ΤΟ ΣΑΚΑΚΙ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ Ή Ο ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ PRET-A-PORTER ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ

ΤΟ ΣΑΚΑΚΙ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ

Ή Ο ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ PRET-A-PORTER ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ [Της Μαρούσκας Τριαντάρη]

1

Το σακάκι του δάσους ή ο μοντερνισμός στο prêtà-porter του χθες και του σήμερα

ΤΟ ΣΑΚΑΚΙ του δάσους (γνωστό ως «la forestière») είναι από εκείνα τα ίχνη του παρελθόντος που παραμένουν μάρτυρες μιας ιδέας, μιας ιδεολογίας και μιας χρονικής στιγμής, αλλά κι εκπρόσωποι μιας κουλτούρας που ξεπέρασε τα όρια του τόπου και του χρόνου, ανοίγοντας τους ορίζοντες της δημιουργίας σε όλο τον κόσμο αδιάλειπτα μέχρι τις μέρες μας. Το σακάκι του δάσους έχει τη δική του ιστορία, μια ιστορία που το θέλει σε λίγο να κλείνει τα 70, χωρίς να έχει πάψει ούτε στιγμή να εξελίσσεται ή/και να μεταλλάσσεται, παραμένοντας επίκαιρο όσο και διαχρονικό, και τσιγκλίζοντας το χώρο του ενδύματος (και όχι μόνο) με έναν διαφορετικό και συμβολικό τρόπο. Ποιο είναι λοιπόν αυτό το σακάκισύμβολο που αρνείται να πεθάνει ;

Φωτο 1

2

Φωτο 2

Πρωτοσχεδιάστηκε το 1947 από τον Γάλλο μόδιστρο Léon Grimbert, του οίκου ανδρικής ραπτικής Arnys (που είχε ιδρυθεί το 1933), κατά παραγγελία του γείτονά του, αρχιτέκτονα Charles-Edouard Jeanneret-Gris, ή αλλιώς Le Corbusier, σύμφωνα με τις επιθυμίες και τις ακριβείς οδηγίες τού τελευταίου. Πιστός στη μοντερνιστική λογική του, ο αρχιτέκτονας είχε ζητήσει ένα σακάκι στα μέτρα του: λιτό, κομψό, άνετο και λειτουργικό, που να επιτρέπει τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία κινήσεων και να μπορεί να φορεθεί τόσο στην ώρα της δουλειάς όσο και για τον περίπατο στην πόλη. Στυλιστικά είχε κατευθύνει τον ράφτη του στη γραμμή που είχαν οι λιτές και λειτουργικές στολές των δασονόμων της Sologne -δασικής περιοχής στην κεντρική Γαλλία- γι’αυτό και όταν αμέσως μετά ο οίκος Arnys αποφάσισε να διευρύνει την παραγγελία και να την εντάξει στα μοντέλα του, το «μοντερνιστικό» σακάκι του Corbu πήρε την ονομασία «la (veste) forestière» (ή σακάκι του δάσους).

Φωτο 3

3

Το πρωτότυπο μοντέλο ήταν φτιαγμένο από μαύρο βαμβακερό βελούδο κοτλέ, με μαύρη μεταξωτή εσωτερική επένδυση, ενώ για τα γυρίσματα στα μανίκια και τα περιγράμματα στις τσέπες είχαν χρησιμοποιηθεί διαφορετικά χρώματα. Το σχέδιο είχε γιακά λεπτό και σηκωτό και κούμπωνε μέχρι πολύ ψηλά. Οι ώμοι ήταν πιο φαρδείς από ό,τι στα κλασικά κοστούμια και έπεφταν στα πλάγια. Τα μανίκια, ίσια και φαρδιά, ακολουθούσαν το στυλ «pivot» (στρόφαλος) -που είχε πρωτοποριακά λανσάρει από το 1920 ο Jankel Grimbert (πατέρας τού Léon και ιδρυτής του οίκου), εμπνευσμένος από τα κιμονό- και χαρακτηρίζονταν από το μεγάλο εύρος στο άνοιγμα της μασχάλης και το μετατοπισμένο κέντρο περιστροφής του βραχίονα. Έτσι το σακάκι πρόσφερε μια μοναδική άνεση στην κίνηση ενώ ταυτόχρονα παρέμενε στη θέση του ακόμα κι όταν εκείνος που το φορούσε σήκωνε ψηλά και τα δύο χέρια.

Φωτο 4

Φωτο 5

4

Ο αρχιτέκτονας είχε ικανοποιηθεί. Την ίδια στιγμή όμως, είχε ανοίξει και ένας νέος δρόμος για τον οίκο Arnys: αυτές οι δύο επαναστατικές λεπτομέρειες, της άνεσης και της λειτουργικότητας, που είχαν επινοηθεί για το «μοντερνιστικό» σακάκι του Corbu, καθώς και το γεγονός ότι το μοντέλο είχε από τη σύλληψή του προβλεφθεί ταυτόχρονα για τη δουλειά και για την πόλη, το έκαναν μονομιάς να ξεχωρίσει από όλα τα υπόλοιπα, συμβατικά, σακάκια. και να κερδίσει την εκτίμηση και της ευρύτερης πελατείας του οίκου. Σύντομα, καθιερώθηκε σαν το ένδυμα-φάρος της επιχείρησης και από τότε δεν έχει σταματήσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις, τις εποχές, τις ιδέες και τις μόδες... Φωτο 6

Φωτο 7

Στη δεκαετία του ’50 συμπληρώνεται με το ανάλογο παντελόνι και προτείνεται για πρώτη φορά και σε κοστούμι, για τη δουλειά και την πόλη. Στη δεκαετία του ’90, με την επιρροή του Jean Grimbert (γιου τού Léon, που μαζί με τον αδερφό του Michel είχαν διαδεχτεί από το 1966 τον πατέρα τους στην επιχείρηση), ανανεώνεται σε στυλ και αναβαθμίζεται στη λεπτομέρεια, αποκτά την όψη σακακιού Μάο και την άνεση πουκάμισου «bougnat» (εργασίας), ενώ έμφαση δίνεται στα τελειώματα : τα κουμπιά φτιάχνονται με κάλυμμα από 5

ορείχαλκο σκαλισμένο όπως στα όπλα, ώστε να θυμίζουν την αρχική έμπνευση από τους δασονόμους της κεντρικής Γαλλίας, ενώ οι τσέπες ράβονται εξωτερικά, κολλητά στο ύφασμα, με το στρίφωμα να περισσεύει 7 χιλιοστά από τις ραφές σαν περιμετρικό «κορδόνι», ώστε να θυμίζουν φυσερό. Λίγο αργότερα, το μοντέλο εμπλουτίζεται και με μια προαιρετική εσωτερική επένδυση για το χειμώνα.

Φωτο 8

Φωτο 9

Toν Ιούνιο του 2012 ο οίκος Arnys αγοράζεται από τον οίκο Berluti (του ομίλου LVMH) και με την ευκαιρία της συνεργασίας του Jean Grimbert με τον σχεδιαστή του νέου οίκου, Alessandro Sartori, το εμβληματικό (πια) σακάκι του Corbu σχεδιάζεται από την αρχή, διατηρώντας ατόφια τα θεμελιώδη αρχικά του χαρακτηριστικά -ώμους μαλακούς που πέφτουν στα πλάγια, γιακά «στρατιωτικό» σηκωτό και κλειστό, τσέπες πλακωτές, προστατευτικά αγκώνων ενσωματωμένα στο κυρίως ύφασμα και επένδυση με δύο υλικά6

αλλά και με μερικές ανανεωτικές καινοτομίες: τα μανίκια τώρα ράβονται λίγο μακρύτερα, για να επιτρέπουν στα γυρίσματα να τονίζουν περισσότερο την αντίθεση με την εσωτερική επένδυση ενώ -η μεγάλη διαφορά- τα υλικά αλλάζουν. Το ανανεωμένο μοντέλο φτιάχνεται σε τρεις καινούργιες εκδοχές, μια από βελούδο κοτλέ κασμίρι σε τέσσερα χρώματα, μια από φανέλα με 100% μαλλί και μια από καθαρό κασμίρι. Τέλος, το 2014, ο Sartori δίνει και την προσωπική του ερμηνεία στο ιστορικό μοντέλο, πιο κοντινή στη field jacket του Berluti, με διπλό κασμίρι και τελείωμα με δέρμα.

Φωτο 10

Η «forestière» του 21ου αιώνα έχει ξεφύγει πια τελείως από τoν αρχικό αυστηρά χρηστικό/λειτουργικό της χαρακτήρα, κι έχει μετατραπεί σε αντικείμενο πολυτελείας και ντιζάιν. Δεν έχει χάσει όμως τη γραμμή ούτε την αντισυμβατικότητά της σε σχέση με το κλασικό ανδρικό σακάκι ή το κάζιουαλ πανωφόρι και παραμένει τυπικό δείγμα του παρισινού εναλλακτικού lifestyle, έχοντας συνοδεύσει και επηρεάσει στυλιστικά την ενδυματολογική σκηνή εδώ και περίπου 70 χρόνια.

Φωτο 11 & 12

Στην πορεία του βρήκε τη θέση του παντού όπου υπήρχε πίστη ή ανάγκη για στυλ, άνεση και πρωτοπορία, από τις ντουλάπες των σχεδιαστών, των διανοούμενων ή των καλλιτεχνών, 7

μέχρι και τις γκαρνταρόμπες της εξουσίας. Φορέθηκε από μεγάλους της μόδας όπως ο Yves Saint-Laurent, μεγάλους της εξουσίας όπως ο Γάλλος Πρόεδρος François Mitterrand, ο Υπουργός Εξωτερικών Laurent Fabius ή ο Πρωθυπουργός François Fillon, και μεγάλους του πνεύματος και της τέχνης όπως ο Jean Cocteau, ο André Gide, o Boris Vian, o Sartre ή ο Picasso. Από την αρχή ήταν προϊόν υψηλής ανδρικής ραπτικής και γεννήθηκε από έναν οίκο του οποίου το σλόγκαν μέχρι σήμερα είναι : «πετυχαίνουμε το αιώνιο, μέσα από το εφήμερο». Με το σακάκι του Corbu, ο στόχος έχει επιτευχθεί, γιατί όπως όλα τα προϊόντα του μοντέρνου κινήματος, και αυτό δημιουργήθηκε για να απαντήσει ορθολογικά σε κάποιες θεμελιώδεις ανάγκες του ανθρώπου, πράγμα που κατά συνέπεια έκανε και το ίδιο θεμελιώδες τόσο στη χρήση όσο και στην φόρμα του. Έχει παρακολουθήσει την εξέλιξη του κόσμου και συνεχίζει να εξελίσσεται προσαρμοζόμενο διαχρονικά στην ιστορία του ανδρικού ενδύματος και στις διαφορετικές πτυχές της καθημερινότητας. Ωστόσο, ακόμα κι αν ήταν να έρθει η ημέρα που θα σταματούσε να εξελίσσεται, γιατί ίσως κάτι πιο επαναστατικό θα κυρίευε την θεμελιώδη καθημερινότητα, ακόμα και τότε, θα έμοιαζε φυσικό, λογικό ή αυτονόητο να ανακηρυχθεί διατηρητέο, ένα μνημείο φτιαγμένο αιώνιο από το εφήμερο.

Φωτο 13

~/~

8

ΙNDEX

A. Φωτογραφίες / Λεζάντες Εξώφυλλο - Το σακάκι του δάσους του 1947 Νο 1 - Η «forestière» σήμερα No 2 - To πρώτο σχέδιο για το σακάκι του δάσους του οίκου Arnys No 3 - Σκηνή από την ταινία «Ο κανόνας του παιχνιδιού» του Jean Renoir, 1939. Εικονίζεται ο

δασοφύλακας Edouard Schumacher με τη στολή του. (Τα κοστούμια για την ταινία είχε σχεδιάσει η Coco Chanel) No 4 - Το σακάκι του Corbu περιγραφή από τον οίκο Berluti No 5 - Οι αδελφοί Jean και Michel Grimbert, γιοι του Léon Grimbert, σχεδαστή του σακακιού Νο 6 - Ο γιακάς του αυθεντικού μοντέλου από μαύρο κοτλέ (φωτο 2013) Νο 7 - Το κουμπί του οίκου Arnys με την ορειχάλκινη κάλυψη (φωτο 2013) Νο 8 & Νο 9 (Το σακάκι του δάσους σε σχέδιο 1990 και 2010) No 10 - Η «forestière» του Berluti 2014 Νο 11 & Νο 12 - Ο πρωθυπουργός François Fillon με το σακάκι του Corbu στην ευρωπαϊκή σύσκεψη στη Brégançon τo 2010 No 13 - Ο πρωθυπουργός François Fillon με το σακάκι του Corbu σε καλοκαιρινή εκδοχή, στο περιοδικό Le Point το 2010)

Β. Φωτογραφίες / Credits / Βιβλιογραφικές πηγές Νο 1 «La forestière : symbole de l’élégance rive gauche depuis 1947», in Parisian Gentleman, texte

Hugo Jacomet, publ. 17 décembre 2014, photo copyright Andy Julia. http://parisiangentleman.fr/2014/12/17/la-forestiere-symbole-de-lelegance-rive-gauche-depuis-1947/

Νο 2 «Arnys et le savoir-faire tailleur», «Le rendez-vous des grands hommes», site Berluti, sur mesure. http://www.berluti.com/fr/sur-mesure/arnys-et-le-savoir-faire-tailleur#.Vras-Bh97IU Νο 3 http://www.souliers.net/new2/index.php?option=com_content&view=article&id=654:laforestiere-suite&catid=39:habits

Νο 4 «La forestière : symbole de l’élégance rive gauche depuis 1947», in Parisian Gentleman, texte

Hugo Jacomet, publ. 17 décembre 2014, photo copyright Andy Julia. http://parisiangentleman.fr/2014/12/17/la-forestiere-symbole-de-lelegance-rive-gauche-depuis-1947/

Εξώφυλλο & Νο 5 «Air du temps, Arnys», «Version Rive Gauche», in Air France Magazine, texte Marie Aucouturier, page 34, publ. Juin 2014.

Νο 6 & Νο 7 Photos «Obsession », «Les amoureux de la forestère», in Nouvel Observateur. Gentlemen’s Club / http://berluti.obsession.nouvelobs.com/gentlemen-s-club/les-amoureux-de-la-forestiere_a-891231.html

Νο 9 http://www.souliers.net/new2/index.php?option=com_content&view=article&id=654:laforestiere-suite&catid=39:habits

9

Νο 10 «La Forestière de Berluti: symbole de l’élégance rive gauche», in Atlantico chic, publ. 19

décembre 2014 / http://www.atlantico.fr/rdv/atlantico-chic/forestiere-berluti-symbole-elegance-rivegauche-veste-critique-avis-mode-hugo-jacomet-1914175.html

Νο 11 «Brégançon: Sarkozy fixe un cap économique, après les turbulences sur la sécurité», in La Dépèche, publ. 20 août 2010. Photo copyright Gérard Julien AFP.

http://www.ladepeche.fr/article/2010/08/20/891861-bregancon-sarkozy-fixe-cap-economique-apresturbulences-securite.html

Νο 12 «François Fillon portait une "forestière"», in Europe 1, texte Fannie Rascle, publ. le 25 août 2010.

Photo copyright AFP / http://www.europe1.fr/politique/francois-fillon-portait-une-forestiere-257605

Νο 13 «Fillon, les secrets d’une veste», in Le Point, texte F.-X. B., publ. 25 août 2010, photo copyright Le Point / http://www.lepoint.fr/societe/fillon-les-secrets-d-une-veste-25-08-2010-1228414_23.php

~/~

Σημείωση Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο ηλεκτρονικό περιοδικό Greek Architects στις 22.02.2016, στην κατηγορία Αρχιτεκτονικές Ματιές.

* * *

10