ABC zabiegów w pediatrii ➔ iNterpretacja w yNiku prawidłowa błona bębenkowa Prawidłowa błona bębenkowa w obrazie otoskopowym ma perłowoszary kolor, jest lekko połyskująca i nieco przezroczysta (fot. 14.A). Wyraźnie widoczne jaśniej‑ sze pasmo biegnące od góry skośnie ku tyłowi to prążek młoteczka odpowiadający rękojeści młoteczka zrośniętej z błoną z uwypuklonym na zewnątrz w postaci wyniosło‑ ści młoteczka wyrostkiem bocznym (krótkim). Od pępka do przodu i dołu błony bębenkowej widoczny jest trójkąt‑ ny refleks świetlny powstający na skutek odbicia padają‑ cych na nią promieni świetlnych, ponieważ ta część błony bębenkowej ustawiona jest pod kątem prostym w stosun‑ ku do długiej osi przewodu słuchowego zewnętrznego. Do celów opisowych błonę dzieli się na cztery kwadranty linią przebiegającą wzdłuż rękojeści młoteczka i drugą prostopadłą do niej na wysokości pępka (fot. 14.B).
zmiany patologiczne błony bębenkowej Oceniając błonę bębenkową, należy zwracać uwagę na kilka jej cech. 1. Rysunek naczyniowy We wczesnych fazach ostrego zapalenia ucha można zaob zaob‑ serwować poszerzone, wyraźne naczynia krwionośne wzdłuż rękojeści młoteczka i idące od obwodu (fot. 15.). 2. Refleks świetlny Jeżeli błona bębenkowa jest ustawiona pod innym kątem w stosunku do przewodu słuchowego, refleks świetl świetl‑ ny może przybierać inny kształt i położenie (fot. 16.). Zmieniona zapalnie błona bębenkowa podczas ostrego zapalenia nie odbija światła i refleks jest niewidoczny lub zatarty (fot. 17.). 3. Barwa błony bębenkowej W przebiegu ostrych stanów zapalnych błona jest wyraźnie zaczerwieniona (fot. 17.). Sinawo przeświecającą błonę
Fot. 13. Sposób trzymania otoskopu podczas badania niespokojnych dzieci – ręka badającego opiera się o głowę dziecka, dzięki czemu otoskop porusza się razem z nią, co zapobiega skaleczeniom przewodu słuchowego przy gwałtownym ruchu głową.
2. błona bębenkowa 1) kolor i refleks świetlny 2) położenie – zmiany położenia błony bębenkowej wzglę‑ dem przewodu słuchowego zewnętrznego (uwypukle‑ nie, wciągnięcie) wpływają również, oprócz ogólne‑ go wyglądu błony, na kształt i występowanie refleksu (stożka) świetlnego 3) ruchomość 4) przezierność
4
2 3
8
5 1 A
B
7
6 C
Fot. 14. Obraz otoskopowy prawidłowej błony bębenkowej ucha prawego (A i B [schematycznie zaznaczono podział błony na cztery kwadranty]); niekiedy w obrębie tylnogórnego kwadrantu można zauważyć zarys wyrostka długiego kowadełka i staw kowadełkowostrzemiączkowy; (C) ucho lewe; (1) część napięta (pars tensa); (2) część wiotka (pars flaccida); (3) wyniosłość młoteczka (prominentia mallearis) – odpowiada wyrostkowi bocznemu (krótkiemu) młoteczka; (4) prążek młoteczka (stria mallearis) – odpowiada rękojeści młoteczka zrośniętej z błoną bębenkową; (5) pępek błony błony bębenkowej (umbo membranae tympani) – odpowiada końcowi rękojeści młoteczka zrośniętemu z błoną bębenkową; (6) stożek (refleks) świetlny; (7) pierścień włóknistochrzęstny (anulus fibrocartilagineus); (8) zarys wyrostka długiego kowadełka i stawu kowadełkowostrzemiączkowego. (Autor zdjęcia 14C: dr med. W. Zalewski. Przedrukowano za zgodą z: Gutkowska J., Witkowska A., Zaleski W.: Otoskopia dla pediatrów i lekarzy rodzinnych. Warszawa, Ośrodek Informacji Naukowej „Polfa” sp. z o.o., 1999)
5