Airborne - Ede

Lees verder op pagina 7

ER OP UIT IN DE AIRBORNE REGION Herdenken, beseffen en beleven van de Slag om Arnhem, dat doen we met elkaar. In deze krant vindt u de Airborne kalender vol herdenkingen, activiteiten, tentoonstellingen en tours voor jong en oud. Op de Airborne Region website vindt u nog meer tips voor een dagje uit in deze regio. Wandel bijvoorbeeld mee met een deskundige ‘battlefield guide’ of fiets langs de vele oorlogsmonumenten. Tips voor leuke activiteiten en de meest actuele informatie over de kalender vindt u op: www.airborne-region.nl.

‘Schiet nou maar op met die toespraak, ik wil weg’, hoort Peter van Drunen de lopers denken wanneer die aan de start staan. Ze zijn klaar om weer te vertrekken. Daarna zie je allemaal vrolijke mensen, allemaal met de traditie van de wandeltocht in het achterhoofd. ‘Dit jaar komen vijf of zes veteranen naar de wandeltocht, van wie de oudste 103 is. En een aantal lopers van het eerste uur, die de tocht voor de vijfenzeventigste keer lopen. Daar kijk ik enorm naar uit’. De Airborne Wandeltocht bestaat dit jaar 75 jaar.

Lees verder op pagina 7 800 NIEUWE EN GEBRUIKTE REINIGINGSVOERTUIGEN EN SPECIALE BEDRIJFSWAGENS WWW.CLEANMAT.EU

AAGENDAVOL IRBORNEACTIVITEITEN OPPAGINA18&19

AIRBORNE KRANT Pagina 1 DANK AAN VETERANEN! WE DENKEN AAN U. THANK YOU VETERANS! OUR THOUGHTS ARE WITH YOU. DZIĘKUJEMY WAM, WETERANI! MYŚLIMY O WAS. AIRBORNE KRANT HERDENKEN | HISTORIE | INFORMATIE | VERHALEN EDITIE: GEMEENTE EDE WANDELTOCHTAIRBORNEDEJUBILEUM:75STE

www.zorgboerderijreturn.nl info@zorgboerderijreturn.nl De zorgboerderij is voorzien van Zorgboerderijen.Kwaliteitswaarborgkwaliteitskeurmerkhet Wij staan stil bij Market Garden. Jij toch ook? GLD doc | vanaf 30 augustus Vijf dinsdagen op rij zijn indrukwekkende documentaires te zien over Market Garden, waarin onder andere persoonlijke verhalen van betrokkenen of nabestaanden worden gedeeld. Airborne Wandeltocht | 3 september De Airborne Wandeltocht vindt ieder jaar plaats op de eerste zaterdag van september in Oosterbeek. Wij nemen je mee naar de indrukwekkende finish. Bridge to Liberation | 16 september Deze beleving met muziek, special effects, film en dans neemt je mee in waargebeurde persoonlijke verhalen van de Slag om Arnhem. Herdenkingen (live) • Herdenking Airborneplein Arnhem | 16 sept • Herdenking Ginkelse Heide | 17 sept • Herdenking Oosterbeek | 18 sept Op zondag 18 september kijk je om 17.15 uur naar een samenvatting van het herdenkingsweekend. Luchtlandingen Ginkelse Heide | 17 september We zijn ook weer bij de jaarlijkse luchtlandingen op de Ginkelse Heide, georganiseerd ter nagedachtenis aan de geallieerde luchtlandingen tijdens Operatie Market Garden. Omroep Gelderland staat in de septembermaand in het teken van Operatie Market Garden. Meer weten? Kijk dan op gld.nl/marketgarden.

OPDRACHTGEVER: Stichting Airborne info@airborne-region.nlRegion

EDE TOEN Maandag 18 september landden ruim 2000 parachutisten op de Ginkelse Heide. Ondanks onverwachte Duitse tegenstand lukt het de meeste parachutisten om veilig op de heide te landen.

De Airborne gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum werken met honderden partners in deze regio samen om het verhaal van de Slag om Arnhem krachtig uit te dragen en gedurende het hele jaar inwoners en bezoekers van de regio te betrekken bij deze geschiedenis. Vanuit deze intensieve samenwerking is de Airborne Region ontstaan. Dat is niet alleen een titel die we als hele regio trots uitdragen, maar het is ook een platform waarop alle initiatieven samen komen. De Stichting Airborne Region (SAR) bundelt kennis en inspiratie voor elkaar en voor u, via deze Airborne Krant en de website www.airborne-region.nl. Meer weten en partner worden? Mail ons via coordinator@airborne-region.nl.

AIRBORNESTICHTINGREGION

AIRBORNE KRANT Pagina 3

RENKUM TOEN De eerste zweefvliegtuigen en parachutisten landden in Wolfheze (Renkum) op zondag 17 september 1944. Na de mislukte poging om de brug in Arnhem in handen te krijgen, trokken de Britten zich terug op Hartenstein in Oosterbeek. Nu is het Airborne Museum daar gevestigd. RENKUM NU Dit jaar staat gemeente Renkum opnieuw stil bij de herdenking van Operatie Market Garden met een uitgebreid programma. De Airborne Wandeltocht op 3 september is de eerste grote activiteit in de Airbornemaand in de regio. In september zijn er verschillende momenten van herdenking en kranslegging, zoals bij de Naald in Oosterbeek, de Renkum Airborne dropping van parachutisten, kranslegging in Heelsum en de herdenking op de begraafplaats, maar ook bij activiteiten als de White Ribbon Mile en de taptoe. Door te blijven herdenken houden wij de herinnering levend aan al die mensen die hebben gestreden in oorlogstijd. We geven de kennis door aan jongere generaties, zodat ook zij beseffen dat het nooit vanzelfsprekend is te leven in vrijheid. Lest we forget; opdat we niet en nooit mogen vergeten.

Arnhemmers. Door te herdenken, kijken we niet alleen terug naar die septemberdagen in 1944, maar zoeken we ook de verbinding met het heden en de toekomst. Opdat we de waarde van vrede, veiligheid en vrijheid nooit vergeten.

EDE NU September is voor Ede een bijzondere maand, de Airborne Ede-maand. Het is de maand waarin we stilstaan bij hen die in 1944 vochten voor onze vrijheid. We herdenken het verleden, we vieren onze vrijheid en staan stil bij hoe waardevol vrede en veiligheid is. Dat doen we met drie herinneringsactiviteiten: de Airborne veteranenavond tijdens de Heideweek, de Airborne Luchtlandingen en Herdenking en het Pegasus Wandelfestival. Daarnaast zijn er talloze activiteiten gericht op de thema’s herdenken, beseffen en beleven.

FOTO’S: Airborne Museum at Hartenstein, C6Fotografie, Chiel Eijt, Erfgoed Gelderland, FunckSterrShoots, Gelders Archief, Glider Museum Wolfheze, Rolf Hensel, Alexander Heusschen, W. S. Jacquet, Thijs de Jong, Lisa van Kessel, Laurens Kingma, BillieJo Krul, Oude Kerk Oosterbeek, Rozet erfgoedcentrum, RTV Connect / Arjan Hoefakker, Frank Ruiter, The Pegasus Channel, Vitesse REDACTIE MEDEWERKERS: Lisa van Kessel, Roger Beets, Jory Brentjes, Maarten Grendel, Martine Hemstede, Alexander Heusschen, Hans Kardol, Feike Klomp, Yvette Polman, Jelle Vos, Rosalie Thomassen (hoofdredactie namens Stichting Airborne Region).

DE AIRBORNE REGION TOEN EN NU Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum delen een unieke geschiedenis: de Slag om Arnhem die begon op zondag 17 september 1944. Als onderdeel van het gewaagde plan Operatie Market Garden van de Britse veldmaarschalk Montgomery landden ruim 10.000 Britse en Poolse luchtlandingstroepen bij Arnhem om een brug over de Rijn te veroveren. Ondanks alle inzet mislukte de slag en moesten de geallieerde troepen op 26 september de strijd staken. Een snoer van herdenkingsactiviteiten in de maand september herinnert de bezoeker elk jaar weer aan deze verloren slag. Elke gemeente heeft haar eigen verhaal, maar samen vertellen ze de gebeurtenissen in september 1944 en eren ze de moed van de veteranen van toen. Daarmee geven ze de geschiedenis door. Airborne op weg naar vrijheid laat zien dat vrijheid nooit vanzelfsprekend mag zijn.

COLOFON UITGEVER: MDH Uitgeverij DRUKKER: Janssen Pers LAY OUT: MDH Uitgeverij, Doetinchem

OVERBETUWE TOEN Op 21 september 1944 landden 1003 parachutisten van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade in en om Driel om deel te nemen aan Operatie Market Garden. OVERBETUWE NU Stichting Driel-Polen organiseert, met steun van de gemeente Overbetuwe, de Polenherdenking in Driel. Op het Polenplein wordt ieder jaar de bijdrage van de Poolse militairen aan deze operatie herdacht. Hun strijd staat ook centraal in het Informatiecentrum ‘De Polen van Driel’, gevestigd aan het Polenplein. Het hele jaar door zijn bezoekers van harte welkom om meer te weten te komen over de brigade, de rol tijdens Operatie Market Garden, de oneervolle behandeling van de Poolse militairen na het mislukken van de operatie en de vriendschapsband die is ontstaan tussen de Drielse bevolking en de Poolse militairen. Sinds 2022 is dit ook te beleven in een wandelroute langs historische locaties in Driel.

ARNHEM NU Ieder jaar staan we in Arnhem op de derde vrijdag in september stil bij de slachtoffers van de Slag om Arnhem en de daaropvolgende evacuatie. Dit doen we tijdens de herdenkingsavond met een herdenkingsbijeenkomst in de Eusebiuskerk, de March over the Bridge, een kranslegging in de Berenkuil en Bridge to Liberation aan de voet van de John Frostbrug. De Slag om Arnhem tekende de geschiedenis van onze stad en wordt tot op de dag van vandaag gevoeld door de huidige generaties

ARNHEM TOEN De parachutisten probeerden in Arnhem de brug te veroveren onder leiding van luitenant-kolonel John Frost. Door sterke Duitse tegenstand moesten ze na een paar dagen hun poging staken. De Britse troepen trokken zich terug in de perimeter in Oosterbeek.

De Airborne Krant 2022 verschijnt in de hele Airborne regio (gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum) en aangrenzende gemeenten. Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door de gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum.

Foto: Chiel Eijt

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, geluidsband, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie doet er alles aan om de juiste informatie te verwerken, maar staat niet in voor onvolkomenheden of wijzigingen.

0318 209 400

De turboloader kniklader van Gianni Ferrari is een combinatie van een shovel en een verreiker. Dankzij het grote aantal werktuigen is de turboloader zeer veelzijdig inzetbaar. Ideaal voor dagelijkse klussen op de boerderij en manege. Ook uitstekend geschikt voor groenaanleg, grondbewerking en terreinonderhoud. Verkrijgbaar in diverse uitvoeringen!

DEPANNENKOEKENHUISLANGENBERG DEPANNENKOEKENHUISLANGENBERG Arnhemseweg 120 6711 HJ Ede Tel. Maandaginfo@delangenberg-ede.nl0318-610485t/mzondag11:00 t/m 20:30 uur ® GIANNI TURBOLOADERFERRARI

De telescopische arm reikt hoog en ver (3,10 meter hoogte.) Zeer stabiel , praktisch niet te kantelen. Altijd 100% zicht op het werk door het lage scharnierpunt van de giek. Lozeman is importeur van Gianni Ferrari. Neem contact met ons op voor een dealer bij u in de buurt. Tel: +31(0)481-37 14 23 |

www.meijerhekwerken.nl

en/of

Toch een dag slecht weer? Bezoek dan de foto expositie Airborne, op weg naar vrijheid. In deze expositie zijn de winnaars te zien van de Airborne Region fotowedstrijd. Deze expositie vol met vrijheidsfoto’s is de gehele maand september te zien in de gemeente- en stadshuizen van Arnhem, Overbetuwe en Renkum en het Raadhuis in Ede.

25 Verkoop en reparatie van huishoudelijkgrooteapparatuur! Voor alle verbouwwerkzaamhedenelektrotechnischevoorkomendeinstallatie-bijnieuwbouw,enrenovatie. Specialiteiten: installatiewerk bij verbouw en nieuwbouw | verhelpen van storingen | stal installaties | ventilatie | groepenkasten vervangen | tuinverlichting | wasmachines en wasdrogers | reparatie en onderhoud | verlichting Service: Bezorgservice | Gratis offerte Geen voorrijkosten www.elektrovanhoef.nl 0342-221009 • 06-27368343 info@praktijkyv.nl 0615574998 www.praktijkyv.nl Praktijk YV for body and mind Ivm verhuizing adres tijdelijk niet beschikbaar. INSTALLATEURS uw totaalinstallateur INSTALLATEURS van den Berg van den Berg Faradaystraat 2, 6718 XT Ede T: 0318-614776 E: info@vandenberg-installateurs.nl I: www.vandenberg-installateurs.nl WIJ MONTEURS!ZOEKEN

In Arnhem kun je in Arnhem Boys een unieke serie portretten van veteranen van de Slag om Arnhem bekijken. Deze 28 portretten zijn gefotografeerd door de in New York woonachtige Britse fotograaf Richard Jopson die de portretten heeft gecombineerd met een persoonlijke herinnering van de veteranen aan september 1944. De expositie Arnhem Boys is een unieke bundeling van getuigenissen van ooggetuigen van de Slag om Arnhem.

AIRBORNE KRANT Pagina 5 AIRBORNE BUITENEXPOSITIES

Foto: Thijs de Jong AIRBORNE KALENDER Op zoek naar informatie over deze en andere tentoonstellingen? Alle data en locaties van herdenkingen, evenementen, wandelingen en tours én tentoonstellingen vindt u in het hart van deze Airborne krant of op www.airborne-region.nl

EDE De Airborne Luchtlandingen en Herdenking op de Ginkelse Heide in Ede herinneren aan de gebeurtenissen in 1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog: Operatie Market Garden. In de expositie Veteranen van Toen en Nu komen persoonlijke verhalen van militairen samen. Zo wordt onder andere het verhaal verteld van brigadegeneraal John Hackett, die tijdens Operatie Market Garden de leiding had over 4th Parachute Brigade en die per parachute landde op de Ginkelse Heide. Daarnaast wordt ook het verhaal van korporaal der eerste klasse Mert Oygur verteld en de missies van zijn 11 Luchtmobiele Brigade vandaag de dag.

DRIEL In Driel zie je een buitenexpositie over de bijdrage van Polen aan de bevrijding van Nederland. Deze expositie bestaat uit 14 informatiepanelen waarop informatie wordt verstrekt over onder andere de verdeling van Polen tussen Duitsland en de Sovjet-Unie in september 1939 en de ontberingen die de bewoners moesten doorstaan. Maar ook over de achtergrond van de Poolse militairen die als onderdeel van de geallieerde of Duitse legers ver verwijderd van hun eigen land vochten terwijl Polen in brand stond en nog tot 1989 op haar vrijheid moest wachten.

RENKUM Renkum Airborne heeft in samenwerking met de gemeente Renkum de WOII fietsroute uitgebreid. Deze route voert langs tal van historische plekken met levensgrote foto’s uit de Tweede Wereldoorlog in Renkum, Oosterbeek en Wolfheze. De foto’s zijn herinneringen aan de start van Operatie Market Garden, die op 17 september 1944 op Dropzone X van start ging.

AIRBORNE, OP WEG NAAR VRIJHEID

In een mooie nazomer zou je ook wel eens willen dat je buiten naar een tentoonstelling kon. In september wordt daar in de vier Airborne gemeenten voor gezorgd. Net als vorig jaar werken de gemeenten Arnhem, Ede, Overbetuwe/Stichting Driel-Polen en Renkum weer samen in het project Airborne Buitenexposities. In elke gemeente is een buitenexposities met een Airborne-thema te bezoeken.ARNHEM

Bel voor meer informatie een vrijblijvende offerte: (0342) 42 29

Jij wgoudbentaard! Royale bonussen Onze Salestijgers hebben jaarsalarissen tot wel € 80.000,bruto per jaar. SALESparadise.nl Vegetarisch woonzorgcentrum Felixoord biedt beschermd en verzorgd wonen Felixoord is een woonzorgcentrum waar vegetariërs uit heel Nederland naartoe komen om hun oude dag in harmonie met de natuur door te brengen. In de zorgverlening gaat respect voor mensen hand in hand met respect voor milieu en dierenwelzijn. Cultuur en natuur staan centraal. Ommershoflaan 35 6861 CH Oosterbeek (026) 33 40 955 info@felixoord.nl www.felixoord.nl Luxe hotelkamers Veelzijdig dineren Inspirerend vergaderen Groots vieren Oneindige geschiedenis 'Het hotel waar de vrijheid te gast is.." Hotel de Wereld VRIJHEID - VERWENNEN - VELUWE 0317 - 460 444 WWW.HOTELDEWERELD.NL 5 Mei Plein 1 6703 CD info@hoteldewereld.nlWageningen

S. Jacquet keurig alle groepen vastgelegd. Je ziet opgeschoten jongetjes in de korte broek van hun veel grotere broer. Touwtje om hun middel en gaan. Jonge meisjes, allemaal met dezelfde staartjes, lopen zo keurig in rijtjes dat je er een liniaal langs kunt leggen. Jolige vrouwen met vlinderbrillen. Iedereen is slank.

Vervolg op pagina 9.

VAN MARSLEIDER PETER VAN DRUNEN

AIRBORNE KRANT Pagina 7 DE AIRBORNE WANDELTOCHT

Door Martine Hemstede De Airborne wandeltocht vormt de rode draad in het leven van marsleider Peter van Drunen. Zoals zo’n beetje alle kinderen in Oosterbeek beleefde hij zijn eerste wandeltocht als vijfjarige vanuit de bolderkar. ‘De Airborne Wandeltocht is voor mij thuiskomen’, zegt hij met glinsterende ogen. ‘Ik heb hem sindsdien ongeveer twintig keer gelopen. Toen ik in het bestuur zat, liep ik tussendoor altijd even de tien kilometer. Om te kijken of alles goed ging onderweg, maar vooral voor de sfeer.’ De Airborne Wandeltocht is zoals elke Oosterbeker weet de grootste eendaagse wandeltocht van Europa. In 1947 werd de eerste georganiseerd. Daar kwamen meteen ruim tweeduizend mensen op af. Veel meer dan verwacht. Doel van de tocht is de herinnering aan de Slag om Arnhem levend houden door te wandelen langs punten die tijdens de Slag van belang waren, en geld inzamelen voor de veteranen en hun families. De tocht begint bij het Airborne Museum, het toenmalig hoofdkwartier van de Britse militairen en voert langs de landingsplaats van de Britse parachutisten, door de bossen waar zwaar is gevochten, langs de Airborne begraafplaats, en natuurlijk langs de Rijn, de rivier waar de militairen overheen vluchtten toen de slag een brug te ver bleek. SAAMHORIGHEID Zijn broer en zus kwamen elk jaar terug naar Oosterbeek om samen met hun ouders ‘de Airborne’ te lopen. Onderweg kwamen ze al hun vrienden en vriendinnen van school weer tegen. Heel Oosterbeek loopt mee, met kinderwagens, schoolklassen, een enkeling ongetraind. Het is de unieke combinatie van samen sportief bezig zijn en het actief herdenken van de Slag om Arnhem dat hen bindt. Ouders zorgen al generaties lang dat hun kinderen zich bewust zijn van de verwoesting van oorlog en de kracht van vrede. De saamhorigheid onderweg is enorm. ‘Mensen helpen elkaar een beetje, ze groeten elkaar en wijzen elkaar op het plechtige moment, als de stoet wandelaars langs de Airborne begraafplaats loopt.’ Van Drunen geniet zelf van een hele rits momenten: ‘Dat begint met de vrijwilligersbijeenkomst en de opbouw van de boog over de Utrechtseweg. De sfeer is fantastisch, we hebben allemaal hetzelfde doel: deze erfenis doorgeven aan volgende generaties. En dan de start van de tocht. De mensen van de veertig kilometer zijn echte prestatielopers. Ze staan altijd onrustig aan de start. “Schiet nou maar op met die toespraak, ik wil weg”, hoor je ze denken. Daarna zie je allemaal vrolijke mensen, allemaal met de traditie van de wandeltocht in het achterhoofd. Echt kippenvel krijg ik altijd van de pipes and drums en de aanblik van al die duizenden mensen op de Utrechtseweg. Dit jaar komen vijf of zes veteranen naar de wandeltocht, van wie de oudste 103 is. En een aantal lopers van het eerste uur, die de tocht voor de vijfenzeventigste keer lopen. Daar kijk ik enorm naar uit.’

Vlak na de oorlog moest menig volwassene zijn riem een paar gaatjes strakker doen. Herdenken was vanzelfsprekend in die eerste jaren na de oorlog. Als er straks geen veteranen meer bij kunnen zijn, moet de traditie op een andere manier vormgegeven worden.

Het publiek is trouwens behoorlijk veranderd, merkt Van Drunen op. ‘In het begin zag je voornamelijk groepen. Verpleegsters, militairen, drumbands, wandelverenigingen. Allemaal in uniform. De laatste jaren zijn het er nog zo’n honderd. De meeste mensen lopen individueel.’ De eerste jaren heeft fotograaf W.

Kledingreparatie Benjamin kledingreparatieEdeenomstreken-Uniekhaal-/brengservice Kledingsreparatie Benjamin Doornlaan 19 6717 BN Ede Telefoon: 0318 – 623149Mobiel: 06 – 12664821 www.kledingreparatieede.nl Cadeau artikelen en woonaccessoires ook verkoop en verhuur van Feest en verkleedkleding Tel:info@abckoopjes.nl0647327530 www.abckoopjes.nl

Topzorg bij Lijf & Leven fit en fysiotherapie

Lijf & Leven Ede en Veenendaal Fysio- en Oefentherapie Medisch fitness Klaphekweg 40 Tel.: 0318 – 642509

Lijf & Leven is aangesloten bij ClaudicatioNet, OncoNet, Netwerk Gelderse Vallei en Schoudernetwerk WeNederland.hebben een contract met alle zorgverzekeraars. Kiezen voor Lijf & Leven is kiezen voor de beste zorg. Natuurlijk weet je dat je bij ons op de juiste plek bent voor je rug-, nek-, voet-, heup- , arm- en schouderklachten. Maar wist je dat in onze praktijken ook verschillende specialisten werken op het gebied van hart- vaaten longfysiotherapie, geriatrie, oncologische fysiotherapie en lymfe-drainage, neurologische en chronischepijn revalidatie? En ook psychosomatische en manuele therapie? Er is zelfs ook een kinderfysiotherapeut. Dus is bewegen een probleem? Bel ons! Lijf & Leven is aangesloten bij ChronischZorgNet, OncoNet, Longnetwerk en Orthopedisch netwerk Gelderse Vallei, ParkinsonNet en SchouderNetwerk Nederland.

0342-T.Lunteren,JN,67417,Vitterweg401322

3

Laan der Verenigde Naties 86, 6716 JE Ede gld 0318 625177 info@dicksinn.nl www.dicksinn.nl Voor sportieve gezelligheid IEDEREEN IS WELKOM VOOR EEN GEZELLIG DRANKJE Knuffelhormoon aanmaken? leprastichting.nl/ aanraken

Openingstijden: Ma, di, wo en do: 08.00 - 21.00 uur Vrij: 08.00 - 18.00 uur Alle informatie vindt u ook op lijfenleven.com Of bel ons! Naast fysio- en oefentherapie bieden wij ook Yoga, Pilates en Medisch Fitness.

Al onze fysio- en oefentherapeuten zijn namelijk gespecialiseerd. Wij bieden o.a. hart- vaat- en longfysiotherapie (bij COPD, hartfalen, 3e fase hartrevalidatie en etalage-benen), Oncologische fysiotherapie en Lymfedrainage, Thuiszorgtherapie, Neurologische revalidatie, Psychosomatischeen ontspanningstherapie maar ook Manuele Therapie, Dry-needling en het Kracht Revalidatie Systeem (o.a. bij rugklachten).

Wij hebben contracten met alle zorgverzekeraars en zijn een Keurmerkpraktijk.

Kiezen voor Lijf & Leven is kiezen voor de hoogste kwaliteit van zorg.

U heeft een fysiotherapeut nodig? Voor een acute klacht? Of u heeft een chronische aandoening en wilt hierbij begeleiding? Wij brengen en houden u in beweging!

Zeker op weg.BEL 0318-616263 OF KIJK OP ABCBAND.NL

AIRBORNE KRANT Pagina

Vervolg van pagina 7 SALESparadise.nl Jij bent goud waard! Royale bonussen Onze Salestijgers hebben jaarsalarissen tot wel € 80.000,- bruto per jaar.

Fotos: W.S. Jacquet

9

BLAREN Van Drunen kwam in 1980 bij de Gemeentepolitie Renkum werken en was, gefeliciteerd Peter, meteen lid van de Politie Sportvereniging Renkum. Het organiseren van de Airborne Wandeltocht zit in het DNA van de vereniging. Toen de leidinggevende van de medische dienst overleed, nam Van Drunen zijn taak over. Alles wat geen blaar was, kwam daar terecht. ‘Echt ernstig is het nooit’, zegt Van Drunen, terwijl hij twee keer op tafel klopt. Toch houdt hij daar altijd rekening mee. ‘Dat is ons werk he?’ zegt de politieman met een knipoog. ‘Je probeert alle problemen voor te zijn, maar met gemiddeld 34.000 wandelaars moet je het onverwachte maar een beetje accepteren.’ Wat Van Drunen het allermooiste moment van de wandeltocht vindt? ‘Ik zou haast zeggen: als hij is afgelopen. Als alles goed is gegaan.’

Van Drunen: ‘We zien steeds meer belangstelling van jongeren voor de herdenkingen, maar we moeten wel actief nadenken hoe we jongeren erbij blijven betrekken. We gaan naar scholen, er is een gedichtenwedstrijd en natuurlijk de bloemleggingen. Samen met de andere herinneringstochten in de regio werken we aan plannen voor de toekomst.’

GETUIGENSTILLE VAN DE SLAG OM ARNHEM In het Erfgoedcentrum van Rozet vind je onder meer een oud, rood poppenjasje, een gedeukte zilveren kan en een serie boeken met kogelgaten. Wat hebben deze voorwerpen met elkaar te maken? Het zijn allemaal stille getuigen van de Slag om Arnhem. Maar er is meer dat met de Tweede Wereldoorlog te maken heeft. Ontdek de indringende verhalen over deze voorwerpen en hun eigenaars. Tijdens speciale rondleidingen hoor je onder meer over het bord 'Verboden voor Joden' en een bankje van dansschool Wensink dat achterbleef in de dansschool tijdens plunderingen omdat het niet door de deur paste.

NIEUWE TENTOONSTELLING Op 1 oktober opent Rozet in samenwerking met Museum Arnhem een nieuwe tentoonstelling met voorwerpen die als stille getuigen allerlei rampspoed, waaronder de Slag om Arnhem, doorstonden. Er zijn diverse voorwerpen te zien die op verschillende momenten en plekken teruggevonden werden. Welke aangrijpende verhalen horen hierbij? Wil je graag een rondleiding? Dat kan gratis door een kundige vrijwilliger. Liever een speciale, betaalde rondleiding plannen met collega’s, vrienden en familie? Ook dat kan! Kijk op www.rozet.nl/erfgoed

Kom eens langs bij de leukste en spor�efste BSO in Ede BuitenGewoon Spetterend !! Sport-฀&฀Zwem฀BSO฀Knoet฀ Locatie฀EIJV฀/฀CKV฀|฀฀Langekampweg฀2-4-6฀|฀6715฀AV฀|฀Ede Locatie฀Climax฀฀|฀฀Sportparkweg฀20฀฀|฀6717฀LD฀฀|฀฀Ede www.bsoknoet.nl฀|฀info@bsoknoet.nl฀฀|฀฀+31(0)6฀47567083

ARENDSNAAIMACHINEHANDEL  Presentatie van de nieuwe lijn Husqvarna VIKING® en PFAFF® naai- en borduurmachines.  Reparaties van alle merken naai-, borbuur- en lockmachines.  Gespecialiseerd in het repareren van oudere naaimachines.  Diverse creatieve workshops.  Gratis parkeren voor de deur Persoonlijke begeleiding + Klantgerichte service Beemdhof 44, Heteren | M 06-10939274 | www.arendsnaaimachinehandel.nl Computerproblemen ? Wij lossen uw probleem op ► Computer versnellen en beveiligen ► Draadloos netwerk : overal WiFi in huis ► Printproblemen oplossen ► Email instellen op PC en smartphone ► Expert Apple-computers en tablets ► Verkoop computers-op-maat ► Voor particulieren en bedrijven 06

bijvoorbeeld de Airborne Stadswandeling in Arnhem (7,5 km) dan kom je langs locaties die belangrijk waren tijdens de strijd om de Rijnbrug en informatiecentrum Airborne at the Bridge. In Ede wandel je de Dropzonewandeling (8 km) en kom je het landmark ‘Vensters op het Verleden’ tegen terwijl je leert over de luchtlandingen en ontsnappingsoperaties Pegasus I en II. Om meer te weten te komen over de inzet van Poolse militairen en de hulp van de inwoners van Driel loop je de Polen van Driel (6 km) wandelroute door het centrum van het dorp en het buitengebied. In Oosterbeek vind je de vernieuwde Perimeterroute (8 km) waarbij je de verdedigingsline van de Britten volgt langs nog steeds zichtbare sporen van oorlog.

EEN LAATSTE RUSTPLAATS

Foto: Gelders Archief: 1579 – 391, H.J. Willink 180

868 14

PEGASUS WANDELFESTIVAL In Ede kan je zelfs meedoen aan een Pegasus Wandelfestival. Tijdens dit wandelfestival, dat plaatsvindt op zaterdag 24 september, kan je verschillende wandelafstanden lopen en hebben de routes een inclusief en interactief karakter. De routes zijn namelijk verrijkt met strips, theater, urban art, poëzie en muziek door Edese creatieven. Met culturele interventies met als thema’s moed, verzet, vrede en vrijheid zullen de wandelaars geprikkeld worden en aan het denken worden gezet. Ook voor gezinnen met jonge kinderen en rolstoelgebruikers is er een aparte route met goed begaanbare paden. Kijk voor meer informatie op www.ede.nl/airborne.

AIRBORNE KRANT Pagina 11

WANDEL, HERDENK EN BELEEF IN DE AIRBORNE REGIO Duizenden families, vrienden en solo wandelaars beleven de Slag om Arnhem al jaren tijdens de verschillende herdenkingswandeltochten in de Airborne Regio. Ook dit jaar zijn er weer vele mooie wandelingen om te maken. Denk aan de Polentocht in Driel, de Airborne Wandeltocht en de White Ribbon Mile in Oosterbeek of de Exodus Wandeltocht in Huissen.

Nadat de Britse troepen in de nacht van 25 op 26 september over de Rijn waren teruggetrokken, lag Oosterbeek er treurig bij. Grote delen van het dorp waren verwoest en gesneuvelde militairen lagen in huizen, op straat of in geïmproviseerde veldgraven. Pas na de oorlog vonden deze mannen hun laatste rustplaats op de Arnhem Oosterbeek War Cemetery, beter bekend als de Airborne Begraafplaats. Na negen dagen aan felle strijd hadden de Britse en Poolse troepen bij Oosterbeek vele slachtoffers te betreuren. Gesneuvelde militairen werden tijdens de strijd vaak snel door hun kameraden begraven op de plek waar ze gestorven waren. Door aanhoudende gevechten was dit echter niet altijd mogelijk. Soms lagen de slachtoffers in een gebied dat te gevaarlijk was en konden ze simpelweg niet worden bereikt. Daarnaast had het begraven van slachtoffers tijdens de strijd en vlak daarna niet altijd de hoogste Ditprioriteit.betekende dat er in de periode na de slag nog veel lichamen op straat lagen. Het Nederlandse Rode Kruis hield zich bezig met het begraven van deze slachtoffers, maar ook de Nederlandse bevolking hielp mee. Verzetskrant Slaet op den Trommele deed een dringend beroep op de Nederlandse bevolking: “Voor deze taak willen wij een dringend beroep doen op onze landgenoten. Vervult de plicht, welke de verwanten zo graag zouden volbrengen. Het is moeilijk, maar het moet.”

Na de oorlog werden deze veldgraven door de The British Graves Registration Unit opgeruimd. De lichamen werden opgegraven, geïdentificeerd en opnieuw begraven op de Airborne Begraafplaats. Op 25 september 1945 vond hier, nog voordat de begraafplaats volledig af was, de eerste herdenkingsdienst voor de Britse oorlogsslachtoffers plaats. Herdenking op de Airborne Begraafplaats op 25 september 1945. Generaal Urquhart (middenvoor) en zijn mannen salueren de militairen die gesneuveld zijn tijdens de Slag om Arnhem.

Burgers werden gevraagd persoonlijke bezittingen te verzamelen, de gegevens van het identiteitsplaatje op te schrijven en de plek waar de persoon lag nauwkeurig vast te leggen. Het pakketje moest vervolgens aan een officiële Nederlandse Rode Kruisinstantie worden overhandigd. Duitse soldaten moesten op dezelfde manier worden begraven, want, zo stelde de krant: “Ook zij hebben vrouwen en moeders.” Op de veldgraven werd een kruis gezet, met daarop de naam van het slachtoffer, voor zover die bekend was.

AIRBORNE WANDELROUTES Zelf kiezen wanneer je wandelt? In elke Airborne gemeente vind je een Airborne wandeling. Deze wandelingen gaan langs belangrijke historische locaties en sluiten elk aan op een ander deel van de geschiedenis van de Slag om Arnhem. Daarnaast maken deze vier routes deel uit van de langeafstands-wandelroute van de Liberation Route WandelEurope.je

Meer informatie of de gps-coördinaten downloaden? Ga naar www.visitarnhem.com/airborne.

Yarden Crematorium Slingerbos, Ede, tel.: 0318 610 953 buitengewoon genieten Zon & Woning:

AIRBORNE KRANT Pagina 13

Alec Hall op de Arnhem Oosterbeek War Cemetery

"OOSTERBEEK HAS BEEN MY LIFE" Door Alexander Heusschen Plukjes mensen hebben zich verzameld rond de Airborne-begraafplaats in Oosterbeek. De meesten in functie, op te maken uit de Taxi Charity-pashouders. Andere belangstellenden, voorzien van camera's en met verwijzingen naar militaire eenheden op hun kleding, blijven meer op de achtergrond. Iedereen is in afwachting van 25 broze (bijna) honderdjarige Tweede Wereldoorlog-veteranen en vier Chelsea Pensioners die die ochtend per boot uit Engeland zijn vertrokken naar Gelderland. Eén van de mannen, Raymond Whitwell (103), is de rest vóór: "Hé, dat moet Ray zijn!", klinkt het. De blikken gaan omhoog naar een zweefvliegtuig boven de bomen. Tien minuten later arriveren de Londense taxi's. De blauwe zwaailichten van de politiebegeleiding en vlaggetjes geven de stoet iets presidentieels. Op diverse achterbanken zijn in baret gestoken heren Zodraweggedoezeld.AlecHall (100) met wat hulp uit zijn taxi is gestapt strooit hij met zinnetjes: "I was here 80 years ago", zegt hij tegen niemand in het bijzonder. Hall, tijdens de Slag om Arnhem medic ('hospik') bij de 181 Airlanding Field Ambulance, lijkt blij weer in Nederland te zijn. Hij had, net als een handjevol andere Arnhem-veteranen, veel eerder willen komen, maar de coronapandemie verhinderde dit. Een videoboodschap in september 2021 vulde de leemte op: "Ik zou in Nederland willen zijn, bij jullie, mijn Hallvrienden".geniet deze dag zichtbaar van alle aandacht en poseert geduldig voor iedereen die een lens op hem richt. "Dad loves to have his picture taken", voegt z'n dochter toe. "We are grateful for everything you did", krijgt hij mee van een dame uit het publiek. Hall lijkt het niet te horen. "I'll be a hundred in three weeks' time", gaat hij door. Zijn dochter vertelt ondertussen over de novelle van John Steinbeck die haar vader las tijdens de gliderovertocht in september 1944, om te voorkomen dat hij luchtziek zou worden. Het boek, 'Of mice and men', heeft hij nog steeds. Eenmaal op het gras van de begraafplaats gaat Hall op zoek naar de graven van gesneuvelde kameraden. "This is a medical grave, so that would have been one of ours", zegt hij. Na een rondje langs andere 'medische graven' gaat Hall op één van de gereedstaande stoeltjes zitten. Een aantal oude mannen wordt dik ingepakt tegen de frisse wind, terwijl Hall een kort interview geeft voor een tv-zender. Wanneer de opnameapparatuur is ingepakt en Hall de interviewer heeft bedankt, krijgt hij een jas om de schouders. Een andere veteraan komt vragen of 'Alex' misschien een "drop of brandy" uit zijn heupfles wil. Hall weigert. "What, a medic not having a drink?!", is de reactie. Op de achtergrond verklaart iemand van de begeleiding luid de bar voor geopend. Een grappige conversatie tussen de brandydrinker en Hall volgt. "Did you jump in?", vraagt de één. "Rudesheim, is that the village near here?", zegt de ander op zijn beurt. "I think it's Rudenstein", weet zijn gesprekspartner. Ze laten het maar zo. Hall kijkt in de verte en vertelt dan over de drie noodhospitalen waar hij tijdens de gevechten werkte: "On the crossroads. One, two, three", wijst hij denkbeeldig aan. "All of them hotels. By Friday we had two or three hundred badly wounded. The Germans came in the night and took the medical staff away. A Dutch nurse looked after them after we had left." Hall zwijgt even en besluit dan: "Oosterbeek has been my life".

Hall met familieleden bij een Field Ambulance-graf Hall (L) in gesprek met veteraan John Gillett.

Wij kunnen ook voor uw lunch op kantoor zorgen: diverse soorten belegde broodjes, heerlijke pistoletjes of een Italiaanse bol bijvoorbeeld belegd met ei-bieslook salade of pittige oude kaas.

Dorpsstraat 33-35 - 6732 AA - Harskamp - Tel. 0318-456314 Arnhemseweg 2 - 6731 BS - Otterlo - Tel. 0318-591543 Veluweweg 1 - 3774 BK - Kootwijkerbroek - Tel. 0342-442423 info@bakkerijwaal.nl

Vooral bijzonder zijn onze Streekproducten: Harskampse en Otterlose Bollen en Wildspoor, producten die u de hele dag kunt eten.

Bij mooi weer kunt u van uw lunch genieten op ons voorterras.

In onze winkels in Harskamp, Otterlo en Kootwijkerbroek vindt u een uitgebreid assortiment van brood, broodjes, gebak, taarten en koekjes.

Na de 25e Airborne herdenking eind jaren ‘60 dreigden de herdenkingen te verdwijnen, omdat men toen een sterk afnemende belangstelling voorzag. ‘Het verleden laten rusten en op naar de toekomst’ was toen de gedachte. In de jaren erna bleven de veteranen in september toch gewoon naar Nederland komen en omdat er nauwelijks meer iets georganiseerd werd, dwaalden zij verloren door de omgeving van Arnhem en Oosterbeek. Particulier initiatief leidde er toe dat de veteranen werden opgevangen in gastgezinnen, waar velen tot hun dood, ieder jaar terugkeerden. Tanno Pieterse uit Bennekom was de drijvende kracht achter de later gevormde contactgroep, bestaande uit personen en organisaties die zich op een of andere manier bezighielden met de Slag om Arnhem en de nagedachtenis ervan. Met de 50e herdenking in zicht, werd besloten tot de oprichting van de Stichting Airborne Herdenkingen (SAH) om zo coördinatie en financiële verantwoording mogelijk te maken. Roger Beets, de huidige voorzitter van de SAH: “De doelstelling van onze stichting is nog altijd het vaststellen van het officiële programma van¬ herdenkingen van de Slag om Arnhem en het coördineren van de daarmee verband houdende aangelegenheden in de ruimste¬ zin van het woord. Dat doen we in nauw overleg met de vier Airborne gemeenten (Arnhem, Ede, Overbetuwe en Renkum), organisatoren van Airborne herdenkingen in de regio, de provincie Gelderland, de Britse en Poolse ambassade, de Parachute Regiment and Airborne Forces Charity en de Stichting Driel-Polen.

Foto: Bloemenkinderen leggen bloemen op de graven ©C6Fotografie DOE JE MEE! Stap in de wereld van een Zuiderzeekind. Bestel nu jeonline!tickets

De publieke belangstelling voor de herdenkingen groeit nog altijd, ook bij nabestaanden van Arnhem veteranen. “Ook als er geen veteranen meer komen, blijven wij herdenken.” aldus Beets. “Ook om volgende generaties duidelijk te maken dat wij onze vrijheid moeten blijven koesteren”.

Kijk in de Airborne kalender in deze krant voor de datum en locatie van alle herdenkingen.

NA 78 JAAR NOG STEEDS INDRUK

BLOEMENKINDEREN

MAKEN

AIRBORNE KRANT Pagina 15 30 JAAR STICHTING AIRBORNE HERDENKINGEN

Tegenwoordig maken wij ook deel uit van de Stichting Airborne Region en geven daar invulling aan de programmalijn ‘Herdenken’”. Met talloze activiteiten ondersteunt de SAH de betrokken organisaties: informeren van veteranen, nabestaanden en betrokken partijen, samenwerking met regionale omroepen, uitbrengen van magazines, betrekken van de jeugd. Beets: “In de afgelopen twee jaar hebben wij de veteranen, families en nabestaanden via live-streams betrokken bij de herdenkingen in Covid-tijd. Dit jaar hopen we hen weer persoonlijk te kunnen verwelkomen en samen te Deherdenken.”organisatie verwacht dat dit jaar hooguit nog drie of vier Britse Arnhem veteranen de herdenkingen bij zullen wonen. Beets: “Er zijn nog maar zo’n vijfendertig Britse en Poolse Arnhem veteranen in leven, waarvan slechts een enkeling nog fysiek in staat is te komen. Het zou zo maar eens de laatste keer kunnen zijn.”

HÉ,

Op 18 september wordt de 78ste Airborne Memorial Service gehouden op de Arnhem Oosterbeek War Cemetery in Oosterbeek. De inhoud van deze herdenkingsplechtigheid is sinds de eerste herdenking op 25 september 1944 bijna niet veranderd. Vanaf die eerste herdenking spelen schoolkinderen een onmisbare rol door bloemen te leggen op de graven. Ieder jaar maakt dat diepe indruk op de aanwezige veteranen en hun nabestaanden. De rol van de Bloemenkinderen én de ongewijzigde inhoud van de dienst maken de Airborne Memorial Service tot een unieke herdenking in Nederland. Het was de commandant van de Britse 1st Airborne Division, generaal-majoor Urquhart, die in 1945 de inhoud van de herdenkingsdienst vaststelde. De Oosterbeekse pater Dijker stelde daarbij voor om schoolkinderen bloemen te laten plukken uit de tuinen en velden rondom Oosterbeek enze te leggen op de toen nog met donkere aarde bedekte graven. De herdenkingsplechtigheid wordt georganiseerd door de Parachute Regiment and Airborne Forces Charity, een liefdadigheidsfonds uit het Verenigd Koninkrijk. Zij ondersteunen zowel jonge als oude veteranen van de 1st Airborne Division en hun nabestaanden die (financiële) bijstand nodig hebben. De Airborne Memorial Service vindt plaats op zondagochtend 18 september 2022 en start om 11:00 uur op de Arnhem Oosterbeek War Cemetery aan de Van Limburg Stirumweg in Oosterbeek. Meer informatie over het bijwonen van de herdenkingsdienst vindt u op www.airbornememorialservice.nl.

nel.nu Wat een massage oplevert? Een massage biedt niet alleen uitkomst bij lichamelijke klachten. Het verbetert ook de weerstand, stimuleert het geluksgevoel, activeert het zelfhelend vermogen en vermindert stress. Kortom, kom snel eens langs om de positieve effecten van een massage te ervaren! atis proefles in elke s NUDE 38 WAGENINGEN | WWW.BRANSZ.NL Kies uit o.a.: ballet, spitzen, contemporary, jazz,breakdance, urban, hiphop, dancehall,ouder & kind danslessen, peuter- & kleuterdans,stijldansen, yoga, tap, theater & musical. DANS MUSICAL THEATER LIFESTYLE BEKIJKONSROOSTER OP BRANSZ.NLlessen voor alle leeftijden en niveaus

•

Welkom bij Nel.Nu Massagepraktijk 2.0 In 2014 startte Nel haar eigen massagepraktijk. Het doel van Nel is dat iedereen klachtenvrij de deur uitgaat. Het recept hiervoor, en tevens voor het succes van de praktijk, is de combinatie van de persoonlijke benadering, de effectieve massages en de brede kennis van/interesse in het menselijk lichaam. Met gecertificeerde professionals bieden we een groot aantal massagetherapieën en behandelmethoden aan met als doel om klachten te verhelpen en te voorkomen. Daarvoor werken we, indien nodig, nauw samen met huisartsen, fysiotherapeuten en andere eerstelijns gezondheidsprofessionals. Sportmassage Ontspanningsmassage Bindweefselmassage Bowen-therapie Hotstone massage • Medical taping 12 6744 WT Ederveen Schras 2 (Marktgebouw) 6744 WT Ederveen info@nel.nu0318-48391006-29098474

Smidstraat

•

•

•

•

16 september 09.30 uur Kranslegging Gelderland-monument bij Airborne Museum Oosterbeek. www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 16 september 12.15 uur Herdenking bombardement op Ede-Zuid 17 september 1944. Parkweg 144, Ede www.platformmhe.nl 16 september 12.30 uur Renkum Airborne 2022. Renkumse Heide, Telefoonweg 1, Renkum www.renkumleeft.nl 16 september 13.30 uur Onthulling monument Glider Pilots. Wolfhezerweg, Wolfheze www.dorpsbelangwolfheze.nl 16 september 15.00 uur Airborne-herdenking Nassauplein, Arnhem-West (Lombok) www.airbornearnhemwest.nl 16 september 18.15 uur Herdenkingsbijeenkomst Eusebius (voor www.arnhem.nlgenodigden) 16 september 18.45 uur March over the Bridge. John Frostbrug, Arnhem www.arnhem.nl 16 september 19.15 uur AirbornepleinKransleggingsceremonie , Arnhem www.arnhem.nl 17 september 11.30 uur Airborne Herdenking Ginkelse Heide, Ede. www.ede.nl/airborne 17 september 14.00 uur Kranslegging RAF Monument Utrechtseweg 232, Oosterbeek www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 17 september 15.00 uur Herdenking Polenplein Driel www.driel-polen.nl 17 september 17.30 uur Herdenking Royal Engineers Monument. Drielse Rijndijk, Arnhem - Driel 17 september 19.00 uur Airborne Herdenking Heelsum 2022 Bennekomseweg / Utrechtseweg, Heelsum www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 18 september 11.00 uur Airborne Memorial Service, Arnhem Oosterbeek War Cemetery. Van Limburg Stirumweg in Oosterbeek www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 18 september, 15.00 uur Herdenking Airbornebank Dorpsplein, www.dorpsbelangwolfheze.nlWolfheze 18 september, 16.17 uur Herdenking Air Despatch Monument. Limburg van Stirumweg, Oosterbeek www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne 25 september, 21.00 uur Stille tocht White Ribbon Mile. Oude Kerk, Oosterbeek www.whiteribbonmile.nl Alle vermeldingen zijn onder voorbehoud van wijzigingen en mogelijke restricties.  Volg de herdenkingen live De Airborne herdenkingen zijn thuis live te volgen via Omroep Gelderland en RTV Arnhem, via tv of online via hun websites: www.gld.nl/marketgarden

en rtvarnhem.nl. 26 augustus 20.00 uur Airborne Veteranenavond in de www.ede.nl/airborneHeideweek. 1 – 30 september Airborne Filmmaand Pathé Ede & Pathé Arnhem pathe.nl/airborne 3 september 75e Airborne Wandeltocht, Oosterbeek www.airbornewandeltocht.nl 3 september 19.30 uur Singer Songwriter Festival Openluchttheater, Ede www.cultura-ede.nl 5 – 25 september White Ribbon Mile. Start Oude Kerk, Benedendorpsweg 134, Oosterbeek www.whiteribbonmile.nl 9 september Airborne Solex Toertocht - Kasteel Doorwerth www.pegalex.nl 10 september Polentocht Driel, Driel www.polentochtdriel.nl 10 september 16.00 uur Wolfheze Airborne Xperience #WAX. Oranjevereniging Wolfheze, Plein van Mesdagweg Wolfheze. www.dorpsbelangwolfheze.nl 11 – 25 september Dagelijkse openstelling Oude Kerk Oosterbeek. Benedendorpsweg 134, Oosterbeek www.oudekerkoosterbeek.nl 13-18 september Airborne International Youth Conference www.youcee.euYOUCEE 15 september 19.00 uur Filmvoorstelling “Pegasus” Bioscoop Pathé, Ede www.thepegasuschannel.net 16 en 17 september Renkum Airborne Telefoonweg, Renkum www.renkumleeft.nl 16 september 13.30 uur Bridge to the Future Conferentie ‘De Erfenis van Indië’. Musis, Velperbinnensingel 15, Arnhem www.bridgetothefuture.nl 16 september 20.30 uur Bridge to Liberation. Aan de voet John Frostbrug, Arnhem www.bridgetoliberation.nl 17 september 9.00 – 15.30 uur Airborne Luchtlandingen Ginkelse Heide, Ede. www.ede.nl/airborne 17 september 13.30 uur Onthulling kunstwerk ‘Vlucht’. Velperplein ter hoogte van de Apeldoornsestraat, Arnhem www.arnhem.nl AIRBORNE REGIO AGENDA AIRBORNE EVENEMENTEN Hakselseweg 56A / 6713 KX EDE 0318-300650 / www.niemantsverdrietautoservice.nlinfo@niemantsverdrietautoservice.nl06134444287 Uw autogarage in Ede

Pagina 18 AIRBORNE HERDENKINGEN  Een aantal herdenkingen zijn besloten. Meer informatie vindt u op de website van de organisatie. 16 september 09.00 uur Herdenking bij de Naald Oosterbeek Voor veteranen, genodigden, inwoners gemeente Renkum www.renkum.nl/Bezoekers/Airborne

WANDEL- en FIETSTOURS Wandel of fiets tijdens de Airborne maand mee met een van deze tours. Of kijk op www.airborne-region.nl/er-op-uit voor Airborne gidsen. Diverse data Gilde Arnhem, Slag om Arnhem wandeling. Startpunt, Airborne at the Bridge, Rijnkade 150, Arnhem. www.wandeleninarnhem.nl Diverse data September 44 wandeling. Kasteel Doorwerth www.glk.nl/doorwerth 7 + 14 september 19.00 uur Begeleide Glider Natuurwandeling 6 km Startpunt: Dorpsplein, Wolfheze www.dorpsbelangwolfheze.nl 10 september 12.30 uur Slag om Arnhem stadswandeling + bierproeverij 11 september 13.00 uur Begeleide Glider Natuurwandeling 10 km. Startpunt: Dorpsplein, Wolfheze www.dorpsbelangwolfheze.nl

AIRBORNE Pagina 19 17 + 28 september 13.30 uur Rondvaart Remember September 1944 vanaf Wageningen www.deblauwebever.nl 17 september 14.00 uur Race to the Bridge. Telefoonweg Renkum; tussenstop Rijnkade Arnhem; eind Airborne Museum at Hartenstein. www.airbornebattlewheels.nl 17 september, 18.45 uur Airborne-wedstrijd: Vitesse vs FC Volendam. Gelredome, Arnhem www.vitesse.nl 17 september 20.00 uur Herdenkingsconcert Arnhemsche Psalm door Phion. Musis, Velperbuitensingel 15 Arnhem https://www.phion.nl 17 september 20.00 uur Airborne Taptoe. Raadhuisplein, Oosterbeek www.airbornetaptoe.nl 17 september 20.00 uur liederenprogramma ‘Nie wieder Krieg!’. Concertzaal, Rozensteeg 3 Oosterbeek 18 september 9.00 uur Engels-Nederlandse herdenkingsdienst. Oude Kerk, Benedendorpseweg 134 Oosterbeek 18 + 25 september 13.30 uur Verhalen van ooggetuigen, gratis lezing. Airborne at the Bridge, Rijnkade 150, Arnhem www.airbornemuseum.nl/activiteiten 23 september 13.30 uur Rondvaart Slag om Arnhem. Vanaf Oude Kerk Oosterbeek naar Arnhem www.deblauwebever.nl 23 september 20.00 uur Post War Rock N Roll | The Crazy Rockers + Real Rockers. Astrant, Ede www.astrant-ede.nl 24 september Pegasus Wandelfestival. De Hartenberg, Apeldoornseweg 60, Wekerom www.ede.nl/airborne 24 + 25 september 14.00 uur Rondvaart Slag om Arnhem over de Nederrijn. Vanaf Airborne at the Bridge, Rijnkade 150, Arnhem www.deblauwebever.nl WANDELROUTES Tip! Wandel eens op eigen gelegenheid door het verleden met deze vier Airborne routes: > De Polen in Driel > Perimeterroute Oosterbeek > Dropzone Ede > Oorlog in Arnhem Zie www.visitarnhem.com/airborne 11, 18 en 25 september Rondleiding Airborne Begraafplaats, Oosterbeek www.airbornemuseum.nl/activiteiten 17 + 24 september Perimeterwandeling met gids. Start Airborne Museum at Hartenstein, Utrechtseweg 232, Oosterbeek www.airbornemuseum.nl/activiteiten 8 + 24 september 11.00 uur, Ontdek sporen van WOII op Veluwezoom Startpunt: Parkeerplaats Herikhuizerveld. Rheden 22 oktober 10.00 uur Battlefieldtour Pegasus 1. Verbindelaarsweg 100, Ede. Airborne gemeentes: 1 juli – 31 oktober Polenplein Driel www.driel-polen.nl 1-30 september Ginkelse Heide, Ede www.ede.nl/airborne 1-30 september Eusebiuskerk naar John Frostbrug, Arnhem www.arnhem.nl 1-26 september Gemeente Renkum Startpunt Renkum Overige tentoonstellingen 1-30 september Foto-expositie ‘Airborne, op weg naar vrijheid’. Raadhuis en verschillende 3 september ArtBorne langs route Airborne www.scarabee-art.nlWandeltocht 14 – 18 september Market Garden tentoonstelling, Betuws Oorlogsmuseum. Onze Lieve Vrouwestraat 36, Heteren www.betuwsoorlogsmuseum.nl T/m 30 oktober Glider Museum Wolfheze. Wolfhezerweg 111-113, Wolfheze www.glidermuseum.nl T/m 20 november. ‘Van Links Naar Rechts’. Museum Arnhem, Arnhem www.museumarnhem.nl

T/m 31 december Stille getuigen van de Slag om Arnhem Erfgoedcentrum Rozet, Arnhem www.rozet.nl/erfgoed T/m 31 december. Airborne Experience. Airborne Museum at Hartenstein www.airbornemuseum.nl T/m 31 december Infomatiecentrum Polen Driel Kerkstraat 27, Driel informatiecentrum/www.driel-polen.nl/nl/ Alle vermeldingen zijn onder voorbehoud van wijzigingen. Controleer altijd vooraf op de website van de organisatie of de informatie nog actueel is. De meest actuele Airborne kalender vindt u op www.airborne-region.nl B&B WELLNESSEN DE WAALHOEVE Wellness en info@dewaalhoeve.nlArrangementenMassage 06 47990954 www.dewaalhoeve.nl

www.platformmhe.nl www.thepegasuschannel.nl& TENTOONSTELLINGEN Buitenexposities in

1

bezoekerscentrum-veluwezoomwww.natuurmonumenten.nl/

Maak het verschil voor mensen met kanker.

Iedere Nederlander krijgt ooit te maken met kanker. Of je het nu zelf hebt, of iemand om wie je geeft, kanker ontwricht je leven. Voor al die miljoenen levens moet de zorg altijd doorgaan en mag onderzoek niet stilvallen. Word donateur en steun onze gezamenlijke missie. Minder mensen die kanker krijgen, meer mensen die genezen en meer mensen die beter leven met en na kanker. Word donateur. Kijk op kwf.nl

exclusief wonen wonen bedrijfshuisvestinghypotheken&verzekeringen

’t Doesburger Erf Tussen de pittoreske Gelderse dorpen Ede en Lunteren vindt u ‘t Doesburger Erf. Dé land- en streekwinkel van de Luntersewegregio.826718WHEde E-mail: Telefoon:info@doesburgererf.nl0318-650362GSM:06-30549680

AIRBORNE KRANT Pagina 21 TE ZIEN IN HET AIRBORNE MUSEUM: TENTOONSTELLING ‘DE PERIMETER’.

AUDIOTOUR Om de beleving compleet te maken is er ook een audiotour ontwikkeld voor zowel volwassenen als kinderen. WANDELROUTE Wilt u na een bezoek aan de tentoonstelling écht in de voetsporen van de geallieerden lopen? Op zaterdag 17 en 24 september organiseert het Airborne Museum een wandeling met gids. De gids neemt je mee langs de plekken van grote slagen, klein leed en moedige acties. Alleen in september wordt deze wandeling uitgebreid met de White Ribbon Mile: Kijk voor meer informatie op www.airbornemuseum.nl/activiteiten.

De producten van Landwinkel ’tDoesburger Erf Bij landwinkel ’t Doesburger Erf kunt u terecht voor een keur aan leuke, lekkere en originele streekproducten. Maar ook voor heerlijke kazen en verse eieren, zuivel, biologische producten en zeer creatieve cadeaupakketten kunt u bij onze landwinkel terecht.

Wandel je de route liever zelfstanding? In de Museum Shop van het Airborne Museum is het routeboekje ‘De Perimeter: Verhalen uit de verdedigingslinie’ te koop voor € 6,95. Foto: Billie-Jo Krul TRADITIONEEL AIRBORNE-DUEL IN AANTOCHT Al sinds 2007 eert Vitesse, op initiatief van de Supportersvereniging Vitesse, de Airborne-veteranen rondom de jaarlijkse Airborne-wedstrijd. Dit jaar wordt het traditionele Airborne-duel gespeeld op zaterdag 17 september tegen promovendus FC Volendam. Er is een indrukwekkend programma in en rond GelreDome, waarbij wordt stilgestaan bij Operatie Market Garden. Dit als eerbetoon aan de ruim 1.700 Britse en Poolse militairen die tijdens de Slag om Arnhem het leven lieten en begraven liggen op de Airborne Begraafplaats te Oosterbeek. Onder het credo “Lest We Forget” – opdat wij nimmer vergeten. Traditiegetrouw speelt Vitesse de wedstrijd in een speciaal tenue, met de Airborne-kleuren maroonrood en lichtblauw, voorzien van een badge met de afbeelding van een Pegasus, het symbool van de Britse 1st Airborne Division. Voor alle Vitessenaren is de Airborne-wedstrijd er eentje om naar uit te kijken. Jong en oud eren de veteranen, met in hun achterhoofd het besef dat vrijheid niet voor iedereen vanzelfsprekend is.

De perimeter is nu een idyllische wandelroute rondom Oosterbeek, maar tijdens de Slag om Arnhem was het een zwaarbevochten verdedigingslinie. Op 20 september 1944 werd de strijd in Arnhem gestaakt. De Britse 1st Airborne Division, ondersteund door Poolse luchtlandingstroepen, trok zich in Oosterbeek terug en vormde de perimeter. Zij zouden de perimeter dagenlang met man en macht verdedigen. Villa Hartenstein werd het zenuwcentrum van de Britse verdediging in een steeds kleiner wordend gebied in en rondom Oosterbeek. In de kelder werd de commandopost van de divisie ingericht van waaruit generaal-majoor Urquhart en zijn staf de Britse en Poolse troepen aanstuurden. De soldaten zaten al snel ingesloten en er waren grote tekorten aan eten, medische voorraden en munitie. De bevolking van Oosterbeek had geen tijd om te vluchten en kwam midden in de strijd terecht. Burgers schuilden in hun kelders en hielpen de troepen waar ze konden. Één van deze kelders was die van het huis aan de Annastraat 2. Hier was het hoofdkwartier van de 10th Parachute Battalion gevestigd. Naast gewonde militairen schuilden hier ook ongeveer 20 burgers. Op 21 september werd er tijdens een Duitse aanval een granaat in de kelder geworpen. Private Albert Willingham redde het leven van een vrouw en een baby door zichzelf voor hen te werpen. Willingham overleed ter plekke. De tentoonstelling vertelt de geschiedenis van deze felle strijd aan de hand van bijzondere objecten, dagboeken en brieven van mensen. Bezoek te tentoonstelling en ontdek de ingrijpende verhalen van Britse soldaten, Duitse officieren, Nederlandse burgers en kinderen uit Oosterbeek.

Dorpsstraat 47F, 6721 JJ Bennekom tel. 0318marianshobbyshopbennekom@gmail.com256501

www.marianshobbyshop.nl

Ben je nieuwsgierig hoe wij mensgerichte zorg met en voor elkaar in de praktijk brengen? Bel ons op 088-0321 350 of kijk voor meer informatie en onze vacatures op www.vilente.nl. Bij Vilente kan je aan de slag als: • Helpende • Verzorgende (IG) • Verpleegkundige

Maak een afspraak op hypotheker.nl of kom langs. Hypotheek nodig? Wij vinden de beste deal! Kom langs bij De Hypotheker Ede Ede | Lunteren | Wageningen 0318 685 685 | vpvanotarissen.nl Als het einde komt, WIE gee u dan de rust dat alles geregeld?wordt dan de rust dat alles geregeld?wordt Ede | Lunteren | Voorthuizen | Wageningen 0318 685 685 | vpvanotarissen.nl Neem jij de heer Bakker mee naar de Luchtlandingen?Airborne

Ede Telefoonweg 120 (0318) 651 042

Vilente biedt mensgerichte zorg aan ouderen in de gemeenten Ede, Renkum en Wageningen. Bewoners en cliënten die zichzelf kunnen zijn en zich thuis voelen bij Vilente, en medewerkers die bij ons een fijne werkplek vinden. Daar staan wij voor! Wij luisteren en kijken naar ouderen zélf en hun naasten om te achterhalen wat zij belangrijk vinden. We organiseren de zorg op een manier die het beste bij iemand past. Bij Vilente werken we vanuit de waarden professioneel, waardevol en verbindend.

Mevrouw Gerritsen-Martens (13 in 1944) bekijkt met haar schoondochter haar eigen interview.

AIRBORNE KRANT Pagina 23

Het beseffen, beleven en waarom we herdenken heeft hiermee een extra dimensie gekregen in het informatiecentrum ‘De Polen van Driel’

Foto: Thijs de Jong “OUT OF AMMO, GOD SAVE THE KING”

Foto: Rolf Hensel 6 begeleidt je bij keuzes, levens(loop)vragen, zingevings- en relatievraagstukken. Ook bij -vermoeden van- ass, hsp, adhd. Intake is gratis en verplicht je tot niets. Verlang je naar meer regie in je leven?

Jollie Ongedierte Bestrijding www.jollie.info Frits 0653435869 Robbert 0613376113 Wespenbestrijdingv.a.€45.-

De Walburgiskerk is de oudste kerk van Arnhem. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een van de kerktorens geraakt door een Messerschmitt, een Duits gevechtsvliegtuig, en sinds kort wordt op deze plek de Arnhemse oorlogsgeschiedenis weer verteld. In de Walburgiskerk is vanaf 1 september het museum “Out of Ammo, God Save the King” officieel geopend. Dit museum is een dependance van het Arnhems Oorlogsmuseum 40-45 in Schaarsbergen. Directeur Eef Peters loopt trots rond door de nieuwe tentoonstelling. Boven hem hangen parachutisten en droppingsmanden die door de hoge kerkplafonds vanuit elke hoek te zien zijn. “Hier laten we bezoekers het verhaal zien van Arnhem tijdens de Tweede Wereldoorlog en dat doen we door het te hebben over de burgers, de bezetters en de bevrijders,” zo vertelt Peters. Daarbij ligt de focus op mooie objecten en verhalen van de personen achter de stereotype beelden van oorlog. Peters: “De mens is slecht of de mens is goed, maar dat is niet per se afhankelijk van zijn of haar nationaliteit of de kleur van het uniform.”

www.wietekesnijder.nl 06-19328073 | wieteke.snijder@gmail.com

BELEVEN VAN VERHALEN

VIDEO'S MET VERHALEN IN INFORMATIECENTRUM DRIEL Sinds 2014 verwelkomt het informatiecentrum 'De Polen van Driel' dagelijks bezoekers. In het lustrumjaar 2019 waren het er zo'n 10.000 in totaal. Als aanvulling op de permanente expositie over de inzet van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade zijn begin mei twee videoschermen in gebruik genomen.

Het Informatiecentrum ‘De Polen van Driel’ is te vinden in de Rooms-katholieke kerk tegenover het monument op het Polenplein in Driel. Het is dagelijks te bezoeken van 9 tot 17 uur.

Het plaatsen van de videoschermen was slechts één van de vier projecten die informatiecentrum ‘De Polen van Driel’ uitgevoerd heeft in de afgelopen jaren. Zo is er ook gewerkt aan een buitententoonstelling over de rol van Poolse militairen tijdens de bevrijding, is een origineel glas-in-loodraam gerestaureerd dat geschonken was door de Poolse Brigade in 1947 en is er een informatieve wandeling ontwikkeld. De videoschermen geven bezoekers de kans om dichter bij het verleden te komen. Op de videoschermen kunnen bezoekers namelijk interviews bekijken met veteranen van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade en inwoners van Driel die midden in de gevechten van 1944 terecht kwamen. Deze nieuwe beleving werd officieel geopend door Wethouder Wijnte Hol van de gemeente Overbetuwe en Piotr Samerek van de Poolse ambassade door de startschakelaar van het eerste scherm in te drukken. NO BABIES Onder de aanwezigen waren ook mevrouw Braakman (92) en mevrouw Gerritsen-Martens (93). Zij zijn twee van de geïnterviewde Drielenaren en vertellen in de video over hun ervaringen tijdens de gevechtshandelingen in Driel in 1944. In het interview vertelt mevrouw Joke Gerritsen-Martens hoe haar vader de vraag kreeg om de Polen de weg te wijzen naar het veer. Dit wilde hij alleen doen als de toen 13-jarige Joke meeging. De Polen protesteerden: “No babies”. Ook bijna 80 jaar na de oorlog is mevrouw Gerritsen-Martens daar nog verbolgen over. Zij was toch geen baby? Dat het gevaarlijk was wordt duidelijk uit het interview van mevrouw Braakman als zij vertelt over de dood van haar zus door beschietingen.

Mensen maken tijdens een bezetting verschillende keuzes. “In Schaarsbergen hebben we het echt over de oorlog, maar hier hebben we het meer over hoe de verschillende groepen met elkaar omgingen,” vult Peters aan. De nieuwe tentoonstelling heeft ook rekening gehouden met duurzaamheid en het originele gebouw. Zo zijn de oude kerkbanken verwerkt in de museale opstelling en is de gebedskapel met minimale aanpassingen omgetoverd tot een filmruimte waar voor bezoekers de film Theirs is the Glory te zien is. Het glas-in-lood zorgt nog steeds voor een schitterend effect. Welk object bezoekers echt niet over mogen slaan? Daar moet Peters heel even over na denken. Er is ook heel wat te bewonderen. Uiteindelijk maakt hij zijn keuze: “Dat is toch het programmablad van een concert van Vera Lynn in Arnhem. Het heeft haar handtekening en die van haar orkestleden. Nog net voordat ze wereldberoemd werd.” “Out of Ammo, God Save the King” is vanaf 1 september geopend van dinsdag tot en met zondag van 10.00 tot 17.00 uur. Ga voor meer informatie naar www.arnhemsoorlogsmuseum.nl.

Evacuées in het Openluchtmuseum koken in de buitenlucht.

BOEIENDE RONDLEIDING Rien: “Eigenlijk is de link tussen het Openluchtmuseum en de Slag om Arnhem best logisch, alleen de aanleiding was natuurlijk minder.”

Foto: P.J. de Booys / Gemeentearchief Arnhem NOOD BRAK WET Terug naar de aanleiding van dit oorlogsverhaal. Voor zeker 90.000 inwoners, ook uit de omliggende wijken Alteveer en Geitenkamp, brak in 1944 een extra onzekere tijd aan. Rien: “De directie liet in eerste instantie 200 mensen toe. Zij mochten tijdelijk in ‘museumwoningen’ wonen die natuurlijk heel oud waren. Er was zelfs een onbewoonbaar verklaarde woning als museumobject, dat nu ging dienen als echte woning. Erg primitief, maar nood brak nu eenmaal wet. Overigens liep het aantal van 200 evacuees daarna snel op tot 600. Meer was niet Tijdensmogelijk.”de rondleiding, die ongeveer een uur in beslag neemt, laat Rien zien hoe en waar evacués in het Openluchtmuseum geleefd hebben. Rien: “Wij merken dat dit verhaal nog erg onbekend is. Ik raad iedereen aan om een kijkje te nemen. Elke zaterdag en zondag geven we extra rondleidingen. De komende maand september is dit onderwerp uiteraard erg actueel. Iedereen, jong en oud, is welkom.” Sluit in september aan bij een van de rondleidingen of boek een rondleiding op aanvraag. Ga voor meer informatie naar www.openluchtmuseum.nl.

BRIDGE TO LIBERATION SAMEN MET PUBLIEK TERUG AAN DE RIJNKADE Vrijdag 16 september 2022 beleven we Bridge to Liberation weer samen met tienduizenden aan de voet van de historische John Frostbrug. Winfried Baijens neemt je mee in ontmoetingen met verschillende mensen die de impact van de Slag om Arnhem in de regio vanuit het heden delen. Met de kennis van nu kijken we samen terug naar het verleden om zelf de waarde van vrijheid te kunnen bepalen. Om vooruit te kijken moet je terugkijken. In die spiegel kijken; zien wie je bent. Welke echo’s van de impact van oorlog horen we en hoe kunnen we die een plek geven in ons dagelijks leven, nu en in de toekomst? Muziek van Wulf, Laetitia Gerards, Jim Bakkum, Ben Saunders, Phion en Introdans en special effects maken Bridge to Liberation opnieuw tot een experience. Kijkers die Bridge to Liberation liever vanuit huis beleven kunnen op vrijdagavond 16 september kijken naar Omroep Gelderland, via livestream op bridgetoliberation.nl en op de facebookpagina's van gemeente Arnhem en Bridge to Liberation. Foto: Chiel Eijt.

De Slag om Arnhem trof de toch al geplaagde stad Arnhem diep in het hart. Vele inwoners moesten de stad binnen 48 uur verlaten. Maar waar naartoe? Honderden evacués vonden hun toevlucht ‘om de hoek’, in het Openluchtmuseum. De directie gaf vele Arnhemmers een tijdelijk thuis. Vrijwilliger en rondleider Rien Welbergen geeft een inkijkje in het verhaal van de evacués. Het Nederlands Openluchtmuseum staat bij velen bekend als het cultuurhistorisch museum dat bestaat uit een buiten- en een binnenmuseum. Al wandelend snuif je de historie van het leven van Nederlanders door de eeuwen heen op. So far, so good. Maar wist je dat het Openluchtmuseum tussen oktober 1944 en januari 1945 ook diende als ‘tijdelijke woonplaats’ van wel 600 evacués uit Arnhem?

Voor mij en mijn vrouw sloot dat perfect aan bij onze eigen inzet hier als rondleider. We doen dit namelijk heel graag. Voor ons is het een van de boeiendste rondleidingen om te geven, maar uiteraard zetten we ons ook in voor de overige.”

Bevlogen vertelt hij over de rondleiding die hij samen met anderen verzorgt: “Tijdens de 70-jarige herdenking van de Slag om Arnhem in 2014 is de aftrap gegeven om dit verhaal met bezoekers te delen.

AIRBORNE KRANT Pagina 25 EVACUÉS IN HET OPENLUCHTMUSEUM

’Autovakmeester Ottink en Autovakmeester Bennekom: twee hoogwaardige universele garagebedrijven, gericht op het onderhouden en repareren van personenauto’s, bedrijfswagens en campers in de regio Ede en Bennekom. Bij ons bent u aan het juiste adres voor een onderhoudsbeurt, APK-keuring, uitlijnen, airco-service, motorrevisie of storingsdiagnose aan uw auto. Tevens zijn zowel uw lease-auto als oldtimer in goede handen. Aandacht voor de klant staat bij ons hoog in het vaandel! Onze vakkundige medewerkers staan klaar om u van dienst te zijn en de juiste service aan uw auto uit te voeren, of u van een eerlijk en betrouwbaar advies te voorzien. ’ BENNEKOM ’ ’

Janny Harmsen (86), vertelt in het project IK KOM TERUG over de angstaanjagende en uitputtende maanden van de evacuatie. “Het is alsof het gisteren is gebeurd.”

De rillingen lopen Janny over het lijf als ze denkt aan het geschreeuw en gekrijs wat ze hoorde tijdens de eerste nacht van de evacuatie. Ze was pas 8 jaar. “We sliepen tussen de Engelse en Duitse soldaten. Kalm blijven en onze mond houden, dat werd ons opgedragen. Dat was enorm eng.”

“Dit had al veel eerder moeten gebeuren”, zegt Tiny van Binsbergen (86) als we haar vertellen over het project. Voor alle drie de evacués van de Slag om Arnhem voelt het alsof er een last van hun schouders valt dat alle verhalen nu worden opgehaald, maar de wens over te brengen dat dit nooit meer mag gebeuren overheerst. Juist daarom is het nu belangrijk deze verhalen te waarborgen en niet te vergeten.

HERINNERINGEN AAN DE EVACUATIE

AIRBORNE KRANT Pagina 27 IK KOM HERINNERINGENTERUG

AAN DE EVACUATIE

Tiny van Binsbergen, John Visser en Janny Harmsen (vlnr).

IK KOM TERUG Met het project IK KOM TERUG worden de herinneringen van evacués uit de Airborne Region 1944-1945 (tijdens en na de Slag om Arnhem) en de impact van het oorlogsverleden verzameld, vastgelegd en gedeeld om de herinneringen op een andere manier invoelbaar te maken en door te geven aan huidige en volgende generaties. Deze inhoudelijke persoonlijke verhalen geven een breed inzicht op de impact van de evacuatie. John, Janny en Tiny doneerden hun verhaal al en hopen hiermee ook andere evacués te bereiken om hun verhaal nu ook te gaan delen.

In september krijgt het kunstwerk ‘Vlucht’ van Ruud-Jan Kokke een plek op de Singel in Arnhem. De gestapelde letters vormen het woord ‘vlucht’. Dit staat symbool voor de haast, stress en angst die slachtoffers ervaarden tijdens de evacuatie na de Slag om Arnhem. Bij het kunstwerk komt een QR-code die verwijst naar de website van het project ‘IK KOM TERUG’. In dit project worden de herinneringen van burgers die na de Slag om Arnhem (1944) huis en haard moesten verlaten verzameld en vastgelegd. Naast het nieuwe evacuatiemonument wordt ook de plaquette op de hoek van de Jansbuitensingel en de Apeldoornseweg gerenoveerd, waardoor deze beter tot zijn recht komt. In september wordt ‘Vlucht’ onthuld, u bent van harte welkom om hierbij te zijn. Artist impression van ‘Vlucht’.

Jarenlang wordt er weinig gepraat over de impact van het oorlogsverleden, het leven ging gewoon door. Maar nu de evacués ouder zijn, er steeds meer van hen zijn overleden en de oorlog in Oekraïne voortduurt, komt het allemaal weer terug. “Het staat op mijn netvlies, ook al was ik maar 8 jaar.”

“Als ik nu naar televisie kijk en ik zie daar een jongetje van 12 jaar lopen, dan denk ik ‘jongen wat moet jij nog een boel meemaken.’” John Visser (90), is evacué van de Slag om Arnhem en deelt zijn verhaal, omdat “wat wij mee hebben gemaakt tijdens Operatie Market Garden nooit meer mag gebeuren.” Hij spoort anderen aan ook hun verhaal te delen.

Ook de toen 7-jarige Tiny moest evacueren. Na een hele lange reis van plek naar plek kwam ze in Hengelo (Gelderland) terecht. Samen met twee andere gezinnen verbleef zij bij een klompenmaker. Er was bijna niks, toch werd er iedere avond voor een activiteit gezorgd: “Gezoem vulde de loods iedere avond, er was geen verlichting maar daar wist mijn vader wel iets op. Hij zette de fiets op de kop en om de beurten draaiden we aan het wiel. Zo hadden we een lampje door de dynamo.”

Bent u of uw familie in september 1944 ook geëvacueerd geweest? Geef de herinnering door. Laat uw gegevens met wat korte informatie over uw evacuatieverhaal achter op: www.airbornemuseum. nl/ikkomterug. Binnen drie weken nemen we contact op voor een afspraak voor een kort interview zodat wij uw verhaal respectvol en correct kunnen optekenen en kunnen opnemen in het project en het archief van het Airborne Museum. T/m 15 oktober 2022 kunnen alle evacuees, nabestaanden, familie en gastgezinnen hun herinnering aan de evacuatie doneren. Alle herinneringen worden vastgelegd in het archief van het Airborne Museum en gedocumenteerd op een website. Twintig verhalen worden in het najaar van 2022 geselecteerd en verder uitgediept. Van deze verhalen wordt een podcast-serie en een expositie gemaakt. De expositie is te zien vanaf het voorjaar van 2023 t/m oktober in de Airborne Region; Arnhem, Renkum, Ede en Overbetuwe.

GEEF DOORHERINNERINGDE

EVACUATIEMONUMENT ‘VLUCHT’ KRIJGT PLEK IN ARNHEM

WWW.AIRBORNEMUSEUM.NL/ AIRBORNE-AT-THE-BRIDGE Rijnkade 150, 6811 HD Arnhem

John raakt nog steeds zichtbaar geëmotioneerd als hij vertelt over zijn herinneringen. “De jaren na de evacuatie dacht ik ‘we hebben het gehad’. Zodra ik erover sprak werd er gezegd ‘jongen wat weet jij er nou toch van, bemoei je je met je eigen.’ “Natuurlijk weet ik er wat van, als 12-jarig jongetje heb ik het meegemaakt en kennelijk opgeslagen. Dit loopt als rode draad door mijn leven.” ’s Nachts schrikt hij nog regelmatig wakker met flashbacks naar de beelden en gebeurtenissen die hem voor het leven hebben getekend. De volledige herinneringen aan de evacuatie van John, Tiny en Janny kun je lezen op www.airbornemuseum.nl/ikkomterug

Persoonlijke zorg thuis Huishoudelijke hulp Warme maaltijd thuis Individuele begeleiding thuis Casemanagement dementie Activiteiten programma in Het Maanderzand Dagbesteding in Het Maanderzand Personenalarmering in de aanleunwoningen Volledig Pakket Thuis in de aanleunwoningen Heeft u zorg nodig en wilt u graag zelfstandig blijven wonen? Wij kunnen u helpen bij: Heeft u vragen of wilt u persoonlijk advies? Neemt u dan contact op met onze klantadviseur 0318 - 68 53 00 klantadvies@maanderzand.nl

AIRBORNE KRANT Pagina 29 VRIJHEID BEGINT MET NAAR ELKAAR LUISTEREN

Denken en praten over vrijheid en onvrijheid in je privéleven, je beroep en in de klas. Hier was niet altijd veel ruimte voor op het MBO en dat terwijl hier het gros van onze maatschappij wordt opgeleid. Dit jaar startte daarom een nieuwe samenwerking tussen erfgoed- en onderwijsinstellingen. Met lessen burgerschap over vrijheid en de Tweede Wereldoorlog gaan MBO-studenten in gesprek over actuele vrijheidsvragen.

“Bij de musea krijgen de studenten inzicht in hun regionale geschiedenis en zien ze dat discussies rondom vrijheid en onvrijheid altijd actueel zijn,” zegt Verstijnen. Het nieuwe programma in het Airborne Museum werd ontwikkeld met docenten van ROC RijnIJssel en focust zich op de Slag om Arnhem en het verhaal van veteraan Anthony Crane, een Britse soldaat bij de 21st Independent Company die dagenlang de perimeter verdedigde. Zeven groepen van de opleidingen Handhaving en Beveiliging van RijnIJssel in Arnhem mochten proefdraaien. De studenten ervaarden in het programma de geschiedenis door de ogen van iemand anders en kwamen erachter dat zij ook vandaag in hun leven en beroep voor soortgelijke vraagstukken komen te staan als Crane toen. In de klas en in het museum zorgden de lessen voor veel mooie en verrassende gesprekken. Om het project af te sluiten gaan de studenten nog interviews afnemen waarbij ze over vrijheidsvragen in gesprek gaan met mensen in hun omgeving. Verstijnen: “Het project is al een succes als we een paar studenten bereiken die verder nadenken over wat vrijheid en onvrijheid voor hen betekent en dat ze zich realiseren dat je daar zelf iets voor moet doen. Dat begint met naar elkaar luisteren.”

Als je een beeld wilt vormen van de omvang van de luchtlandingen in september 1944 en wat de rol is van de zweefvliegtuigen die daarvoor zijn ingezet, dan is een bezoek aan het Glider Museum Wolfheze zeker de moeite waard. In september is Glider Museum Wolfheze extra geopend: woensdag 14 september t/m zondag 18 september van 12.00 uur tot 17.00 uur. Meer info via www.glidermuseum.nl info@valleihekwerk.nl

Vraagt u het gratis boek ook aan? Ga naar reumanederland.nl/handboek Of scan de QR-code: “Ik kan weer méér met artrose”

Elly en vele anderen vertellen hun ervaringen in het ‘Handboek voor mensen met artrose’. Het boek staat daarnaast vol met praktische tips van zorgverleners en wetenschappelijke kennis over artrose én mogelijke behandelingen.

MBO-studenten aan de slag in het Airborne Museum. ARNHEMENZWEEFVLIEGTUIGENDESLAGOM

“Met een uurtje burgerschap lossen we niet alles op, maar we kunnen wel iets doen om te helpen,” zegt projectleider Lieselot Verstijnen, werkzaam bij Erfgoed Gelderland, over toenemende polarisatie en wederzijds onbegrip. Ze is een van de initiatiefnemers van het project ‘Burgerschap & Vrijheid in het MBO’. Met stagiaires sprak ze over moeilijkheden in de klas als het ging over bijvoorbeeld racisme en antisemitisme. Hier zou via nieuwe lessen burgerschap wel iets aan gedaan kunnen worden. “Je doet het voor de student,” aldus Verstijnen, maar dit was niet een project dat Erfgoed Gelderland alleen kon oppakken.

Al snel werden er andere organisaties uit het erfgoedveld en het onderwijs bij betrokken, waaronder docenten burgerschap uit het MBO. Dat is uniek, want door een subsidie van de provincie Gelderland werden deze sectoren samen gebracht.

Marc van Berkel van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen werkt – samen met collega Rob Verheijen –aan de lessenreeks vol vrijheidsvragen. De lessenreeks gaat over actuele vragen rondom thema’s als vrijheid, grondrechten, gender en seksualiteit, maar zoekt ook steeds de link met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Van Berkel: “De Tweede Wereldoorlog was een keerpunt in de Nederlands geschiedenis. We hebben het in de lessen over actuele thema’s en de leefwereld van studenten in relatie tot de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Daarom is een museumbezoek essentieel. Het maakt de geschiedenis tastbaar.” In de lessenreeks zit een bezoek aan een Tweede Wereldoorlogsmuseum. Het Airborne Museum in Oosterbeek is één van deze musea en maakte speciaal voor MBO studenten een nieuw museumprogramma.

* verlaagt stress * versterkt je weerstand * maakt je socialer leprastichting.nl/aanraken

Daarom zijn wij trots op ons Tegelhuys, en op uw badkamer! Arnhem Tegels & Sanitair Johannes Huddeweg 19 6827 CA Arnhem Tel. OPENINGSTIJDEN:info@tegelhuysarnhem.nl026-3617522Dinsdag t/m vrijdag 08.30 tot 17.30 uur. Zaterdag 09.00 tot 16.00 uur WWW.TEGELHUYSARNHEM.NL 29 klantbeoordelingenGecontroleerdeScore 8.9 Sunshower Deluxe van € 3600,voor € 3195,-* • Inbouw op zoek bent en jaren plezier aan gaat beleven... Daarom zijn wij trots op ons Tegelhuys, en op uw badkamer!

De wereld wordt rookvrij Wen er maar aan

Persoonlijk Advies in de buurt. Ook dan zijn we er voor jou. Persoonlijk Advies in de buurt. Ook dan zijn we er voor jou.

vertrouwd, verzekerd, Veldsink. Stadsbrink 445-447, Wageningen 0317 - 46 58 00 wageningen@veldsink.nl veldsink.nl Hypotheken | Verzekeringen | Pensioenen | Betalen | Sparen Loop vrijblijvend bij ons binnen. Onze deur staat voor je open. "Verzekerings-, Hypotheek- en Financieel advies gericht op jouw situatie. Daar kun je op rekenen.

BV

Tegelhuys

‘’WIJ ZIJN TROTS OP ONS TEGELHUYS EN TROTS OP UW BADKAMER” Een unieke badkamer! Door ons unieke assortiment sanitair, onze passie voor sanitair en onze aandacht voor de wensen van onze klanten, maken wij het mogelijk. Tegelhuys Arnhem is sinds 2005 een begrip in Arnhem en omstreken, onze klanten vertellen ons dat wij door ons assortiment en onze zorg, net dat beetje meer bieden dan anderen. Wij begrijpen wat u wil en wij maken het met zorg mogelijk.. Een nieuwe badkamer is een behoorlijke ingreep en een flinke investering, die badkamer moet dus perfect zijn. Wij ontmoeten u dan ook graag om uw badkamer wensen te bespreken. Met liefde stellen wij een unieke badkamer samen waar u naar op zoek bent en jaren plezier aan gaat beleven...

• Full Body • UV Regendouche set Duero chroom van € 719,voor € 495,-* Thermostatische opbouw Een nieuwe badkamer is een behoorlijke ingreep en een flinke investering,diebadkamermoetdusperfectzijn.Wijontmoeten u dan ook graag om uw badkamer wensen te bespreken. Met liefde stellen wij een unieke badkamer samen waar u naar

Ontdek hoe de wereld rookvrij wordt op rookvrij.nl

Knuffelhormoon aanmaken? Bij een liefdevolle aanraking maakt ons brein oxytocine aan, het knuffel- of gelukshormoon. Dit verhoogt je weerstand, werkt tegen depressies en heeft nog veel meer voordelen.

Samen met ontwikkelingspsycholoog Steven Pont en kinderpsycholoog Tischa Neve, bundelden we adviezen om het knuffelhormoon weer terug te brengen in jouw dagelijkse leven. Een hand geven, een high five, een troostende knuffel. Vorig jaar waren dit nog dagelijkse vormen van contact.

In de nieuwe vleugel van het museum vind je o.a. de tentoonstelling Van Links Naar Rechts. Deze tentoonstelling geeft een nieuwe kijk op een eeuw Neo-realisme. En maakt de invloed van politieke spanningen in het Interbellum zichtbaar. De economische crisis van 1929 en de machtsovername van Hitler in Duitsland in 1933 raakten ook de kunst en de kunstenaars in Nederland. Of ze nu expliciet positie kozen of niet, de maatschappelijke polarisatie had gevolgen voor hun werk, hun persoonlijk leven en hun carrières. De tentoonstelling is te zien tot en met 20 november 2022. Andere tentoonstellingen zijn: Tenminste Houdbaar Tot en Open. Kijk voor meer informatie op museumarnhem.nl Foto: Rolf Hensel

AIRBORNE KRANT Pagina 31 TERUGKIJKEN OM VOORUIT TE ZIEN

PEGASUS: DE DOCUMENTAIRE Woensdagavond 14 september 2022 gaat in de tuin van het Airborne Museum de documentaire Pegasus in première tijdens een feestelijke openluchtvoorstelling. De film vertelt het verhaal van de grootste militaire vluchtoperatie tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit door de Duitsers bezet gebied. Tijdens Operatie Pegasus I wisten 138 geallieerde militairen op miraculeuze wijze vanaf de Veluwe te ontsnappen naar de zuidoever van de Rijn. In deze documentaire van Herman Rolleman komen Britse en Nederlandse verzetsmensen aan het woord die in oktober 1944 een hoofdrol hebben gespeeld bij deze legendarische operatie. Onder anderen de Engelse majoor Tony Hibbert en de Lunterse verzetsman Herman van der Kaa vertellen hun verhaal. Voor deze documentaire is gebruik gemaakt van nog nooit eerder getoond historisch filmmateriaal uit de regio. Belangrijke gebeurtenissen zijn voor deze productie nagespeeld door Pegasusacteurs.iseen productie van het militairhistorisch en defensie internetkanaal The Pegasus Channel en is vanaf 15 september te zien in een aantal bioscopen. Ga voor meer informatie en kaartverkoop naar www.thepegasuschannel.net

Foto: Laurens Kingma David van Reybrouck Foto: Frank Ruiter HÉ, DOE JE MEE! in de wereld van een Zuiderzeekind. Bestel nu jeonline!tickets

TENTOONSTELLINGEN

Stap

BEZOEK MUSEUM ARNHEM

TUIN EN TERRAS De beeldentuin is een fijne plek voor een kop koffie op het terras of om een potje te pingpongen. Vanwege de hoge ligging zijn hier tijdens de Tweede Wereldoorlog twee uitkijkbunkers ingegraven. De sculpturen die je hier kan zien, gaan over strijd, oorlog, spanning, opnieuw beginnen en opbouwen. Eén kunstwerk ligt zelfs ondergronds, en is te bereiken met een trap. De beelden brengen de Slag om Arnhem van september 1944 in herinnering.

Toch is het belangrijk om te doen. Zonder terugkijken met betrokkenen uit verschillende bevolkingsgroepen en generaties, vanuit een diversiteit aan invalshoeken, is het niet mogelijk om op een voor iedereen goede manier met elkaar verder te leven. En dat is toch wat we willen en moeten, of in de woorden van Sophie Lambrechtsen-ter Horst, oprichter van Stichting War Requiem - Bridge to the Future: 'We herdenken jaarlijks de bevrijding en dat is mooi. Maar wat doe je verder? We moeten de toekomst niet vergeten. De conferentie inspireert mensen en biedt hulp om lessen te leren.' 16 september van 13.30 uur - 17.00 uur: conferentie De erfenis van Indië. Hoe om te gaan met ons koloniale verleden? te Musis Arnhem. Wilt u meepraten en luisteren naar lezingen van onder andere schrijver en cultuurhistoricus David van Reybrouck en hoogleraar militaire geschiedenis Ben Schoenmaker, meld u dan aan via de website: bridgetothefuture.nl.

Is kolonialisme iets van het verleden of bestaat het nog steeds, in een andere vorm misschien? Hoe bereiken we elkaar over een onderwerp dat nog altijd zo gevoelig ligt? Op de conferentie De erfenis van Indië op 16 september in Musis Arnhem, georganiseerd door Stichting War Requiem - Bridge to the Future, zal er aandacht zijn voor de morele dilemma’s van zowel toen als nu. Een van de sprekers Prof. dr. Ben Schoenmaker, onderzoeker: ‘Het is lastig, met de bril van nu naar die periode van toen terug te kijken. Er is een breed scala van daders en slachtoffers.’

Kunst kijken in één van de mooist gelegen museumgebouwen van Nederland met een schitterend uitzicht op de Rijn. Dát kan in Museum Arnhem. Het museum is na een grootscheepse verbouwing weer geopend. Een vernieuwd museum met een vrij toegankelijke beeldentuin op een vertrouwde plek.

Op zaterdag 22 oktober 2022 gaat in Ede de grootste battlefield tour van Nederland van start. Tijdens deze militair-historische tocht zal het verhaal worden verteld van Operatie Pegasus I, op die dag precies 78 jaar geleden. Pegasus I was de grootste militaire vluchtoperatie tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit door de Duitsers bezet gebied. Bij deze operatie wisten 138 geallieerde militairen op miraculeuze wijze vanaf de Veluwe te ontsnappen naar bevrijd gebied aan de zuidoever van de Rijn. Op verschillende plaatsen langs de route van deze battlefield tour zullen gerenommeerde deskundigen uit de Airborne-wereld uitleg geven over wat er zich op deze locaties heeft afgespeeld. Het zal mogelijk zijn de route te voet af te leggen of deels wandelend en deels met een bus. Voor deze battlefield tour zal zoveel mogelijk het oorspronkelijke traject van Operatie Pegasus I worden afgelegd tussen Ede en de Rijn bij Renkum. Dus ook langs paden waar men normaal niet mag komen. Het is dan ook een unieke mogelijkheid om kennis te maken met dit bijzondere stuk militaire Dehistorie.Pegasus

PEGASUS: DE GROOTSTE BATTLEFIELD TOUR VAN NEDERLAND

Battlefield Tour is een initiatief van het militair-historisch en defensie internetkanaal The Pegasus MeerChannel.informatie over deelname en kaartverkoop vindt u op de site van The Pegasus Channel. www.thepegasuschannel.net

VOORHERDENKINGSCONCERTARNHEM

AIRBORNE KRANT Pagina 33

Op 17 september wordt de Slag om Arnhem muzikaal herdacht met de Arnhemsche Psalm en het Requiem van Herman Strategier. Beide werken weerspiegelen een diepe persoonlijke betrokkenheid van de componist bij gebeurtenissen uit de oorlog: Strategiers evacuatie uit Arnhem en de dood van zijn broer Jan. Een herdenkingsconcert voor Arnhem, uitgevoerd door Phion, Orkest van Gelderland & Overijssel, sopraan Nikkie Treurniet, bariton Drew Santini, declamator Peter Blok en het Brabant Koor onder leiding van dirigent Ed Spanjaard. Nico Schrama, oprichter van de Herman Strategier Stichting en tevens schoonzoon van de componist, nam het initiatief voor dit concert. ‘Strategier beschouwde de Arnhemsche Psalm als een van zijn dierbaarste werken. Een indrukwekkend stuk. Het is een universeel werk over de ondergang van een stad. Expressief in de gesproken teksten van de declamator net als in de aria’s en de koorgedeelten, een lofzang op de Schepper die de mensheid redt van alle ellende. Het Requiem is veel ingetogener. Jan Strategier werd in de oorlog opgepakt voor iets onbenulligs, omdat hij ironische teksten had geschreven voor een feestgids. Hij is nooit meer teruggekomen. Zeker met het oog op de actualiteit is het belangrijk dat de Stichting War Requiem - Bridge to the Future ieder jaar aandacht besteedt aan de Slag om Arnhem en de herdenking. Dat moet levend blijven, ook zodat jonge mensen het overnemen en het belang ervan blijven inzien.’ Ga voor meer informatie en kaartverkoop naar www.musisenstadstheater.nl

EXTRA PENSIOEN DANKZIJ DE OVERWAARDE www.mijnbehoudenhuis.nl BEHOUDEN HUIS

Bridge

- Advertorials -

bouwmaterialen en de mix van oude en nieuwe spulletjes kenmerken dit gezellige gastenverblijf. Een hele eigen sfeer met een beetje van alles. Landelijk, ruimte, Kijkbuitenleven,beestenboel,antiek,brocante….voormeerinformatieoponzewebsite: www.mooiplekje.nl Mooi plekje in de Achterhoek! “ ” Piet Hoefsloot

Deze

verhalen van

Plannen aan het maken voor een leukweekendjewegofnogopzoeknaareenvakantieadresvoordevakantie?

om Arnhem. Luchtlandingen Ginkelse

Wij

special effects, film en

zoals een perfecte presentatie, scherpe

In Hotel de Wereld, op het 5 Meiplein in Wageningen, startte op 5 mei 1945 de vrij heid van Nederland. Vandaag de dag wordt er, op verschillende plekken in het hotel, aandacht besteed aan dit belangrijke his torische moment én aan de vrijheid. Het hotel heeft 17 kamers die vernoemd zijn naar bekende vrijheidsstrijders. Niet alleen dragen de kamers namen van strijders van toen en nu, zoals Aletta Jacobs, Martin Luther King en Pippi Langkous; ook het in terieur is erop aangepast. Zo vertellen de hotelkamers ieder een eigen verhaal. Ook in de openbare ruimtes wordt het verhaal verteld. Beneden vind je een in formatiepunt met krantenknipsels, boeken en een virtuele tour over het hotel tijdens deze historische dagen. In de lift verwel komt Wilhelmina je met één van haar his torische toespraken. De grote capitulatiezaal is verbouwd tot een gezellige lounge met aangrenzende serre, waar je de hele dag welkom bent. Van een kop koffie tot een borrel of zake lijke vergadering. Liefhebbers van lekker eten kunnen hun hart ophalen bij restau rant LEV de Wereld, waar chef Jeroen je ver rast met een uitgebreide lunch of culinair diner. Nieuwsgierig? Je bent altijd welkom om even binnen te lopen en een kijkje te nemen.

“Wij zien zondagavond 17 september Engelse soldaten de school, tegenover het huis, wat zij noemden‘defendable’maken.Dehelefamilie: grootmoeder,verpleegster,tante,moedermet ons 10 kinderen en vriend Karel in de kelder schuilendvoorhevigvurenrondom. Dinsdagmiddag zien wij buurhuizen bran den met de wind in onze richting. Vluchten? Waarheen? De tuin heeft geen achteruitgang, dusikmeteenwitlakennaardeoverkantaan Engelse soldaat vragen waarheen. Hij wijst ons via het viaduct naar de andere kant van debrugoprit.Eengevaarlijketocht!”. Indebinnenstadleiddedestrijdtotveelscha de.OokdemeubelwinkelaandeBakkerstraat werdnietgespaard.Eenbrandverwoesttehet pand op 20 september. Tussen het puin heeft Piet Hoefsloot een bordje geplaatst met de verwijzingnaarhettijdelijkeprivéadres. Op de plaats van de afgebrande winkel staat nu het Focus Filmtheater. Het familiebedrijf “Hoefsloot Wonen” bestaat inmiddels 138 jaarenisgevestigdinElstaandePascalweg4.Hetbordjemetdeverwijzingnaarhettijdelijkeprivéadres.

Autotaalglas Peter Borgers is sinds 4 januari 2021 eigenaar van Autotaalglas Wageningen. Met zijn bijna 20 jaar ervaring streeft hij ernaar om samen met zijn vrouw Nathania en zijn twee werknemers Erik en Ivo, het ongemak van een kapotte ruit voor u op te lossen. Kwaliteit en klanttevredenheid vinden wij erg belangrijk, maar ook dat wij u kunnen helpen waar en wanneer het u uitkomt. Daarom staan wij 24/7 voor u klaar. Terwijl u wacht kunnen wij uw ruit repareren of vervangen, maar u kan ook kosteloos gebruik maken van leen mini of een fiets zodat u gewoon door kan gaan wanneer wij aan uw auto, busje of camper werken. Tevens hebben wij ook de mogelijkheid om op locatie te helpen. Dus heeft u ruitschade maak snel een afspraak bij: Autotaalglas Wageningen Nude 57-b, 6702 DK Wageningen Telefoonnummer 0317-460040 www.autotaalglas.nl/wageningen

| 16

Hotel van de Vrijheid Domicilie, al 24 jaar jouw actieve makelaar in Ede en omstreken!

Op een mooie plek in de Achterhoek? Dan Deaanonzeenbentuvanhartewelkominonsvakantiehuiskuntugenietenvandecharmevancultuurhistorischeboerderij,gelegenderandvanhetdorpjeVarsselder.authentiekeelementen,deantieke

Dicht bij de mensen staan, gemak en aankooptrajectaltijdMakelaarworden.enkunnenhypotheekadvieswoningenaankoop,opdrachtgeversDomicilieMakelaars,zekerheidbieden.DatisdekernvanDomiciliegevestigdinEdeenNijkerk.Bijkunnenparticuliereenzakelijketerechtvoordeverkoop,huur,verhuurentaxatiesvanenbedrijfspanden,maarookvoorenverzekeringen.Hierdoorallezakenrondomverkoop,aankoopfinancieringbijéénadresgeregeldDatisdekrachtvanDomicilie!ChristiaandeBoer:“Onsdoelishetzelfde:eenzorgeloosverkoop-ofvooronzeopdrachtgevers, KijkDomicilieEenvanonderhandelingenendevolledigeafwikkelinghettraject.”waardebepalingvanjewoningisbijaltijdgratisenvrijblijvend.op vindt ieder jaar plaats op de eerste zaterdag van september in Oosterbeek. nemen je mee naar de finish. to Liberation september beleving met muziek, dans neemt je mee persoonlijke de Slag Heide

in

domicilie.nl/waardebepaling voor meer informatie. 0318-69 35 02 | ede@domicilie.nl bestaande bouw | nieuwbouw | exclusief wonen bedrijfshuisvesting | taxaties | hypotheken | verzekeringen Wij staan stil bij Market Garden Jij toch ook? Omroep Gelderland staat in september in het teken van Operatie Market Garden. Dit is er allemaal te zien. Kijk voor alle uitzendtijden op GLDgld.nl/marketgardendoc|vanaf30augustus Vijf dinsdagen op rij zijn documentaires te zien over Market Garden, waarin persoonlijke verhalen van betrokkenen of nabestaanden worden gedeeld. Airborne Wandeltocht | 3 september De Airborne Wandeltocht

17 SEPTEMBER 1944 OPERATIE MARKET GARDEN Engelse paratroopers nestelen zich rond de brug in Arnhem. Ze bereiden zich voor op de grootste operatie op Nederlands grondgebied tijdens de Tweede Wereldoorlog. Veel families bevinden zich drie dagen lang tussen Engels en Duits vuur. Zo ook de fami lieHoefsloot.

17 september tijdensdachtenisopWezijnookweerbijdejaarlijkseluchtlandingendeGinkelseHeide,georganiseerdternageaandegeallieerdeluchtlandingenOperatieMarketGarden. Herdenkingen (live) • Herdenking Airborneplein Arnhem 16 sept • Herdenking Ginkelse Heide | 17 sept • Herdenking Oosterbeek | 18 sept Op zondag 18 september kijk je om 17.15 uur naar een samenvatting van het herdenkings weekend.

De Airborne maand zit altijd vol activiteiten waarbij je leert over de geschiedenis van de Slag om Arnhem en de verhalen van mensen toen en nu. Misschien ben je met je klas al wel bij het Airborne Museum geweest, leg je dit jaar bloemen op de Airborne Begraafplaats of werk je in het Airborne Doeboek aan het verhaal van Jammy. Net als jij zijn ook veel andere kinderen bezig met Airborne activiteiten, daarom is deze pagina voor jou!

Thijmen, Levi en Thom (vlnr). Foto Thom: RTV Connect / Arjan Hoefakker LOPEN MET HET 10E BATALJON IN MIJN HOOFD Door Jelle Vos ‘Mam, mag ik ook naar de begraafplaats om te denken aan de dode soldaten?’ Toen was ik vier jaar, iets te jong nog om de wandeltocht mee te lopen of bij de herdenkingsdienst aanwezig te zijn. Mijn naam is Jelle, ik ben inmiddels 13 jaar en loop sinds mijn vijfde de Airborne wandeltocht. Ook ben ik 4 keer bloemenkind geweest. Meedoen aan de Airborne wandeltocht is voor mij heel belangrijk. De geschiedenis van de Slag om Arnhem raakt mij erg en ik raak meer en meer betrokken bij de herdenkingen hieraan. Sinds 2017 ben ik lid van Friends of the Tenth, een Britse stichting die is opgericht ter nagedachtenis aan het 10e Bataljon dat op 18 september 1944 met 582 parachutisten werden gedropt op de Ginkelse Heide. Slechts 39 mannen keerden terug naar Engeland. Ik probeer zoveel mogelijk te doen om deze stichting te helpen door middel van het verzorgen van de graven van soldaten van dit bataljon en geld ophalen om de stichting te steunen. Mijn mooiste herdenkingservaringen tot nu toe: twee keer meedoen aan een tv-documentaire, meewerken aan een tentoonstelling in het Airborne Museum over dit onderwerp en in 2019 afreizen naar Engeland om te spreken tijdens de onthulling van een monument voor dit bataljon. Dit jaar start ik iets later met wandelen op 3 september, omdat ik eerst aanwezig mag zijn bij het afnemen van het defilé. Een grote eer! Ik blijf de Airborne lopen, ieder jaar weer. Met dat hele speciale bataljon vol helden in mijn hoofd. Jelle Vos (links) met rode baret tijdens de Airborne Wandeltocht.

WOORDZOEKER Zoek alle woorden en vind de oplossing!

JUNIOR

Deze krant staat vol met activiteiten in de Airborne maand. Maar wat zijn eigenlijk de indrukwekkendste en gaafste dingen om te doen? Thijmen, Levi en Thom wonen in de Airborne regio en vinden het alle drie belangrijk om te blijven herdenken in september. Waar kun je dat het beste doen? Thijmen (11) is de kinderburgemeester van de gemeente Overbetuwe. Hij helpt dit jaar voor het eerst mee aan de Polenherdenking in Driel. “Ik vind het een hele eer om erbij te kunnen zijn en wat te mogen doen bij deze bijzondere herdenking. Mijn overgrootmoeder Grada Philipsen ging jarenlang trouw naar de herdenking. Zij stond bekend als het ‘appelvrouwtje’. Dat maakt het extra bijzonder voor mij,” zegt Thijmen. Zijn grootste tip? Bezoek het informatiecentrum ‘De Polen van Driel’ en loop de ‘Polen van Driel’ wandeling! Levi (11) is de kinderburgemeester van de gemeente Ede. Al voordat hij kinderburgemeester werd, was hij geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog en nu vindt hij het gaaf om zelf aan activiteiten mee te mogen doen. “Ik ga altijd naar de droppings op de Ginkelse Heide. Na afloop vind ik het heel leuk om naar de parachutisten toe te gaan. Soms krijg je dan een mooie badge of mag je met ze op de foto,” vertelt Levi. Zijn grootste tip? Ga kijken naar de droppings op de Ginkelse Heide of bezoek het Airborne Museum!

AIRBORNE KRANT Pagina 35

DOOLHOF Help jij de parachutist om de brug te vinden? Oplossing WIJZENKINDERBURGEMEESTERSJEDEWEG!

Thom (12) is de kinderburgemeester van de gemeente Renkum. Hij is al eens eerder bij de herdenking op de Airborne Begraafplaats geweest. “Je wordt er niet superblij van in je hoofd dat er veel mensen dood zijn gegaan” zegt Thom, “maar het is belangrijk om te doen, omdat wij nu in vrede en vrijheid kunnen leven.” Zijn grootste tip? Ga naar het Airborne Museum of loop de stille tocht van de White Ribbon Mile!

AIRBORNE JUNIOR!

Reserveer bij je afspraak een gratis leen-MINI Ruitschade? Dan kan jij gewoon door terwijl wij aan je auto werken Bel voor een afspraak: 0317-460040 Of mail: wag@autotaalglas.nl Autotaalglas Wageningen · Nude 57b, 6702 DK, Wageningen dezeBijinleveringvanadvertentieontvangtueenpresentje