑΝΕΛΕΗΜΟΝΤΑ ΧΑΡΟΥ αποτελούν τις φωτογραφίες δυο διαφορετικών κόσμων που συναντήθηκαν στα Τζουμέρκα της Ηπείρου και όχι μόνο.
www. melissourgiotes.gr 7 Φωτογραφίες που δείχνουν τη μεταμόρφωση του αρχαιοελληνικού χάροντα στον σκελετωμένο χάροντα του Μεσαίωνα. Κι όλα αυτά μέσα από την ελληνική μεταβυζαντινή ποίηση σε τουρκοκρατούμενες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Ήπειρος και η Θεσσαλία, που καθώς φαίνεται είχαν αρκετές διασυνδέσεις εμπορικά και πνευματικά με τον Δυτικό κόσμο.
Βιβλιογραφία
1. ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΕΚ ΦΟΥΡΝΑ: Ερμηνεία της ζωγραφικής τέχνης. Εν Πετρουπόλει, 1909, σελ. 123, 124, 130, 210, 214. 2. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ Σ.: Γιούστος Γλυκός - Πένθος Θανάτου, Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 04.03.2019. 3. ΖΩΓΑ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ: Ο τοιχογραφικός διάκοσμος της Τράπεζας του Αγίου Παντελεήμονος Αγιάς, Μεταπτυχιακή Εργασία, Παν. Θεσσαλίας, Βόλος, 2015. 4. ΖΩΡΑΣ Γ.: Πένθος θανάτου (εκ του χειρογράφου III.Β. 27 της Βιβλιοθήκης Νεαπόλεως. Επιθεώρησις (Ρώμης) 4, (1940), 501-514 και 576-582. 5. ΖΩΡΑΣ Γ.: Πένθος θανάτου, ζωής μάταιον και προς Θεόν επιστροφή. Βιβλιοθήκη Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας Νο 49, Αθήναι, 1970. 6. ΚΑΛΟΥΣΙΟΣ Δ.: Η Ιερά Μονή της Παναγίας Βύλιζας του Ματσουκίου Ιωαννίνων, Τζουμερκιώτικα Χρονικά, σελ. 129-138, 2018. 7. ΚΑΜΑΡΟΥΛΙΑΣ Δ.: Ο Ανελεήμων Χάρος, Ηπειρωτική Εταιρεία, τχ. 204, σελ. 451- 455, Σεπτέμβριος 1993. 8. ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ Φ.: Έκφρασις της Ορθοδόξου Εικονογραφίας. Β’ Έκδοση, τόμος Α’, Αθήναι, 1979. 9. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ Ν.: Η Ιερά Μονή Μελισσουργών Εισόδια της Θεοτόκου Ηπειρωτική Εστία, 10, 387-393, 1961 10. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ Ν.: Ηπειρωτικά Αθαμανικά, σελ. 349 - 375, Αθήναι, 1967. 11. ΠΕΡΑΝΘΗΣ ΜΙΧ.: Μεγάλη Ελληνική Ανθολογία της Ποιήσεως, Μεταβυζαντινή Ποίηση, Τόμος Α’, 5η έκδοση, σελ. 63-66, 101-102 και 119-120. Copyright © Αναστασία Καρρά
Η εργασία είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση επί χρημάτων και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου, με οποιονδήποτε τρόπο ή μορφή, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή σε άλλη διασκευή, σύμφωνα με τον Ν.2387/1920 (όπως έχει τροποποιηθεί με τον Ν. 2121/1993 και ισχύει σήμερα) και κατά τη διεθνή σύμβαση της Βέρνης (η οποία έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975), χωρίς τη γραπτή άδεια του συγγραφέα. ΑΡΤΑ 28.02.2021
«ΣΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΗΣ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ» ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛ. 4
Μετά την άρνηση του Καποδίστρια ο Ξάνθος απευθύνθηκε προς τον άλλο επιφανή Έλληνα, που βρισκόταν στην Πετρούπολη, στον στρατηγό και υπασπιστή του Τσάρου Αλέξανδρο Υψηλάντη, ο οποίος χωρίς κανένα δισταγμό αποδέχθηκε την αρχηγία και συνυπόγραψε την 12η Απριλίου του 1820 μετά του Ιωάννου Μάνου και του Ξάνθου έγγραφο με το οποίο αναγνωριζόταν ως Γενικός Επίτροπος της Φιλικής Εταιρείας «ίνα εφορεύει και επιστατεί εν πάσιν όσα κρίνονται άξια, ωφέλιμα και πρέποντα τη Ελληνική Εταιρεία». Στο πρόσωπο του ευγενή αυτού «στρατιώτη» η Φιλική Εταιρεία απέκτησε την περιωπήν και το κύρος, έτσι ώστε να εισέλθει οριστικά στο στάδιο της τελικής προπαρασκευής για τη Μεγάλη του Γένους Επανάσταση. Ήταν εξάλλου καιρός, διότι η Φιλική Εταιρεία είχε τόσο εξαπλωθεί, ώστε ήταν αδύνατο να παραμείνει μυστική. Από ημέρα σε ημέρα κινδύνευε να αποκαλυφθεί στους Τούρκους, οπότε, καθώς είναι φανερό, η συμφορά τόσο για τους Φιλικούς όσο και για ολόκληρο το υπόλοιπο έθνος θα ήταν ανεπανόρθωτη. Παραστατική εικόνα του μεγέθους της εξάπλωσης του πνεύματος της Φιλικής Εταιρείας, αλλά και για την κατάσταση των πραγμάτων μάς τη δίνει ο Χριστόφορος Περραιβός στο συγγραφικό έργο του «Πολεμικά Απομνημονεύματα»: «…Κατά το 1819 και 1820 η Ελληνική Εταιρεία (δηλ. Φιλική Εταιρεία) κατήντησεν εις τόσον βαθμόν ενθουσιασμού, ώστε δεν ήτο πλέον σύμφωνον το όνομά της με τας πράξεις, αλλά φανερά αποστασία, ήτις εγνωρίσθη εις πάσης τάξεως άνθρωπον εις αγυιάς, οικίας, οδούς και πάντα τόπον, δεν εγίνοντο παρά ομιλίας και σχέδια κατά των τυράννων χωρίς τινά συστολήν˙ πολύ δε περισσότερον έβλεπέ τις τα τοιαύτα εις την καθέδραν του Σουλτάνου˙ εις τα συμπόσια και μερικάς οικογενειακάς τράπεζας αναφανδόν έπινον άνδρες, γυναίκες, τέκνα, γέροντες, δούλοι και δούλαι δια την ελευθερία του έθνους…». Ένεκα αυτής της κατάστασης ο Αλέξανδρος Υψηλάντης χωρίς να χάνει καιρό, στις 7 Οκτωβρίου 1820, στέλνει στους αρχηγούς των ελληνικών στρατευμάτων την κάτωθι επιστολή. «Ανδρείοι αρχηγοί των ελληνικών στρατευμάτων! Εγγίζει πλέον ο καιρός, τον οποίο τοσούτους αιώνας επροσμέναμεν! Η προσκλητική σάλπιξ της πατρίδος εντός ολίγου μέλλει να ηχήση. Δια τούτο σας στέλλω τον ανδρείον και γενναίον Περραιβόν, τον παλαιόν συνασπιστή σας, με τον οποίον πολλάκις συνηγωνίσθητε κατά των εχθρών της πίστεως και πατρίδος και εμοιράσατε ευτυχίας και ταλαιπωρίας. Αυτός θέλει σας εξηγήσει τους σκοπούς μου και σας δώσει τας διαταγάς μου. Ακούσατε λοιπόν τους λόγους του. Ακολουθήσατε τας συμβουλάς του. Και δείξατε εις όλον τον κόσμο ότι τω όντι είσθε απόγονοι των λαμπρών ηρώων του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών και ότι καταφρονείτε και σεις τον θάνατον ως και εκείνοι! Η δε ευγνώμων πατρίς θέλει ανταμείψει τας ανδραγαθίας σας με τας πλουσίας της δωρεάς, δόξαν, ευγένειαν, τιμάς και αξιώματα». Ισμαήλ την 7ην Οκτωβρίου 1820 Αλέξανδρος Υψηλάντης (Τ.Σ)
8
Μελισσουργιώτικα Φωτο - Γραφήματα
Σεπτέμβριος 2021
Αριστερά: Βασιλική Μπάρκα και Αναστασία Ψηλού στο χωριό στην Αγία Παρασκευή. Με την ευκαιρία πίσω η κτητορική πλάκα γράφει για την εκκλησία: Ανηγέρθη εν απροσδιορίστω χρόνω. Ανεκαινίσθη δύο φοράς και κατεστράφη εκ του σεισμού του 1967. Ανηγέρθη εκ νέου επί Μητροπολίτου Ιγνατίου εν έτει 1980 ενέργειες ιερέως Γρηγορίου Καλοκαίρη και ευσεβών Μελισσουργιωτών. Πάνω: Χρίστος Μπάρκας του Νικολάου και Δήμητρα Μπάρκα σύζυγος Κώστα Μπάρκα.
Η Βασιλική Ψηλού - Μπάρκα το 1951.
Δεξιά στη μεγάλη φωτογραφία μαθητές και μαθήτριες του Δημοτικού Σχολείου Μελισσουργών με τον δάσκαλό τους, μπροστά από τις σκηνές μετά από τον σεισμό του 1967.
Σεπτέμβριος 2021
www. melissourgiotes.gr
Μελισσουργιώτικα Φωτο - Γραφήματα Στιγμιότυπα από το Δημοτικό Σχολείο Μελισσουργών. Στην πρώτη φωτ. μαθητές και μαθήτριες με τον δάσκαλό τους και τη δασκάλα τους. Πρώτος δεξιά αναγνωρίζεται ο Χρήστος Γιάννη Παππάς. Στη μεσαία φωτ. γυμναστικές επιδείξεις στην Παναγιά και κάτω έπαρση σημαίας. (1967, μετά από τον σεισμό).
Στείλτε στο περιοδικό μας φωτογραφίες από τη ζωή του χωριού και των συγχωριανών. Έτσι προβάλλουμε ένα κομμάτι της ιστορίας, της παράδοσης και του πολιτισμού μας. Το περιοδικό μας καταγράφει την ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό του χωριού μας και των Μελισσουργιωτών. Βοηθείστε το να συνεχίσει. Είναι από τα λίγα έντυπα των Αδελφοτήτων που άντεξε στον χρόνο και με ποιότητα στη θεματογραφία του. Εάν σταματήσει την έκδοσή του θα “τραυματίσει” την Αδελφότητα και κατ’ επέκταση και το χωριό μας. Στείλτε τη μικρή, των 15 ευρώ, συνδρομή σας.
Η παράδοσή μας δεν είναι νεκρό παρελθόν. Είναι οι ζωντανές και χειμώδεις ρίζες του λαού μας, από όπου βλασταίνει και αναπτύσσεται ο σύγχρονος λαϊκός μας πολιτισμός.
9
10
Με μορφή καταιγίδας...τα υδροηλεκτρικά
Σεπτέμβριος 2021
«Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών άναρχα και με βάναυσο τρόπο, σε βάρος του περιβάλλοντος και ουσιαστικά της ποιότητας ζωής, συνιστούν μείζον θέμα για όλη την Ήπειρο. Παράλληλα η κατασκευή μικρών ή μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών σε όλα τα ποτάμια και τους παραπόταμους της χώρας με πλειοδοτικό τρόπο, που ανατρέπουν τη φυσική ροή του νερού, έχει πάρει μορφή καταιγίδας με απρόβλεπτες συνέπειες. Ο προβληματισμός των τοπικών κοινωνιών είναι άμεσος και αποτυπώνεται ως πρόβλημα καθολικό…», αναφέρει στο φύλλο 13 και στη σελίδα 9 με μεγάλο αφιέρωμα η εφημερίδα “Πανηπειρωτική”. Ήδη όταν στην ιστοσελίδα της Ρ.Α.Ε είδαμε το σχετικό δημοσίευμα για παραχώρηση άδειας για εγκατάσταση και λειτουργίας μικρού υδροηλεκτρικού έργου στον Μελισσουργιώτικο ποταμό η Αδελφότητα της Αθήνας και ο Σύλλογος Αϊ- Μάρκος εξέδωσαν δελτία τύπου τα οποία και σας παραθέτουμε:
ΟΧΙ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΦΓΡΑΓΜΑ ΣΤΟΝ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΙΩΤΙΚΟ ΠΟΤΑΜΟ
Στο όνομα της ανάπτυξης - το ερώτημα είναι ποιας ανάπτυξης τελικά και με τι πρόσημο - γινόμαστε για μία ακόμη φορά μάρτυρες της επέλασης εταιρειών στην περιοχή των Τζουμέρκων. Μέσα σε αυτό το «επενδυτικό τσουνάμι» διαφόρων που έρχονται δήθεν για να μας σώσουν, περίοπτη θέση έχουν και οι Μελισσουργοί. Και αυτό διότι, όπως διαπιστώσαμε, έχει κατατεθεί στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας αίτηση για την κατασκευή μικρού υδροηλεκτρικού φράγματος στον Μελισσουργιώτικο ποταμό. Είναι σαφές, ότι ως Αδελφότητα Μελισσουργιωτών Αθήνα, «Ο Άγιος Νικόλαος» είμαστε κάθετα αντίθετοι σε οποιαδήποτε ενέργεια έρχεται κόντρα στη φύση και απειλεί το οικοσύστημα της περιοχής μας, που είναι εξαιρετικής και σπάνιας φυσικής ομορφιάς. Η ευρύτερη περιοχή των Τζουμέρκων, και όχι μόνο των Μελισσουργών, δέχεται συνολική επίθεση από εταιρείες που θέλουν να κατασκευάσουν φράγματα. Η αντίδρασή μας όπως και παλαιότερα, το 2007 στην προσπάθεια που επιχειρήθηκε να γίνει το φράγμα του Αγίου Νικολάου, θα είναι πολυεπίπεδη, μετωπική, κινηματική και θεσμική. Ο αγώνας θα είναι διαρκείας, όχι μόνο για το σήμερα των παιδιών μας, αλλά και για το αύριο. Ήδη, έχουμε πληρώσει μεγάλο τίμημα με το Πουρνάρι Ι και ΙΙ και χωρίς αντισταθμιστικά. Η περιοχή μας θέλει την ανάπτυξη. Δεν είμαστε αιθεροβάμονες και γνωρίζουμε ότι χρειάζεται να αναπτυχθεί. Ναι στην ανάπτυξη, με ήπιες παρεμβάσεις, φιλικές και συμβατές με το περιβάλλον και το ευρύτερο οικοσύστημα. Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: ΟΧΙ. Γι' αυτό καλό είναι και ο υποψήφιος επενδυτής να αποχωρήσει από την περιοχή που δεν είναι φιλική στο επιχειρηματικό πλάνο του. Εμείς είμαστε έτοιμοι από την πλευρά μας για όλα, από τους δρόμους και τις κινητοποιήσεις μέχρι τα θεσμικά μονοπάτια της ΡΑΕ και του Συμβουλίου της Επικρατείας. Για την Αδελφότητα Ο πρόεδρος Γιώργος Μαστρογιάννης Η γραμματέας Χαρά Γιώτη
Με μεγάλη μας έκπληξη πληροφορηθήκαμε ότι έχει κατατεθεί στην αρμόδια ΡΑΕ αίτηση ιδιώτη για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του χωριού μας. Συγκεκριμένα, όπως έχουμε ενημερωθεί, η συγκεκριμένη αίτηση αφορά δημιουργία μικρού φράγματος για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το φυσικό περιβάλλον της νότιας Πίνδου των Τζουμέρκων και της ευρύτερης περιοχής των Μελισσουργών Άρτας είναι μοναδικό, παρθένο, με τεράστια βιοποικιλότητα, φυτική και ζωική, και είναι από τα μοναδικά μέρη στην Ελλάδα που παραμένουν ακόμη ανέγγιχτα. Τούτο οφείλεται στη μοναδικότητα της περιοχής και στον σεβασμό προς τη συγκεκριμένη φύση από κάθε μόνιμο κάτοικο και επισκέπτη. Η οποιασδήποτε μορφής επέμβαση στο φυσικό περιβάλλον και μάλιστα η τεχνική κατασκευή φράγματος στον Μελισσουργιώτικο ποταμό, συνιστά ευθεία επέμβαση στο παρθένο περιβάλλον και κατά συνέπεια αναμένεται η αλλοίωση αυτού πολλαπλώς. Συγκεκριμένα η οποιαδήποτε κατασκευή θα αλλοιώσει τη φυσική και ζωική αλυσίδα, θα υπάρξει αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής, αφού θα αλλάξει η φυσική ροή των υδάτων, χωρίς περαιτέρω να γνωρίζουμε και άλλες αρνητικές επιπτώσεις από την κατασκευή. Ο Σύλλογός μας, στο πλαίσιο των καταστατικών σκοπών, του είναι κάθετα αντίθετος σε οποιαδήποτε επέμβαση στο παρθένο φυσικό περιβάλλον του συνόλου της περιοχής και κατ’επέκταση της περιφέρειας της Κοινότητας Μελισσουργών, από οπουδήποτε και αν προέρχεται. Θα παλέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις μεταξύ άλλων για τη διαφύλαξη της μοναδικότητας του περιβάλλοντος και σε αυτή την προσπάθεια θέλουμε να έχουμε αρωγούς το σύνολο των συμπατριωτών μας, αλλά και των πολιτών της ευρύτερης περιοχής. Υποσχόμαστε ότι θα δημοσιοποιούμε οποιαδήποτε ενέργεια θα λαμβάνει χώρα σε σχέση με τα ανωτέρω και θα παρέχουμε πλήρη ενημέρωση πέραν των άλλων παρεμβάσεών μας οποτεδήποτε απαιτηθεί. Για το Δ.Σ. του Συλλόγου «Αϊ-Μάρκος» Η πρόεδρος Λαμπρινή Σταμούλη
Σεπτέμβριος 2021
ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ: "ΩΡΑΙΟΣ ΣΑΝ ΈΛΛΗΝΑΣ"
Μια μακριά αξιόλογη ζωή παραδόθηκε πρόσφατα (23-6-2021) στη φθορά, έχοντας διανύσει μία ηρωική διαδρομή, από τον περασμένο στον σημερινό μας αιώνα. Ο Σπύρος Μαστρογιάννης, έκτο παιδί του Χρήστου και της Παναγιώτας, έχει την καταγωγή του από τους Μελισσουργούς Άρτας. Γεννημένος στην πραγματικότητα το 1920, αλλά δηλωμένος επίσημα το 1918, είδε το φως "όταν οι πορτοκαλιές ήταν γεμάτες πορτοκάλια", σύμφωνα με τη γιαγιά Παναγιώτα.., στις Κεραμάτες. Φτωχόπαιδο σε δύσκολους καιρούς, ζούσε τα καλοκαίρια στους Μελισσουργούς (το σπίτι του δυστυχώς κάηκε κατά τον εμφύλιο) και τους χειμώνες στα χειμαδιά, στην Άρτα, κοντά στην εκκλησία της Παναγίας της Παρηγορήτισσας. Αγώνας για επιβίωση και όνειρα για μία καλύτερη ζωή. Τα όνειρά του βρήκαν διέξοδο στη Σχολή Ικάρων, όπου και φοίτησε από τον Απρίλιο του 1939. Ανήσυχο πνεύμα και διαρκώς πνευματικά ενεργός, μετέπειτα γράφτηκε και στο Μαθηματικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ακολουθεί η δίνη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου που βρίσκει τον Σπύρο στις επάλξεις του αγώνα για την πατρίδα: το 1941 μετέχει στην μάχη της Κρήτης και συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τους Γερμανούς, από τον Μάιο του 1941 έως τον Αύγουστο του 1942, οπότε απειλήθηκε η ζωή του και από ασιτία. Συνεχίζει να πετά, σε όποια αποστολή εντέλλεται από την Πολεμική Αεροπορία. Για τις ανδραγαθίες του στην πατρίδα τιμήθηκε με πολεμικό Σταυρό και μετάλλια εξαίρετων πράξεων. Η Ελλάδα έχει ηρεμήσει από τους πολέμους, μα όχι η δική του ζωή... Τον Φεβρουάριο του 1954, ο Σπύρος Μαστρογιάννης, βρίσκεται σε διατεταγμένη αποστολή στην Αλβανία. Εκεί τραυματίζεται πολύ σοβαρά στο αριστερό του πόδι, μα χάρη στην επιδέξια πλοήγησή του, καταφέρνει-αν και αιμορραγώντας ακατάσχετα-να προσγειώσει το αεροπλάνο αλώβητο στη Λάρισα, σχεδόν λιπόθυμος. Μεταφέρεται στο Νοσοκομείο της Αεροπορίας στην Αθήνα. Επανειλημμένες επεμβάσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα..."Το πόδι πρέπει να κοπεί για να μπορέσει να ζήσει", αποφαίνονται οι γιατροί... Ο Σπύρος δεν το δέχεται... Το πέταγμα όμως τέλος! Το 1950 ένωσε την ζωή του με τη Θεοδότα (Ντότα) Κρασσά στη Ν. Υόρκη. "Μπορεί μαζί μου να τρως ψωμί και κρεμμύδι... " προειδοποίησε την αγαπημένη του σύντροφο και εκείνη συναίνεσε πρόθυμα να σταθεί στο πλευρό του, σε χαρές και σε λύπες. Ευτύχησαν να αποκτήσουν δύο παιδιά, τον Χρήστο, γιατρό, πατέρα δύο αγοριών, που ζει στις Η.Π.Α και την Ελένη, φαρμακοποιό, μητέρα ενός κοριτσιού και ενός αγοριού. Για τα παιδιά της, ο παππούς Σπύρος στάθηκε πατέρας στοργικός και ανεξάντλητος, ύστερα μάλιστα από τον πρόωρο θάνατο του δικού τους πατέρα... Λένε πως υπάρχει ο ηρωισμός των μεγάλων πράξεων. Υπάρχει όμως και ο ηρωισμός των πράξεων της καθημερινής ζωής... Ο Σπύρος Μαστρογιάννης έδωσε το ηρωικό του "παρών" σε κάθε κάλεσμα: της πατρίδας, της οικογένειας, των ανθρώπων που ευτύχησαν να βρεθούν στο κύκλο της επιρροής του. Όλοι κατά καιρούς προσέφευγαν στις πολύτιμες συμβουλές του και στην έμπρακτη υποστήριξη που γενναιόδωρα παρείχε σε κάθε τους δυσκολία.
Αυτές οι γραμμές φιλοδοξούν να αποτίσουν έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε έναν ακέραιο Άνθρωπο. Ο Σπύρος Μαστρογιάννης, με το περήφανο παράστημα και τη γκριζοπράσινη ματιά που και τα γηρατειά τη σεβάστηκαν, παραδόθηκε το 2021- όχι αμαχητί - στην Αθανασία. Ήξερε άλλωστε πάντα να μάχεται. Πνευματικά αειθαλής και Ολύμπιος για περισσότερο από έναν αιώνα, ισορροπεί τώρα πια στους αιθέρες τη φυσική του πυγμή με την πατρική τρυφερότητα... Κάποτε πάτησε πόδι για να μη γίνει ανάπηρο το βάδισμά του στη γη, ύστερα από το βαρύ πολεμικό του τραύμα το 1954. Πλέον υψώθηκε στο γνώριμό του ουρανό, που ανέκαθεν διέτρεχε άφοβα. Με τις πολύτιμες παρακαταθήκες που μας χάρισε, μνημονεύουμε σήμερα τον Σπύρο Μαστρογιάννη, "ωραίο σαν Έλληνα", κατά τον στίχο του Νίκου Εγγονόπουλου. Ε. Μαστρογιάννη Α. Αθανασάκη
www. melissourgiotes.gr
Προς τους αγαπητούς και ευλαβεστάτους ενορίτες μας
11
Με βαθιά συνείδηση της ευθύνης που κατέχουμε απέναντι στην εκκλησία μας, απευθυνόμαστε προς όλους σας και ζητούμε τη βοήθειά σας. Με τις μικρές οικονομικές δυνατότητες που έχει η ενορία μας, προσπαθούμε να τακτοποιήσουμε τις εκκρεμείς υποθέσεις, για την ομαλοποίηση της ορθής λειτουργίας της, ώστε να είμαστε οικονομικά τακτοποιημένοι απέναντι στο κράτος και στη διοικούσα εκκλησία. Πέραν τούτων όμως υπάρχουν και τοπικά προβλήματα σε παρεκκλήσια που χρίζουν άμεσης αποκατάστασης. (Η σκεπή στο Μοναστήρι – Η σκεπή και το ταβάνι στον Αγ. Μάρκο - Αγ. Παρασκευή – Πρ. Ηλίας ). Πολλά μαζί και δύσκολα, αλλά όχι ακατόρθωτα. Όποιος και όποια επιθυμεί και έχει τη δυνατότητα να προσφέρει, μπορεί να καταθέσει τη δωρεά του/της στον τραπεζικό λογαριασμό του ναού με την επωνυμία « ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΩΝ» στην Τράπεζα Πειραιώς με αρ. λογ. 6296 1606 80855 και IBAN GR58 0171 2960 0062 9616 0680 855. Ένα μικρό ποσό από πολλούς, για εμάς θα είναι ένα μεγάλο βοήθημα για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε το έργο μας. Τηλ. επικοινωνίας για οποιαδήποτε πληροφορία στο 6942 46 76 34. Με εγκάρδιες ευχές Ο πρόεδρος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Ιερέας Λεωνίδας Καραβάτσος
12
ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΙΩΤΙΚΑ ΔΙΑΣΠ-ΑΡΤΑ
Αγωγιάτες – Κυρατζήδες
Στα δύο προηγούμενα τεύχη του περιοδικού «Μελισσουργοί» διαβάσαμε για τους αγωγιάτες – κυρατζήδες, πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα που δεν ξέραμε. Εγώ σήμερα θα συνεχίσω με την απλή ματιά, ως κόρη αγωγιάτη, του Αποστόλη Λάμπρου Γκολομάζου, του Τολάκη όπως τον έλεγαν στο χωριό. Ένα πρόσωπο της εποχής ως αγωγιάτης. Αυτούς που ξέρω εγώ από αναφορές του πατέρα μου αγωγιάτες ήταν οι: Κολιός Ξηροπόταμος, Δημήτριος και Γιώργος Παπακώστας, Λάμπρος Γκολομάζος ο παππούς μου και τα παιδιά του Κολιός, Τόλης ο πατέρας μου, Κώστας Καραδήμας, Θόδωρος Θανάσης, Νίκος και Γιάννης Κούτσικος, Κώστας Ρίζος, Θεόδωρος Τσιμπλής και αργότερα μαζί με τον πατέρα μου στο χωριό Κώστας και Γιώργος Ρίζος και ο Γιάννης Ραβανός. Οι αγωγιάτες παλαιότερα είχαν πολλά αλογομούλαρα, κυρίως μουλάρια, γιατί ήταν πιο δυνατά για τη δουλειά τους. Φόρτωναν από εδώ καλαμπόκι και αλάτι και έφταναν μέχρι τα Βέρροια έτσι τα έλεγαν και Θεσσαλία και έφερναν από εκεί σιτάρι, γι’ αυτό είχαν πάντα αλεύρι καθάριο, ενώ οι υπόλοιποι είχαν μόνο καλαμποκίσιο. Κάθε άνοιξη σάκιαζαν να πάνε στο χωριό με τα ριγωτά σακιά, άσπρο και μαύρο, και με τα ωραία τρουβάδια τα καρό (βυσσινί και άλλα χρώματα). Έκαναν μια βδομάδα να φτάσουν στο χωριό, με ενδιάμεσες στάσεις στα χάνια να ξαποστάσουν άνθρωποι και ζωντανά. Τα χάνια ήταν του Τσιμπλή στην Καλεντίνη, στο Κρυονέρι και στη Ζγάρα. Ετοίμαζαν τα ζωντανά με τα ωραία καπίστρια, με τις πολύχρωμες χάντρες, ήταν βλέπεις και περήφανοι, ήθελαν να περνάν και να λένε πέρασαν οι Μελισσουργιώτες. Ήταν πολύ κοινωνικοί άνθρωποι. Γνώριζαν πολύ κόσμο από τα χωριά που πέρναγαν και είχαν πολλά αναδεχτούδια και φίλους. Σηκώνονταν κατά τις τρεις τα ξημερώματα και φόρτωναν τα υπάρχοντά τους. Εμείς κουβαλάγαμε και τη ραπτομηχανή πάνω - κάτω, γιατί η μάνα μου ήταν μοδίστρα. Τα φόρτωναν δεξιά και αριστερά στα μουλάρια και πανωσάμαρα τις κότες και κάνα παιδάκι που απόστενε. Οι δε γυναίκες, δεν το συζητάμε, με τα πόδια πολλές φορές και φορτωμένες. Όταν έφταναν στο χωριό, τουλάχιστον ο πατέρας μου κουβάλαγε αμμοχάλικο από το ποτάμι να φτιάξουν κάνα σπίτι – τοίχο και ό,τι χρειάζονταν οι μαστόροι. Επίσης κουβάλαγε από τον Αετό γρεντιές και υλοτομία, πολύ δύσκολη και βαριά δουλειά γι’ αυτόν και τα ζωντανά του. Άλλη δουλειά που έκανε: Πήγαινε στην Πλάκα να φέρει είδη μπακαλικής από το μαγαζί που υπάρχει ακόμη κοντά στο Γεφύρι της Πλάκας. Τροφοδοτούσε το μοναδικό μαγαζί μπακάλικο που είχε απ’ όλα, του μπάρμπα Μήτσου Μαστρογιάννη που ήταν στα μαγαζιά (κεντρική πλατεία), μέχρι και φτύλια είχε για τα λυχνάρια και τις λάμπες πετρελαίου. Βλέπεις δεν υπήρχε ρεύμα, όσο για ‘κειο το λαμπογιάλ’ ήταν μεγάλο μανίκι το πλύσιμο με προσοχή μην το σπάσουμε. Κάθε μέρα πέρναμε ένα αδράχτι με λίγο πανάκι στην άκρη και το πλέναμε. Είχε και βαφές
που έβαφαν τα μαλλιά από τα πρόβατα να φτιάξουν τα προικιά (φλοκάτες – μαντανίες – βελέντζες), αν και τα περισσότερα τα έβαφαν βιολογικά με ριζάρι – φύλλα καρυάς και άλλα – γίνονταν ωραία και ανεξίτηλα. Κάθε σπίτι είχε και τον αργαλειό του και έφτιαχναν ωραία υφαντά. Εκείνα τα χρόνια οι γυναίκες δεν πήγαιναν στα μαγαζιά να ψωνίσουν. Ήταν ένα μικρό παράθυρο στο μαγαζί από την πάνω πλευρά εκεί που είναι τα σπίτια των Μιντζαίων και τα έπαιρναν από εκεί. Πρώτη φορά βγήκε γυναίκα πωλήτρια στα μαγαζιά, η ανιψιά του μπάρμπα- Μήτσιου, η Αντριάννα Μαστρογιάννη, πανέξυπνη και πανέμορφη, και σιγά σιγά άλλαξαν κάπως τα πράγματα για τις γυναίκες. Επίσης ο αγωγιάτης πήγαινε στην Πλάκα και αργότερα στην Πράμαντα και έφερνε τους παραθεριστές, γιατί εκεί τους άφηνε το λεωφορείο (καρναβαλάκι) μικρό λεωφορείο που μέσα είχε τον κόσμο και στη γαλαρία τις γίδες και αποπάνω στη σχάρα τις κότες. Όταν δε χάλαγε στο δρόμο, ο οδηγός (Κώστα - Λίας) από την Κοσοβίστα (σημερινές Κτιστάδες) έβαζε λουκούμι στη μηχανή, δεν ξέρω πού, πάντως το αμάξι έπαιρνε μπροστά. Πέντε με έξι (5-6) ώρες να φτάσουμε στο χωριό, ολόκληρη περιπέτεια. Αργότερα ήρθε στην Πράμαντα, αλλά και εκεί είχαμε περιπέτειες ανάμεσα Πράμαντα και Τσόπελα στ’ βρύση τ’ Κουτσού, ήταν μιαλίστρες στο έδαφος, ήταν σαθρό και έκλεινε ο δρόμος και πήγαινε ο αγωγιάτης να τους φέρει στο χωριό. Ήταν σημαντική η δουλειά του. Μετέφερε ανθρώπους, φαουλά, ήταν οι σημερινοί νταλικέρηδες. Το χνόπωρο τα μάζευαν και έκαναν τον κατήφορο για την Άρτα. Στην πόλη κουβάλαγαν πορτοκάλια μέσα από τα στενά σοκάκια να τα βγάλουν στη δημοσιά να τα πάρει το φορτηγό. Επίσης κουβάλαγαν και οικοδομικά υλικά όπου δεν πήγαινε το αμάξι, και ήταν πολλά τέτοια σοκάκια. Στην Άρτα οι αγωγιάτες είχαν κάνει και Σύλλογο αγωγέων. Είχε πολλά μέλη. Ο πατέρας μου ήταν πρόεδρος και γραμματέας ο Γιάννης Γκίζας, τους υπόλοιπους δεν τους θυμάμαι. Ήταν δραστήριος Σύλλογος και στον τομέα τους πέτυχαν πράγματα.
Μονοπώλιο
Στην Πράμαντα, τρία – τέσσερα σπίτια μετά την πλατεία, στον δρόμο προς Μελισσουργούς, δεξιά, υπήρχε το Μονοπώλιο. Εκεί αγόραζαν σπίρτα ή αλάτι. Το χρειάζονταν όλοι και οι βλάχοι για τα τυριά τους, επίσης πωλούσε και πετρέλαιο. Δουλειά του αγωγιάτη ήταν η μεταφορά τους..
Τα λάσα
Τη δεύτερη μέρα του Δεκαπενταύγουστου γίνονταν τα λάσα. Ο παπάς στον Άγιο Νικόλαο μνημόνευε τους πεθαμένους και όσοι είχαν χάσει δικούς τους νοματαίους: μάνα, πατέρα, πάππου προς πάππου, γιατί γίνονταν πάρα πολλά χρόνια πίσω. Πήγαιναν στην εκκλησιά να ακούσουν τα ονόματα. Ήταν ένα είδος σεβασμού στους νεκρούς, όταν τα διάβαζαν δεν ακούγονταν άχνα στην εκκλησία. Οι γυναίκες σηκώνονταν πρωί – πρωί να ετοιμάσουν τις δουλειές και τα ζωντανά και να πάνε στην εκκλησία. Ήταν σημαντική μέρα μνήμης.
Σεπτέμβριος 2021
Λαϊκή Συνέλευση
Σημαντική μέρα ήταν και η Λαϊκή Συνέλευση που γίνονταν στα Μαγαζιά. Μαζεύονταν όλοι οι χωριανοί και συζητούσαν και αντάλλασσαν απόψεις για τα προβλήματα του χωριού και όχι μόνο. Σ’ αυτή την ανοιχτή συγκέντρωση ο κάθε ένας έλεγε τη γνώμη του, πολλές φορές άναβαν και τα αίματα. Αυτή η δημοκρατική διαδικασία χάνεται στα βάθη των χρόνων. Εγώ σε άλλα χωριά δεν ξέρω αν γίνονταν τότε και τώρα, όποιος ξέρει περισσότερα γράμματα και ξέρει το θέμα καλύτερα ας το αναπτύξει.
Άλλα επαγγέλματα
Καλαντζής: Δυο φορές την εβδομάδα ερχόνταν ο καλαντζής από την Κουσοβίστα και καλάλιζε τα νταψιά, τα τσ’κάλια, τα καζάνια, τηγάνια και κουταλοπήρουνα. Οργανοπαίχτες: Οι Τασλαίοι έπαιζαν ωραίο κλαρίνο και άλλα όργανα. Τσιαμπάς: Υπήρχαν πολλοί Μισσουργιώτες που έκαναν τους τσιαμπάδες. Όταν πήγαιναν στα παζάρια – εμποροπανηγύρεις να αγοράσουν ή να πουλήσουν ζώα (άλογα – γελάδια κ.ά.), οι άλλοι τσιαμπάδες έλεγαν ήρθαν οι Μισσουργιώτες, κάνουν καλά παζάρια δεν θα τα καταφέρουμε. Πεταλωτής: Οι βλάχοι δεν ήξεραν να πεταλώνουν τα άλογά τους και τα έφερναν στον πατέρα μου, γιατί είναι τέχνη πού και πώς θα βάλλεις το πέταλο μην πληγώσεις το πόδι του αλόγου και κακοφορμίσει. Παλαιά λέγανε ότι οι Μισσουργιώτες πετάλωναν τα άλογα τ’ ανάποτα για να τους χάνει το ντόρο ο εχθρός, τάβαζαν ανάποδα τα πέταλα και ενώ πήγαιναν στην Άρτα έδειχνε ότι πήγαιναν προς το χωριό. Πανέξυπνοι! Ράφτης κάπας: Ο Καρακίτσος, ο παππούς του αείμνηστου παππά -Γιώργη Καρακίτσου με το παρατσούκλι Καπινές, (σημειωτέον πολλοί χωριανοί είχαν παρατσούκλια) έραβε κάπες. Μαύρα ρούχα, αδιάβροχα, πολύ ζεστά χωρίς να κρατάνε το νερό πάνω τους. Ήταν από μαλλί γίδινο. Το ύφαιναν και το πήγαιναν στα μαντάνια δίπλα στον μύλο στο κάτω μέρος του χωριού. Η διαδικασία ήταν πως τα μαντάνια χτυπούσαν το ύφασμα και έτσι γίνονταν πηχτό ύφασμα και μετά το έραβε ο Καπινές. Ένας πολύ καλός άνθρωπος, πάντα χαμογελαστός και πάντα με τα αστεία του, έλεγε τραγουδώντας «το βοτάνι της αγάπης, άλλος τόπος δεν το κάνει, μόνο στα Τζουμέρκα βγαίνει, και τους άντρες ξετρελαίνει». Τί ήθελε να πει ο ποιητής; Μαστόροι - μαραγκοί: Γεωργάκης Παππάς, Νάκος Σιαμέτης και ο γιος του, Γιώργος – Γιάννης και Νίκος Σκέντος όλοι τους καλοί μαστόροι. Αναλάμβαναν το χτίσιμο σπιτιών και όχι μόνο, ειδικά τις σκεπές με αυτές τις μαύρες πλάκες, ήταν τεχνίτες. Το χωριό λόγω καιρικών συνθηκών (χιόνι – αέρηδες) και λόγω υψομέτρου, για να προστατέψουν τα σπίτια τους έβαζαν αυτές τις πλάκες που ήταν όμορφες και παραδοσιακές. Τώρα δεν ξέρω γιατί έδωσαν άδεια να βάζουν κεραμίδια δια φόρων χρωμάτων, ενώ Συρράκο – Καλαρρύ τες απαγορεύεται και είναι όλο το χωριό ομοιόμορφο. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΓΚΟΛΟΜΑΖΟΥ
Σεπτέμβριος 2021
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ-ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ-ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ
Ο Γεώργιος Δημ. Γκίζας ..................................................... 100 ευρώ Ο Κώστας Δημ. Τσοβόλας.................................................... 50 ευρώ Η Άννα Τρομπούκη ..............................................................20 ευρώ Η Δήμητρα Τρομπούκη ........................................................ 20 ευρώ Η Ελένη Μέλιου ....................................................................30 ευρώ Ο Κων/νος Νικ. Ραβανός ..................................................... 20 ευρώ Ο Κων/νος Ιωαν. Ραβανός.................................................. 20 ευρώ Ο Ευάγγελος Κάτσινος......................................................... 20 ευρώ Ο Χρήστος Παν. Κολιοπάνος ............................................... 20 ευρώ Η Ελένη Τραχανά .................................................................50 ευρώ Ο Νίκος Τσακανίκας ............................................................ 20 ευρώ Ο Αθανάσιος Γ. Μίχος .......................................................... 20 ευρώ Ο Αθανάσιος Παπαγιάννης .................................................. 20 ευρώ Η Σοφία Παπαγιάννη ...........................................................20 ευρώ Ο Γεώργιος Δ. Κοντοχρήστος............................................... 20 ευρώ Η Μαρία Γεωρ. Στάμου .......................................................25 ευρώ Η Θεοδώρα Κεφάλα ............................................................ 25 ευρώ Ο Φίλιππος Δ. Βασιλείου ..................................................... 20 ευρώ Ο Νίκος Δ. Βασιλείου ...........................................................20 ευρώ Ο Δημήτριος Γεωρ. Βασιλείου ..............................................20 ευρώ Ο Γιάννης Αθ. Ματσούκας ....................................................20 ευρώ Ο Ηλίας Αθ. Γκορόγιας..........................................................20 ευρώ Ο Ανδρέας Αντ. Σούλης....................................................... 20 ευρώ Ο Σπύρος Αθ. Τρομπούκης................................................. 20 ευρώ Ο Κωνσταντίνος Γεωρ. Κάτσινος ......................................... 20 ευρώ Ο Σύλλογος Αϊ Μάρμος ........................................................ 20 ευρώ Ο Νίκος Θεοδ. Μπανιάς ....................................................... 20 ευρώ Ο Άγγελος Κάτσινος ............................................................. 20 ευρώ Ο Γιώργος Φουντουλάκης.................................................... 20 ευρώ Ο Δήμος Αλεξ. Ρίζος..............................................................20 ευρώ Ο Απόστολος Γκαρτζονίκας.................................................. 20 ευρώ Ο Γεώργιος Κων. Παπακώστας .......................................... 30 ευρώ Ο Παναγιώτης Χρ. Γκίζας .................................................... 20 ευρώ Ο Δημήτριος Κων. Υψηλός.................................................. 20 ευρώ Ο Χαράλαμπος Ιωαν. Τσίγας .............................................. 20 ευρώ Ο Θεόδωρος Στ. Γκούβας .................................................... 20 ευρώ Ο Δημήτριος Αθ. Γκολομάζος ............................................... 50 ευρώ Ο Χρήστος Ιωαν. Θεοδώρου............................................... 20 ευρώ Η Παναγιώτα Αθ. Υψηλού ................................................... 20 ευρώ Η Ελένη Παπαβλασοπούλου ............................................... 50 ευρώ Ο Βασίλειος Ιωαν. Μπαλάσκας ........................................... 20 ευρώ Ο Βασίλειος Κων. Καραδήμας ............................................ 20 ευρώ Ο Νικόλαος Χρ. Καψάλας ................................................... 20 ευρώ Ο Γιάννης Κων. Μπανιάς ..................................................... 20 ευρώ Ο Γιάννης Κων. Καραδήμας................................................ 20 ευρώ Ο Βασίλειος Ιωαν. Τζίμας.................................................... 20 ευρώ Ο Κωνσταντίνος Νικ. Νασιούλας......................................... 50 ευρώ Ο Γιάννης Αλ. Κίτσος........................................................... 20 ευρώ Ο Ευάγγελος Παππάς......................................................... 20 ευρώ Ο Δημήτριος Ευαγ. Παππάς ............................................... 20 ευρώ Ο Γρηγόριος Ευαγ. Παππάς ................................................ 20 ευρώ Ο Νικόλαος Ευαγ. Παππάς .................................................. 20 ευρώ Η Βασιλική Απ. Γκολομάζου και Η Μαρία Γκολομάζου - Σκανδάλη προσφέρουν ................... 20 ευρώ Ο Στέλιος Γκούβας .............................................................. 90 ευρώ
ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ - Τα αδέλφια Λίτσα, Γιώτα, Νίκος και Βάσω προσφέρουν το ποσό των 150 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας στη μνήμη της αείμνηστης αδελφής τους Κωνσταντίνας Βάσση. -Η Ελένη Δημ. Πάλλα προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του θείου της Δημητρίου Μίχου. - Η Αγλαΐα Γεωργ. Μίχου – Κουκούνα προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του θείου της Δημητρίου Μίχου. - Ο Δημήτριος Γεωρ. Τσώρος και τα παιδιά του Γιώργος και Γρηγόρης προσφέρουν 200 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη της μητέρας τους Θεοδώρας Τσιώρου - Τσίκου.
www. melissourgiotes.gr 13
- Ο Γεώργιος Χρ. Καλοκαίρης προσφέρει 30 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη των γονέων του Χρήστου και Ελένης και της αδελφής του Παρασκευής. - Η Ελευθερία Χρήστου Μπανιά- Καλοκαίρη προσφέρει 40 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του συζύγου της Ηλία Χρήστου. - Ο Δημήτρης Γεωρ. Μαστρογιάννης προσφέρει 100 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη της μητέρας του Αθανασίας Μαστρογιάννη. - Η Αθανασία Χρ. Παππά προσφέρει 20 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του πατέρα της Δημητρίου Ματσούκα. - Ο Γεώργιος Κων. Γρηγούρας προσφέρει 30 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη των γονέων του και του αδελφού του Γρηγόρη. - Τα αδέλφια Γιώργος και Κωνσταντίνος Νικ. Γκούντα προσφέρουν 100 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του πατέρα τους Νικολάου. - Η Ρένα Υψηλού προσφέρει 20 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη των γονέων της Κωνσταντίνου και Αρτεμισίας. - Ο Ευάγγελος Ιωάν. Τσίγας προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του γαμπρού του Παναγιώτη Παταριά. - Η Κατίνα Γεωρ. Νικολάου προσφέρει 20 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη της κόρης της Μαριάνθης και του αδελφού της Χρήστου Κούτσικου. - Η Σοφία Κων. Πλεύρη προσφέρει 20 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του γαμπρού της Νίκου Βλαχογιάννη. - Η οικογένεια του αείμνηστου Ιωάννη Σούρλα προσφέρει 50 ευρώ για ενίσχυση της Αδελφότητας, στη μνήμη του. Ενδέχεται μερικές φορές όσοι καταθέτουν την οικονομική τους ενίσχυση στο Πιστωτικό Ίδρυμα, με το οποίο συνεργάζεται η Αδελφότητά μας, να καθυστερούν να βλέπουν τις ενισχύσεις στους καταγεγραμμένους στη στήλη των οικονομικών ενισχύσεων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αναλυτική κατάσταση των καταθέσεων γίνεται μια φορά το χρόνο. Σας ευχαριστούμε για την ενίσχυσή σας και την υπομονή σας.
ΜΝΗΜΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΒΑΣΣΗ
Γιατί βιάστηκες και εσύ βρε Ντίνα να φύγεις τόσο νωρίς; Έφυγες και εμείς μείναμε χωρίς εσένα; παρέα με τον πόνο, τα δάκρυα, τη θλίψη. Η ζωή από εδώ και πέρα δεν θα είναι ίδια χωρίς εσένα. Σε σένα προστρέχαμε όλοι σε κάθε δυσκολία, εμπόδιο ή πρόβλημα, όπως πριν στη μάνα μας και εσύ ήσουν πάντα για όλους το αποκούμπι μας. Έφυγες, αλλά όλα όσα έμειναν πίσω σε θυμίζουν, πράγματα απλά και αγαπημένα, πράγματα δικά σου καθημερινά. Μας λείπεις πολύ Ντίνα, τι μπορεί να αναπληρώσει όλα όσα κάναμε παρέα, όσα έκανες εσύ, τις κουβέντες, τις συμβουλές σου, ακόμη και τις αναγκαίες παρατηρήσεις σου; Ερωτήματα πολλά και αναπάντητα για σένα και ένα μεγάλο τεράστιο παράπονο, όπως μας έλεγες, το πήρες μαζί σου. Ελπίζουμε εκεί που είσαι και μας βλέπεις από ψηλά, να περνάς λίγο καλύτερα και αυτό το τόσο μεγάλο και τεράστιο παράπονο που είχες από τη ζωή να μικρύνει έστω και λίγο κάνοντας παρέα με τον Θανάση, τη μάνα, τον πατέρα μας και όλους τους υπόλοιπους. Για μας δεν έχεις πεθάνει, γιατί θα σε θυμόμαστε πάντα και παντού και γιατί οι άνθρωποι πεθαίνουν όταν πάψουν να τους θυμούνται... Εμείς όσο ζούμε θα σε σκεφτόμαστε πάντα και θα προσευχόμαστε για σένα και κάποια μέρα θα συναντηθούμε ξανά. Μας λείπεις πολύ Τα αδέλφια σου Λίτσα, Γιώτα, Νίκος, Βάσω
14
Σεπτέμβριος 2021
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ - ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ & ΤΗΝ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ
ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΣΕ Α.Ε.Ι. – Τ.Ε.Ι. Ο Μάριος Ιωάννου Ματσούκας εισήλθε στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Θερμά συγχαρητήρια και καλή αποφοίτηση!
ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ - Ο Παναγιώτης Νικολάου Μίντζας, διπλωματούχος μηχανικός, και η σύζυγός του Βαρβάρα Γεωργίου Νικολαΐδη, πτυχιούχος αγγλικής φιλολογίας, απέκτησαν κόρη στο Λονδίνο, όπου ζουν και εργάζονται. - Ο Νεκτάριος Β. Τσώρος και η Έφη Β. Καλιαρντά απέκτησαν κορίτσι. - Ο Κωνσταντίνος Γ. Παπακώστας και η Χρύσα Διαμαντάκη απέκτησαν κορίτσι. - Ο Θανάσης Κ. Γκολομάζος και η Καλίτσα Γκίοκα απέκτησαν αγόρι. - Ο Γιάννης Αγγ. Γκίζας και η Βίση Ζέρβα απέκτησαν αγόρι. - Ο Γεώργιος Ιερωνυμάκης το γένος Σοφίας Καραβασίλη απέκτησε αγόρι. - Ο Αθανάσιος Ιερωνυμάκης το γένος Σοφίας Καραβασίλη απέκτησε κορίτσι. - Η Κατερίνα Ζιώγου - Καλφαρέτζου το γένος Ελένης Κων. Τασούλη απέκτησε κορίτσι. - Ο Χρήστος Σταμούλη Πανταζής και η Ελένη Χρυσοβέργη απέκτησαν αγόρι. - Ο Κωνσταντίνος Λεόπουλος το γένος της μητέρας Παναγιώτας Θ. Παππά και η Ιωσηφίνα Νικολούλου απέκτησαν κορίτσι. - Ο Θεόδωρος Ευαγ. Τσιμπλής και η Ελένη Νικολάου απέκτησαν το πρώτο τους αγοράκι. Να τους ζήσουν τα νεογέννητα!
ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ - Ο Νίκος Παχής και η Κατερίνα Ευαγ. Μίχου βάπτισαν τον γιο τους στον Άγιο Χρι-
στόφορο Αγρινίου και του έδωσαν το όνομα Ευάγγελος. - Ο Λευτέρης Μαργαρίτης και η Μαρίνα Γεωργ. Παπακώστα βάπτισαν την κόρη τους και έδωσαν το όνομα Παναγιώτα. - Ο Σπύρος Κτενάς και η Γεωργία Ιωάν. Καλιαρντά βάπτισαν τον γιο τους και του έδωσαν το όνομα Μάριος – Ιωάννης. - Ο Αντώνης Γουρνέλος και η Βασιλική Λαμπ. Καλιαρντά βάπτισαν τον γιο τους και του έδωσαν το όνομα Νικόλαος. - Ο Χρήστος Σταμούλη Πανταζής και η Ελένη Χρυσοβέργη βάπτισαν τον γιο τους και του έδωσαν το όνομα Σταμούλης. - Η Έφη Γεωργίου Καλιαρντά και ο Παντελής Τσιώλης βάπτισαν την κόρη τους και της έδωσαν το όνομα Αντιγόνη. - Ο Αθανάσιος Στέλιου Κολιοπάνος και η Κέλλυ Ντάλα βάπτισαν την κόρη τους και της έδωσαν το όνομα Πηνελόπη. - Ο Δημήτρης Τσεκούρης γιος της Μέλπως Γκίζα βάπτισε την κόρη του στην Αθήνα και της έδωσε το όνομα Ισαβέλλα. - Η Αλίκη Πολέμη, κόρη της Αντιγόνης Τσιμπλή και ο Κωνσταντίνος Τσιμπλής βάπτισαν την κόρη τους και της έδωσαν το όνομα Ελευθερία. Να τους ζήσουν τα νεοφώτιστα!
ΓΑΜΟΙ - Ο Γεώργιος Τζοπανάκης και η Μαρία Κων. Γκολομάζου παντρεύτηκαν στο Λαγονήσι Αττικής. - Ο Γεώργιος Ν. Σκέντος και η Δωροθέα Κ. Γρούμπα παντρεύτηκαν στην Αγία Θεοδώρα Άρτας με κουμπάρο τον Γιάννη Κ. Νικολάου.
- Ο Αθανάσιος Στέλιου Κολιοπάνος και η Κέλλυ Ντάλα παντρεύτηκαν στην Αθήνα. - Ο Στυλιανός Γεροκάλης και η Ασημίνα Κατσιγιάννη το γένος Πόπης Καλιαρντά παντρεύτηκαν στην Αθήνα. - Ο Κωνσταντίνος Λεόπουλος το γένος της μητέρας Παναγιώτας Θ. Παππά και η Ιωσηφίνα Νικολούλου παντρεύτηκαν στην Κέρκυρα. - Ο Χρήστος Σταμούλη Πανταζής και η Ελένη Χρυσοβέργη παντρεύτηκαν στην Αθήνα. Ευχόμαστε βίον ανθόσπαρτον!
ΘΑΝΑΤΟΙ - Η Ντίνα Βάσση απεβίωσε στο Αγρίνιο και ετάφη στους Μελισσουργούς. - Ο Νικόλαος Βλαχογιάννης σύζ. Βαγγελής Χρ. Καραγιάννη απεβίωσε και ετάφη στη Φιλιππιάδα. - Ο Νικόλαος Δ. Γκολομάζος απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα. - Η Νίκη Π. Φελέκη απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα.. - Η Αθανασία Γεωργ. Μαστρογιάννη απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα. - Ο Κώστας Φώτη Τρομπούκης απεβίωσε και ετάφη στην Έδεσσα. - Η Αθανασία Χήρα το γένος Κολιού Λυκοκάπη απεβίωσε και ετάφη στην Άρτα. - Ο Δημήτριος Κων. Ρίζος απεβίωσε στα Ιωάννινα και ετάφη στην Άρτα. - Ο Χρήστος Κων. Σουβλής απεβίωσε στην Άρτα και ετάφη στους Μελισσουργούς. - Ο Γιάννης Σούρλας απεβίωσε και ετάφη στην Αθήνα. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους τους.
Άρτα - Μαξ. Γραικού 1 - Τηλ.: 2681303073, 6982053022
Σεπτέμβριος 2021
www. melissourgiotes.gr
πωνύμως
Με τον ΑΝΔΡΕΑ ΡΙΖΟ
Ηπειρωτικά θέματα, θέματα του Δήμου μας και του Χωριού μας, αλλά και ευρύτερα, σχόλια για όσα μας συγκινούν και φιλοξενία Ηπειρωτών, που έχουν κάτι να μας πουν, θα δημοσιεύουμε εδώ κάθε τρίμηνο...
“Η Άρτα εις την Επανάστασιν του 1821 - Θυσίαι και Αγωνισταί”. Έτσι επιγράφεται το βιβλίο του Δημητρίου Φωτίου Καρατζένη, το οποίο εξεδόθη το 1978, μετά από - όπως αναφέρει ο συγγραφέας στον πρόλογο - επίπονο έρευνα αρκετών ετών σε διάφορα αρχεία, δημόσια και ιδιωτικά. Στο βιβλίο εξετάζεται η προετοιμασία των Αρτινών για τη σύγκρουσή τους με τους Τούρκους από το 1818, όταν το μήνυμα της Φιλικής Εταιρείας έφθασε στην περιοχή, καθώς και οι μάχες που δόθησαν από την άνοιξη του 1821. Το κύριο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνει τα ονόματα Αξιωματικών Οπλαρχηγών και Στρατιωτών, Αρτινών και από την ευρύτερη περιοχή (Τζουμέρκα, Ραδοβύζια), τις μάχες που έλαβαν μέρος και βιογραφικά στοιχεία. Αξίζει εδώ να αναφέρουμε τους Μελισσουργιώτες Αγωνιστές, όπως καταγράφονται στο βιβλίο. Πριν πάμε σε αυτό να σημειώσουμε ότι την άνοιξη του 1821 είναι όλα έτοιμα στην επαρχία της Άρτας. Από την Πελοπόννησο φθάνουν ειδήσεις ότι ομάδες ατάκτων ραγιάδων χτύπησαν τουρκικές φρουρές και ότι το πράγμα εξαπλώνεται. Την ίδια εποχή ο Σκουληκαρίτης οπλαρχηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης περνά από τη Λευκάδα, όπως είχε εντολή από τη Συνέλευση των οπλαρχηγών που έγινε εκεί, στο Ξηρόμερο, το Ραδοβύζι, τα Τζουμέρκα και φθάνει ώς τους Μελισσουργούς, για να συγκροτήσει επαναστατικό σώμα ανδρών. Από τα χωριά Πράμαντα και Μελισσουργούς σχηματίζει την πρώτη ομάδα, η οποία τον ακολούθησε μέχρι το τέλος του Αγώνα. Από τους πρώτους Μελισσουργιώτες τον ακολούθησε κάποιος Ατζανής, ο οποίος μαζί του ανέβηκε στη ναυαρχίδα του Κόχραν, το 1926. Μετά την απελευθέρωση επέστρεψε στο χωριό και έγινε αγροφύλακας. Ο Καραϊσκάκης ήταν γνωστός στους Μελισσουργούς, αφ’ ότου με τον Κατσαντώνη περνούσαν τα καλοκαίρια στα στανοτόπια του μεγαλοτσέλιγκα των Μελισσουργών Γεωργάκη Μάμαλη. ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΙΩΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
Γώγος Μιχ. Μπουνιάκος, Στρατιώτης
Κατά τα πιστοποιητικά των αρχηγών του, τα οποία υπέβαλε στην Επιτροπή Εκδουλεύσεων, έλαβε μέρος εις τον Ιερόν υπέρ πατρίδος αγώνα, ως μπουλουκτζής, από το 1822 μέχρι και το 1927, δείξας απαραδειγμάτιστο γενναιότητα, καρτερία και άκρα ευπείθεια στους ανωτέρους του. Πολέμησε στη μάχη των Τρικέρων το 1823 με τον Βελέντζα υπό τον Καρατάσο, κατά το τέλος του ιδίου έτους και αρχές του 1824 στη μάχη του Καρπενησίου κατά του Σκόνδρα Πασά υπό τον Γ. Καραϊσκάκη, το ίδιο έτος 1824 στη μάχη του Δι-
200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
15
Μελισσουργιώτες αγωνιστές του 1821
ποτάμου Υπάτης υπό την οδηγία του Βαγγέλη Κοντογιάννη, κατά το επόμενο έτος 1825 στη μάχη της Τριπόλεως υπό τον Νίκο Χορμόβα. Έλαβε επίσης στη συνέχεια τον Νοέμβριο του 1826 στη μάχη της Αραχώβης υπό την οδηγία του Βαγγέλη Μπαλατσού και τούτου υπό την αρχηγία του Γ. Καραϊσκάκη. Το 1827 παίρνει μέρος στη μάχη του Διστόμου υπό την αρχηγία του Γ. Καραϊσκάκη και τέλος στη μάχη της Παληοκαρυάς Βαρνάκοβας υπό τον Σιαφάκα. Μετα την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε στο χωριό Σούρπη, όπου και απέθανε. Η οικογενειά του απετελείτο από την σύζυγόν του Ζωίτσα και τις θυγατέρες του Δέσπω συζ. Νικολάου Μοίρα, Κυρατσού χήρα Κώστα Τουμπακτσή, Βασίλω συζ. Αδάμου Ταγκούλη και Φώτω στζ. Δημ. Γιαννάκη. Η Επιτροπή αναγνώρισε τις εκδουλεύσεις του στον Αγώνα. Φέρει Α.Μ. 1063.
Χρίστος Μιχ. Μπουνιάκος, Στρατιώτης
Αδελφός του προηγουμένου Γώγου Μπουνιάκου. Έλαβε μέρος από την αρχή της Επανάστασης και πολέμησε υπό τον Γεώργιο Καραϊσκάκη στη μάχη του Καρπενησίου τον Ιανουάριο του 1823, έπειτα στις μάχες της Πελοποννήσου υπό διαφόρους αρχηγούς, της Αραχώβης και του Διστόμου υπό τον Γ. Καραϊσκάκη και τέλος στη μάχη της Παληοκαρυάς Βαρνάκοβας υπό τον Σιαφάκα, όπου εφονεύθη.
Κολιός Παππάς, Στρατιώτης
Το 1824 υπηρετεί υπό τον Ιωάννη Μοταρά εις Δεμέστιχα Καλαβρύτων. Εις το Στρατολόγιον του Σώματος φέρει: “Αύξ. αριθ. 487, Κολιός Παππάς, από Άρταν, στρατιώτης. Τη 14 Σεπτεμβρίου 1824, Δεμέστιχα, ο Επιθεωρητής Στρατού Γ. Μόστρας”. Τον Απρίλιο του 1825 έλαβε μέρος στις μάχες του Νεοκάστρου κατά των Αράβων του Ιμβραήμ της Αιγύπτου.
Κολιός Πέπας (Πέμπας), Στρατιώτης
Έλαβε μέρος στην Επανάσταση και την άνοιξη του 1825 στις μάχες της Πελοποννήσου κατά των Αράβων. Την 18η Ιουνίου ιδίου έτους υπηρετεί ακόμη στην Πελοπόννησο υπό τον χιλίαρχο Ηλία Βούλγαρη. Στους καταλόγους της δυνάμεώς του φέρει “Αύξ. Αριθ. 10, πατρίς Άρτα”.
Ευλογημένα τούτα τα ζωντανά που χάρισαν και χαρίζουν ζωή στους συγχωριανούς. Κάποτε οι Μελισσουργοί αριθμούσαν δεκάδες χιλιάδες γιδοπρόβατα και είχαν αναπτυγμένη κτηνοτροφία. Σήμερα λίγοι ξωμάχοι έχουν απομείνει, παλεύουν σε καιρούς δύσκολους, διατηρώντας την παράδοση!