LAB column insights

Lessen in chemie

Jules Hoenderop adviseert de redactie van LABinsights

Rekken met reageerbuizen op tafelbladen van Canadese eik. Planken vol glinsterende maatkolven in de weerkaatsing van het zonlicht dat via de open ramen binnenvalt. Geautomatiseerde labapparatuur is nog schaars. Het is het jaar waarin de Commodore 64 zijn intrede doet in onze huiskamers. Het jaar waarin de alien E.T. op een crossfiets over het filmdoek vliegt. In dit jaar begint mijn collega John bij Roche Diagnostics. Het is 1982.

John is duidelijk gepassioneerd in het trainen van analisten. En gewoon heel goed. Hij heeft honderden, zo niet duizenden analisten vertrouwd gemaakt op onze apparatuur. Machines die iedere paar jaar weer gevoeliger, complexer, sneller en meer geautomatiseerd waren. Dit moment doet me beseffen in welk technologisch tijdperk we ons bevinden. Hoeveel is er in ons lab wel niet veranderd in 40 jaar tijd?

Vandaag is er een bijeenkomst met het hele bedrijf en wordt alvast een voorschot op zijn afscheid genomen. Zijn pensioendatum nadert rap. John krijgt op het podium een toepasselijk boek uitgereikt: Lessen in chemie van Bonnie Garmus. Ik ken het. Het is een prachtig boek. Het schetst een schitterend portret van een chemicus die haar tijd ver vooruit is. De roman begint met een klein stukje tegenwoordige tijd en spoelt daarna terug, precies mijn gevoel toen ik onze diagnostische apparatuur de reis door de decennia zag maken. Onder het grote scherm, met daarop het gemonteerde filmpje van zijn directe collega’s, staat een tevreden man op het podium. Hij is aangedaan als hij in de video een lofzang krijgt van een groep analisten van een van onze klanten. Zijn grootste fans.

Binnen ons bedrijf ging hij afgelopen 40 jaar soepel mee in vele organisatorische veranderingen. Altijd positief en optimistisch. Op het podium geeft John ons nog een levensles mee: “Het is als fietsen: zodra je snelheid mindert, maak je kans te vallen. Je moet zorgen dat je in beweging blijft.” Het is kenmerkend, want een dag later gaat hij met vakantie en binnenkort start hij aan zijn allerlaatste afscheidstournee door ons bedrijf. Vele blikken van respect kijken toe hoe John van het podium stapt. Lessen in chemie tevreden tegen zijn hart gedrukt.

Onlangs kwam Jules Hoenderops roman ‘Joy’ uit. De helft van de royalties van het boek gaan naar de Nederlandse Coeliakie Vereniging. ‘In de Boekenkast’ heeft recent ook een recensie geschreven: https://indeboekenkast. com/2022/09/23/joy Of bestel direct via: https://bit.ly/boek-juleshoenderop

Extractie van 24 monsters in pakweg 40 minuten Snelle, solide extractie van organische componenten voor food-, agro- en milieulabs

Bepaling van organische verontreinigende componenten in diverse monsters is een veelvoorkomende taak van talloze laboratoria. Tegenwoordig vragen alle labs om hoogkwalitatieve gegevens en eisen een snelle doorlooptijd om concurrerend te blijven. Bestaande technieken zijn al te vaak nog omslachtig en tijdrovend. Op de WoTS bleek dat dit met magnetrontechnologie substantieel sneller kan.

Redactie: Marjan Hammink | Fotografie: Marco Vellinga

Maarten Schouffoer, productspecialist bij Salm en Kipp, vertelt er meer over tijdens de WoTS: “Luisterend naar de wensen van milieulaboratoriumprofessionals, is door Milestone daarom de Ethos X ontwikkeld, te combineren met de fastEX-24eT-rotor. Het apparaat kan gelijktijdig 24 monsters in pakweg 40 minuten extraheren. Hij is ontworpen als tegenhanger voor bijvoorbeeld de SPLE- (Sequential Pressurized Liquid Extraction) of de Soxhlet-methodiek, het is een sneller alternatief met meer capaciteit. Milestone heeft met de Ethos X een micro wave extractielijn uitgebracht, waarop allerlei applicaties zijn ontwikkeld en gevalideerd. Nauwkeurigheid, snelheid, veiligheid en kostenreductie staan hierbij centraal. De microwavetoepassingen worden hiermee steeds breder getrokken, van zure ontsluiting en verassing tot extractie, waardoor de microwave een steeds belangrijker instrument wordt binnen laboratoria. Het extraheren van organische verontreinigingen uit grond, gewassen of voedingsmiddelen gaat met oplosmiddelen, maar de microwave is ook te gebruiken voor vetbepaling of het destrueren met zuur.”

Directe vetbepaling of monstervoorbereiding

Voor extractie van bijvoorbeeld vet uit voedingsmiddelen volgt na extractie het indampingsproces en het terugwegen, wat meteen de vetbepaling oplevert. Bij een organische vervuiling-analyse vormt het proces in de microwave de monstervoorbereidingsfase. Typische toepassingen van dit soort microgolf-ondersteunde oplosmiddelextracties zijn onder meer gechloreerde pesticiden, semi-vluchtige organische stoffen, PAK’s, PCB’s, gechloreerde herbiciden, fenolen, organofosforpesticiden, dioxines en furanen.

Voor de extractie plaatst de gebruiker de glazen buizen met maximaal 30 gram grond, gewas of slib in de rotor met 24 posities.

Drie kwartier

Schouffoer demonstreert dit: “Daarbij voeg je een oplosmiddelmengsel, vervolgens zet je dit in de buis, je sluit de buis af en de rotor met de 24 buizen wordt in de microwave gezet. De rotor werkt met een nauwkeurige, contactloze temperatuursensor in de bodem, zodat alle vaatjes al draaiend in het carrousel goed verdeeld gemeten kunnen worden. Na afsluiten van de deur kiest de gebruiker op het display een van de voorgeprogrammeerde methodes, waarna het bijbehorende temperatuurprofiel verschijnt. Het apparaat warmt de vaatjes op in ongeveer 15 minuten, en houdt dat bijvoorbeeld 10 minuten vast op 110 ºC, waarna de 24 monsters geëxtraheerd zijn. Na afkoeling wordt de rotor eruit gehaald en kunnen de buizen afgegoten worden om deze daarna allemaal gelijktijdig te filteren met het SFS-24 (Simultaneous Filtration System) vacuüm-afgezogen filtratiesysteem. Al met al is zo’n proces in een kleine drie kwartier afgerond.”

Wegwerpbuizen

Doordat er in de rotor wegwerp glazen flacons passen, vervalt het schoonmaken daarvan en is tegelijkertijd afgerekend met de mogelijkheid van geheugeneffect tussen verschillende runs. Schouffoer kent de afwegingen die labs hierin moeten maken: “Of een lab gebruik maakt van de glazen wegwerpbuizen of ze na afloop gaat reinigen is een rekensommetje wat elk lab kan maken. Gemak speelt hier ook een rol in.” Als we kijken waar deze apparatuur wordt ingezet kent hij veel voorbeelden: “Maar je moet dan vooral denken aan food-, agro- en milieulabs. Ook in bijvoorbeeld de veevoederindustrie zal aanzienlijk tijd en kosten bespaard kunnen worden door af te stappen van de traditionele extractiemethoden voor bijvoorbeeld de vetbepaling. Uiteraard hebben ook meerdere universiteiten een Ethos X configuratie staan voor diverse applicaties.”

Specs

Het Milestone Ethos X magnetron extractiesysteem met de SR15eT vetextractie-rotor.

MILESTONE ETHOS X

X Hoge doorvoer X 24 monsters in 40 minuten X Aanzienlijke vermindering van oplosmiddel X Eenvoudige bediening X Glazen wegwerpbuizen X Consistente en reproduceerbare resultaten X Veilig en betrouwbaar