LAB kort nieuws

Vrees voor blijvende schade energiecrisis

Ook kwaliteitscontrolelabs en sommige R&D-labs merken de gevolgen van de energiecrisis. Steeds meer zware industrieën hebben de productie tijdelijk afgeschaald of zelfs stopgezet, omdat niet meer winstgevend geproduceerd kan worden. Een domino-effect in de keten is daarom een aanzienlijk risico, al kan een lab vaak wel op de waakvlam verder. De productie wordt verplaatst naar andere vestigingen in bijvoorbeeld België of Frankrijk, waar de overheden wél snel geschakeld en specifieke steun hebben ingezet. Dat de extra winsten die energiebedrijven maken voor een deel gericht ingezet kunnen worden om de industrie te ondersteunen is daarom volgens veel economen ‘money well spent’.

Energie-efficiëntie speerpunt op Cleanzone 2022

Het openen en sluiten met voice control van een cleanroomsluis, te zien op de Cleanroom-beurs in 2019

https://youtu.be/400HfBrlXLU

Hoge energieprijzen en instabiele toeleveringsketens staan ook binnen de cleanroomindustrie bovenaan de agenda. Op de beurs Cleanzone (23 en 24 november, Frankfurt am Main, Duitsland) kunnen aanbieders en gebruikers van cleanroomtechnologie met elkaar in gesprek gaan over energie-efficiëntie, duurzame en veilige toeleveringsketens en slimme automatisering. De beurs komt met drie centrale thema's:

X Duurzaamheid: energiezuinig en minimaal X Toeleveringsketen voor cleanrooms: integriteit, naleving en duurzaamheid X Automatisering: slim en digitaal

Meer informatie over de toponderwerpen: www.cleanzone.messefrankfurt.com/top-themen Meer informatie over de exposanten: www.cleanzone.messefrankfurt.com/frankfurt/en/exhibitor-search Algemene informatie over Cleanzone: www.cleanzone.messefrankfurt.com

Nieuwe directeur plantgezondheid NVWA

Corné van Alphen is eind augustus benoemd als nieuwe directeur ‘National Plant Protection Organization’ (NPPO) bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Daarmee volgt hij Ton van Arnhem op, die in augustus in het kader van Benoemingen Landbouwattachénetwerk 2022 aantrad als Landbouwraad in Washington voor het gebied Noord-Amerika (VS en Canada). Van Alphen werkte bij het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit en heeft ruime ervaring in het fytosanitaire domein en in internationale gremia.

Toets je huishoudelijke processen in 4 stappen

Nu je de theorie van de interne audit aardig onder de knie hebt, wordt het tijd die kennis te vertalen naar de praktijk. Niet meteen in je organisatie, maar gewoon bij je thuis. Doe je de was wel efficiënt? Struikel je elke ochtend weer over een logistiek probleem tijdens het vullen van alle broodtrommels en schooltassen? Verbeter in 4 stappen de huishoudelijke processen en maak kennis met de procedure van de interne audit.

Stap 1: Wat ga je toetsen?

Elke interne audit toetst een specifiek proces of onderdeel daarvan. Bepaal daarom welk proces je precies onder de loep wilt nemen. Je kunt natuurlijk een standaardproces in je dagelijkse bezigheden auditen, maar je kunt er ook voor kiezen om een bijzonder geval te toetsen. Hoe verloopt het huishouden als één van de kinderen ziek is? Of wanneer je ’s ochtends naar de tandarts moet? Deze bijzondere situaties zijn altijd interessant, omdat je om een bestaand protocol heen moet werken.

X Het toetsen van een spoedanalyse is een voorbeeld van zo’n bijzonder proces uit het lab.

Stap 2: Een goed begin is het halve werk

Een goede voorbereiding helpt je een flink eind op weg. Thuis heb je waarschijnlijk niet het volledige wasproces of de schoonmaakprocedure uitgeschreven. Leuk dus om eens te doen. Pak pen en papier en teken het proces eens uit. Welke stappen zitten erin, wie voeren die in de ideale situatie uit en op welke manier?

X De procedure van de interne audit in een laboratorium start ook met het bekijken van de reglementen en beleidsstukken.

Denk daarbij aan documenten van vorige audits.

Stap 3: Maak een afspraak en start met vragen stellen

Spreek met je partner, ouder, kind of huisgenoot een moment af voor de interne audit. Ga er goed voor zitten, maak eerst een gezellig praatje en stel vervolgens open vragen. Zo ga je onderzoeken of de praktijk overeenkomt met de theorie. In het geval van het huishouden onderzoek je of de kinderen de was wel doen op de manier die jij hebt verteld. Stel open vragen die niet suggestief zijn. Dus vraag ze hoe ze iets doen, en niet of ze iets doen.

Stap 4: Maak een verslag van de observaties

Als laatste is het belangrijk om van alle zaken die je zijn opgevallen tijdens de audit, verslag te doen in een rapportage. Benoem in dat rapport wat er wel goed gaat in het proces en welke zaken niet volgens procedure verlopen. Het is niet jouw taak om advies te geven of processen te verbeteren, maar aangezien het je eigen huishouden is, is het rapport handig om je kinderen nog eens uit te leggen hoe je de was correct moet doen.

Wil je ook interne auditor worden? Kom dan naar onze cursus interne auditor:

Hoogtepunten World of Laboratory 2022 Dit was WoTS 2022…

WoTS 2022 in de Jaarbeurs te Utrecht werd vier jaar na de laatste editie druk bezocht. Post-corona kon de labsector eindelijk weer face-to-face netwerken en kon de informatiehonger gestild worden. Woensdag en donderdag waren de drukste dagen. Een fotoverslag…

Vincent Hentzepeter| Fotografie: FOODnote

Rustiger dan de laatste editie in 2018, zeker, maar de beurs was ook een stuk compacter opgezet met voor de totale

WoTS een beurshal minder. Daardoor was het op het oog drukker. Beursorganisator FHI spreekt van ‘hartstikke mooie aantallen’ bij monde van Linda Bos, adjunct-directeur Collectieve Marketing. Voor de cijferfreaks: in totaal bezochten 15.703 mensen het evenement, hiervan kwamen er 4.265 voor World of Laboratory. De volgende WoTS zal in 2024 doorgang hebben, wel komt er in 2023 eerst nog het door FHI georganiseerde LabNL event. Dat wordt een beursdriedaagse met eenvoudiger standbouw dan de WoTS, waar veel van de WoTS-exposanten hun laatste producten en diensten zullen presenteren. Dit nieuwe beursconcept voor de oneven (tussen-WoTS)-jaren wordt gehouden van 26 tot en met 28 september 2023 in de Jaarbeurs, Utrecht.

Duidelijk was dat de labwereld corona achter zich heeft gelaten, er werd weer vanouds handen geschud en gezoend. Afstand houden was er op de soms overvolle stands sowieso niet meer bij. De diverse routes – Xpeditions – werden goed bezocht, evenals de seminars. En er werd druk gestempeld, vaak in groepjes, waaronder veel studenten. Verder opvallend veel bezoekers met gerichte vragen over knelpunten en oplossing voor de labpraktijk, toch net even wat handiger dan via de FAQ op Google. Ze lieten zich uitgebreid door de exposanten voorlichten. Natuurlijk was er na vier jaar ook meer te zien dan bij eerdere reguliere edities, de innovatiemotor in de sector bleef al die tijd op volle toeren draaien. Als WoTs iets aantoont, is het dat de fysieke beurs voor veel professionals in de labwereld de plek blijft, hét start- en oriëntatiepunt, voor toekomstplannen en investeringen in nieuwe laboratoria, instrumentatie en R&D.

S Te zien bij TA Instruments, een Waters-bedrijf, deze geometrieën voor stromingsmeting (flow (links)) en afschuiving (shear), een accessoire voor poederreologie-onderzoek. Volgens Arend

Jan Adriaanse, die de werking demonstreert, is deze meting een hot topic in food. Veel poedervormige grondstoffen voor voedingsmiddelen worden langdurig opgeslagen om later verwerkt te worden. Tijdens dat proces wil de industrie zich ervan verzekeren dat de boel niet compactiseert en vastloop. Het is namelijk een arbeidsintensief proces om het machinepark te reinigen en weer aan de praat te krijgen.

T Bioreactoren met flexibele koppelingen bij Suurmond. Deze BÜCHI glasreactoren kunnen worden aangesloten aan Nutsch-filters, roervaten en gaswassers voor aanvullende stappen in het proces.

De büchiflex flexibele glasverbindingen maken de apparatuur eenvoudig aanpasbaar voor bijvoorbeeld op- of afschaling.

S Studenten laten hun X-peditionkaart voor de veiligheidsroute afstempelen bij Denios.

T Trespa deed – hier op de stand van Intos – mee aan de ‘Duurzaam

Lab Challenge’ met een nieuwe generatie emissiearme materialen voor laboratoriuminrichting. Trespa TopLab PLUS ALIGN is een technisch geavanceerd, hoogwaardig HPL-werkbladmateriaal met een biogebaseerd koolstofgehalte tot wel 85%. Hierin is 50% van de fossiele grondstof fenol in de kernhars vervangen door lignine, een hernieuwbare grondstof die in bijna alle droge plantencellen voorkomt. S Automatiseringsoplossingen op de stand van Axel Semrau, met als een van de paradepaardjes de gerobotiseerde MOSH/

MOAH-analyse waarmee ongewenste olieachtige stoffen uit bijvoorbeeld drukinkten in gerecyclede verpakkingen opspoorbaar zijn. Maar de firma levert meer dan alleen dat. Hart van de door

AS geleverde technologie is ‘Chronect your Lab’. Dit integreert monstervoorbereiding en analyse voor 24/7 uptime analyse zonder tussenkomst van een analist. De geautomatiseerde aanpak levert robuuste en betrouwbare resultaten op bij een maximale monsterdoorvoer. Wereldwijd zijn applicaties geleverd op het vlak van MOSH/MOAH, MCPD/GE, FAME, Sterolen, PAK’s, Glyfosaat,

LC/MS.

T Belangstelling op de stand van Endress + Hausser voor deze

Liquiline Compact CM82 multiparameter transmitters voor memosens-sensoren. Hier toegepast op een bioreactoropstelling,

Ze zijn voorzien van bluetooth en HART-technologie om de prestatie 24/7 te kunnen beheersen.

S Studenten laten zich op de stand van iVention bijpraten over het gebruik van Laboratorium Informatie Management Systemen en over kwaliteitsaspecten binnen het LIMS-systeem iLES in het kader van de route ‘Innovaties in de sample workflow’.

T Inmiddels een traditie op de stand van GC Biotech tijdens WoTS: livemuziek vanaf 16:00, met een lekkere Latinbeat en de nodige hapjes en drankjes. S Afgevaardigden van diverse waterschappen en milieulaboratoria, en zoals hier op de foto, hogeschoolstudenten, lieten zich op de stand van Skalar technisch bijpraten over de mogelijkheden om hun chemisch-analytische wateranalyses verregaand te automatiseren.

T Op de stand van Beun-De Ronde werd een plaquette onthuld vanwege het honderdjarig bestaan van de firma. Maarten Divendal, burgemeester van de gemeente Ronde Venen, gaf acte de présence. Beun-De Ronde mag zich voortaan Hofleverancier noemen.

S Op de stand van Polytemp Scientific konden Score-krukken worden uitgeprobeerd, perfect voor een actieve zit bij het werken in bijvoorbeeld veiligheidskabinetten.

T MLS toonde deze oplossing om gevoeligheid voor antibiotica geautomatiseerd en sneller te bepalen op basis van Antibiotic

Susceptibility Testing (AST), gebruikmakend van de Radian van

Copan. De antibiotica-testschijf wordt automatisch voorzien van de potentieel in te zetten geneesmiddelen, normaliter een handmatige exercitie, en de resultaten worden digitaal zichtbaar (zie foto). Aan de morfologie is te zien of bacteriën wel of niet reageren op een de aangeboden antibiotica(combi’s). Met een incubatietijd van vier uur kunnen infecties in de bloedbaan met deze methode sneller aangepakt worden. S Directeur Herwin Smit van Labrecycling en sales- en marketingmanager Monique Smit meldden veel belangstelling voor refurbished chromatografie-instrumentatie vanuit de markt.

T Op de Dupa-stand praat Pippi Joannes (links) een bezoeker bij over de laatste ontwikkelingen voor het veilig werken in laboratoria.

Tanja Gvardjancic, projectmanager bij Pregl Digital, toont de digitale labels voor chemicaliënbeheer die geïntegreerd kunnen worden in het laboratoriummeubilair. Dit kan zowel bij nieuwe, nog te leveren, als bestaande labmeubelen of labkoelkasten, klimaatcellen, brandwerende veiligheidskasten etc. toegepast worden. Zo is realtime bekend of er voldoende chemische stoffen en reagentia op voorraad zijn voor direct labgebruik, of dat bijvoorbeeld de houdbaarheidsdatum is overschreden. Uiteraard is Pregl Digital ook te benutten voor verbruiksartikelen en apparatuur. Deze oplossing wordt via de ‘digitale sticker’ met een batterij via wifi en router gekoppeld met het LIMS- en/of ERP-systeem. Door te scannen, maar beter nog door gebruik van de bijbehorende app op telefoons voor geautoriseerden, is het eenvoudig om corresponderende analysecertificaten en Safety Data Sheets op te halen en/of hoeveelheden gedetailleerd in te zien. Deze software vermindert de kosten en de hoeveelheid af te voeren chemicaliën en maakt traceerbaarheid mogelijk met het alles-in-een laboratoriuminventarisatie- en informatie beheersysteem, conform de interne regelgeving en workflows van een organisatie. Labolutions in Leiden is de distributeur en implementatiepartner van Pregl Digital voor de Benelux en internationale projecten. S Testen van meerkanaals- en eenkanaals ergnomisch ontworpen pipetten bij Gilson.

T Algemeen Directeur Sander Rüpp van Denios reageert uitgelaten als hij hoort dat Denios de TechAward 2022 in de wacht heeft gesleept. En het is niet de eerste keer dat het bedrijf de felbegeerde innovatieprijs wint. De SpillGuard van Denios bleek een publiekslieveling. Specifiek gaat het om het SpillGuard Connect lekdetectiesysteem dat bij lekkages van bijvoorbeeld chemicaliën een melding afgeeft per SMS en/of email. De lekkage is realtime af te lezen, ook op afstand, omdat de handzame schijf ook via de cloud verbonden is. Verder geeft hij een akoestisch en optisch alarm.

S De samenwerkende stands van Gilson, Salm en Kipp en Da Vinci Europe nodigen uit tot een bezoek, want hier werd een behoorlijk totaalpakket geboden van pipet tot centrifuge en van elementenanalyse tot GC-MS. Vooral de woensdag en donderdag was het hier lekker druk. In totaal kwamen 4.265 bezoekers op World of Laboratory af, dat is ruim een kwart van het totale bezoekersaantal aan WoTS 2022.

T Medewerkers van Nofalab brengen een bezoek aan de stand van Büchi.

T Bij Eppendorf was net als tijdens Laborama 2022 veel belangstelling voor de pipetten. Niet alleen een kwestie van zien, maar vooral ook van voelen. Ook de bioreactoren trokken veel bekijks.

Intelligent Generic Lab Optimization Slim gebouw maakt zorg flexibel

De coronacrisis heeft laten zien hoe belangrijk het is om in de zorg en life sciences snel capaciteit te kunnen op- en afschalen, of het gebruik van ruimten aan te passen. De IGLO-methode van KuiperCompagnons bereidt gebouwen daarop voor. Rob Kanbier en Silvian van Tuyl vertellen hoe hun methode tot stand kwam. De basis? Een ontwerp voor het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis (ADRZ) in Zeeland. “Bij de poli’s en labs is veel winst te behalen.”

Vincent Hentzepeter | Fotografie: KuiperCompagnons

Een slim ontwerp is cruciaal om een zorggebouw vandaag

én op langere termijn optimaal te kunnen benutten. “Gebouwen worden vaak ontworpen voor één bepaald gebruik”, zegt Rob Kanbier, programmadirecteur Healthcare & Life Science bij Advies- en Ontwerpbureau KuiperCompagnons in Rotterdam. “Maar de zorg verandert voortdurend. Een nieuw medicijn? Een virus? Je kunt zó extra poli- of labruimte nodig hebben. Automatiseer je een proces? Dat kan de layout van een laboratorium veranderen. Als je de benodigde flexibiliteit vanaf de start van het ontwerp inbouwt, hoef je het werkproces niet stil te leggen om een functie te veranderen. Je bespaart de kosten van een verbouwing en je hebt de architect maar één keer nodig.”

Korte looplijnen en daglicht

KuiperCompagnons werd door het ADRZ uitgenodigd om een nieuw gebouw te ontwerpen. Het pand moest compact, efficiënt en patiëntvriendelijk zijn. Silvian van Tuyl, programmadirecteur Woningbouw & Transformaties, vertelt wat dat betekent. “Ziekenhuizen zijn complexe gebouwen, met vaak ondoorzichtige en lange looproutes. Wij zorgden voor korte looplijnen door een gebouw van twee driehoeken te ontwerpen die elkaar bij de kop raken. Zo hoeft niemand meer dan zestig meter te lopen. De meest-bezochte functies liggen het dichtst bij de kop en ze volgen een logisch zorgpad. Doordat er veel buitenmuren zijn, hebben heel veel ruimten toetreding van daglicht.” Het gebouw

‘We kijken naar de gemene delers en komen met een modulaire opzet’

Het Intelligent Generic Laboratory Optimization (IGLO)-concept toegepast in het nieuwe lab van Star-shl.

telt drie lagen: onderin de diagnostiek en een PAAZ-afdeling [Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis, red.], op de eerste verdieping de poli’s en bovenin de verpleegafdelingen en operatiekamers. Van Tuyl: “Dat laatste was een wens van het ziekenhuis omdat het pand op een terrein zou komen te liggen met een (klein) overstromingsrisico. Zo blijven patiënten altijd veilig. De technische ruimten bevinden zich op het dak.”

Winst bij de poli’s

Vooral vernieuwend was de inrichting van de poli’s. “Daar is veel winst te behalen”, zegt Van Tuyl. “Poli’s staan te vaak leeg omdat ze gekoppeld zijn aan specifieke ziektebeelden en specialisten. Zijn er geen patiënten of specialisten voor dat ziektebeeld, dan is de poli vacant. Dat is jammer, want poli’s verschillen niet zoveel van elkaar. Een onderzoekstafel, een bureau, computer, goede lampen en disposables zijn altijd nodig. Alleen hechten artsen aan hun eigen ruimte, omdat ze daar ook vaak een eigen boekenkast en werkplek hebben. Door apart van het ziekenhuis een gebouw te plaatsen met werkruimten voor artsen, speel je de poli’s vrij: meerdere specialisten kunnen er gebruik van maken. Voor de artsen heeft het ook een voordeel, want ze worden niet aangesproken door patiënten op de gang en kunnen veel efficiënter werken.”

IGLO

Deze ontwerpoptie kwam voort uit gesprekken die KuiperCompagnons voerde met alle gebruikersgroepen. “Want dáár begint het”, benadrukt Kanbier. “Onze ontwerpmethode heet Intelligent Generic Lab Optimization (IGLO). De basis vormen de werkprocessen en de mensen die er werken. Op basis van gesprekken met hen zoeken wij de meest efficiënte indeling voor nu én voor de toekomst. We kijken naar de gemene delers en komen met een modulaire opzet die ruimten uitwisselbaar maakt. Vervolgens integreren we ook toekomstige functies in de ruimten. Dat doen

Transpantie en modulariteit - dus flexibeliteit in de toekomst - zijn de grote voordelen van het volgens de IGLO-principes gebouwde nieuwe laboratorium van Star-shl.

we niet alleen voor poli’s, maar ook voor laboratoria. Want ook daar zijn veel voordelen te behalen door een intelligent ontwerp. Niet alleen doordat ook laboratoria gebouwen zijn met complexe logistieke routes, maar ook doordat dat veel processen generiek zijn. Je gebruikt immers voor diverse bepalingen immers veelal dezelfde gassen, tafelaansluitingen, vriezers, stoven en koelkasten. Door die in repeterende clusters op te stellen, kun je makkelijk uitbreiden of van functie wisselen. Dan hoef je niet grootschalig te verbouwen en mis je geen gebruikstijd.”

Generieke labruimte

Op dit moment vindt een automatiseringsslag plaats in laboratoria. Soms wordt al tijdens het ontwerp van een laboratorium een deel van de handmatige bepalingen vervangen door een geautomatiseerde bepaling. Geen probleem voor KuiperCompagnons. Kanbier: “We bereiden de tafelstructuur zodanig voor dat je de tafels voor de handbepaling kunt vervangen door de tracks. Ook kantoorruimte kunnen we zo voorbereiden dat het labruimte kan worden. Dan ben je op aanvankelijk wat duurder uit, want je moet extra stroomvoorzieningen plaatsen en rekening houden met luchtbehandelingsunits, maar die kosten verdien je moeiteloos terug.”

KuiperCompagnons won de opdracht voor het ADRZ, maar het ontwerp werd uiteindelijk om andere redenen niet uitgevoerd. De IGLO-ontwerpmethode is inmiddels bij diverse andere organisaties succesvol toegepast.

IGLO

Intelligent Generic Laboratory Optimization

1. Definieer de werkprocessen in het lab 2. Inventariseer de behoeften van de gebruikers 3. Bepaal de benodigde veiligheids- en inperkingseisen, maar overdrijf niet 4. Zorg voor een slimme integratie van technische installaties en apparatuur 5. Houd vroeg rekening met toekomstige activiteiten in het labontwerp