943
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ در ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺣﻤﯿﺪرﺿﺎ ﺣﻘﮕﻮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﻣﻮاد و اﻧﺮژی
ﺧﻼﺻﻪ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ و ﺗﺄﺛﯿﺮ آﻧﻬﺎ در ﺑﻬﺒﻮد ﮐﺎرﺑﺮد و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ اﻧﺮژی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﯿﺎر ﻧﺴﺒﺖ اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ،ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای و دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ اﻧﺮژی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﯾﺎ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه و ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ اﻧﺮژی ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓﻨﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. واژهﻫﺎی ﮐﻠﯿﺪی :ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ ،ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ ﻓﻨﯽ اﻗﺘﺼﺎدی
944
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
1ـ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﮐﻪ در ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع و ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﺳﺎزی ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﮑﺎر ﻣﯽروﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺨﺎر و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﯿﺒﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از اﯾﻦ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ اﺳﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﺳﺎزی ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﺮﻣﻮدﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺪرت و ﺳﯿﮑﻞ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ اﺳﺖ .اﺟﺰاء ﺳﯿﮑﻞ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ در ﻫﺮ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر و اوﭘﺮاﺗﻮر و ﺷﯿﺮ اﻧﺒﺴﺎط ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .وﻟﯽ ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺪرت اﯾﻦ دو ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ .در ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﺨﺎر ،ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺪرت ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ،ﺑﺨﺎر ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ از اوﭘﺮاﺗﻮر درﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪه و ﺗﻮﺳﻂ ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر ﺑﻪ ﺑﺨﺎر ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر ﺗﺤﻮﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ را ﺳﯿﺴﺘﻢ ”ﮐﺎر ﻣﺤﺮک“ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ .در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ،اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﻣﺒﺮد از ﻓﺸﺎر اوﭘﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺑﺨﺎر ﻣﺒﺮد در ﻣﺎده ﺟﺎذب ﺣﻞ ﻣﯽﺷﻮد و ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺎﯾﻊ را ﻣﯽدﻫﺪ .در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ در اﺛﺮ واﮐﻨﺶ اﻧﺤﻼل ﻣﺒﺮد در ﻣﺎده ﺟﺎذب ﺣﺮارت اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ دﻓﻊ ﮔﺮدد .در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ،ﻓﺸﺎر ﻣﺎﯾﻊ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻤﭗ از ﻓﺸﺎر اوﭘﺮاﺗﻮر ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺧﺮ ،ﺑﺎ اﻓﺰودن ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺨﺎر ﻣﺒﺮد اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد .در ﺳﯿﮑﻞ ﺟﺬﺑﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮای راهاﻧﺪازی ﭘﻤﭗ وﺟﻮد دارد وﻟﯽ ﻣﻘﺪار ﮐﺎر ﻻزم ﺑﺮای ﯾﮏ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺮﻣﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﺨﺎر ﻧﺎﭼﯿﺰ اﺳﺖ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ﺳﯿﮑﻞ ﺟﺬﺑﯽ را ﺳﯿﮑﻞ ”ﮔﺮﻣﺎ ﻣﺤﺮک“ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ. ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﺳﺎزی ﺳﯿﮑﻞ ﺟﺬﺑﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺮاﮐﻤﯽ اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ دﻓﻊ ﺣﺮارت و ﺗﻘﻄﯿﺮ ﺑﺨﺎر ﻣﺒﺮد در ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺖ در ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر و اﻧﺒﺴﺎط ﻣﺎﯾﻊ اﺷﺒﺎع در ﺷﺮاﯾﻂ اﻧﺘﺎﻟﭙﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻓﺸﺎر اوﭘﺮاﺗﻮر ﺗﻮﺳﻂ ﺷﯿﺮ اﻧﺒﺴﺎط و ﺟﺬب ﮔﺮﻣﺎ از ﻣﺤﯿﻂ و ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﺎﯾﻊ ﻣﺒﺮد ﺑﻪ ﺑﺨﺎر اﺷﺒﺎع در اوﭘﺮاﺗﻮر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ ﺣﻮزهﻫﺎی ﮐﺎرﺑﺮد ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ دارﻧﺪ .ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻣﻮارد ،ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﯽ و ﺗﺠﺎری در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع ،ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﺳﺎزی ﺑﺨﺸﻬﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ،دﻓﻊ ﺣﺮارت از ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ و در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ و ﺳﺎﯾﺮ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در زﻣﯿﻨﻪ ﮐﺮاﯾﻮژﻧﯿﮏ ﮐﻪ دﻣﺎی ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ ﮐﺮدن ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ،ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻧﯿﺘﺮوژن و اﮐﺴﯿﮋن اﺷﺎره ﮐﺮد .ﺑﻌﻀﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در زﯾﺮ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﻣﯽﺷﻮد. اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﺮای اﯾﺠﺎد ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﮐﻪ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻓﻨﯽ و اﻗﺘﺼﺎدیدارد و ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎر ﻣﺼﺮف ﮔﺎز را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽﺑﺨﺸﺪ.
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
-
945
ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﺛﺮ ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ ﻣﺒﺮدﻫﺎی ﺗﺠﺎری ﻓﺮﯾﻮﻧﯽ ﮐﻪ در ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻣﺼﺮفﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺗﺠﺎری ﻣﻮﻇﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ذﺧﯿﺮه ﺣﺮارﺗﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ،ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی آن ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺳﺖ.
2ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻤﯽ و ﺟﺬﺑﯽ -
-
-
ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﻫﺮ ﮐﺪام دو ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺮﻣﻮدﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﻗﺪرت و ﺗﺒﺮﯾﺪ دارﻧﺪ .در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ اﺳﺎس ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺪرت ،ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق اﺳﺖ و ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺒﺮﯾﺪ ﺷﺎﻣﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ ،ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺒﺮﯾﺪ )ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر و اوﭘﺮاﺗﻮر( و ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺪرت )ﺷﺎﻣﻞ اﺑﺰورﺑﺮ و ژﻧﺮاﺗﻮر( ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .از ﯾﮏ دﯾﺪﮔﺎه وﺳﯿﻊﺗﺮ ،ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﻧﯿﺮو وژﻧﺮاﺗﻮر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ و ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﻗﺪرت و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺗﻮﻟﯿﺪ و اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮق را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای از اﺟﺰاء ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺗﺼﻮر ﮐﺮد. در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ،ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺪرت ﺑﺨﺸﯽ از ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽﺷﻮد در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ ،ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺪرت ﻧﯿﺰ ﺟﺰء ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﮔﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﺑﺨﺎر ﮐﺎر ﮐﻨﺪ واﺣﺪﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ از ﺟﻤﻠﻪ دﯾﮓ ﺑﺨﺎر و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺟﺰء ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﺑﺨﺎر ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز از ﺟﺎی دﯾﮕﺮی ﺧﺮﯾﺪاری ﺷﻮد .در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﺟﺬﺑﯽ ﺣﺮارت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺪ دﯾﮓ ﺑﺨﺎر ﻧﯿﺎزی ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد .در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ،ﻣﺼﺮفﮐﻨﻨﺪه ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺰرگ ﺗﺒﺪﯾﻞ اﻧﺮژی را ﺧﺮﯾﺪاری ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ و ﻧﮕﻬﺪاری و ﺗﻌﻤﯿﺮات آن را ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮدن ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺪرت در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ و ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﯿﭽﯿﺪه اﺳﺖ. ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﻣﻘﺪار ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﯽ اﻧﺮژی اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺮای ﭘﻤﭗ )در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﻤﭗ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( ﻧﯿﺎز دارد ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﺑﺮق ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺨﺎر ﻧﺎﭼﯿﺰ اﺳﺖ. ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ اﺟﺰاء ﺳﺎدهﺗﺮی دارد و ﻧﯿﺎز ﺑﻪ وﺳﺎﯾﻞ ﯾﺪﮐﯽ ﮐﻤﺘﺮی دارد. در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژی ﺣﺮارﺗﯽ ارزن و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد از ﺑﺨﺎر ،آب داغ و ﮔﺎزﻫﺎی ﺧﺮوﺟﯽ و ﻣﺸﺎﺑﻪ آﻧﮑﻪ در دﯾﮕﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ،ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
946
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
-
در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ،ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﻣﺴﺎوی دارای وزن ﺑﯿﺸﺘﺮ و اﺑﻌﺎد ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺼﺮف آب ﺧﻨﮏ در ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر و اﺑﺰورﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﺮاﮐﻤﯽ اﺳﺖ. در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺎﯾﻊ از اوﭘﺮاﺗﻮر ﻣﺸﮑﻠﯽ را اﯾﺠﺎد ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ. در ﺳﯿﮑﻞ واﻗﻌﯽ ﺟﺬﺑﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺧﺘﯿﺎر ﺗﺮﮐﯿﺐ دﻣﺎﻫﺎی ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد.
3ـ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺳﯿﺎل ﻋﺎﻣﻞ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ از دو ﻣﺎده ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﺎده ﺟﺎذب و ﻣﺒﺮد .ﻣﻮاد دوﮔﺎﻧﻪ ﻣﺒﺮد ﺟﺎذب ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺠﺎری ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﺷﺎﻣﻞ آب ـ ﻟﯿﺘﯿﻮم ﺑﺮوﻣﺎﯾﺪ و آﻣﻮﻧﯿﺎک ـ آب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻟﯿﺘﯿﻮم ﺑﺮوﻣﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع و ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻣﻮﻧﯿﺎک ـ آب ﺑﺮای ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ زﯾﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود .ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ) (Single stageو دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ) (Double stageﺳﺎﺧﺘﻪ و ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ .اﻧﺮژی ورودی ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ از ﻧﻮع ﺣﺮارﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺟﺮﯾﺎن آب ﮔﺮم، ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺨﺎر و ﯾﺎ ﺣﺮارت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﮔﺎزﻫﺎی اﺣﺘﺮاﻗﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد .اﺟﺰاء اﺻﻠﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞدﻫﻨﺪه ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺷﺎﻣﻞ ژﻧﺮاﺗﻮر ،ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر ،اوﭘﺮاﺗﻮر ،اﺑﺰورﺑﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﭘﻤﭗ و ﻣﺒﺪل و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮐﻤﮑﯽ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد .ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای دارای ﯾﮏ ژﻧﺮاﺗﻮر اﺳﺖ و ﮔﺮﻣﺎ در ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ داده ﻣﯽﺷﻮد .ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای دارای دو ژﻧﺮاﺗﻮر اﺳﺖ و ﺷﮑﻞﺑﻨﺪی ﺳﯿﺴﺘﻢ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻬﺎی ﺟﺮﯾﺎن ﺳﺮی ،ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮازی و ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ در ورودی ﺑﻪ دو ژﻧﺮاﺗﻮر ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﻪ ﺣﺪود 0/7ﻣﯽرﺳﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺗﺎ ﺣﺪود 1/5ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ اﺳﺖ .ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺷﺪه دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﺷﮑﻞﺑﻨﺪی ﺳﺮی و ﻣﻮازی ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در اﺟﺰاء و ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت دارد .ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﮐﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﻄﺢ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت و دﻣﺎی آب ﺳﺮدﺷﻮﻧﺪه ورودی ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ و دﻣﺎی آب ﺧﻨﮏ ﺧﺮوﺟﯽ از ﺑﺮج ﺧﻨﮏﮐﻦ و دﺑﯽ ﺟﺮﻣﯽ آب ﺑﺮج ﺧﻨﮏﮐﻦ و دﺑﯽ ﺟﺮﻣﯽ آب ﺳﺮدﺷﻮﻧﺪه ورودی ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﺣﺮارت در ﻣﺒﺪﻟﻬﺎ اﺷﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻓﻨﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺮﯾﮏ از ﻋﻮاﻣﻞ ذﮐﺮ ﺷﺪه ﺑﺮ روی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد .در ﺿﻤﻦ ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮی از ﺟﻤﻠﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺤﻠﻮل و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺤﻠﻮل در ﺳﯿﺴﺘﻢ و ﻣﯿﺰان ﻓﺸﺎر در اﺟﺰاء ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺄﺛﯿﺮ دارد و ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ.
947
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
4ـ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ و ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ در ﻣﻮارد ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .ارزﯾﺎﺑﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ در ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﯾﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ رﻓﺘﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎی ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻌﯿﺎر ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ دارد .ﭼﻮن ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ از ﯾﮏ ﻧﻮع ﻧﺒﻮده و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ ﻧﺪارﻧﺪ و راهاﻧﺪازی آﻧﻬﺎ ﺑﺎ اﻧﺮژﯾﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﻣﻌﯿﺎر ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد ) (COPﻣﻌﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪای ﺳﯿﮑﻠﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ COPﺑﺰرﮔﺘﺮی دارﻧﺪ ،اﻟﺰاﻣﺎً ﺳﯿﮑﻞ ﺑﻬﺘﺮی ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﻨﺪ .ﺑﻪ اﯾﻦ ﻟﺤﺎظ ﻣﻌﯿﺎر ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ) PERﻧﺴﺒﺖ ﺗﻘﺎﺿﺎی اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز( ﮐﻪ اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه ﺑﺮای ﯾﮏ ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺮﻣﺎ ﯾﺎ ﺳﺮﻣﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ،ﻣﻌﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب اﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎر ،ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ) (PERﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻧﺮژی ﻣﺼﺮﻓﯽ ،ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺎ اﻧﺮژی راهاﻧﺪازی ﺑﺮق ،ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ: 1 cop * η p ﮐﻪ در آن η Pراﻧﺪﻣﺎن ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﺑﺮق اﺳﺖ. ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﺑﺮای ﮐﻮرهﻫﺎی ﮔﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ: = per
1 ηf ﮐﻪ در آن η fراﻧﺪﻣﺎن ﮐﻮره ﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﯾﺎ ﺑﻮﯾﻠﺮ ،ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺮﻣﺎی اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﻪ ارزش Q = η fاﺳﺖ. ﺣﺮارﺗﯽ ﺳﻮﺧﺖ ﺑﻮده و ﺑﺮاﺑﺮ H ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ را ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﮐﺮد :ﮔﺮوه اول ﭘﻤﭗ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﯾﺎ ﯾﺨﭽﺎل ﺟﺬﺑﯽ ،ﮔﺮوه دوم ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺮﻫﺎی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ و ﮔﺮوه ﺳﻮم ﺗﺮﮐﯿﺐ اﯾﻦ دو ﮔﺮوه اﺳﺖ .ﺑﺮای ﭘﻤﭗ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺟﺬﺑﯽ ﯾﺎ ﯾﺨﭽﺎل ﺟﺬﺑﯽ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎً ﺑﺎ اﻧﺮژی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺑﺮق ﺑﺮای ﭘﻤﭙﻬﺎ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﮐﺮد .اﮔﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﺣﺮارت و ﺷﻌﻠﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ .ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ: = PER
1 cop × η P ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻠﻒ ﺷﺪه از ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ و ﯾﺎ ﺑﺨﺎر ﻣﻨﺸﻌﺐ ﺷﺪه ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ .در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﺑﺨﺎر ﻣﻨﺸﻌﺐ ﺷﺪه از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﮐﺎر ﮐﻨﺪ ،ﻣﻨﺸﻌﺐ ﺷﺪن ﺑﺨﺎر ﺑﺎ اﻧﺮژی ﺣﺮارﺗﯽ ،ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ،Q3ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ∆wدر ﺳﯿﺴﺘﻢ = PER
948
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
ﻣﯽﺷﻮد .ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﮏ راه ﺷﺎرژ اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺮای ﻣﺼﺮفﮐﻨﻨﺪه ﮔﺮﻣﺎی ﻣﻨﺸﻌﺐ ﺷﺪه ،ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دﯾﻔﺮاﻧﺴﯿﻞ ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ∆wدر ﻗﺪرت ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ∆w = Q 3 × η′ ﮐﻪ در آن Q3ﮔﺮﻣﺎی ورودی ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ η′Pراﻧﺪﻣﺎن ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﻧﻘﻄﻪ اﻧﺸﻌﺎب ﺑﺨﺎر ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ راﻧﺪﻣﺎن ﺑﺎ دﻣﺎی ﺑﺨﺎر اﻧﺸﻌﺎﺑﯽ ) Teﺑﺮﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﮐﻠﻮﯾﻦ( ﺑﺮﻃﺒﻖ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ PEﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎر ﮔﻤﺸﺪه ﻣﺼﺮف ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ: ∆w Q3 × η′P = ηP ηP و ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ: = PE
η′P COP × η P در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﻤﭗ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻠﻒ ﺷﺪه ﮐﺎر ﮐﻨﺪ ،ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﺻﻔﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮای ﺣﺎﻟﺘﻬﺎی ﻣﻬﻢ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺮﻣﺎی ﺧﺮوﺟﯽ از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎی اﺣﺘﺮاﻗﯽ ﮐﻪ ﭼﯿﻠﺮ ﺟﺬﺑﯽ را راهاﻧﺪازی ﮐﻨﺪ درﺳﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ،از ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﻧﯿﺮوﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺨﺎر ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ زﯾﺮا ﮐﻪ در آن ﻫﯿﭻ ﮐﺎﻫﺸﯽ در ﻗﺪرت ﺗﻮﻟﯿﺪی ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﯽآﯾﺪ. ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺮﻫﺎی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺮای ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﺣﺮارت از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﺣﺮارت دﻓﻊ ﺷﺪه Q1ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ در ورودی و ﯾﺎ درﻣﺤﻞ دﻣﺎ ﺑﺎﻻی آن ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ .اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﺮارت دﻓﻊ ﺷﺪه ﺧﻮدﺷﺎن ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺮﻫﺎی ﺣﺮارﺗﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺑﻪ اﻧﺮژی راهاﻧﺪاز اﺿﺎﻓﯽ در ورودی ﻧﯿﺎز ﻧﺪارﻧﺪ .ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ،در اﯾﻦ ﮐﺎرﺑﺮد ،آﻧﻬﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺨﺸﯽ از ﮐﻞ ﺣﺮارت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز را ﮐﻪ از ﻓﺮﻣﻮل زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺼﺮف ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. = PER
Q 2 = COP × Q1 ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺣﺮارت ﻣﮑﻤﻞ Q ′′ = (1 − COP) × Q1ﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .اﮔﺮ اﯾﻦ ﺣﺮارت ﻣﺴﺘﻘﻤﯿﺎً ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺸﻌﻞ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد .ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد: η′P COP × η P اﮔﺮ ﺣﺮارت ﻣﮑﻤﻞ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد ،دوﺑﺎره ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺎﻫﺶ ∆wدر ﻗﺪرت ﺗﻮﻟﯿﺪی ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ: = PER
949
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
)η′P × (1 − COP ηP ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﯾﺨﭽﺎل ﺟﺬﺑﯽ و ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﺮﺗﯿﺐ ﯾﺨﭽﺎل ﺟﺬﺑﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد. ﻻزم اﺳﺖ ﯾﺎدآوری ﺷﻮد ارﻗﺎﻣﯽ ﮐﻪ در اداﻣﻪ اراﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ذﮐﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﺪت واﺑﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺗﻘﺮﯾﺐ اوﻟﯿﻪ از ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ .اﮐﻨﻮن ﺣﺎﻟﺘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ. = PER
1ـ4ـ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ و ﯾﺎ ﻫﻮای ﻣﻄﺒﻮع ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ. اﮔﺮ ﻫﻮای ﻣﻄﺒﻮع و ﯾﺎ آب ﺳﺮد ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺒﺮد ﺑﺮای دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺗﺠﺎری ﻣﺤﻠﻮل آب – ﻟﯿﺘﯿﻮم ﺑﺮوﻣﺎﯾﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای و ﺳﯿﺴﺘﻢ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺠﺎری ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد .در ﺳﯿﮑﻞ ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﻣﻘﺪار ﺳﺮﻣﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ) (Q0ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﺒﺮد ﮐﻨﺪاﻧﺴﻪ ﺷﺪه در ﮐﻨﺪاﻧﺴﻮر ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺻﻮرت ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد .در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﭘﺲ از اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ،ﺑﺨﺎر در ﻣﺤﻠﻮل ﺟﺎذب ﺟﺬب ﻣﯽﺷﻮد و در دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎ اﻧﺮژی ) (Q3دوﺑﺎره ﺑﺨﺎر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد. در ﺳﯿﮑﻞ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ،ﻣﺤﻠﻮل دوﺑﺎر ﺑﺎز ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد .ﺗﻮﻟﯿﺪ اول ﺑﺎ اﻧﺮژی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ و ورودی ) (Q3ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﺑﺨﺎر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻘﻄﯿﺮ ﻣﯽﺷﻮد و ﮔﺮﻣﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻘﻄﯿﺮ ﺑﺮای ﺑﺎز ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺮای ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم در دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد .ﺑﺎ اﯾﻦ روش ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ) (COPاز 0/7ﺑﻪ ﺣﺪود 1/2اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ .در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻓﺮض ﺷﻮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺎ ﻣﺒﺮد R134 aﺑﻮده و ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد آن 3/9ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای و دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺎرﺑﺮدی را ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻗﺮار داد .ﺑﺎ اﯾﻦ ﻓﺮض ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﯿﻦ دﻣﺎی 10و 35درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﮐﺎر ﮐﻨﺪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﺟﺪول ) (1اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺟﺪول 1ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ در ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع 10 C ْ ﻣﻨﺒﻊ ﺣﺮارﺗﯽ 35 C ْ ﭼﺎه ﺣﺮارﺗﯽ ﻧﻮع ﺳﯿﮑﻞ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد )(COP اﻧﺮژی ورودی ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ
ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای آب ﻟﯿﺘﯿﻮم ﺑﺮوﻣﺎﯾﺪ 0/ 7 90C ﮔﺮﻣﺎی ورودی در ْ اﻧﺮژی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ 1/587 0/66 ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻠﻒ ﺷﺪه 0
ﺟﺬﺑﯽ دوﻣﺮﺣﻠﻪای آب ﻟﯿﺘﯿﻮم ﺑﺮوﻣﺎﯾﺪ 1/35 155C ﮔﺮﻣﺎی ورودی در ْ اﻧﺮژی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ 0/823 0/642 ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻠﻒ ﺷﺪه 0
ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﻣﺒﺮد R134a 3/ 9 اﻟﮑﺘﺮﯾﺴﯿﺘﻪ 0/855
950
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ راﻧﺪﻣﺎن ﻧﯿﺮوﮔﺎﻫﯽ η P =0/3و راﻧﺪﻣﺎن ﺑﻮﯾﻠﺮ η f =0/9ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ اﻧﺮژی ورودی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ 1/587اﻧﺮژی ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺎ ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ 0/855 ﻣﺼﺮف ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ 0/823ﮐﻤﯽ ﺑﻬﺘﺮ از ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﺳﯿﺴﺘﻢ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﮐﻪ COPآن ﺑﺮاﺑﺮ 2/1ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﺑﺮای ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ اﻧﺮژی ورودی از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ورودی ﺑﺎ دﻣﺎی 90درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﻣﻘﺪار PERﺑﺮاﺑﺮ 0/66و ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ورودی ﺑﺎ دﻣﺎی 155درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﻣﻘﺪار PERﺑﺮاﺑﺮ 0/642ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای و ﺣﺘﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺮﻣﺎی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﻬﺘﺮی دارد .اﻋﺪاد ﻓﻮق ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮق و ﺳﺮﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ آﻧﻬﺎ ارﺟﺤﯿﺖ دارد. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد 1/5ﺗﺎ 1/8ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﺮاﮐﻤﯽ دارﻧﺪ. 2ـ4ـ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ اﯾﺠﺎد ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ در ﺳﺮدﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ از ﻣﺤﻠﻮل آب ـ آﻣﻮﻧﯿﺎک اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ .اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺳﯿﮑﻞ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای و ﺳﯿﮑﻞ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ .دﻣﺎی ﮔﺮﻣﺎی ورودی ﺑﻪ ﺳﯿﮑﻞ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻤﺘﺮ از دﻣﺎی ورودی ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎﺷﺪ .ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﺳﯿﮑﻞﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﺟﺬﺑﯽ و ﺗﺮاﮐﻤﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮد .ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﯿﮑﻞﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای و دو ﻣﺮﺣﻠﻪای )آب ـ آﻣﻮﻧﯿﺎک( ﺑﯿﻦ دﻣﺎﻫﺎی )20ـ( درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد و 25درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﮐﺎر ﮐﻨﺪ و ﺳﯿﮑﻞ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺎ ﻣﺒﺮد R22ﺑﻮده و ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد آن ﺑﺮاﺑﺮ 3ﺑﺎﺷﺪ .ﻋﻤﻠﮑﺮد اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻼﺻﻪ در ﺟﺪول ) (2آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺟﺪول 2ـ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ در ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﻣﻨﺒﻊ ﺣﺮارﺗﯽ -20 +25 ﭼﺎه ﺣﺮارﺗﯽ ﻧﻮع ﺳﯿﮑﻞ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد )(COP اﻧﺮژی ورودی ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ
ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای آب ـ آﻣﻮﯾﻨﺎک 0/ 9 165C ﮔﺮﻣﺎی ورودی در ْ اﻧﺮژی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ 1/235 0/963 ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻠﻒ ﺷﺪه 0
ﺟﺬﺑﯽ دوﻣﺮﺣﻠﻪای آب ـ آﻣﻮﻧﯿﺎک 0/ 7 100C ﮔﺮﻣﺎی ورودی در ْ اﻧﺮژی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ 1/587 0/762 ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻠﻒ ﺷﺪه 0
ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺎ ﻣﺒﺮد R22 3 اﻧﺮژی ﺑﺮق 1/11
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
951
ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای و دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ دارد .ﺑﺮای ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ اﻧﺮژی ورودی از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺷﻮد ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای و دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺟﺬﺑﯽ ،ﺷﺪت اﻧﺮژی اوﻟﯿﻪ ﮐﻤﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﺟﺪول ) (1ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع اﮔﺮ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ورودی 90درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﮕﯿﺮاد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮔﺮﻣﺎی ورودی ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﻣﻘﺪار 22/8درﺻﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ورودی ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ .در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ورودی 155درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺑﺮای ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ 3/7درﺻﺪ و 24/9 درﺻﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ورودی ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ .در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آن در ﺟﺪول )(2 اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ ﯾﮏ ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ورودی 165درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻧﺮژی ورودی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﺮاﮐﻤﯽ 13/2درﺻﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ورودی ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺬﺑﯽ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ورودی 100درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد 31/3درﺻﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ورودی ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ.
5ـ ﺑﺮرﺳﯽ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی ﺑﺮآوردﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎر ﭘﯿﮏ ﻓﺼﻠﯽ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺣﺪود 20000ﻣﮕﺎوات اﺳﺖ و ﺣﺪود 25درﺻﺪ ﺑﺎر ﭘﯿﮏ ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ 5000ﻣﮕﺎوات ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﯾﮏ دوره ﻣﺸﺨﺺ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ده درﺻﺪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺣﺪود 500ﻣﮕﺎوات در ﺑﺎر ﭘﯿﮏ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .اﮔﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 2درﺻﺪ و ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 3درﺻﺪ در ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع ،و ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی دو ﻣﺮﺣﻠﻪای ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 5 درﺻﺪ در ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ در آن ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎدل 24درﺻﺪ در ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﻓﺴﯿﻠﯽ ﺑﺮای راهاﻧﺪازی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .ﮐﻪ درآﻣﺪ ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ در ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺧﺖ ﺳﺎﻟﯿﺎﻧﻪ ﺑﯿﺶ از 60ﻣﯿﻠﯿﺎرد رﯾﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﺼﺐ و اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﺮق ﺑﺮای اﯾﺠﺎد ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ در ﺑﺎر ﭘﯿﮏ و ﭘﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺪود 1000دﻻر ﺑﺮای ﻫﺮ ﮐﯿﻠﻮوات و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﺼﺐ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺣﺪود ﯾﮏ ﺑﺮاﺑﺮ 3000000رﯾﺎل ﺑﺮای ﻫﺮ ﺗﻦ ﺗﺒﺮﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯿﺰان ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ در ﻧﺼﺐ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺣﺪود 2/7*1012رﯾﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
952
ﺳﻮﻣﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ اﻧﺮژی اﯾﺮان
ﺑﺮآوردﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ از ﻧﻈﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻧﯿﺰ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ .ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺮﯾﻮﻧﯽ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻣﺎﻧﻊ از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻻﯾﻪ اوزون ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺎز CO2در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﮐﻪ از ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق از ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ داﻧﺴﺖ .ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﺮاﮐﻤﯽ ﺑﺎ ﻣﺒﺮد R134aدر ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪه ﮔﺮم ﺷﺪن زﻣﯿﻦ ﺑﺮای ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺳﺮﻣﺎﯾﺶ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﺪود 60ﺗﺎ 80درﺻﺪ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و روﻧﺪ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﺟﺬﺑﯽ ،ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻄﺒﻮع در ﺑﺨﺶ ﺧﺎﻧﮕﯽ و ﺗﺠﺎری و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎی ﺟﺬﺑﯽ در ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﮐﻮﺟﻨﺮاﺳﯿﻮن در ﺻﻨﺎﯾﻌﯽ ﮐﻪ اوﻟﻮﯾﺖ دارﻧﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.
ﻣﺮاﺟﻊ 1- W.H. Wilkinson – Absorption cooling –A viable option for today and tomorrow, ASHRAE JOURNAL, February 1994. 2- F. ZIEGLER and P. RIESCH, Absorption cycles, A review with Regard to energetic efficiency, Heat Recovery systems CHP, Vol 13, No 2, pp 147-159 1993.