KANPOKO ERAGILE GEOLOGIKOAK
HAUEK DIRA: -
GLAZIARRAK IBAIAK ETA LURPEKO URAK ITSASOA HAIZEA IZAKI BIZIDUNAK
GLAZIARRAK GLAZIARRAK
SUMARIOA Definizioa Atalak Lurraren erliebean duen
eragina Europako glaziar handienak Bitxikeriak
ZER DA? - Glaziarrak, izotz-masa higikorrak dira. - Ur gozoz osaturik daude. Munduan, uraren %3 ur gozoa da, eta horretatik hiru laurden glaziarretan dago - Glaziarren %99 Groelandian eta Antartikan dago kokatuta.
ATALAK
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA - Glaziarrek, lurraren lurrazalaren %10 okupatzen dute - Efektu asko dute Lurrean, erliebea zulatzen dutelako eta harri handiak eramaten dituztelako - Alboko morrenak sortzen dira haraneko haitzen higaduratik sortutako materialak metatzen direnean. - Glaziarrek U formako harana sortzen dute.
EUROPAKO GLAZIAR HANDIENAK - Beardmore glaziarra, munduko handienetarikoa da, eta 160km luze eta 40km lodi da. - Aneto 810.000m2 - Ossoue 580.000m2 - Malajeta 510.000m2 - Monte perdido 350.000m2
BITXIKERIAK - Ba al dakizue Kilimanjaroak glaziar bat duela??? - Larsen izotz zapalda urtu egin zen, gutxi gora behera, 3.240km2 luze zabal eta 10.000 urte zituen.
IBAIAK ETA LURPEKO URAK
SUMARIOA IBAIA ●
Definizioa
●
Atalak
●
Lurraren erliebean duen eragina 1
LURPEKO URAK ●
Definizioa
●
Prozesua
●
Lurraren erliebean duen eragina 2
IBAIAK
ZER DA?
Ibaiak, eskualdeko lurralde altuetatik baxuetara, aintziretara eta itsasoetara, euria eta izotza garraiatzen duten ibilgailu naturalak dira. â—?
ATALAK
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA 1 - Lurrari forma ematen dio higaduraren poderioz harri sedimentarioak sortuz. - Arroiak sortzen ditu. - Garraiatutako materiala sedimentatzen dituenean lur berriak sortzen ditu.
LURPEKO URAK
ZER DA? â—?
Litosferaren azalaren azpian dagoen zati likidoa da .
PROZESUA
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA 2
ITSASOA
SUMARIOA Definizioa Fenomenoak Lurraren erliebean duen
eragina
ZER DA? Itsasoak erlieben aldaketak eragiten dituen, higadura sortzen duen eragile geologikoa da.
FENOMENOAK
OLATUAK: Haizeak itsasoaren gainazalean sorturiko uhinak dira.
ITSAS LASTERRAK: Ozeanoan leku batetik bestera mugitzen diren ur-masak dira, itsasoaren barneko ibaiak bailitzan. ITSASALDIAK: Sei ordutik behin gertatzen diren itsas mailaren gorebehera erritmikoak dira.
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA 1 Higadura: urak, polikipoliki kostalderen itxura aldatzen du. Urteak pasa ahala, itsas labarrean ertza atzeratu egiten da, eta itsasoa lurrean gero eta barruago sartzen da. Higatutako materiala toki batera garraiatzen du.
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA 2 Higatutako materiala itsasertz lauetan sedimentatzen ditu, hondartzak eratuz.
MILA ESKER
HAIZEA
SUMARIOA Definizioa Motak Lurraren erliebean duen
eragina
ZER DA? 路 Gure planetako paisaia aldatzen duen eta ahalmen askoko kanpoko eragile geologiko bat da. Airearen mugimendua da. 路 Ura baino indar gutxiago du.
MOTAK
Urakanak: -Eguzki indartsuek aire beroa eta hezea berotzen dutenean. - Aire beroa atmosferaren goi aldera jotzen den momentuan sortzen diren motak dira.
Tornadoak: -Lurreko haize beroa eta zeruko haize hotza nahastuz sortzen den haize mota da. - 500 km/h-ko abiadura.
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA 1 HIGADURA EOLIKOA:
GARRAIO EOLIKOA:
SEDIMENTAZIO EOLIKOA:
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA 2
HIGADURA EOLIKOA: Kanpoko indar geologikoen lurrazalean eragiten duten txikitzea da. Haizeak puska txikiak egiten ditu eta zulotxoak. GARRAIO EOLIKOA: Txikitutako puska horiek haizeak eramaten ditu.
SEDIMENTAZIO EOLIKOA: Haizeak eramaten ohi dituen partikula horiek uzten ditu eta duna sortzen da.
BIZIDUNAK
SUMARIOA •
•
•
Definizioa Motak Lurraren erliebean duen eragina
ZER DA? •
Izaki bizidunak Lurraren gainazalean bizi diren eta hainbat katastrofe eta ustiaketak burutzen dituzten izakiak dira.
MOTAK Izaki bizidunak hiru motatan bereiz daitezke: •
Animaliak
Landareak
•
Gizakiak
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA Gizakiak: - Kutsadura sortu - Espezie askoren desagertzeko arriskua eragin - Ekosistema askoren ustiapen desegokia - Zaborrak itsasora bota - Arrain gehiegi arrantzatu - Airea kutsatu -Lurra kutsatu (soroetan botatzen ditugun pestizidekin)
LURRAREN ERLIEBEAN DUEN ERAGINA 2 Landareak: - Lurraren mineralak aprobetxatzen dituzte - Sustraiekin lurra altxatzen
Animaliak: - Lur azpian babeslekuak egiten dituzte - Hainbat gauza suntsitu - Beste izaki bizidun batzuk jaten dituzte
ESKER MILA
ESKER MILA
Frantzisko Deuna Ikastetxe Publikoa 6.B mailako ikasleak