re 49

Page 1


‫سياسى‪،‬فيكرى‪،‬شيكاريية‬

‫‪7‬‬

‫‪49‬‬

‫ذمارة (‪5 )49‬ي نيساني (‪)2012‬‬ ‫خاوةني ئيمتياز‬ ‫ماكوان كةريم‬ ‫سةرنووسةر‬ ‫هؤشيار حةمةئةمين‬ ‫‪07701584813‬‬ ‫بة ِريَوةبةري كارط َي ِريي‬ ‫كاروان رةحمان‬ ‫‪07702461727‬‬

‫‪13‬‬

‫راويَذكاري ياسايي‪:‬‬ ‫بةختيار عةلي عةبدولآلَ‬ ‫هة َلةضن‪:‬‬ ‫ه َيمن مةنصور‬ ‫ديزاين‪ :‬توانا ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫ئيمةيل‬ ‫‪Govari_rega@hotmail.com‬‬ ‫‪Govari_rega@yahoo.com‬‬ ‫‪www.regamedia.com‬‬

‫‪31‬‬ ‫ئاطاداري‬ ‫ئاطاداري خويَنةراني طؤظاري ريَطا دةكةين بةهؤي ضةند َكيشةيةكي‬ ‫ئيدارييةوة (بةهمةن غةفور) لةثؤستةكةي البراوةو هيض ثةيوةندييةكي‬ ‫بةطؤظاري ريَطاوة نةماوةو لةم ذمارةيةوة بة ِريَز (كاروان رةحمان) وةك‬ ‫كارطي ِريي دةست بةكاربووة‪.‬‬ ‫بة ِريَوةبةري َ‬ ‫ستافي ريَطا‬

‫ئؤفيسي نةرويج‬ ‫‪004747364535‬‬ ‫ناونيشان‬ ‫نووسينطةىسةرةكى‪:‬سل َيمانى‪-‬‬ ‫َ‬ ‫رةشةمؤل‪-‬نهؤمىدووةم‬ ‫تةالرى‬ ‫ئؤفيسى(‪)248‬‬‫ضاث‬ ‫ضاثخانةي كوردستان‬ ‫كؤمثانياي ن َيوةند بؤ ضاث و بآلوكردنةوة‬ ‫‪07701517533‬‬ ‫نرخ‬ ‫تيراذ‬ ‫‪07504612568‬‬ ‫(‪)1500‬‬ ‫(‪)6000‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪1‬‬


‫ك��ـ��ر َي��ك��ـ��ار ل���ة الن����ة دةرك�������راو ل��ـ��‬ ‫ِراثؤرت َيكي شيكارية لة‬

‫م‪ .‬كريَكار لةكاتي دادطايكردنةكةيدا‬ ‫ِراثؤرتي‪:‬‬ ‫ِرةوا هةذار‬ ‫هةموو لةم رووداوان��ةي دواي ئاطادارين‪،‬‬ ‫دةزانين كة َ‬ ‫كانيك بة ناوي ئازادي دةنطي‬ ‫خةل َ‬ ‫َ‬ ‫دةخنكينن‪ ،‬بةتايبةت‬ ‫موسلمانان‬ ‫ئ��ازادي‬ ‫َ‬ ‫لة رؤذئ��اوادا‪ ،‬ئةوةي كة ناوي ئازادية تةنها‬ ‫ثارضة ثةرؤيةكي قيزةوني ئافرةتاني سؤزانية‬ ‫لة دواي خوينيان فريَى دةدةن‪ ،‬ببورةن لةو‬ ‫دةستةواذةية لة باشترم دةست نةكةوت بؤ‬ ‫ئازادي رؤذئاوا‪.‬‬ ‫سةرةتاي َكيشةكان‬ ‫ل��ةدواي ئ��ةوةي لةمانطي يةكي َ‬ ‫سالي‬ ‫َ‬ ‫سةرمالي مامؤستا بؤ‬ ‫‪٢٠١٠‬دا ضوونة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تيرؤركردني‪ ،‬وة تةقة كرا لةمال و مندالي‬

‫‪2‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫و بةوهؤيةوة زاوايةكي مامؤستا برينداركرا‪،‬‬ ‫شيل كراو لةدواي‬ ‫مافي مامؤستا جاريكي تر َثي َ‬ ‫ثالنيكدا‬ ‫ئةوةي كة دةستطير كرا و نةرويج لة َ‬ ‫ئازادي كرد‪.‬‬ ‫ِراطةياندنةكان كؤنطرةيةكي ِرؤذنامةوانيان‬ ‫يةكيك لة ثرسيارةكاندا‬ ‫بؤ مامؤستا سازدا‪ ،‬لة َ‬ ‫باسي ئةوةى كرا كة وةزيريَك لة حكومةتي‬ ‫ئةو سةردةمةدا جةختي لةسةر ئةوة دةكردةوة‬ ‫كة مامؤستا لة ولاَ تةكةيان دةربكةن با‬ ‫دةبيت‬ ‫لةوالتةكةي خؤشي بكوذريَت هةر َ‬ ‫بنيردريَتةوة‪ ،‬ئةمة خؤي لةخؤيدا هة ِرةشةيةكي‬ ‫َ‬ ‫ترسناكة لة بةرانبةر هة ِرةشةكةي ئةودا كة لةو‬ ‫كؤنطرة ِرؤذنامة نوسيةدا ورووذيَنرا مامؤستا‬ ‫بنيردريَمةوة بؤ‬ ‫لةوةلاَ مدا ووتي» ئةطةر من َ‬ ‫ولاَ تي خؤم و َ‬ ‫دةبيت ئةو وةزيرة‬ ‫لةوي بكوذريَم َ‬

‫كة ئةو قسةيةكي كردووة باجي قسةكةي‬ ‫بدات‪ »،‬ئةم وةلاَ مةي مامؤستا بةهة ِرةشي‬ ‫كوشتني ئةو وةزيرة وةرطيرا‪ ،‬طواية مامؤستا‬ ‫سولبيرط) وةزيري ئةو‬ ‫هة ِرةشةي لة (ئارنا‬ ‫َ‬ ‫كات كردووةو هاني َ‬ ‫خةلكي داوة بؤ كوشتني‪.‬‬ ‫لة ولاَ َتيكي ديموكراسيدا هة ِرةشةي‬ ‫وةزيرةكة بةهةند وةرنةطيرا‪ ،‬بةلاَ م وةلاَ مةكةي‬ ‫مامؤستا طةورةكرا‪.‬‬ ‫كةسيك‬ ‫مانطيك لةو رووداوة َ‬ ‫لةدواي ضةند َ‬ ‫بةناوي َ‬ ‫هةلمةت طؤران هةستا بة سوتاندني‬ ‫قورئان و َ‬ ‫سالي دواي ئةوةش بةردةوام بوو‬ ‫لةسةر ئةو كارة نةشياوةي كة ئةمجارةيان تفي‬ ‫لة قورئان كردو بة ظيديؤ طرتبووي و لة سايتي‬ ‫كةسيكي ديكة‬ ‫يوتوب دا بلاَ وي ك��ردةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةناوي بةختيار بلوري ثشتطيري لةهةلمةت‬


‫�ةدارس��ت��ان��ي رؤذئ�������اوا خ��ن��ك � َي��ن��راو‬ ‫مة ِر ك َيشةي م‪ .‬كر َيكار‬

‫م‪.‬كريَكار لةكاتي دةستطريكردنيدا‬ ‫طؤران كردو دووبارة قورئانةكةي سوتاندةوة وة‬ ‫سوكايةتي بة ثيرؤزيةكاني ئيسالم كرد‪.‬‬ ‫لةسةر ئةو ِرووداوانة ثرسيار لة مامؤستا كرا‬ ‫كة ِراي خؤي َبلَيت ئةويش بة ِراي هةرضوار‬ ‫مةزهةبةكة ئاماذةي َثيدا كة ئةطةر ثةشيمان‬ ‫دةبيت بكوذريَن‪.‬‬ ‫نةبنةوة لة كارةكةيان َ‬ ‫كةسيكي تر‬ ‫ئةم ِرووداوانة بةردةوام بوو لةث ِر َ‬ ‫هاتة ناو كايةكة بةناوي مةريوان َ‬ ‫هةلةبجةيي‪،‬‬ ‫كتي َبيك سوكايةتي بة‬ ‫ئةو كةسةي كة بة َ‬ ‫خواو َثيغةمبةرةكان (دروودي خوايان َلي َبيت)‬ ‫هةرسي كوردةكة بوون بةيةك‬ ‫كرد بةطشتي‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كة مةريوان هةلةبجةيي خؤي لة كؤ ِريَكدا‬ ‫«بةرثرسيك هاوكاري مني كردووة بؤ‬ ‫ووتي‬ ‫َ‬ ‫كتيبةكةم و ناردنة دةرةوةم بؤ ئةوروثا‬ ‫ضاثي َ‬ ‫بةتايبةت هاتنم بؤ نةرويج‪ ،‬هةروةها ئةوةشي‬

‫دركاند كةوا رؤشنبيريَك كؤمثيوتةريَكي بؤ‬ ‫ناردووم»‪.‬‬ ‫ناوي هةنديَك كةسايةتي تريشي برد هةر‬ ‫يةكيتي نيشتماني كوردستاندا كةلة كاتي‬ ‫لةناو َ‬ ‫َ‬ ‫ضؤنيتي‬ ‫و‬ ‫ةبجةيي‬ ‫هةل‬ ‫مةريوان‬ ‫لةسةر‬ ‫خؤيدا‬ ‫َ‬ ‫كتيبة تةزويرةي كة لة بنة ِرةتدا‬ ‫نوسيني ئةو َ‬ ‫كةسيكة بةناوي (سيامك ستودة)‬ ‫كتيبي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مةريوان َ‬ ‫هةلةبجةيي كردويةتي بةناوي‬ ‫خؤيةوة‪ ،‬تةنانةت سةرضاوةيك بة ِريَطاي‬ ‫ِراطةياند ئةو شةوانةي كة كؤ ِري بةستووة‬ ‫(ثال َ‬ ‫لةناو َ‬ ‫تؤلك) دا لة كابينةكاني دوكاندا بووةو‬ ‫(بةرثرسيكي سةربازي) ثاراستويةتي‪.‬‬ ‫َ‬ ‫مةريوان َ‬ ‫هةلةبجةيي بانطةشةي ئةوة‬ ‫دةكات كة باس لةئازادي ئافرةتان دةكات‬ ‫سةرضاوةيةكي نزيك لة مةريوان َ‬ ‫هةلبجةييةوة‬

‫بة ِريطاي ِراطةياند كة ئةو تةنانةت دايكي‬ ‫خؤي سجن كردووة بؤ وةرطرتني موضةي‬ ‫خانةنشينيةكةي تاكو خوشك و براكاني تري‬ ‫بةزؤر دةرطايةكةيان لةدايكي كردؤتةوة‪،‬‬ ‫َبيجطة ل��ةوةي كة خاوةني ب ِروانامةي‬ ‫سيي ناوةندي تةزويرةو هةر بة تةزوير لة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِرؤشنبيريةكةي هةلةبجة دامةزراوة‪ ،‬لة تؤ ِري‬ ‫َ‬ ‫ثالتؤك دا لة كؤ ِريَكدا ئاماذةي بةوةداوة كة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طةندةلَيك‬ ‫لةطةل هةموو‬ ‫ئامادةية دةست‬ ‫َ‬ ‫نةهيشتني‬ ‫بؤ‬ ‫بكات‬ ‫كةل‬ ‫تي‬ ‫َ‬ ‫و خراثةكاريَكدا َ‬ ‫ئيسالم‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بؤية باسي مةريوان هةلةبجةيي كرا َليرةدا‬ ‫يةكيك بوو لةو كةسانةي كة‬ ‫ضونكة ئةويش َ‬ ‫طواية مامؤستا كريَكار فتواي كوشتني داوة‪..‬‬ ‫مةريوان كةسي بارز بوو لةناو ئةم دؤسيةيي‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪3‬‬


‫مامؤستا كريَكاردا‪.‬‬ ‫سي‬ ‫لة ِريَكةوتي ‪٢٠١٢/٣/٢٦‬‬ ‫َ‬ ‫كاتذمير َ‬ ‫و نيو بةكاتي ن��اوةن��دي ئ��ةوروث��ا دادوةر‬ ‫ب ِرياريدا مامؤستا كريَكار َثينج َ‬ ‫سال زينداني‬ ‫َ‬ ‫دووسال و شةش مانطي بؤ (ئارنة‬ ‫بكريَت‪..‬‬ ‫َ‬ ‫سول َبيرط) طواية مامؤستا هةرةشةي كوشتي‬ ‫َليكردوة‪ ،‬دوو َ‬ ‫سال وشةش مانطيش بؤ كوردة‬ ‫مولحيدةكان كة قورئانيان سوتاندوة‪ ،‬مامؤستا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫فتواي كوشتني داوان‪ ،‬لة هةمانكاتدا‬ ‫(‪ )١٠٠‬هةزار كرؤني نةرويجي بؤ مةريوان‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجةي مولحيد وةك قةرةبوو ماددي‬ ‫سةثينرا‪..‬‬ ‫بةسةر مامؤستادا َ‬ ‫ثاشان جةنابي مامؤستا كريَكار لة‬ ‫بةجي لة دواي ب ِريارةكةي‬ ‫دادطايةكةدا دةست َ‬ ‫دادوةر‪ ..‬رةتيكردوة داواي َثيداضونةوة كرد كة‬ ‫بضيتة دادطاي بالاَ (تةميزي) كردوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دوانيكيدا ثاريَزةرةكةي مامؤستا‬ ‫لة َلي َ‬ ‫كريَكار ووتى «كة ئيتر لةمةودوا ئيشو كاري‬ ‫ثي دةكات زؤر بة َدلنيايةوة ئاماذةي‬ ‫من دةست َ‬ ‫نامي َنيتةوة ‪،‬‬ ‫بةوةدا كة ئةو ب ِريارةكة هةروا َ‬ ‫َ‬ ‫بةلكو كاري جيدي زياتري لةسةر دةكريَت‪».‬‬ ‫دوا بةدواي ب ِرياري دادطا ميدياى نةرويج‬ ‫داوايان لةمامؤستا كرد كة َليدوانيان بؤ بدات‬ ‫دوانيكتان‬ ‫ئةويش لة وةلاَ مدا وتي من هيض َلي َ‬ ‫بؤ نادةم تةنانةت ئةطةر َليشم بثرسن كة ناوم‬ ‫ضي ية وةلاَ متان نادةمةوة بةس تةنها قسة بؤ‬ ‫َ‬ ‫كةنالي جةزيرة دةكةم‪َ ،‬ئيوارةي هةمان ِرؤذ‬ ‫يةكيك لة ستؤديؤكاني َ‬ ‫كةنالي‬ ‫مامؤستا لة َ‬ ‫دووي نةرويج كة َ‬ ‫كةنالي جةزيرة بة كريَي‬ ‫كةوتنيكي كورتي تةلةفزيؤني‬ ‫طرتبوو‬ ‫ضاوثي َ‬ ‫َ‬

‫مَ‬ ‫هةلةت طؤران ئةو كةسةي قورئاني سوتاند‬

‫‪4‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫مامؤستا كرَيكار داواي‬ ‫لة هاوِرَيكاني كردوة‬ ‫لةطةلَيدا بن لة زيندان‪،‬‬ ‫ئةويش قةلَةم و‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫دةفةتةرةكةيةتي‬ ‫كتَيبةكاني كة خزمةتي‬ ‫موسَلمان و طةلي كوردي‬ ‫ثَيكردوة‬ ‫لةطةل َ‬ ‫َ‬ ‫كةنالي جةزيرة ئةنجام دا‪.‬‬ ‫لةثاشان دةزطاي موخابةراتي ئةو ولاَ تة‬ ‫سيناريؤيةكي ئةنجام دا بؤ ئةوةي بيانويةكيان‬ ‫بةبي‬ ‫َ‬ ‫هةبيت بؤ دةستطير كردني مامؤستا‪َ ،‬‬ ‫هةبووني هيض َ‬ ‫بةلطةيةك بلاَ و كرايةوة كة‬ ‫طواية مامؤستا كريَكار هة ِرةشةي لة ئةمني‬ ‫قةومي ئةو ولاَ تة كردووة‪.‬‬ ‫لة ِريَكةوتي ‪ ٢٠١٢/٣/٢٧‬مامؤستا كريَكار‬ ‫كاتذمير ‪ ٢:07‬دةقيقةي دواي نيوة ِرؤ‬ ‫لة‬ ‫َ‬ ‫َبي ئاطادار كردنةوة ‪ ١٠‬ثؤليسي نةرويجي‬ ‫هةليان كوتاوةتة سةر َ‬ ‫َ‬ ‫شيوةيةكي‬ ‫مالةكةي بة َ‬ ‫ئؤتؤمؤبيلي ثؤليس بةذدار بوون‬ ‫د ِرندانةو َثينج‬ ‫َ‬ ‫لة طرتنيدا‪،‬وةهةروها زياد لة ‪ ٢٥‬ثؤليس بةشدار‬ ‫بون لة دةستطيركردنيدا بة سةرثةرشتي‬

‫مةريوان هةلَةجبةيي‬

‫موخابةراتي نةرويجي كارةكة ئةنجامداروة‪ ،‬كة‬ ‫زؤربةيان لة دةرةوةي َ‬ ‫مالةكةيدا وةستابوون‬ ‫كة خانةوادةكةي لة َ‬ ‫شيوةيةكي‬ ‫مالدا بوون‪ ،‬بة َ‬ ‫ناشرين مامؤستا كريَكاريان دةستطيركردوة‬ ‫كةلةبضةيان كردؤتة دةستي‪ ،‬بةلاَ م بؤ ئةوةي‬ ‫ميدياكان نةيبينن َ‬ ‫ثالتؤيةكيان داوة بةسةر‬ ‫شاني مامؤستا كريَكاردا‪..‬‬ ‫َ‬ ‫هةلكوتانة س��ةري��دا كةلة‬ ‫لةكاتي‬ ‫دةرطايان داوة وتويانة بيكةوة تا دةرطاكةمان‬ ‫نةتةقاندؤتةوة‪.‬‬ ‫ل���ةدواي دةستطيركردني ِراستةخؤ‬ ‫مامؤستايان بردوة بؤ دادطا بؤ ئةوةي فةرماني‬ ‫دةستطير كردني بدريَت‪..‬‬ ‫دوانيكيدا بؤ‬ ‫ثاريَزةرةكةي مامؤستا لة َلي َ‬ ‫ِراطةياندةكان َ‬ ‫دةلَيت «توشي سةرسامي بووم‬ ‫و شؤكم وةرطرتوة لةو دةستطيركردنةي كة‬ ‫كتوث ِرة و هؤكارةكةي ناديارة»‪..‬‬ ‫شيوةيةكي نا ياساي وةسفي كردوة‬ ‫بة َ‬ ‫كة دةبوو ثيشتر ئاطادار بكريَتةوة‪ ،‬هةروةها‬ ‫ئاماذة بةوة ئةدات كة مامؤستا كريَكار داواي‬ ‫َثيداضونةوةي كردوة ب ِرياري طرتني نةدراوة‬ ‫لةاليةن دادطاوة‪..‬‬ ‫هؤكارو بيانوي طرتني مامؤستا كريَكار ‪..‬‬ ‫ه��ؤك��اري طرتني مامؤستا كريَكار‬ ‫اثؤرتيكي زؤر‬ ‫دةطةريَتةوة بؤ نوسيني ِر َ‬ ‫درؤزنانةي رؤذنامةي (ئافتن ثؤستن) كة طواية‬ ‫مامؤستا رؤذي شةممة لة َ‬ ‫ثالتؤكدا دةرسي‬ ‫هةبووةو هةرةشةي ك��ردوة لة نةرويج و‬ ‫ثؤليسي نةرويجي‪ ..‬كة ئةمة هيض ِراستيةكي‬ ‫َتيدا نية هيض َ‬ ‫بةلطةيةكيان َثينية‪ ،‬دواي‬ ‫ئةوةي كة دةيانةويَت درؤ دةلةسةكاني خؤيان‬ ‫بهينةوة طواية لة َثيطةي دووربين‬ ‫ثاساوي بؤ َ‬ ‫دانراوةو ثاشان البراوة‪.‬‬ ‫بؤ ثشت ِراستكردنةوةي ئةو بابةتة ِريَطا‬ ‫ثةيوةندي كرد بة ستافي دووربينةوة‪..‬‬ ‫ستافي دووربين ئةمةيان بةدرؤ خستةوةو‬ ‫رايانطةياند «هيض راس��ت نية ئامادةي‬ ‫ئةوةمان َتيداية هةموو بابةتةكاني دووربين‬ ‫بة بةريَوبةرايةتيةوة بخةينة بةردةم اليةني‬ ‫بةرثرس و ئةو ثاساوانةي ئافتن ثؤستن‬ ‫بةدرؤ بخةينةوة بةبةرضاوي هةموو دةزطا‬ ‫ثةيوةنديدارةكان و رايطشتي»‪..‬‬ ‫َ‬ ‫ب��ةردةوام بةرثرسي دووربين دةلَيت»لة‬ ‫درؤيةكي تريدا ئاماذةي بةوة داوة كة طواية‬ ‫بةظيدؤ طيراوة ظيدؤكة البراوة لة َثيطةي‬


‫يوتوبدا»‪ ،‬ئةم قسةية هيض راستي نية درؤيةكي‬ ‫ترة بةدةم مامؤستاوة َ‬ ‫هةلبةستراوة‪ ،‬خؤ دةتوانن‬ ‫داوا لة بةريَوبةرايةتي يوتوب بكةن ئةو‬ ‫َنيتةوة‪ ،‬هةموو هؤكاري‬ ‫ظيدؤيةيان بؤ بطة ِري َ‬ ‫دةست طيركردني مامؤستا بةم بيانوة بووة لة‬ ‫وولاَ تي ديموكراسيدا‪.‬‬ ‫لة كاتي طرتني مامؤستا كريَكار بة‬ ‫دةنطيكي بةرز هاوار دةكات تةنها ئيسالم‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بذي ئيسالم‪ ،‬ديارة طرتني لة سةر ئيسالم و‬ ‫قورئانة ئةويش لة وولاَ تي ديموكراسي و مافي‬ ‫مرؤظ بؤ هةموو كةس هةية بيروباوة ِري خؤي‬ ‫َبلَيت تةنها بؤ َ‬ ‫موسلمان قةدةغةية!!‬ ‫دوو مانط زينداني‬ ‫دادطاي نةرويج ب ِرياري ‪ ٨‬هةفتة زينداني‬ ‫دةبيت لة‬ ‫سةثاند بةسةر مامؤستا كريَكاردا‪َ ،‬‬ ‫بمينيتةوة‪ ،‬لةوولاَ تي مافي مرؤظ و‬ ‫زينداندا َ‬ ‫بةناو ديموكراسي‪ ،‬ئةوة َ‬ ‫هةلويَستي كوفرة‬ ‫بةرانبةر بة َ‬ ‫موسلمانان‪ ،‬بة بيانوي ئةوةي كة‬ ‫مامؤستا ذياني ثاريَزراو َبيت‪ ،‬لة هةموو دونيادا‬ ‫نةبووة َ‬ ‫خةلكي زينداني بكريَت بؤ ئةوةي‬ ‫َزراوبيت!!‬ ‫ذياني ثاري َ‬ ‫لة َليدوانيكيدا ثاريَزةرةكةي مامؤستا‬ ‫كريَكار ئةوةي ِراطةياند «مامؤستا كريَكار‬ ‫َ‬ ‫لةطةليدا بن لة‬ ‫داواي لة هاو ِريَكاني كردوة‬ ‫زيندان‪ ،‬ئةويش َ‬ ‫قةلةم و دةفةتةرةكةيةتي‬ ‫َ‬ ‫كتيبةكاني كة خزمةتي َ‬ ‫موسلمان و‬ ‫لةطةل َ‬ ‫طةلي كوردي َثيكردوة»‪..‬‬ ‫شيكاري‪..‬‬ ‫دواي ئةوةي بريار بوو لة اليةن ميدياكانةوة‬ ‫ِراستةوخؤ دادطاييةكةي مامؤستا كريَكار لة‬ ‫دادطاوة ثةخش بكريَت بؤ ِراي طشتي‪ ،‬بةلاَ م‬ ‫دادوةر ِريَطةي نةداو ب ِرياري طواستنةوةي‬ ‫دادطايةكةي ِرةتكردةوة و دةرطايان بة ِروي‬ ‫زؤريَك لة رؤذنامةنوساندا داخست‪.‬‬ ‫ثاش نيوة ِرؤي ئةم ِرؤ رؤذي ضوارشةمة‪،‬‬ ‫ِرؤذيَ��ك دواي دةستطيركردني مامؤستا‬ ‫كريَكار ِروبة ِروي دادوةر كرايةوة سةبارةت‬ ‫بةو هة ِرةشانةي كة ِرؤذي شةممة كة‬ ‫شةواني دةرسي مامؤستاية لة لةسةر تؤ ِري‬ ‫َ‬ ‫ثال َ‬ ‫كؤمةلاَ يةتي َ‬ ‫كؤمةلطاي نةرويجي‬ ‫تؤلك لة‬ ‫كردووة‪ .‬سةرةتا دادوةر ثرسياري كرد‪ ،‬ئايا‬ ‫دةنييت؟ مامؤستاش‬ ‫َئيستا دان بةتاوانةكانتدا َ‬ ‫لة وةلاَ مدا ووتي «من تةنها مومارةسةي فيكر‬ ‫و بير و باوة ِري خؤم كردووة كة سةرضاوةكةي‬ ‫مافيكي ئينساني‬ ‫قورئان و سونةتة‪ ،‬ئةمةش َ‬

‫مؤرتن كيناندةر‬ ‫خؤمةو كةس بؤي نيية لةسةر ئةمة تاوانبارم‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫ثاشان دادوةر بة مامؤستاي ِراطةياند‬ ‫مةرجي ئازاد كردنت بةندة بة وةستاني هةموو‬ ‫كار و ضاالكيةكاني سةر تؤ ِرة كؤمةلاَ يةتيةكان‪،‬‬ ‫ئينتةرنيتيش‬ ‫بةكارهيناني‬ ‫دةبيت دةست لة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وة َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبطريَت‪ .‬مامؤستا تةواوي ئةو ب ِريارانةي بةو‬ ‫َ‬ ‫هةولة لة َميذينة دوذمنكاراناية وةسف كرد كة‬ ‫ئةكي َ‬ ‫شري‪.‬‬ ‫هةر لة سةرةتاوة لة دذي ثالني بؤ َ‬ ‫لةاليةكي ترةوة دادوةري طشتي لة دذي‬ ‫مامؤستا كريَكار َكيشةكةي ئيستيغالل كردو‬ ‫و َ‬ ‫دةبيت مامؤستا كريَكار تا هةشت‬ ‫دةلَيت» َ‬ ‫هةفتةي تر لة زينداندا َبيت‪ ،‬تا َلي َ‬ ‫كؤلينةوةي‬ ‫زياتر لة وتار و هة ِرةشةكاني دةكريَت‪ .‬وا‬ ‫ب ِرياريشة دانيشتني دوةمي دادطا هةر ئةم ِرؤ‬ ‫بضيت‪.‬‬ ‫كاتذمير ‪ ٧‬بة كاتي نةرويج بة ِريَوة َ‬ ‫َ‬

‫مؤرتن كيناندةر‪:‬‬ ‫من ثشتطريي‬ ‫هةلَوَيستةكاني كرَيكار‬ ‫ناكةم‪ ،‬اَ‬ ‫بةلم ناكرَيت‬ ‫بنةماكاني ئازادي‬ ‫ِرادةربِرينيش ثَيشَيل‬ ‫بكرَين‬

‫ئةوةي شايةني باسة ميديا نةرويجيةكان‬ ‫َبي ئينصافيةكي زؤر بةرامبةر مومتةلةكات‬ ‫و كةسايةتي مامؤستا كريَكار دةكةن‪ ،‬وة لة‬ ‫َ‬ ‫شيواندني كةسايةتي‬ ‫هةولَيكي زؤردان بؤ َ‬ ‫كةسيكي توند ِرة و‬ ‫مامؤستا و ويَناكردني بة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاي نةرويجي‪ ،‬كة ئةمةش‬ ‫د ِرندة الي‬ ‫َ‬ ‫ِرق و بوغزو عونصوري ئةو كؤمةلطا بة ناو‬ ‫ديموكراتية دةردةخات لة بةرامبةر بيرمةنديَكي‬ ‫ئيسالم‪.‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيك لة هةوالةكاني ئافتن ثؤستن‬ ‫لة َ‬ ‫هيما كراوة بؤ‬ ‫كة ميديايةكي نةرويجية‪َ ،‬‬ ‫ئةوةي كة مامؤستا كريَكار ِرؤذي شةممة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاي نةرويجي كردووة‪،‬‬ ‫هة ِرةشةي لة‬ ‫كة ئةمةش دورة لة ِراستيةوة و مامؤستا لةو‬ ‫شيوةيةي نةداوة‪،‬‬ ‫دوانيكي لةو َ‬ ‫شةوةدا هيض َلي َ‬ ‫تةنها ثروثاطةندةي ميديا نةرويجيةكانة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫وة َ‬ ‫كؤمةلطاي‬ ‫شيواندني ِراي‬ ‫هةولَيكيشة بؤ َ‬ ‫نةرويجي بةرامبةر مامؤستا كريَكار‪.‬‬ ‫َئيستا لة نةرويج مامؤستا كريَكار لة‬ ‫زيندانداية‪.‬‬ ‫وتةي هةنديَك لة ياساناسان و ِرؤشنبيران و‬ ‫فةيلةسوفة نةرويجيةكان لةمة ِر َكيشةكةي‬ ‫مامؤستا كريَكار‪..‬‬ ‫ياساناساني نةرويجي َثييان واية دادطاي‬ ‫ئةو ولاَ تة زيادة ِرؤي كردوة لة ناساندي وتةكاني‬ ‫ئاميز‪ ،‬لة‬ ‫مامؤستا كريَكار بة ثةيامي هة ِرةشة َ‬ ‫كاتيكدا َ‬ ‫كانيكي توند ِرةوي نةرويجي كة‬ ‫خةل َ‬ ‫َ‬ ‫ئاميزيان ئاراستةي مامؤستا‬ ‫ثةيامي هة ِرةشة َ‬ ‫كريَكار كردووةو هيض َلي َثيضينةوةيةكيان‬ ‫مامةلةيان َ‬ ‫هيمنانة َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا‬ ‫لةطةلدا نةكراوة و َ‬ ‫كراوة كة ئةمةش ِر َؤلي دادطاو داوةران ئةخاتة‬ ‫ذيَر ثرسيارةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ياساناسيكي دوور لة‬ ‫جؤن ويَسل ئاس‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دؤسيةكةي مامؤستا كريَكار كة ثسثؤري‬ ‫ب��واري ئ��ازادي ِرادةرب� ِري��ن��ة ئةو ثرسيارة‬ ‫َنيت كة ئايا ئةو خويَندنةوانةي كة بؤ‬ ‫دةوروذي َ‬ ‫ثةيامةكاني كريكار كراون تا ضةند زيادة ِرؤييان‬ ‫َتيدا كراوة‪.‬جؤن َ‬ ‫دةلَيت «طوماني َتيدا نيية كة‬ ‫لاَ‬ ‫دةبيت ِريَز‬ ‫كةسيكي وروذيَنةرة‪ ،‬بة م َ‬ ‫كريَكار َ‬ ‫لة مافةكاني ئازادي ِرادةرب ِريني بطيريَت»‪.‬‬ ‫دةبيت و َ‬ ‫«ثيم واية‬ ‫دةل َي َ‬ ‫جؤن بةردةوام َ‬ ‫ئةو ِراستية لة بيركراوة كة َليدوانةكاني كريَكار‬ ‫نابيت‬ ‫ديد و بؤضوني دينين كة ئةمةش َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدا بكريَت‪.‬‬ ‫مامةلةيان‬ ‫وةك هة ِرةشة‬ ‫ئةبيت دادطا ئةوةي لة ياد َبيت كة ئةم ثياوة‬ ‫َ‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪5‬‬


‫ثياويَكي دينيية‪ ،‬وة ئةوةشي كة َ‬ ‫دةيلَيت لة‬ ‫ِروانطةي دةقة دينيةكانةوةية‪ ..‬ضؤن ثياويَكي‬ ‫ئايني مةسيحي ِرؤذانة دةقة دينيةكان ِرون‬ ‫ئةبيت هةمان‬ ‫دةكاتةوةو هيضي َلي ناكريَت َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةميشا بكريَت‪ .‬من َثيم سةيرة‬ ‫ماملة‬ ‫َ‬ ‫كاتيك كؤمةلطاي نةرويجي طويَيان لة‬ ‫َ‬ ‫دةبيت سادة خويَندنةوةي‬ ‫قسةكاني كريَكار َ‬ ‫ئةبيت‬ ‫بؤ دةكةن و ثشت طويَيي دةخةن‪َ ،‬‬ ‫بزانيت َ‬ ‫َ‬ ‫كانيك هةن‬ ‫خةل َ‬ ‫كؤمةلطاي نةرويجي َ‬ ‫ب ِروايان بة خوا هةيةو ئةوة دةكةن كة ئةو‬ ‫ثي ك��ردووة‪ .‬دؤسيةكةي كريَكار‬ ‫فةرماني َ‬ ‫َ‬ ‫ئاميز نيية بؤ كؤمةلطاي‬ ‫شيوةية هة ِرةشة َ‬ ‫بةو َ‬ ‫نةرويجي كة لة َئيستادا خويَندنةوةي بؤ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاي‬ ‫دةكريَت‪ ،‬ضونكة ئةو هة ِرةشةي لة‬ ‫نةرويجي نةكردوة َ‬ ‫دةقيكي ديني‬ ‫بةلكو ضةند َ‬ ‫كةسيكي كةم ِرونكردتةوة‬ ‫سةبارةت بة ضةند َ‬ ‫كة قورئانيان سوتاندووة»‪.‬‬ ‫َكيشةي كلتوري‬ ‫بةشيكي تري قسةكانيدا جؤن َ‬ ‫دةلَيت‬ ‫لة َ‬ ‫ناتوانيت وا بة‬ ‫‪:‬من َثيم واية دادطاي نةرويجي َ‬ ‫بسةثي َنيت‬ ‫ئاساني ب ِريارةكاني بةسةر كريَكار دا َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاي نةرويجي هةر لة‬ ‫لةبةر ئةوةي‬ ‫بنة ِرةتدا دذي بيرو باوة ِري كريَكارة ئةمةش وا‬ ‫دةكات طومان لةو خويَندنةوانة بكريَت كة بؤ‬ ‫دؤسيةكةي كريَكار دةكريَت لة اليةن دادطا‬ ‫و دادوةراني نةرويجيةوة‪ .‬لةسةريَكةوة َئيمة‬ ‫ِر َي بةخؤمان دةدةين بة َثيي داب و نةريَتي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلويَستةكاني مةال‬ ‫كؤمةلطاي خؤمان‬ ‫كاتيكدا‬ ‫بناسينين‪ .‬لة َ‬ ‫ئاميز َ‬ ‫كريَكار بة هة ِرةشة َ‬ ‫لةسةريَكي ترةوة ئةو تةنها دةيةويَت ويستي‬ ‫خوا سةربخات ئةمةش ئةو لة بازنةي ئةو‬ ‫َ‬ ‫هةلسةنطاندة الوةكيةي َئيمة دةخاتة دةرةوة»‪.‬‬ ‫دوانيكيدا لةسةر َثيطةي ثارتي‬ ‫لة َلي َ‬ ‫ثاريَزطاران ثاريَزةر و فةيلةسوف (مؤرتن‬ ‫كيناندةر) َثيي واية بةهؤي ئةو هةلاَ يةي‬ ‫اليةنيكي‬ ‫لةسةر كريَكار نراوةتةوة ضةند‬ ‫َ‬ ‫دؤسيةكةي كريَكار فةرامؤش ك��راوة كة‬ ‫ئةمةش بة جؤريَك لة جؤرةكان َثيشل كردني‬ ‫مافةكانيةتي‪.‬‬ ‫َ‬ ‫فةيلةسوف كيناندةر دةلَيت «لة سةرةتادا‬ ‫دوانيكي دا‪ ،‬كةضي ئةمة‬ ‫كريَكار تةنها ضةند َلي َ‬ ‫بةبي ئةوةي‬ ‫بووة بنةماي دةستطيركردنةكةي َ‬ ‫اليةني كةسايةتي ديني و سياسي ئةو لةبار‬ ‫ضاو بطيريَت»‪.‬‬ ‫هةر بؤية فةيلةسوف مؤرتن كيناندةر‬

‫‪6‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫جؤن و َي َ‬ ‫سل ئاس‪:‬‬ ‫لَيدوانةكاني كرَيكار ديد و‬ ‫بؤضوني دينني كة ئةمةش‬ ‫نابَيت وةك هةِرةشة‬ ‫مامةلَةيان لةطةلَدا‬ ‫بكرَيت‪ .‬ئةبَيت دادطا‬ ‫ئةوةي لة ياد بَيت كة ئةم‬ ‫ثياوة ثياوَيكي دينيية‬ ‫َثيي واية ئةو ب ِريارةي بةسةر كريَكاردا‬ ‫كاتيكداية كة زؤريَك لة اليةنةكاني‬ ‫دراوة لة َ‬ ‫دؤسيةكةي فةرامؤش كراوة‪.‬‬ ‫«ثيم سةيرة كة دادطا‬ ‫كيناندةر وتيشي َ‬ ‫بةبي لةبةرضاو طرتني‬ ‫هةروا بة ئاساني و َ‬ ‫بنةماكاني ئازادي ِرادةرب ِرين ئةو ب ِريارانةي‬ ‫بةسةر كريَكاردا داوة»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ثاشان لةسةري دة ِرواو دةلَيت «كريَكار‬ ‫لة ديفاعي خؤيدا لة دادطا وتويةتي كة ئةو‬ ‫مةبةستي نةبووة هة ِرةشة لة كةس بكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةلكو ئةو تةنها ِرون��ك��ردن��ةوةي لةسةر‬ ‫دةقيكي ئيسالمي داوة لة مة ِر بابةتة‬ ‫ضةند َ‬ ‫دينيةكان‪ ،‬لةبةر ئةوة ب ِريارةكةي دادوةر زياتر‬ ‫لة سةثاندني َ‬ ‫ئةضيت لة بري ئةوةي‬ ‫بةلطةكان َ‬ ‫كة دةبوو ب ِريارةكةي لةسةر بنةماي دياري‬

‫بةرثرسي ساييت دووربني‪:‬‬ ‫لة اَ‬ ‫وولتي دميوكراسي‬ ‫و مايف مرؤظ بؤ هةموو‬ ‫كةس هةية بريوباوةِري‬ ‫خؤي بَلَيت تةنها بؤ‬ ‫موسَلمان قةدةغةية‬

‫كردني سنورةكاني ئازادي ِرادةرب ِرين بواية»‪..‬‬ ‫هةرضةندة كيناندةر َثيي واية كة مامؤستا‬ ‫كريَكار نةدةبوو ئةو َليدوانانةي بداية بةلاَ م خؤ‬ ‫هاوشيوةي واي تري‬ ‫دادطا ضةندين دؤسيةي‬ ‫َ‬ ‫كاميكيشيان سزاي وا توندي‬ ‫بينيوة و بؤ هيض َ‬ ‫دةر نةكردووة وةك ئةوةي كة بؤ كريَكاري‬ ‫دةرك��ردووة‪ .‬من ثشتطيري َ‬ ‫هةلويَستةكاني‬ ‫كريَكار ناكةم‪ ،‬بةلاَ م ناكريَت بنةماكاني ئازادي‬ ‫شيل بكريَن‪.‬‬ ‫ِرادةرب ِرينيش َثي َ‬ ‫لاَ‬ ‫كيناندةر لة وة مي ئةو ثرسيارةي كة‬ ‫َليي دةكريَت‪ ،‬ئايا َثيت واية ب ِريارةكاني دادطا‬ ‫ئةجينداي سياسي لة ثشةتةوة َبيت؟ َ‬ ‫دةلَيت‬ ‫َ‬ ‫يةكيك لة فاكتةرة‬ ‫«طوماني َتيدا نيية كة َ‬ ‫سةرةكيةكاني دؤسةيةكةي كريَكار ئةو‬ ‫دةولةتانةن كة َ‬ ‫ئةجيندا سياسيانةي َ‬ ‫هةولي‬ ‫َ‬ ‫طالني كريَكار ئةدةن»‪.‬‬ ‫هاوشيوةي‬ ‫هيما بؤ دؤسيةيةكي‬ ‫َ‬ ‫كيناندةر َ‬ ‫دؤسيةكةي مامؤستا كريَكار دةكات كة لة‬ ‫َ‬ ‫سالي ‪٢٠٠٢‬دا لة دادطاي بالاَ ب ِرياري لةسةر‬ ‫دراوة‪ ،‬ئةو َ‬ ‫دةلَيت «هة ِرةشة و ِرونكردنةوة‬ ‫كاتيكدا لة‬ ‫دوو دةستةواذةي جياوازن‪ .‬لة َ‬ ‫َ‬ ‫كةسيكبةناوي (شويَلي) كة‬ ‫سالي ‪٢٠٠٢‬دا‬ ‫َ‬ ‫ئةندام ثةرلةمان بووة لة َ‬ ‫سالي ‪٢٠٠٠‬دا‪،‬‬ ‫هةلبذاردنةكاني َ‬ ‫لةكاتي َ‬ ‫سالي دوو هةزاردا‬ ‫وتاريَكي داوة كة ثةيامي نازيةكاني ِراطاندووة‬ ‫خةلكي لةدواي َ‬ ‫بة َ‬ ‫سالَيك بةهؤكاري ئةو‬ ‫كةسيكي نةرويجي َ‬ ‫هةلسا بةكوشتني‬ ‫ثةيامة َ‬ ‫طةنجيكي ِرةش َثيست لة نةرويج‪ ،‬كة ئةمةش‬ ‫َ‬ ‫دةطةيةنيت وتةكاني ئةو َ‬ ‫خةلكي هانداوة‬ ‫ئةوة‬ ‫َ‬ ‫بؤ كوشتن كاري توندوتيذي‪َ .‬كيشةي ئةم‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كيشةكةي كريَكاردا هةر هةمان‬ ‫كةسة‬ ‫َكيشةية‪ ،‬جا نازانم بؤضي َكيشةكةي كريَكار‬ ‫كرا بة َكيشةيةكي سياسي‪ ،‬ديني‪ ،‬بةلاَ م هيض‬ ‫َكيشةيةك بؤ ئةندام ثةرلةمانة نةرويجيةكة‬ ‫دروست نةكراو ئازادانة ذياني خؤي دةباتة‬ ‫سةر»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةلويَست و هاوسؤزي شةقامي كوردي بؤ‬ ‫مامؤستا كريَكار‬ ‫َ‬ ‫خةلكي بةطشتي و بةتايبةت حيزبة‬ ‫ئيسالميةكان هاوسؤزي خؤيان بؤ مامؤستا‬ ‫كريَكار دةرب ِري‪ ،‬تةنانةت نةياراني مامؤستا‬ ‫كريَكار سؤزيان جولاَ و زانيان َثيشل كردني‬ ‫مافي مرؤظ و مافي َ‬ ‫موسلمان بةتايبةتي طةلي‬ ‫كوردة‪ ،‬كة زاناو بيرمةنديَكي ئيسالمي بةو‬ ‫شيوة بةرخوردي َ‬ ‫لةطةلدا بكريَت‪.‬‬ ‫َ‬


‫بةلَ نَي عةبدوآل‪:‬‬ ‫تا دةسةآلتي دامةزراوة حزبيةكان باآل دةسيت بةسةر‬ ‫كاروبارى دامودةزطا حكوميةكان هةبآو دوور نةخر َينةوة‪،‬‬ ‫ىَ‬ ‫طةندةل و ناعةدالةتي ضارةسةر ناكر َيت‬ ‫دياردةي‬ ‫ديداري‪:‬‬ ‫ئةنوةر حمةغةريب‬ ‫ل��ةم ديمانةيةى طؤظارى ِريَطا َ‬ ‫بةلَين‬ ‫سكرتيرى كؤميتةى ناوةندى‬ ‫عةبدوآل‪،‬‬ ‫َ‬ ‫زةحمةتكيشانى كوردستان باس‬ ‫حزبى‬ ‫َ‬ ‫لةطؤ ِرانكاريةكانى ِرؤذهةآلتى ناوة ِراستء‬ ‫ناوضةكةو كوردستان دةك��اتء هةروةها‬ ‫باس لةوهةنطاوانةى سةرؤكايةتى هةريَمء‬ ‫حكومةتى هةريَم دةكات‪ ،‬لةمةر ضاكسازىء‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى لةهةريَمى كوردستاندا‪،‬‬ ‫نةهيشتنى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ناوبراو لةم ديمانةيةدا باس لة ِرؤلى دةسةآلتء‬ ‫ئؤثؤزسيؤن ءاليةنةكانى ديكةش دةكات لة‬ ‫ذيانى حزبايةتياندا لةكوردستاندا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةم طؤ ِران و طؤ ِرانكارييةي‬ ‫ِريَطا‪:‬‬ ‫لة ناوضةى رؤذهةآلتي ناوة ِراست‪ ،‬ئايندةي‬ ‫كوردستان بة طشتي و هةريَمي كوردستان بة‬ ‫تايبةتي ضؤن دةبينيت؟‬ ‫َ‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪ :‬ئ��ةوةي لة ناوضةى‬ ‫رؤذهةآلتي ناوة ِراستء باكوورى ئةفريقيا‬ ‫وةضةرخانيكي‬ ‫روودةدات‪ ،‬دةتوانم َبلَيم‬ ‫َ‬ ‫هيآلن و ثة ِرينةوةية‬ ‫جي َ‬ ‫َميذوويي طةورةيةو َ‬ ‫قؤناغيكي تر‪ ،‬ديارة ضةند‬ ‫قؤناغيكةوة بؤ‬ ‫لة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةو ط��ؤ ِران و طؤ ِرانكارييانة كاريطةرييان‬ ‫لة نةخشاندني ئايندةي كوردستاندا هةيةو‬ ‫دةبيت‪ ،‬كوردستانيش بة حوكمي ئةوةي‬ ‫َ‬ ‫بةهيز و حيساب بؤكراوي‬ ‫َئيستا ذمارةيةكي َ‬ ‫هاوكيشةكاني ناوضةكةية‪َ ،‬‬ ‫رؤلَيكي طرنطء‬ ‫ناو َ‬ ‫دةطي ِريَت لة نةخشاندني ئاراستةو‬ ‫بةرضاو َ‬ ‫ئاقارى طؤ ِرانكارييةكانء يةكالكردنةوةي‬ ‫لةضوارضيوةي‬ ‫ضارةنووسء ئايندةي خؤشى‬ ‫َ‬ ‫ئةو وةرضةرخانةدا‪ .‬ئةم ناوضةية لة سةدةي‬ ‫راب��ردوودا دووجار ئةم جؤرة وةضةرخانةي‬ ‫بةخؤيةوة ديوة‪ ،‬يةكةميان لةدواى جةنطي‬

‫بةلَينَ عةبدولَآل سكرتيرَ ي كؤميتةي ناوةندي حزبي زةمحةتكيَشاني كوردستان‬ ‫جيهاني يةكةم كة كؤتايي بةدةسةآلتي‬ ‫هيناو ناوضةكة‬ ‫ئيمثراتؤريةتي عوسماني َ‬ ‫كةوتة ذيَر دةسةآلتي ووآلتاني هاوثةيماني‬ ‫رؤذئاوا‪ ،‬دووةميان لة دواى جةنطي جيهاني‬ ‫دووةم كة زؤربةي ئةو ووآلتانة رزطاريان‬ ‫بوو لة داطيركردني وآلتاني رؤذئاوا و حوكمي‬ ‫َ‬ ‫خؤمالييان َتيدا دامةزرا‪ ،‬لةم دوو طؤ ِرانكاريية‬ ‫َ‬ ‫بةهيزو رؤلَيكي‬ ‫طةورةيةدا كورد ذمارةيةكي َ‬ ‫طرنطي نةبوو‪ ،‬بؤية ثةراويَز خراو مافةكاني‬ ‫شيل كرا‪ ،‬بةآلم َئيستا كوردستان ثايةيةكي‬ ‫َثي َ‬ ‫َ‬ ‫دةبينيت‪ ،‬بة بةراورد‬ ‫بةهيزو رؤلَيكي طرنط‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كاتيك ئةنجامي‬ ‫لةطةأل رابردوودا‪ ،‬بةآلم ئةوة َ‬

‫باشى َليدةكةويَتةوة كة ك��ورد ث � ِرؤذةى‬ ‫هةبيت‪.‬‬ ‫كارنامةي هاوبةشى َ‬ ‫ث�� ِرؤذةى كارنامةي هاوبةشى اليةنة‬ ‫سياسييةكاني هةر ضوار ثارضةي كوردستان‬ ‫دةبيت لة ريَطةي س��ازدان��ي كؤنطرةي‬ ‫َ‬ ‫نيشتمانييةوة ئةنجام بدريَت‪َ ،‬ثيويستة هةر‬ ‫ثارضةيةكيش بؤ خؤي ث ِرؤذةى هاوبةشى‬ ‫هةبيت‪ .‬بؤ هةريَمي كوردستان‬ ‫خ��ؤى‬ ‫َ‬ ‫دةبيت اليةنة سياسييةكاني هةريَم بطةنة‬ ‫َ‬ ‫َككةوتنيك و ث ِرؤذةى هاوبةش بؤ هةموو‬ ‫ري‬ ‫َ‬ ‫ئةطةرو َثيشهاتةكان ئامادة بكةن‪ ،‬ئةوةي‬ ‫جيطةي نيطةراني ية تا َئيستا ئةو َ‬ ‫هةولة‬ ‫َ‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪7‬‬


‫جدية نابينريَت لة َثيناو طةيشتن بةو ث ِرؤذة‬ ‫هاوبةشة و هةنديَك جار مةترسى ئةوةشمان‬ ‫هيزة‬ ‫دةبيت كة بةسةر‬ ‫ملمالنيى َ‬ ‫َ‬ ‫ال دروست َ‬ ‫ببييت‪ ،‬ياخود لة َنيوخؤدا‬ ‫ئيقليمييةكاندا دابةش َ‬ ‫نةبيت كة دواجار‬ ‫ئةو ئيرادة هاوبةشة دروست َ‬ ‫ضارةنووس و ئايندةي كوردستان دةخاتة‬ ‫مةترسييةوة‪ .‬من َثيمواية كوردستان باشترين‬ ‫فرسةتء ضانسى بؤ هاتؤتة َثيش‪ ،‬ئةطةر‬ ‫اليةنة سياسييةكان لةئاست بةرثرسياريةتي‬ ‫ئةم قؤناغة بنء بةئيرادةيةكي هاوبةش كار‬ ‫بكةن بةخويَندنةوةيةكي واقعيانةي ئةم‬ ‫قؤناغةو طؤ ِرانكارييةكاني بتوانين بةرنامةي‬ ‫سياسةتي طونجاوي بؤ داب ِريَذين‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬راثؤرتي ليذنةي بةدواداضوون كة‬ ‫لة اليةن سةرؤكي هةريَمي كوردستانةوة‬ ‫كهينرابوو‪ ،‬ضؤن َ‬ ‫دةسةنطينيت؟‬ ‫هةل‬ ‫َ‬ ‫َثي َ‬ ‫َ‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪ :‬ديارة َثيشتر قسةي زؤر‬ ‫لة بارةي ضاكسازي و رووبة ِرووبوونةوةي‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى كراوة‪ ،‬بةآلم بؤ جارى‬ ‫دي��اردةي‬ ‫يةكةمة ليذنةيةك كة لة اليةن سةرؤكي‬ ‫كهينراوة بةفةرمي لة ريَطةي‬ ‫هةريَمةوة َثي َ‬ ‫راثؤرتيكةوة بة ئامار ثةنجةي خستؤتة سةر‬ ‫َ‬ ‫زؤر بوارى طرنطء ذياري‪ ،‬ئةوة بة هةنطاويَكي‬ ‫ج��ديء بةسةرةتايةكي باشى ضاكسازي‬ ‫دةذميردريَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كةوتنيكتدا َئيوة نا ِرازين لة‬ ‫ضاوثي‬ ‫لة‬ ‫َطا‪:‬‬ ‫ي‬ ‫ِر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سيستمى ئؤثؤزسيؤن و دةسةآلت‪ ،‬ئايا َئيوة‬ ‫بةديليكي ديكةتان هةية؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيك لةسيما هةرة‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪َ :‬‬ ‫حوكم ِراني‬ ‫سيستمي‬ ‫سةرةكييةكاني‬ ‫ديموكراسى بووني دوو جةمسةرى حكومةت‬ ‫و ئؤثؤزسيؤنة‪ ،‬من ئةوة بة بناغةي َثيشكةوتن‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطة دةبينم‪،‬‬ ‫و طةشةكردني ووآلتء‬ ‫نيطةرانيء نا ِرازي بووني من هةرطيز لةسةر‬ ‫بووني ئةم دوو جةمسةرة نةبووة لةثرؤسةي‬ ‫سياسى كوردستان‪َ ،‬‬ ‫بةلكو نيطةرانيء نا ِرازي‬ ‫لةمامةلةو َ‬ ‫َ‬ ‫هةلسوكةوتي ئةم‬ ‫بووني خؤم‬ ‫دوو جةمسةرة بةرامبةر يةكتر دةرب ِريوة‪ .‬لة‬ ‫سيستمة ديموكراسييةكان اليةني حوكم ِران‬ ‫و ئؤثؤزسيؤن دوذمني يةكتر نين‪َ ،‬‬ ‫بةلكو‬ ‫بةبةرنامةو دروشم لة يةكتر جياوازن‪ ،‬ئةوان‬ ‫شيوةيةكي‬ ‫لةسةر بنضينةي ئةو جياوازيانة بة َ‬ ‫ملمالنيدان‪ ،‬نةك‬ ‫شارستانيء مةدةني لة‬ ‫َ‬ ‫دوذمنايةتيء يةكتر رةشكردنةوة‪ ،‬ئةوان لة‬ ‫َ‬ ‫قةبول‬ ‫جياوازييةكاني يةكتر َتيدةطةنء يةكتر‬

‫‪8‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫دةكةن‪ ،‬بةم َثييةش َ‬ ‫هةلسوكةوت لةبةرامبةر‬ ‫َ‬ ‫خؤشحال دةبم‬ ‫يةكتردا دةكةن‪ .‬من ئةو كاتة‬ ‫كة ببينم حكومةتء ئؤثؤزسيؤن بةرنامةو‬ ‫يةكيتي دذةكان‬ ‫كارنامةيان لة سةر بنةماى َ‬ ‫لةملمالنيدان‬ ‫بنيات ناوة‪ ،‬واتة لةو كاتةي‬ ‫َ‬ ‫بةشيوةيةكي‬ ‫تيشدانء‬ ‫لةيةكي‬ ‫لةهةمان كاتدا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئؤرطاني بة يةكةوة ط��رَي��دراون‪ .‬من زؤر‬ ‫جار ثةيوةندي َنيوان ئةو دوو جةمسةرة‬ ‫بةثةيوةندي َنيوان ه��ةردوو جةمسةرى‬ ‫دةشوبهينم‪ ،‬ئةطةر‬ ‫طةرمء ساردي كارةبا‬ ‫َ‬ ‫هاتوو جةمسةرى سارد و طةرمي كارةبا‬ ‫شيوةيةكي زانستي بطةنة يةكتر‪ ،‬ئةوة‬ ‫بة َ‬ ‫دةبيتة مايةي رؤناكيء ئاوةدانيء َثيشكةوتن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ئةطةر ئةو دوو جةمسةرةش بةخراثى بطةنة‬ ‫دةبيتة مايةي سوتان و َ‬ ‫مالويَراني‪ .‬لة‬ ‫يةكتر َ‬ ‫دواى َ‬ ‫سييةمي ثةرلةمان‬ ‫خولى‬ ‫بذاردني‬ ‫هةل‬ ‫َ‬

‫يةكَيك لةسيما هةرة‬ ‫سةرةكييةكاني سيستمي‬ ‫حوكمِراني دميوكراسى‬ ‫بووني دوو جةمسةرى‬ ‫حكومةت و ئؤثؤزسيؤنة‬ ‫لة ‪ 2009/7/25‬بؤ جارى يةكةم بةرةسميء‬ ‫بةكردار ضةمكي ئؤثؤزسيؤن هاتة َنيو كايةي‬ ‫سياسى لة كوردستان‪ .‬لة سةرةتادا هةردوو‬ ‫َ‬ ‫نةفةسيكي تةنطء‬ ‫بةعةقليةتء‬ ‫جةمسةرةكة‬ ‫َ‬ ‫توندوتيذ كةوتنة بةرامبةر يةكتر‪ ،‬هةردووال‬ ‫َ‬ ‫هةولياندا دوو بةرةى رةش و سثى – شةيتان‬ ‫َ‬ ‫و فريشتة لة هزر و عةقلى هاوآلتي دروست‬ ‫بكةن‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬دةتوانين َبلَيين ئةو قةيرانة بةرهةمي‬ ‫دةسةآلتء ئؤثؤزسيؤنة؟‬ ‫َ‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪ :‬نا‪ ،‬من َثيم وانية ئةو‬ ‫قةيرانة لةثرؤسةي سياسى كوردستاندا تازة‬ ‫َبيت‪َ ،‬ثيش راثة ِرينء لةكاتي خةباتي شاخ‬ ‫دووض��ارى ش��ة ِرى ناوخؤ هاتين‪ ،‬ل��ةدواى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هاتنة‬ ‫راثة ِرين درَي��ذةم��ان َثيدا‪،‬‬ ‫شيوةيةكي تر ئةو‬ ‫مةيداني ئؤثؤزسيؤن بة َ‬

‫قةيرانة سةرى َ‬ ‫هةلدايةوة‪ .‬هةموو اليةكمان‬ ‫َ‬ ‫بةشيكي ئةو كلتوورة خراثةين‪.‬‬ ‫هةلطرى‬ ‫َ‬ ‫طشت اليةك بةرثرسياريةتي هةيةو ئةو‬ ‫َ‬ ‫قةبول‬ ‫قةيرانانةش ميراتي كةلتوورى يةكتر‬ ‫نةكردنة‪ .‬ديارة َئيستا خةريكة بارودؤخةكة‬ ‫هيشتا‬ ‫ئاراستةي باشتر وةردةطرآ‪ ،‬ئةطةرضى َ‬ ‫لة ئاستي َثيويستدا نية‪ ،‬هيوادارم بةرةو دواوة‬ ‫نةطة ِريَينةوة‪.‬‬ ‫ِريَطا‪َ :‬ئيوة و حزبةكاني تر لة َ‬ ‫خولقاندني ئةم‬ ‫قةيرانةدا بةشدارن؟‬ ‫َ‬ ‫سةرثيييء بة‬ ‫نامةوآ‬ ‫من‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪:‬‬ ‫َ‬ ‫ئةرآء نةرآ وةآلمي ئةو ثرسيارةت بدةمةوة‪،‬‬ ‫دةمةوآ هةنديَك بضمة ناو بنج و بنةواني‬ ‫نابيت ئةو قةيرانة‬ ‫ئةو مةسةلةية‪ ،‬سةرةتا َ‬ ‫كورت بكةينةوة لةقةيراني َنيوان ئؤثؤزسيؤنء‬ ‫دةسةآلت‪َ ،‬كيشةكة لةبنة ِرةتدا ثةيوةندي‬ ‫َ‬ ‫قةبولكردنء كلتوورى‬ ‫بة كلتوورى يةكتر‬ ‫َ‬ ‫ديموكراسىء مامةلةى ديموكراسيانةوة‬ ‫َ‬ ‫بةقةبولكردني جياوازي‬ ‫هةية‪ ،‬ثةيوةندي‬ ‫و َتيطةيشتن َليى هةية‪ .‬ثرسيارةكة َليرة‬ ‫ئةوةية ئايا حزبةكاني كوردستان كلتووريَكي‬ ‫ديموكراسييان لةذياني َنيوخؤى حزب‬ ‫لةنيو خودي ذياني حزبةكاندا‬ ‫دامةزراندووة‪ ،‬ئايا َ‬ ‫بةشيوةيةكي ديموكراسى‬ ‫جياوازييةكان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مامةلةيان لةطةأل دةكريَت؟ من َثيمواية َئيمة‬ ‫لة رؤذهةآلتي ناوة ِراستدا دةذين هةموو اليةك‬ ‫بةثلةي جؤراوجؤر َ‬ ‫هةلطرى ئةم ظايرؤسةية‪،‬‬ ‫بؤية طشت اليةك بةرثرسياريةتي هةية لة‬ ‫َ‬ ‫خولقاندني ئةم قةيرانانة بةثلةي جؤراوجؤر‪،‬‬ ‫لةهةمان كاتدا َ‬ ‫حزبيكيش هةية‬ ‫هةولي هةر َ‬ ‫بؤ ضارةسةركردنء طؤريني ئةم كلتوورة بة‬ ‫كلتووريَكي ديموكراسى ئةويش بة ثلةي‬ ‫جؤراوجؤر‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬تا ضةند ب ِرواتان هةية كة حكومةتي‬ ‫دةتوانيت ضارةسةرى‬ ‫هةريَمي كوردستان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى بكات؟‬ ‫دياردةي‬ ‫َ‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪ :‬تا دةسةآلتي دامةزراوة‬ ‫حزبيةكان باآل دةستي بةسةر كاروبارى‬ ‫هةبيت و دوور‬ ‫دام��ودةزط��ا حكوميةكان َ‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى و ناعةدالةتي‬ ‫نةخريَنةوة‪ ،‬دياردةي‬ ‫كاتيك‬ ‫تةئكيد‬ ‫بة‬ ‫ديارة‬ ‫ضارةسةر ناكريَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫حزبيك زؤرينةي‬ ‫حزبيك ياخود ضةند‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كورسييةكاني ثةرلةمان بةدةست ديَنن‬ ‫كدةهينن‪ ،‬ثؤستة وةزارييةكان‬ ‫حكومةت َثي َ‬ ‫لةحزبةكاني خؤيان دةبن‪ .‬بةآلم حكومةت‬


‫َ‬ ‫خةلكء بة‬ ‫دةبيتة حكومةتي َتيك ِراي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل طشت اليةكء‬ ‫مامةلة‬ ‫يةكساني‬ ‫هاوآلتياندا دةك��ات‪ .‬ئةم حكومةتة نابآ‬ ‫سةرجةم دامودةزطاكاني حكومةتء بوارةكاني‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطة بة رووخسارو رةنطي خؤى‬ ‫ذياني‬ ‫َ‬ ‫رةنط ريَذ بكاتء كؤنت ِرؤلى سةرجةم مافة‬ ‫طشتييةكان بكات‪ .‬لة كوردستاندا تا َئيستا‬ ‫نةتوانراوة دةسةآلتي دامودةزطا حكومييةكان‬ ‫دةربهينريَن‪،‬‬ ‫لة ذيَر هةيمةنةو دةسةآلتي حزب‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةمةش بؤتة مايةي َبيزارى و نا ِرةزايي خةلك‪.‬‬ ‫كهينانى كابينةى‬ ‫ِريَطا‪ :‬لةسةروبةندى َثي َ‬ ‫زةحمةتكيشان‬ ‫نويَدا َئيوة وةك حزبى‬ ‫َ‬ ‫بةشدارى لة حكومةتدا دةكةن؟‬ ‫َ‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪ :‬لة كابينةي َثينجةم َئيمة‬ ‫وةزارةتيك بة ناوي وةزارةتي‬ ‫بةشدار بووين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫سثيردرا‬ ‫مة‬ ‫ئي‬ ‫بة‬ ‫ثةرلةمان‬ ‫كاروبارى‬ ‫هةريَم بؤ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بوو‪ ،‬لة كابينةي شةشةم ئةم وةزارةتة نةما و‬ ‫طؤ ِردرا بة (ريَكخةرى كاروبارى حكومةت و‬ ‫سثيردرا بةو‬ ‫ثةرلةمان)‪ ،‬ئةو ئةركةش بة َئيمة َ‬ ‫َثييةي َئيمة لة حكومةتدا بةشدار نةبووين‪،‬‬ ‫ضونكة بةشداري كردن لةحكومةت واتة‬ ‫وةرطرتني وةزارةتء بةشداريكردن لة‬ ‫كؤبوونةوةكاني ئةنجوومةني وةزيران‪ .‬لةم‬ ‫كابينةيةش داوام��ان َلينةكراوة بةشدارى‬ ‫حكومةت بكةين‪ ،‬ئةطةر لة َ‬ ‫ةتيكيش‬ ‫حال َ‬ ‫ئةو ئةركةي َثيشتر وةك جاران بة ناوي‬ ‫(ريَكخةرى كاروبارى ثةرلةمان و حكومةت)‬ ‫بمي َنيتةوة‪ ،‬ئةوة بةشداريكردن لة حكومةت‬ ‫َ‬ ‫نية‪ ،‬ضونكة ئةوة نة وةزارةتة و نة بةشدارى‬ ‫كؤبوونةوةي ئةنجوومةني وةزيرانيش دةكات‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬لةو َ‬ ‫هةلومةرجةي كوردستانء‬ ‫طؤ ِرانكارييةكاني ناوضةكة مةسةلةي سازداني‬ ‫كؤنطرةيةكي نيشتماني بةئامادةبووني‬ ‫ئةركيكي‬ ‫سةرجةم اليةنة سياسييةكان بؤتة َ‬ ‫هةنووكةيي؟‬ ‫َ‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪َ :‬ثيويستة ئامادةكارى باش‬ ‫نابيت كؤنطرة تةنها لة َثيناو‬ ‫ئةنجام بدريَت‪َ ،‬‬ ‫بةيانيك و طردبوونةوةي ضةند‬ ‫دةركردني‬ ‫َ‬ ‫اليةنيك ئةنجام بدريَت َ‬ ‫بةلكو ئامانجي‬ ‫َ‬ ‫سةرةكي يةكخستني طوتارى سياسى و‬ ‫ث ِرؤذةى هاوبةش َبيت‪.‬‬ ‫ِريَطا‪َ :‬كيشة َ‬ ‫ثةسيردراوةكاني هةريَم و‬ ‫هةل َ‬ ‫بةغدا بة ضى طةيشتووةء ئةداى سةركردايةتى‬ ‫ئاستيكدابووة؟‬ ‫كورد لةمة ِر ئةو َكيشانة لةض َ‬ ‫َ‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪َ :‬كيشةكاني َنيوان هةريَمء‬

‫بةلَينَ عةبدولَآل سكرتيرَ ي كؤميتةي ناوةندي حزبي زةمحةتكيَشاني كوردستان‬ ‫بةثيى دةستوور يةكاليي‬ ‫بةغدا تا َئيستا َ‬ ‫نةكراوةتةوة‪ ،‬بةتايبةتيش م��اددةي ‪،140‬‬ ‫ياساي نةوت و غاز‪ ،‬مةسةلةي َثيشمةرطة‬ ‫و ‪...‬هتد‪ .‬لة دواى رووخاني رذيَمي سةدام‬ ‫شيوةيةك‬ ‫حكومةتةكاني َعيراق بة هيض َ‬ ‫ئيلتيزاميان بةدةستوورةوة نةكردووة‪ ،‬خؤيان‬ ‫بةجيكردني مافة دةستوورييةكاني‬ ‫جي َ‬ ‫لة َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكي كوردستان دزيوةتةوةو ب ِروايان َثيي‬ ‫نييةو دةيانةوآ ئاوا بةخشكةيي سوود لةكات‬ ‫وةربطرن تا دةسةآلت ثةيدا دةكةنةوة‪ ،‬بؤية‬ ‫َثيويستة سةركردايةتي سياسى كوردستانء‬ ‫اليةنة سياسييةكانء ثةرلةمانء حكومةت‬ ‫َليب ِراوانة ئةو مةسةالنة لةطةأل بةغدا يةكاليي‬ ‫بكةنةوة‪ ،‬ضيتر ريَطة نةدةن ئةوان سوود‬ ‫شيوازةي َثيشتر لةطةأل‬ ‫لةكات وةربطرن‪ ،‬بةو َ‬ ‫بةغدا هيض ناكرآء دةبآ ريَوشويَني ترو كارى‬ ‫تر بةرامبةريان بةكار َبينين‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪:‬ئايا كورد دةيةويَت لةطةل ليستي‬ ‫َعيراقية هاوثةيماني دروست بكات لة بةرامبةر‬ ‫نوري ماليكي؟‬ ‫َ‬ ‫ببيتة‬ ‫بةلَين عةبدوآل‪ :‬نا‪ ،‬نابآ ك��ورد َ‬ ‫اليةنطرى هيض الي��ةك لةسةر حيسابى‬ ‫اليةكى ديكة‪ ،‬بةآلم كورد َبى دوو َدلى لةو‬

‫اليةنة نزيك َبيتةوة كة وةآلمي داخوازييةكاني‬ ‫جيبةجآ‬ ‫دةداتةوة و مافة دةستوورييةكاني َ‬ ‫دةكات‪ ،‬ديارة ئةمةش لة سةر حيسابى كةس‬ ‫مافيكي رةواي خؤشمانة دؤستايةتيء‬ ‫نابيت‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫هاوكارى ئةو اليةنانة بكةين كة ئامادةية بة‬ ‫َ‬ ‫َثيى دةستوور َ‬ ‫لةطةل هةريَم و مافة‬ ‫مامةلة‬ ‫رةواكاني طةلى كوردستان بكات‪.‬‬

‫نابَيت كؤنطرة تةنها‬ ‫لة ثَيناو دةركردني‬ ‫بةيانَيك و طردبوونةوةي‬ ‫ضةند اليةنَيك ئةجنام‬ ‫بدرَيت بةلَكو ئاماجني‬ ‫سةرةكي يةكخستين‬ ‫طوتارى سياسى و ثِرؤذةى‬ ‫هاوبةش بَيت‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪9‬‬


‫ثار َيزط����اى هةلَةجب����ة لة ن َي����وان ملمالن َيى ئؤثؤزس����يؤن و دةس����ةالَتدا‬

‫ثار َيزطا ئةو خةونةى َ‬ ‫هةلةجبةييةكان كة لةسةردةمى‬ ‫دةسةلاَ تى يةك َيتىو ثارتى بةدى نايةت‬

‫هةَلةبجة‬ ‫عةبدولرةحيم‬ ‫ئا‪ :‬ناصح‬ ‫ِ‬ ‫ثاريزطاى َ‬ ‫هةلةبجة خةونة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وةدينةهاتوةكةى هةلةبجةييةكان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجة‬ ‫بةلَينى بة ثاريزطاكردنى‬ ‫َ‬ ‫شتيكى تازة نيية و سةرةتاى ئةم بةلينة‬ ‫دةطة ِريتةوة بؤ ناوةراستى نةوةدةكانى‬ ‫سةدةى راب��ردوو ِرَيك لةو كاتانةى كة‬ ‫طةرمةى شةرى ناوخؤى َنيوان هيزة‬

‫‪10‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫كورديةكان بوو‪ ،‬ثارتى و بزووتنةوةى‬ ‫ئيسالمى دةستيانطرتبوو بةسةر شارى‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجة و دةورووبةريدا‪ ،‬ثارتى ديموكراتى‬ ‫كوردستان تةنها ثاريزطاى دهؤك و قةزاى‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫هةلةبجةى بةدةستةوة ب��وو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةوليرى ثايتةخت‬ ‫نيشتمانى كوردستانيش‬ ‫َ‬ ‫و سليمانى و حةوزةى طةرميانى بةدةستةوة‬ ‫بوو‪ ،‬ثارتى بؤ ئةوةى لةسةر ئاستى ناوخؤى و‬ ‫هيزيكى وةرنراو ثيشان‬ ‫دةرةوة خؤى وةك َ‬ ‫نةدات بؤية بيرى لةوة كردوة كة لةسنورى‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثيكهينانى‬ ‫هةولى‬ ‫قةلةمرةوى خؤيدا‬ ‫َ‬ ‫ثاريزطايةك بدات بةشيوةيةك ئةطةر‬ ‫تةنها بةناويش بووة ئةوة ثيشان بدات كة‬ ‫لةكؤى ‪ 4‬ثاريزطاى كوردستان ‪ 2‬ثاريزطاى‬ ‫بةدةستةوةية‪ ،‬بؤية هةستا بة تاك اليةنة‬ ‫ئيعالنى ثاريزطاى هةلةبجةى كردو ئيتر‬ ‫لةو رؤذة بةدواوة خةونى بة ثاريزطابوونى‬ ‫هةلةبجة لةالى َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجيةكان بووتة ئةو‬ ‫سةرابةى كة هةتا َئيستا َثيى نةطةشتوون‪،‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫ناضيت لةسةردةمى‬ ‫دةسةالتى َ‬ ‫َثي َ‬


‫و ثارتى َ‬ ‫هةلةبجةيةكان خةونى ثاريزطا‬ ‫بوونى شارةكةيان بؤ َبيتةدى‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجةى شةهيد لة هةلبذاردنى‬ ‫ش��ارةوان��ي��ةك��ان��ى س� َ‬ ‫�ال��ى ‪2000‬دا لة‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنى ئةنجومةنى شارةوانةيةكان كة‬ ‫َ‬ ‫لةسالى ‪ 2000‬لةسنورى ئيدارةى ثيشووى‬ ‫سليمانى ئةنجام درا‪ ،‬ليستى ئيسالميةكان‬ ‫َ‬ ‫توانيان لة سنورى ئيدارى َثيشووى قةزاى‬ ‫هةلةبجةى شةهيد َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن ببةنةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجةى‬ ‫سنورى ئيدارى ئةوكاتى‬ ‫شةهيد كة جطة لة مةركةزى قةزاى‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجة‪ ،‬هةريةكة ناحيةكانى سيروان و‬ ‫خورماأل و سةيدسادقى لةخؤى طرتبوو‪،‬‬ ‫يةكيتى و ثارتى لة َ‬ ‫سالى ‪2000‬‬ ‫َتيكشانى َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫هةتا ئيستا بةردةوامة و هيض كات َ‬ ‫و ثارتى نةيانتوانيوة دةنطى زؤرينةى‬

‫يةكَيتى و ثارتى‬ ‫ثارَيزطايةكيرت بؤ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن دروست‬ ‫ناكةن‬ ‫َ‬ ‫خةلكى ئةو شارة مسؤطةر بكةن‪ ،‬بؤية‬ ‫يةكيتى و ثارتى لة ت��ةواوى‬ ‫دؤ ِران��ى َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكانى سةنديكاو ِريكخراوةكاندا‬ ‫َميذوويةكى دريذى هةية و ثاش ‪َ 9‬‬ ‫سال‬ ‫و لة َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫هةلبذاردنى ‪25‬ى‪7‬ى‪ 2009‬دا َ‬ ‫و ثارتى بؤ ج��ارى دووةم َتيكشكانى‬ ‫جةماوةرى خؤيان لةوسنورة بينيةوةو‬ ‫سييةم ثاش ‪َ 10‬‬ ‫جاريكيتر‬ ‫سال َ‬ ‫بؤجارى َ‬ ‫لة َ‬ ‫يةكيتى و‬ ‫هةلبذاردنى ‪7‬ى‪3‬ى‪2010‬دا َ‬ ‫ثارتى نةيانتوانى زؤرينةى دةنطةكانى ئةو‬ ‫شارة بؤخؤيان مسؤطةر بكةن و توشى‬ ‫دؤ ِران هاتن‪.‬‬ ‫ثارتى و يةكيتى ثيكةوة‪ 3/1‬دةنطةكانى‬ ‫هيناوة‬ ‫ئةو سنورةيان بةدةست َ‬ ‫ثارتى ديموكراتى كوردستان لةسةر‬

‫عيراق ئةنجامدرا يةكطرتووى ئيسالمى‬ ‫َ‬ ‫توانى ‪ 10474‬دةنط لة سنورى َ‬ ‫هةلةبجةى‬ ‫بهي َنيت كة دةكاتة ‪ 24%‬ى‬ ‫شةهيد بةدةست َ‬ ‫َ‬ ‫دةنطةكانى ئةو شارة‪ ،‬كؤمةلى ئيسالميش‬ ‫بهي َنيت‬ ‫توانى ‪ 7759‬دةنط بةدةست َ‬ ‫كة دةكاتة‪ 18%‬دةنطةكانى ئةو شارةو‬ ‫بزووتنةوةى طؤ ِرانيش توانى ‪7531‬دةنط‬ ‫بهي َنيت واتة ‪ 18%‬دةنطةكانى‬ ‫بةدةست َ‬ ‫هةرسي ثارتةكةى ئؤثؤزسيؤن‬ ‫ئةو شارة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكطرتووى ئيسالمى و كؤمةلى ئيسالمى‬ ‫و بزووتنةوةى طؤ ِران َثيكةوة توانيويانة‬ ‫‪ 25764‬دةنط لة كؤى ‪ 43634‬دةنطى شارى‬

‫زمانى مةسعود بةرزانى سةرؤكةكةيةوة‬ ‫هةلمةتى َ‬ ‫لة َ‬ ‫هةلبذاردنى بيست و َثينجى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجةدا‬ ‫خةلكى‬ ‫ح��ةوت لةبةردةم‬ ‫َ‬ ‫بؤجارى دووةم َ‬ ‫بةلَينى دا بة هةلةبجةيةكان‬ ‫َ‬ ‫كة شارةكةيان بكات بة ثاريزطا‪ ،‬بةالم‬ ‫ثاش دةركةوتنى نةتيجةى ه��ةردوو‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكة دةركةوت ثارتى تةنها ‪5317‬‬ ‫هيناوة لةكؤى ‪ 43634‬دةنط كة‬ ‫دةنطى َ‬ ‫ئةمةش دةكاتة ‪ 12%‬دةنطةكانى ئةو شارة‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل و‬ ‫يةكيتى و‬ ‫و ثاش يةكطرتوو و َ‬ ‫طؤ ِران‪ ،‬لةسةر ئاستى جةماوةرى َثينجةمين‬ ‫حيزبة لةشارى َ‬ ‫هةلةبجةى شةهيد‪ ،‬بةم‬ ‫قياسةش َبيت ثارتى كةمينيةكة كة هةرطيز‬ ‫ناهي َنيت‪،‬‬ ‫ثاريزطاى ئةو شارة بةدةست َ‬ ‫بؤية ثارتى لةثاش َ‬ ‫هةلبذاردنةكان هيض‬ ‫ئامادةييةكى تيدانيية َ‬ ‫بةلَينى سةرؤكةكةشى‬ ‫بباتة سةرو َ‬ ‫هةلةبجة بكاتة ثاريزطا‪.‬‬ ‫يةكيتى نيشتمانى كوردستانيش كة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خاوةنى دةسةالت و ئيدارةية لةناوضةكةدا‬ ‫بةالم َ‬ ‫حيزبى حاكمة‪َ ،‬‬ ‫لةسالى ‪2000‬وة ِرؤذ‬ ‫لةدواى ِرؤذ لة ثاشةكشةدايةو لةتازةترين‬ ‫ئةنجامى َ‬ ‫هةلبذاردندا لةكؤى ‪ 43634‬دةنطى‬ ‫تةنها ‪ 9105‬دةنطى بةدست هيناوة كة‬ ‫يةكيتى‬ ‫دةكاتة ‪20%‬ى دةنطدةران واتة َ‬ ‫خةلكى ئةو شارةى َ‬ ‫‪5/1‬ى َ‬ ‫لةطةلداية‪.‬‬ ‫يةكيتى و ثارتى‬ ‫ئةطةر دةنطةكانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤبكةيتةوة‬ ‫شةهيد‬ ‫لةهةلةبجةى‬ ‫‪14422‬دةنطة كة دةكاتة ‪ 33%‬دةنطدةرانى‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى و ثارتى‬ ‫هةلةبجةى شةهيد‪ ،‬واتة َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكى َ‬ ‫‪3/1‬ى َ‬ ‫لةطةلدايةو‬ ‫هةلةبجةيان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئؤثؤزسيؤنداية‪،‬‬ ‫خةلك‬ ‫‪3/2‬ى‬ ‫هةرئةمةش وا دةكات كة يةكيتى و ثارتى‬ ‫نةنيت بة ئاراستةى‬ ‫هيض هةنطاويك َ‬ ‫بوونى َ‬ ‫ثاريزطا‪،‬‬ ‫هةلةبجةى شةهيد بة َ‬ ‫يةكيتى و ثارتى َدلنيان كة ناتوانن‬ ‫ضونكة َ‬ ‫بهينن‪ ،‬بؤية‬ ‫ثؤستةكانى ئةو شارة بةدةست َ‬ ‫ثاريزطايةكيتر بؤ‬ ‫يةكيتى و ثارتى ئامادةنين َ‬ ‫َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن دروست بكةن‪.‬‬

‫َ‬ ‫بهينن‪ ،‬واتة‬ ‫هةلةبجةى شةهيد بةدةست َ‬ ‫دةكاتة نزيكةى ‪60%‬ى دةنطةكانى شارى‬ ‫َ‬ ‫سي‬ ‫هةلةبجةى شةهيد‪.‬دةبينين هةر َ‬ ‫اليةنى ئؤثؤزسيؤن َثيكةوة لة ملمالنيةكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتدا‬ ‫لةطةل هيزةكانى‬ ‫توندان‬ ‫لةسةر بردنةوةى ئةو شارة و دريذةدان‬ ‫بة مسؤطةركردنى دةنطةكانى َ‬ ‫خةلكى ئةو‬ ‫شارة‪.‬‬

‫ئؤثؤزسيؤن لة َ‬ ‫هةلةبجةى شةهيد نزيكةى‬ ‫‪60%‬ى دةنطةكانى ئةو شارة بةدةستةوةية‬ ‫ل��ة دواه��ةم��ي��ن ه� َ‬ ‫�ةل��ب��ذاردن كةلة‬ ‫‪7‬ى‪3‬ى‪ 2010‬دا بؤ َ‬ ‫هةلبذاردنى ثارلةمانى‬

‫ثاريزطاى َ‬ ‫هةلةبجة لة َنيوان ملمالنيةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن و دةسةالتدا‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫دةسةالتدارى و خاوةن بريارى َ‬ ‫و ثارتى و زؤرى دةنطى ئؤثؤزسيؤن ئةو‬

‫ئوسامة‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪11‬‬


‫دوو شتةن كة َ‬ ‫هةلةبجةى شةهيد لةم‬ ‫بةثاريزطا‬ ‫ساتةوةختةدا لة خةونى بوون‬ ‫َ‬ ‫بة بةين دةبات‪ .‬سةبارةت بةوةى بؤضي‬ ‫ئؤثؤزسيؤن لة ثرسى بة ثاريزطابوونى‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجةى شةهيدا زؤر بة جدي نايةنة‬ ‫َثيشةوة و خؤيان ناكةن بة ساحيبي‬ ‫مةسةلةكة لةكاتيدا زؤرينةن لة َ‬ ‫هةلةبجةدا‪،‬‬ ‫ئوسامة َ‬ ‫طولثى ضاالكةوانى مةدةنى لة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجةى شةهيد دةلَيت «يةك لةو‬ ‫يةكيتي‬ ‫هؤكارانةي كة دةسةلاَ ت لة ناويدا َ‬ ‫بة ثلةي يةكةم ناضار بة دذايةتي َ‬ ‫هةلةبجة‬ ‫بةهيزي ئؤثؤزسيؤنةوة‬ ‫كردووة ثةيوةندي بة َ‬ ‫ثاريزطا‬ ‫هةية‪ ،‬ضونكة دةسةلاَ ت‬ ‫نايةويت َ‬ ‫َ‬ ‫بةهيز‬ ‫وة ياخود ئيدارةيةكي سةربةخؤي َ‬ ‫هيزة‬ ‫دروست َبيت و دواتر‬ ‫َ‬ ‫بكةويتة دةست َ‬ ‫لاَ‬ ‫دةبينيت‬ ‫ئؤثؤزسيؤنةكانةوة‪ ،‬دةسة ت وا‬ ‫َ‬ ‫بتوانيت قةبارةي َ‬ ‫هةلةبجة بضوك‬ ‫كة تا َ‬ ‫هيندة توانيويةتي لة النكةي‬ ‫بكاتةوة‪ ،‬ئةوا َ‬ ‫نةضيت كة‬ ‫ئؤثؤزسيؤن بدات‪ ،‬ئةوةت لةبير َ‬ ‫َ‬ ‫قسةيةك لةناو َ‬ ‫هةلةبجةدا باوة كة دةلَيت‬ ‫َ‬ ‫لاَ‬ ‫(هةلةبجة هيض كات ملي بؤ دةسة ت‬ ‫كةض نةكردووة)‪ ،‬كة ئةمةش ترسي لة َدلي‬ ‫دةيةويت بة هةر‬ ‫دةسةلاَ تدا ِرؤكردووة و‬ ‫َ‬ ‫وازيك َبيت لة ناو و ناوبانطي ئةو شارة‬ ‫شي َ‬ ‫َ‬ ‫بدات»‪.‬‬ ‫ه��ةروةه��ا َ‬ ‫هةلةبجة ب��ة سروشت‬ ‫ئ��ؤث��ؤزس��ي��ؤن��ةوة ب��ة س��ةرن��ج��دان لة‬ ‫ئةنجامةكاني َ‬ ‫هةلبذارن لةو شارؤضكةيةدا‬ ‫دةردةكةويت كة ئؤثؤزسيؤن زؤرينةي‬ ‫َ‬ ‫لاَ‬ ‫بةدةستة‪ ،‬بة م بة داخةوة ئؤثؤزسيؤن‬ ‫تا َئيستا وةك َثيويست نةيتوانيوة هةم‬ ‫خزمةت بةو دةنطة نا ِرازييانة بدات و وة‬ ‫هةميش نةيتوانيوة كارتي دةنطدةرةكاني‬ ‫فشاريك بةكار‬ ‫بة ِرووي دةسةلاَ تدا وةك‬ ‫َ‬ ‫شيوةيةكي‬ ‫بهينيت‪ ،‬واتة طةر ئؤثؤزسؤن بة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ذيارييانة مامةلة لةطةل كارتي هةلةبجةدا‬ ‫دةتوانيت جومطةي دةسةلاَ ت‬ ‫بكات ئةوا‬ ‫َ‬ ‫لةو شارؤضكةيةدا س ِر بكات‪ ،‬كة بة‬ ‫داخةوة تا َئيستا ئةو كارة نةكراوة‪ ،‬ئةمةش‬ ‫دةطة ِرَيتةوة بؤ ئةو َ‬ ‫خالةي كة ئؤثؤزسؤن‬ ‫ث ِر بة َثيستي ناوةكةي نيية و زؤري ماوة‬ ‫َ‬ ‫كامل بيت‪ ،‬هةر لةبةر ئةمةشة كة نوسةران‬ ‫و ِرؤشنبيران ِرةخنة و سةرنجي بنة ِرةتييان‬

‫‪12‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫سي اليةنة هةية‪.‬‬ ‫لةسةر ئةو َ‬ ‫َ‬ ‫باجيكي‬ ‫هةلةبجة لة َئيستادا خةريكة َ‬ ‫نةخير ئةو باجة‬ ‫قورس ئ��ةدات‪ ،‬ب��ةلاَ م َ‬ ‫ناطةريتةوة بؤ زؤرينةي ئؤثؤزسيؤن‪َ ،‬‬ ‫بةلكو‬ ‫َ‬ ‫دةطةريتةوة بؤ خودي سروشتي َ‬ ‫هةلةبجة‬ ‫َ‬ ‫ثي‬ ‫كة سياسةتة ضةوتةكاني دةسةلاَ تي َ‬ ‫قبول نةبووة و نيية‪ ،‬بؤية لة َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجةدا‬ ‫ئةوة َ‬ ‫هةلةبجةييةكانن كة ئؤثؤزسيؤنيان‬ ‫هيناوة نةك َثيضةوانةكةي‪ ،‬بؤية‬ ‫بةرهةم َ‬ ‫دةلَيم َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجة باجي سروشتي خؤ ِراطري‬

‫ئةنوةر عةرةب‬

‫سةرةراى ئةوةى هةلَةجبة‬ ‫خؤى لة سةر ئاستى‬ ‫نَيودةولَةتى ناسراوة‪،‬‬ ‫بة َالم دةسة َالتى كوردى‬ ‫بضووكى دةكاتةوة‬ ‫دةبيتة نمونةي‬ ‫خؤي ئةدات كة ئةمةش َ‬ ‫باشي قوربانيدان‪.‬‬ ‫ئةنوةر ع��ةرةب‪ ،‬رؤزن��ام��ةن��ووس و‬ ‫ضاالكةوانى مةدةنى هةر سةبارةت بة‬ ‫ثاريزطا بوونى َ‬ ‫هةلةبجةى شةهيد‬ ‫ثرسى بة َ‬ ‫َ‬ ‫و ملمالنيةى َنيوان دةسةالت و ئؤثؤزسيؤن‬ ‫لة َئيستاو ملمالنيةى يةكيتى و ثارتى لة‬

‫ِراب��ردوودا َ‬ ‫دةلَيت «بة َدلنياييةوة هةموو‬ ‫شتيك لةم َ‬ ‫والتةدا ثةيوةندى بة سياسةتى‬ ‫حزبةوة هةية نةك سياسةتى حكوومةت‪،‬‬ ‫َئيمة تا ئيستا نةمنتوانيووة حكوومداريكى‬ ‫هةبيت‪ ،‬لة هةبوونى‬ ‫فيعلى و جديمان َ‬ ‫َ‬ ‫ةتيكى وةهادا ديارة كة بير كردنةوة و‬ ‫حال َ‬ ‫شتيك راستةوخؤ ثةيوةست‬ ‫ب ِرياردان لةهةر َ‬ ‫دةبيتةوة بة ثرةنسيث و بنةماكانى حزبةوة‬ ‫َ‬ ‫و سةروةريةكانى حزب لة سةروةريةكانى‬ ‫حكوومةت و نيشتمان َ‬ ‫باالترة‪ .‬لة هةموو‬ ‫دنيادا َ‬ ‫سيمبوليك لة‬ ‫شوين‬ ‫والت��ان بة َ‬ ‫َ‬ ‫ئاستياندا دةطةرين و بيانكةنة شوناسى‬ ‫َ‬ ‫نيودةولةتى‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫هةريمى و‬ ‫خؤيان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َئيمة سةرةراى ئةوةى هةلةبجة خؤى لة‬ ‫سةر ئاستى َني َ‬ ‫ودةولةتى ناسراوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى كوردى بضووكى دةكاتةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫طريمان بةربةست لةبةردةم بةلَينةكةى‬ ‫هةريم َبو بة باريزطابوونى‬ ‫سةروكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بووبيت‪،‬‬ ‫هةلةبجة قةلةم ِرةوى يةكيتى‬ ‫َ‬ ‫لة َئيستادا يةكيتى ئةو َ‬ ‫قةلةم ِرةويةى لة‬ ‫ناوضةكةى خوشيدا نةماوة و زؤر شتى‬ ‫تر هةية ثارتى لة دةظةرى سةوز بريا ِرى‬ ‫لةسةر داوان»‪.‬‬ ‫يةكيتى‬ ‫يةكيتى كة َ‬ ‫سةبارةت بةوةى َ‬ ‫ثاريزطايةك دروست بكات ئةطةر‬ ‫ئامادةبيت َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َدلنيا نةبيت لةوةى كة بتوانيت كؤنترؤلى‬ ‫بكات‪ ،‬ئةو ِرؤذنامةنووسة َ‬ ‫«بيم واية‬ ‫دةلَيت َ‬ ‫ئةم َ‬ ‫هةريم هةروةك‬ ‫بةلَينةى سةرؤكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةلَينة َبيناوة ِروكةكانى ترى سةرجةم‬ ‫هةريمةية كة هيج‬ ‫بةرثرسةكانيترى ئةم َ‬ ‫لة ماهيةتى َ‬ ‫تي نةطةيشتوون و‬ ‫بةليندان َ‬ ‫َ‬ ‫بةلَيندان بووةتة ئامرازيك بو خؤقوتاركردن‪،‬‬ ‫ئةطةر بة طشتطيرى قسة بكةين نةك‬ ‫حزبيك لةم َ‬ ‫والتةدا بطرى طةر‬ ‫يةكيتى هةر َ‬ ‫َ‬ ‫شوينيك ثاوانخوازيةكةى‬ ‫بزانيت لة هةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مةيسةرة و طةراى حزبيةكةى جرودةكات‬ ‫كارى بؤ دةكات‪ ،‬بةلاَ م ديارة َ‬ ‫هةلةبجة‬ ‫هةميشة هةناسةى ئيسالميةكانى َتيدا َ‬ ‫زالة‪،‬‬ ‫يةكيتيش و سةرجةم حكزبةكانى تر‬ ‫َبوية َ‬ ‫خةونيكى لةو جؤرةيان بو‬ ‫لةو ب ِروايةدانيم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫واقيعيكى مةحال‬ ‫هةبيت مةطةر‬ ‫َ‬ ‫هةلةبجة َ‬ ‫و َ‬ ‫تال بة نيسبةت ئةوانةوة بة ناضارى ئةو‬ ‫بريارةيان َبي بدات»‪.‬‬


‫عةبدوالَى مةالنورى‪:‬‬

‫باوة ِرم بةسيستمي سةرؤكايةتي نيية‬ ‫مَ‬ ‫لةهةريي كوردستان‬

‫ديدارى‪:‬سةلمان حسَين‬ ‫َ‬ ‫دووسال‬ ‫ِريَطا‪:‬بة ِراى جةنابت لةماوةى ئةو‬ ‫ونيوةدا ثةرلةمان توانيويةتى بةئةركى‬ ‫كةيةكيكة لة‬ ‫هةستيت‪،‬‬ ‫ضاوديَرى كردن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةركةطرنطةكانى ثةرلةمان؟‬ ‫َ‬ ‫نةخير‪.‬‬ ‫عةبدوالى مةالنورى‪ :‬بةب ِرواى من َ‬ ‫يةكيك لةئةركة سةرةكيةكانى ثةرلةمان وةك‬ ‫َ‬ ‫ناوخوداهاتووة كارى ضاوديَرى‬ ‫لةثةي ِرةوى‬ ‫َ‬ ‫كردنة‪ ،‬ئةم ك��ارةش لةراستيدا ريَكارى‬ ‫خوى هةية‪ ،‬لةو ثرسيارةوة دةست‬ ‫تايبةتى َ‬ ‫َثيدةكات دواترثرسينةوةوهةروةهاضاوديَرى‬ ‫ثروذةكانى حوكومةت‪،‬‬ ‫كرنى مةيدانى‬ ‫َ‬ ‫ئةشى ئ��ةم ئةركةلةاليةن ثةرلةمان‬ ‫َ‬ ‫راستةوخو ئةنجام بدريَت‪ ،‬ياخود‬ ‫تارانةوة‬ ‫َ‬ ‫لةاليةن ليذنةكانةوة‪َ ،‬بونمونة وةك ليذنةى‬ ‫نة ز ا هة ‪ .‬لة ر ا ستيد ا لة ر ا بر د و و د ا ئة طة ر ضى‬ ‫كو َ‬ ‫كو َ‬ ‫مةلَيك‬ ‫جياجيا‪،‬‬ ‫مةلَيكثرسيارى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بانطيشت كردنى‬ ‫ه��ةول��ى ثرسينةوةو‬ ‫َ‬ ‫وةزي��رةك��ان دراوة‪ ،‬ئةطةرضى لةاليةن‬ ‫َزوربةى بةرثرسانى حيزبيوحوكوميةوةدان‬ ‫َ‬ ‫كةطةندةلى لةهةريَمى كوردستان‬ ‫بةوةدانراوة‬ ‫لاَ‬ ‫تائاستيكى مةترسي دارهةية‪ ،‬بة م وةك‬ ‫َ‬ ‫دةيبينين ِرَوذَي���ك ل���ة ِرَوذان ثةرلةمانى‬ ‫كوردستان لةسةربنةماى ثرسياركردن يان‬ ‫ثرسينةوةيان يان لةسةر بنةماى ئةو هةموو‬ ‫َ‬ ‫لةروذنامةكان‬ ‫كو َمينتانةى كة‬ ‫َ‬ ‫بةلطةو َدو َ‬ ‫َ‬ ‫‪،‬زورجاريش لةثةرلةمانيش‬ ‫بالوكراونةتةوة َ‬ ‫خ��راون��ةت��ة ِروو‪ ،‬نةتوانراوة وةزيريَريَك‬ ‫بانطيشتى ثةرلةمان بكريَت ومتمانةى‬ ‫َ‬ ‫هاوكيشةيةكى‬ ‫َليوةرطيريَتةوة‪َ .‬تو لةبةردةم‬ ‫َ‬ ‫ِرووندايت‪ ،‬ئةويش ئةوةيةكة لةهةريَمى‬ ‫لةضوارضيوةى وةزارةتة جياجياكاندا‬ ‫كوردستان‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى هةية‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫بةلطةش َبوئةم قسةية‬ ‫كةسةروكايةتى هةريَم َثيكى‬ ‫ئةو ليذنةية‬ ‫َ‬ ‫بوارةكاندادانبةوةدادةنيت‬ ‫لةزوربةى‬ ‫هيناوة‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫َ‬ ‫كةطةندةلى هةية‪.‬لةبوارى تةندرووستيدالة‬ ‫بوارىوةبةرهيناندالةبوارى نةوتدا‪.‬لةماوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫زسيون بةديارى‬ ‫ئةم دووس��ال‬ ‫ونيوةدائو َثو َ‬ ‫َ‬ ‫وزوربةى ئةندام ثةرلةمانةكان لةسةر‬ ‫كراوي َ‬ ‫َ‬ ‫ئةو بابةتانة قسةمانكردووة‪ ،‬بةالمثرسيار‬ ‫ئةوةيةبوضى ثةرلةمان نةيتوانى وةزيريَك‬ ‫َ‬ ‫بانطيشت بكات ومتمانةى َليوةربطريَتةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َبوضى نةيتوانى متمانة لةسةروةكى حوكومةت‬ ‫بةثيضةوانةوة ثةرلةمان‬ ‫وةربطريَتةوة؟‬ ‫َ‬ ‫نةك نةيتوانى ضاوديَريَك َبيت لةماوةى‬ ‫ِرب��ردوودا‪َ ،‬‬ ‫بةلكوليستى َزورينةى ثةرلةمان‬ ‫َ‬ ‫ندةبيت‪،‬‬ ‫ابردوودانالَيم لةداهاتودا‬ ‫لة ِر‬ ‫َ‬ ‫ضو َ‬ ‫لاَ‬ ‫ضونكةئةوةدةبيت وازى َلي َبينين َبوكات‪ ،‬بة م‬ ‫َ‬ ‫لة ِرابدووداليستى َزورينةى ثةرلةمان لةبرى‬ ‫ئةوةى بةئةركى ضاوديَرى هةستن َ‬ ‫هةولَيكى‬ ‫َ‬ ‫بةهةولةكانى‬ ‫دابوئةوةى شكست‬ ‫َزوري��ان َ‬ ‫خوشيان بونة ديواريَك‬ ‫زسيون َبينن و َبو َ‬ ‫َئو َثو َ‬

‫كةمووكورتيةكانى‬ ‫ثةردةثوشكردنى‬ ‫َبو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةجى كردن ‪.‬‬ ‫جي‬ ‫تى‬ ‫ودةستةال‬ ‫حوكومةت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪:‬كةواتة َبوضى نةيتوانيوة بةو‬ ‫ئةركةهةستيت؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هوكارةكةى‬ ‫ع��ةب��دوالى م��ةالن��ورى‪َ :‬‬ ‫�ارودوخ��ة سياسية‬ ‫دةط��ة ِرَي��ت��ةوةب� َ�و ئ��ةو ب� َ‬ ‫ناهةموارةى كةلةهةريَمى كوردستاندا‬ ‫َ‬ ‫مامةلةوثةيوةندى َنيوان‬ ‫هةية‪ ،‬ضونكة‬ ‫حيزبو داموودةزطا فةرميةكانى حوم ِرانى‬ ‫بةشيوةيةكى ئاساى نية‪َ ،‬‬ ‫بةشيوةيةكى‬ ‫بةلكو َ‬ ‫َ‬ ‫نائاسايية‪ ،‬لةهةريَمى كوردستان حيزب‬ ‫خوى ب ِرياردةدات‪ ،‬ئةوةحيزبة دةستنيشانى‬ ‫َبو َ‬ ‫دةبيت قسةلةسةرضى بكريَتو ضى‬ ‫دةكات َ‬ ‫نةكريَت‪ِ ،‬رَوَلى ثةرلةمان ضية‪َ ،‬روَلى حوكمةت‬ ‫ضية‪ِ ،‬رَوَل��ى ثةرلةمانتار ضية‪ ،‬ئيشكالةكة‬ ‫َليرةوةية لةهةريَمى كوردستان حوكمةت‬ ‫بةدةستى َزورينةوةية‪َ ،‬زورينةى ثةرلةمانى‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪13‬‬


‫كةيةكيتى وثارتية َ‪.‬ئيمة دةزانين ئةم‬ ‫َ‬ ‫حوكمةتة بةئيستاشةوة دووئيدارةى تيداية‪،‬‬ ‫بةشيك لةداموودةزطا‬ ‫بودجةكةى جياوازة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫تائيستا دووئيدارةييان‬ ‫هةرةطرنطةكانى‬ ‫َ‬ ‫باروودوخةبان‬ ‫يةكيتى وثارتى ئةم‬ ‫َ‬ ‫َتيداية‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫خويان بةمة ِرازين‪،‬‬ ‫لةناو حوكومةتدا قبوولة‪َ ،‬‬ ‫َكةوتنيكى سياسى‬ ‫ضونكة لةسةربنةماى ِري‬ ‫َ‬ ‫لةسةر ئةوة ِريَكةوتوون‪ ،‬لةناو ثةرلةماندا‬ ‫خوشيان َ‬ ‫لةوى َزورينةن‪ ،‬كةئةوان‬ ‫ديسانةوة َ‬ ‫وةيةبيت‪،‬‬ ‫خويانر ِرازيبن حوكومةت‬ ‫َ‬ ‫بةوشي َ‬ ‫َ‬ ‫َبيطومان دةرفةتى ئةوةنادةن ثةرلةمانتارةكانيا‬ ‫َلي َثيضينةوة لةو بابةتةبكةن‪ .‬ئيرادةى اليةنى‬ ‫َ‬ ‫دةستةالتدارئةوةى ويستوةكة ثةرلةمان‬ ‫نةتوانيت ضاوديَرى‬ ‫كارانةبيت‪ ،‬ثةرلةمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بكات‪ ،‬ثةرلةمان َبيدةنطى َ‬ ‫هةلبذيَريَت لةئاست‬ ‫بارودوخةى لةناو حوكومةتدا هةية‪.‬‬ ‫ئةو‬ ‫َ‬ ‫َطا‪:‬يةكيك لةو رةخنانةى كةلةثةرمةمان‬ ‫ي‬ ‫ر‬ ‫َ‬ ‫دةطيريَت ئةوةية كة ئةم ثةرمانةى َئيمةبةس‬ ‫ياسادةركردنةبةبي ئ��ةوةى‬ ‫خةريكى‬ ‫َ‬ ‫بةدواداضوون َبوياسا وب ِريارةكانى بكات‪،‬‬ ‫تابزانيت حوكمةت ئيلتزامى َثيوةدةكات يان‬ ‫َ‬ ‫نا‪َ ،‬‬ ‫بةلطةش َبوئةمة ئةوية كة ئةوب ِريارانةى‬ ‫تائيستا هيضيان‬ ‫كةتايبةت بوون بة‪17‬شوبات َ‬ ‫بةجى نةكراون‪ِ ،‬راتان لةسةرئةم قسةيةضي‬ ‫َ‬ ‫جي َ‬ ‫ية؟‬ ‫َ‬ ‫مةالنورى‪:‬بيطومان ئةوة‬ ‫عةبدوالى‬ ‫َ‬ ‫ئةوةيةكيكة لةب ِريارةكان‬ ‫تائاستيكى َزور ِراستة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫�ةزورب��ةى‬ ‫كةثةرلةمان دةري��ك��ردووة‪ ،‬ك� َ‬ ‫َ‬ ‫بةجي نةكراوةو َبيدةنطيش‬ ‫جي‬ ‫َ‬ ‫خالةكانى َ‬ ‫كو َ‬ ‫مةلَيك ياساى‬ ‫ى‪.‬ثيشتريش َ‬ ‫ب��وون َلي َ‬ ‫طرنط دةرضووة‪ ،‬ياساى نةوت وغازة‪ ،‬ياساى‬ ‫جطةرةكيشان و ياساى كارى ِرَوذنامةطةريي‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كو َ‬ ‫مةلَيك ياساى باش دةرضووة‪ ،‬ئةم ياسايانة‬ ‫َ‬ ‫بةجى‬ ‫يان َ‬ ‫جي َ‬ ‫بةجى ناكريَن يان خراث َ‬ ‫جي َ‬ ‫دةكريَن‪ .‬ثةرلةمان َبيدةنطى َ‬ ‫هةلبذاردووة‪،‬‬ ‫ل��ةوةش خةتةرترثةرلةمان لةسةردةمى‬ ‫سةروةكايةتى َثيشوداب ِريارى ذم��ارة(‪)2‬‬ ‫ى دةركرد‪ ،‬كةب ِرياريَكى هةرةطرنط بوو‪،‬‬ ‫دةبيت دةستوور بطة ِريَتةوةو‬ ‫لةوب ِريارةداهاتوة َ‬ ‫دةبيت ئةوياسايانةى كة ِرةهةندى نيشتيمانيان‬ ‫َ‬ ‫دةبيت داهاتى ئةموالتة‬ ‫ت‪،‬‬ ‫بي‬ ‫بةتةوافوق‬ ‫هةية‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫شيوازى كارى حيزبى‬ ‫ئةبيت َ‬ ‫ئاشكرابكريَت‪َ ،‬‬ ‫بطو ِرريَت‪ ،‬ئةم ب ِريارة سةروةكى ثة ِرلةمان‬ ‫َ‬ ‫خوى شارديةوة‪ ،‬ئيشكاليةتةكة لةوةداية‬ ‫َبو َ‬ ‫خوى خةلةلى‬ ‫كةثةرلةمانى كوردستان َبو َ‬ ‫تيداية‪ ،‬بةبةرنامة ئةوةدةكريَت كةياسايةك‬

‫‪14‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫بةجى نةكريَت‪.‬ياسايةكى‬ ‫جي َ‬ ‫دةردةكريَت و َ‬ ‫خوثيشاندان ثةرلةمان‬ ‫خراثى وةك ياساى َ‬ ‫دةركردزوريشى بةالوةطرنط‬ ‫ياساكةى‬ ‫َ‬ ‫بةجى بكريَت‪ ،‬ضونكة‬ ‫ياسايةجى‬ ‫بوو ئةم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مةبةستيان بوو ئازاديةكانى َ‬ ‫خةلكى كوردستان‬ ‫كوت و بةندبكةن‪ ،‬هةم ثةرلةمانتارةكانيان‬ ‫َ‬ ‫مةبةستيان بووهةم حوكومةتةكةيشيان‬ ‫مةبةستيان بوو‪َ ،‬‬ ‫بةالم كةياسايةكى باش‬ ‫َ‬ ‫دةردةضيت ولةخزمةتى خةلكداية َبيطومان‬ ‫َ‬ ‫هةم حوكومةت َ‬ ‫بةجيى‬ ‫جي َ‬ ‫بةدلى نةدةبوو َ‬ ‫نةدةكرد‪ ،‬هةم ثةرلةمانيش باوة ِرى َثينةدةبوو‬ ‫بةدواداضونى َبو نةدةكرد‪ ،‬نةك هةرئةوةى‬ ‫بةجى نةكردنى‬ ‫كردووةلةجي‬ ‫ضاوثوشى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خوى ب ِرياريَكى هةرةطرنط‬ ‫ياساكان‪ ،‬بةلكو َبو َ‬ ‫كة(‪)104‬ئةندام ثةرلةمان دةنطى لةسةردا‬ ‫بةئيستاشةوة‬ ‫طةورةترين وطرنطترين ب ِرياربوو َ‬

‫لةهةريمَ ى كوردستان‬ ‫بةشَيك لةمةسئولينى‬ ‫كورد لةِرابردودا‬ ‫هةروابرييان كردَوتةوة‬ ‫طةجنيان بةخةلَكى نةفام‬ ‫ونةزان لةقةلَةمداوة يان‬ ‫تريَوريانكردووة وةك‬ ‫سةردةشت عومسان‬ ‫شاردراوةتةوة‪َ .‬بوية ثةرلةمان َ‬ ‫هةولى ئةوةى‬ ‫بةثةرلةمانبي َنيت‪.‬‬ ‫داوةشكست‬ ‫َ‬ ‫بةثروذة ياساكانةوة‬ ‫ِريَطا‪:‬ئةوةى ثةيوةندى َ‬ ‫َ‬ ‫مةهةندى‬ ‫بةثيى زانياريةكانى َئي‬ ‫هةبيت‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ثروذة‬ ‫لةثيش خستنى َ‬ ‫جارجياوازى دةكريَت َ‬ ‫نمونةئةطةرثروذة ياسايةك‬ ‫ياساكاندا‪َ ،‬بو‬ ‫َ‬ ‫حوكمةتةوةبيت يان ليستى َزورينة‬ ‫لةاليةن‬ ‫َ‬ ‫تاثروذةياسايةك‬ ‫ئامادةى بكات َثيشدةخريَت َ‬ ‫نةوةبيت‪ ،‬ئةمة تاضةند‬ ‫لةاليةن َئو َثو َ‬ ‫زسيو َ‬ ‫ِراستة؟‬ ‫َ‬ ‫عةبدوالى مةالنورى‪ :‬ئةوةش ِراستة‪.‬‬

‫َ‬ ‫ئةوثروذانةى كةلةحوكومةتةوة دةهات‬ ‫بةل َى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ةنطةئةمةلةوالتانى‬ ‫زياتر بايةخى َثيدةرا‪ِ ،‬ر‬ ‫مةبةستيكى‬ ‫ك‬ ‫ت‪،‬بةمةرجي‬ ‫ئاسايبي‬ ‫ترشتيكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةثشتةوةنةبيت‪.‬لةكوردستان‬ ‫خراثى‬ ‫َ‬ ‫ثروذةى‬ ‫شان بةشانى ئةوةى حوكومةت َ‬ ‫َ‬ ‫ثروذةى دةنارد‪ ،‬بةالم‬ ‫زسيونيش َ‬ ‫دةناردئو َثو َ‬ ‫َ‬ ‫كوردستان‬ ‫ئةوواقيعةبينرالةثةرلةمانى‬ ‫بةوثروذانةدةدراكةلةاليةن‬ ‫زياتربايةخ‬ ‫َ‬ ‫زسيون‬ ‫حوكومةتةوةدةهات‪،‬ثروذةكانى َئو َثو َ‬ ‫َ‬ ‫ث��ةراويَ��زدةخ��رازي��ات��ر‪.‬ب��ةب�� ِرواواى من‬ ‫َ‬ ‫شتيكى‬ ‫ئةطةرنية َتيكى باش هةبواية لةم بابةتةدا َ‬ ‫نمونةئةطةرئيمةثروذةيةك‬ ‫بوو‪،‬بو‬ ‫ئاسايى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َثيشكةش بكةين ب�َ�وخ��زم��ةت كردنى‬ ‫َ‬ ‫شتيكى لةوةباشترى َثي َبيت‬ ‫تويَذي‬ ‫َكدةستةالت َ‬ ‫َ‬ ‫مزورجار ئيشكاليةت لةوةدابوو‬ ‫ئاسايية‪،‬بةال َ‬ ‫زسيون‬ ‫بةديلى باشتريان نةدةبووئةوانةى َئو َثو َ‬ ‫دوايانةداكو َ‬ ‫َ‬ ‫مةلَيك‬ ‫دةخرا‪،‬بةالم لةم‬ ‫ثةراويَز‬ ‫َ‬ ‫زسيونيش خرايةبةرنامةى‬ ‫ث��روذةى َئو َثو َ‬ ‫َ‬ ‫كتيطةشتن‬ ‫لي‬ ‫َك‬ ‫ي‬ ‫ر‬ ‫دوادايةداجو‬ ‫كارةوة‪.‬لةم‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ونزيك بونةوة هاتةكايةوة‪ ،‬بةداخةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ةلةطةل‬ ‫مامةل‬ ‫لةسةرةتادابةشيوةيةكى خراث‬ ‫َ‬ ‫زسيون‬ ‫اوبوضونةكانى َئو َثو َ‬ ‫ثروذةو ئةفكارو ِر َ‬ ‫َ‬ ‫دا دةك��را‪ ،‬هةرضيت بوتاية ئ��ةوان دةيان‬ ‫ئوميد دةكةين لةئايندةدا ئةم‬ ‫نةخير‪َ .‬‬ ‫وت َ‬ ‫بطو ِردريَت‪.‬‬ ‫هاوكيشةخراثة َ‬ ‫َ‬ ‫َطا‪:‬يةكيكى ت��ر ل��ةو ِرةخ��ن��ان��ةى‬ ‫ري‬ ‫َ‬ ‫كةلةثةرلةمان دةطيريَت ئةوةية كةهيض‬ ‫دةس��ت� َ‬ ‫�ةالت�َ�ي��ك نيةكةلةثةرمان وةك‬ ‫بثرسيتةوة سةبارةت‬ ‫دام���ةزراوةي���ةك‬ ‫َ‬ ‫ب��ةوئ��ةرك��ان��ةى كةهةيةتى‪َ .‬بونمونة‬ ‫كوبونةوةى‬ ‫تائيستا لييذنةى نةزاهةيةك َ‬ ‫َ‬ ‫نةكردووةوكةسيش َليثرسينةوةى لةطةلَ‬ ‫ناكات‪ِ .‬راتان لةسةرئةم قسةيةضية؟‬ ‫َ‬ ‫مةالنورى‪:‬كيشةلةوةدايةكةثةر‬ ‫عةبدوالى‬ ‫َ‬ ‫دةبيت لة‬ ‫لةمان خوى دةزطايةكة كة َ‬ ‫خوى َ‬ ‫َ‬ ‫بثرسيتةوة‪ ،‬سةروةكايةتى ثةرلةمان ئةو‬ ‫خةلك َ‬ ‫َ‬ ‫دةستةالتةيان هةية كةلةليذنةكان بثرسنةوة‪،‬‬ ‫هةبيت‪،‬دةزطايةكى‬ ‫طريمان دةزطايةكى تريش َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬ثرسيارةكة‬ ‫تريش لةسةرثةرلةمان َ‬ ‫شتيك‬ ‫ئةوةيةلةهةريَمى كوردستانداض‬ ‫َ‬ ‫نةكردبيت؟‬ ‫ويةكيتى َقورخيان‬ ‫ماوةتةوةثارتى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةسةروكى‬ ‫كةدةبيت‬ ‫دةبيت ئةوكةسةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خوى َ‬ ‫دةبيت بةئةندام ثةرلةمان‬ ‫يان‬ ‫ثةرمان‬ ‫َ‬ ‫ضاوى لةبةرذةوةندى َ‬ ‫خةلك َبيت‪،‬ئيلتزام‬ ‫بةوئةركةوةبكات كة لةسةرشانيةتى‪،‬‬ ‫ئيتزام بةو سويَندةوة بكات كةلةبةردةم‬


‫َ‬ ‫خوداوخةلكداخواردوويةتى‪َ ،‬‬ ‫بةالم ماوةكانى‬ ‫َثيشوئةمةوةك َثيويست كارى لةسةرنةكراوة‪.‬‬ ‫ئةوةى كة ِرَوَلى َطي ِراوةلةكاروبارى ثةرلةماندا‬ ‫تةوجيهاتى حيزبي ب��ووة‪ ،‬ب��ةرذةوةن��دى‬ ‫حيزبيبووة‪ .‬بةتةنها ليذنةى نةزاهةنية‪،‬ئةى‬ ‫ليذنةكانى ترضيان كردووة؟ من ئةندامى ليذنةى‬ ‫سامانةسرووشتيةكانم ئةو هةمووكةمكورتيةى‬ ‫لةوةزارةتى سامانةسروشتيةكاندا هةيةداهات‬ ‫كو َ‬ ‫مةلَيك قسةمان كردووة‬ ‫ديارنية‪ ،‬راستة َ‬ ‫لةناو ثةرلةماندا‪َ ،‬‬ ‫بةالم نابينين ِرَوذيَك وةزيرى‬ ‫سامانةسروشتيةكان بانط بكريَتة ثةرلةمان‬ ‫ومتمانةى َليوةرطريَتةوة‪َ .‬كيشةكة لةوةداية‬ ‫َزورينةى ثةرلةمانى ضيان بوويَت ئةوةدةكةن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ب��ةالم َئيستاهةست دةكةين ئةوانيش‬ ‫كةنابيت ئةم‬ ‫ئةوقةناعةتةيان الدروست بووة‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةمانةوابيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪:‬ئةوةى تايبةت َبيت بةديارى كردنى‬ ‫ودانيشتنةكانى ثةرلةمان‪ ،‬باس لةوةدةكريَت‬ ‫بةثى ى مةزاجى‬ ‫َ‬ ‫كةسةروكايةتى ثةرلةمان َ‬ ‫خوى ِريَكى دةخات‪ ،‬ئاية ئةمة ِراستة؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خوى بةل َى‬ ‫عةبدوالى مةالنورى‪ :‬كاتي َ‬ ‫سةروكى ثةرلةمان يةك دانيشتنى‬ ‫وابوو‪،‬ئيستا َ‬ ‫َ‬ ‫وابيت ثرس و ِراويَذى كردووة‪.‬‬ ‫كردوةثيم َ‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪َ :‬‬ ‫سةروكى ثةرلةمان َبوئةو(‪)50‬‬ ‫وةالمى َ‬ ‫ثةرلةمانتارةى كةتايبةت بووبةطومرطى‬ ‫ئيبراهيم خليل تاضةندياساى بوو؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مةالنورى‪:‬وةالمةكةى هيض‬ ‫عةبدوالى‬ ‫َ‬ ‫بنةمايةكى ياسايى نةبوو‪ ،‬ناياسايترين وةالمى‬ ‫هةبوو‪.‬ديارة سةروةكى نويَى ثةرلةمان‬ ‫هةموومان ضاوةريَى كارى باشى َليدةكةين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫وةبةلَينى ئةوةشمان َثيداوةئةطةركارى باش‬ ‫َ‬ ‫كدابيت بةتةواوى‬ ‫بكات لةخزمةتى خةل َ‬ ‫َ‬ ‫بكةين‪،‬بةالم بةداخةوة ئةو‬ ‫ثشتطيرى َلي‬ ‫جوريَك ِرةشبينى المان دروست‬ ‫هةنطاوةى َ‬ ‫ئوميد دةكةم ياداشتى ئةو‪50‬ثةرلةمانتارة‬ ‫كرد‪َ .‬‬ ‫بخاتةوة بةرنامةى كارةو لةو مةسةالنةشدا‬ ‫َ‬ ‫بةخةلكى ياسايى بكات‪ ،‬ضونونكة‬ ‫زياترثرس‬ ‫ئةوةمةسةلةيةكى طرنة وثةيوةندى بةذيانى‬ ‫َ‬ ‫خةلكةوةهةية‪.‬‬ ‫بةزورى‬ ‫َطا‪:‬هوكار‬ ‫ضيةلةودوسيةداتةنها َتو َ‬ ‫َ‬ ‫ِري َ‬ ‫لة ِراطةياندنةكانةوة دةردةكةويت؟‬ ‫َ‬ ‫عةبدوالى مةالنورى‪ :‬هةرئةو َدوسيةيةنية‪،‬‬ ‫هةردوسيةك‬ ‫لةدوسيةكان‪،‬‬ ‫يةكيكة‬ ‫ئةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكداية ئيشم‬ ‫زانيبيتم لةبةرذةوةندى‬ ‫َ‬ ‫لةسةركردووة‪ ،‬لةدةستوردا‪ ،‬لةبابةتى نةوتدا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كدابيت‪،‬‬ ‫هةربابةتيك لةبةرذةوةندى‬ ‫خةل َ‬ ‫َ‬

‫ثى بكريَت دةيكةم ودريَغى‬ ‫َبيطومان ضيم َ‬ ‫َ‬ ‫ناكةم‪.‬وةلةوبابةتةداخةلكى تريش قسةى‬ ‫كردوة‪.‬‬ ‫�ةروك��ى َثيشوى ثةرلةمان‬ ‫ِرَي��ط��ا‪ :‬س� َ‬ ‫لةديداري َ‬ ‫َكدادةلَيت هةرطيزثةشيمان نيم‬ ‫لةداخستنى دةرطالةسةرثةرلةمانتاران‪،‬راتان‬ ‫لةسةرئةم قسةيةضية؟‬ ‫َ‬ ‫مةالنورى‪:‬ئةوبابةتانةزوربةال‬ ‫عةبدوالى‬ ‫َ‬ ‫مةوةطرنط نيةوئةوقسانة هيض طرنطيةكى‬ ‫بةالمةوةنية‪.‬‬ ‫ِريَطا‪:‬هةرلةوديدارةدا سةبارةت بةجةنابت‬ ‫ئةوهيشتاطةنجةثاش ضةند َ‬ ‫َ‬ ‫سالَيكى‬ ‫دةلَيت‬ ‫َ‬ ‫ترتيدةطات لةكاروبارى ثةرلةمان‪ ،‬راتان‬ ‫َ‬ ‫لةسةرئةم قسةيةى ضية؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يداوةالمى‬ ‫خو‬ ‫عةبدوالى مةالنورى‪:‬لةكاتى َ‬ ‫بةشيك‬ ‫ئةوةشم دايةوة‪ .‬لةهةريَمى كوردستاندا َ‬ ‫لةمةسئولينى كورد لة ِرابردوودا هةروابيريان‬ ‫َ‬ ‫بةخةلكى نةفام ونةزان‬ ‫كردوتةوة طةنجيان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تيروريان كردوة‬ ‫لةقةلةم داوة‪،‬ي��ان ئةوةية َ‬ ‫وةك(سةردةشت عوسمان)‪ .‬ئةطةر َبيدةنط‬ ‫بةشيك‬ ‫بيت لةئاست كةموكورتيةكانى‬ ‫َ‬ ‫لةمةسئولينى كورد ئةوا رةنطةكارى باش‬ ‫خوئةطةربيدةنط نةبيت َتومةتت‬ ‫بكةيت ‪َ ،‬‬ ‫َبودةكةن يان بوختانى طةورةت َبودةكةن يان‬ ‫تيرورت ئةكةن وةك(سةردةشت عوسمان)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫قسانةزور ئاسايية بةالى منةوة‪.‬‬ ‫َبوية ئةو‬ ‫َ‬ ‫زسيون‪َ ،‬بوضى‬ ‫َطا‪:‬بابيينة سةرباسى َئو َثو َ‬ ‫ِري َ‬ ‫سةروكايةتى هةريَم‬ ‫زسيون باس لةياساى َ‬ ‫َئو َثو َ‬ ‫ناكات؟‬ ‫َ‬ ‫زسيون‬ ‫عةبدوالى مةالنورى‪ :‬من وةك َئو َثو َ‬ ‫ناتوانم قسةبكةم‪َ ،‬‬ ‫بةالم من باوة ِرم بةسيتمى‬ ‫سةروةكايةتى نية لةهةريَمى كوردستان‪ .‬باوة ِرم‬ ‫سةروكى هةريَم لةاليةن َ‬ ‫خةلكةوة‬ ‫بةوةنية‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةبيت‬ ‫شتيك باوة ِرم َثيى َ‬ ‫هةلببذيَريَت‪َ ،‬بوية َ‬ ‫قسةى ضيى لةسةربكةم‪ .‬كار َبوئةوةدةكةم‬ ‫ئةو شتة بةتةواوةتى بس ِريَتةوة‪ ،‬ديارة ئةوةش‬ ‫ثروذةيةكمان‬ ‫بةدةستور دةكريَت‬ ‫كةئيستا َ‬ ‫َ‬ ‫ًثيشكةش كردوةوكارى لةسةردةكةين‪.‬‬ ‫زسيون‬ ‫َطا‪:‬يةكيك لةو ِرةخنانةى‬ ‫ِري‬ ‫كةلةئو َثو َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةطيريَت ئةوةية كة ِريَز لةئيرادةى َزورينة‬ ‫ناطريَت‪ ،‬ئةمة تاضةند ِراستة؟‬ ‫َ‬ ‫عةبدوالى مةالنورى‪ :‬باوة ِرى تةواومان‬ ‫بةديموكراسى هةية‪ ،‬لةديموكراسيشدا َزورينةو‬ ‫َ‬ ‫بةديكتاتورى‬ ‫هةية‪،‬بةالم باوة ِرمان‬ ‫كةمينة‬ ‫َ‬ ‫َزورينةنية‪َ .‬كيشةكة ئةوةيةهةنديَك جار‬ ‫ديكتاتوريةتى َزورينة‬ ‫لةثةرلةمانى كوردستان‬ ‫َ‬

‫ديكتاتورى َزورينة جياوازة‬ ‫ثةي ِرةودةكريَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ديكتاتوريية كةكاتى‬ ‫لةديموكراسى‪.‬ئةوة‬ ‫َ‬ ‫خوثيشاندان‬ ‫خوى ياسايةكى وةك ياساى َ‬ ‫َ‬ ‫بةزورينة‬ ‫كةرةهةندى نيشتمانى هةية‬ ‫َ‬ ‫خوشيان ثةشيمان بوونةتةوة‪،‬‬ ‫َتيثة ِريَنرا َئيستا َ‬ ‫نةك ئيرادةى َليناطرم‪َ ،‬‬ ‫بةلكو ِروبة ِرويدةبمةوة‪،‬‬ ‫بةرةنطاريشي دةب��م��ةوة‪ ،‬ثةيوةندى‬ ‫بةكوتوبةندكردنى ئازاديةكانى َ‬ ‫خةلكةوة هةية‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َتوديَيت لةذيَرناونيشانى ديموكراسي و َزورينةو‬ ‫كةمينةدا ياسايةك دةردةكةيت ئةتةويَت‬ ‫بخنكينيت ئازاديةكانى َ‬ ‫َ‬ ‫ثى‬ ‫خةلكى َثي َ‬ ‫خةلكى َ‬ ‫َ‬ ‫لةسى دارة دةدةيت‪َ ،‬بيطومان نةك لةطةلى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نابم بةلكو بةتوندى ِروبة ِروى دةبمةوة‪.‬ئةوة‬ ‫ينةية‪.‬زورينةوكةمينةنية‪.‬‬ ‫ديكتاتورى َزو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةدةلَين‬ ‫ئةوةية‬ ‫ِريَطا‪:‬دواثرسيارم‬ ‫نةخيرى‬ ‫َئو َثو َ‬ ‫زسيون هةرلةسةرةتاوة ب ِريارى َ‬ ‫هةمووشتيك داوة‪ ،‬ئةمةتاضةند ِراستة؟‬ ‫َبو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مةالنورى‪:‬بونمونة كامة؟‬ ‫عةبدالى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نية‪،‬بةلكو قسةى‬ ‫ِريَطا‪:‬ئةمةقسةى من‬ ‫(سوزانى َ‬ ‫ةشةهابة)كةلةذمارةثيشوى ِريَطادا‬ ‫خال‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ديدارم لةطةل سازداوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ع��ةب��دوالى م��ةالن��ورى‪:‬دةى وانيية‪.‬‬ ‫وثروذةدا َ‬ ‫بووين‪،‬بونمونة‬ ‫لةطةلياندا‬ ‫َ‬ ‫لةزوربابةت َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ب� ِري��ارة(‪)17‬خ� َ‬ ‫�ال��ي��ةك��ة َئيمة لةطةلياندا‬ ‫كةشارديانةوةئيمة‬ ‫بوين‪،‬لةب ِريارى ذمارة(‪)2‬دا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خيزانيدا‬ ‫لةطةلياندابووين‪،‬لةياساى تووندوتيذى َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلياندابووين‪،‬لةياساى دةستةبةركردنى‬ ‫َ‬ ‫ماف َبوزيندانيانى سياسى لةطةلياندا بووين‪.‬‬ ‫ثروذةى‬ ‫َبلَين بابودجةى هةريَمى كوردستان َ‬ ‫َ‬ ‫رهةرةبيت‬ ‫نةخي‬ ‫ت‪،‬ئةوبلَيت‬ ‫دانةبي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫حيزبى َتي َ‬ ‫َ‬ ‫نةخير‪.‬‬ ‫دةنطى َثيبدةن‪ ،‬ئةوكاتة‪16‬جاردةلَيم َ‬ ‫َئيمةدواى ئةوةمانكردووة داهاتى نةوت‬ ‫َ‬ ‫لةطةل َئيمةدا َبلَين‬ ‫ئاشكرابيت بائةوانيش‬ ‫َ‬ ‫ت‪.‬فةرمووبا(سوزانى‬ ‫ئاشكرابي‬ ‫باداهاتى نةوت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةيةبوى‬ ‫خالةشةهاب) دي��ارة حورمةتم‬ ‫َ‬ ‫بائةويش لةسةرداتاهاتى طومرطى ئيبراهيم‬ ‫خيل َبيتةسةرخةت لةسةرئةو بابةتة قسةبكات‪،‬‬ ‫ئةبيت منيش َبيدةنط‬ ‫ئةوبيدةنط َبيت َ‬ ‫َ‬ ‫بم‪ .‬ئ��ةوةى ثةيوةندى بةموضةى َثوليش‬ ‫شمةرطةوئاسايشةوةبيت َئيمة داوامانكردوة‬ ‫وثي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫زيادبكريَت زيادى ناكةن‪.‬ضةندين بابةتى‬ ‫جياجيا كةثةيوةندى بةذيانى َ‬ ‫خةلكةوةهةية‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ماندانةبوون‪.‬بةدلنياييةوةلةئايند‬ ‫لةطةل‬ ‫ئةوانيش‬ ‫ثى بكريَت لةكارى‬ ‫ةشداهةروادةبين‪.‬ضيمان َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةليدادةبين‪،‬وةضيشمان َثيبكريَت‬ ‫باش‬ ‫َبو ِرووبة ِرنةوةى كارى خراث دةيكةين‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪15‬‬


‫هاوسةري هؤشيار حَ‬ ‫سال حمةمةد‪-‬ي ب َي سةروشو َينكراو‪:‬‬

‫هاوسةرةكةم بةش َيواز َيكي ناياسايي لةاليةن‬ ‫يةك َيتييةوة دةستطريكرا‬ ‫بةدواداضونى‪ :‬هؤشيار حمةئةمين‬

‫يةكيكة لةكةيسة َبيوةآلمةكان‪.‬‬ ‫كةيسى َبيسةروشويَن كراوةكان‬ ‫َ‬ ‫ملمالنيى‬ ‫لةئيستادا زؤرن ئةو كةسانةى كةلةذيَر ناوى جياجياداء بةهؤى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سياسىءيةكتر قبولنةكردنةوة لةاليةن هةردوو حزبى دةسةآلتدارةوة‬ ‫َبيسةروشويَنكراون‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سي مندالة يةكيكى ترة‬ ‫هؤشيارسالةح محةمةد َ‬ ‫خيزاندارةو خاوةنى َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫لةو َبيسةروشويَنكراوانةى كةبةوتةى هاوسةرةكةى لةاليةن َ‬ ‫لةسالى ‪ 2003‬دا ثاش َ‬ ‫نيشتمانى كوردستانةوة دةستطير دةكريَتو َ‬ ‫هةولَيكى‬ ‫زوور توانيمان دوجار سةردانى بكةين‪،‬لةدواى ئةو سةردانةوةهيض‬ ‫َ‬ ‫هةبيت لةسةر‬ ‫هةوالَيكمان نية‪ ،‬ماوة يان نةماوة‪ ،‬ئةوةى زانياريمان َ‬ ‫خيزانى‬ ‫بةثيى َليدوانى ذيان محةمةد َ‬ ‫ئيسالمى بوون دةستطيركراوة‪َ .‬‬ ‫لةنيو‬ ‫دةستطيركردنى‬ ‫ش‬ ‫ثي‬ ‫هاوسةرةكةى‬ ‫هؤشيارى َبيسةروشووين‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِريزةكانى بزوتنةوةى ئيسالميدا بووة‪.‬‬ ‫طؤظارى ِريَطا بؤئةو مةبةستة ثةيوةندى كرد بة ذيان محةمةدوةو‬ ‫ضةند ثرسياريَكى لةبارةى َميذووى دةستطيركردنى هاوسةرةكةىء كؤتا‬ ‫زانياريان بؤ ئاشكراكردنى ضارةنوسى هاوسةرةكةى ئاراستةكردو ئةويش‬ ‫شيوةية وةآلمى داينةوة و ووتى»من ئةوماوةى ذيانى هاوسةرطيرم‬ ‫بةم َ‬ ‫سي‬ ‫لةطةل هؤشياردا كردبوو ذيانيكى سادة ذيانمان دةبردة سةر‪ ،‬خاوةنى َ‬ ‫َ‬ ‫مندالًبووين‪َ ،‬زور َدلمان خؤش بوو ‪َ ،‬‬ ‫بةالم لةدواى دةست طيركردنةوةى‬ ‫هاوسةرة كةم ذيانمان زوور ناخؤش بوة «‪.‬‬ ‫اليةنيكى سياسيدا‬ ‫ذيان سةبارةت بةوةى كة هاوسةرة كةى ثيشتر لة َ‬ ‫كاريكردوة لة َ‬ ‫وةالمدا «ووتى هاوسةرةكةم َثيش دةستطيركردنةكةى‬ ‫َ‬ ‫لةسالى ‪2003‬‬ ‫لةريزى بزووتنةوةى ئيسالميدا كارى دةكرد ثاشان‬ ‫بةبي ئةوةى هيض‬ ‫لةاليةن َ‬ ‫يةكيتى نيشتمانيةوة دةستكير دةكريَت َ‬ ‫كردبيت‪ ،‬ئةوةى ئيمة بزانين تاوانى هاوسةرةكةم تةنها ئةوة بوو‬ ‫تاوانيكى َ‬ ‫حيزبيكى ئيسالمى بووة»‪.‬‬ ‫اليةن طيرى َ‬ ‫خيزانى هؤشيارى َبيسةروشووين سةبارةت بة ضؤنيتى ذيانيان لةدواى‬ ‫َ‬ ‫دواوتى»ئيمة لةدواى دةستطير كردنى‬ ‫دةستطير كردنى هاوسةرة كةيةوة‬ ‫َ‬ ‫سي َ‬ ‫مندالين‬ ‫هاوسةرةكةم ذيانمان زوور ناخؤش بووة ضونكة من خؤمو َ‬ ‫هيض كاسثي كةريَكمان نية‪ ،‬ئةوةى َ‬ ‫مسولمانان خيرمان َثينةكةين هيض‬ ‫داهاتيكمان نية‪ ،‬ضونكة لةكاتى دةست طيركردنى هاوسةرةكةم هيض‬ ‫َ‬ ‫مابيت بؤئةوةى لةدواى ئةوةوة ذيان‬ ‫جي‬ ‫كةبؤمان‬ ‫نةبوة‬ ‫كمان‬ ‫داهاتي‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫سةرثيي» ‪.‬‬ ‫ببةينة‬ ‫َ‬ ‫سةبارةت بةوةى كةطواية هيض َ‬ ‫هةولَييان داوة بؤئازادكردنى هاوسةرة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫«بةلى َ‬ ‫بةالم هةموو هةولةكانمان سوديان‬ ‫كةى‪،‬ذيان محةمةد‬

‫‪16‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫هؤشيار حَ‬ ‫سال حمةمةد (مةال بِروا)‬

‫نةبووة‪،‬ضونكة سةردانى زوور كةسو اليةن دةكةين َ‬ ‫دةلَين لةالى ئيمة‬ ‫نية‪ ،‬ضونكة ئةو كيشةية لةالى دذة تيرؤرة َئيمة نازانين هيض َ‬ ‫هةوالَيكتان‬ ‫«ئيمة‬ ‫بدةيني»‪ ،‬هاوسةرة كةى هؤشيارى َبيسةروشوين زياتر دوواوتى َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى نيشتمانية‪ ،‬ضونكة َئيمة لةسةرةتاى‬ ‫خؤ بةباشى دةزانين لة الى َ‬ ‫دةستطيركردنةكةيدا دووجار سةرمان َليداوة لة ئاسايشى يةكيتى»‪.‬‬ ‫سةبارةت بةشيوازى دةستطير كردنى هاوسةرة كةى ذيان محةمةد‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى نيشتمانى‬ ‫دةلَيت «هاوسةرةكةم بةشيوازيكى نائاساى لةاليةن َ‬ ‫َ‬ ‫ييةوة دةستطير كراوة‪ ،‬ئةطةر ئةوان دةلَين وانية بابين بةشيوةيةكى‬ ‫ياساى دادطاى بكةن‪ ،‬ئةطةر تاوانبارة باتاوانةكةى وةر بطريَت‪ ،‬وةئةطةر‬ ‫بيتاوانبوو ئةوة با ئازاد بكريَت»‪.‬‬ ‫َميكدا دةذين كة هةميشة كاربةدةستانى بانطةشةى مافى‬ ‫َئيمة لة هةري َ‬ ‫َ‬ ‫مرؤظ و َبى اليةنى دادطا و سةروةريةكانى تاك دةكريَت‪ ،‬بةالم ئةوةى‬ ‫شيلكردنى مافى مرؤظ و دةستطيركردنى‬ ‫لة ئةرزى واقيعدا دةيبينين َثي َ‬ ‫َ‬ ‫بةبى طة ِرانةوة بؤ دادطا»‪.‬‬ ‫خةلكة لة ِريَطةى َ‬ ‫هيزة ضةكدارةكانى حيزبةوة َ‬


‫خو َيندنةوةيةكى خيرَ اى كةس َيتى مامؤستا‬ ‫مةالعةىل عةبدولعةزيز‬ ‫وورةو ئ���ازاي���ةت���ى ك��ةل��ت��ورى ث��ي��او َي��ك ب���ؤ م��ي��ذوو‬ ‫راثؤرتي‪ :‬ئةحسةن حةسةن‬ ‫كتي َبيك يان ياداشتى تةمةنى‬ ‫زؤر جار َ‬ ‫سةركردةيةكى كاريزما دةخويَنينةوة لة‬ ‫كةسيتى‬ ‫ناخى خؤماندا َثيى سةرسام دةبين‪َ ،‬‬ ‫ئةم ج��ؤرة مرؤظانة كاريطةرى لةسةر‬ ‫شعور و دةروونى َئيمة بؤ َئيستاو داهاتوو‬ ‫دةبيت‪ ،‬هاو ِرَييةكم هةبوو باسى هةنديَك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى بؤ دةكردم كة لة كوردستان لة‬ ‫يةكيك‬ ‫ثةنجةكانى دةست َتيناثة ِريَن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫شيخ‬ ‫لةو بنةماآلنة‬ ‫بنةمالةى (مامؤستا َ‬ ‫عةبدولعةزيزى ثريسى ب��وو) كة ئةو‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةيةكى وةجاخ‬ ‫دةيطوت» بة ِراستى‬ ‫رؤشنن و نةوةيةكى زؤر ثاك و بةخزمةتيان‬ ‫هيشتووةلةثاشخؤيان»‪.‬‬ ‫بةجي َ‬ ‫َ‬ ‫ئةطةر سةيربكةين لة ثاش مامؤستا‬ ‫شيخ عةبدولعةزيز كو ِر َانيك لة مةيدانةكةدا‬ ‫َ‬ ‫بةجيمان كة هةريةكةيان قةآليةكى‬ ‫َ‬ ‫ثؤآليين و سةنطةريَك ب��وون بؤ دين‬ ‫و ثارَيزطارى كردن َليى‪ ،‬من لة َثيش‬ ‫نوسينى ئةم ضةند ثةيظ و وشةية لة ضةند‬ ‫خيرابوو‬ ‫شتيك كة طوزةريَكى َ‬ ‫ثةرةطرافيكدا َ‬ ‫َ‬ ‫بة بيرةوةرييةكانمدا لة خزمةت مامؤستا‬ ‫مةال عوسمان عةبدولعةزيزى رابةرى‬ ‫مةزنى رابوونى ئيسالمى نوسيم و لة‬ ‫طؤظارى رَيطاى خؤشةويست ياداشت كرا‪،‬‬ ‫َئيستاش هةر ئةو ئةزيزانةم رايان سثاردم‬ ‫َ‬ ‫ةميك لة خزمةت مامؤستا‬ ‫شتيك‪،‬‬ ‫سةرةقةل َ‬ ‫َ‬ ‫مةال عةلى رابةرى ئازيزم بنوسم‪ ،‬ئةمةش‬ ‫ئةركيكى قورسى نوسينة كة من‬ ‫بة ِراستى‬ ‫َ‬ ‫بتوانم خؤمى َليبدةم‪ ،‬بةآلم ئةم نوسينةش‬ ‫كةسيكة‬ ‫نة َميذووى ت��ةواوى تةمةنى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةمةوى قورسايى مامؤستا هةمووى‬ ‫نة‬ ‫كؤبكةمةوةو َليرةدا نيشانى بدةم كة ئةمةش‬

‫بؤ من ديسان نةطونجاوة‪ ،‬ضونكة ئيحساس‬ ‫هيزى َ‬ ‫قةلةمةكةى من لة خزمةت‬ ‫و تواناو َ‬ ‫مامؤستادا ئةوة نيية كة بتوانم حةق لةم‬ ‫خيراية بة ئةو‬ ‫ضةند وشةيةدا كة طوزةريَكى َ‬ ‫تةمةنةى كة خؤم لة خزمةت مامؤستاى‬ ‫َ‬ ‫هةرحال مامؤستا‬ ‫ثاية َبلندبووم بدةم‪ ،‬بة‬ ‫َ‬ ‫مةال عةلى عةبدولعةزيز لةو بنةمالةية‬ ‫دةردةكةوت كة لة َثيشةوة ئاماذةم َثيدا‪،‬‬ ‫لة نامةيةكى مامؤستا مةال عوسمانى‬ ‫خؤشةويست كة بؤ باوكى رةحمةتيمى‬ ‫نوسيوة تيايدا هاتووةو َ‬ ‫دةلَيت « َئيمة هةر لة‬ ‫باثيرة طةورةتان بةوثة ِرى ِريَزو خزمايةتى‬ ‫و َتي َ‬ ‫هيناومانة‪..‬هتد»‪ ،‬بةم َثيية ئةوةى‬ ‫كةلى َ‬ ‫كة من لة َ‬ ‫مناليمدا بيستومةو كاريطةرى لة‬ ‫هيشتووة ئةو بيرةوةريانةن كة‬ ‫بةجي َ‬ ‫َدلمدا َ‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى خؤمان بيستومة‪،‬‬ ‫لةسةرةتادا لة‬ ‫ئةو ئازايةتى و خزمةتةى كة مامؤستا مةال‬ ‫عةلى و هاورَيكانى لة خزمةت ثةيامى‬ ‫ئيسالمةتيدا َثيشكةشيان كرد‪.‬‬ ‫تائيستاش‬ ‫ئةوةى كة دةمانبيست و َ‬ ‫دليرى مامؤستا‬ ‫كاريطةرى هةية‪ ،‬ئازايةتى و َ‬ ‫مةال عةلى عةبدولعةزيزة‪ ،‬ئةوةى كة بووة‬ ‫بة كةلتورى مامؤستا مةال عةلى ئةم ويقارو‬ ‫ئازايةتيةية كة هةركةس َ‬ ‫قةلةمةكةى‬ ‫بنوسيت‬ ‫بةدةستةوة دةطرَيت و دةيةويَت‬ ‫َ‬ ‫مايكيكةوة‬ ‫يان‬ ‫كةسيك دةيةويَت لةثشت َ‬ ‫َ‬ ‫دةبى‬ ‫بكات‬ ‫باس‬ ‫مامؤستا‬ ‫ياداشتةكانى‬ ‫َ‬ ‫بطة ِرَيتةوة بؤ خ��ودى جةوهةرةكةى‬ ‫مامؤستا مةال عةلى‪ ،‬مامؤستا لةناو الثة ِرة‬ ‫زةردةكانى حوجرةكةى (ثريس)دا َفيرى‬ ‫بةرطريى ك��ردن لة ثةيامى ئيسالمى‬ ‫بوو ل� َ‬ ‫�ةوى وة لةو قوتابخانة ط��ةورةى‬ ‫دينةوة هاتة مةيدان و ِروب��ة ِرووى بيرى‬ ‫طةنى كوفرو ستةمكاران ب��ووةوة‪ ،‬ئيدى‬ ‫مامؤستا دةرط��اى ب��ة ِروودا كرايةوةو بؤ‬

‫مامؤستا عةلي عةبدولعةزيز‬ ‫ضةكيك بة دةستى َ‬ ‫هاوةلة‬ ‫هةميشة بوو بة َ‬ ‫ديندارةكانى ديكةشيةوةو لة ثشت سةرى‬ ‫مامؤستاوة هةموان خؤيان نيشان ئةداو‬ ‫َبى ترس و خةوش و َ‬ ‫سلةمينةوة دريَذة‬ ‫يان بةوانةو وةعدةو خةباتى خؤيان ئةدا‬ ‫كةدةعوةوجيهادى ثغةمبةرانة (سةالمى‬ ‫لةسةربيت)‪ ،‬لةو سةردةمانةشدا‬ ‫خوايان‬ ‫َ‬ ‫بيرى شوعيةت تةشةنةى سةندبوو‪ ،‬بةآلم‬ ‫نةيدةهيشت‬ ‫مامؤستا و هيمةتى بةرزى‬ ‫َ‬ ‫رابكيشن و دةيكردنةوة‬ ‫زياد لة َثيى خؤيان َ‬ ‫بة قةباغى خؤياندا‪َ ،‬ليرةوة هةمووكةس‬ ‫مامؤستايان ناسى تا ئةوةبوو ئةم دةنطة‬ ‫دليرة بة تةواوةتى ناسراو وردة وردة‬ ‫َ‬ ‫دةطةيشتة دةرةوةو فراوانتربوو‪ .‬من بةبيرم‬ ‫َ‬ ‫دى برادةريَكم بؤى َطي ِرامةوةو طوتى‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪17‬‬


‫مامؤستا عةلي عةبدولعةزيز‬ ‫«مامؤستا مةال عةلى لة مزطةوتى ثاشابوو‬ ‫كؤمةلَيك َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكى بةدةوردابوو لة دذى‬ ‫بةعس قسةى دةك��ردو باسى د ِرندةيى‬ ‫و ك��ارة وةحشيطةرةكانى بؤ دةك��ردن‬ ‫ئيدى مامؤستايان هاندا كة دةضنة سةر‬ ‫كاتيك‬ ‫ئةمنةكة مامؤستاش َثيشيانكةوت َ‬ ‫كة رؤشتنة دةرةوة مامؤستا لة َثيشيانةوة‬ ‫َ‬ ‫ولةوى‬ ‫رؤشت تا طةيشتة بةردةم ئةمن‬ ‫كاتى كة ئاو ِريدايةوة كةسى بةدةوردا نةما‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةآلم مامؤستاى ثايةبةرز و بةجورئةت‬ ‫بة تاقى تةنيا خ��ؤى ك��رد بة ذوورى‬

‫بة َ‬ ‫ثال ميحراب و‬ ‫مزطةوت و نوَيذو منارةدا‬ ‫ئةم ثياوة باآلى كردو‬ ‫تَيطةيشت كة ثارَيزطارى‬ ‫كردن لةئةهلى ئيمان‬ ‫و بَيدارى بانطةوازى‬ ‫ئيسالمى هةروا‬ ‫نابى‬ ‫لةخؤِرا َ‬ ‫‪18‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫ئيستيخباراتةكانداو بة دةنطى بةرز لة دذيان‬ ‫راوةستاو قسةى َثيطوتن‪ »،‬ئةم َ‬ ‫هةلويَستة‬ ‫جةريئانة زؤر دةطمةنن و كةم دةبينريَن‬ ‫لة بيرةوةريةكاندا‪َ ،‬‬ ‫دليرانةى‬ ‫َستيكى َ‬ ‫هةلوي َ‬ ‫ديكةى ئةو كاتة بوو كة مامؤستا حةسةن‬ ‫شةميرانى لةاليةن رذَيمى بةعسةوة‬ ‫َ‬ ‫دةستطير دةكرَيت‪ ،‬ئا لةو كاتةدا كة هيض‬ ‫كةس ناويَرَيت سةيرى بةعسيةكانيش‬ ‫دةضيتة سةر‬ ‫بكات مامؤستا ديسان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مؤلطةى بةعسيةكان لةسةراو َتير قسةى‬ ‫خراث بة بةرثرسة بةعسةكان َ‬ ‫دةلَيت و‬ ‫كةناهيَلَيت م‪.‬حةسةن‬ ‫رادةطةيةنيت‬ ‫َثييان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫راثيض بكرَيت‪ ،‬تةنانةت مامؤستا‬ ‫شةميرانى َ‬ ‫َ‬ ‫شةميرانى خؤى جاريَك لة‬ ‫حةسةن‬ ‫َ‬ ‫ديدارَيكدا باسى ئةمةى كردو راشكاوانة‬ ‫جورئةتى مامؤستاى باسكرد لةو كاتةدا كة‬ ‫ئةيطوت من لة سجنةكةدا طوَيم لة دةنطى‬ ‫بةرزى مامؤستا مةال عةلى بوو كة ديفاعى‬ ‫َليدةكردم قسةى بةبةعسية فاشيستةكان‬ ‫دةطووت‪.‬‬ ‫ئةمانة ئةو راستيةن كة هيض كةس‬ ‫بةل َى بة َ‬ ‫نكؤليان َلى ناكات‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ثال ميحراب و‬ ‫مزطةوت و نوَيذ و منارةدا ئةم ثياوة باآلى‬ ‫كردو َتيطةيشت كة ثاريَزطارى كردن لة‬ ‫ئةهلى ئيمان و َبيدارى بانطةوازى ئيسالمى‬ ‫كةسانيك‬ ‫�ى‬ ‫َ‬ ‫نابى‪ ،‬دةب� َ‬ ‫ه��ةروا لة خ��ؤ ِرا َ‬ ‫شةوو رؤذى ذيانيان بخةنة سةر يةك و‬

‫لة خزمةتى ئةم دينةدابن‪ ،‬ئةم مامؤستاية‬ ‫يةكيك بوو كة ئيدى خؤى يةكالى كردةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بؤ ثارَيزطارى كردن لة دةنطى مةزلوميةتى‬ ‫طةليك و بانطى خواثةرستى َ‬ ‫ووال َتيك و‬ ‫َ‬ ‫شانى قايمى لةذيَر ئةم بارةدا راطرت و بؤ‬ ‫ساتيك لة تةمةنى نةيزانى سرةوتن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫فةقييةتى و دواتر‬ ‫ئةو لةناو بازنةى َ‬ ‫مامؤستايةتى و ئيمامى مزطةوتى ثادشاو‬ ‫ثاشان بة كارى رَيكخراوةيى و بانطةواز‬ ‫و ئينجا بةرةنطاربوونةوةو لةويَشةوة بؤ‬ ‫حةرةكةتيكى ئيسالمى‬ ‫رابةرايةتى كردنى‬ ‫َ‬ ‫كة هةلومةرجةكة واجبى كردبوو‪ ،‬هةتا‬ ‫مامؤستا مةال عوسمان عةبدولعةزيز‬ ‫رابةرى طشتى بوو وةك مامؤستا كريَكار‬ ‫لة ديداريَكى تةلةفزيؤنى بزووتنةوةى‬ ‫ئيسالمى كة من َثيشكةشم كرد طوتى‬ ‫«هةتا مامؤستا مةال عوسمان رابةرى‬ ‫هيزيَك بوو‬ ‫طشتى بوو مامؤستا مةال عةلى َ‬ ‫لة ثشت سةريةوة وةستابوو هةرةمةكةى‬ ‫نةيدةهيشت كةموكو ِرييةكان‬ ‫راطرتبوو‬ ‫َ‬ ‫هةبيت‪،‬‬ ‫كاريطةريان لةسةر حةرةكةتةكة َ‬ ‫بؤية مامؤستا مةال عوسمان َبى خةم بوو‬ ‫َ‬ ‫ئةوهيزةنةما‬ ‫بةالم كةخؤى بوو بة ِرابةر‬ ‫َ‬ ‫اوةستيت‪ ،‬زؤرجار‬ ‫كةلةثشت سةريةوة ِر َ‬ ‫لةخزمةت مامؤستا مةال عوسمانى رةحمةتى‬ ‫َ‬ ‫هةندى ئةركى‬ ‫بووم‪ ،‬كارَيكى سةربازى يان‬ ‫َثيطةيشتووة سثاردوويةتى بة مامؤستا مةال‬ ‫عةلى‪ ،‬زؤر جار ئةمةم بيونيوة لة خزمةتياندا‬ ‫هيزى كاريطةرو عةقيدةو‬ ‫بؤية َثيكةوة دوو َ‬ ‫ئيمان و غيرةت جةمسةرى بزووتنةوةى‬ ‫ئيسالميان َثيكةوة َ‬ ‫هيز‬ ‫طرى دابووو بة َ‬ ‫رايان طرتبوو‪ »،‬جارَيكيان تازة مامؤستا‬ ‫هةولير‬ ‫مةال عوسمان لة رابةرى الدرابوو لة َ‬ ‫بووم خةبةرةكة تازة بآلوبووةوة لة َ‬ ‫مالى‬ ‫م‪.‬عةبدولقادرى برايةتى بووم ثرسيارى‬ ‫ئةوةى كرد‪ ،‬وتم َ‬ ‫بةل َى راستة مامؤستا مةال‬ ‫ثى ناخؤشبوو نةك‬ ‫عوسمان الدراوة زؤرى َ‬ ‫َ‬ ‫بؤ مامؤستا مةال عوسمان بةلكو بؤ مامؤستا‬ ‫مةال عةلى ضونكة طوتى «ئةو َ‬ ‫خةلكةى‬ ‫كة ثشتطيرى مامؤستا مةال عةلي‪-‬يان‬ ‫كردووة بؤ رابةرى َدلسؤزى نةبوون‪ ،‬بؤية‬ ‫وابى تا مامؤستا مةال عةلى ئةو‬ ‫من َثيم َ‬ ‫بةرثرسياريةتيةى نةطرتة ئةستؤ زياتر‬


‫حو ِرتر بوو بؤ راثة ِراندنى ئةركةكان بةآلم‬ ‫لة رابةريدا دةبوو بطة ِرايةتةوة بؤ شوراو‬ ‫هيزةى رابردوو‬ ‫شيوازيَك ئةو َ‬ ‫ئيدى بة َ‬ ‫كاريطةرييان كةم بوةوة»‪.‬‬ ‫هةرضةندة مامؤستا مةال عةلى ئةم‬ ‫موئامةرةى زؤر َثيناخؤشبوو من ئةوكات‬ ‫لة خزمةتى مامؤستا مةال عوسمان بووم لة‬ ‫هةولير زؤر جار مامؤستا مةال عةلى ثاش‬ ‫َ‬ ‫ماوةيةكى زؤريش كة نامةى دةنوسى بؤ‬ ‫مامؤستا مةال عوسمان بةناوى رابةرى‬ ‫دةهيناو هيض كات نةم ديوة‬ ‫طشتى ناوى َ‬ ‫بروسكةو نامةيةكى مةطةر دةينوسى جةنابى‬ ‫رابةرى طشتى مامؤستا مةال عوسمان‪ ،‬ئةمة‬ ‫ضةنيكيش مامؤستا مةال عوسمان‬ ‫لةكاتيكدا َ‬ ‫َ‬ ‫هينابوو‪،‬‬ ‫لةرابةرى طشتى و ئةو ثؤستة وازى َ‬ ‫هةر بؤية زؤر لةسةر َدلم طران بوو ئةو‬ ‫كاتةى كة جيابوونةوة كة ِرويدا مامؤستا‬ ‫مةال عةلى زؤر لةسةر َدلى قورس و طران‬ ‫بوو َثيى ناخؤشبوو كة بةو مةرحةلة طةيشت‬ ‫لةسةر َ‬ ‫كيك و ثشتطيرى كردنيان‬ ‫خةل َ‬ ‫وةزعةكة بةو جؤرةى َليهات‪ ،‬بةآلم لة‬ ‫دواييدا ئةو كةسانة دةورى مامؤستا مةال‬ ‫عةلى رةحمةتيان ضؤأل كردو تةنها مابوةوة‪،‬‬ ‫بةآلم هةر بة ورةو عةزةمةتى جارانةوة‬ ‫دؤخيكدا مامؤستا مةال‬ ‫هيض كات لة هيض َ‬ ‫عةلى نةدةبينرا لة هيض َكيشةيةكدا ورة‬ ‫لةدةست بدات‪ ،‬بةاليةوة ئاسايى بوو ضى‬ ‫نابيت‪َ .‬‬ ‫سالى ‪ 1997‬ئةوكات‬ ‫دةبى يان ضى َ‬ ‫َ‬ ‫كاميرامانى مامؤستا مةال عوسمان بووم‬ ‫من َ‬ ‫لة سكرتاريةت طةرمةى شة ِرى َنيوان‬ ‫يةكيتى نيشتمانى‬ ‫بزووتنةوةى ئيسالمى و َ‬ ‫بوو‪ ،‬وةفدَيكى باآل كة لة هةموو حيزبةكان‬ ‫َثيكهاتبوون لة َنيواندا بوون هاتن مامؤستا‬ ‫مةال عةلى بةشدارى كؤبوونةوةيةكى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كردن قسةو باس و خواس زؤر‬ ‫كرا‪ ،‬ثاش تةواوبوونى كؤبوونةوةكة بة‬ ‫نوَينةرايةتى وةفدةكةى طوت َ‬ ‫«بلَين بة‬ ‫يةكيتى و بةرثرسانيان كة َئيمة تا َئيستاش‬ ‫َ‬ ‫هيشتا‬ ‫َثيآلوةكانمان وابةسةر َثيمانةوةية َ‬ ‫َثيآلومان َ‬ ‫نةكيشاوة لةبةر ئةوة َثييان‬ ‫هةل َ‬ ‫َبلَين‪ ،‬بةخؤياندا بضنةوة‪ »،‬زؤربةالمةوة‬ ‫تةنةزوليك لةو هةموو‬ ‫سةير بوو هيض‬ ‫َ‬ ‫حةسارةشدا لةاليةن مامؤستا مةال على‬

‫يةوة نةبينراوةو نةبيسترا‪ ،‬هةندآ كاتى‬ ‫ديكة كة لة خزمةتيدا بووين ئةو كاتانة‬ ‫بوو كة بزووتنةوةى ئيسالمى زؤر غةريب‬ ‫عيراق‬ ‫مابوةوة ئةويش كاتى داطيركردنى َ‬ ‫بوو لةاليةن ئةمريكاوة بزووتنةوةى‬ ‫ئيسالمى هيض نةسريةو بوجةيةكى لة هيض‬ ‫َنيكةوة نةما زؤر جار ئةضومة خزمةتى‬ ‫شوي َ‬ ‫باسى خؤ ِراطرى بؤمان دةكردو دةيطوت ئةم‬ ‫ئةبي بزانين‬ ‫ِرؤذطارة تاسةر بةم جؤرة َ‬ ‫نابيت َ‬ ‫َ‬ ‫ضؤن َ‬ ‫لةطةل ئةم دؤخةدا بكةين‪ ،‬زؤر‬ ‫مامةلة‬ ‫َ‬ ‫هاندةرمان بوو هةميشة َ‬ ‫لةطةلمان‬ ‫هةولى‬ ‫دةدا تا زياتر سور بين لةسةر ِراثة ِراندني‬ ‫ئةركةكانمان بة ِراستى زؤر كاريطةرى‬ ‫مةعنةوى لةسةر َدلمان دروست دةكرد كة‬ ‫جارى وةها هةبوو بة ‪ِ 10‬رؤذ نةضوينةتةوة‬ ‫مالةوة كة َنيوان تةلةفزيؤن و َ‬ ‫َ‬ ‫ماليش دة‬

‫زؤر بةالمةوة سةير‬ ‫بوو هيض تةنةزولَيك لةو‬ ‫هةموو ئابَلوقةيةدا‪،‬‬ ‫لةاليةن مامؤستا عةلي‪-‬‬ ‫يةوة نةبينرا‬ ‫ضارةكيك َنيوانى بوو‪ ،‬بةآلم كة‬ ‫دةقيقة بؤ‬ ‫َ‬ ‫مامؤستامان ئةبينى َئيمة زياتر سوردةبووين‬ ‫لةسةر جآ بةجآ كردنى بةرنامةى‬ ‫كارى ِراطةياندنمان جارى وا هةبوو ضوار‬ ‫شتيكى‬ ‫مانط جارَيك ئةطةر مامؤستا َ‬ ‫بةئيمةى‬ ‫َنيكةوة دةست كةوتاية َ‬ ‫لةشوي َ‬ ‫ثي ث ِر بكةينةوة بؤ‬ ‫دةدا تا َ‬ ‫كةلينةكانى َ‬ ‫ئةوةى زؤر دوانةكةوين‪ ،‬تةنانةت جارَيكيان‬ ‫َ‬ ‫هةندي يارمةتى َثيداين طووتى ئةمةم‬ ‫بؤهيناون هى (لةيال)ية داويةتى بةمن‬ ‫َ‬ ‫كة بيخةمة خزمةتى ِراطةياندن‪ ،‬بة ِراستى‬ ‫جيطاى خؤيةتى باسى ضاكةو‬ ‫َليرةدا َ‬ ‫َ‬ ‫جموجول و كاريطةرى هةردوو خاتوونى‬ ‫بة ِرَيز مونيرةخان و لةيال خان بكريَت‬ ‫لةكاتى دةستطيركردنى مامؤستا لةاليةن‬

‫ئةمريكاوةو دواتر تاوةفاتى مامؤستاى‬ ‫دليرانة هاتنة‬ ‫ثايةبةرز بة ِراستى ئةم بة ِرَيزانة َ‬ ‫مةيدان و شان بةشانى َئيمة ئةزموونةكةيان‬ ‫دةثاراست و حةقيان بةخؤيان نةدةدا كة‬ ‫كةلي َنيك بةدى بكةن و هةنطاوى باشى‬ ‫َ‬ ‫جيطة دةستيان بةتايبةتى لةو‬ ‫نةنين‪َ ،‬‬ ‫بؤ َ‬ ‫كاتةدا زؤر كاريطةرى لةسةر بزووتنةوةى‬ ‫ئيسالمى هةبوو‪ ،‬جارَيكى ديكة ئيتيفاقية‬ ‫يةكيتى‬ ‫لةنيوان بزووتنةوةى ئيسالمى و َ‬ ‫َ‬ ‫نيشتيمانى بةئامادةبوونى كؤمارى ئيسالمى‬ ‫لة ت��اران كرابوو مامؤستا مةال عةلى‬ ‫سةالحيةتى ِرةهاى َثيدرابو كة نوَينةرايةتى‬ ‫بزووتنةوةى ئيسالمى بكات هاتةوة بؤ‬ ‫شوراو َثيي طوتن ئةوةى كة َئيمة وةك‬ ‫ثي كردووة‬ ‫بةرضاو ِرونيةك دةركمان َ‬ ‫لةسةر ئةم خاآلنة ِرَيك كةوتووين ئةطةر‬ ‫َ‬ ‫قةبوولى ناكةن ئةوا بةديارضاوتانةوة‬ ‫َئيوةش‬ ‫دةيد ِرَينين‪ ،‬يانى تةنةزول لة زةينى‬ ‫شتيك نةبووة‪ ،‬ئةم‬ ‫مامؤستا لةسةر هيض َ‬ ‫نةبوونى سازشةش وةهاى كردووة مامؤستا‬ ‫هةميشة شيرين و بة ِرةونةق و سةربةز‬ ‫لةئيستاماندا دووبارة بوونةوةى‬ ‫َبيت‪ ،‬بؤية َ‬ ‫َ‬ ‫زانايةكى ديكةى لةم ضةشنة مةحالة‬ ‫ضونكة هةموو س��ةردةم و َميذوويةك‬ ‫دةبيت و خواى طةورة َ‬ ‫هةلى‬ ‫ثياوَيك ثةيدا َ‬ ‫دةبذيَرَيت تا نوَيطةرى لةثةيامى ئيسالميدا‬ ‫نةوةستيت ئةوسةردةمى خةباتةش كة‬ ‫َ‬ ‫سةركردةيةكى كارَيزماى وةك ئةم َ‬ ‫كةلة‬ ‫َثياوة دةردةكةويَت لة ِرؤذط��ارى خؤيدا‬ ‫ئةبيت كة شةثؤلى دةرياكان‬ ‫ئةو تةوذمة َ‬ ‫زياتر دةك��ات و حةرةكةتى كةشتى‬ ‫خيراتر دةكات‪َ ،‬ئيستاش بؤ ئيمة‬ ‫هاو ِرَيكانى َ‬ ‫َ‬ ‫ناوهينانى ئةم كةلةزاناو موجاهيدة برينةكة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةطةيةنيت‪،‬‬ ‫بةسوَيتردةكات و َئيش بةدلمان‬ ‫َ‬ ‫سةرثييانة ئةم‬ ‫هةروابةخيراى و‬ ‫ناكرَيت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بهينين َ‬ ‫بةالم َليرةدا‬ ‫ثي‬ ‫ثةيظةكؤتاى‬ ‫ضةن‬ ‫َ َ‬ ‫بؤ ئةم نوسينة هةرئةوةندةدةرفةت هةية‪،‬‬ ‫بةئوميدى ئةوةى لة داهاتودا دةيان كتيب‬ ‫لةسةر خةباتى ئازايةتى ئةم قارةمانة بؤ‬ ‫ميذوو بنوسرَيتةوة‪ ،‬داواى ليبوردن دةكةم‬ ‫لة كةمووكورتى نوسينةكةم كةنةمتوانى‬ ‫زياتردةولةمةندى بكةم ضونكة َ‬ ‫َ‬ ‫قةلةمةكةم‬ ‫هةرئةوةندة هيزى نوسينى هةبوو‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪19‬‬


‫ثاش ضةندين فشار بؤ ئةجنامداني ضاكسازي‬ ‫سةرؤكي هةر َيم ب ِرياري كةمكردنةوةي‬ ‫ثاسةواني بةرثرساني راطةياند‪ ،‬بةآلم؟‪..‬‬ ‫راثؤرتى هَيدى هةولَيرى‬ ‫ثاش ضةندين فشار بؤ ئةنجامداني ضاكسازيء‬ ‫َ‬ ‫طةندةلي لةهةريَم‪ ،‬مةسعود بارزاني‬ ‫نةهيشتني‬ ‫َ‬ ‫سةرؤكي هةريَم ب ِرياري كةمكردنةوةي‬ ‫ثاسةواني بةرثرساني لةهةريَمي كوردستان‬ ‫راطةياند‪ ،‬بةآلم ئةوةي سةير َبيت لةوآلتي‬ ‫دةردةضيت كةسي‬ ‫كاتيك ب ِرياريَك‬ ‫َ‬ ‫َئيمةدا‪َ ،‬‬ ‫سييةم ناطريَتةوةو تةنها بؤ‬ ‫يةكةمء دووةمء َ‬ ‫َ‬ ‫هةندي لةدامةزراوةكاني‬ ‫كةساني ئاساييء‬ ‫حكومةتء ثةرلةمان دةطريَتةوة‪.‬‬ ‫ثاسةواني بةرثرسان لةهةريَمي كوردستان‬ ‫وةك دياردةيةكي وآلتاني دواكةوتووي ث ِر‬ ‫لةكيشة ئةذماردةكريَت‪ ،‬كةضي بةرثرساني‬ ‫َ‬ ‫باآلي هةريَمي كوردستان بةردةوام لةكاتي‬ ‫هاتني وةفدي بيانيةكان يان ضوونيان بؤ‬ ‫دةرةوةي هةريَمي كوردستان َ‬ ‫دةلَينهةريَمي‬ ‫كوردستان ناوضةيةكي ئ��ارام��ة‪ ،‬كةضي‬ ‫فةوجيك‪ ،‬يان ضةندين ثاسةوانيان‬ ‫بةرثرسان‬ ‫َ‬ ‫هةيةء بةجؤرةها ثلة دامةزريَندراون لةخزماني‬ ‫شيوةي موضةخؤري (بنديوار)‪.‬‬ ‫خؤييان بة َ‬ ‫بةثيي َليدواني هةنديَكلة ثةرلةمانتاران‬ ‫َ‬ ‫ب ِرياري سةرؤكي هةريَم بؤ كةمكردنةوةي‬ ‫ثاسةواناني بةرثرسان(وةزيرو ثةرلةمانتار)‪،‬‬ ‫بةآلم بةداخةوة ب ِريارةكة ثاسةوانةكاني خؤي‬ ‫يةكيتي‬ ‫نةطرتةوة‪.‬‬ ‫ئةنداميكي سةركردايةتي َ‬ ‫َ‬ ‫دي��اردةي ضةكداريء ثاسةواني سةرؤكي‬ ‫رايدةطةيةنيت» ثاسةواني لةهةريَمي‬ ‫هةريَم‬ ‫َ‬ ‫كوردستان دياردةيةكي زؤر ترسناكةو ناشيرينء‬ ‫ناشارستانية‪ ،‬كاريطةري خراثي هةية»‪.‬‬ ‫يةكيتي‬ ‫ئاريَز عبداهلل ئةندامي سةركردايةتي َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك‬ ‫بؤ ريَطا وتي»لةثاأل ئةو دياردةيةدا‬ ‫دةبيت‬ ‫طيروطرفت دروست بووة‪ ،‬هةرضي زووة َ‬ ‫حكومةتء ثةرلةماني كوردستان َ‬ ‫هةولبدةن‬ ‫نةهيَلنء‪ ،‬باري ئاسايش‬ ‫دياردةي ضةكداري َ‬ ‫لةكوردستان ئارامةو‪ ،‬طرتنء كوشتنء شة ِر نية‪،‬‬ ‫شيوةيةك ئةو هةموو‬ ‫َثيويست ناكات بة هيض َ‬

‫‪20‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫ثاسةوانء َ‬ ‫خالةكاني بةردةرطاي بةرثرسانء‬ ‫شؤفيرةكاني ث ِر لةثاسةواني‬ ‫كؤآلنةكان‬ ‫َ‬ ‫بمينيت‪ ،‬ئةطةر بة ياساش َبيت‬ ‫بةرثرسان َ‬ ‫دةبيت قةدةغة بكريَت»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ل��ةب��ارةي ريَ��ذةي ذم��ارةي ثاسةواني‬ ‫بةرثرسانء ياسا بؤ ريَكخستني ثاسةواني‬ ‫بةرثرسان سةميرسةليم ئةندامي فراكسيؤني‬ ‫لةليذنةي ئاسايشء‬ ‫يةكطرتووي ئيسالمي َ‬ ‫خؤجييةكاني ثةرلةماني كوردستان‬ ‫ئةنجومةنة َ‬

‫َ‬ ‫عةبدولآل‪:‬‬ ‫ئار َيز‬ ‫ئةطةر بةرثرسَيكي‬ ‫باآل ثاسةواني دياري‬ ‫بكرَيت بة ‪ 50‬ثاسةوان‪،‬‬ ‫بةآلم لةثشيت ئةوةوة‬ ‫بةتاليؤنَيكي هةبَيت‪،‬‬ ‫يان هَيزي هةبَيت ئةوة‬ ‫باش نية‬ ‫بؤ ريَطا َ‬ ‫دةلَيت «تا َئيستا َليذنةي ناوخؤي‬ ‫نازانيت ذم��ارةي‬ ‫ثةرلةماني كوردستان‬ ‫َ‬ ‫ثاسةواني بةرثرسان ضةندةو ضؤنة‪ ،‬لةسةر‬ ‫ض بنةمايةك دياري كراوة‪ ،‬ضونكة بة قانون‬ ‫ريَك نةخراوة‪ ،‬كة دوو ثارتي دةسةآلتدار‬ ‫ئيدارةي ئةم وآلتة بة ِريَوةدةبةن‪ ،‬لة‪ 1991‬تا‬ ‫لةنيوان خؤيان دابةش‬ ‫َئيستا هةموو ئةوانةيان َ‬ ‫وتيشي»ئيستاش ثابةند‬ ‫كردووة»‪ .‬هةروةها‬ ‫َ‬ ‫بوون بةو ب ِريارة الوازةو ئةم ثاسةوانانة بة‬ ‫شيوةيةكي ديار روون نية»‪.‬‬ ‫َ‬

‫بةثي ئةو ئامارانةي طؤظاري ريَطا زانيويةتي‬ ‫َ‬ ‫زياتر لة‪ 60‬هةزار ثاسةوان لةهةريَمي كوردستان‬ ‫دابةش بووة بة سةر ثاسةواني بةرثرسانء‬ ‫بارةطاكاندا‪ ،‬زؤرترينيشيان بةسةر بارةطاكاني‬ ‫يةكيتيء ثارتيدا دابةش بوون‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ئةندامةكةي َليذنةي ناوخؤي ثةرلةماني‬ ‫كوردستان لةبارةي ريَزبةندي ثاسةواني‬ ‫بةرثرسان لةهةريَمي كوردستان رووني كردةوة‬ ‫« ثاسةوان هةية لةباغةوانةوة بؤ خزمةتطوزارو‬ ‫خزمةتكاري َ‬ ‫مالي بةرثرسان بووني هةية‪،‬‬ ‫ئةطةر باسي بةنيشتيماني كردنيشي بكريَت‪،‬‬ ‫هيزة ضةكدارةكان‬ ‫ئةوةش بة داخةوة تا َئيستا َ‬ ‫بةثيي َثيوةري حيزبي‬ ‫بة نيشتيماني نةكراونء‪َ ،‬‬ ‫دةجولينريَن‬ ‫حيزبيش‬ ‫دانراونء بة ئاراستةي‬ ‫َ‬ ‫لةضوارضيوةيةكي نيشتيمانيدا كؤنةكراونةتةوة»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةثيي ياساي ذم��ارة‪38‬ي َ‬ ‫سالي‪2007‬‬ ‫َ‬ ‫هةية بة ناوي راذةو خانةنشيني َثيشمةرطة‬ ‫�ي موضةي‬ ‫ل��ةم��اددةي‪45‬دا هاتووة‪ ،‬كة دةب� َ‬ ‫َثيشمةرطة هاوسةنط بكريَت لةطةأل موضةي‬ ‫هيزةكاني َعيراقي كة‪ 900‬هةزار دينار زياترة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كة تا َئيستاش حكومةتي هةريَمء ثةرلةماني‬ ‫كوردستان َليثرسينةوةي نةكردووة‪ ،‬بورهان‬ ‫رشيد طولة ثةرلةمانتاري َليذنةي َثيشمةرطة‬ ‫لةفراكسيؤني طؤ ِران بؤ ريَطا تيشك دةخاتة‬ ‫س��ةر ئ��ةوةي «ضةندين ج��ار ياداشتيان‬ ‫بةجي كردني‬ ‫جي َ‬ ‫بةرزكردؤتةوة بة مةبةستي َ‬ ‫جي‬ ‫راذةو خانةنشيني َثيشمةرطة‪ ،‬كةضي َ‬ ‫بةجي نةكراوة»‪ .‬طولة وتيشي « َ‬ ‫سالي ‪2007‬‬ ‫َ‬ ‫دواتر لةبودجةي ‪ 2010‬لةماددةي ‪ 24‬ب ِرياري‬ ‫زيادكردني موضة دراوة لةذمارة ‪17‬ي َ‬ ‫سالي‬ ‫‪ 2011‬ئةو ماددةية زيادكراوة لةماددةكاني‬ ‫بةجيي‬ ‫جي َ‬ ‫‪ 28‬و ‪ ،30‬بةآلم حكومةتي هةريَم َ‬ ‫ناكات»‪.‬‬ ‫ئاريَز عبداهلل زياتر لةبارةي ثاسةواني‬ ‫جيطرةكةي دةدويَتء َ‬ ‫دةلَيت‬ ‫سةرؤكي هةريَمء َ‬ ‫جيطرةكةي‬ ‫َمء‬ ‫ي‬ ‫هةر‬ ‫سةرؤكي‬ ‫« بةراي من‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةندي ثؤستي باآل مافي خؤيانة ثاسةوانيان‬ ‫هةبيتء‬ ‫ويستي‬ ‫ثي‬ ‫ئةوة‬ ‫قةد‬ ‫بة‬ ‫بةآلم‬ ‫ت‪،‬‬ ‫هةبي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬


‫دياري بكريَتء بةدةر لةوةي بة ياسا بكريَت‪،‬‬ ‫هةبيت‪ ،‬بؤ‬ ‫نابيت لةثشتي ياسا شتي تر َ‬ ‫َ‬ ‫بةرثرسيكي باآل ثاسةواني‬ ‫ئةطةر‬ ‫نموونة‬ ‫َ‬ ‫دياري بكريَت بة‪50‬ثاسةوان‪ ،‬بةآلم لةثشتي‬ ‫هيزي‬ ‫بةتاليؤنيكي‬ ‫ئ��ةوةوة‬ ‫هةبيت‪ ،‬يان َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت ئةوة باش نية»‪ .‬لةبارةي بة ياسا‬ ‫َ‬ ‫كردني ثاسةوانةكانيشةوة ئةو ئةندامةي‬ ‫نازانيت‬ ‫يةكيتي بة َثيويستي َ‬ ‫سةركردايةتي َ‬ ‫بة ياسا ريَك بخريَت‪َ ،‬‬ ‫بةلكو سةرؤكايةتي‬ ‫هةريَمء سةرؤكايةتي حكومةتي هةريَم‪ ،‬كة‬ ‫دوو دةزطاي تةنفيزين دةتوانن ب ِريار دةربكةنء‬ ‫نةمينيت‪.‬‬ ‫شيوةيةك ئةو دياردةية‬ ‫َ‬ ‫بةهيض َ‬ ‫هاوكات ئاريَز عبداهلل ئةوةشي خستة روو‬ ‫دياردةي ثاسةواني بةرثرسان ئةوةندة دزيَوء‬ ‫ثاشكةوتووة بؤتة عةيب‪.‬‬ ‫ئةطةرضي لةكاتي خؤثيشاندانةكانء‬ ‫َ‬ ‫هيزة‬ ‫توندوتيذيةكاني‬ ‫سالي راب���ردوو َ‬ ‫بةكارهينران بؤ‬ ‫ضةكدارةكاني دوو حيزب‬ ‫َ‬ ‫سةركوتكردني هاوآلتياني خؤثيشاندةر‪،‬‬ ‫بةآلم بةوتةي ئةندامةكةي َليذنةي ناوخؤي‬ ‫ثةرلةماني كوردستان ئةوانة كاري ناياسايين‪.‬‬ ‫«نابيت‬ ‫سةمير سةليم لةوبارةيةوة وتي َ‬ ‫بةكاربهينريَن ضونكة‬ ‫هيزة ضةكدارةكان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نابيت نة كةلء ثةلي حكومةت‪ ،‬نة‬ ‫ناياساييةو َ‬ ‫فةرمانبةراني حكومةت بؤ حيزب كار بكةن‪،‬‬ ‫ئةطةرضي سةر بة حيزبي دةس��ةآلت بن‪».‬‬ ‫هةر بة َثيي ئامارةكةي دةست طؤظاري ريَطا‬ ‫لةهيزة ضةكدارةكان‪،‬‬ ‫كةوتوون ئةوةي تا َئيستا َ‬ ‫جطة لةهةردوو ئاسايشء (ثاراستنء زانياري)‬ ‫هيزيَكي كوردستانيةو‬ ‫هيزي َثيشمةرطةية‪ ،‬كة َ‬ ‫َ‬ ‫لةضوارضيوةي سوثاي‬ ‫فيرقةي‬ ‫كي‬ ‫بةشي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َعيراقيدا ريَك خراون بةسةر ئةو حيزبانة‬ ‫دابةش كراون‪ ،‬فيرقةكانيش سةر بة ثارتيء‬ ‫ركيفي دوو حيزبي‬ ‫يةكيتين‪ ،‬تا َئيستاش لةذيَر َ‬ ‫َ‬ ‫دةجولينريَنء‬ ‫ئةوان‬ ‫بةويستي‬ ‫و‬ ‫دةسةآلتدارن‬ ‫َ‬ ‫ثي دةكريَت‪.‬‬ ‫فةرمانيان َ‬ ‫هيزي َثيشمةرطةشةوة كة ئةوةي‬ ‫لةبارةي َ‬ ‫هيزي‬ ‫لةث ِرؤذة ياساي بوودحة داهاتووة َ‬ ‫َثيشمةرطة لةسةرووي ‪ 200‬هةزار كةسةوةية‪.‬‬ ‫ئاريَزعبداهلل باس لةوة دةكات‪ ،‬كة «سةري‬ ‫زم��انء بني زماني َئيمة ئاراميء ئاسايشة‬ ‫لةهةريَمي كوردستان‪ ،‬كةضي زؤربةي هةرة‬ ‫زؤري بةرثرسة باآلكان بةر دةرطاكانيان ث ِر‬ ‫كردووة لةثاسةوانء بة سةرباز تةوق دراون‪،‬‬ ‫تةنانةت زؤر لةبةرثرسةكان ذياني هاوآلتيانء‬ ‫طة ِرةكةكانيشيان َتيك داوة‪ ،‬جاري وا هةية‬

‫لةثشتي ئةو بةرثرسة‪10‬ثاسةواني هةية‪ ،‬بةآلم‬ ‫دةبي‪5‬كةس‬ ‫لةراستيدا ثاسةواني راستةقينة َ‬ ‫َبيت‪ ،‬ئةويتريان‪ ،‬يان بنديوارة‪ ،‬يان وةهمية‪،‬‬ ‫ضونكة زؤرتر بةرثرسةكان بؤ رازي كردني َدلي‬ ‫ثي‬ ‫ئةمء ئةو كةسء كاري خؤيان موضةي َ‬ ‫وةردةطرن‪ ،‬ئةطينا ئةوةندة ثاسةوانة َثيويست‬ ‫نية»‪ .‬بورهان رةشيد‪ ،‬كةئةندامي َليذنةي‬ ‫كاروباري َثيشمةرطةية لةثةرلةماني كوردستان‬ ‫ئةوة ئاشكرا دةكات‪ ،‬كة لةكاتي (خؤثيشاندان‪،‬‬ ‫َثيوان‪ )... ،‬بكريَت جطة لةثؤليسي ضاآلكية‬ ‫ري َ‬ ‫مةدةنيةكان لةياساي خؤثيشاندان هاتووة‬ ‫َ‬ ‫مامةلة لةطةأل‬ ‫هيز بؤي هةية‬ ‫كة تاكة َ‬ ‫خؤثيشاندةران دا بكات‪ ،‬ئينجا بة ياسايي َبيت‪،‬‬ ‫شيوةيةك‬ ‫يان بة ناياسايي‪ ،‬دواتريش بة هةموو َ‬ ‫هيز قةدةغة كراوة‪ ،‬ضونكة لةياساي‬ ‫جوالندني َ‬ ‫هيز‬ ‫سةرؤكايةتي هةريَمدا هاتووة‪ ،‬جوالندني َ‬ ‫بؤ ناوةوةو دةرةوةي هةريَمي كوردستان باس‬

‫سةمري سةليم‪:‬‬ ‫تا ئَيستا ليذنةي ناوخؤي‬ ‫ثةرلةماني كوردستان‬ ‫نازانَيت ذمارةي ثاسةواني‬ ‫بةرثرسان ضةندةو ضؤنة‪،‬‬ ‫لةسةر ض بنةمايةك‬ ‫دياري كراوة‪ ،‬ضونكة بة‬ ‫قانون رَيك نةخراوة‬ ‫كاتيك دامةزراوة‬ ‫كراوة‪ ،‬ثةوةندي بةوةوة هةية‪َ ،‬‬ ‫دةستوريةكاني هةريَمى كوردستان بكةويَتة‬ ‫مةترسيةوة‪ .‬طولة وتيشي « ئةطةر َ‬ ‫ةتيك‬ ‫حال َ‬ ‫بةجي نةكريَت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫جي َ‬ ‫هةبيتء ‪ ،‬هةر ياسايةك َ‬ ‫بةشيوةيةكي طشتي ثةيوةندي بة ماددةكاني‬ ‫َ‬ ‫(‪ )331 ،330 ،329‬لةياساي سةربازي ‪1969‬‬ ‫كةسيك ياسايةكي‬ ‫دا هةية كة َثيويستة هةر َ‬ ‫دةسةآلتيكي‬ ‫بةجي نةكرد ‪ ،‬لةاليةن‬ ‫جي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثةلكيشي دادطا‬ ‫كةسة‬ ‫ئةو‬ ‫تايبةتمةندةوة‬ ‫َ‬ ‫بكريَت‪ ،‬ئينجا ئةو كةسة دادوةر‪ ،‬يان وةزير‪،‬‬

‫يان سةرؤك وةزير َبيت»‪.‬‬ ‫ث��اش ئ��ةوةي ل��ة‪28‬ي شوباتي ‪2012‬‬ ‫مةسعود بارزاني بة نوسراوي ذم��ارة‪ 154‬كة‬ ‫بؤ وةزارةت��ي ناوخؤي حكومةتي هةريَمي‬ ‫رةوان��ة ك��ردووة‪َ ،‬تييدا داواي ك��ردووة بة‬ ‫ريَكخستنةوةي ثاسةواني بارةطاي حيزبيء‬ ‫حكوميء ثةرلةمانتاراني كردووة‪ ،‬بةآلم بارزاني‬ ‫لةوفةرمانةيدا باسي ريَذةي ثاسةوانةكاني‬ ‫خؤيء حيزبةكةي نةكردووة‪.‬‬ ‫هيزةكاني ثؤليسء ضاآلكية‬ ‫سةبارةت بة َ‬ ‫مةدةنيةكان بؤ ثاراستني خؤثيشاندةران‬ ‫ئةندامي َليذنةي ناوخؤي ثةرلةماني كوردستان‬ ‫لةفراكسيؤني يةكطرتووي ئيسالمي وتي»ئةو‬ ‫هيزانة سةر بة وةزارةتي ناوخؤي حكومةتي‬ ‫َ‬ ‫هةريَمن‪ ،‬هاوكات رةخنة لةوةش دةطريَت‬ ‫دةبيت سةر بة ثؤليس بن‪ ،‬تةنانةت ئةو‬ ‫كة َ‬ ‫لةسليمانيء‬ ‫نيةو‬ ‫هةر‬ ‫دهؤك‬ ‫لةشاري‬ ‫هيزة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةوليريش بة ثؤليسء ئاطركوذيَنةوةو دارستان‬ ‫َ‬ ‫زياتر لة‪100‬هةزار كةسن»‪ .‬ئةندامةكةي‬ ‫يةكيتي َثيي واية « دياردةي‬ ‫سةركردايةتي َ‬ ‫ضةكداريء ثاسةواني بةرثرسان ئةوةندة‬ ‫قورسة هةرضي زووة َثيويست بة ياسا ناكات‪،‬‬ ‫دةكريَت بة ب ِرياريَك دياردةي ضةكداري بة‬ ‫شيوةيةك قةدةغة بكريَت‪ ،‬حكومةتي‬ ‫هةموو َ‬ ‫هةريَميش َ‬ ‫ريء شويَني طونجاو بطريَتة بةر‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةندي ثةرلةمانتارو وةزيرةكانيش‬ ‫ضونكة‬ ‫ئاطادارم ثاسةوانيان نيةو‪َ ،‬ثيويست بةو وردة كارية‬ ‫ناكات»‪ .‬لةبارةي باس نةكردني فةرمانةكةي‬ ‫سةرؤكي هةريَم لةبارةي ثاسةوانةكاني خؤي‬ ‫ئاريَزعبداهلل لةدريَذةي َليدوانةكةيدا بؤ ريَطا‬ ‫دةبيت كةمكردنةوةي ثاسةوانةكان‬ ‫وتي» َ‬ ‫سةرؤكي هةريَميش بطريَتةوةء سنورداركردنء‬ ‫دياري كردني ثاسةوانيش بة َثيي َثيويست‬ ‫لةضوارضيوةي‬ ‫َبيت‪ ،‬بارودؤخةكة وا دةخوازيَت‬ ‫َ‬ ‫نةبيت لةحيزبيء‬ ‫ثاسةوانيدا هيض‬ ‫حيزبيكي َ‬ ‫َ‬ ‫حكومي لةهةريَمي كوردستان حكومةتيش‬ ‫دةتواني ئةوة بكات»‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َثيويستة بوتريَت تا َئيستا فراكسيؤنةكانيش‬ ‫بةشيوةيةكي جدي زانياريان لةو بارةيةوة نية‬ ‫َ‬ ‫بة تايبةتي ثاسةواني مةكتةب سياسيةكاني‬ ‫سةر بة هةردوو ثارتي دةسةالتدار‪ ،‬وةزارةتي‬ ‫َثيشمةرطةء ناوخؤي حكومةتي هةريَميش‬ ‫بةثيي بةرذةوةندي حيزبي َ‬ ‫هةولي دامةزراندني‬ ‫َ‬ ‫ثؤليسء َثيشمةرطة دةدةن لةحيزبة نزيكةكاني‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةي ك��وردي بووة بة‬ ‫خؤيان‪ ،‬بؤية‬ ‫سةربازطة»‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪21‬‬


‫بورهان مةال عةباس‪:‬‬ ‫مامؤستا عةىل بؤضونى خؤيةتى وديارة قةناعةتيشى بةو بؤضوونة هةيةو‬ ‫ئةطةر بزان َيت نةورؤز موخاليفة بةشةرع ثاشطةز دةب َيتةوة لةو فتوايةى‬ ‫ديدارى‪ :‬كارزان عوسمان كةالرى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى‬ ‫ل��ةدواى بةستنى كؤنطرةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةرميان كَيشةو ملمالنَيى حزبى لةناومةلبةندى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى دروس��ت بوو‪ ،‬بة و هؤيةوة‬ ‫َبالَيكيان َلي جيابوويةوة‪ .‬لةم ديمانةيةدا بةثرسى‬ ‫مةلبةندى َ‬ ‫نويَى َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى بورهانى مةال‬ ‫ضونيةتى ئةو جيابوونةوة ية دةكات‬ ‫عةباس باس لة َ‬ ‫و َ‬ ‫وةالمى ضةند ثرسياريَكى ديكةى طؤفارى ِريَطا‬ ‫َ‬ ‫دةداتةوة كةتايبةتة بة كؤمةلى ئيسالمي‪.‬‬ ‫رَيَطا‪ :‬لةماوةى ِراب��ردوودا بةرثرسى ثَيشوى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل وضةندكادريَك دةستيان لةكار كَيشايةوة و‬ ‫ضوونةوة َ‬ ‫مالةوة‪،‬هؤكارى دةستلةكاركَيشانةوةكةيان‬ ‫ضى بوو؟‬ ‫بورهان مةال عةباس‪ :‬ديارة دواى بةستنى‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى ثَيش َ‬ ‫كؤنطرةى َ‬ ‫سالَيك و ضةند‬ ‫مانطَيك ثَيش ئَيستا دواى كؤنطرة بةرثرسى َ‬ ‫مةلبةند‬ ‫كةمال حةسةن بوو‪ ،‬دواى دةرنةضوون لةكؤنطرة‬

‫بورهان مةال عةباس‬

‫‪22‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫داواى َ‬ ‫مؤلةتى كرد بضَيت بؤ خويَندنى ماجستَير‬ ‫كةئَيستا لةسودانةو خةريكى خويَندنةكةيةتى‬ ‫ديارة قيادة ب ِرياريدا مؤلةتى بداتوبروات بؤخويَندن‬ ‫و دةرنةضوونيشى لةكؤنطرة هؤكاريَكى ديكةى‬ ‫دةست لةكار كَيشانةوةكةى بوو‪ ،‬خؤيشى حةزى‬ ‫لةخويَندنةكة دةكرد و دواى ئةو قيادةى َ‬ ‫كؤمةلى‬ ‫ئيسالمى تةكليفيان لةمن كرد من هةستام بة‬ ‫وةرطرتنى بةرثرسياريَتى َ‬ ‫مةلبةندم وةرطرت‪ .‬ئَيمة‬ ‫َ‬ ‫كيشةى بضوكمان هةبوو لةطةل كادرانماندا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى‬ ‫بةالم دواى سةردانى قيادةى‬ ‫سى كارطَي ِرى‬ ‫كيشةكان كؤتاى ثَيهات‪ِ ،‬راستة ئَيمة َ‬ ‫مةلبةندئَيستة لةناو َ‬ ‫ثَيشووى َ‬ ‫مةلبةندا ثؤستيان‬ ‫َ‬ ‫نيية لةالى ئَيمة‪ ،‬بةالم خةريكى كارى دةعوةو‬ ‫مةلبةند لةناو َ‬ ‫بانطةوازن لةدةرةوةى َ‬ ‫مةلبةنديشدا‬ ‫هةمووبةشةكانمان ريَخستووة وئيش وكارمان‬ ‫زؤرباشة‬ ‫ِريَطا‪ :‬باس لةوة دةكريَت لةناو َ‬ ‫مةلبةندةكةتاندا‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنَيك كراوة لةاليةن مامؤستايةكى ئايينيةوة‬ ‫كةكادربووة‪ ،‬ضةند خويَندكاريَكى هَيناوة بؤ دةنطدان‬

‫َ‬ ‫كؤمةلنةبوونة‪ ،‬بؤ جؤريك‬ ‫لةكاتَيكدا ئةندامى‬ ‫لةدذايةتى كردنى كةمال حةسةن بةرثرسى‬ ‫ثَيشووى َ‬ ‫مةلبةند‪ ،‬ئةمة تاضةند ِراستة؟‬ ‫بورهانى مةال عةباس‪ :‬هةميشة لةناو َ‬ ‫هةلبذاردندا‬ ‫َ‬ ‫ملمالنىهةيةو دةكريَت لةويَش بوةو‬ ‫كؤمةليك‬ ‫َ‬ ‫كراوة‪ ،‬بةحةقةت من ئةوكاتة خةريَكى خويَندن‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكة وةك خوودى‬ ‫بووم لةبةغدا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫خؤم بةذدار نةبووم‪ ،‬بةالم وابوو ديارة هةنديَك‬ ‫خويَندكاروطةنجمان ملمالنَيكيان دروست كردبوو‪،‬‬ ‫جارى واش هةية كةسَيك شتَيك دروست دةكات‬ ‫شتى‬ ‫دةبَيت كةسَيك ناردبَيتى‪ ،‬من تةسةوردةكةم َ‬ ‫لةوبابةتة َبى‪ ،‬يةعنى كةسَيكى َدلسؤزى َ‬ ‫كؤمةلى‬ ‫ئيسالمى نةبَيت حةزى كردووة كَيشة دروست‬ ‫هةاليةك و َبل َى َ‬ ‫بكات‪ ،‬بؤئةوةى بيكاتة َ‬ ‫كؤمةلى‬ ‫ئيسالمى كَيشةى تَيداية‪ ،‬حةتمةن كورد واتةنى‬ ‫َ‬ ‫ضةقةل نابَيت)‪ ،‬خةلكيش هةية كَيشة‬ ‫(ضةم َبى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دروست دةكات ناحالية لة وةزعةكان َ‬ ‫هةندى خةلك‬ ‫لةو بابةتةو َ‬ ‫بةالم ئَيستا سوثاس بؤخوا كارةكان‬ ‫َ‬ ‫طةراونةتةوة سة ر هَيلى خؤى و هيض كَيشةو‬ ‫طرفتَيك نيية‪.‬‬ ‫َ‬ ‫وةككؤمةلى ئيسالمى‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئَيوة لة ِرابردوودا‬ ‫باوة ِرتان بةجيهاد هةبوو‪ ،‬ئيستاش وةك ِرابردوو‬ ‫باوة ِرتان بةجيهاد ماوة؟‬ ‫َ‬ ‫بورهانى مةال عةباس‪:‬ئَيمة وةك كؤمةلى‬ ‫ئيسالمى بةرنامةو ثرؤطراممان شةرعى خواى‬ ‫طةورةية‪ ،‬شةرعى ئيسالميش زؤر فراوانة نابَيت‬ ‫ئيسالم لةشتَيكدا كورت بكريَتةوة بلَيين بةس‬ ‫دةعوةية يان بةس جيهادة‪ ،‬ئَيمة ئةلَييين ئيسالم‬ ‫زؤر طشتطيرة زؤر فراوانة وة ئيسالم بؤ هةموو‬ ‫كَيشةيةك عيالج و حةلَيك دادةنا‪ ،‬ئَيمة كاتَيك‬ ‫وةك بزوتنةوةى ئيسالمى ئةوكاتةو دواتريش‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى ديارة ضةكمان َ‬ ‫َ‬ ‫هةلططرت دذ بة‬ ‫ِرذيَمى بةعس‪ ،‬ضونكة بةمافى خؤمان ئةزانى ئَيمة‬ ‫وةك ميللةتَيكى ضةوساوة و َ‬ ‫زولملَيكراوبوين ئةو‬ ‫كاتة ضةكمان َ‬ ‫هةلططرت بؤ ديفاع كردن لةميللةت‬ ‫وةك واجبَيكى شةرعى‪ ،‬دواى ئةوة بة َ‬ ‫فةزلى خوا‬ ‫كةئةو زةختةنةما سةدام حسَين كردى‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئَيمة‬ ‫ئَيستا لةكوردستاندا ئازادين مزطوتمان هةية دةعوةو‬


‫بانطةوازمان هةية دةرسمان هةية مةعهةدى‬ ‫شةرعيمان هةية‪ ،‬بؤية ئَيستة هيض ثَيويستمان نيية‬ ‫موسلمان بَيت و َ‬ ‫‪،‬بةالم هةركةسَيك َ‬ ‫بةضةك َ‬ ‫زولمى‬ ‫لَيبكريَت ئامادةين بةرطرى لَيبكةين و بةواجبَيكى‬ ‫َ‬ ‫ئةفةرموى‬ ‫شةرعيشى ئةزانين وةك ثَيغةمبةرى خوا‬ ‫(ئةوةى َ‬ ‫مةزلومة بةرطرى لَيبكةن‪ ،‬ئةوةشى َزالمة‬ ‫دةستى بطرن) جائَيمة ئةءوكاتة بةباشمان زانى ضةك‬ ‫َ‬ ‫هةلبطرين‪ ،‬ئَيستة بةثَيويستى نازانين لةبةرئةوةى‬ ‫بارودؤخةكة ئةمانةو وةزعى ميللةتةكةشمان باشة‪،‬‬ ‫لةئيستادا ثَيويستيمان بةبرايةتى و لَيك َ‬ ‫حاليبونة‪.‬‬ ‫ِرَيَطا‪ :‬لة دينى خودادا جةخت لةسةرجيهاد‬ ‫بةجى‬ ‫كراوةتةوة‪ ،‬ئَيوةش بةرنامةو دينى خوا جَي َ‬ ‫ئةكةن‪ ،‬بةرطري كردنيش لة خاكى َ‬ ‫ووالت بةشَيكة‬ ‫لةجيهادكردن‪ ،‬ئةطةر لةكاتَيكدا ناوضة داب ِراوةكان‬ ‫كةوتنة بةر مةترسى لةدةست ضوون‪ ،‬ئَيوة ئامادةن‬ ‫ب ِرؤن لةويَدا جيهاد ِرابطةيةنن؟‬ ‫َ‬ ‫بورهانى مةال عةباس‪:‬ئينشائةال‪ ،‬ئةوة واجبى‬ ‫شةرعى خؤمانة‪ ،‬ئَيستاش حكومةتى هةريَمى‬ ‫كوردستان ئةطةر هَيزيَى نيزامى هةبَيت ئَيمة‬ ‫ئامادةين وةك سةربازيَك لةو هَيزة ئامادةين‬ ‫بةرطرى بكةين لةو نيشتمانةى خؤمان‬ ‫ِريَطا‪ :‬لةئَيستادا دةنطؤيةك هةية كة لةناو‬ ‫ِريزةكانى َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى هةوادارى مةال كريَكار‬ ‫هةية ئةمة تاضةند ِرستة؟‬ ‫بورهانى مةالعةباس‪:‬ئةوة هيض ئةساسَيكى نيية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى‬ ‫ئَيمة سةيرى واقيع دةكةين‪،‬‬ ‫بةتةجرووبة طةيشتؤتة ئةم ئةزموونةى ئَيستا‪،‬‬ ‫مامؤستا كريَكار شةرعةن براى بةريَزى ئَيمةية‬ ‫َ‬ ‫هةية‪،‬بةالم ئَيستا ئةو دوورة‬ ‫ريَزو حورمةتى خؤى‬ ‫لةواقيعى كوردستانةوة لةبةر ئةوة ئينسان ئةطةر‬ ‫دووربَيت وةك ئةوة نيية لةواقيعدا بذيَت‪ ،‬ئيمة‬ ‫كاتى خؤى ثَيشمةرطةى بزوتنةوة بوينطةنج بووين‬ ‫هَيشتا تةمةنَيكمان تةواو كردووة‪ ،‬من لة (‪)1991‬‬ ‫سالة َ‬ ‫ثَيشمةرطةم لةم بيست َ‬ ‫كؤمةلَيك تةجروبةم‬ ‫هةية ئةو َ‬ ‫هةالنةى كاتى خؤى ئةكرا ئَيستا دووبارة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نابَيتةوة جابؤية خةلكى ئَيمة خةلكَيكى واقيع بيينة‬ ‫شويَن قسةى َ‬ ‫خةلك ناكةويَت لةدوورةوة بَيت ئةو‬ ‫ثياوةش بؤخؤى فكرةو تةسةوريَكى خؤى هةية‪،‬‬ ‫ئَيمة بؤخؤمان بزانين كةسَيك لة غةيرى ثةي ِرةو‬ ‫ثرؤطرامى َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى البدات بةنوختة لَيى‬ ‫البدات َ‬ ‫قبولىناكةين‪ ،‬دةليل و بة َلطةشمان ئَيمة‬ ‫لةسنورى هةموو كوردستاندا اليةنطرمان هةية‬ ‫َ‬ ‫ئةيسةلمَينَيت ئةو قسةية وانيية‬ ‫ئةمةش‬ ‫ِريَطا‪ :‬طريمان ثَيضةوانةى قسةكانى بة ِريَزتان‬ ‫راِست دةربضَيت‪ ،‬ئَيوة ترسى ئةوةتان نييةمةال‬ ‫كريَكارلةداهاتوودا َ‬ ‫خةلكانَيك لةئَيوة جياببنةوةو‬

‫ثشتيوانى ئةو بكةن؟‬ ‫بورهانى مةال عةباس ‪ :‬جا خؤ َ‬ ‫خةلكى كؤيلةو‬ ‫عةبدى ئَيمة نيية‪ ،‬ئَيمة ئةلَيين حزبَيكي ئيسالمين‬ ‫تةشكيلةى خؤمان كردوة هةركةسَيك ِرازيية بة‬ ‫َ‬ ‫ولةطةلئَيمةدا كاربكات ئَيمة‬ ‫و ثةي ِرةو ثرؤطرامة‬ ‫سوثاسى دةكةين‪ ،‬هةركةسَيكيش بةئَيمة ِرازى نيية‬ ‫َ‬ ‫بالةطةليدا كاربكات‪،‬‬ ‫بةكى هةية‬ ‫بابؤخؤى قةناعةتى َ‬ ‫ئَيمة باوة ِرمان بةكادرو ئةندامانى خؤمان هةيةو‬ ‫لةداهاتووشدا شتى وا ِروونادات‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪َ :‬‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى بؤزيادكردنى‬ ‫ئةلَين‬ ‫اليةنطرو ه��ةوادار زيادبوون ثةنا دةباتة بةر‬ ‫بانطخوازان و كؤبوونةوة ئايينييةكان ئةمة تاضةند‬ ‫ِراستة؟‬ ‫بورهانى مةال عةباس‪ :‬ئَيمة َ‬ ‫خةلكى غةيرى‬ ‫َ‬ ‫كةكؤمةلى ئيسالامى‬ ‫خؤمان شايةتيمان بؤئةدةن‬ ‫ساالنةى ِرابردوودا َ‬ ‫لةم َ‬ ‫خةلك واليةنطرى زؤرمان‬ ‫بؤ دروست بووة‪ ،‬هةتا ئةو حزبانةش ثةيوةنديمان‬

‫جاري واهةية طةجنَيك‬ ‫لةئيسالم حالَي نةبووة‬ ‫فةرموودةيةكي‬ ‫خوَيندووةتةوة لةوانةية‬ ‫قةناعةتي بةحزبايةتي نةبَيت‬ ‫و بةنادروسيت بزانَيت‬ ‫َ‬ ‫لةطةلياندا هةية‪ ،‬ئةو شاهيدييةمان بؤ ئةدةن‬ ‫سوثاس بؤ خوا كةسةكانمان هةر لةجةنابى ئةميرى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةوة هةتا هةموو ئةندام و كةسةكانمان‬ ‫لةناوشارةكان ديارن‪،‬مةسةلةى َ‬ ‫خةلكى بانطخواز‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةسلى كارةكةمان بانطخوازيية‪ ،‬ئَيمة خةلك بانط‬ ‫دةكةين بةرةو ئيسالم ئَيمة َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالميش‬ ‫نةبَيت واجبى خؤمانة دةعوةبكةين بؤ دينى خودا‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ثةيوةندى نَيوان ئَيوةو سةلةفييةكانى‬ ‫طةرميان ضؤنة‪ ،‬ئايا بيرو بؤضوونى دذيةك‬ ‫لةنَيوانتاندانيية؟‬ ‫بورهانى مةال عةباس‪:‬قياس لةسةر بؤضوونى‬ ‫كةسَيك و دوان و سيان ناضَيت بةطشتى‪ ،‬ئَيمة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل برايانى سةلةفى دؤستايةتيمان هةية ئَيمة‬ ‫َ‬ ‫هةرموسلمانَيك لةهةر شويَنَيك خةريكى‬ ‫بؤخؤمان‬ ‫هةركاريَكى خَيربَيت لةبةرذةوةندى ئيسالم و‬

‫َ‬ ‫موسلماناندا بَيت بةبراى خؤمانى ئةزانين‪ ،‬ئةوانيش‬ ‫َ‬ ‫زؤربةيان وان بةالم جارى واهةية ئةبينى طةنجَيكة‬ ‫لةئيسالم َ‬ ‫حالى نةبووة فةرموودةيةكى خويَندووةتةوة‬ ‫ئيحتيمالة بؤخؤى قةناعةتى بةحزبايةتى نةبَيت و‬ ‫بةالم ئَيمة وةك َ‬ ‫بةنادروستى بزانَيت‪َ ،‬‬ ‫مةلبةندى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى حةققةت سةلةفييةكان جَيى ِريَزو‬ ‫دةست خؤشين‪َ ،‬‬ ‫كؤمةلَيك مزطةوتيان هةية دةعوةو‬ ‫َ‬ ‫بانطةوازئةكةن بؤ ئيسالم خزمةت ئةكةن خةلكى‬ ‫ثةروةردة ئةكةن‪ ،‬ئَيمة هيض طرفتَيك لةم كارانة‬ ‫نابينين و بةطشتى َ‬ ‫ئةلَيم ثةيوةنيمان باشة‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬بةبؤنةى يادى نةورؤزةوة عةلى باثير ثَيى‬ ‫وابوو كةوا نةورؤز بؤنةيةكى ئاسايية ئةطةر يادى‬ ‫بكريَتةوة‪ ،‬بة ِريَتان لةسةر ئةو بؤضوونة ضيتان هةية؟‬ ‫بورهانى مةالعةباس‪:‬ديارة زانايانى ثَيشووةكان‬ ‫شتيان زؤر وتووة لةسةر نةورؤز لة ِرووى شةرعييةوة‪،‬‬ ‫من هيض َنالَيم مامؤستاعةلى باثير مافى خؤيةتى‬ ‫ئةوتةسةورانة بلَيت و لةوانةية بؤضوونى زانايةكى‬ ‫هَينابَيت قسةى لةسةر كردبَيت لةوانةية هةنديَك‬ ‫زاناش باوة ِريان وانةبَيت‪ ،‬ئةوة بابةتَيكى خيالفيية‬ ‫بةالم ئةم نةورؤزة لةمَيذووشدا َ‬ ‫لةشةرعدا‪َ ،‬‬ ‫خةلكى‬ ‫طومانى لَيى هةية مامؤستاش لة ِرووة شةرعييةكةيةوة‬ ‫بابةتى بةدةستة خةريكى نوسينييةتى لةداهاتوودا‬ ‫َ‬ ‫بالويان دةكاتةوة‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬كةواتة ثَيت وانيية عةلى باثير ثةلةى‬ ‫كرد لةب ِرياردانى ئةو بؤضونةى كةوا نةرؤز بةئاساى‬ ‫بزانَيت؟‬ ‫بورهانى مةال عةباس‪ :‬مامؤستا عةلى ئةوة‬ ‫بؤضونى خؤيةتى وديارة قةناعةتيشى بة بؤضوونى‬ ‫خؤى هةية و مامؤستاش ئةطةر بزانَيت نةورؤز‬ ‫موخاليفة بةشةرع بة َدلنيياييةوة خؤى ب ِريارى لةسةر‬ ‫ئةدات و ثاشطةز دةبَيتةوة لةو فتوايةى‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى و وةك‬ ‫ِريَطا‪:‬ئَيوة وةك‬ ‫حزبَيكى ئؤثؤزسيؤن لةطةرميانداتاضةند توانيووتانة‬ ‫ضاوديَريَكى بويَربن بةسةر كاروبارةكانى حكومةتةوة‬ ‫لةدةظةرةكة؟‬ ‫بورهانى مةالعةباس‪ :‬ئَيمة ضةندين جار‬ ‫سةردانى داموودةزطاكانمان كردوة‪ ،‬ثَيمان ووتون‬ ‫هةركةسَيك كارى باشة بكات ثَيي ئةلَيين باشةو‬ ‫بةخراثةكانيش ئةلَيين ئةوةخراثة باشى بكةن‪.‬‬ ‫لةطةرمياندا كةمووكورتى و نوقسانى هةية‬ ‫بةسةرثةرشتيارى ئبدارةى طةرمييانمان وتتوة و‬ ‫بةئةندام ثةرلةمانةكانيشمان وتووة ضةندين جار‬ ‫سةردانى قايمقام و َ‬ ‫مةلبةدى يةكَيتيشمان كردة‬ ‫كةضويينة بؤ اليان كةمووكورتييةكانمان ثَيوتون‬ ‫قبوليشيان كردوة ضونكة قسةكانمان بؤ باشتركردنة‬ ‫زؤريشيان َثي باش بووة‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪23‬‬


‫لة عيرَ اق‪َ ،‬‬ ‫قولبوونةوةى ناكؤكيةكان جيابوونةوةى‬ ‫كوردستانى ل َيدةكةو َيتةوة‬ ‫وةرطَي ِراني‪ :‬هَيمن مةنسور‬ ‫ر‪-‬عيراق‪ ،‬بة نيشتنةوة لة فرؤكةخانة‬ ‫هةولي َ‬ ‫َ‬ ‫ِرةنطاو ِرةنطة َ‬ ‫نوي يةكةى ئةم ثايتةختة‬ ‫ث� ِرب��ةره��ةم��ة ل��ةوة َتيدةطةيت بؤضى‬ ‫ئةمريكيةكان بةر لة ‪ 10‬دةس� َ‬ ‫�ال ئاواتيان‬ ‫دةخواست هةموو َعيراق وةك هةريَمى‬ ‫كودستانى َلي َبيت‪.‬‬ ‫تةالرة بةرزةكانى كة بة ئاسماندا ضووة‬ ‫َ‬ ‫ئةستيرةكانيدا‪،‬‬ ‫لةطةل ميوانخانة َثينج‬ ‫َ‬ ‫هةستيكى وات ال دروست دةكةن كة لة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دوبةي‪-‬بيت‪َ ،‬‬ ‫لةطةل‬ ‫مؤلة مؤديَرنةكانى‬ ‫دوكانة ِرةنطاو ِرةطةكانى فرؤشتنى كةلوثةلى‬ ‫ئافرةتان وا دةكةن بازا ِرةكان طةرموطو ِر تربن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ثردى‬ ‫ِريَطا سةرةكية مؤديَرنةكان‬ ‫ثة ِرينةوة و قادرمةى كارةباى‪.‬‬ ‫ئةمة كوردستانى َعيراقة‪ ،‬ئةو هةريَمةى‬

‫‪24‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫تةنانةت لةسةردةمى رذيَمى بةعس‪-‬يشدا‬ ‫نيمضة ئؤتؤنؤميةكى هةبوو‪َ ،‬‬ ‫بةالم لة دواى‬ ‫داطيركردنى َعيراقةوة لة اليةن ئةمريكيةكان‬ ‫لة َ‬ ‫شيوةيةكى بةرضاو‬ ‫سالى ‪ 2003‬دا بة َ‬ ‫كاتيكدا بةشةكةى‬ ‫طةشةى ك��ردووة‪ ،‬لة َ‬ ‫ديكةى َعيراق بة ضةق بةستووى ماوةتةوة لة‬ ‫ئةنجامى ئةو نةهامةتيانةى كة ئةمةريكا بة‬ ‫هيشت‪ ،‬هةريَمى كوردستان جيا‬ ‫جي َ‬ ‫دواى خؤى َ‬ ‫لة َعيراق ماوةتةوة بةهؤى ئةو داب ِرانةى كة لة‬ ‫يادةوةرياندا ماوةتةوة‪.‬‬ ‫ب� َ‬ ‫�ةالم ئةو سةركةوتنانةى كوردستان‬ ‫بةشيوةيةكى بةرضاو سنورداركراوة‪ ،‬ئاسايشى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ووالت لة ئةستؤى ثؤليسى دةولةتداية‪ ،‬دوو‬ ‫حيزبى سياسى فةرمان ِرةواى ئةم هةريَمة‬ ‫دةكةن‪ ،‬لة اليةن َ‬ ‫كيكى زؤرةوة ثشتيوانيان‬ ‫خةل َ‬ ‫دةرفةتيكى كةمى بؤ‬ ‫َليدةكريَت‪ ،‬ئةمةش‬ ‫َ‬ ‫هيشتوةتةوة‪.‬‬ ‫طةشةسةندنى ئؤثؤزسيؤن َ‬ ‫ِرةنطة ترسناكترين ساتةوةختى ئةو‬

‫َ‬ ‫لةطةل بةغدادا‬ ‫دوذمنايةتية َميذويةى كة‬ ‫هيزةكانى ئةمريكاية‬ ‫هةية دواى كشانةوةى َ‬ ‫كة لة مانطى كانونى يةكةمى ِرابردوودا بوو‪،‬‬ ‫كة حوكمى َعيراقيةكان كةوتةوة دةستى‬ ‫خؤيان‪.‬‬ ‫وتةبيذى مةسعود بةرزانى‪،‬‬ ‫حسين‪َ ،‬‬ ‫فواد َ‬ ‫سةرؤكى هةريَم لة ديداريَكيدا لة ئؤفيسةكةى‬ ‫هةولير َ‬ ‫نةتوانيت‬ ‫دةلَيت «ئةطةر َعيراق َ‬ ‫خؤى لة َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت ئةم‬ ‫خؤى َثيشبخات كةلَين دروست َ‬ ‫شيت بؤ ناكؤكى»‪.‬‬ ‫دةكي َ‬ ‫كةلينةش سةر َ‬ ‫َ‬ ‫لةكاتى حوكمى س��ةدام‪-‬دا ِريَذةيةكى‬ ‫زؤر نةوت لة كوردوستاندا هةبوو َ‬ ‫بةالم هيض‬ ‫َ‬ ‫دةستيكى‬ ‫جولةيةكى بازرطانى نةبوو‪ ،‬هيض‬ ‫َ‬ ‫ئاوةدانى لةم هةريَمةدا نةدةبينرا‪ِ ،‬ريَطاوبانةكان‬ ‫زؤر خراث بوون‪ ،‬سياسيةكانى كوردستان‬ ‫باوة ِريان بةيةك نةمابوو‪ ،‬زؤر بة سةختى‬ ‫كةوتووبونة طيانى يةكدى لة شة ِرى ناوخؤدا‪.‬‬ ‫ئةم ِرؤ بة هؤى ئاسايش و ئةو سياسةتة‬


‫هاو ِريانةى ئةم هةريَمة و ئةو هةموو سةرضاوة‬ ‫اكيشانى‬ ‫زؤرةى ووزة بووبةهؤى سةرةنج ِر َ‬ ‫ذمارةيةكى زؤر لة كؤمثانياكانى بوارى نةوت‪،‬‬ ‫بة كؤمثانياى (ئيكسؤن مؤبيل)يشةوة كة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةرثرسانى ئةم‬ ‫َبةستيكى‬ ‫سالى ثارطري َ‬ ‫هةريَمةدا ئيمزاكرد‪.‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتى‬ ‫لة هةمان كاتدا لة ِرووى‬ ‫و كلتورى و سياسيةوة بةتايبةت لةم ضةند‬ ‫َ‬ ‫سالةى دوايدا جياوازيةكى زؤر دروست بووة‬ ‫لة َنيوان كوردستان وةك هةريَمى باكور‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةشةكةى ديكةى َعيراقدا‪ ،‬هةرطيز‬ ‫ثي و لة‬ ‫دةستى تيرؤرستةكانى نةطةشتووة َ‬ ‫كاتى بوونى سةربازةكانى ئةمريكا لة َعيراق‬ ‫هيض سةربازيَكى ئةمريكا لة كوردستان‬ ‫بوونى نةبوو‪ ،‬بةردةوام بوو لة طةشةسةندن‬ ‫كاتيكدا بةشةكةى ديكةى َعيراق بة‬ ‫لة َ‬ ‫َ‬ ‫شلةذاوى ماوةتةوة بةهؤى توندوتيذيةوة‪.‬‬ ‫«كوردستان لة ِرووى َثيشكةوتن و‬ ‫طةشةسةندنى ئابوريةوة طةشتووة بةو‬ ‫ئاستةى كة ئةمريكيةكان ئاواتيان دةخواست‬ ‫هةموو َعيراق بةو ئاستة بطات» ئةمة قسةى‬ ‫(ديَنيس ناتالى) ة كة ثرؤفيسؤرى زانكؤية لة‬ ‫بوارى بةرطرى نيشتيمانيدا كة بؤ ‪َ 10‬‬ ‫سال‬ ‫َلي َ‬ ‫كؤلينةوةى لة سةر كوردستان كردووة‪.‬‬ ‫راقيكى ديكة‬ ‫َعي َ‬ ‫َ‬ ‫هةولير لة سالى‬ ‫فرؤكةخانةى نويَى‬ ‫َ‬ ‫‪2010‬دا تةواو بوو‪ِ ،‬راستةوخؤ دةتوانيت طةشت‬ ‫َ‬ ‫ئةستةنبول‪،‬‬ ‫ِريَكبخات بؤ (ظيةنا‪ ،‬دوبةى‪،‬‬ ‫خيراى فراوان‬ ‫و قاهيرة) هةروةها زؤر بة َ‬ ‫دةبيت‪ ،‬زؤربةى بيانيةكان دةتوانن َبينة ناو‬ ‫َ‬ ‫بةبى ظيزا يان لة ناو فرؤكةخانة‬ ‫كوردستانةوة‬ ‫َ‬ ‫ظيزا وةربطرن‪ ،‬بة َثيضةوانةى بةغداوة كة‬ ‫سيستةميكى زؤر َئالؤز و طرانبةها ثةي ِرةو‬ ‫َ‬ ‫دةبيتة‬ ‫دةكاتلة َثيدانى ظيزادا كة زؤربةى كات َ‬ ‫لةمثةر لةبةردةم ميواناندا‪.‬‬ ‫هةوليرةوة‬ ‫لة هةموو طؤشةيةكى شارى‬ ‫َ‬ ‫تاوةرى بةرز ضووة بة ئاسماندا بة َثيضةوانةى‬ ‫ش��ارة خ��اث��ورةك��ةى م��وس� َ‬ ‫�ل دةكةويَتة‬ ‫بةشيكى‬ ‫باشورةوة بة دوورى ‪ 50‬ميل‪ ،‬كة َ‬ ‫زؤرى دا ِرووخ���اوة لة ئةنجامى زنجيرة‬ ‫تةقينةوةكانى لةقائيدة لة َعيراق‪ .‬بؤ ِرؤشتنة ناو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫كوردستانةوةلةو بةشةى كة هاوسنورة‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتدارانى‬ ‫َعيراق َثيويستة ِرةزامةندى لة‬ ‫هةريَم وةربطريت و ثاشان بة زنجيرةيةك‬ ‫بازطةدا َتيثة ِريت كة سةربازى كوردي تياداية‬ ‫كة هةنديَك جار ناتوانن تو ِرةى خؤيان لة‬

‫عةرةبةكان بشارنةوة‪.‬‬ ‫بازارطيرى دةكات‬ ‫َئيستا كوردستان خؤى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةمسالى‬ ‫راقيكى ديكة‪ ،‬كة داهاتى‬ ‫وةك َعي َ‬ ‫لة ‪ 10‬مليار دؤالر زياتر بوو‪ ،‬زؤربةى ئةم‬ ‫داه��ات��ةش بةهؤى ه��ةن��اردةى ن��ةوت و‬ ‫سةرمايةدارى كؤمثانيا توركةكانةوة بوو‪ ،‬لة‬ ‫كاتيكدا لة َ‬ ‫ساللى ‪1003‬دا داهاتةكةى تةنها‬ ‫َ‬ ‫‪ 100‬مليؤن دؤالر بوو‪ ،‬هةميشة لةطةلَ‬ ‫ملمالنيدا ية لة‬ ‫بةشةكةى ديكةى َعيراقدا لة‬ ‫َ‬ ‫ضؤنيتى دابةشكردنى داهاتى نةوت‪ ،‬مافى‬ ‫سةر َ‬ ‫َ‬ ‫بةبى‬ ‫كؤمثانياكاندا‬ ‫لةطةل‬ ‫رةسمى‬ ‫َبةستى‬ ‫طري‬ ‫َ‬ ‫طة ِرانةوة بؤ حكومةتى ناوةند‪.‬‬ ‫هيواى جيابوونةوة هيوايةكى لة َميذى‬ ‫كوردةكانة تا بتوانن خاوةن َ‬ ‫دةولةتى خؤيان‬ ‫بن‪ ،‬ذةنيار بةختيار‪-‬ى ‪َ 21‬‬ ‫سال كة خاوةنى‬ ‫يةكيك لة‬ ‫دوكانيكى فرؤشتنى عةترة لة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سليمانى كة دووةم طةورة‬ ‫شارى‬ ‫ةكانى‬ ‫مؤل‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫شارى هةريَمى كودستانة دةلَيت «خةونم‬ ‫ئةوةية ضيتر ثاسثؤرتى َعيراقى َ‬ ‫هةلًنةطرم»‬ ‫دةلَيت «دواى َثينج َ‬ ‫هةروةها َ‬ ‫سالى ديكة كورد‬ ‫دةبيت بة خاوةنى َ‬ ‫دةولةتى خؤى» هةروةها‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةلَيت تةنها ئةو كاتة خؤى وةك َعيراقى‬ ‫كاتيك كة طةشت دةكات‪ ،‬هيواى‬ ‫دةناسي َنيت َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كاتيك كة‬ ‫واية رؤذيَك بلَيت من كوردم َ‬ ‫طةشت دةكات‪.‬‬ ‫ملمالنى لةسةر نةوت‬ ‫َ‬ ‫لة يةكةم َتي ِروانيدا ئةطةرى بوون بة‬ ‫َ‬ ‫شتيكى حةتمية‪،‬‬ ‫بةهيز و َ‬ ‫دةولةت ئةطةريَكى َ‬ ‫ب� َ‬ ‫�ةالم ئةم دوو ناوضةية ضةند هؤكاريَك‬ ‫زؤر بةتوندى َثيكةوةى بةستوون‪ ،‬بودجةى‬ ‫َ‬ ‫ساالنةى هةريَم لة بةغداوة ديَت و زؤربةى‬ ‫ئةو بؤريةنةوتانةى كة هةريَم نةوتى َثيدا‬ ‫َ‬ ‫كؤنترؤلى حكومةتى‬ ‫دةنيريَـتة دةرةوة لة ذيَر‬ ‫َ‬ ‫ناوةنداية‪.‬‬ ‫ملةالنيدان لةسةر‬ ‫هةولير لة‬ ‫بةغدا و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ضؤنيتى ناردنة دةرةوةى ن��ةوت‪ ،‬لةبةر‬ ‫َ‬ ‫نةطةيشتن بة ِريَكةوتننامةيةك لة َئيستادا‬ ‫هةردوو ئيدارةكة ِريكةوتنيان لة بوارى نةوتدا‬ ‫لةطةل كؤمثانيا َني َ‬ ‫َ‬ ‫ودةولةتيةكانى بوارى‬ ‫َ‬ ‫نةوت واذوو كردووة لةم ضةند سالةى دوايدا‪،‬‬ ‫سروشتى طريَبةستةكانى هةريَم بووبةهؤى‬ ‫تو ِرةكردنى بةرثرسانى بةغدا بةوةى كة‬ ‫ِراستةخؤ ثشك دةدات بة كؤمثانياكان‪.‬‬ ‫ئةو طريَبةستانةى كة بةغدا واذووى‬ ‫بةرميليك ِريَذةيةكى‬ ‫لةسةركردوون بؤ هةر‬ ‫َ‬ ‫دي��ارى كراو دةدات بةو كؤمثانيايةى كة‬

‫دةردةهي َنيت‪ ،‬ئةم‬ ‫لةو َكيَلطةيةدا نةوت‬ ‫َ‬ ‫جؤرة طريَبةستة بةالى كؤمثانياكانةوة زؤر‬ ‫جيطةى بايةخ نية‪ ،‬بةهؤى ئةم ملةالنيانةوة‬ ‫َ‬ ‫ياسا دانةرانى َعيراق تا َئيستا نةيانتوانيوة‬ ‫ياسايةك دةربكةن دةربارةى نةوت و غاز‪،‬‬ ‫(ئيكسؤن مؤمبيل)‬ ‫طريَبةستةكةى ئةم دوايةى َ‬ ‫نيطةرانى بةغداى َليكةوتةوة لةبةرئةوةى‬ ‫تايبةت بوو بة ناوضة ناكؤكى لةسةرةكان‪.‬‬ ‫جؤست َ‬ ‫هيلتةرمان ش��ارةزا لة بوارى‬ ‫َ‬ ‫ت»تائيستا هيض‬ ‫ك��اروب��ارى َعيراق دةلَي‬ ‫َ‬ ‫شكةوتنيك بةدى ناكريَت لة طفتوطؤكانى‬ ‫َثي‬ ‫َ‬ ‫َنيوان بةغدا و هةريَم لةسةر دةركردنى‬ ‫دةرهينانى نةوت‪ ،‬ئةم‬ ‫ياسايةك تايبةت بة‬ ‫َ‬ ‫كاتيك‬ ‫َكيشةية ماوةيةكى زؤرة بةردةوامة‪َ ،‬‬ ‫هينان كرد‬ ‫ئةم َكيَلطانة دةستيان بة بةرهةم َ‬ ‫كاتيك كوردةكان‬ ‫هي َليك دياردةكات‪َ ،‬‬ ‫بةغدا َ‬ ‫طويان بةمةنةدا ئةو كاتة دةتوانيت َبلَييت ئةم‬ ‫َكيشةية كؤتاى هاتووة»‪.‬‬ ‫لةماوةى كؤتا َ‬ ‫هيزة‬ ‫راق‪،‬‬ ‫عي‬ ‫لة‬ ‫ياندا‬ ‫سال‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةربازيةكانى ئةمريكا ضوونة ئةو ناوضانةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةريَمى كوردستان‬ ‫كة هاوسنورن‬ ‫كة ناسةقامطيرترين ناوضةى َعيراقن‪،‬‬ ‫ثالنيكيان دانا تا زؤرترين‬ ‫بةثرسانى ئةمريكا َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت‬ ‫ديثاؤماتيةت و‬ ‫جموجولى بازرطانيان َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كوردستاندا‪،‬‬ ‫لةوناوضانةى كة سنورن‬ ‫َ‬ ‫كاتيك‬ ‫بةالم ئةم ثالنة بةرةو لةناوضوون ضوو َ‬ ‫دةبيت َعيراق‬ ‫هيزةكانى ئةمريكا َ‬ ‫دةركةوت كة َ‬ ‫بهيَلن‪،‬‬ ‫جي َ‬ ‫َ‬ ‫خيَلى شةمةر‬ ‫سةرؤك‬ ‫لةياوةر‪،‬‬ ‫حةميد‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هينانى‬ ‫دةلَيت‬ ‫«لةطةل زيادبوونى بةرهةم َ‬ ‫جيناكؤكةكاندا ت��و ِرةى‬ ‫ن��ةوت لة ناوضة َ‬ ‫عةرةبةكانى دانيشتووى ئ��ةو ناوضانة‬ ‫طةشتووةتة لوتكة» هةروةها َ‬ ‫كاتيك‬ ‫دةلَيت « َ‬ ‫دةبينن بةرثرسانمان َبى هيوامان دةكةن‪،‬‬ ‫ئيدى َئيمةش ناضار دةبين ثشت بةخؤمان و‬ ‫عةشيرةتةكةمان ببةستين»‪.‬‬ ‫هةر لةم بارةيةوة مةحمود عوسمان‪،‬‬ ‫ياسادانةرى ك��ورد َ‬ ‫دةل�َ�ي��ت «ئةطةر ئةم‬ ‫بهيَلين بؤ َعيراقيةكان ئةوا‬ ‫جي َ‬ ‫مةسةلةية َ‬ ‫َكةوتنيك‪َ ،‬ثيويستى‬ ‫هةرطيز ناطةنة هيض ِري‬ ‫َ‬ ‫بة ضاوديَرى َني َ‬ ‫ودةولةتى هةية‪ ،‬سياسيةكانى‬ ‫َعيراق تواناى ضارةسةرى ئةم َكيشةيان نية‪،‬‬ ‫دةمي َنيـةوة»‪.‬‬ ‫هةروةك خؤى َ‬ ‫سةرضاوة‪:‬‬ ‫‪www.washingtonpost.com‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪25‬‬


‫بة هؤكاري ناديار ثةرلةماني كوردستان‬ ‫زياتر لة‪40‬ث ِرؤذة ياساي خةواندووة‬ ‫راثؤرتي كاروان موحةمةد‬ ‫بة هؤكاري ناديار ثةرلةماني كوردستان زياتر‬ ‫لة‪ 40‬ث � ِرؤذة ياساي خةواندووةو ئاراستةي‬ ‫سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستان كراوة‬ ‫لةاليةن َليذنةي تايبةت مةندةكانةوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫سةرؤكايةتي نايخاتة بةرنامةي ك��ارةوةو‬ ‫زؤرب���ةي ث��� ِرؤذة ياساكانيش رةهةندي‬ ‫ناتوانيت‬ ‫نيشتمانيان هةية‪ ،‬ليستي زؤرينة‬ ‫َ‬ ‫بةتةنها بة ريَيان بكات‪ .‬الي خؤيةوة ئةظين‬ ‫عومةر ثةرلةمانتاري ليستي كوردستاني ويَراي‬ ‫ثشت راست كردنةوةي ئةو ث ِرؤذة ياسايانة‬ ‫بؤ طؤظاري ريَطا َ‬ ‫دةلَيت»سةرجةم َليذنةكان‬ ‫ئاطادارن‪ ،‬هةنديَك لةوانة خويَندنةوةي يةكةمي‬ ‫بؤ دةكريَت‪ ،‬ياخود َثيشكةشي ثةرلةماني‬ ‫كوردستان دةكريَت‪ ،‬ض لةاليةن حكومةت‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‪ ،‬بةآلم‬ ‫َبيت‪ ،‬يان‬ ‫كؤمةلَيك ثةرلةمانتار َ‬ ‫ث ِرؤذة ياساكان زؤرنء ثةرلةماني كوردستانيش‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك ث ِرؤذة‬ ‫لةسالي يةكةم‪،‬‬ ‫ئةو كاتة‬ ‫ياسا َثيشكةشكرا لةهةمووو فراكسيؤنة‬ ‫جياوازةكاني ثةرلةماني كوردستان‪ ،‬بؤية ئةو‬ ‫ث ِرؤذة ياسايانة زؤرن لةناو َليذنةكاندا ماوةتةوة»‪.‬‬ ‫ثةرلةمانتاريَكي فراكسيؤني طؤ ِران‪-‬يش‬ ‫هؤكاري مانةوةي ث ِرؤذة ياساكان لةثةرلةماني‬ ‫كوردستان بؤ َ‬ ‫مامةلةي سةرؤكايةتي َثيشووي‬ ‫دةطي ِريَتةوةو َثيي واية «بة مةبةست‬ ‫ثةرلةمان َ‬ ‫نةهينراونةتة ناو بةرنامةي كارةوة»‪.‬دلشاد‬ ‫َ‬ ‫حوسين‪ ،‬ثةرلةمانتاري فراكسيؤني طؤ ِران‬ ‫َ‬ ‫لةثةرلةماني كوردستان بؤ ريَطا وتي «هؤكاري‬ ‫م��ان��ةوةي ث��� ِرؤذة ياساكان سةرؤكايةتي‬ ‫ثةرلةماني كوردستان ب��ووة‪ ،‬كة طرينطنء‬ ‫ناخريَنة بةرنامةي كارةوة‪ ،‬بةآلم هيوادارين‬ ‫سةرؤكايةتي َ‬ ‫بتواني ئةو ث ِرؤذانةي طرينطن‬ ‫نوي َ‬ ‫بؤ ذياني َ‬ ‫خةلكء رةهةندي نيشتيمانيان هةية‪،‬‬ ‫بهينريَنة ثةرلةمانء بةرنامةي كارةوة‪ ،‬داواشمان‬ ‫َ‬ ‫كردووة ئةو بابةتانة بة هةند وةربطيريَن‪ ،‬ضونكة‬

‫‪26‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫طومانمان هةية ناخريَنة بةرنامةي كارةوةو‬ ‫هؤكاري حيزبيء سياسي لةثشتةوةية»‪.‬‬ ‫لةثال ئةمانةي ئةو ثةرلةمانتارة باسي‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي‬ ‫دةكات‪ ،‬كةضي ثةرلةمانتاريَكي ليستي‬ ‫ئيسالمي َثيي واية «هؤكارةكاني مانةوةي ث ِرؤذة‬ ‫ياساكان سياسيء تةكنيكي دةردةكةويَت»‪.‬‬ ‫د‪.‬سةباح بةرزنجي ثةرلةمانتاري كؤمةأل‬ ‫لةثةرلةماني كوردستان ئةوةشي بؤ ريَطا روون‬ ‫كردةوة»هؤكارة سياسيةكان جؤريَك لةجياوازيء‬ ‫لةنيوان اليةنة سياسيةكان‪،‬‬ ‫دووركةوتنةوة هةية َ‬ ‫ضونكة َهيشتا دةسةآلتء ئؤثؤزسيؤن ئةوةندة‬ ‫َليك نزيك نةبوونةتةوة كةبة طياني يةك تيم‬ ‫ئيش بكةن‪ ،‬وةهةروةها فشاري شةقام لةسةر‬ ‫دةسةآلت هةية بؤ ضاكسازي سياسي‪ ،‬بؤية َليرة‬ ‫دا دةسةآلت زؤرينةي ثةرلةماني لةدةستة َثيي‬ ‫بةجي‬ ‫واية ئةطةر َ‬ ‫جي َ‬ ‫بةشيكي ئةو ياسايانة َ‬ ‫بكريَن جةماوةري ئؤثؤزسيؤن زياد دةكات»‪.‬‬ ‫بةثيي زانياريةكاني طؤظاري ريَطا طرينطترين‬ ‫َ‬ ‫ئةو ث ِرؤذة ياسايانةي لةثةرلةماني كوردستان‬ ‫طيريان خواردووة بريتين لة(ثةي ِرةوي ناوخؤي‬ ‫ثةرلةماني كوردستان‪ ،‬هةمواركردني ياساي‬ ‫ثاريَزطاكان‪ ،‬ياساي ريَكخستني خؤثيشاندان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫فةسلكراواني‬ ‫بةدةستهيناني مافي زانياري‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ديكؤمينت ثاريَزي‪،‬‬ ‫سياسي‪ ،‬بودجةي حيزبةكان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ريَكخستني ثشووة فةرميةكان‪َ ،‬ليبوردني‬ ‫طشتي‪،‬ياساي حيزبةكان لةهةريَمي كوردستان‪،‬‬

‫دلشاد حوسينَ ‪:‬‬ ‫هؤكاري مانةوةي ثِرؤذة‬ ‫ياساكان‪ ،‬سةرؤكايةتي‬ ‫ثةرلةماني كوردستان‬ ‫بووة‬

‫هةمواركردني ياساي ثةسندكردني ث ِرؤذةي‬ ‫رةشنووسي دةستووري هةريَمي كوردستان‪،‬‬ ‫دةستةي كؤمسيؤني باآلي َ‬ ‫هةلبذاردنةكان‬ ‫لةهةريَمي كوردستان‪ ،‬هةمواركردني دةركردني‬ ‫دةستةبةري كؤمةآليةتي كريَكاران‪...،‬هتد)‪ ،‬كة‬ ‫دةسةآلتي زؤرينة بة هؤكاري سياسي دةيان‬ ‫َهيَلَيتةوة»‪.‬‬ ‫ئةظين عومةري ثةرلةمانتار لةوبارةيةوة‬ ‫دةضيتة هةر‬ ‫َثيي واية «ئةطةر ث� ِرؤذة ياسا َ‬ ‫نابيت‬ ‫َتء‪،‬‬ ‫ثي بدري‬ ‫َ‬ ‫ليذنةيةكةوة َ‬ ‫دةبيت ماوةي َ‬ ‫َ‬ ‫اليةنيك‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئؤبالةكة بخريَتة ملي هيض‬ ‫َ‬ ‫ث ِرؤذة ياساكان لةناو َليذنةكان َثيويستي بة كات‬ ‫هةية بؤ ئةوةي لةطةأل اليةني ثةيوةنديدار‬ ‫دةبي بؤضووني حكومةتي لةسةر‬ ‫دابنيشن‪ ،‬وة َ‬ ‫كاتيك نةكرا‪َ ،‬بلَيين‬ ‫هةموو‬ ‫َت‬ ‫َبيت‪ ،‬بؤية ناكري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئؤبالي سياسي لةثشتة»‪ .‬ئةطةرضي لةماوةي‬ ‫خولي سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستان‬ ‫كةمال كةركوكي‪ ،‬ئةندامي مةكتةبي سياسي‬ ‫ثارتي دةسةآلتي فراواني هةبوو‪ ،‬بة ئاشكرا‬ ‫هةيمةنةي ئةو حيزبة بةسةر ثةرلةماني‬ ‫كوردستاندا هةبوو‪ ،‬بةآلم ثةرلةمانتارةكةي‬ ‫دةطةيةنيت» سةرؤكي َثيشووي‬ ‫طؤ ِران راي‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةماني كوردستان ئةو ث ِرؤذة ياسايانةي‬ ‫لةبةرنامةي كار دانةنابوو»‪.‬‬ ‫حوسين وتيشي «ناتوانم َبلَيم‬ ‫َدلشاد‬ ‫َ‬ ‫هةبووبي‪ ،‬بةآلم‬ ‫حيزبيكي سياسي‬ ‫ريَطري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستان‬ ‫َ‬ ‫طةيشتبي لةمةودوا كؤدةنطي لةسةر‬ ‫تي‬ ‫لةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت»‪.‬هةروةها‬ ‫َتيثة ِراندني ث ِرؤذة ياساكان َ‬ ‫وتيشي»تيطةيشتني دةس��ةآلت لةبووني‬ ‫َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن تازةية‪ ،‬بؤية بة ئاساني بؤي هةرس‬ ‫ناكريَت‪ ،‬سةردةمي جاراني نةماوةو نةخشةي‬ ‫بةهيزي حكومةتي‬ ‫سياسي طؤ ِراوةو ضاوديَري َ‬ ‫دةبيت ئةوانة ضارةسةر‬ ‫هةريَم دةكريَت‪َ ،‬‬ ‫بكريَن»‪.‬‬ ‫لةبارةي هؤكارة تةكنيكيةكاني ثةرلةماني‬ ‫كوردستان د‪.‬سةباح بةرزنجي لةدريَذةي‬ ‫ووت»بةشيكي مانةوةي‬ ‫َليدوانةكةيدا ئةوةشي‬ ‫َ‬


‫ث ِرؤذة ياساكان ثةيوةندي بة اليةني تةكنيكي‬ ‫بةشيك لةو ث � ِرؤذة ياسايانة‬ ‫هةية‪ ،‬رةنطة َ‬ ‫لةليذنةكاني تايبةتمةند‪،‬‬ ‫نةبيت َ‬ ‫راثؤرتيان لةسةر َ‬ ‫دواتريش بارودؤخي سياسيء كةمء كو ِري‬ ‫لةكاري َليذنةكانداء كةمتةرخةميان بةدي‬ ‫َ‬ ‫دةكريَت»‪ .‬لةبارةي َ‬ ‫مامةلةكاني‬ ‫هةلويَستء‬ ‫سةرؤكي َثيشووي ثةرلةماني كوردستانيشةوة‬

‫د‪.‬سةباح بةرزجني‪:‬‬ ‫دةسةآلت زؤرينةي‬ ‫ثةرلةماني لةدةستة ثَيي‬ ‫واية ئةطةر بةشَيكي ئةو‬ ‫بةجي بكرَين‬ ‫جي َ‬ ‫ياسايانة َ‬ ‫جةماوةري ئؤثؤزسيؤن‬ ‫زياد دةكات‬ ‫ئةو ثةرلةمانتارة رووني كردةوة» َثيم خؤش نية‪،‬‬ ‫كة ناوبراو لةثؤستةكةي نةماوة‪ ،‬باسي خراثي‬ ‫لةسةر بكةم‪ ،‬بةآلم َبيطومان بووني د‪.‬كةمال‬ ‫كةركوكي كاريطةري هةبووة لةدواكةوتني ئةو‬ ‫ث ِرؤذة ياسايانة‪ ،‬نةك بة تةنها ئةويش َ‬ ‫بةلكو‬ ‫بةشيكي حيزبةكانيش بوو‪ ،‬ديارة ئةويش‬ ‫َ‬ ‫حيزبيكي سياسي بووة لة ثةرلةماني‬ ‫نويَنةري َ‬ ‫حيزبيك يان‬ ‫كوردستان‪ ،‬وة رةنطة ئةجينداي َ‬ ‫كردبيتء‪،‬‬ ‫بةجي‬ ‫جي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةجينداي دةسةآلتي َ‬ ‫فشاري حيزبي زاأل بووة بةسةر ثةرلةماني‬ ‫كوردستان»‪.‬‬ ‫هةرضي رةخنةي ضاوديَرانة لةبارةي ث ِرؤذة‬ ‫بةدةستهيناني‬ ‫ياسا ضةقبةستووةكاني ثةرلةمان‬ ‫َ‬

‫مافي زانيارية‪ ،‬كة بؤ رؤذنامةنوسان رةطي‬ ‫كارةكانيانة‪ ،‬هاوكات ريَكخستني ثشووة‬ ‫فةرميةكان‪ ،‬كة ضةندين بؤنةي حيزبيء كةسي‬ ‫َتيكةأل بة كاروباري حكومةتةوة دةكريَت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك‬ ‫طرفتيكي ترةو‬ ‫ياساي حيزبةكانيش َ‬ ‫بةربةستي بؤ دانراوة‪ ،‬كة تايبةتة بة ئازاديةكان‪،‬‬ ‫دةستةي كؤمسيؤني باآلي َ‬ ‫هةلبذاردنةكانيش‬ ‫لةهةريَمي كوردستان بووني نية‪ ،‬بةردةوام‬ ‫ثشت بةكؤمسيؤني َ‬ ‫هةلبذاردنةكاني بةغدا‬ ‫دةبةستريَت لةكاتي َ‬ ‫هةلبذاردنةكاندا‪ ،‬ئةمةو‬ ‫ياساي بودجةي حيزبةكانء َليبوردني طشتيء‬ ‫هةمواركردني ياساي ثةسندكردني ث ِرؤذة‬ ‫دةستوري رةشنوسي هةريَمي كوردستان‪ ،‬كة‬ ‫تةواوي ئةو ث ِرؤذة ياساو ب ِريارانة َثيويستيان‬ ‫بة تةوافوقي سياسي كؤدةنطي نيشتيمانيان‬ ‫لةسةرة‪ .‬ثةرلةمانتارةكةي ليستي كوردستاني‬ ‫َ‬ ‫كانيك هةن دةيانةويَت‬ ‫بؤضووني واية‬ ‫«خةل َ‬ ‫ئةو كارة بقؤزنةوة‪ ،‬بةآلم هةموومان دةزانين‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك ياساي طرينط هةية‪َ ،‬ثيويستة بؤ‬ ‫هةريَمي كوردستان‪ ،‬هةنديَكيان ضؤتة بواري‬ ‫بةجي كردنةوة»‪.‬‬ ‫جي َ‬ ‫َ‬ ‫دادةنيت « كة هةرضي‬ ‫هاوكات دان بةوة َ‬ ‫زووة ث ِرؤذة ياساي دةستةي زانياري تا زووة‬ ‫شتيكي‬ ‫جي‬ ‫بةجي كردنةوة َ‬ ‫َ‬ ‫بخريَتة بواري َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطةو زياتر شةفافيةت بةر‬ ‫َثيويستة بؤ‬ ‫قةرار بكةين بؤ هاوآلتيان‪ ،‬ضونكة هاوآلتيان‬ ‫َثيويستيان بةوة هةية‪ ،‬ئاطاداري رووداوةكان‬ ‫ئوميد‬ ‫بن ضؤن دةط��وزةريَ��ت»‪ .‬دةرب��ارةي َ‬ ‫بوون بةخستنة بةرنامةي كاري ث ِرؤذة ياساء‬ ‫حوسين بؤ ريَطا هيواي‬ ‫ب ِريارةكانةوة َدلشاد‬ ‫َ‬ ‫خواست‪ ،‬كة سةرؤكايةتي ثةرلةماني تازة‬ ‫هةندي َ‬ ‫َ‬ ‫بةلَيني تازةي داوة بؤ طؤ ِرانكاري تازة‬ ‫لةكارةكاني سةرؤكايةتي ثةرلةمان‪ ،‬بةآلم َئيمة‬ ‫ضاوة ِريَي َ‬ ‫بةلَينةكانين لةداهاتوودا‪ ،‬وة ئةطةر ئةو‬ ‫ث ِرؤذة ياسايانة نةخريَتة بةرنامةي كارةوة قسةي‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت تةفاهومي‬ ‫دةبيت‪ ،‬هيوادارين‬ ‫خؤمان َ‬ ‫قؤناغيكي ت��ازة لةكاري‬ ‫كردبيت‪،‬‬ ‫ئ��ةوةي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةماني كوردستان َبيتة َثيشةوةو بةلَينةكان‬ ‫بةجي بكريَن»‪.‬‬ ‫جي َ‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬سةباح بةرزنجي باس لةوة دةكات «‬ ‫شتيك بكات بؤ‬ ‫ئةطةر حيزبي دةس��ةآلت َ‬ ‫َتيثة ِراندني ث ِرؤذة ياساكان‪ ،‬ئاليةتي خؤي هةية‬ ‫لةكاتي َتيثة ِراندنء َتينةثة ِراندني»‪ .‬ئةظين‬ ‫عومةر ثةرلةمانتاري ليستي كوردستاني رةخنة‬ ‫«كاتيك ث ِرؤذة ياسايةك ديَتة‬ ‫لةوة دةطريَت َ‬

‫َ‬ ‫كؤمةلَيك كةمء كو ِري‬ ‫ثةرلةماني كوردستان‬ ‫َتيداية‪ ،‬ضونكة ئةو كةسةي َثيشكةشي دةكات‪،‬‬ ‫بسةثي َنيتء‬ ‫دةيةويَت تةنها بؤضووني خؤي‬ ‫َ‬ ‫ثةسند بكريَت بةآلم ئةوانة كاتيان َثيويستة لةناو‬ ‫ثي بدريَت»‪ .‬دةرباةري‬ ‫ثةرلةماندا زياتر ماوةي َ‬ ‫َ‬ ‫هةولي جدي بؤ كاراكردني َليذنةكانء دةسةآلتي‬ ‫ليستي كوردستاني بةسةر ب ِريارةكانةوة ناوبراو‬

‫ئةظني عومةر‪:‬‬ ‫ئةطةر ثِرؤذة ياسا دةضَيتة‬ ‫هةر ليذنةيةكةوة دةبَيت‬ ‫ثي بدرَيتء‪،‬‬ ‫ماوةي َ‬ ‫نابَيت ئؤبالَةكة خبرَيتة‬ ‫ملي هيض اليةنَيك‬ ‫«لةليذنةكاندا تةنها ليستي كوردستاني نية‪،‬‬ ‫وتي َ‬ ‫َئيستا حوكم لةدةست َليذنةكاندايةء‪ ،‬داواشمان‬ ‫كردووة بؤ ئةوةي ئةو ث ِرؤذة ياسايانةي هةية‬ ‫َبيتة ناو ثةرلةماني كوردستان»‪.‬‬ ‫ئةو ث ِرؤذة ياسايانة لةاليةن ئؤثؤزسيؤنةوةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫حوسين ثةرلةمانتار‬ ‫ئةواندلشاد‬ ‫هةلويَستي‬ ‫َ‬ ‫ئاشكراي ك��رد «ك��ة َئيمة ئؤثؤزسيؤنين‪،‬‬ ‫َثيداطيري لةسةردةكةينء هةموو جؤرة‬ ‫خةباتيكي ثةرلةماني دةكةين‪ ،‬هةموو َ‬ ‫هةولَيكي‬ ‫َ‬ ‫دةبيت دةسةآلت لةوة‬ ‫ياسايي دةطرينة بةر‪َ ،‬‬ ‫َتيبطةن‪ ،‬ثاش دوو ساأل لةئةزمووني ئؤثؤزسيؤن‬ ‫دةبي كؤدةنطيء‬ ‫ئةو ث ِرؤذة ياسايانة زؤر طرينطن َ‬ ‫سازاني لةسةر َبيت»‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪27‬‬


‫د‪.‬مةمحود عومسان‪:‬‬

‫مةال مستةفـا عةقليةتي حيزبـايةتي نةبووة‪ ،‬ب َيطـ‬ ‫لـةن َيوان شةخسي مةال مستةفاو برايم ئةمحةد دا‪،‬‬ ‫بطوجني ئةوةش َ‬ ‫نَ‬ ‫رؤلي هـ‬ ‫لـةطـةأل يةكرت‬

‫د‪.‬مةمحود عومسان‬ ‫ديدارى بروا هةولَيرى‬ ‫لةم ديدارةي طؤظاري ريَطا دا سياسةتمةداري‬ ‫كورد‪ ،‬د‪.‬محمود عوسمان وةك كارةكتةريَكي‬ ‫بةشدار لةشؤرشء دانوستانء ناكؤكيةكاني‬ ‫لةبةشيك لةو َتاليء‬ ‫َميذووي ك��ورد‪ ،‬باس‬ ‫َ‬ ‫سويَريانةي شؤرشء براكوذيء دانوستانةكان‬ ‫دةكات لةطةأل حكومةتي ئةو كاتء َئيستاي‬ ‫َعيراقدا‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬لةدواي رووداوة َميذوويةكاني كورد‪ ،‬كة‬ ‫لةبةشيكي تةواو ئاطادار بويتء بةشداربويت‬ ‫خؤت‬ ‫َ‬ ‫لةشؤ ِرشء راثةرينةكانء دانوستانةكاندا‪،‬‬ ‫بةياننامةي ‪11‬ي ئازاري ‪َ 1970‬‬ ‫كؤمةلَيك َتاليء‬ ‫سويَري بؤ كورد َتيدابوو‪ ،‬دةكريَت بزانين ئةو‬

‫‪28‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫رووداوانة بةهؤي نا تةندروستي سياسةتي كورد‬ ‫بوو‪ ،‬ياخود َ‬ ‫هةلةي خؤي بوو‪ ،‬يان دوذمنايةتيء‬ ‫زةبري بةرامبةر بوو؟‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪:‬خؤي بةياننامةي‬ ‫لةنيوان ثارتي بة‬ ‫‪11‬ي ئازار‪ ،‬ريَككةوتن بوو َ‬ ‫سةرؤكايةتي مةال مستةفا بارزانيء حكومةتي‬ ‫َعيراقي بة سةرؤكايةتي بةعسيةكان‪ ،‬بةراي من‬ ‫ئةوة طرنط بوو‪ ،‬ضونكة لةو كاتةي بة ياننامةكة‬ ‫دةرضوو‪ ،‬كورد زياني زؤري نةبيني بوو‪ ،‬شة ِرو‬ ‫ملمالني هةبوو‪ ،‬بةآلم ئةو كارةساتة طةورانةي‬ ‫َ‬ ‫هةن‪َ ،‬هيشتا هيض رووي نةدابوو‪ ،‬لةبةر ئةوة‬ ‫لةوكاتة دةرضوني بةياننامةكة زؤر طرينط بوو‪،‬‬ ‫ئيعتيرافي بة ئؤتؤنؤمي بؤ كوردستان كردبوو‪ ،‬بؤ‬ ‫يةكةمين جار‪ ،‬كة ناوضةكاني كورد يةك بطرن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك مافي كلتوريء رؤشنبيريء سياسيء‬ ‫َ‬ ‫ئيداريء مؤلةتداني ثارتيء كشانةوةي سوثاي‬

‫َعيراقيء َثيشمةرطة كراية ثاسةواني سنوور‪،‬‬ ‫هةمووي طرينطي خؤي هةبوو لةبةر ئةوة بة‬ ‫نتيكي طرينط ئةذمار دةكريَت‪ ،‬بةسوود‬ ‫ديكؤمي َ‬ ‫َ‬ ‫بوو بؤ طةلي كورد‪ ،‬بةآلم كةمء كو ِريشي َتيدابوو‪،‬‬ ‫لةوةي (مجلس قيادة السورة) كةسةركردايةتي‬ ‫َعيراقي دةكرد قانوون دادةنرا‪َ ،‬‬ ‫قبوليان نةكرد‬ ‫يةكيكة‬ ‫كورد َتييدا بةشدار َبيت‪ ،‬ئ��ةوةش َ‬ ‫لةكةمء كو ِريةكان‪ ،‬وةزارةتمان هةبوو‪ ،‬بةآلم‬ ‫لةسةركردايةتي شؤرش َئيمة بةشدار نةبووين‪،‬‬ ‫لةهةمان كاتدا َئيمة لةبابةتةكاني ثةيوةندي‬ ‫بةسوثاوة هةبوو‪ ،‬ئيدارةمان لةكوردستان هةبوو‬ ‫سليمانيء ده��ؤك) بةآلم سوثاو‬ ‫(هةوليرو َ‬ ‫َ‬ ‫ئاسايش ثةيوةندي بة حكومةتي َعيراقي هةبوو‪،‬‬ ‫كةسي زؤر كةممان هةبوو كةسيان بؤ كورد‬ ‫دانةمةزراندبوو‪ ،‬وةلةئاسايشدا ثةيوةست بوو‬ ‫بةوانةوة‪.‬‬ ‫لةنيوان ‪ 1975-1970‬حكومةتي‬ ‫ِريَطا‪َ :‬‬ ‫كؤمةلَيك َ‬ ‫َ‬ ‫بةلَيني بة كورد دابوو‪ ،‬بةآلم‬ ‫َعيراقي‬ ‫َ‬ ‫هؤكاري ثاشطةزبوونةوةي ئةو بةلَينانة ضي بوو‪،‬‬ ‫ئايا بؤضي َ‬ ‫بةجي نةكرد؟‬ ‫جي َ‬ ‫بةلَينةكاني َ‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪ :‬خ��ؤي َئيمة كة‬ ‫ريَككةوتنامةي ‪11‬ي ئازاري ‪1970‬مان مؤركرد‬ ‫بةشتيكي باشمان زاني بؤ كورد‪،‬‬ ‫لةطةأل بةغدا‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫كة َئيران ثةيوةندي سةرةكيمان لةطةليدا‬ ‫هةبوو‪ ،‬زؤر دذي ئةو ريَككةوتنامةية وةستايةوة‪،‬‬ ‫ثي نةدا‪َ ،‬بيطومان ئةو‬ ‫بةآلم َئيمة طويَمان َ‬ ‫كاتة ريَككةوتنةكة ئيمزاكرا‪ ،‬حكومةتي بةعس‬ ‫متمانةي بة َئيمة نةبوو‪َ ،‬ئيمةش ب ِروامان بة‬ ‫حكومةتي بةعس نةبوو‪ ،‬وةلةسياسةتيشدا مةرج‬ ‫كةسيك ريَككةوتيت ب ِروا بة يةكتري‬ ‫نية لةطةأل َ‬ ‫بكةن‪ ،‬سياسةت ت��ةرازووي َهيزة‪ ،‬حكومةتي‬ ‫بةعس يةك ساأل شة ِري لةطةأل َئيمة كرد‪،‬‬ ‫لةنيوان‬ ‫وةسووديان لةو دووبةرةكية وةرطرت َ‬ ‫مةكتةبي سياسيء سةركردايةتي‪ ،‬ئةو كاتة‬ ‫مةكتةبي سياسي لةبةغدا بوون‪ ،‬ئةوان لةطةأل‬


‫ـومــان نـاكؤكي‬ ‫كةنةياندةتواني‬ ‫‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ـةبووة‬ ‫حكومةت بوون‪َ ،‬ئيمة لةدذي حكومةت بووين لة‬ ‫‪ 1970-1966‬سوديان لةمة وةرطرتء‪ ،‬شة ِريَكي‬ ‫زؤريان لةطةأل َئيمة كرد‪ ،‬بةآلم ثاش شة ِرةكة‬ ‫ناشكيتء وةك خؤي‬ ‫زانيان بزووتنةوةي كورد َ‬ ‫مايةوة‪ ،‬لةبةر ئةوة سياسةتيان طؤ ِري‪ ،‬هاتن‬ ‫ثةيوةندي ببةستن لةطةأل اليةني كوردي‪،‬‬ ‫طفتوطؤ دةستي َثيكرد راستةوخؤ‪ ،‬تاطةيشتة‬ ‫‪11‬ى ئازار‪ ،‬من خؤم سةرؤكي وةفدي كوردي‬ ‫كاتي ريَككةوتنةكة كرا‪،‬‬ ‫بووم ‪ 1969‬بةآلم َ‬ ‫ئةوان مةبةستيان لةريَككةوتنةكة ئةوةبوو كورد‬ ‫بشكينن‪ ،‬واي َلي بكةن‬ ‫نةشكاو نةيانتواني كورد َ‬ ‫كورد َ‬ ‫َ‬ ‫ثي بدةن‪.‬‬ ‫لةطةليان َبيت‬ ‫هةندي مافيشي َ‬ ‫لةنيوان‬ ‫ِريَطا‪:‬لةبةرامبةر ئةو نةبووني متمانةية َ‬ ‫َئيوةو سةركردايةتي بةعس‪ ،‬هؤكارةكةي ضي‬ ‫بوو؟ ئةطةر َئيوة متمانةتان َثيي نةبوو‪ ،‬بؤضي‬ ‫ريَك دةكةوتن‪ ،‬يان ئةوان بؤضي بؤ ريَككةوتن‬ ‫دةهاتن؟‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪ :‬سياسةت متمانة نية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةلكو بةرذةوةندةيةو َئيمة بةرذةوةنديمان‬ ‫لةوةدابوو ئةو بةياننامةية دةربكةين‪ ،‬ئةوانيش‬ ‫ئيشيان بةوة هةبوو‪ ،‬بةآلم هيضمان ب ِروامان‬ ‫بةيةكتر نةبوو‪ ،‬بةآلم َئيمة ئيشي خؤمان كرد‪،‬‬ ‫بؤ نمونة ثةيوةندي لةطةأل َئيران هةبوو‪ ،‬مةرج‬ ‫هةبيت‪ ،‬يان َئيران ب ِرواي‬ ‫نية ب ِروامان بة َئيران َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬بةآلم هةردووال َثيويستمان‬ ‫بة َئيمة َ‬ ‫بةيةكتر هةية‪ ،‬بؤنموونة‪ ،‬بةآلم ئةوان مةبةستيان‬ ‫لةدةرضووني بةياننامةكة ئةوةبوو كة ناتوانن‬ ‫َ‬ ‫لةطةليان َبيت‪،‬‬ ‫نةبيت‬ ‫بشكينن‪ ،‬هةرض َ‬ ‫كورد َ‬ ‫َ‬ ‫هةندي ماف‪ ،‬بةآلم َبيطومان‬ ‫لةبةرامبةريشدا بة‬ ‫كورد نةيتواني لةطةأل سياسةتي بةعس ب ِروات‪،‬‬ ‫ضونكة ئةوان َ‬ ‫خةلكيان دةكوشتء لةناو دةبرد‪،‬‬ ‫ب ِروايان بة هيض نةبوو‪ ،‬دواتر بابةتةكة واي َليهات‪،‬‬ ‫كة بينيان كورد َ‬ ‫نابيت لةسياسةتدا بةو‬ ‫لةطةليان َ‬ ‫شيوةيةي كة ئةوان دةيانةويَت‪ ،‬كةوتنة ثيالن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةكوردو هةولدرا مةال موستةفاو ئيدريس بارزاني‬

‫مستةفا بارزاني‬ ‫بكوذن ئةوة دةستي َثيكرد‪ ،‬كورديش ئةو كات‬ ‫ثةيوةندي لةطةأل َئيران هةبوو بة ثلة يةك‪،‬‬ ‫ئةمريكاو ئيسرائيليشي َتيدابوو لةثةيوةنديةكاندا‪،‬‬ ‫هةلسةنطاندني َ‬ ‫ك��ورد َ‬ ‫هةلة ب��وو بؤ ئةو‬ ‫ثةيوةنديانةي دةرةوة‪َ ،‬ثيشبيني واي دةكرد ئةو‬ ‫ئامانجيك‪،‬‬ ‫دةيطةيةنيتة‬ ‫ثةيوةنديانةي دةرةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلة بوو‪َ ،‬ئيمةش لةوةدا َ‬ ‫كورد لةوةدا َ‬ ‫هةلةمان‬ ‫كرد‪ ،‬لةبةر ئةوة ئةوان سياسةتيان ئةوةبوو كة‬ ‫لةطةليان دابين‪ ،‬بةآلم َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةليان نةبووينء نةمان‬ ‫تواني‪َ ،‬ئيمةش لةبةرامبةر وا َثيشبينيمان دةكرد‬ ‫دةرةنجاميك‪ ،‬لةو‬ ‫ثةيوةنديةكاني دةرةوة بطةينة‬ ‫َ‬ ‫َنيوانةدا ئيتر وردة وردة بارودؤخةكة َتيك ضوو‪،‬‬ ‫ملمالني دروست بوو‪ ،‬بةآلم تا ضوار ساأل مايةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ثاشان بؤوة بة شة ِر‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬لةو ثةيوةنديانةي ك��ورد لةطةأل‬

‫َئيرانء ئةمريكاو ئيسرائيل هةيبوو‪ ،‬كورد زياني‬ ‫لةضيدابوو؟ ئايا بؤضي كورد هاناي بؤ ئةو وآلتانة‬ ‫لةكاتيك دا َكيشةي كورد لةطةأل حكومةتي‬ ‫برد َ‬ ‫وآلتيكدابوو؟‬ ‫َعيراقي دا بوو‪ ،‬لةناوخؤيء َ‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪ :‬كورد لةشة ِردابوو‪،‬‬ ‫ئةوان هةردةم شة ِريان لةطةأل َئيمةدا دةكرد‪،‬‬ ‫حكومةتةكان واب��وون (عةبدوكةريم قاسمء‬ ‫عةبدوسةالم عارفء عةبدولرحمان عارف‪)...‬‬ ‫تؤ ئةطةر لةشة ِر دابيت َثيويستيت بة كؤمةك‬ ‫هةية‪ ،‬لةتةنيشتمان َئيران هةبوو‪ ،‬ئةو كات‬ ‫لةئيمة نةدةكرد‪ ،‬كة ثةيوةنديمان‬ ‫توركيا ئاوة ِري َ‬ ‫لةطةأل َئيران دةبوو ئةمريكاو ئيسرائيلي دةهاتة‬ ‫سيطؤشة بوون‪ ،‬وردة‬ ‫ناو بارودؤخةكة‪ ،‬ئةوان َ‬ ‫بةوشيوية رؤيشت‪ ،‬ضونكة مةرج‬ ‫وردة َكيشةكان َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬بةلكو‬ ‫نية ئةو ثةيوةنديانةي هةية ب ِروا َ‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪29‬‬


‫ناضارية‪ ،‬لةبةرئةوة َئيمة ئةو ثةيوةنديانةمان‬ ‫لةهةلسةنطاندا َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةي‬ ‫هةبوو‪ ،‬جار جار‬ ‫َتيدابوو‪َ ،‬‬ ‫لةثيويستي‬ ‫زياد‬ ‫مة‬ ‫ئي‬ ‫سةنطاندني‬ ‫هةل‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بوو بؤ ثةيوةنديةكان‪ ،‬زةرةرم��ان دةكرد لةو‬ ‫ثةيوةنديانةي لةطةأل ئةمريكاية‪ ،‬ئةو َ‬ ‫دةولةتانة‬ ‫بةكاردةهينا‬ ‫َفيَليان لةكورد دةكرد‪ ،‬وة كورديان‬ ‫َ‬ ‫بؤ مةبةستء بةرذةوةندي خؤيان‪ ،‬لة ريَككةوتن‬ ‫حوسين‪.‬‬ ‫لةطةأل سةددام َ‬ ‫ِريَطا‪َ :‬ثيت واية َئيستاش كورد زؤر جار‬ ‫دةبةستيت بؤ ضارةسةركردني‬ ‫ثشت بة وآلتان‬ ‫َ‬ ‫َكيشةكان‪ ،‬كةضي زياني هةية‪ ،‬بةآلم بةردةوامة‬ ‫لةثةيوةنديةكان؟‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪ :‬خؤي ثةيوةندي‬ ‫وآلتيك‬ ‫هةبيت‪ ،‬زؤر طرينطةو هيض َ‬ ‫دةبيت َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‬ ‫نابيت بة هيض‪ ،‬بةآلم َ‬ ‫بةبي ثةيوةندي َ‬ ‫َ‬ ‫ثشت بةو ثةيوةنديانة نةبةستين‪َ ،‬ئيستاش كورد‬ ‫دةبيت‬ ‫ئةوثة ِري ثةندةي لة‪ 1975‬وةر طرت‪َ ،‬‬ ‫نةضيت‪ ،‬زؤر ثةنديشي َليوةرنةطرتووة‬ ‫لةبيري َ‬ ‫عادةتيكي هةية َميذووي‬ ‫وةك َثيويست‪ ،‬كورد‬ ‫َ‬ ‫َنيتةوةو ئاو ِر لةدواوة نادةينةوة‪ ،‬كة بؤ‬ ‫خؤي ناخوي َ‬ ‫روويداوة؟ بؤضي بووة؟‬ ‫لةوكيشانة كرد‪ ،‬كةلةناو كورددا‬ ‫ِريَطا‪ :‬باست َ‬ ‫بووة‪ ،‬بةتايبةتي َبالي مةكتةبي سياسي لةناو‬ ‫ملمالنيية دا‬ ‫ثارتيدا‪ ،‬هؤكاري ئةو ثةيوةنديء‬ ‫َ‬ ‫لةناو حيزب‪ ،‬تا ضةند ئةوة زياني بؤ طةلي كورد‬ ‫طةياندووة؟‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪ :‬زياني زؤر هةبووة‪،‬‬ ‫لة‪1964‬ةوة ئينشيقاق دروست بووة لةناو كورددا‬ ‫بةتايبةت لةناو ثارتيدا‪ ،‬لةهةمان َ‬ ‫سالدا ئةوان‬ ‫ضوونة َئيران‪ ،‬ثاش ‪ 1965‬هاتنةوة نةيانتواني‬ ‫ريَك بكةون لةطةأل سةركردايةتي ثارتي‪،‬‬ ‫ئةمجارة ضوونة بةغدا ‪ 1966‬هةتا َ‬ ‫سالي ‪1970‬‬ ‫لةنيوانياندا هةبوو‪ ،‬كوشتاريَكي زؤر هةبوو‬ ‫شة ِر َ‬ ‫دوذمنان سوديان َليوةرطرتء هةردةم دووبةرةكي‬ ‫لةناو بزووتنةوةي كوردي َكيشةي زؤر دروست‬ ‫كردووةو َثيطةي كوردي الواز كردووة‪ ،‬بةآلم‬ ‫لة ‪11‬ى ئازاردا ئةوان واتة‪ ،‬مةكتةبي سياسي‬ ‫لةطةأل حكومةتي َعيراق ثةيوةنديان نةما‪ ،‬وردة‬ ‫وردة طة ِرانةوة الي شؤ ِرش‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬هؤكاري ئةو ناكؤكيانةي بزووتنةوةي‬ ‫كوردي لةضيدا سةري َ‬ ‫هةلداوة؟‬ ‫ملمالنيي دةسةآلت‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪:‬‬ ‫َ‬ ‫لةميذووي ناوخؤي كورديدا‪،‬‬ ‫بة ثلة يةك بوو َ‬ ‫لةنيوان مةال موستةفاو مةكتةبي سياسي كؤن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةو كاتةوة عةقليةتي حيزبي هةبووة لةبالي‬

‫‪30‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫بةردةوام شةِري‬ ‫ثارتيء يةكَييت لةسةر‬ ‫دةسةآلت بووة‬ ‫مةكتةبي سياسي‪ ،‬مةال مستةفا عةقليةتي‬ ‫لةنيوان‬ ‫حيزبايةتي نةبوو‪َ ،‬بيطومان ناكؤكي َ‬ ‫شةخسي مةال مستةفاو برايم ئةحمةد دا‪ ،‬كة‬ ‫بطونجين ئةوةش‬ ‫نةياندةتواني لةطةأل يةكتر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫رؤلي هةبووة‪.‬‬ ‫ملمالنيي ناوخؤي‬ ‫ِريَطا‪ :‬دواي َكيشةكانء‬ ‫َ‬ ‫كورد‪ ،‬بةآلم شكستي شؤرشي ئةيلول ضي بوو؟‬ ‫هةرةسهيناني شؤرش‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪:‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةسالي ‪ 1975‬ريَككةوتني جةزائير رؤلي زؤري‬ ‫لةهةرةسهيناني شؤ ِرش دا‪ ،‬ريَككةوتني‬ ‫هةبوو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫(جةزائير‪َ ،‬ئيرانو َعيراق) هةبوو‪ ،‬دةولةتاني دونيا‬ ‫هةموو تةئيديان كرد (ئةمريكا‪ ،‬سؤظيةت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةولةتاني ئؤثيك و عةرةب) ئةو كات سنوور‬ ‫بارودؤخيكي نا ئاسايي بؤ كورد دروست‬ ‫داخرا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بوو‪ ،‬رةنطة كورد بيتوانيباية وةك ثارتي زاني‬ ‫ثي‬ ‫بةرطري بكات‪ ،‬ئةوةبوو شؤ ِرشةكة كؤتايي َ‬ ‫سالَيك َ‬ ‫هات‪ ،‬ثاش نزيكةي َ‬ ‫خةلك طة ِرايةوة‬ ‫شاخء َثيشمةرطايةتي دروست بوو‪ ،‬دووبةرةكيةكة‬ ‫يةكيتي لةوبةرو‬ ‫لةناوخؤي كورد هةر مابوو‪َ ،‬‬ ‫ثارتي لةمبةر ئةو َكيشانة زؤر بوون‪ ،‬ئةوةش‬ ‫كاتيك مةال مستةفا ناضاربوو‬ ‫كورد لة ‪ 1964‬دا َ‬ ‫بضيتة روسيا لة ‪ 1946‬كؤماري مةهاباد دروست‬ ‫َ‬

‫بوو لة ‪ 1947‬رووخا‪ ،‬كة كؤماري مةهاباد رووخا‬ ‫ئةوان نةيانتواني بطة ِريَنةوة َعيراق‪َ ،‬ليبوردني‬ ‫شيخ ئةحمةدو ضةند‬ ‫طشتي نةيانطرتنةوة‪َ ،‬‬ ‫لةخيزانةكةي زينداني كران ‪ 11‬ساأل‪،‬‬ ‫كةسيك َ‬ ‫َ‬ ‫بضيتة‬ ‫ئةمريكاو بةريتانيا ريَطربوون مةال مستةفا َ‬ ‫ئةو وآلتانة‪َ ،‬بيطومان َثيشتر داواي كردبوو‪ ،‬تةنها‬ ‫ريَطا بةرةو سؤظيةت بوو‪ ،‬نزيكةي ‪ 50‬رؤذ بة ِريَوة‬ ‫بوون‪ ،‬لةريَطادا شة ِري توركياو َئيرانيان كرد َثيش‬ ‫وةفاتيش ضةند َ‬ ‫سالَيك لةئةمريكا بوو‪َ ،‬‬ ‫لةوي مرد‪،‬‬ ‫جيطريان طرتةوة‪ ،‬مةسعود بارزاني بوو‬ ‫كو ِرةكاني َ‬ ‫بة سةرؤكي ثارتي‪ ،‬ئيدريس بارزانيش بوو بة‬ ‫يةكيتي هةبوو‪،‬‬ ‫مةكتةب سياسي‪ ،‬لةوالشةوة َ‬ ‫يةكيتيء ثارتي ئةو‬ ‫بةس ناخؤشيةكة ئةوةبوو َ‬ ‫كاتيش لةشة ِرو ناكؤكي دا بوو‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ل��ةدواي راثةرين زانيمان لةسةر‬ ‫ثةرلةمانء كورسي شة ِرو ناكؤكي روويدا‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئةو كات شة ِري براكوذي لةسةر ضي بوو؟‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪ :‬بةردةم شة ِري ثارتيء‬ ‫يةكيتي لةسةر دةسةآلت بوة‪ ،‬ضؤنيةتي ئيش‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كردن بوو دةولةتانيش هةردةم رؤليان هةبووة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ثالثشتي ئةمء ئةويان كردووة‪.‬‬ ‫كةسيكي بةشدار لةناكؤكيةكانء‬ ‫ِريَطا‪ :‬وةك َ‬ ‫ئاطادار كاميان راستء كاميان ناراست بوون؟‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمان‪ :‬ل��ةرووداوةك��ان��دا‬ ‫ه����ةردووال ل��ةس��ةر ن��اه��ةق ب���وون‪ ،‬ئةو‬ ‫كارةساتانةي رووي دةدا خةتاي هةردووال‬ ‫بوو‪ ،‬هةيانة كةمتر‪ ،‬هةيانة زؤرترة‪ ،‬سةبارةت‬ ‫َككةوتنيك كورد‬ ‫بة ريَككةوتنةكانيش ضةند ري‬ ‫َ‬ ‫نهينيانة زةرةري‬ ‫نهيني بوون‪ ،‬لةو َ‬ ‫كردويةتي َ‬ ‫نهيني‬ ‫كاتيك ريَككةوتني َ‬ ‫ك��ردووة‪ ،‬ضونكة َ‬ ‫دةكرد‪ ،‬بؤنمونة لةطةأل َئيراندا ريَك دةكةون‬ ‫َ‬ ‫هةوالطري‪ ،‬يان توركيا‪ ،‬يان‬ ‫لةطةأل دةزطاي‬ ‫نازانيت كة َليمان قةوما‬ ‫كةس‬ ‫نهيني‬ ‫َ‬ ‫ئةمريكا‪َ ،‬‬ ‫هيض لةبةردةستدا نية‪ ،‬كة طلةيي بكةين‪،‬‬ ‫دةبيت ئةو ثةندة وةربطرين ريَككةوتن‬ ‫بةآلم َ‬ ‫لةطةأل َ‬ ‫دةولةتان بكريَت َثيويستة ئاشكرا‬ ‫َبيت‪ ،‬لةطةأل اليةنة سياسيةكانيش ريَككةوتن‬ ‫بكريَت‪ ،‬نةك ئةمنيةكان وة ريَكةوتنةكانيش‬ ‫هةبيتء ئيمزا بكريَت‪ ،‬بةآلم‬ ‫ديكؤمي َنيت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ديكؤمينت نةبووةو‬ ‫زؤرجار ريَككةوتنةكان بة‬ ‫َ‬ ‫نهيني بوونء‪،‬‬ ‫ئيمزا نةكراوة‪ ،‬ريَككةوتنةكانيش َ‬ ‫نةزانيت‪،‬‬ ‫اليةني بةرامبةر ويستويةتي كةس َ‬ ‫ثاشان كة ريَككةوتنةكة َتيكضووة هيض لةدةست‬ ‫كةسيكي بدات‪،‬‬ ‫نةبووة‪ ،‬كة ثيشاني ضةند‬ ‫َ‬ ‫زةرةرمان زؤر لةوة كردووة‪.‬‬


‫زؤرترين ئينشيقاقى سياسى لةناوحزبى‬ ‫كورديدا روويداوة‬ ‫راثؤرتى‪ :‬ئةبوبةكر حسين‬ ‫بةدريَذاى ميذووى نزيك بةسةدةيةكى حزبى‬ ‫كوردى ئينشيقاق دياردةيةكى ديارو بةرضاوى‬ ‫ثارتيكى كوردى‬ ‫ئةو ثارتانة بووة ‪،‬بةشيوةيةك َ‬ ‫نةبوبيتةوة‪.‬‬ ‫نية رووب��ةروى َليك جيابونةوة‬ ‫َ‬ ‫ب��ة ِرارى شارةزايةكى َميذويش ئينشيقاق‬ ‫دةطة ِريَتةوة بؤدروست بونى يةكةم ثارتى‬ ‫ك��وردى هةرضةندة لةباكورى كوردستان‬ ‫لة َ‬ ‫سالى ‪ 1908‬كورد حزبى هةبوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫لةباشور لة بيستةكانى س��ةدةى راب��ردوو‬ ‫حزبى ك��وردى سةرى َ‬ ‫هةلداوة بةدروست‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى كوردستان وئيتحاد وتةرةقى‬ ‫بونى‬ ‫َ‬ ‫وكؤمةلةى هيظى‪َ ،‬ليرةشةوة ثارتى كوردى و‬ ‫ئينشيقاق دوانةى َليك نةبرابون وبةرونتريش‬

‫هةنديَك سةرضاوة باس لةوةدةكةن لةدواى‬ ‫ولةسيداردانى قازى‬ ‫روخانى كؤمارى مةهاباد‬ ‫َ‬ ‫قاسملوو هةمزة‬ ‫وان‬ ‫لةني‬ ‫محمد‬ ‫َ‬ ‫ملمالنى َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت وهةمزة عةبدوالَ‬ ‫َ‬ ‫عةبدوال دروست َ‬ ‫بةوةدةناسريَت كةلةذيَر كاريطةرى ثارتى‬ ‫ديموكراتى كوردستانى َعيراقدابوة‪ ،‬لة دواى‬ ‫دروست بونى ثارتى ديموكراتى كوردستان‬ ‫ملمالنيكان لةنيوان مةكتةبى سياسى وبارزانيدا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪1963‬بالى مةكتةبى‬ ‫سةرهةلدةدات و دواجار لة‬ ‫سياسى ومةال مستةفا َليك جيادةبنةوة‪ .‬ئةم‬ ‫دةبيت‬ ‫بةشيوازى جياواز بةردةوام َ‬ ‫َكيشانةش َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫تا شكستى شؤرش ودروست بونى َ‬ ‫نيشتمانى ثاش جيابونةوةى َبالةكانى ئةم‬ ‫َ‬ ‫وكؤمةلة‬ ‫بةرةية هةريةكة لةسؤسيالست‬ ‫ولةحزبى سؤسيالستيش جاريكى تر حزبى‬ ‫جيادةبيتةوة َ‬ ‫ئاالى شؤرشيش‬ ‫زةحمةتكيشان‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫لةيةكيتى وثارتى طةل بةسةؤركايةتى سامى‬ ‫َ‬ ‫جيادةبيتةوة‪.‬‬ ‫عةبدولرةحمان لةثارتى‬ ‫َ‬ ‫هةرضةندة لةناوحزبة كورديةكاندا َثيش‬ ‫ملمالنيى َبالةكان بونى هةبوة‪،‬‬ ‫راثةرين هةميشة‬ ‫َ‬ ‫لةدواى راثةرينيش حزبى شوعى كوردستانى‬ ‫َعيراق لةذي َ‬ ‫َربالى حزبى شوعى َعيراق ديَتة‬ ‫دةرةوةو وثارتى كارى سةربةخؤودواتر ثارتى‬ ‫كارى ديموكراتى كوردستانى ئةبوحيكمةت‬ ‫تةوةودةضيتة ناو ثارتى‬ ‫جيادةبي‬ ‫لةحزبى شوعى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وبزوتنةوةى ميلى كوردستانى عةبدولخالق‬ ‫دةضيتة‬ ‫لةزةحمةتكيشان‬ ‫زةنطةنة‬ ‫جيادةبيتةوةو َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ناو ثارتى ورةوتى نيشتمانى بةسةركردايةتى‬ ‫لةزةحمةتكيشان جيادةبيتةوةو‬ ‫حةمة ئاوات‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫دةضيتة ناو سؤسيالست ودواتر بؤناو َ‬ ‫َ‬ ‫لةنيوان‬ ‫شان‬ ‫زةحمةتكي‬ ‫ودواجاريش‬ ‫نيشتمانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عةبدوالو وق��ادر عةزيزدا دووبةش‬ ‫بةلَين‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪31‬‬


‫زةحمةتكيشان وحزبى‬ ‫دةبيت ودةبنة حزبى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وهةرضةندةبةشيكى تريش لةئايندةوة‬ ‫ئايندة‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى دةض��ن‪ ،‬ئةمة جطة لةوةى‬ ‫ب��ةرةو َ‬ ‫يةكيتى نةتةوةى ديموكراتى كوردستان لة‬ ‫َ‬ ‫ديموكراسيخوازان جيادةبنةوة ودووحزبى‬ ‫دةبيت‬ ‫لةسليمانى‬ ‫وهةولير بونيان َ‬ ‫َ‬ ‫سؤسيالسيت َ‬ ‫َ‬ ‫دووكؤمةلةى نةتةوةى ودووديموكراسى خوازان‬ ‫دةبيت ‪،‬بزوتنةوةى ئيسالمى كوردستان‬ ‫بونيان َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى‬ ‫دةبيتةوةو‬ ‫َبالى عةلى باثيرى َليجيا َ‬ ‫دةبيت هةرلةبزوتنةوة‬ ‫ئيسالمى دروس��ت َ‬ ‫َ‬ ‫هيزى‬ ‫مةالكريَكار َباليك جيادةكاتةوة‬ ‫لةطةل َ‬ ‫كدةهينن‬ ‫دووى سؤران ئةنساروئيسالم َثي َ‬ ‫ولةئيستاشدا بزوتنةوة لةذيَرهةرةشةى‬ ‫َ‬ ‫وئينشيقاقيكى ترداية‪ .‬ئةمة جطة‬ ‫دوبةرةى‬ ‫َ‬ ‫لةضةندين جيابونةوة َليك ترازانى حزبى تر ض‬ ‫لةهةريَمى كوردستانى َعيراق وبةشةكانى ترى‬ ‫كوردستان‪ ،‬بةراى شارةزايانى َميذووسياسةت‬ ‫طرنطترين هؤكارى َليك جياونةوةى حزبةكان‬ ‫بؤملمالنى‬ ‫ودروست بونى حزبى تر دةطةريَتةوة‬ ‫َ‬ ‫ناوخؤيةكان لةسةر ثؤست وثارة وهؤكارة‬ ‫دةرةكيةكان بؤالوازكردنى راى سياسى‬ ‫حزبةكان‪.‬‬ ‫بةبرواى سةالم عةبدولكةريم خويَندكارى‬ ‫دكتؤراو مامؤستاى زانكؤ بؤهةرجيابونةوةيةك‬ ‫دةبيت حزبةكة‬ ‫حزبيكى سياسيدا َ‬ ‫لةنيو َ‬ ‫َ‬ ‫لةضوارضيوةى كات وشوينى‬ ‫بةنمونة وةربطرين‬ ‫َ‬ ‫قؤناغةكةى خؤيدا‪.‬‬ ‫َثيشى واية هةميشة ئةوروداوانة لةذيَر‬ ‫طاريطةرى ب��اردوخ��ى سياسى وئابورى‬ ‫َ‬ ‫وكؤمةاليةتى سةردةمةكةى خؤيدابوة‬ ‫وكاريطةرى شويَن و بارودخة ناوضةيةكان‬ ‫كاريطةرى لةسةرهةبوة طرنطترين هؤكاريش‬ ‫س��ةردةم��ةك��ة ب��ووة‪ ،‬كةلةوسةردةمانةدا‬ ‫هؤشيارى سياسى ل��ةالى حزبى سياسى‬ ‫ب��ةوش�َ�ي��وة َثيشكةوتوةى َئيستا هةية‬ ‫نةبووة‪ ،‬س��ةالم عةبدولكةريم بةطؤظارى‬ ‫«ثيكهاتةى حزبى كوردي‬ ‫ريَطاشى وت َ‬ ‫َ‬ ‫رةنطدانةوةى َثيكهاتةى كؤمةلطاى كوردى‬ ‫وثيكهاتة‬ ‫خيَلةكى َ‬ ‫بوة بةومانايةى َثيكهاتة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى وجياوازةكانى ترى كؤمةاليةتى‬ ‫رةن��ط��دان��ةوةى هةبوة لةسةرتةشكيلةى‬ ‫حزبةكة‪،‬هةميشة ئ��ةط��ةرى ئةوةهةبوة‬ ‫ئةوحزبة سياسيانة ئينشيقاقيان َتيبكةويَت‬ ‫وجيابونةوةى َتيدا رووب���دات‪ ،‬لةاليةكى‬ ‫تريش هؤكارةكانى جياوازى بيركردنةوةى‬ ‫سياسى ومادة كاريطةريان هةبوة لةسةر َليك‬

‫‪32‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫جيابونةوةو َ‬ ‫هةلوةشاندنى حزبى كوردى‪ ،‬لةروى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتيةوة مرؤظ‬ ‫وثيكهاتةى‬ ‫سؤسؤلؤذى َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت وبةرذوةندى َثيك هاتوة‬ ‫غةريزةى‬ ‫َ‬ ‫وغةريزةى دةسةالتداريَتى وبةرذةوةندى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مرؤظدا دروست بوة وبؤية هةميشة‬ ‫ملمالنى‬ ‫بةشيكى‬ ‫ملمالنى وناكؤكيةكيةكان َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتدا‪.‬‬ ‫لةثيناو‬ ‫بوة َ‬ ‫دكتؤر كةيوان ئازاد ئةنوةر‪ ،‬مامؤستاى‬ ‫�ى ى واي���ة ئينشيقاق‬ ‫بةشى م�َ�ي��ذوو ث� َ‬ ‫لةناوحزبة كورديةكانى باشور َميذوةكةى‬ ‫َ‬ ‫َتةوةبؤثيش َ‬ ‫لةكؤمةلةى‬ ‫سالى ‪1925‬‬ ‫دةطةري‬ ‫َ‬ ‫كوردستانةوة كةيةكةم ريَكخراوى كوردية‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل دروست‬ ‫دةست َثيدةكات لةباكوريش‬ ‫بونى دووثارتى ك��وردى لة ‪ 1908‬دةست‬ ‫َثيدةكات وب��ةردةوام ئةم ثارتانة بةشيان‬ ‫دةبيتةوةلةدواى كؤمةلةى كوردستان‬ ‫َلي َ‬

‫مامؤستايةكى زانكؤ‪:‬‬ ‫حزب بووة‬ ‫بةكؤمثيانياى كاسثى‬ ‫كردن وكوتلةكانى‬ ‫ناويشى بونةتة كوتلةى‬ ‫بةرذةوةندى‬ ‫‪،‬ئيتيحاد وتةرةقى َ‬ ‫هيظى دروست بوو‪.‬‬ ‫كؤمةلةى َ‬ ‫ئةودكتؤرة َثيشى واية بةدريَذايى َميذووى‬ ‫َ‬ ‫‪100‬سالةى حزبى كوردى دةطةينة ئةوةى‬ ‫لةحزبيكى سياسيدابةهؤى‬ ‫كةجيابونةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دوخالى زؤر طرنطةوة روودةدات‪ ،‬لةوانة هؤكارة‬ ‫ناوخؤيةكان وهؤكارة دةرةكيةكان‪ ،‬لةهؤكارة‬ ‫دةرةكيةكاندا هةميشة طؤرانكاريةكانى‬ ‫دةوروبةرى كوردستان وناوضةكة كاريطةريان‬ ‫كردوة‪،‬كاتيك لة ‪1917‬‬ ‫لةسةرحزبةكان‬ ‫َ‬ ‫دةبيت تا‪1991‬‬ ‫شوعيةت لةروسيا دروست َ‬ ‫بةشيكى كاراوطرنطى جيهان‬ ‫شوعيةت‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‪،‬دواى دةركةوتنى بلؤكى ئيسالميش‬ ‫َ‬ ‫هيزة كاريطةرى طرنط دادةن�َ�ي��ت‬ ‫ئ��ةم َ‬ ‫دةبيت‬ ‫لةسةرناوضةكة ئةمةش كاريطةرى َ‬ ‫لةسةرليك جيابونةوةى حزبة كورديةكان و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةرهةلدانةوةى شورشى نويَيش‬ ‫دوابةدواى‬

‫َ‬ ‫وزةحمةتكيشان‬ ‫كؤمةلةو سؤسيالست‬ ‫رةوتى‬ ‫َ‬ ‫‪..‬هتد دةردةكةويَت‪.‬‬ ‫دكتؤر كةيوان ئةوةشى وت «بةهؤى ئةوة‬ ‫ى كةحزبى كوردى بةردةوام لةقةيراندابوة‪،‬‬ ‫ب��ةردوام َكيشةى هةبوة ئةمةش وايكردوة‬ ‫كةبةشيك لةوحزبة جياببنةوة كةئةمةش‬ ‫َ‬ ‫سكرتيرى حزبةكان‬ ‫دةطةريَتةوة بؤئةوةى‬ ‫َ‬ ‫ناتوانن ئةو قؤناغة َتيثةريَنن»‪َ ،‬‬ ‫خالَيكى ترى‬ ‫طرنطى َليك جيابونةوةى حزبةكان بةبرواى‬ ‫دكتؤر كةيوان اليةنى مادى بوة بةوةى‬ ‫كةداهاتوو بودجةى ئةوحزبة لةالى سةرؤكى‬ ‫ئةوحزبة بوةو قؤرخكراوةو ئةندامةكانى تر‬ ‫َ‬ ‫بؤكوى دةروات هةرئةم هؤكارة‬ ‫نةيان زانيوة‬ ‫لةيةكيتى‬ ‫ماديةش بوو بزوتنةوةى طؤران‬ ‫َ‬ ‫جيابيتةوة وئةوثارة زؤرةى كةلةبةغدادةوة‬ ‫َ‬ ‫كةسيك وةك‬ ‫يةكيتى نيشتمانى‬ ‫َ‬ ‫دةهات بؤ َ‬ ‫نةوشيروان مستةفا نةيدةزانى ئةم ثارةية‬ ‫َ‬ ‫لةيةكيتى‬ ‫بؤكوى دةروات ئةمةش وايكرد‬ ‫َ‬ ‫جيابيتةوة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةبرواى دكتؤر ئةبوبةكر مةجيد‪ ،‬ئةندامى‬ ‫كؤنطرةى نةتةوةى كوردستان ئةو ئينشيقاق‬ ‫وليك جيابونةوةى هةية تةنها حزبى كوردى‬ ‫َ‬ ‫واليةنيكى‬ ‫هيز‬ ‫َ‬ ‫نةطرتوةتةوة لةناو هةموو َ‬ ‫سياسى جيهانيدا روودةدات‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةوةندةى‬ ‫لةناوهيزواليةنى سياسى كورديدا رويداوة‬ ‫َ‬ ‫شوينينك رووى نةداوة‪ ،‬دكتؤرئةبوبةكر‬ ‫لةهيض َ‬ ‫مةجيد ثيشى واية هؤكارةكانى ئينشيقاق‬ ‫دةطةريَتةوة بؤ‪_:‬‬ ‫يةكةم‪ :‬بةرثرسى يةكةمى اليةنةكة‬ ‫لةذيَر كاريطةرى فكرةو فةلسةفةى دةرةكيدا‬ ‫ريَكخستنى خؤى كردوة ونةيتوانيوة لةسةر فكرو‬ ‫فةلسةفةى ئازادى وسةربةخؤى ريَكخستنى‬ ‫وبتوانيت خؤى بةريَوةبةريَت‪.‬‬ ‫خؤى بكات‬ ‫َ‬ ‫دوةم‪ :‬ه��ؤك��ارى م���اددى اليةنةكان‬ ‫ثشتيان بةداهاتو م��ادةى دةرةوة بةستوةة‬ ‫اليةنيك دةكات‬ ‫وهةراليةنيكيش كةهاوكارى َ‬ ‫َ‬ ‫وئامانجيكى تايبةت هاوكارى‬ ‫بةبى مةرام‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ملمالنى ى‬ ‫ئةواليةنة ناكات‪ ،‬لةئةنجامى‬ ‫َ‬ ‫ووهيزة سياسية َني َ‬ ‫ودةولةتيةكاندا‬ ‫اليةن‬ ‫َ‬ ‫وهاوكيشة‬ ‫طؤرانكارى دروس��ت دةب�َ�ي��ت‬ ‫َ‬ ‫سياسيةكان دةطؤردريَت وهةمووى لةسةريةك‬ ‫كةهاوكيشةكة‬ ‫كاتيك‬ ‫َ‬ ‫ئاراستة بونيات نانريَت‪َ ،‬‬ ‫طؤرا مومكينة اليةنى يةكةم كةهاوكارى‬ ‫اليةنى دووةم��ى ك��ردوة َثيويستى بةتوانا‬ ‫نةبيت‪ ،‬بؤية‬ ‫وئيمكانيةتى اليةنى دووةم َ‬ ‫ئامادةنية هاوكاريةكى َثيويست بةاليةنى دووةم‬


‫بكات واليةنى يةكةميش بةو ئيمكانيةتة دةذى‬ ‫وخؤى بةريَوة دةبات كةئيمكانيةتيش كةم بوو‬ ‫كةدةبيتة هؤى‬ ‫دةبيت‬ ‫َ‬ ‫توشى َكيشةى ئابوورى َ‬ ‫الوازبوونى‪.‬‬ ‫سى هةم‪ :‬بةطويَرةى قؤناغ دةطؤريَت‬ ‫َ‬ ‫كةئةوهيز واليةنة َ‬ ‫وةالم��ى داوك��ارى ئةو‬ ‫َ‬ ‫قؤناغةى بؤنادريَتةوة‪ ،‬ئةمةش رووب��ةروى‬ ‫قةيرانيكى سياسى دةكاتةوة‪ ،‬هةرضةندة ئةم‬ ‫َ‬ ‫كاتيك دروست بوون بؤئةوة دروست‬ ‫اليةنانة َ‬ ‫نةبوون كةنةتوانن َ‬ ‫وةالمى قؤناغةكة بدةنةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةندى‬ ‫كاتيك رووبةروى هةل ومةجى‬ ‫بةالم َ‬ ‫قؤناغى جيازازدةبن ناتوانن َ‬ ‫وةالم بدةنةوةو‬ ‫َ‬ ‫قةيرانيكى ترى‬ ‫كةوةالميان نةبوو توشى‬ ‫َ‬ ‫ريَكخستن وسياسى بدةنةوة‪.‬‬ ‫ثاش دروس��ت بونى ئينشيقاقى سياسى‬ ‫َنيوان حزبةكان ئةوةرادةطةيةنريَت كةئةم‬ ‫َكيشانة س��ةرض��اوة ط��رت��وى فكروهزرو‬ ‫ئايدؤلؤذياى ج��ي��اوازى َنيوان ئةندامانى‬ ‫َ‬ ‫بةالم سةالم عةبدولكريم‪،‬‬ ‫ئةوحزبة بووة‪،‬‬ ‫خويَندكارى دكتؤرا رايطةياند ئةطةر سةيرى‬ ‫َليكجيابونةوةكان بكةين هيضيان لةدواى‬ ‫خؤى َ‬ ‫نةهيناوة‬ ‫جوالِنةوةيةكى فيكرى بةرهةم َ‬ ‫ئةوةدةسةلمنين َليك جيابونةوةكان‬ ‫ئةمةش‬ ‫َ‬ ‫لةسةرفكرنةبوةو لةسةرئةوبنةماية نةبوة‬ ‫كةحزب نةيتوانيوة بنةماكانى كاركردنى خؤى‬ ‫بةجى بكات‪َ ،‬‬ ‫بةشيكى زؤرى‬ ‫بةلكو‬ ‫جى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َليكجيابونةوةكانيش لةسةر ثارةو بةرذةوةندى‬ ‫شةخسى بوة‪.‬‬ ‫سةالم عةبدولكةريم وتيشى طةر سةيرى‬ ‫َميذووى ثارتة سياسيةكان بكةين هةمويان‬ ‫ثةيوةنديان لةئاستى ناوضةيدا هةبوة وبةرنامةى‬ ‫َ‬ ‫دةستيوةردان‬ ‫والتانى ضواردةورى كوردستان‬ ‫َ‬ ‫بوة ودروستكردنى كوتلةو كوتلةكارى بوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ل��ةدواى َ‬ ‫وسةرهةلدانةوةى‬ ‫سالى ‪1975‬‬ ‫شؤرشى ن� َ‬ ‫بةشيكى‬ ‫�وى لةجيابونةوةكاندا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةشيكى َئيران وتوركيا رؤليان َتيدا‬ ‫سورياو َ‬ ‫هةبوة سياسةتةكةيشيان هةميشة واى كردوة‬ ‫كةناكؤكى بكةويَتة َنيوان دووكةسايةتى يان‬ ‫دوو بةرةى يةك حزبةوة‪.‬‬ ‫لةنيوان‬ ‫دكتؤر كةيوان ئازاد ئةوةدةخاتةروو َ‬ ‫َميذوو سياسةتدا دووبؤضونى جياواز هةية‬ ‫سياسيةكان َثييان واية دروست بوونى حزبى‬ ‫تازة وبونى فرةحزبى وجيابونةوةى حزبةكان‬ ‫لةيةكترى ثرؤسةى ديموكراتى َثيش دةخات‪،‬‬ ‫لةميذوودا ئةم دياردانة َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةى طةورةية‬ ‫بةالم َ‬ ‫ضونكة ثةرتةوازةبونى حزب وزؤربونى وادةكات‬

‫َ‬ ‫نةتوانيت حسابيان بؤبكات بةتايبةتى‬ ‫كؤمةلطا‬ ‫َ‬ ‫بؤ كورد‪َ .‬‬ ‫لةوالتانى ئةوروثيدا ئاسايية فرةحزبى‪،‬‬ ‫ضونكة تاكةكانيان هؤشياريان هةية وحزب‬ ‫لةحكومةت جيا كراوةتةوة وحزب ئةركى‬ ‫دةوانيت‪َ ،‬‬ ‫تائيستا لةكوردستان‬ ‫خؤى‬ ‫بةالم َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ولةملمالنى‬ ‫دةولةتمان نية وذيَر دةستةين‬ ‫َ‬ ‫ناوخؤى ودةرةكيةكاندا طيرى كردوة نةيتوانيوة‬ ‫تيثةرنيت‪ .‬ئةطةر لةكوردستان يةك حزب‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫هةبوايية دةمانتوانيى َكيشةكانمان‬ ‫بةغدا بةئاسانى يةكال بكةينةوة‪َ .‬ئيستا هةريَمى‬ ‫سى مليؤن نيو دانيشتوانةكةيةتى‬ ‫كوردستان َ‬ ‫وبةقةدةر رةوتى سةدر يان عةمار حةكيم‬ ‫ئةندامان نيةو زياتر لة ‪16‬حزبى كوردى هةية‪،‬‬ ‫ئةمةش وادةكات ئةم حزبانة بةقةدةر شانةيةكى‬ ‫نةبيت ئةمةش واى‬ ‫رةووتى سةدر ئةنداميان َ‬ ‫كردوة خيتابى سياسى كوردبةرامبةر نةيارةكانى‬

‫د‪ .‬كةيوان‪:‬‬ ‫ئينشيقاق بةردةوام‬ ‫دةبَيت لةكوردستان‬ ‫بةهؤى بونى ثارةى‬ ‫زؤرةوة‬ ‫ثةرتةوازةبيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫مامؤستا س��ةالم عةبدولكةريم باسى‬ ‫لةوةشكرد ريَرةوكردنى حزبى كوردى ريَرةويَكى‬ ‫ئةساسيكى زانستى و واقيعى‬ ‫راست نيةو لةسةر‬ ‫َ‬ ‫دانةمةزراوة وبةشى زؤرى ثارتة سياسيةكان‬ ‫لةذيَر ئاراستةى نةتةوايةتى ياخود كاردانةوة‬ ‫وبةرثةرضدانةوةى سيستمى سياسى رذيَمةكانى‬ ‫سةردةم دروست بون‪،‬ئةمةش واى كردوة‬ ‫ولةميذوى كؤندا‬ ‫نةبيت َ‬ ‫بنةماى حزب تةبيعى َ‬ ‫بزوتنةوةى كوردى لةقؤناغى بةرةنطارى دابوة‬ ‫لةمافةكانى كورد ولةسةردةمى َئيستادا حزب‬ ‫بوة بةكؤمثيانياى كاسثى كردن وكوتلةكانى‬ ‫ناويشى دةبنة كوتلةى ب��ةرذةوةن��دى و‬ ‫َ‬ ‫سةركردةباالكانى حزبةكان بازرطانن‬ ‫لةئيستا‬ ‫َ‬ ‫وكاتيك حزب لةوةزيفة‬ ‫هةية‬ ‫وكؤمثانيان‬ ‫َ‬ ‫سةركيةكةى خؤى الديدا ئةوكاتة سيةتةكانى‬

‫دةبيتة ئةوةى هةريةكةو ئيش بؤبةرذةوةندى‬ ‫َ‬ ‫خؤى بكات وكوتلةيةكى ئابورى بةدةورى‬ ‫خؤيدادروست بكات وكةمتر ريَطا بؤ طةنجان‬ ‫وكةسايةتيةكانى ئةوحزبة َ‬ ‫ضؤل بكات‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بةدةستيوةردانى دةرةكى والتان‬ ‫سةبارةت‬ ‫َ‬ ‫لةكاروبارى حزبةكان دكتؤر ئةبوبةكر رايطةياند‬ ‫دراوسى َ‬ ‫هةميشة َ‬ ‫هةولى ئةوةيان داوة‬ ‫والتانى‬ ‫َ‬ ‫كةحزبةكان لةيةك َ‬ ‫بوةشينن‪َ ،‬‬ ‫بةالم ضةندة‬ ‫هةل َ‬ ‫نةبوبيت‬ ‫دةروازةيان هةبوة؟؟ئةطةردةروازةيان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دابيت نةيانتوانيوة‪ ،‬بةالم‬ ‫ضةندة‬ ‫هةوليان َ‬ ‫هةرحزبيك لةسةرةتاداثشتى بةاليةنى دةرةكى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةوةبةدلنياى دةروازةيان هةبوة بؤ‬ ‫بةستبيت‬ ‫َ‬ ‫دةستيوةردان لةكاروبارى ئةوحزبانةوة َليك‬ ‫َ‬ ‫جياكردنةوةيان و ضؤنيان بويَت ئاوا ئاراستةى‬ ‫َ‬ ‫بكةن‪.‬دةولةتة هةريَميةكانى وةك توركياو َئيران‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةنين ثةيوةنديةكى‬ ‫وسوريا هةميشة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل حزبى كوردى وئةوةندة‬ ‫هةبيت‬ ‫باشيان َ‬ ‫ئةو ثةيوةنديان هةية كةئستيفادةى َليبكةن‬ ‫بهينن‪.‬‬ ‫اليةنيكى تر بةكاريان َ‬ ‫ولةبةرامبةر َ‬ ‫سةبارةت بةتةقينةوةى َكيشةكان لةكاتى‬ ‫بةستنى كؤنطرةى حزبةكان مامؤستا سةالم‬ ‫عةبدولكةريم لةوبارةيةوة رايطةياندكؤنطرة‬ ‫َ‬ ‫هةليةكى طةورةية ثارتة سياسيةى كورديةكان‬ ‫كيشة َ‬ ‫كةلةكةبوةكانى خؤيان دةبةستنةوة‬ ‫بةثيضةوانةوة كؤنطرة‬ ‫بةكؤنطرةوة و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ويَستطةيةكة بؤ سةرهةلدانى جياوازى زياتر و‬ ‫َ‬ ‫قولبونةوةى ناكؤكيةكان وزياتر ثةرتةوازةبوونى‬ ‫ئةو حزبة‪.‬‬ ‫ه��ةر ل��ةوب��ارةي��ةوة دك��ت��ؤر ئةبوبةكر‬ ‫رايطةياند ئةطةر حزبى ك��وردى كؤنطرة‬ ‫رةمزببةستيت ئةواهيض كاريطةرى نية‬ ‫وةك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بؤضارةسةرى قةيرانةكان‪ ،‬بةالم ئةطةروةك‬ ‫َثيداويستى ببةستريَت كاريطةرى ئةو َكيشة‬ ‫ناوخؤية هةنوكية كاريطةرى دةكاتة سةر‬ ‫كؤنطرة ولةكؤنطرةدا زياتر رةنطدةداتةوة‪،‬‬ ‫هةرضةندة ئةوة مةرجيش نية مادام َكيشةكة‬ ‫نةبةستيت‬ ‫هةية لةناواليةنةكة خؤيدا كؤنطرةش‬ ‫َ‬ ‫َكيشةكة دةطاتة ئاستى تةقينةوةوثارضة ثارضة‬ ‫بوون ‪.‬‬ ‫ثى ى واية‬ ‫لةكؤتايشدا دكتؤر كةيوان ئازاد َ‬ ‫فرةحزبى وئينشيقاق لةكوردستان زةرةرى‬ ‫وملمالنى‬ ‫لةبةدةستهينانى داواكانى‬ ‫زؤرى داوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةهيزبوة‬ ‫بةغدادى‬ ‫كورديةكان‬ ‫حزبة‬ ‫َنيوان‬ ‫ثى َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت لةكوردستان‬ ‫وئينشيقاقيش بةردةوام َ‬ ‫ب��ةه��ؤى بونى ث���ارةى زؤرة وة‪،‬ضةنكة‬ ‫ئينشيقاقةكان لةسةر ئايدؤلؤذيانةبوة‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪33‬‬


‫عةبدوملسةوةر بارزانـ‬

‫لةسـنوورى يــ‬ ‫ب��ةالَم لـــةسـن‬

‫ديداري‪ :‬عيماد بيالل‬ ‫ِريَطا‪:‬لةضةند ِرؤذى ِراب��ردودا لةاليةن ضةند‬ ‫هيرش كراية سةربة ِريَزتان و‬ ‫كةسيكةوة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةليكؤلينةوة‬ ‫بريندار كرايت‪ ،‬ئةوةى َئيستا َ‬ ‫كي بوون‬ ‫سةرةتايةكان بؤتان دةركةتوة َ‬ ‫هيرشيانكردةسةرتان‪ ،‬سةربةض‬ ‫ئةوانةى‬ ‫َ‬ ‫ثارتيكى سياسي بوون؟‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬عةبدول مسةوةر بارزانى‪ :‬من مامؤستايةكى‬ ‫َميذوويم‪ ،‬كارى من تؤماركردنى ِروداوةكانى‬ ‫ِرؤذو َ‬ ‫سالة‪َ ،‬بيطومان ميللةتى َئيمة بةتايبةتى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتيان هةبووة ضةندين َميذووى‬ ‫ئةوانةى‬ ‫جوان و ناشرينيان بؤخؤيان تؤماركردوة‪،‬‬ ‫هةلبةتةمن لةبةرنامةيةكى َ‬ ‫َ‬ ‫كةنالى ئاسمانى‬ ‫بةميذووى بارزانيةكان‬ ‫(ئين ئا ِر تى) ئاماذةم َ‬ ‫َ‬ ‫كرد‪َ ،‬‬ ‫لةئيستا‬ ‫بةالم بةداخةوة ضةند ِرؤذيَك بةر َ‬ ‫كةسيكى نةناسراوهةمويان‬ ‫لةاليةن ضةند‬ ‫َ‬ ‫هيرشيان كردةسةرم‬ ‫بةستبوو‬ ‫دةمامكيان‬ ‫َ‬ ‫برينداركرام‪ ،‬وةك بة ِريَزتان ئاطادارن َئيستاش‬ ‫ئاسةوارى َليدانةكة بة ضاوى ضةثم ديارة‬ ‫كؤمةلَيك كةس َ‬ ‫َ‬ ‫ئةلَيت من ئةو‬ ‫هةرضةندة‬

‫‪34‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫شتيكى زؤر سةيرة‬ ‫ئاسةوارة نابينم بةالى منةوة َ‬ ‫هةمووكةس ئةو ئاسةوارى َليدانةى بينيوة‬ ‫تةنانةت لةدوى ضةند مةتريَكةوة ئةو ئاسةوارة‬ ‫بةالم بةالى منةوة ئةو كةسانةى َ‬ ‫ديارة‪َ ،‬‬ ‫ئةلَين‬ ‫ئاسةوارى َليدان بةجةستةى عةبدول مسةوةر‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫بارزانى‪-‬ةوة ديار نية ِرةنطة بةرذةوةندى‬ ‫هيرشي كردةسةرم‪ ،‬طرنط‬ ‫هةبيت َ‬ ‫ئةو كةسةدا َ‬ ‫هيرشكردنة سةرخؤم بزانم‬ ‫ئةوةية من هؤكارى َ‬ ‫هيرشيان كردةسةرم زؤر‬ ‫من َدلنيام ئةوانةى َ‬ ‫لةضاوثيكةوتنةكةى َ‬ ‫(ئين‬ ‫َدلطران بون‬ ‫كةنالى َ‬ ‫َ‬ ‫هيرشيان كردةسةرم بة‬ ‫ئا ِر تى) ئةوانةى َ‬ ‫َ‬ ‫مرؤظ بوونى من َدلطران بوون‪ ،‬بةالم ئةوةى‬ ‫ضاوثيكةوتنة‬ ‫جيطاى َتي ِرامان بوو َ‬ ‫بةالى منةوة َ‬ ‫كة نةتةشهيرى َتيدا بوو نةسوكايةتى‪ ،‬تائةم‬ ‫هيرشو ثةالماردانة بؤمن دروست بكات‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫َ‬ ‫هيرشيان كردةسةرم دذى ئةوةبون‬ ‫ئةوانةى‬ ‫َ‬ ‫كةمن بونم هةية‪ ،‬من ثرسيارم لةمامؤستايانى‬ ‫ضاوثيكةوتنةى من‬ ‫زانكؤكرد ووتم ئايا ئةو‬ ‫َ‬ ‫ضؤن َ‬ ‫دةسةنطينن زانستيانة بوو ياخود‬ ‫هةل‬ ‫َ‬ ‫بةثيضةوانةوةتةشهيرو سوكايةتى تيابوو هةموو‬ ‫َ‬ ‫مامؤستايانى زانكؤ ووتيان زانستيانة بوو‪ ،‬من‬ ‫تةعدام َ‬ ‫كةسيك نةكردوة ئةو‬ ‫لةمالى هيض‬ ‫َ‬

‫(ئين ئا ِر تى)بةالى منةوة‬ ‫ضاوثيكةوتنةوةى َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةم ئةنجامةى نةدةبوو‪ ،‬بةالم َئيستاش دلنيام‬ ‫هيرشكردنةسةرم دةطة ِريَتةوة بؤ‬ ‫هؤكارى َ‬ ‫هةبوونى خؤم وةك مامؤستايةكى َميذوو‬ ‫هيرش و‬ ‫هةرضةندة تةنهامن تووشي ئةم َ‬ ‫ثةالماردانة نةبومةتةوة مامؤستاكانى ديكةش‬ ‫تووشي بون‪ ،‬ب� َ‬ ‫�ةالم من نيطةرانم بةوةى‬ ‫تائيستا ئاماذةيان بةوة نةكردوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةوانةى‬ ‫َ‬ ‫هيرشيان كردةسةرم ِرةفتاريَكى ناشارستانى و‬ ‫َ‬ ‫ناثياوانةبوو‪َ ،‬ئيمة باسي ديموكراسي دةكةين‬ ‫َ‬ ‫مامةلةكردنة‬ ‫شيوازى‬ ‫كاتى ئةوةهاتوة ئةم َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل كةسانى ِرؤشنبير كؤتاى َثي َبيت‪َ ،‬ئيمة‬ ‫هيرش‬ ‫هيض كات ئامادةنين لةبةرامبةر ئةوةى َ‬ ‫ئةكريَتة سةرمان هةمان ِرةفتارى ئةوانمان‬ ‫هةبيت‪َ ،‬ئيمة هةمووكات هانا بؤياسا دةبةين‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫رةشيويَنان‬ ‫طي‬ ‫ثشتطيرى‬ ‫ت‬ ‫�ةال‬ ‫�‬ ‫دةس‬ ‫ئةطةر‬ ‫َ َ‬ ‫بكات ثيرؤز بةخؤيان َبيت‪َ ،‬‬ ‫بةالم من هيض‬ ‫كات دوذمنى كةس نةبوم وةناشبم‪ ،‬ضونكة‬ ‫ئةوة َ‬ ‫ئةقليةتى من نية‪ ،‬من مامؤستايةكى‬ ‫زانكؤم وانةى َميذوو َ‬ ‫دةلَيمةوة َ‬ ‫بةالم ناضارم‬ ‫شيوازى َميذوو وةك خؤى تؤماربكةم َبيطومان‬ ‫َ‬ ‫بةشيك لةسياسيةكان‬ ‫ئةوةش نيطةرانى الى َ‬ ‫دروستكردوة‪.‬‬ ‫ضاوثيكةوتنةكةى َ‬ ‫(ئين‬ ‫كةنالى َ‬ ‫ِريَطا‪:‬لةدةقى َ‬ ‫بةميذووى بارزانيةكان‬ ‫ئا ِرتى) بة ِريَزتان ئاماذةت َ‬ ‫هيرشوو ثةالماردانى خؤت‬ ‫كردوة‪ ،‬ئايا هؤكارى َ‬ ‫َ‬ ‫بؤبنةمالةى بارزانى و ضةكدارةكانى‬ ‫ناطة ِريَتةوة‬ ‫ثارتى؟‬ ‫د‪.‬عةبدول مسةوةر بارزانى‪ :‬من َميذوى‬ ‫حيزبيكم َ‬ ‫هةلنة داوةتةوة تةنها ئاماذةم‬ ‫هيض َ‬ ‫هيرشيان‬ ‫ئةوانةى‬ ‫كردوة‬ ‫بارزانيةكان‬ ‫بةميذووى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كردةسةرم بادينى بوون‪ ،‬لةهجةكةيان نزيك‬ ‫بوو لةبارزانيةكان من َ‬ ‫بةلطةيةكى دةقيقم النية‬ ‫كاتيك‬ ‫بؤئةوةى ثارتى تاوان باركةم‪َ ،‬ئيمة َ‬


‫ـي‬

‫ــةكـ َيتيدا ئ��ازادي��ى ِرادةرب�� ِري��ن هةية‪،‬‬ ‫نوورى ثـارتيدا ئازاديى رادةرب� ِري��ن نيية‬ ‫نابيت هةنطاو‬ ‫باسي ديموكراسي دةكةين َ‬ ‫لةشيوةية بةرين‪ ،‬بؤنمونة من بؤضونم‬ ‫بؤكارى َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل تؤنية‪ ،‬ناكريَت ئاسايية ِرةخنةت َليدةطرم‬ ‫نايةم ثةالماربةم يان بت ِر َفينم مادام خاوةنى‬ ‫ضةكى تايبةتى خؤمم َ‬ ‫بةقةلةم ِرةخنةو َليدةطرم‬ ‫بةشيوةيةكى نامرؤظانة‪ ،‬ئةمة ِرةواية‬ ‫نةوةك َ‬ ‫سةركةسيكى‬ ‫هيرشكردنة‬ ‫َ‬ ‫نةك ترسو تؤقاندن َ‬ ‫هيرشكردنة بؤسةرهةموو كورد‪ ،‬ئةم‬ ‫ِرؤشنبير َ‬ ‫َ‬ ‫ناطونجيت‬ ‫دةسةال َتيك‬ ‫ِرةفتارة ناشارستانيانة بؤ‬ ‫َ‬ ‫داواى ديموكراسي بكات‪.‬‬ ‫ِريَطا‪:‬ئاماذةت بةوة كرد ئةو كةسانةى‬ ‫شيوازى طفتوطؤكردنيان‬ ‫ثةالماريان دايت َ‬ ‫لةبادينيةكان نزيك بوو‪ ،‬ئايا ئةمة طومانةكان‬ ‫هيرشكردنةسةر بة ِريَزتان بةرامبةر ثارتى‬ ‫لةمة ِر َ‬ ‫ض ِرناكاتةوة؟‬ ‫د‪.‬عةبدول مسةوةر بارزانى‪ِ :‬رةنطة ئةوانةى‬ ‫هيرشيان كردةسةرم ثارتى بن َ‬ ‫بةالم تاهةنووكة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بسةلمي َنيت ثارتى‬ ‫بةلطةيةكم النية ئةوة‬ ‫َ‬ ‫بوبيت‪ ،‬ئةوةى‬ ‫لةثشت ثةالماردانى منةوة َ‬ ‫كرديان َ‬ ‫هةلة بوو سوديان َثينةطةياندن جطةلة‬ ‫ناشرين كردنى خؤيان َئيمةى ِرؤشنبيران‬ ‫نابيت هةمان ِرفتارى ئةوان دوبارة بكةينةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ِرؤشنبيران خاوةنى دووضةكى تايبةتن‪ ،‬يةكيان‬ ‫َ‬ ‫قةلةمة ئةوى ديكةيان كاغةز‪َ ،‬‬ ‫باوةالمى َئيمة‬ ‫تةنها َ‬ ‫بةقةلةم َبيت‪.‬‬ ‫ِريَطا‪:‬بة ِراي تؤ بؤضى سةرسةخت ترين‬ ‫َ‬ ‫بؤدةسةالتة ديكتاتؤرة كان كةسانى‬ ‫دوذمن‬ ‫ِرؤشنبيرةو ِرةخنةطرة؟‬ ‫د‪.‬عةبدول مسةوةر بارزانى‪ :‬ئةمة لةناو‬ ‫َ‬ ‫دةسةال َتيكدا هةية‪ ،‬ضونكة ِرةخنة طران‬ ‫هةموو‬ ‫بةردةوامن لة ِرةخنةطرتن َبيطومان ئةمةش‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت نيطةران دةكات و ِرؤشنبيران وةك‬ ‫نةيارى خؤى تةماشادةكات‪ ،‬من هيوادارم ئةوة‬ ‫كؤتاى َثي َبيت ِرؤذنامةنووسان و ِرخنةطران‬

‫َ‬ ‫دةسةالتة‬ ‫خاوةنى ميهنةيةكى ثيرؤزن‪،‬‬ ‫ديكتاتؤرةكان زؤر َ‬ ‫لةقةلةمة ئازاكان ئةترسن‪،‬‬ ‫ضونكة ئةترسن لةوةى ِرةخنةطران هؤكاربن بؤ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتة كةيان‪.‬‬ ‫ِروخانى كورسي و‬ ‫ِريَطا‪:‬ثارتى خاوةنى كلتوريَكة لةترسو‬ ‫تؤقاندن َثيكهاتوة‪ ،‬يانى تةقةبولى بيرو ِراى‬ ‫جياواز ناكات ئامادةنية ِرةخنةى ِرؤذنامةنووسان‬ ‫َ‬ ‫قبول بكات‪ ،‬بةديدى تؤ ئةوسوكايةتيةى ثارتى‬ ‫بةرامبةر بة ِرؤشنبيران بؤث ِرؤسةى ديموكراسي‬ ‫كاريَكى نةنطى نية؟‬ ‫د‪.‬ع��ةب��دول مسةوةر بارزانى‪:‬ئةوانةى‬ ‫ثةالمارى منيان داوة لة سنورى ثارتى بون‪،‬‬ ‫بةهيرشكردنة‬ ‫بؤية ثارتى بةرثرسيارة بةرامبةر َ‬ ‫لةسليمانى‬ ‫سةر مامؤستايةكى زانكؤ‪ ،‬ئةطةر‬ ‫َ‬ ‫هيرش بكرايةتة سةرم دةموت مام جةالل‬ ‫َ‬ ‫هةولير شارى ثارتية من لةشارى‬ ‫بةرثرسيارة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هيرشكراوةتة سةرم بؤية ثارتى بةرثرسة‬ ‫ثارتى َ‬ ‫ئةطةرئةوكةسانة بدؤزنةوة كاريَكى باشدةكةن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت واز‬ ‫هةرضةندة ناى دؤزنةوة داواكارم‬ ‫بهي َنيت ثةوةنديةكانى‬ ‫لةو كارة ناشارستانيةى َ‬ ‫خؤى َ‬ ‫لةطةل ِرؤشنبيران ئاساي بكاتةوة‪ ،‬ضونكة‬ ‫َ‬ ‫دةسةال َتيك َثيويستى بةكةسانى‬ ‫هةموو‬ ‫ِرةخنةطرهةية من زؤرم َثيخؤشة من دواين‬ ‫كرابيتة سةرم ئاسودةم‬ ‫هيرش َ‬ ‫بوبيتم َ‬ ‫كةسايةتى َ‬ ‫بةوةى َبلَين هةريَمى كوردستان كرانةوةيةكى‬ ‫فراوانى بة ِرووى ديموكراسي بةخؤوة بينيوة‬ ‫هةرضةندة ئةوة زؤرقورس و طرانة‪ ،‬ديموكراسي‬ ‫َ‬ ‫سةرهةلبدات‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫بةم نزيكانة لةكوردستان‬ ‫طرنط ئةوةية تاكى كورد و ِرةخنةطران‬ ‫ثؤالين َبيت‪ ،‬ضونكة َ‬ ‫ئوميديان َ‬ ‫والتانى ديكة‬ ‫َ‬ ‫تووشي هةمان نةهامةتى ب��وون‪ .‬لةشارى‬ ‫سليمانى ئازادى ِرادةرب ِرين هةية ِريَطة ئةدريَت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةدةركردنى ِرؤذنامةى ئازاد‪ ،‬بةالم لةسنورى‬ ‫ثارتى ئازادى ِرادةرب ِرين بونى نية َثيويستة‬

‫َ‬ ‫هةولير بةردةوام داواى ئةوة بكةن‬ ‫خةلكى‬ ‫َ‬ ‫سليمانى ئازادى ِرادةرب ِرينى‬ ‫هةولير‬ ‫هاوشيوةى َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬طؤظارو ِرؤذنامةى سةربةخؤ بونى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هاو ِريَكانم لةزانكؤ‬ ‫هةبيت‪ .‬من زؤر جار‬ ‫َ‬ ‫ئةوانةى هاوثيشةى يةكترين و مامؤستاى‬ ‫يةكيتين‪َ ،‬‬ ‫بةالم من ئةوةندة‬ ‫زانكؤين زؤربةيان َ‬ ‫ِرةخنةيان َليدةطرم بة ِراستى زؤربةجوانى وةرى‬ ‫دةطرن‪َ ،‬‬ ‫ئةوشيوازى‬ ‫بةالم لةسنورى ثارتى‬ ‫َ‬ ‫ِرةخنةطرتن و ئازادى ِرادةرب ِرينة نية‪ ،‬لةشارى‬ ‫سليمانى كلتورى ديموكراسيةت سةرى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةبيت‬ ‫بين‬ ‫د‬ ‫نائومي‬ ‫ت‬ ‫نابي‬ ‫م‬ ‫بةال‬ ‫داوة‪،‬‬ ‫هةل‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةولى ئةوةبدةين هةموو ئةو‬ ‫هةموومان‬ ‫ئةبيت‬ ‫شويَنانةى دةرطاى ئازادى تيايدا داخراوة َ‬ ‫هةموومان َ‬ ‫بشكينين‬ ‫هةولبدةين ئةو دةرطايانة َ‬ ‫كؤتاى بةوة َبينين َ‬ ‫خةلكى لةذيَر فشاردابذى‬ ‫َبيطومان ئةمانةش هةمووى لة ِريَطةى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتةى ِرةخنة‬ ‫ئةبيت ئةو‬ ‫دةبيت‪َ ،‬‬ ‫ِرةخنةوة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫قبول ناكات ئةو هةلويَستةى بطؤ ِريَت‪ ،‬ثارتى‬ ‫شيوازيَكى ديموكراسيانة ِرةفتاربكات‬ ‫ئةطةر َ‬ ‫بؤسومعةى سياسي خؤي باشترة لةناوخؤو‬ ‫لةدةرةوةى َ‬ ‫ووالت‪.‬‬ ‫ِريَطا‪:‬ضؤن تةماشاى دادطاكانى كوردستان‬ ‫لةكاتيكدا بة ِريَزتان لةبةرامبةر‬ ‫دةكةيت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سكاالى ياسايت‬ ‫هيرشكراية سةرت‬ ‫ئةوةى َ‬ ‫تؤماركردوة‪ ،‬ئايا تاضةند طةشبينى بةوةى‬ ‫بتوانيت ثشتطيرى لةمافى تؤبكات دورلة‬ ‫دادطا َ‬ ‫دةستيوةردانى حيزبي؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬عةبدول مسةوةر بارزانى‪:‬بةل َي‪ ،‬من‬ ‫َ‬ ‫سكاالى ياسايم تؤماركردوة ماوةى ضل و‬ ‫كاتذميرم داناوة بؤئةوةى ئةو كةسانةى‬ ‫هةشت‬ ‫َ‬ ‫هيرشيان كردؤتة سةرم بةسزاى خؤيان بطةن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ئةطةر نةدؤزريَنةوة َبيطومان ثارتى بةرثرسة‬ ‫ضونكة ئاسايش ثؤليس ئةمانة بةدةستى‬ ‫ثارتيية‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪35‬‬


‫دواكةوتنى بودجة لةن َيوان ثاساوى‬ ‫َ‬ ‫طةندةليدا‬ ‫ياسایىء تةكنيكى‬ ‫ئامادةكردنى‪ :‬سةرهةنط حسَين‬ ‫بودجةطرنطى تايبةتى هةيةلة ِرووى‬ ‫َ‬ ‫�وي��ة‬ ‫ك��و‬ ‫م��ةالت��ى وس��ي��اس��ي��ةوة‪ ،‬ب� َ‬ ‫َ‬ ‫هةردواكةوتنيكى يان هةرنا ِروونيةك‬ ‫َ‬ ‫لةكاتى ئامادةكردنى دا كاريطةرى سلبى‬ ‫دةهيَلَيت‪ .‬دواكةوتنى بودجةى‬ ‫بةجهي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةريمى كوردستان لةم سالدا ِراى جياوازى‬ ‫َ‬ ‫ناسيك َثيى واية دواكةوتنى‬ ‫لةسةرة‪.‬ئابورى َ‬ ‫بةمةبةستةوةية‪.‬ئةنداميكى‬ ‫بودجة‬ ‫َ‬ ‫لةفراكسيونى‬ ‫ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫َ‬ ‫يةكيكى‬ ‫يةكطرتو َثييوايةئةم دواكةوتنة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طةندةلى‪ .‬هاوكات‬ ‫ترة لةتةكنيكةكانى‬

‫سةمريسةليم‪:‬‬ ‫دواكةوتنى بودجة‬ ‫يةكَيكى ترة‬ ‫لةتةكنيكةكانى‬ ‫طةندةل‬ ‫‪36‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫كوردستان‬ ‫ثةرلةمانى‬ ‫ئةنداميكى‬ ‫َ‬ ‫هوكارى‬ ‫كوردستانى‬ ‫لةفراكسيونى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دواكةوتنى بودجةلةم َ‬ ‫سالدادةطة ِرَي َنيتةوة‬ ‫ئةنداميكى‬ ‫وطورى حوكمةت‪،‬‬ ‫َبو َئال َ‬ ‫َ‬ ‫هوكارى‬ ‫ثةرلةمانيش‬ ‫طو ِران َ‬ ‫لةفراكسيونى َ‬ ‫َ‬ ‫بةهوى‬ ‫هةريم‬ ‫دواكةوتنى بودجةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةعيراق بةنا ِرست‬ ‫دواكةوتنى بودجة‬ ‫َ‬ ‫دةزانيت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هوكارةكانى دواكةوتنى بودجة‬ ‫َ‬ ‫دواكةوتنى ثةسةندكردنى بودجةى‬ ‫كاريكى طرنطى‬ ‫هو َ‬ ‫ع� َ�ي��راق رةن��ط��ة َ‬ ‫دواكةوتنى ثةسةندكردنى بودجةى‬ ‫بةوثييةى كة‬ ‫َ‬ ‫هةريمى كوردستانيش َبيت‪َ ،‬‬ ‫عيراق‬ ‫لة‪%17‬كةى ثشكى كورد لةبودجةى َ‬

‫حَ‬ ‫حةمةصال‪:‬‬ ‫على‬ ‫دواكةوتنى‬ ‫بودجةبةمةبةستةوةية‬

‫هةريمى كوردستان‬ ‫لة‪%80‬ى بودجةى‬ ‫َ‬ ‫دةهي َنيت‪.‬‬ ‫َثيك َ‬ ‫َ‬ ‫عةلى حةمةصالح‪ ،‬ئ��اب��ورى ناس‬ ‫هةريمى كوردستان‬ ‫دواكةوتنى بودجةى‬ ‫َ‬ ‫عيراق‬ ‫بودجةى‬ ‫دواكةوتنى‬ ‫بةثاساوى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِرةتدةكاتةوةودةلَيت «بودجة لةبنة ِرتدا‬ ‫ذمارةيةكى دةقيق نية‪َ ،‬‬ ‫بةلكوثةيوةستة‬ ‫َ‬ ‫يةدةتوانريت كةم وزيادى‬ ‫بةخةمالندنةوة‪َ ،‬بو‬ ‫َ‬ ‫ئةوثيشى واية»لةدنياداياسى‬ ‫دابكريت‪».‬‬ ‫َتي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بودجةوينةى ئةوحكومةتةنيشان دةدات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫حوكمةتيك ئةطةرشةش مانطى سالَيك‬ ‫َ‬ ‫بةبى ياساى بودجةثارةكةى خةرج بكات‬ ‫َ‬ ‫واتةهيض َوينةيةك نية َبوئةوةى َتوسيستمى‬ ‫حوكم ِرانى َ‬ ‫ئةوالتةى َتيداببينيت‪».‬سةبارةت‬ ‫بةهةمان ثرس سةميرسةليم‪ ،‬ئةندامى‬ ‫لةفراكسيونى‬ ‫ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫َ‬ ‫بةهوى‬ ‫يةكطرتوثاساوى دواكةوتنى بودجة َ‬ ‫بةثاساويكى‬ ‫عيراق‬ ‫َ‬ ‫دواكةوتنى بودجةى َ‬ ‫َ‬ ‫ودةلَيت»بودجةميزانيةكى‬ ‫الوازدةزانيت‬ ‫َ‬ ‫تةخميلى تةختيتية وتةحةقيق نية‪،‬‬ ‫بةغدابةرةقةميك‬ ‫دةتوانريت ئةو‪%17‬ى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫داهاتةناوخويةكانى‬ ‫دابنريت و لةطةل‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بكريتةوةوميزانية‬ ‫كو َ‬ ‫َ‬ ‫هةريمى كوردستاندا َ‬ ‫كاردومحةمةد‪ ،‬ئةندامى‬ ‫رريت‪».‬‬ ‫بني َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫طو ِران‬ ‫ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫لةفراكسيونى َ‬ ‫َ‬ ‫بودجةدةطةري َنيتةوة‬ ‫هوكارى دواكةوتنى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ثالني َنيكى درووست‬ ‫كةتائيستا‬ ‫َبوئةوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نية لةئامادةكردنى بودجةداو ثاساوى‬ ‫بةهوى‬ ‫هةريم‬ ‫دواكةوتنى بودجةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةزانيت ودةلَيت»‬ ‫بةغداوة بةنا ِراست‬ ‫َ‬ ‫دابنريت‬ ‫بةشيوةى تةخمينى‬ ‫دةتوانريت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةركاتيك ئةطةر بودجةكةزيادبوو‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫ث��روذةى يةدةطى بخةنة‬ ‫دةتوانريت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةرنامةى كارةوةو ئةطةربودجةكة كةميشى‬ ‫ذانةدوابخريت‬ ‫ثرو‬ ‫َ‬ ‫هينا دةتوانريَت ئةو َ‬ ‫َ‬ ‫طوران‬ ‫َ‬ ‫كةئةولةويتيان نية» لةبةرامبةردا َ‬


‫ئ��ازاد‪ ،‬ئةندامى ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫هوكارى‬ ‫لةفراكسيونى هاوثةيمانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دواكةوتنى بودجةلةساالنى ِراب��ردودا‬ ‫عيراق‬ ‫َبوئةوةدةطة ِرَي َنيتةوةكةبودجةى‬ ‫َ‬ ‫دوادةكةوتوةو َ‬ ‫ت»ئةوهوكارةى ئةم‬ ‫دةلَي‬ ‫َ‬ ‫ثى دواكةوتووة بريتية لةئالَ‬ ‫َ‬ ‫سال بودجةى َ‬ ‫بةثيى ئةوةى كابينة‬ ‫َ‬ ‫وطو ِرى حوكمةت‪َ ،‬‬ ‫دةطو ِرَيت‪,‬كابينةيةكى تر َديت كةبةرنامةى‬ ‫َ‬ ‫خ��وى هةيةو حوكمةتةكةش‬ ‫عملى‬ ‫َ‬ ‫دةكةويتة سةرشان‪».‬‬ ‫ئيلتزاماتى‬ ‫َ‬ ‫كيشةى َ‬ ‫سالى دارايي‬ ‫َ‬ ‫ناوخوى ثةرلةمانى‬ ‫بةثيى ثةي ِرةوى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ك��وردس��ت��ان دةب� َ�ي��ت لةهةموويةكى‬ ‫دةيةكيدا(‪)10-1‬داميزانية بطاتة ثةرلةمان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةمانطى‪11‬بو‪12‬ثةرلةمان‬ ‫�وئ��ةوةى‬ ‫ب� َ‬ ‫َ‬ ‫طفتوطوى لةسةربكات وثةسةندى بكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةتاوةكو لة‪1\1‬داحوكمةت ميزانيةى‬ ‫دابيت وكارةكانى‬ ‫ثةسةندكراوى لةبةردةست َ‬ ‫ِراثة ِرَي َنيت‪ .‬سةميرسةليم‪،‬سةبارةت بةم‬ ‫تةعديليكى‬ ‫ووتى»دةبيت ئةوثةي ِرةوة‬ ‫ثرسة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بخريتة‬ ‫َتي‬ ‫دابكريت‪َ ،‬بوئةوةى سالى دارايى َ‬ ‫َ‬ ‫تةوبيت‬ ‫بةغدا‬ ‫ئةوةى‬ ‫بو‬ ‫زةوة‪،‬‬ ‫نةورو‬ ‫دواى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةهيَلينةوة‬ ‫وهيض ثاساويَك َبوحوكمةت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دواخستنةكةى‪.‬ئيمة س��ةرى سالى‬ ‫َبو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ك��وردى بكةينة س��ةرى سالى داراي��ى‬ ‫طوران ئازاد ووتى»يةكةم‬ ‫خومان‪».‬هاوكات َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بيطو ِرين سالى دارايية‪،‬‬ ‫شت‬ ‫كةثيويستة َ‬ ‫َ‬ ‫بخريت‬ ‫بةشيوةيةك ِرَي��ك‬ ‫َبوئةوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةبكةويتةدواى ثةسةندكردنى بودجة‬ ‫َ‬ ‫كيشةى َ‬ ‫سالى دارايي‬ ‫لةسةرهةمان‬ ‫راق»‬ ‫لةعي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ووتى»ئةرطةرناتوانيت‬ ‫عةلى حةمةصالح‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لة‪1\1‬دا بودجة رةوانةبكات بابيخاتة‪،6\1‬‬ ‫َبوئةوةى‪6\1‬هةموو َ‬ ‫ببيتة سةرى‬ ‫سالَيك َ‬ ‫َ‬ ‫سالى دارايي»‪.‬‬ ‫كارى طةرى دواكةوتنى بودجة‬ ‫وبةهيزةكانى‬ ‫يةكيك لةبنةما طرنط‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وحوكمةتيك بودجةية‪،‬‬ ‫ه��ةردةول��ةوت‬ ‫َ‬ ‫استةوخوى‬ ‫ضونكةلةاليةك ثةيوةندى ِر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيانةوة هةية‪ ،‬لةاليةكى‬ ‫بةذيانى‬ ‫بةبى بوونى بودجةيةكى باش‬ ‫تريش‬ ‫َ‬ ‫ناتوانيت كارووبارةكانى‬ ‫وشةفاف حوكمةت‬ ‫َ‬ ‫ببات بة ِرَيوةواليةنى كةمى َثيداويستيةكانى‬ ‫َبو َ‬ ‫هاوليةتةكانى دابين بكات‪َ ،‬بويةهةرنا ِرونى‬

‫طوَران ئازاد‪:‬‬ ‫دواكةوتنى بودجة‬ ‫لةم سالَدا ثةيوةندى‬ ‫وطوِرى‬ ‫بةئالَ َ‬ ‫حوكمةتةوةية‬ ‫ودواكةوتنيك لةبودجةدا كاريطةرى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيان‬ ‫ئةرينى دةبيت لةسةرذيانى‬ ‫َ‬ ‫ودامةزاوةكانى حوكمةت‪.‬‬ ‫سةبارةت بةكاريطةرى دواكةوتنى‬ ‫كاردو محمد‪ ،‬ووتى»دواكةوتنى‬ ‫بودجة‬ ‫َ‬ ‫لةسةرجي‬ ‫دةبيت‬ ‫بودجة كاريطةرى سلبى َ‬ ‫َ‬ ‫ثروذةكان وب��ازا ِرو ئةداى‬ ‫بةجى كردنى َ‬ ‫َ‬ ‫ثروذة‬ ‫حوكمةت‪ ،‬هةروةهاكاريطةرى لةسةر َ‬ ‫َثيشنياركراوةكان ياخود بةردةوامةكان‬ ‫لةسةر سلفةى ع��ةق��ار‪ ،‬لةسةرذيانى‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‪ ».‬هاوكات سةميرسةليم‪،‬‬ ‫هاوالتيان َ‬ ‫َثيى وايةدواكةوتنى بودجة كاريطةرى‬ ‫دةبيت لةسةرسلفةى عةقاروتةخصيصاتى‬ ‫َ‬ ‫ميزانيةى وةزارةت���ةك���ان دةب� َ�ي��ت و‬ ‫َ‬ ‫لةسةرثروذةخزمةت‬ ‫دةلَيت»كارى طةرى‬ ‫َ‬ ‫وثروذةئيستيسماريةكان‬ ‫طوزاريةكان‬ ‫َ‬ ‫�وران ئ��ازاد‪ ،‬هةمان‬ ‫دةبيت» هاوكات ط� َ‬ ‫َ‬ ‫ِراى هةية كةدواكةوتنى بودجة كارطةرى‬

‫كارد َو حممد‪:‬‬ ‫هوكارى دواكةوتنى‬ ‫َ‬ ‫بودجة دةطةِرَيتةوة‬ ‫بوئةوةى ثالنَيكى‬ ‫َ‬ ‫درووست نية‬ ‫لةئامادةكردنى‬ ‫بودجةدا‬ ‫دةبيت َ‬ ‫ودةلَيت»‬ ‫لةسةرئةداى حوكمةت َ‬ ‫دواكةوتنى بودجة كاريطةرى لةسةر‬ ‫ب��ازار دةب� َ�ي��ت‪ ،‬ه��ةروةه��ا كاريطةرى‬ ‫دةبيت تاوةكوكاروبارةكانى‬ ‫لةسةرحوكمةت َ‬ ‫بةسستى ببات بة ِرَيوة» لةبةرامبةردا عةلى‬ ‫َ‬ ‫دواكةوتنيكى‬ ‫حةمةصالح‪َ ،‬ثيى واية هةموو‬ ‫َ‬ ‫بةشيكى َزورى‬ ‫دةبي َ‬ ‫تةهوى ئةوةى َ‬ ‫بودجة َ‬ ‫ثروذةتةرخان كراوةكانى ئةو‬ ‫ث��ارةى َ‬ ‫خةرجنةكريت َ‬ ‫َ‬ ‫هةتائيستا‬ ‫ودةلَيت»‬ ‫سالة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪2011‬تةنهاديناريكيان‬ ‫ثروذةكانى‬ ‫َ‬ ‫َزورينةى َ‬ ‫َبوخةرج نةكراوة‪ ،‬ئةوثارةيةيشى كةخةرج‬ ‫خةزينةى‬ ‫نةكراوةنة نةطة ِرينراوةتةوة َبو‬ ‫َ‬ ‫طشتى َ‬ ‫بةلكو طواستراوةتةوة بو خةرجي‬ ‫زيانيكى طةوةرةى‬ ‫بةكاربردن‪ ،‬كةئةمةش َ‬ ‫ئابورى هةية»‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪37‬‬


‫ئةمحةد وةرتي‪:‬‬

‫لةبةرامبةر هةر كةمتةرخةمييةكي‬ ‫بي دةنط نابني‬ ‫حكومةت َ‬ ‫ديدارى‪ :‬تايبةت ِرَيطا‬ ‫لة ديداريَكى تايبةتى طؤظارى ِريَطادا‬ ‫دكتؤر ئةحمةد وةرتى‪،‬ئةندامى مةكتةبى‬ ‫سياسى بزووتنةوةى ئيسالمى وهاوكات‬ ‫سةرؤكي فراكسيؤني بزووتنةوةي ئيسالمي‬ ‫لةثةرلةماني كورستان ئاماذة بة هؤكارى خؤ‬

‫ئةمحةد وةرتي‬

‫‪38‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫كانديد نةكردنةوةي دةكات بؤ كؤنطرةى‬ ‫داهاتووى بزووتنةوةى ئيسالمى‪،‬هاوكات‬ ‫قسة لةسةر دؤخى سياسى و ثةرلةمانى‬ ‫كوردستان دةكات‪.‬‬ ‫ِرَي��ط��ا‪ :‬س��ةرةت��ا با ل��ةم ثرسيارةوة‬ ‫دةس��ت َثيبكةين‪ ،‬ثارتي سةرؤكايةتي‬ ‫حكومةتي هةريَمى وةرطرتةوة‪ ،‬بةو َثييةي‬ ‫لةكابينةكةي د‪.‬بةرهةم َ‬ ‫سالةح‪-‬دا ِرةخنةي‬ ‫توندتان لةئةداي حكومةتء دامء دةزطاكاني‬

‫دةطرت‪ ،‬ئايا لةكابينةكةي َنيضيرظان بارزاني‬ ‫دا هةمان َ‬ ‫هةلويَست وةردةطرن؟‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرت��ي‪َ :‬ئيمة ِرةخنةمان‬ ‫لةكةسةكان نية بةقةد ئةوةي ِرةخنةمان‬ ‫َ‬ ‫لةهةلسء كةوتء ئةداي حكومةتة‪ ،‬وةك‬ ‫بةجيكردن‪ ،‬بةرثرسيارة‬ ‫جي‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلتي َ‬ ‫بةرامبةر ثةرلةمانء ميللةت‪ ،‬ئةو كةسانةش‬ ‫كة نوَينةرايةتي ئةو دةسةآلتة دةكةن‬ ‫بةتايبةت سةرؤكي حكومةتء ستافةكةي‪،‬‬ ‫طةورةترين بةرثرسيارَيتيان لةئةستؤداية‪،‬‬ ‫بؤية بةرثرسياريةتي َئيمةش وةك ئةنداماني‬ ‫فراكسيؤنيك‬ ‫ثةرلةمان لة هةر ليستء‬ ‫َ‬ ‫لةوةداية‪،‬كة لةبةرامبةر هةر كةمء كو ِريء‬ ‫كةمتةرخةميةكي حكومةتدا َبي دةنط‬ ‫نةبينء َ‬ ‫هةبيتء بةدواداضوونء‬ ‫هةلويَستمان َ‬ ‫َليثرسينةوة بكةين‪ ،‬بؤية بؤ َئيمة طرنط نية‪،‬‬ ‫د‪.‬بةرهةم سةرؤكي حكومةت َبيت‪ ،‬ياخود‬ ‫َنيضيرظان بارزاني‪ ،‬طرنط ئةداو ِرادةي‬ ‫بةجي كردني‬ ‫جي‬ ‫َ‬ ‫ِراثةراندني كارةكانء َ‬ ‫ياساية‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬دواي ئالوطؤ ِري سةرؤكايةتي‬ ‫ثةرلةمان‪َ ،‬ثيشبيني هيض ب��ةرةو َثيش‬ ‫ضوونيك دةك��ةي لةكاري ثةرلةمانء‬ ‫َ‬ ‫كارابووني‪ ،‬كة َئيستا رووبةروي ِرةخنةي زؤر‬ ‫بووةتةوة بةوةي نةيتوانيوة َ‬ ‫رؤلي خؤي لةم‬ ‫ببينيت؟‬ ‫قؤناغةدا َ‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرتي‪:‬سةرؤكي نوَيي ثةرلةمان‬ ‫لةوتاري خؤيدا لةكاتي وةرطرتني ثؤستةكةي‬ ‫ضةند َ‬ ‫خالَيكي وةك بةرنامةي كاري خؤي‬ ‫بةجي بكريَن‬ ‫لةئايندةدا ِراطةياند‪ ،‬ئةطةر َ‬ ‫جي َ‬ ‫دةبيت بة ئاراستةي كاراتربووني‬ ‫كاريَكي باش َ‬ ‫ثةرلةمان وةك هةمواركردني ثةي ِرةوي‬ ‫َ‬ ‫هةندي‬ ‫ناوخؤي ثةرلةمانء ثةسندكردني‬ ‫ث ِرؤذة ياسا كة ِرةهةندي نيشتمانيان هةيةء‬ ‫ثاراستنء ِراطرتني هاوسةنطي ناو ثةرلةمانء‬


‫كؤبوونةوةو وةرطرتني ِراو سةرنجي هةموو‬ ‫فراكسيؤنةكان‪ ،‬ئةمانةو زؤر كاري تر هةن‬ ‫كة ثةرلةمان لةم ماوةيةي ماويةتي كاريان‬ ‫بتواني خؤي لةكاريطةرية نةريَنية‬ ‫بؤ بكاتء َ‬ ‫حيزبيةكانء فشارةكاني دةرةوةي خؤي‬ ‫رزطار بكات‪ ،‬ئةطةر لةم بوارانةدا ثةرلةمان‬ ‫دةبيتة‬ ‫َثيشظةضووني بةخؤيةوة بيني‬ ‫َ‬ ‫دةسكةوتيك بؤ سةرؤكايةتي نويَش‪ ،‬بةآلم‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‬ ‫هيشتا بةكردةوة هيض رووي نةداوة‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ض��اوة ِروان بين لةطةأل دةست َثيكردني‬ ‫خولي تازةو تةواو بووني ثشووي زستانةي‬ ‫ثةرلةماندا‪ ،‬ئةوةي ِراطةيةنراوة بكةويَتة‬ ‫بةجيكردنةوةو بةفيعلي ثةرلةمان‬ ‫جي َ‬ ‫بواري َ‬ ‫تةكانيك بةكاري خؤي بداتء خؤي لةتةثء‬ ‫َ‬ ‫تؤزي سستيء ناكارايي ِرابردوو رزطار بكات‪،‬‬ ‫ئةو كاتةشة كة ضاودَيران لةرؤذنامةنووسانء‬ ‫ريَكخراوةكانء جةماوةري كوردستان حوكم‬ ‫ئاستيكي كاركردن‬ ‫دةدةن ثةرلةمان لةض‬ ‫َ‬ ‫داية‪.‬‬ ‫ِريَ���ط���ا‪ :‬ل��ة ل��ةئ� َ�ي��س��ت��ادا داواي‬ ‫هةمواركردنةوةي ياساي خؤثيشاندان‬ ‫دةكريَت‪َ ،‬ئيوة َ‬ ‫هةلوَيستتان لةسةر ئةو بابةتة‬ ‫ضية‪َ ،‬ثيتان واية َ‬ ‫هةبيت يان نا بؤ‬ ‫مؤلةت َ‬ ‫خؤثيشاندانةكان؟‬ ‫وةرتي‪:‬ئيمة وةك فراكسيؤني‬ ‫د‪.‬ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫بزووتنةوةي ئيسالمي هةر لةسةرةتاوة‬ ‫َ‬ ‫هةندي‬ ‫دةنطمان بة ياساكة نةداوة‪ ،‬بةهؤي‬ ‫كةمء كو ِري كة لةوياسايةدا هةية‪ ،‬بؤية بؤ‬ ‫هةمواركردنةوةشي واذومان كردووةو داوامان‬ ‫لةسةرؤكايةتي ثةرلةمان كردووة بيخاتة‬ ‫بةرنامةي كاري كؤبوونةوةكاني ثةرلةمانء‬ ‫ياساكة هةموار بكرَيتةوة‪ ،‬بة تايبةت‬ ‫مؤلةت َئيمة َثيمان باشة َ‬ ‫مةسةلةي َ‬ ‫مؤلةت‬ ‫نةبيت‪،‬ضونكة دةبينين بةدةيان خؤثيشاندان‬ ‫َ‬ ‫ئةنجام دةدريَتء َ‬ ‫مؤلةتيشي بؤ وةرناطيريَت‪،‬‬ ‫ياخود خؤثيشانداني لةناكاو كة ناكريَت َ‬ ‫ريء‬ ‫مامةلة َ‬ ‫شويَني ئةنجامدانيء ضؤنيةتي َ‬ ‫لةطةلدا‬ ‫خؤثيشاندانيكي ئاسايي سةير‬ ‫كردني وةك‬ ‫َ‬ ‫هيزةكاني ثؤليسي ناوةخؤ‬ ‫بكريَت‪ ،‬هةروةها َ‬ ‫و ثؤليسي ضاآلكية مةدةنيةكان سةرثةرشتي‬ ‫خؤثيشاندانةكان بكاتء بةس‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬طةورةترين مشتء م ِري سياسيء‬ ‫لةئيستا دا ثرسي طة ِرانةوةي ث ِرؤذةي‬ ‫ياسايي َ‬ ‫دةستوري هةرَيمي كوردستانة بؤ ثةرلةمان‪،‬‬ ‫َئيوة كة لةحكومةتي هةريَمدا بةشدارن‬

‫داواي طة ِرانةوةي ث ِرؤذةي دةستور دةكةن؟‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرتي‪ :‬لةماوةي رابردوو دا‬ ‫‪ 60‬ثةرلةمانتار داواي طة ِرانةوةي ث ِرؤذةي‬ ‫دةستوري هةرَيميان كرد بؤ ثةرلةمان‬ ‫لة ِريَي هةمواركردنيياساي ثةسندكردني‬ ‫ث ِرؤذةي دةستوري هةرَيم كة لةزؤربةي‬ ‫ليستء فراكسيؤنةكاني ناو ثةرلةمانةوة‬ ‫ث ِرؤذةي هةمواركردنةوةكةيان واذؤكردووةو‬ ‫َئيمةش بؤ َ‬ ‫جوالندني ئةو مةسةلةيةو ضيتر‬ ‫شيوية‬ ‫نةمانةوةي ث ِرؤذةي دةستورةكة بةم َ‬ ‫كة نةدةخرَيتة راثرسيةوةو نة تةوافوقي‬ ‫لةسةر دةكريَت بؤ ضارةسةركردني كةمء‬ ‫كو ِرييةكانء جاريَكي تر طفتوطؤ لةسةر‬ ‫كردني‪ ،‬لةطةأل ئةو ثةرلةمانتارانة ئيمزامان‬ ‫لةسةر ث ِرؤذة ياساي هةمواركردني ياساي‬ ‫ناوبراوكردووة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هةندي ثةرلةمانتار َثييان واية‬ ‫ِريَطا‪:‬‬ ‫ل���ة ِرووي ياساييةوة ناكريَت ث�� ِرؤذةي‬ ‫دةستوري هةريَم بطة ِرَيتةوة ثةرلةمان تا‬ ‫راثرسي لةسةر نةكريَت‪ ،‬راي َئيوة ضية؟‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرت��ي‪ :‬لةراستيدا ضونكة‬ ‫هيشتا راثرسي لةسةر نةكراوةو‬ ‫ث ِرؤذةكة َ‬ ‫هةروةك ث ِرؤذة ماوةتةوة‪َ ،‬ثيشتر ث ِرؤذةكة‬ ‫بة ياسايةك لةثةرلةماندا ثةسند كراوة‪،‬‬ ‫بؤية ريَطري نية ل��ةرووي ياساييةوة بؤ‬ ‫طة ِراندنةوةي بؤ ثةرلةمان‪َ ،‬‬ ‫بةلكو بة‬ ‫هةمواركردني ئةو ياسايةي َثيي ثةسندكراوة‬ ‫دةكريَت ث ِرؤذةكة جارَيكي ديكة بطة ِريَتةوة‬ ‫ثةرلةمانء قسةي لةسةر بكريَتء لةسةر ئةو‬ ‫بنةماية ئةو ثةرلةمانتارانة واذؤيان كردووة بؤ‬ ‫َطي ِرانةوةي ث ِرؤذةي دةستوري هةريَم دواي‬ ‫ئةوةي ياساي ذمارة ‪16‬ي َ‬ ‫سالي‪ 2008‬هةموار‬ ‫دةكريَت‪ .‬سة ِرةراي ئةمةش ثةرلةمان خؤي‬ ‫ثابةند كردووة بة ب ِرياري ذمارة ‪2‬ي خؤي‬ ‫كة لة ‪ 2011/3/17‬دا دةري كردووةو جةخت‬ ‫لةوة دةكاتةوة كة ئةو ث ِرؤذانةي رةهةندي‬ ‫نيشتمانيان هةية بة تةوافوق دةربضن‪.‬‬ ‫ريَ��ط��ا‪ :‬ه��ؤك��ارةك��ان��ي داواك��ردن��ي‬ ‫طة ِراندنةوةي ث ِرؤذةي دةستوري هةريَم‬ ‫ضين؟‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرتي‪ :‬بةالي منةوة يةكةم‬ ‫هؤكار مانةوةي ث�� ِرؤذةي دةستورةكةية‬ ‫َ‬ ‫لةحالةتي متبون‪-‬داو نةجوالندنيء نةخرانة‬ ‫راثرسييةوة طةرضي ثةرلةماني كوردستان‬ ‫لة ‪ 2009/6/24‬ث ِرؤذةكةي ثةسند كردووة‬

‫لةسةر بنةماي ياساي ذم��ارة‪16‬ي َ‬ ‫سالي‬ ‫‪ 2008‬ئةطةر ئةوكاتة بخرابا راثرسيء‬ ‫كؤتايي بهاتبا طرفت نةبوو‪ ،‬بةآل م َئيستا‬ ‫كةلينء‬ ‫جطة لةثاساوي دواكةوتني ضةندين َ‬ ‫كةمء كو ِري تيادا دؤزراوةتةوةو كةوتؤتة بةر‬ ‫رةخنة‪ ،‬لةوانة جياكردنةوةي دةسةآلتةكان‬ ‫بة رؤشنيء بةتايبةت دةسةآلتي دادوةريء‬ ‫بةجيكردن لةطةأل دةسةآلتي ياساداناندا‪،‬‬ ‫جي َ‬ ‫َ‬ ‫سيستمي حوكمرانيش نيمضة سةرؤكايةتية‪،‬‬ ‫واتة َتي َ‬ ‫لةنيوان نيزامي ثةرلةمانيء‬ ‫كةلةيةكة َ‬ ‫س��ةرؤك��اي��ةت��يء ك��ة ئ��ةم��ةش جؤريَك‬ ‫لةناهاوسةنطي دروست كردووة‪ ،‬ئةمةش‬ ‫ترسيكي دروس��ت ك��ردووة بة حوكمي‬ ‫َ‬ ‫ئةزموني خراثي سةرؤكايةتي لةوآلتاني‬ ‫خؤرهةآلتء بة تايبةتيش لةوآلتي َئيمةدا‪.‬‬ ‫بةطشتي َ‬ ‫دةرفةتيكي باشة كة‬ ‫دةلَيم َئيستا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةولبدرَيت بة تةوافوقي طشتي اليةنةكان‬ ‫كةمء كو ِرييةكاني ث ِرؤذةي دةستوري هةريَم‬ ‫ضاكبكريَنء بةزوويي بخريَنة راثرسي‬ ‫طشتييةوة تا َئيمةش ببينة خاوةني دةستوري‬ ‫خؤمان‪.‬‬ ‫ِرَي��ط��ا‪ :‬ض��ؤن دة ِروان��ن��ة ئ��ةم قةيرانة‬ ‫سياسييةي هةريَمي كوردستان؟‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرتي‪ :‬قةيرانةكة لةبنة ِرةتدا‬ ‫َ‬ ‫بةكارهيناني‬ ‫طةندةليء خراث‬ ‫لةبووني‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلتء بةحيزبي كردني هةموو كايةكان‬ ‫لةهةرَيمء دابةش كردني طشت جومطةكاني‬ ‫دةس��ةآلتء داراي��ي ووآلت بةسةر دوو‬ ‫حيزبي طةورةداء نةبووني شةفافيةت‪ ،‬وةك‬ ‫َثيويست خزمةتكردني هاوآلتياني كوردستان‬ ‫سةرضاوةي نةطرتووة‪.‬‬ ‫ِرَيطا‪ :‬بةردةوام داواي ضاكسازي دةكريَت‬ ‫ض ل��ةالي��ةن ئؤثؤزسيؤنء ض لةاليةن‬ ‫هاوآلتيانء حيزبةكان بة طشتيء تةنانةت‬ ‫حيزبة دةسةآلتدارةكانيش‪،‬ئةطةر ضاكسازي‬ ‫ئةنجام نةدرَيت كوردستان ب��ةرةو ضي‬ ‫دة ِروات؟‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرتي‪ :‬لةراستيدا ضاكسازي‬ ‫داخوازي هةموو َ‬ ‫لةميذة‬ ‫خةلكي كوردستانةو َ‬ ‫خوازياري ئةوةن ئةم قؤناغة َتيثة ِريَنريَتء‬ ‫يةكيتيء ثارتي كؤتايي بة دابةش كردني‬ ‫َ‬ ‫كوردستانء جومطةكاني دةسةآلتء ساماني‬ ‫وآلت َبيننء ضاكسازي سياسيء ئيداري‬ ‫ئةنجام بدةن‪ ،‬ئةمةش هةمان داواي طةالني‬ ‫وآلتاني عةرةبي بوو كة خوازياربوون‬ ‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫‪39‬‬


‫رذَيمةكانء دةسةآلتدارةكانيان ضاكسازي‬ ‫راستةقينة ئةنجام بدةن‪ ،‬بةآلم نةيانكرد‪،‬‬ ‫بؤية قؤناغةكةيان طواستةوةلةداواي‬ ‫ضاكسازييةوة كة طؤ ِرانكاري لةسةرخؤو‬ ‫دةطةيةنيت بؤ شؤ ِرشء‬ ‫دوور لةتوندو تيذي‬ ‫َ‬ ‫راثة ِرينء طؤ ِريني رذيَم بة توندو تيذيء‬ ‫هيز‪ ،‬لةكوردستانيش طةرضي‬ ‫بةكارهيناني َ‬ ‫َ‬ ‫هيشتا‬ ‫هةبيت لةطةأل ئةو وآلتانة َ‬ ‫جياوازيش َ‬ ‫داواي ضاكسازي لةسيستمي سياسيء‬ ‫دامء دةزطا حيزبيء حكوميةكان‪ ،‬دةكريَت‪،‬‬ ‫بةآلم ئةطةر ئةم داخوازيانة فةرامؤش‬ ‫َ‬ ‫سةرهةلداني‬ ‫بكريَت َبيطومان ئةطةري‬ ‫راثةرينء خؤثيشاندانء توندو تيذيش هةية‪،‬‬ ‫بةشيكة لةناوضةكةو‬ ‫ضونكة كوردستانيش َ‬ ‫رووداوةكانيشي كاريطةريان لةسةري هةية‪،‬‬ ‫ناكريَت خؤمان بة داب � ِراو لةكؤيرووداوو‬ ‫وابيت‬ ‫َثيشهاتةكاني ناوضةكة بزانينء َثيمان َ‬ ‫هيض روون��ادات‪َ ،‬‬ ‫بةلكو ئةطةر ضاكسازي‬ ‫نةكريَتء طؤ ِرانكاري ئيجابي ئةنجام نةدريَت‬ ‫شيمانةي تةقينةوةي جةماوةري هةية‬ ‫ساتيكدا‪.‬‬ ‫لةهةر ئانء َ‬ ‫ِريطا‪ :‬لةئةطةرى دةست َثيكردنةوةي‬ ‫خؤيشاندانةكان لةهةريَمدا‪ ،‬ئايا بزووتنةوةي‬ ‫ئيسالمي ض وةك سةركردايةتيء ض‬ ‫وةك جةماوةرةكةتان ب��ةش��داري لةو‬ ‫خؤثيشاندانانةدا دةكةن؟‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرتي‪ :‬لةخؤثيشاندانةكاني‬ ‫َ‬ ‫سالي ث��اردا‪َ ،‬ئيمة وةك حيزبو وةك‬ ‫فراكسيؤنيش لةثةرلةمان ثشتيواني خؤمان‬ ‫بؤ داخ��وازي خؤثيشاندةران دةرب�� ِريء‬ ‫ث ِرؤذةيةكيشمان بؤ ضاكسازي سياسي‬ ‫َثيشكةش كرد‪َ ،‬ئيمة واي دةبينين كة‬ ‫َ‬ ‫هةلوَيست وةرطرتنء داكؤكي كردن لةمافي‬ ‫َ‬ ‫خةلك تةنيا بةبةشداري كردن يان نةكردن‬ ‫لةخؤثيشاندانةكان َ‬ ‫ناسةنطينريَت‪ ،‬بةآلم‬ ‫هةل‬ ‫َ‬ ‫بة طشتي َ‬ ‫دةلَيم (لكل حادث حدث)ناتوانم‬ ‫َثيش رووداوةكان بكةومء ئةوكاتة قسةي‬ ‫دةبيت لةسةر رووداوةكان‪.‬‬ ‫خؤمان َ‬ ‫ِرَيطا‪ :‬ئايا دادط��ا سةربةخؤيي هةية‬ ‫لةكوردستان؟‬ ‫هيشتا دادطاكانء‬ ‫�ي‪:‬‬ ‫�‬ ‫وةرت‬ ‫د‪.‬ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلتي دادوةري بةطشتي ماويةتي‬ ‫بوترَيت سةربةخؤن‪ ،‬دةسةآلتي هةريَمء‬ ‫بةرثرسان خؤيان دانيان ب��ةوةدان��اوةو‬ ‫طومانيان خستؤتة س��ةر سةربةخؤيي‬

‫‪40‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)49‬ي نيساني (‪)2012‬‬

‫دادط��اك��ان لةهةرَيمةكةي خؤياندا‪ ،‬تا‬ ‫دادطاكانيش سةربةخؤ نةبن سيستمي‬ ‫نابيت‪.‬‬ ‫حوكم ِراني سةربةست َ‬ ‫ِرَي��ط��ا‪ :‬م��اوةي��ةك لةمةوبةر داواي‬ ‫كشانةوةي حيزبةكةت كردبوو لةحكومةتي‬ ‫ه��ةرَي��م‪ ،‬ب��ةآلم لةاليةن بزووتنةوةوة‬ ‫بةخيرايي وآلم درايةوة بؤضي؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبي ئةوة بلَيم‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرتي‪:‬سةرةتا َ‬ ‫تا َئيستا بةشداري حيزبةكان لةحكومةتي‬ ‫هةرَيم دا بةشدارييةكي شكليةو ِراستةقينة‬ ‫حيزبيك وةزيريَكي هةيةو‬ ‫كاتيك َ‬ ‫نية‪ ،‬بؤية َ‬ ‫ئيشي لةبةر ن��ا ِروات باشتر واية واز لةو‬

‫هَيشتا دادطاكانء‬ ‫دةسةآلتي دادوةري‬ ‫بةطشيت ماويةتي‬ ‫بوترَيت سةربةخؤن‪،‬‬ ‫دةسةآلتي هةرَيمء‬ ‫بةرثرسان خؤيان‬ ‫دانيان بةوةداناوةو‬ ‫طومانيان خستؤتة سةر‬ ‫سةربةخؤيي دادطاكان‬ ‫لةهةريمَ ةكةي خؤياندا‬ ‫ثؤستة َبي َنيتء حيزبةكةشي ئيحراج نةكات‪،‬‬ ‫سةبارةت بة وةآلم دان��ةوةي بةندةش‬ ‫كة داواي كشانةوةي بزووتنةوةم كردبوو‬ ‫لةحكومةت َ‬ ‫بةلطة بوو لةسةر نةفةس‬ ‫كورتيء َ‬ ‫هةلثةكردن بؤ بةشداريء مانةوة‬ ‫بةبي دةسةآلتي‪ ،‬كة َثيم واية‬ ‫لةحكومةتدا َ‬ ‫لةبةرذةوةندي بزووتنةوةو جةماوةرةكةشي‬ ‫دانيية بةم َ‬ ‫حالةتةي َئيستايةوة دريَذة بة‬ ‫مانةوةي لةحكومةتدا بدات‪.‬‬ ‫ِرَيطا‪ :‬سةبارةت بة كؤنطرةي داهاتووي‬ ‫بزوتنةوةي ئيسالمي دةنطؤي ئةوة هةية‬ ‫ئةنداميتي‬ ‫خؤتان كانديد ناكةنةوة بؤ‬ ‫َ‬

‫سةركردايةتي‪ ،‬بؤضي؟‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرت��ي‪ :‬قةناعةتم واية كة‬ ‫ثي‬ ‫كؤنطرة هيض طؤ ِرانكاريةكي ئةوتؤي َ‬ ‫ناكريَت كة بزوتنةوة بةرةو َثيش بباتء‬ ‫ثي بدات بة ئا ِراستةي ضاكسازيء‬ ‫َ‬ ‫تةكانيكي َ‬ ‫بةخؤداضوونةوةو كارابووني لةطؤ ِرةثانةكةدا‪،‬‬ ‫بةلكو تةنيا ث ِرؤسةي َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن تيايدا لةبةر‬ ‫ضاودةطيريَت‪ ،‬بؤية من بة َثيويستم نةزاني‬ ‫خؤم كانديد بكةمةوة‪ ،‬لةاليةكي تريشةوة‬ ‫دةضيت ئةندامي شوراو‬ ‫من بؤ دة ساأل‬ ‫َ‬ ‫نةريتيك بة باشي‬ ‫وةك‬ ‫سياسيم‪،‬‬ ‫مةكتةبي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةزانم ريَطة بدريَت خةلكي تر َبينة َثيشةوةو‬ ‫بةرثرسيارَيتي وةربطرن‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ضةند َبيسةرو شويَنكراويَكي‬ ‫بزووتنةوةي ئيسالمي تا َئيستا ضارةنوسيان‬ ‫ناديارة ثرسي ئةو َبي سةرو شويَنانة بة‬ ‫كوي طةيشت‪ ،‬دةوتريَت َ‬ ‫َ‬ ‫هةولدةدريَت َئيوةو‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةكانيان بة ئاشتةوايي كؤمةآليةتي‬ ‫َبيدةنط بكةن‪ ،‬تا ضةند ئةمة راستة؟‬ ‫د‪.‬ئ��ةح��م��ةد وةرت���ي‪ :‬ض��وار َبيسةرء‬ ‫شويَنكراوي بزووتنةوة تا َئيستا ضارةنووسيان‬ ‫ئاشكرا نةكراوة‪ ،‬سةرة ِراي ئةوةي ياداشتمان‬ ‫داوة بة ثةرلةماني كوردستانء حكومةتي‬ ‫هةرَيمء من خؤم ضةند جار لةطةأل سةرؤكي‬ ‫حكومةت بة ِرَيزد‪.‬بةرهةم ئةحمةد َ‬ ‫سالةح‬ ‫دا باسم كردوون طةرضي َ‬ ‫بةلَينيان دا بة‬ ‫دواداضوونمان بؤ بكةن‪ ،‬بةآلم بة داخةوة‬ ‫ئةنجاميكمان دةست‬ ‫تاوةكو َئيستا هيض‬ ‫َ‬ ‫نةكةوتووة‪ ،‬لةطةأل ئ��ةوةدا َ‬ ‫بةلطةمان‬ ‫َ‬ ‫لةكويء بة‬ ‫بةدةستة كة كةيء ضؤنء‬ ‫دةستيكي طيراونء ثاشان َبي سةروشويَن‬ ‫َ‬ ‫وآلميكمان دةست‬ ‫كراون‪،‬كةضي هيض‬ ‫َ‬ ‫نةكةوتووة‪ ،‬بارودؤخي ئةم َبيسةروشويَنانة‬ ‫جياوازة لةوانةي شة ِري ناوخؤ‪ ،‬ضونكة‬ ‫ئةمانة هةموويان دواي دوو ه��ةزار‬ ‫دةستطير كراون نةك لةنةوةدةكان‪ِ .‬راستة‬ ‫َ‬ ‫شيوةي قةرةبؤكردنةوةو‬ ‫هةولدراوة كة بة َ‬ ‫َ‬ ‫سولحي كؤمةآليةتي ضارةسةري ثرسي‬ ‫ئةو َبي سةروشويَنانة بكريَت‪ ،‬بةآلم َئيمة‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةكانيشيان‬ ‫نةوةك حيزبء نةوةك‬ ‫بةمة ِرازي نةبووينء سوورين لةسةر ئةوة‬ ‫شيوازَيكي روونء ياساييانة‬ ‫ضارةنووسيان بة َ‬ ‫َ‬ ‫ئاشكرا بكريَتءضيتر بنةمالةو كةسء‬ ‫كاريان لةضاوة ِرواني ئةو خؤشةويستانةيان‬ ‫نةميننةوة‪.‬‬ ‫دا َ‬



Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.