Prace kazuistyczne
Kompleksowa terapia indukująca remisję tocznia rumieniowatego układowego z zajęciem nerek – prezentacja przypadku klinicznego Extensive therapy inducing remission of systemic lupus erythematosus with renal involvement – case report Dorota Brodowska‑Kania, Diana Seliga, Katarzyna Tusznio, Stanisław Niemczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Nefrologii i Dializoterapii CSK MON WIM w Warszawie; kierownik: dr hab. n. med. Stanisław Niemczyk Streszczenie. Nie ma jednoznacznej opinii na temat efektywności zabiegów plazmaferez (TPE) w leczeniu tocznia rumieniowatego układowego i nefropatii toczniowej. Niektóre badania donoszą o pozytywnych efektach leczenia z zastosowaniem TPE, inne o braku korzyści z połączenia zabiegów z leczeniem immunosupresyjnym. Prezentujemy przypadek 22‑letniej pacjentki z nefropatią toczniową, u której zastosowano plazmaferezy w związku z istotnym pogorszeniem funkcji nerek i brakiem poprawy po zastosowaniu leczenia glikokortykosteroidami. W wyniku TPE uzyskano zmniejszenie parametrów retencji azotowej. Wdrożono terapię podtrzymującą remisję wg programu Eurolupus – wlewy z cyklofosfamidu i prednizon doustnie, z dobrym efektem. Przypadek pacjentki dowodzi, że zastosowanie zabiegów plazmaferezy może być skuteczne w przypadku nefropatii toczniowej niereagującej na farmakologiczne leczenie immunosupresyjne. Słowa kluczowe: toczeń rumieniowaty układowy, nefropatia toczniowa, plazmafereza, TPE Abstract. A clear‑cut statement about plasmapheresis (TPE) efficiency in systemic lupus erythematosus and lupus nephritis treatment does not exist. Some studies report positive results of using TPE in therapy, others claim that there is no beneficial effect of the TPE and immunosuppressive drugs combination. The paper presents a case of a 22‑year‑old female with lupus nephropathy treated with TPE due to significant renal failure and no response to glucocorticoids. Adding TPE to treatment resulted in improvement in renal function. The patient underwent maintenance therapy according to Eurolupus Protocol including cyclophosphamide iv. and prednisone po., with marked improvement. This case proves that using TPE might be effective in cases of lupus nephropathy unresponsive to immunosuppressive drugs. Key words: lupus nephropathy, plasmapheresis, systemic lupus erythematosus, TPE Nadesłano: 4.01.2016. Przyjęto do druku: 15.03.2016 Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Lek. Wojsk., 2016; 94 (2): 156–158 Copyright by Wojskowy Instytut Medyczny
Wstęp Toczeń rumieniowaty układowy (systemic lupus erythomatosus – SLE) jest chorobą autoimmunologiczną prowadzącą do przewlekłego procesu zapalnego w wielu narządach. Roczna zapadalność wynosi średnio 1–10/100 000 osób [1]. Choroba częściej dotyczy kobiet. Przebieg kliniczny jest zróżnicowany – od dyskretnych 156
Adres do korespondencji Dorota Brodowska‑Kania Klinika Chorób Wewnętrznych, Nefrologii i Dializoterapii CSK MON WIM ul Szaserów 128, 04-141 Warszawa tel. +48 261 816 811 e‑mail: dbrodowska‑kania@wim.mil.pl
objawów (osłabienie, łatwa męczliwość, stany podgorączkowe, zmniejszenie masy ciała) do niewydolności wielonarządowej. W 30,7% przypadków zajęte są nerki, co pogarsza rokowanie [2]. Rozpoznanie nefropatii toczniowej ustalane jest na podstawie badania histopatologicznego, w którym wyróżnia się 5 klas. Dobór leków i rokowanie zależą od zaawansowania zmian. Celem leczenia nefropatii toczniowej jest utrzymanie remisji, zniwelowanie ryzyka progresji uszkodzenia nerek i śmierci LEKARZ WOJSKOWY 2/2016