Prace pogladowe
Zespół cieśni kanału nadgarstka – narastający problem kliniczny Carpal tunnel syndrome – increasing clinical problem Marta A. Durka‑Kęsy, Adam Stępień, Kazimierz Tomczykiewicz, Żanna Pastuszak Klinika Neurologii CSK MON WIM w Warszawie; kierownik: prof. dr hab. med. Adam Stępień Streszczenie. Zespół cieśni kanału nadgarstka (ZCKN) jest najczęstszą neuropatią z ucisku. Charakterystycznymi objawami towarzyszącymi ZCKN są: ból nadgarstka, drętwienie palców i upośledzenie precyzyjnych ruchów ręki. Objawy nasilają się w nocy lub po wysiłku. W celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się badanie ENG/EMG albo badania obrazowe, tj. USG lub MR. Skuteczność leczenia chirurgicznego jest uzależniona od stopnia uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Słowa kluczowe: zespół cieśni nadgarstka, elektromiografia, objawy, rozpoznanie Abstract. Carpal tunnel syndrome (CTS) is the most common entrapment neuropathy. Characteristic symptoms of CTS are wrist pain, numbness of fingers and impairment of precise hand movements. The symptoms worsen at night or after exercise. In order to confirm the diagnosis, ENG/EMG or imaging studies, such as USG or MRI, are carried out. The effectiveness of surgical treatment depends on the severity of median nerve injury. Key words: carpal tunnel syndrome, electromyography, symptoms, diagnosis Nadesłano: 20.11.2015. Przyjęto do druku: 15.03.2016 Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Lek. Wojsk., 2016; 94 (2): 184–187 Copyright by Wojskowy Instytut Medyczny
Zespół cieśni kanału nadgarstka (ZCKN) jest najczęstszą neuropatią z ucisku, w której dochodzi do uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Objawy choroby wywołuje przewlekły ucisk nerwu pośrodkowego w obrębie kanału nadgarstka, utworzonego przez kości nadgarstka i troczek zginaczy. Częstość występowania ZCKN w populacji ogólnej określa się na 3–6%; 2–5 razy częściej występuje u kobiet [1-3]. Prawdopodobnie liczba ta jest niedoszacowana, ponieważ w badaniach naukowych przeprowadzanych z wykorzystaniem elektroneurografiii (ENG) częstość występowania ZCKN określano na 6,3–11,7% [4]. W badaniach epidemiologicznych przeprowadzonych na grupach zawodowych wykonujących prace manualne ZCKN stwierdzano nawet u 34% osób [5]. ZCKN rozpoznano u 15% pracowników przetwórstwa rybnego, 8,4% higienistek stomatologicznych, 4,8% stomatologów i 8,2%, pracowników budowlanych [6]. Nie przeprowadzono badań epidemiologicznych dotyczących częstości występowania ZCKN w populacji polskiej. Rozpoznanie ZCKN jest ustalane coraz częściej, ponieważ zwiększa się wiedza na temat tej jednostki chorobowej zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów.
184
Adres do korespondencji Marta Durka‑Kęsy Klinika Neurologii CSK MON WIM ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa tel. 607 432 262 e‑mail: darta@wp.pl
Nerw pośrodkowy jest nerwem mieszanym, zawierającym włókna czuciowe i ruchowe, utworzonym przez włókna nerwowe pochodzące z korzeni C6–Th1 rdzenia, które następnie przebiegają w sznurach bocznym i przyśrodkowym splotu barkowego. Nerw pośrodkowy może ulegać uszkodzeniu na każdym odcinku wzdłuż przebiegu w kończynie górnej, jednak najczęstszym miejscem ucisku jest kanał nadgarstka, utworzony przez kości nadgarstka i więzadło poprzeczne, nazywane troczkiem zginaczy. Przyczyną uszkodzenia nerwu pośrodkowego na tym poziomie są zmiany zwyrodnieniowe troczka zginaczy powodujące jego obrzęk oraz zwłóknienie. Ucisk nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka prowadzi do jego niedokrwienia, uszkodzenia osłonki mielinowej, a w cięższych przypadkach także do utraty aksonów [7]. Na wystąpienie ZCKN bardziej narażone są osoby z węższym kanałem nadgarstka i osoby, których zawód wiąże się z powtarzalnymi ruchami ręki. Do wystąpienia ZCKN predysponują choroby przebiegające z obrzękiem lub prowadzące do zwężenia kanału nadgarstka, tj. niedoczynność tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów, urazy nadgarstka, guzy LEKARZ WOJSKOWY 2/2016